Samenvatting M&W 1 Levenscyclus van een gebouw Bouwbehoeften: - ontwerpprogramma (door de FM’er) Ontwerpfase : - het niet-concrete ontwerp - technisch ontwerp
(niet door de fm’er) (niet door de fm’er)
uitvoering / beheer / afbraak -
het bouwen zelf de werfvergadering de oplevering de exploitatie het onderhoud de renovatie de afbraak
Niet door de fm’er
Door de FM’er
Wat is een nieuwbouw? Veronderstelt een gaaf bouwterrein of een voorafgaandelijke afbraak van bestaande gebouwen zodat in letterlijke zin een volledig nieuw gebouw wordt opgericht. Wat is een uitbreiding? Het bijbouwen aan een bestaand gebouw, hetzij in hoogte(dakuitbreiding), het zij in de breedte(aanbouwen) Wat is een renovatie? Het behouden van een bestaand gebouw, maar wel het vernieuwen of renoveren van bepaalde onderdelen ervan zoals de dakwerken, het buitenschrijnwerk Wat is een verbouwing? Het behouden van een bestaand gebouw als basis, maar dan wel door het ingrijpend te wijzigen komen tot een nieuw geheel Wat is restauratie? Een bijzondere vorm van renoveren, waarbij de oorspronkelijke bouwstructuur volledig wordt gerespecteerd. Dit kan de wens zijn van de opdrachtgever, maar kan ook een verplichting zijn wanneer het een beschermd monument betreft
2 Pracitcum Met wat start de ontwerper? Het bouwprogramma of het eisenprogramma è Minstens worden de gevraagde ruimtes met de benaderende oppervlakte, als ook bij voorkeur de relaties tussen de verschillende ruimtes è Ruimtes= activiteitenclusters Wat zijn activiteiten? Een geheel van handelingen dat “ruimtevragend” is. Wat is een cluster? Een geheel van activiteiten dat onvermijdelijk op een zelfde plaats in het woonhuis plaatsvindt Vb. Voedsel reinigen en afwassen A-relatie: Zelfde ruimte B-relatie: Deur tussen ruimtes
3 Partijen in het bouwproces 3.1 De bouwheer kan zijn : -
een vrouw en man en een vrouw een privé-persoon , een privé-bedrijf of publiekrechterlijk persoon
Wanneer publiekrechterlijk persoon? Publiekrechterlijk persoon: wanneer het een bouwheer betreft die werkt met middelen van de gemeenschap vb een OCMW bouwen met belastingsgeld, schoolgemeenschap, kerk… Verschil tussen privépersoon en publiekrechterlijk? Privé: mag doen wat hij wil met zijn geld Publiek: Mag dat niet en is gebonden aan bepaalde wetten en regelgeving m.b.t. het respecteren van de concurrentie Wat is de bouwheer? De rechtspersoon die de opdracht geeft tot het laten ontwerpen en vervolgens realiseren van een bouwwerk
3.2 De ontwerper Wat bepaalt de architectenwet van 39? De aanstelling van een architect is verplicht voor het ontwerpen van gebouwen Wie is de ontwerper? Architect + andere specialisten die kunnen/worden ingeschakeld in het ontwerpstadium van een gebouw Wat is middelenverbintenis? = Dienstenverbintenis: Stelt zijn diensten ter beschikking, maar niet het resultaat van de uitvoering kan garanderen omdat dit afhankelijk is van de correcte uitvoering Wat is de ontwerper? De rechtspersoon die instaat voor het ontwerpen van het gebouw in zijn geheel(architect) of een deel ervan(stabiliteitsingenieur)
3.3 De aannemers Aannemers moeten: Geregistreerd en erkend zijn Er bestaan verschillende aannemers: Ruwbouwwerken, dakwerken, elektriciteitswerken Wat is een algemene aannemer of een hoofdaannemer? De aannemer is erkend en geregistreerd om gebouwen in hun geheel te mogen uitvoeren Wat is onderaannemer? Krijgt deeltaken van hoofdaannemer Leg uit “ Sleutel op de deur” De bouwheer stelt slechts 1 hoofdaannemer aanstelt die de uitvoering van de volledige woning onder zijn vleugels neemt en bepaalde onderdelen zal laten uitvoeren door onderaannemersà worden betaald door hoofdaannemer è Bouwheer heeft slechts een contract met 1 aannemer die verantwoordelijk is voor zijn onderaannemers Wat is een gescheiden aanneming? Als de bouwheer kiest alle onderdelen van zijn gebouwen te laten uitvoeren door aparte aannemers !!Resultaatverbintenis: Hij moet wel degelijk een bepaald resultaat moet garanderen. De kwaliteit van dat resultaat
Wat is de aannemer? De rechtspersoon die instaat voor de fysieke uitvoering van het ontworpen gebouw in zijn geheel of voor een deel. 3 soorten: a. de aanneming van dienst: neemt het aan maar weet niet met zekerheid dat het lukt => er is geen resultaatsverbintenis b. de aanneming van levering: vb het leveren van een auto aan een technische dienst à Ondubbelzinnig te beschrijven in een technisch bestek of lastenboek c. de aanneming van een werk : als er een resultaatverbintenis aanwezig is à Ondubbelzinnig te beschrijven in een technisch bestek of lastenboek
Hoe is de relatie tussen de bouwheer, ontwerper en de aannemer?
Tussen ontwerper en aannemer geen contract maar: Wederzijds controletaak: Meldingsplicht Wat is aanbesteden? Architect staat bouwheer bij in het zoeken naar een of meerdere geschikte aannemers het bouwwerk kan gebeuren op 2 manieren: a. met gescheiden aanneming: als elk deel van het bouwproces door iemand anders wordt gedaan, met de verschillende onderdelen als volgt: o van afbraakwerken o van ruwbouwwerken o van timmerwerken o van centrale verwarming o van sanitair o van elektrische installaties b. met hoofdaannemer en onderaannemers: o als 1 aannemer zorgt voor alles ( sleutel op de deur)
Wat is resultaatopdracht? De contractant moet exact leveren wat jij wil Wat zijn verletdagen? Dagen door weeromstandigheden Voordeel hoofdaannemer? Slechts 1 aannemers contract Nadeel: Kwaliteit van bouw kan verminderen je kan niet kiezen
3.4 Verantwoorderlijkheden voortvloeiend uit de contractuele overeenkomsten tussen partijen Wat is artikel 1792 van het Burgerlijk Wetboek? Beide partijen kunnen gedurende 10 jaar aansprakelijk worden gesteld voor bouwgebreken Wat wijst de praktijk hierover uit? De verantwoordelijkheid over de 10-jarige aansprakelijkheid wordt altijd verdeeld over de tussengekomen ontwerpers en aannemers. Welke partijen in een bouwproces zijn verplicht? De tussenkomst van architect, veiligheidscoördinatoren ontwerp resp. verwezenlijking en EPBverslaggever zijn wettelijk verplicht 3.4.1 ANDERE ONTWERPERS a. de landmeter -
ontwerpt de verkavelingen, maakt verkavelingsaanvraagdossiers op en formuleert de verkavelingvoorschriften die zorgen voor ons uitzicht van de latere bebouwde omgeving
b. de architect, de burgerlijke ingenieur of de interieurarchitect -
deze zijn wettelijk verplicht ze ontwerpen het daadwerkelijk bouwwerk architecten meer de bewoonbare gebouwen ingenieurs ook tunnels, wegen, bruggen, spoorwegen
c. het stabiliteitsbureau -
een bureau van ingenieurs die berekenen hoe dun iets mag zijn om te weten hoe stabiel iets mag zijn. Hierop kan de architect beroep doen als hij niet zeker is burgerlijk ingenieur = IR industrieel ingenieur = ING
d. de ontwerper van de technische installaties
het zijn ook ingenieurs die de juiste materialen en installaties aanraden voor : o centrale verwarming, sanitaire, elektriciteit, luchtbehandeling, alternatieve energie, geluidsisolatie, rioleringsberekening, … e. de tuinarchitect of omgevingsarchitect -
-
zij zijn gespecialiseerd in het aanleggen van tuinen en aankleden van de omgeving
f. de binnenhuisarchitect -
houdt zich bezig met de binneninrichting van een gebouw
g. de plastische kunstenaar -
voor een esthetische inbreng van het uiterlijk: beeldhouwkunst, schilderkunst,…
h. De expert voor muuropname à Muur waar tegen men bouwt, moet men eerst afkopen van de eigenaar àIn BW : wie in bepaalde situatie eerst bouwt, de scheidingsmuur te paard moet plaatsen of de erfgrens. Te paard: De muur de helft van zijn dikte op het eigen perceel- en met de andere helft op het perceel van de aanpalende eigenaar moet worden gebouwd.
Wat is de vetusiteitsaftrok? Kosten van ouderdom mogen worden afgetrokken i. De expert plaatsbeschrijving Als men aanbouwt, kan er schade optreden: Vraag Was deze er al of was dat door de werken àConflicten vermijdenà Vooraf staat van bevinding van de aanpalende eigendommen opmaken door onpartijdig expert è Alle schade noteren, beschrijven en fotograferen
6. Het controleorganisme controleren alles, meestal ingeschakeld bij grote ontwerpen è Bouwheer opteert voor een bijkomen dienstencontract waarbij ontwerpers het werk van andere ontwerpers controleren
7. De EPB-verslaggever = Energie Prestatie Binnenklimaat Is gebaseerd om zo milieuvriendelijk en goedkoop energie te verbruiken Wat is energie prestatie? Drukt uit hoe gebouw presteert op het vlak van energieverbruik Van wat hangt energie prestatie af? 1. 2. 3. 4. 5.
De thermische isolatie De ventilatie De oriëntatie en de bezonning De installaties voor verwarming en warm water De eventuele zonne-energiesystemen
E norm= 75 Verschil tussen EPB en EPC? EPB: nodig als je bouwt EPC: nodig als je verkoopt of verhuur ! verplicht Wat doet een EPB-verslaggever? · · ·
Houdt rekening met alle zaken die energieprestatie van gebouw kunnen veranderen Verslag bij vlaamse overheidà Toont aan dat gebouw volgens regels is gebouwd en is bouwkundig zodanig gebouwd dat eisen kunnen worden gehaald =EPB aangifte
Wie is de EPB-verslaggever? Ontwerper van het gebouw, bijkomende dienstverlener àAlleen diploma van architect of ingenieur Leg het principe van bouwvergunning uit Bouwvergunning = Code GemeenteàCodeàVlaamse overheid EPB-->verslaggever maakt voorverslag energiepresatieregelgeving deze wet is uitgevonden om het protocol van Kyoto tegemoet te komen (vermindering van uitstoot van broeikasgassen) EPB : energieprestatie en binnenklimaat
er zijn 3 soorten eisen : 1. eisen met betrekking tot thermische isolatie : om het energieverbruik te beperken 2. energieprestatie-eis : om het energieverbruik te beperken 3. binnenklimaateisen : om een goede luchtkwaliteit te waarborgen
eisen bij verbouwingen , renovaties en functiewijzigingen? -
Functiewijziging : wanneer een gebouw van functie verandert, zoals een industriegebouw dat omgebouwd wordt naar lofts Renovatie : het vernieuwen van bepaalde gebouwdelen, vb dak Verbouwing : ingrepen doen aan de bestaande structuur van en gebouw Uitbreiding : het bestaande bouwvolume wijzigen door bijvoorbeeld een aanbouw
3. De veiligheidscoördinatoren - deze is ook wettelijk verplicht Bestaat uit 2 soorten die allebei aanwezig moeten zijn: a. de veiligheidscoördinator ontwerp: bestudeerd de opmaak van de ontwerpen(in de planfase) b. de veiligheidscoördinator verwezenlijking: bestudeert de veiligheid tijdens de bouw!
4. Het coördinatiebureau deze is gespecialiseerd in het begeleiden van de uitvoeringscoordinatie. Deze zorgt ervoor dat het ontwerp en/of bouwtermijn gerespecteerd wordt.
de verschillende stappen in een architectenopdracht inleidende stap : aanvangsgesprekken tussen architect en bouwheer
STAP 1
Voorstudie ·
STAP 2
Hierin wordt het voorontwerp besproken : hoe moet het er uit zien, hoe ingedeeld, waar , … = de esthetiek · In de voorstudie zal ook al onderzoek gedaan worden voor de stedenbouwkundige goedkeuring Bouwaanvraag Dit is een administratieve procedure door de ontwerper, deze bouwaanvraag is een toelating om te bouwen
STAP 3
Uitvoeringsdossier Deze bevat het bouwdossier, dit bestaat uit : ·
STAP 4
Plannen a) algemeen ( 1/50, 1/100) b) detail ( 1/20 ,1/10) · lastenboek a) administratief vb uitvoeringsperiode b) technisch vb welk materiaal c) meetstaten (hoeveelheid materiaal) I. gedetailleerd II. samenvattend Aanbesteding = prijsvorming
STAP 5
Werfcontrole Door de architect , ongeveer 1x/week
STAP 6
Bijstand rekeningen De architect biedt bijstand voor het betalen van de rekeningen, hij doet vooral controle op
STAP 7
· de kwaliteit van het werk · of effectief alles is uitgevoerd Oplevering = aanvaarding van de bouwheer voor het werk, dit doet hij door middel van betaling. De oplevering gebeurt in 2 fasen: a) voorlopige oplevering : dit is voor de laatste betaling, een soort
waarborgperiode, in deze periode kan men de zichtbare gebreken melden b) na de voorlopige oplevering : na de laatste betaling en laatste grote controle van de architect
4 Ruimtelijke ordening Wat is ruimtelijke ordening? Het organiseren van de ruimte op schaal van een land, een gewest, een provincie, een stad of een gemeente Wat zijn ruimteclaimende behoeften? Wonen, Werken, Verzorgen, Industrie enz.. Door wat komt het dat de ruimte schaarser wordt en zijn kwaliteit verliest? · · · · · · ·
Een hoge bevolkingsdichtheid Bevolkingsaangroei rond de steden Spectaculaire toename van de bebouwde oppervlakte Uitdeining van de stadsgewesten (de centras lopen leeg en de rondgebieden worden volgebouwd) Een aanzwellende dienstensector : grote kantoorgebouwen Veel nieuwbouw, maar concentraties van slechtere woningen blijven: dit was een paar jaar geleden het grote probleem Verkrotting en leegstand in de kernen dat nu verholpen wordt door renovaties en hun subsidies
4.1 Voorgeschiedenis Wat is de voorgeschiedenis · ·
1945-1962à Geen ruimtelijke ordening Lintbebouwing: Het bouwen langsheen verbindingswegen tussen kernen
4.1.1 De wet van 1962 è Aan de bodem specifiek karakter toekennen Hoe is de wet er gekomen? · · · ·
Nederland na WOII : ruimtelijke ordening Belgie: Wildbouw 19de eeuw: Bouwplannen voorgelegd aan het gemeentebestuur en 1939: Architect verplicht 1962: Eerste systematische wet op de stedenbouw
Wat was de bedoeling van deze wet? RO wordt vastgelegd in plannen . Die ordening wordt zowel uit ECO,SOC, ESTE oogpunt, met als doel ’s lands natuurschoon ongeschonden te bewaren
Welke soorten plannen? Benaming Nationaal plan Streekplannen Gewestplannen Algemene plannen van Aanleg Bijzondere plannen van Aanleg Verkavelingsplan Bouwaanvraagplan Rooiplan Onteigeningsplannen, rooiplannen
Op te maken door
Karakter
De nationale regering Beleidsplannen Respectievelijke gemeente of stadsbesturen Aanvrager Respectievelijke overheden
Aanvraagplannen of plannen met uitvoerend karakter
Hoe leidt men de verstedelijking in goede banen? Door: 1. bodembestemmingsplannen: geven een bestemming aan de bodem 2. vergunningen: zo kan men controleren of de geplande bestemmingen juist worden ingevuld 3. sancties: straffen opleggen bij het plegen van bouwmisdrijven
hoe gebeurt het in de praktijk? 1. nationaal plan : verdelen van heel België in een bepaalde structuur 2. streekplan : verdelen van het land in streken die men een structuur geeft (deze 2 zijn nooit concreet uitgevoerd) 3. gewestplan Vlaanderen in 25 gewesten waarvoor telkens een specifiek gewestplan moest opgemaakt worden Schaal: 1/25000 aanduiding van : · · · · · ·
· · ·
woongebieden woonuitbreidingsgebieden industriegebieden dienstverleningsgebieden landelijke gebieden agrarische gebieden
· · · · · ·
bosgebieden groengebieden parkgebieden bufferzones recreatiegebieden gebieden bestemd voor ander grondgebruik
Opmaken van de gewestplannen is een taak van de minister, dus het wijzigen ervan is een taak van de regering Het is een hoeksteen van de hedendaagse ruimtelijke ordening Het is een basis geworden voor het vastleggen van zowel de bovengemeentelijke ruimtelijke structuren als de gemeentelijke bestemmingen in het Vlaamse Gewest
Hoofdbekommernissen van een gewestplan? -
beschermen van duinen, groene ruimte, waardevolle landschappen beletten van de versnippering van de open ruimte, landbouw aanzetten tot opmaken van aanlegplannen groeperen van bouwgronden rond woonkernen verbeteren van verkeersverbindingen
Inhoud van het gewestplan? De aanduiding van de bestaande toestand, de algemene maatregelen van aanleg die vereist zijn om te voldoen aan de economische en sociale behoeften van de streek en de algemene maatregelen ter verbetering van het net der voornaamste verkeerswegen
4. gemeentelijke plannen (in opdracht van de gemeente) a) algemeen plan van aanleg APA o bepaalt de bestemming voor het hele grondgebied van de gemeente. o Moet gegevens bevatten over de bestaande toestand van echt grondgebruik o Geeft bepalingen inzake vormgeving en de grootte van de toegestane bebouwing o moet de voorziene bestemming aanduiden voor elke deel van het grondgebied o bevat de wijzigingen die in het bestaande wegennet voorzien zijn àAPA is eigenlijk een soort gewestplan in het klein met veel meer detail:Uiteindelijke goedkeuring door college van Schepenen en burgemeester
Een ministeriele beslissing? è VoorleggingàGemeentebestuurà30 dagen om te wijzigen dan terug naar brussel b) bijzonder plan van aanleg BPA o gelijken al meer op de bouwvoorschriften o Gelijkenis met verkavelingsplan o zijn meer gedetailleerd o beschrijft een kleiner gebiedt van de gemeente o Beschrijving van de bestaande toestand en geplande verandering in wegennet
Verschil tussen APA en BPA? APA: Bevat de hele opp. V.d. gemeente/stadà zelden gemaakt BPA: Bijzonder deel van een stad , wijk..
Wat is de procedure om zo’n plan op te maken? ·
(Voor-) Ontwerpfase v Gemeenteraad beslist tot opmaak van plan v Ontwerper voert dit uit v Info gegeven en advies gevraagd aan de betrokken adviesraad v GECORO/PROCORO: Gemeentelijk Commissie Ruimtelijke Ordening Provinciale v Schriftelijk advies aan overheid v Voorontwerp wordt aangepast tot ontwerp
·
Goedkeuringsfase v Schepencollege organiseert openbaar onderzoek v GECORO geeft binnen de 60 dagen advies op basis van ontwerpplan en opmerkingen v Gemeenteraad krijgt def.plan v Minister of Vlaamse executieve voorgelegd v Vlaamse regering keurt goed
Wanneer in werking? Het besluit wordt bekendgemaakt in staatsblad en 15 dagen later treedt het aanlegplan in werking Wat is de hierarchie onder de plannen? v v v v v è
Bouwplan Verkavelingsplan BPA APA Gewestplan Plan is van toepassing als het is goedgekeurd
Wanneer staat de overheid een afwijking op de plannen toe? Het moet gaan over afwijkende aanlegplannen die: è è è è
De bestaande open ruimte behouden of uitbreiden De bestaande stedelijke gebieden uitbouwen Vervoersaantrekkende activiteiten organiseren bij knooppunten van openbaar vervoer Kwaliteitsvolle ruimten scheppen voor duurzame ontwikkelingen
Welke mogelijkheden heb je dan? · · ·
·
Perceelà niet vervallen verkavelingvergunningàVoorschriften van het VP PerceelàBPA, dat recenter is dan GWPàVoorschriften van BPA van toepassing PerceelàBPA, GWA is recenter v Geen tegenstrijdigheid tussen BPA en GewestplanàVoorschriften van BPA van toepassing v Tegenstrijdigheid tussen BPA en gewestplanàVoorschriften van gewestplan PerceelàAPA zelfde regels als BPA
·
PerceelàGewestplan enkelàRegels van het gewestplan
5. uitvoeringsplannen (in opdracht van de burger/bouwheer) Wat zijn uitvoeringsplannen? Onteigeningsplan, Rooiplan en verkavelingsplan Wat is een onteigeningsplan? Nodig voor het openbaar nut als overheid private eigendommen moet verwerven àEen grafische voorstelling waarop de (delen van) percelen zijn aangeduid die de overheid wenst te onteigenen. àOpgemaakt door onteigende instantie en moet goedgekeurd worden door de Vlaamse Regering àDoel : Vergoeding bereken voor de onteigende personen Wat is een rooiplan? Om de grens te bepalen tussen privé en openbaar. Rooilijn: lijn die de scheiding aanduidt tussen privé-eigendom en openbaar domein Bouwlijn: lijn waartussen men mag bouwen Perceellijn: grens tussen 2 privégebieden àDoel: Nauwkeurige grenzen van terreinen vast te leggen na opmetingàAlleen gebruiken om het tracé te kennen van openbare wegen. àGebruik: Nieuwe verkeerswegen, tracéwijzigingen of wegverbredingenàBetrokken gemeente maakt rooiplan op en gouverneur keurt goed. Wat is het verkavelingplan? àPrivépersoon kan opdrachtgever zijn voor opmaak van verkavelingsplan of bouwaanvraagplan Wanneer moet je een verkavelingsvergunning aanvragen? Perceel grond verdeelt in 2 of meerdere kavelsàBedoeling 1 van deze kavels verkopen voor woningbouw of opstellen van vaste verplaatsbare inrichtingen die voor bewoning kunnen gebruikt worden. è Bouw of aanleg van industriële, ambachtelijke of cemmerciële gebouwen, constructies, terreinen + materialen Wat is een verkaveling? Verkavelen is het vrijwillig verdelen in 2 of meer kavels van een stuk grond om ten minste 1 van deze kavels te verkopen of te verhuren voor meer dan 9 jaar, een erfpacht of opstalrecht te vestigen of 1 van deze overdrachtsvormen aan te bieden
àSamenstelling van het dossier gebeurt door een deskundige(architect of landmeter) maar mag ook door aanvrager worden gedaan àDossier indienen bij dienst stedenbouw van gemeenteàOntvangstbewijs ter volledigheidàAanvraag krijgt openbaar onderzoekàAanvraag wordt voor advies overgemaakt aan de afdeling ROHM-àNa advies neemt schepencollege beslissing Uit wat bestaat zo’n verkavelingsaanvraag? 1. Het verkavelingsplan: Een grafische weergave van de ontworpen percelen, de afmetingen ervan en hun toegangswegen, en per kavel de lijnen waarbinnen mag worden gebouwd 2.
De verkavelingvoorschriften: Heel specifieke voorschriften die bepalen welke vorm en welke maximale afmetingen de ontworpen gebouwen mogen hebben en uit welke materialen zij mogen ontworpen worden. Ze bepalen ook welke inrichtingen en de bebouwingen toegestaan zijn in de bouwvrije gedeeltes van de kavels.
Verkavelingsplan: Perceelgrens, rooilijnen, bouwlijnen, voorzieningen Wat is het bouwaanvraagplan? Aanvraagplannen voor het oprichten van nieuwe gebouwen of het verbouwen van bestaande gebouwen moeten binnen de huidige regelgeving altijd worden opgemaakt door een architect. àWanneer het gaat over een bebouwde oppervlakte van meer dan 30m² Uit wat bestaat het dossier? Grafische voorstelling van het ontworpen gebouw, aantal formulieren die door de architect moeten worden ingevuld en door bouwheer en architect moeten worden ondertekend. Het bouwaanvraagdossier wordt ingediend op de stedenbouwkundige dienst van de gemeente àKleiner dan 30m² zelf indienen bouwplan: om een bouwvergunning te krijgen Wat zijn andere aanvraagplannen? Andere werkzaamheden zoals het slopen van gebouwen, rooien van bomen, wijzigen van terreinhellingen moeten ter vergunning volgens een specifieke procedures worden aangevraagd bij de stedenbouwkundige dienst van de gemeente van de werkzaamheden 4.1.2 Ruimtelijke ordening en milieu Wat is een milieuvergunning? Alle exploitaties van hinderlijke inrichtingen(mijnen, fabrieken, wasserijen enz) moet een milieuvergunning hebben Bouwvergunning kan worden geschorstà als milieuvergunning zou geweigerd zijn.
Wat is Milieu Effect Rapport(MER) Voor grotere projecten verplicht het milieu-effect-rapporteringsbesluit van maart 1989 een voorafgaande milieu beoordeling àZonder deze kan overheid geen bouwvergunning of milieuvergunning verlenen Wie maakt het MER op? Team van deskundigen àHet beschrijft zo objectief mogelijk de gevolgen op het milieu van een gepland project. Het MER wordt bij de bouwaanvraag gevoegd en is voor de beslissende overheid een hulpmiddel tot besluit Dit waren de klassieke stedenbouwkundige plannen. Het tweede is :
4.2 Het structuurplan = beschouwd ruimtelijke ordening als een dynamisch (bewegend) proces àGeen plan maar methoden, systemen Planningsysteem van de wet van 1962 kreeg kritiek: · · ·
· ·
Veel te traag Te weinig inspraak in de methodiek De plannen leggen vast wat moet, maar niet wanneer en daardoor zijn vele bepalingen van de wet van 62 dode letter gebleven( vb. niet opmaken van de voorziene stedenbouwkundige plannen) Aanlegplannen leggen eindtoestand vast wat onmogelijk houdbaar is gezien de snelle en onvoorspelbare maatschappelijke evolutiesàStatisch Systeem= log
Hoe werkt de structuurplanning? Men vertrekt vanuit het besef dat de menselijke samenleving en dus ook de ruimtelijke ontwikkeling voortdurend evolueert. àStructuurplanningsmethodiek gepoogd over de gewenste ruimtelijke structuur na te denken over LT àSleutelwoorden: Visievorming en Duurzame ruimtelijke ontwikkeling Wat is duurzaamheid? Zo weinig mogelijk de toekomstige generaties belastend àStructuurplanning wil dus een dynamisch draagvlak vormen voor uitvoeringsvoorstellen om deze in het vergunningsbeleid niet te moeten aftoetsen a.d.h.v. statische eindtoestandplannen waarmee ze in vele gevallen niet compatibel zijn.
Hoe zit het met de wet van 1962? Federale wet omdat België nog niet gefederaliseerd was maar nu is RO een gewestelijke bevoegdheid geworden 1994: Een vlaams decreet goedgekeurd dat de wettelijke basis vormde om over te gaan naar structuurplanning als nieuwe methode WAT ZIJN DE PLANNEN IN DE STRUCTUURPLANNING? BENAMING Structuurplan VLAANDEREN Provinciale structuurplannen Gemeentelijke en stedelijke structuurplannen
OP TE MAKEN DOOR Vlaamse regering Provinciale besturen Gemeentebesturen en Stadsbesturen
VLAAMSE RUP(BPA) Ruimtelijke uitvoeringsplannen
Vlaamse regering
Provinciale RUP Gemeentelijke RUP
Provinciale besturen Gemeentebesturen en Stadsbesturen
Verkavelingsplannen Bouwaanvraagplannen Onteigeningsplannen en rooiplannen
De AANVRAGER RESPECTIEVELIJKE OVERHEDEN
KARAKTER BELEIDSPLANNEN
Beleidsplannen met uitvoerend karakter
AANVRAAGPLANNEN OF PLANNEN MET UITVOEREND KARAKTER
Veranderingen? Systeem bouwt periodieke herzieningen in van de feitelijke structuurplannen waardoor deze beschouwd worden als dynamischer en beter inspelend op hedendaagse noden àVroeger gewestplan belangrijk nu structuurplan
Doel van de structuurplannen? · · · · ·
Ruimtelijke randvoorwaarden en doelstellingen vastleggen die de overheid moet volgen als ze plannen maakt Samenhangend ruimtelijk beleid te kunnen voeren Bestemming wijziging moet passen in de visie van ruimtelijke structuurplan en bijdragen aan de realisatie van Gewenste ruimtelijke structuur Structuurplan wijzigt bestemming van bepaalde percelen nietàGebeurt als RUP zijn opgemaakt Structuur plan is bindend voor overheid , waar RUP dit ook is voor de burger
Wanneer is een structuurplan van toepassing? Alle niveaus structuurplan hebben opgemaakt(VL,GM,PROV) Ze hebben ook RUP’s nodig Wanneer zijn gemeenten stedenbouwkundig autonoom? Structuurplan + andere vw Vergunningsregister, planningsregisterà alle vergunde plannen Databank waar alle bouwkundige vergunningen per kadastraal nr. in de geschiedenis è Vergunning + boetes Wat is gemeentelijke autonomie? Als ze voldoende zich aan de regels houdt. Wat is AROHM? Administratie voor Ruimtelijke Ordening Huisvesting en Milieu àGemeente= nt autonoom, aanvraag bij arohm àAls ze zelf aanvragen mag behandelen is ze autonoom 4.2.1 Structuurplan Vlaanderen è Goedgekeurd in 1997 Wat is doelstelling? o o o o
Stopzetten van het ongebreideld uitdeinen van bebouwde kernen Het behoud en waar mogelijk een versterking van de open ruimte en bundelen van woonkernen Concentreren van economische activiteiten Optimaliseren van de bestaande verkeer- en vervoersinfrastructuurà Ruimtelijke voorwaarden creëren voor een beter collectief vervoer
4.2.2 Provinciale structuurplannen è Sinds 2004 hebben alle provincies een Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan 4.2.3 Gemeentelijke structuurplannen è Elke stads- of gemeentebestuur diende voor 1 mei 2006 te beschikken over een goedgekeurd Ruimtelijk structuurplan è Begin 2008: de helft was maar in orde è Moet eerst voorgelegd worden aan hogere besturen om te worden goegekeurdà dan gemeentelijke autonomie
4.3 Stedenbouwkundige aanvraag en vergunning 4.3.1 Het verbod tot bouwen zonder vergunning Wat zijn bouwmisdrijven? Bouwwerken mogen slechts uitgevoerd worden nadat een bouwvergunning voor deze werken werd toegekend. Inbreuken daartegen of het anders uitvoeren dan was aangeduid in het aanvraagdossier o o
Men mag beginnen bouwen nadat men een bouwvergunning heeft Men kan een bouwvergunning krijgen als men een bouwaanvraag indient
Wanneer komt de bouwvergunning? Nadat de aanvrager(bouwheer) een bouwaanvraagdossier had ingediend Bouwaanvraagdossier: o o o
Ingediend door de ontwerper maar staat op naam van de bouwheer Ontwerper is geen aanvrager tenzij hij voor zichzelf zou bouwen Bestaat uit plannen van het bouwwerk en geschreven documenten
OPM: Bijna alle werken moeten worden vergundàAangevraagd àVoor kleine mag bouwheer dit zelf doen Bouwvergunning : o o
Bijna alle werken moeten vergund worden De vergunning wordt toegekend door het college van burgemeester en schepenen van de gemeente waarin de werken zullen plaatsvinden
Werken waarvoor een stedenbouwkundige vergunning is vereist: · · ·
Het verkavelen van een grond (verkavelingvergunning) Om een gebouw of een constructie te mogen afbreken (slopingsvergunning) Oprichten van bouwwerken in de zeer ruime betekenis van het woord: o Verharden van opritten o Aanleg van vijvers en sportvelden o Bouwen van scheidingsmuren of afsluitingen o Veranderen van het reliëf van de grond o Een grond gebruiken voor opslag van materialen, als parking, voor het plaatsen van een caravan etc. o Het veranderen van het gebruik van een gebouw o Het aantal woongelegenheden wijzigen in een bestaand gebouw o Ophangen van publiciteitsinrichtingen of uithangborden
àVersoepeling in de wetgeving: Er is niet langer voor elk bouwwerk een tussenkomst van architect verplicht
àBesluit van 23/05/2003: Bepaalt welke bouwwerk werken of handelingen van geringe omvang vrijsteld zijn van de medewerking van een architect Werken die vrijgesteld zijn van de tussenkomst van een architect? · · · · · · · ·
Tuinhuisje <30m² Carport <30m² Dierenhok “ “ Serre “ “ Veranda” “ Terras Opritten Masten
OPMERKING: Vrijstelling van medewerking architect betekent niet noodzakelijk à geen bouwvergunninng Werken waarvoor geen stedenbouwkundige vergunning is vereist: o o o o o o o o o o o o o o
Sommige tijdelijke werken Bepaalde technische installaties Sommige binnenverbouwingen Plaatsen van dakramen of zonnepanelen Bepaalde verhardingen in tuin Bepaalde ondergrondse constructies Voor sommige afbraakwerken kleiner dan 100m² Voor lichte afsluitingen Voor tuinhuisjes kleiner dan 6 m² en niet hoger dan 2,5 meter kroonlijst en 3 meter nokhoogte Siervijvers kleiner dan 30m² Serres kleiner dan 10m² en niet hoger dan 2,5 meter kroonlijst en 3 meter nokhoogte Voor bijenkorven die niet in een woongebied zijn gelegen Voor het vellen van hoogstammige bomen die geen deel uitmaken van een bosgebied Voor instandhoudingwerk
4.3.2 Procedure van stedenbouwkundige aanvraag Wat is de weg van de aanvraag? Bouwaanvraagdossier wordt ingediend bij gemeente bestuuràStedenbouwkundige dienstàNodige formulieren worden verkregen die bij aanvraag moeten gevoegd worden àCollege van burgemeester en schepenen moet wettelijk binnen 75 dagen (vanaf datum ontvangstbewijs) een beslissing(weigering/goedkeuring) afleveren aan de aanvrager per aangetekende brief àFeitelijke beslissing bij college van burgemeester en schepenenàvooraf behandeling door de stedenbouwkundige diensten van de gemeente die college advies geven
Wat is de feitelijke PROCEDURE? 1. Samenstelling van het aanvraagdossier Architect zorgt voor correcte samenstelling, aanvrager enkel die documenten ondertekenen 2. Indienen aanvraagdossier Jij of architect op het gemeentehuis van het bouwwerk, aangetekende brief, soms elektronische weg 3. Behandeling dossier in 1ste aanleg Ontvangstbewijs op het moment van indienen A. Volledigheidscontrole Stedenbouwkundige ambtenaar gaat na of de vergunningsaanvraag volledig is. Bij niet-ontvoogde gemeenten : gemeentelijke administratie Resultaat na 14 dagen B. Openbaar onderzoek Gaat na of er geen bezwaren zijn tegen uw projectàSchepencollege spreekt zich uit over de bezwaren C. Adviezen inwinnen Interne adviezen en externe adviezen( buiten de gemeente). Adviezen van een hogere overheid zijn voor gemeentebestuur bindend(vlaams gewest) Ontvoogde gemeenten: Advies van Gewestelijke stedenbouwkundige ambtenaar niet worden ingewonnen àGemeenten die volledig in orde zijn met structuurplanning en over RUP beschikken. Niet ontvoogde gemeenten: WEL Advies van Gewestelijke stedenbouwkundige ambtenaar in sommige gevallenàBINDENDàBinnen de 30 dagen na adviesaanvraagàOverschreden advies moet niet gevolgd worden D. Beslissing van het schepencollege Rekening houdend met: Eventuele bezwaren, adviezen, voorschriften van het gewestplan, BPA of verkaveling, de mogelijke hinder voor de buurt Beslissing : 75 dagen, aangevraagde gelegen in ontvoogde gemeente, geen openbaar onderzoek en aanvraag niet is samengevoegd met milieu vergunning 105 dagen: in alle andere gevallen
Wanneer gaat deze termijn in? De dag na deze waarop het resultaat van de ontvankelijkheids- en volledigheidsonderzoek aan de aanvrager werd verstuurdà ten laatste in op de 30ste dag na deze waarop de aanvraag werd ingediend àGeen beslissing: de aanvraag geacht afgewezen te zijn. Hoe verneemt men deze beslissing en gaat men verder? · · · · · ·
Afschrift van de uitdrukkelijke beslissing binnen een ordetermijn van 10 dagen per beveiligde zending Op bevel van burgemeester: beslissing gedurende 30dagen aangeplakt op de plaats waarop de aanvraag betrekking heeft Burgemeester waakt erover dat men aanplakking uitvoert binnen termijn van 10dagen vanaf de beslissing Burgemeester of gemachtigde attesteert de aanplakkingàOp verzoek levert gemeentebestuur een gewaarmerkt afschrift van dit attest af aan elke belanghebbende Indien vergunning, 35 dagen wachten vooraleer de werken te starten Door de gemeente gewaarmerkt afschrift van de vergunning en het bijhorende dossier ligt tijdens de duur van de werkzaamheden in uitvoering van de vergunning ter beschikking op de plaats die het voorwerp uitmaakt van de vergunning
4. Beroep bij de bestendige deputatie = Binnen wettelijke voorziene termijn,en worden ingediend anders ontvankelijk verklaard A. B. C. D.
Door aanvrager Door derden Door administraties Door dossiervergoeding: 62,5 euro behalve door Gewestelijke stedenbouwkundige ambtenaar, adviesverlenende instanties of in geval van stilzwijgende weigering E. Door hoorzitting Op specifiek verzoek en niet automatisch: Betrokken partijen worden op hun verzoek door de deputatie gehoord. F. De beslissing van deputatie 75 dagen na de dag van de betekening van het beroep àGeen beslissing = beroep afgewezenµ !! lezen pag 72
5. Beroep bij de raad voor Vergunningsbetwistingen Beroep kan door volgende belanghebbenden worden ingesteld. v Aanvrager van de vergunning v De bij het dossier betrokken vergunningverlenende bestuursorganen v Elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die rechtstreeks of onrechtstreekse hinder of nadelen kan ondervinden ingevolgde de beslissing v Procesbekwame verengingen: optreden namens een groep(collectieve belangen) v Gewestelijke stedenbouwkundige ambtenaar v Adviserende instanties Beroepen worden ingesteld op termijn van 30 dagen die ingaat: à Hetzij de dag na deze van de betekening, wanneer dergelijke betekening vereist is àHetzij de dag na deze van aanplakking, in alle andere gevallen àBeroepen worden ingesteld bij wijze van verzoekschrift De bouwaanvraag wordt door verschillende groepen besproken en al dan niet goedgekeurd 1. door interne diensten: dit zijn gemeentelijke diensten die het college advies geven : de rioleringsdienst, de brandweerdienst, de groendienst, de stedenbouwkundige dienst, … 2. door externe diensten: dit gebeurt bij de diensten van het Vlaamse gewest: A.R.O.H.M. (administratie voor ruimtelijke ordening, huisvesting en milieu) dit bestaat uit
·
·
a) stedenbouw b) monumenten en landschappen het advies van A.R.O.H.M is bindend dus het college moet de beslissing of advies volgen van de externe dienst. Het college mag dus niet minder streng oordelen dan AROHM maar wel strengen …. Het college mag dus een weigering uitspreken als deze een goede motivatie bezit. De gemachtigde ambtenaar heeft 20 dagen tijd om de beslissing van het college te schorsen andere externe adviezen: o langs een gewestweg o in agrarisch gebied o in het zicht van een geklasseerd monument o in een beschermd landschap o als het gebouw zelf als monument beschermd is dan moet het college bijkomend advies vragen aan de betrokken instanties
4.3.3 Bouwberoep we hebben 3 vormen: 1. wanneer een bouwaanvraag geweigerd wordt kan men in beroep gaan= dus hij moet de beslissing voorlegen binnen de 30 dagen aan de Bestendige Deputatie (= provinciebestuur). De bestendige kan weigering teniet doen ofwel de weigering bestendigen. è Wie bij de bestendige in het ongelijk wordt gesteld kan op zijn beurt nogmaals in beroep gaanà Raad voor Vergunningsbetwistingen
Wat is de geldigheidsduur van een bouwvergunning? 2jaar geldig: De werken moeten binnen de 2 jaar begonnen zijn en dat er met een zekere regelmaat moet worden voortgewerkt. 4.3.4 Raad voor vergunningsbetwistingen Wat is deze raad? Het hoogste beroepsorgaan , maar ook wanneer derden niet akkoord gaan , kunnen ze een “BEROEP TOT NIETIGVERKLARING VAN DE BOUWVERGUNNING” en/of een “BEROEP TOT SCHORSING VAN DE BOUWVERGUNNING” instellen bij deze instantie àDit beroep moet binnen de 60 dagen na de beslissing van het college worden ingesteld è Derden wensen zich te verzetten: 60 dagen à vanaf het ogenblik dat zij konden weten dat er een bouwvergunning was gegeven. è Verplichte aanplakking door gemeente vangt dit probleem op Wat is nietigverklaring? De betrokken overheidsbeslissing wordt vernietigd en aldus onbestaande wordt. è Tijdens procedure mag aanvrager wel starten met de werken Wat is schorsing? De werken mogen niet gestart worden of moeten stilgelegd worden tot er een uitspraak is over het al dan niet vernietigen van de beslissingà Vooral bij verzet van derden
4.4 STEDENBOUWKUNDIGE INSPRAAKPROCEDURES àOverheid is verplicht informatie te verschaffen aan de burger en moeten zij de beleidsplannen ter inzage stellen. àInformatie bekomen op de technische diensten van de gemeente àDeze dienstverlening betekent geen echte democratische inspraak in het beleid of in het verlenen van verguningen
àDe regelgeving voorziet evenwel dat de burger ook in de beslissingnames(procedure voor het opstellen van structuurplannen en/of ruimtelijke uitvoeringsplannen) een woordje kan meerspreken en voorzag daartoe verschillende procedures Welke soorten procedures hebben we? è Het openbaar onderzoek è Commissie van advies è Het referendum Wat is het openbaar onderzoek? · · · ·
Start met de aankondigingà Verschilt naargelang de aard van het openbaar onderzoek Belangrijke onderzoeken (aanleiding goedkeuring structuurplan)à bekendmaking via alle media Kleinere: Aankondiging op de plaats zelf van de geplande vergunningà alleen direct omwonenden worden geconfronteerd Soms: overheid brengt sommige via aangetekend schrijven op de hoogteàZodat er nooit kan beweerd worden dat men geen inspraak had.
Wat is de commissie van advies? ·
· ·
Zijn adviesraden die door de overheid zelf op verschillende bestuurlijke niveaus worden opgericht en die worden geraadpleegd wanneer er belangrijke beslissingen moeten worden genomen Samengesteld uit openbare en private sector Vooral advies bij goedkeuring of afkeuring van ruimtelijke structuurplannen en ruimtelijke uitvoeringsplannen
Wat is het referendum? Volk spreekt zich uit over de al dan niet wenselijkheid van een bepaald plan dat ter discussie ligt Vb. Lange wapper in Antwerpen, parking onder sint-baafsplein
4.5 Aansprakelijkheid in de bouw 1. aansprakelijkheid ten opzicht van derden derden = zijn rechtspersonen waarbij noch de aannemer, nog de ontwerper een overeenkomst hebben, maar die gebeurlijk wel schade kunnen oplopen als gevolg van de activiteiten van aannemers en/of ontwerpers. Vb: schade die optreedt aan de eigendom van derden als gevolg van werken
Voorwaarden ? - er moet sprake kunnen zijn van een fout, nalatigheid of onvoorzichtigheid - er moet schade zijn bij een derde persoon (niet op een eigen werknemer) - er moet een oorzakelijk verband tussen beid zijn de verantwoordelijkheid voor schade aan derden duurt 30 jaar
2. aansprakelijkheid tegenover de opdrachtgever bij het realiseren van een gebouw hebben de verschillende partijen een bepaalde relatie ten opzichte van elkaar :
toch zijn deze verantwoordelijkheden moeilijk af te bakenen en overlappen ze elkaar door het : MELDINGSPLICHT
in praktijk blijven aannemers en ontwerpers dus meestal “gedeeld verantwoordelijk” wanneer een schadegeval optreedt en is het zeer moeilijk om de verhouding tussen verantwoordelijkheden te bepalen.
5 Tijdens de uitvoering van de werken : contractuele aansprakelijkheid = tot aan de definitieve oplevering bij contractuele aansprakelijkheid gaat het over zowel zichtbare als onzichtbare gebreken
na de uitvoering van de werken : de 10-jarige aansprakelijkheid = periode van 10 jaar vanaf de voorlopige oplevering hierbij mogen alleen onzichtbare gebreken ingeroepen worden voor schadeclaims indien ze voor zover de bewoonbaarhe id en het gebruik in het gedrang brengen:
aansprakelijkheid van onderaannemers en van de ingenieurs de onderaannemers en ingenieurs hebben dezelfde verantwoordelijkheid , maar dan t.o.v de hoofdaannemer
samenhang van aansprakelijkheid doordat vele partijen betrokken zijn in het bouwwerk is het vaak de discussie hoeveel wie gaat betalen, daarom baseert de rechtbank zich op een deskundig verslag nl. een gerechtsexpert
normaal wordt alle schade en gedane herstellingen vergoed aan de bouwheer maar in praktijk kunnen sommige partijen al failliet zijn of overleden zijn. Daarom hanteert men het principe van “veroordeling in solidum” = elke partij voor het geheel der kosten instaat, met mogelijkheid zelf de kosten te gaan terugvorderen bij de overige partijen.
5.1.1 Expertise (deskundigenonderzoek) en conflicten in de bouw We onderscheiden : a) private expertises (in opdracht van bouwheer of andere partij) · scheikundig bodemonderzoek om de eventuele verontreiniging van de ondergrond te onderzoeken ·
mechanisch bodemonderzoek om de draagkracht van de ondergrond te onderzoeken
·
muurovername als men tegen een ander huis bouwt, dus als men een deel van de muur gebruikt van de buur moet men de muur afkopen
·
staat van bevinding aanstellen van een onpartijdig expert die alle schade opneemt aan het huis waartegen men bouwt zodat niks van schade kan verweten worden aan het bouwproces
·
partijdig advies bij gelede schade is het zo dat de opname ervan gebeurt door de verzekeringsmaatschappij die voor zo weinig mogelijk uitbetaling streeft, daarom zal de rechtbank advies vragen van een onafhankelijk expert. Dit is toepasbaar op het volgende puntje.
·
opname van brand en/of waterschade
b) gerechtelijke expertises (in opdracht van de rechtbank) · wanneer de rechter zicht onbevoegd verklaard om over technische aspecten van een bouwconflict te oordelen zal hij zich verlaten op het oordeel van een expert in dat vakgebied · bij tussenvonnis wordt te expert gevraagd om op de vragen van de rechter te antwoorden · de rechter baseert zich volledig op het verslag van de expert, beide partijen kunnen dan ook klacht indienen om een ander expert te wensen indien deze uit zou zijn op wraak
conflicten in de bouw deze worden meestal uitgevochten in de rechtbank: men kan : · ·
direct overeenkomen = minnelijke schikking of in de private rechtbank = verzoeningscommisie in de bouw, deze werd in het leven georepen om de enorme wachttijden bij het gerecht te omzeilen
begrip hoofdelijke aansprakelijkheid : als de aannemer een 1-manszaak is
