Y
-mail
België/Belgique
N°6
P.B. Antwerpen-X 8/1015 P106214
I N F O R M AT I E B L A D R E G I O N A A L Z I E K E N H U I S J A N Y P E R M A N Version française sur demande
Ieper/Poperinge - jaargang 4 - juli 2003
Toelating gesloten verpakking 8/161 Afgiftekantoor Antwerpen-X Terugzendadres: Kuiperskaai 6, 9000 Gent
Nieuwe huisartsenkring Jan Yperman
Voor een optimale eerstelijnszorg Verder in dit blad 2
Centrale keuken
3
Scopinaro
4
Nieuwbouw
6
Tevredenheidsenquêtes
7
Toename tuberculose
8
Kanker opsporen
vzw Huisartsen Jan Yperman is de centrale organisatie van de wachtdiensten in de wijde Ieperse omgeving.
> Net voor nieuwjaar werd een huisartsenkring Jan Yperman opgericht, die 96 huisartsen uit de ruime omgeving van Ieper en Poperinge verenigt. Voor de juridische structuur werd geopteerd voor een Vereniging Zonder Winstoogmerk. Deze nieuwe vzw,
Dr. Delbeke: " Voortaan worden de voormalige aparte wachtdiensten van Ieper, Wervik, Heuvelland, Poperinge, Vleteren en Langemark via de vzw gecoördineerd en op elkaar afgestemd. Een andere prioriteit van de vzw is de bevordering van de onderlinge communicatie, bijvoorbeeld via e-mail. De privépraktijk is nu eenmaal inherent aan het beroep van huisarts. Dan is er wel eens nood om de blik te verruimen over de horizon van het eigen ‘praktijkeilandje’ heen. Een ander middel daartoe is de organisatie van specifieke navorming. Dergelijke samenkomsten zijn meestal ideale gelegenheden om ervaringen uit te wisselen. Nu al werkt de vzw mee aan een preventief hartonderzoeksproject van prof. De Backer van UZ Gent om via familiescreening cardiale risicoprofielen op te stellen."
die de naam 'Huisartsenkring Jan Yperman' kreeg, wil alvast de wachtdiensten beter coördineren en specifieke navorming organiseren. <
J YY www.yperman.net
Met de oprichting van de vzw wordt een 17 jaar oude droom van voorzitter dr. Gaston Delbeke realiteit. "Door de diverse doelstellingen betekent de vzw heel wat meer dan de loutere invulling van de wettelijke verplichting. Vooreerst beschikken we nu eindelijk over het gepaste juridische kader dat alle 96 huisartsen uit de regio verenigt, met de mogelijkheid tot afvaardiging in commissies en overlegorganen. De vzw dient ook als centraal aanspreekpunt voor onder meer overheidsinstanties en ziekenhuizen. Dit maakt het makkelijker om duidelijke en eenvormige afspraken te maken. Bijvoorbeeld over de wijze om medische dossiers door te sturen, maar ook om gemeenschappelijke standpunten in te nemen over medische kwesties." Een van de eerste concrete verwezenlijkingen van de
Tijdens de oprichtingsvergadering verkozen de leden een 9-koppig bestuur met een mandaat voor vier jaar. Tot nog toe komt dit bestuur – waarin elk van de zes wachtdiensten is vertegenwoordigd – wekelijks bijeen. Dr. Delbeke benadrukt dat de vzw Huisartsen geen concurrentie betekent voor de bestaande Ieperse artsenvereniging de Koninklijke Doktersgilde Jan Yperman. "Die organisatie richt zich tot huisartsen en specialisten en blijft verder actief als forum waar de verschillende disciplines elkaar kunnen ontmoeten. Uiteindelijk is de einddoelstelling van beide verenigingen om de kwaliteit van de regionale geneeskunde te verbeteren ten voordele van onze patiënten."
Contact: Vzw Huisartsenkring Jan Yperman p/a dr. Marc Leroy Dikkebusstraat 228, 8950 Heuvelland-Dranouter
>>
Nieuw gezicht op MKG
2
Meer registreren = meer weten Dr. Diane Bleus
samen sterk
> Dr. Diane Bleus werd als MKG-arts op 1 april aangesteld door de Raad van Beheer in het Jan Ypermanziekenhuis. Met haar rijke ervaring in MKG neemt ze de leiding op zich van de MKG-cel die onderdak vond op de campus Kliniek Zwarte Zusters. <
VERBOND DER VERZORGINGSINSTELLINGEN Sinds 1 januari 2003 is het Jan Ypermanziekenhuis lid van de vzw Verbond der Verzorgingsinstellingen (VVI). Met ruim 500 leden is het in 1938 opgerichte VVI de belangrijkste Vlaamse koepel van private ziekenhuizen en verzorgingsinstellingen. Algemeen directeur Eric Luyckx: "Het VVI heeft een drietal doelstellingen: belangenbehartiging van de leden, informatieverspreiding en praktische dienstverlening. Voorts is het VVI vertegenwoordigd in tal van adviesorganen van de federale en de Vlaamse overheid met betrekking tot wetgeving, financiering en erkenning van ziekenhuizen. Gezien de ingewikkelde en voortdurend wijzigende normeringen in onze sector is het lidmaatschap van een koepelorganisatie noodzakelijk voor het goed functioneren van het ziekenhuis. Aanvullend komen de directies van de tien West-Vlaamse leden-ziekenhuizen maandelijks bijeen in het provinciale coördinatiecomité."
Correcte informatie over het profiel van de patiënten en hun aandoeningen wint steeds aan belang binnen de gezondheidszorg, en dus ook op de campussen van Jan Yperman. De Raad van Beheer had al eerder de beslissing genomen om ook op dit vlak extra knowhow binnen de muren te halen. De keuze viel op dokter Diane Bleus. Ze neemt de leiding van de MKG-cel op zich. Deze MKG-cel is te vinden op de eerste verdieping van blok A op campus Kliniek Zwarte Zusters. Dokter Bleus voltooide haar studies tot huisarts in
1989. Daarna specialiseerde ze zich verder in MKG. Ze werkte als geneesheer-coördinator in het Ziekenhuis van Ronse, was federaal geneesheer-inspecteur MKG en erkend als geneesheer in het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. Gesteund door deze ruime ervaring legt dokter Bleus zich toe op het hele MKG-gebeuren in het Jan Ypermanziekenhuis – registratie, codering, evaluatie. Dr. Bleus: "Een correcte registratie is in de ziekenhuiswereld onmisbaar geworden. De top van het ziekenhuis heeft die gegevens nodig om beleidskeuzes te maken. Als bijvoorbeeld zou blijken dat kanker in grotere mate voorkomt, moeten we onze oncologische zorgprogramma’s verder uitbouwen. In die zin is mijn eerste doel het optimaliseren van de registratie."
Centrale keuken bedient drie campussen > Sinds oktober 2002 worden de drie campussen van het Jan Ypermanziekenhuis bediend vanuit de centrale keuken op de campus Kliniek Zwarte Zusters. De chef zweert bij de ‘koude lijn’. <
Op de campus 'Kliniek Zwarte Zusters' wordt al sedert april 1998 gekookt volgens het grootkeukenprincipe van de koude lijn. Sinds april 2000 worden de maaltijden vanuit deze campus met een lichte vracht wagen vervoerd naar de campus OLV. En vanaf 1 oktober 2002 worden nu ook de maaltijden voor de campus Mariaziekenhuis centraal bereid en nadien vervoerd.
J YY
José Depuydt, departementshoofd Hotelwezen: "Ontkoppeld koken of koken volgens het principe van de koude lijn, betekent dat de maaltijden vooraf worden klaargemaakt. Concreet wordt er op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag gekookt, in principe voor de t wee volgende dagen. De bereide maaltijden worden in maximum 2 uren afgekoeld tot zo’n 2°C en bij die temperatuur gestockeerd. Een dergelijke snelle koeling belet dat bacteriën zich zouden ontwikkelen en zorgt dat de voedingsbestanddelen beter bewaard blijven doordat het voedsel niet blijft nasudderen."
Op de dag zelf worden de maaltijden koud geschikt op de individuele borden en dienbladen en vervoerd naar de diverse campussen per koelwagen. Pas kort voor de effectieve opdiening, worden ze op de afdelingen zelf in speciale mobiele units opgewarmd met warme lucht. Elke unit bevat 30 dienbladen. Niet alleen laat dit systeem een flexibele bediening toe, het waarborgt ook dat het eten voldoende warm (minstens 65°C) wordt opgediend. José Depuydt: "Niets dan voordelen dus. Alleen moeten de patiënten soms nog wennen aan het idee dat ze vandaag de maaltijden voor morgen moeten bestellen." De centrale keuken op de campus Kliniek Zwarte Zusters beschikt over 40 medewerkers en heeft een capaciteit tot 1.000 maaltijden.
Tweede grootste Scopinaro-centrum Dr. Van Krunckelsven
Scopinaro
> Bij ernstige obesitas of zwaarlijvigheid biedt soms enkel de Scopinaro-ingreep uitkomst. Het Jan Ypermanziekenhuis geniet terzake een grote faam tot ver buiten de Ieperse regio en is met ruim 100 operaties per jaar het tweede Scopinaro-centrum van het land. <
Officieel heet de ingreep ‘biliopancreatische diversie’ maar de meer gangbare naam is Scopinaro, naar de Italiaanse chirurg uit Genua die de operatie 20 jaar geleden introduceerde. Dr. Van Krunckelsven: "De maaginhoud wordt verkleind tot 100 à 150 ml en de aansluiting van het darmstelsel wordt gewijzigd. Het gevolg is verminderde zuurproductie en voor de voedingsstoffen een kortere absorptieafstand van zo’n 50 cm. Om nadien galstenen te voorkomen wordt ook de galblaas preventief verwijderd. Scopinaro gaat dus om een behoorlijk ingrijpende operatie die niet lichtzinnig wordt toegepast." Om voor een operatie in aanmerking te komen moet de patiënt een ‘Body Mass Index’ ( gewicht in kg/(lengte m)2) hebben van minstens 40. Een BMI tussen 35 en 40 kan de ingreep rechtvaardigen indien de obesitas gepaard gaat met andere klachten zoals hart-, long- of rugproblemen, een hoge bloeddruk of suikerziekte. Dr. Van Krunckelsven: "In die gevallen wordt soms ook een ‘duodenal switch’ toegepast, een iets minder invasieve Scopinaro-variant."
Zo’n 15 jaar geleden werd Scopinaro voor het eerst in België uitgevoerd in het Ant werpse, bijna 9 jaar geleden in het Ieperse. Sindsdien groeide het Jan Ypermanziekenhuis met jaarlijks ruim honderd ingrepen uit tot ‘s lands tweede Scopinaro-centrum. In die periode evolueerde de operatieduur van vier uur vroeger tot zo’n anderhalf uur nu. Dr. Van Krunckelsven: "De snel groeiende vraag komt onder meer doordat Scopinaro de enige ingreep is waarbij de patiënt gegarandeerd afvalt en toch normaal kan blijven eten. Dat is bijvoorbeeld niet het geval bij het steken van een ring, die de maagtoegang vernauwt. Vaak gaat men dan een ander eetpatroon hanteren met meer vloeibaar en suikerrijk voedsel. Bij Scopinaro is de werking veeleer gebaseerd op de verminderde opname van voedingsstoffen door het darmstelsel. Een gevolg is wel dat men het vitaminepeil blijvend goed moet opvolgen en dat er een neiging is tot lossere stoelgang. Het gezegde dat de patiënt vaak met diarree krijgt af te rekenen, klopt niet, op voorwaarde dat men gevarieerd eet zonder al te veel vet. Wat trouwens voor iedereen een basisprincipe van gezonde voeding moet zijn." Dat obesitas een toenemend probleem wordt in onze maatschappij, bleek ook vorige zomer op een congres in het Braziliaanse Sao Paulo. Daar mocht Dr. Van Krunckelsven zijn goede resultaten toelichten voor de Internationale Federatie van Obesitas-chirurgie. 15 jaar geleden waren er op een dergelijk congres amper 15 deelnemers, vorig jaar 5.000!
Op rust D R . W. G R Y S P E E R D T In 1969 was dokter Gryspeerdt de allereerste gynaecoloog die in het Mariaziekenhuis van Poperinge aan de slag ging. Zijn carrière bracht hem tot hoofdgeneesheer en lid van de medische raad van het Mariaziekenhuis. Hij bouwde eerst binnen Poperinge en later samen met de campussen van Ieper een associatie uit. Ook opleiding en bijscholing lagen in zijn interesseveld; dokter Gryspeerdt werd zowel hoofdstagemeester als accrediteringsverantwoordelijke. Die laatste functie zal hij trouwens blijven uitoefenen, ook na zijn oppensioenstelling. Dr. Gryspeerdt blijft een eigen praktijk behouden, maar wil vooral meer tijd vrijmaken om te schilderen en te beeldhouwen.
Een jaartje meer DR. H. SCHOTTE
Look good, feel better > Tijdens de gratis ‘Look Good Feel Better’-namiddagen in het Jan Ypermanziekenhuis maken kankerpatiënten kennis met aangepaste huidverzorging en specifieke make-up. Niet enkel de zichtbare resultaten mogen gezien worden. <
Kanker krijgen is sowieso een zware opdoffer. Bovendien is ook de behandeling met chemotherapie een beproeving. De uiterlijke nevenverschijnselen (haaruitval, droge huid, pigmentvlekken,...) zijn voor de meeste patiënten ook psychisch extra belastend. Daarom organiseert de Vlaamse Liga tegen Kanker namiddagen waarin kankerpatiënten kennismaken met basisprincipes van een aangepaste huidverzorging en specifieke make-up. Sociaal verpleegkundige Mieke Staelens: "Het gaat niet om theoretische lessen, noch om verkoopnamiddagen want er worden geen producten verkocht. Hoewel er vaak spontaan persoonlijke tips uitgewisseld worden,
is dit eigenlijk ook geen zelfhulpgroep. In kleine groepjes van maximaal 8 deelnemers gaat iedereen met een eigen set aan de slag met de hulp van de begeleidende schoonheidsspecialiste." Ook advies over de keuze van haarprothese, haarbanden en sjaals komt aan bod. Mieke Staelens: "Door zelf hun uiterlijk onder handen te kunnen nemen, krijgen de patiënten het gevoel weer vat te krijgen op hun leven. Dit werkt positief op het zelfbeeld waardoor men zich opnieuw gemakkelijker onder de mensen begeeft. Het programma heeft dan ook zijn naam niet gestolen." De ‘Look Good Feel Better’-sessies in het Jan Ypermanziekenhuis vinden plaats op Campus Kliniek Zwarte Zusters aan de Rijselsestraat 85 te Ieper (Blok A, vergaderzaal 1ste verdieping). In 2003 zijn er nog sessies op 4 september en 4 december. Informatie en inschrijvingen: 057/22 54 47 (Mieke Staelens).
Dokter Schotte, die sinds oktober 1968 aan het hoofd staat van de pediatrie op de campus Onze Lieve Vrouweziekenhuis, heeft weliswaar de pensioenleeftijd bereikt, maar blijft op vraag van zijn collega's nog in functie tot 30 april 2004. Ook in zijn privé-praktijk blijft hij actief. De voorbije 35 jaar heeft dokter Schotte de pediatrie binnen het ziekenhuis continu uitgebreid en versterkt. De dienst heeft een afdeling voor prematuren en kan bogen op specialismen zoals echografie, neurologie, gastro-enterologie en slaaponderzoek. Op het vlak van oncologie worden forse resultaten behaald, onder meer dankzij de samenwerking met het team in Gent.
YJ Y
Schoonheidsverzorging kankerpatiënten
3
4
Veilig op Nieuwbouw bouwwerf
Eerst het graafwerk
> Wie recent op de campus O.-L.-Vrouw te Sint-Jan moest zijn, kon niet naast de drukke bouwactivitei-
J YY
Een KB van 25 januari 2001 verplicht iedere bouwheer om vanaf 1 mei 2001 een veiligheidscoördinator in dienst te nemen. Zijn taak bestaat o.a. in het nemen van maatregelen zodat enkel bevoegd personeel op de werf toegelaten wordt, organisatie van de samenwerking van alle aannemers en controle op correcte toepassing van werkprocedures. Dit alles om ongevallen tijdens bouwwerken te vermijden. Nick Janssens van het studiebureau Boeckx en Partners zorgt voor de administratieve afhandeling van de diverse veiligheidsaspecten en is de eindverantwoordelijke voor de veiligheid. Gezien zijn ervaring als werfleider, onder meer bij de bouw van het rusthuis ‘Wintershove’ te Vlamertinge, neemt voor de Technische Dienst Jef Eeckhout die functie waar voor de eigenlijke werfactiviteiten. "Mijn taak bestaat uit toezicht houden op de veilige uitvoering van de werkzaamheden op de werf zelf. Daartoe zijn er onder meer wekelijkse veiligheidsvergaderingen met de aannemers. Ook tijdens zogenoemde coördinatiestructuurvergaderingen, die op regelmatige basis worden gehouden om de diverse onderaannemers optimaal te laten samenwerken, worden afspraken inzake veiligheid gemaakt."
ten kijken. In november 2002 gingen de grondwerken van het 28.000 m2 grote nieuwbouwproject goed en wel van start. Daarmee is meteen ook de ‘eerste steen’ gelegd van de derde en laatste fase van de fusie in het Jan Ypermanziekenhuis. Als alles volgens plan verloopt, is de ruwbouw tegen eind 2004 klaar, de volledige inrichting en technische uitrusting eind 2007. <
Eerst nog even de voorgeschiedenis. Als gevolg van de fusiewetgeving en de overheidsfinanciering worden fusieziekenhuizen praktisch verplicht hun activiteiten op één campus te concentreren. Concreet voor het Jan Ypermanziekenhuis betekent dat in 2007 de sluiting van de campus Zwarte Zusters, de omvorming van het Poperingse Mariaziekenhuis tot polikliniek en dagziekenhuis en de uitbouw van de campus O.-L.-Vrouw. Een ‘masterplan’ voorziet daartoe twee opeenvolgende projecten. Bouwcoördinator Rik Persyn: "Project 1 omvat een dubbele nieuwbouw. Enerzijds een Y-vormige beddenvleugel met keuken in de kelderverdieping, consultaties en polikliniek op de gelijkvloers, vijf etages van telkens 60 bedden en een technische dakruimte met airconditioning- en verwarmingsinstallatie. Anderzijds een medisch-technisch gebouw met apotheek in de kelder, spoedafdeling en radiologie op gelijkvloers, intensieve zorgen en laboratorium op de eerste en operatiekwartier op de tweede verdieping. Project 2 nadien behelst de renovatie van de bestaande gebouwen. Als tegen 2010 ook dat voltooid is, zal de campus in totaal 530
bedden tellen, waarvan 90 dagziekenhuisbedden." Voorlopig is dat nog (verre) toekomstmuziek, momenteel klinken vooral ruwbouwgeluiden. Na het verkrijgen van de bouwvergunning en de opmaak van het vereiste mobiliteitsplan kon hoofdaannemer Van Laere nv uit Zwijndrecht op 2 november 2002 de werken officieel aanvatten. Rik Persyn: "Na de werfinrichting met voorzieningen als sanitair, telefoon, elektriciteit en verlichting volgde de afbraak van vleugel Zuid. De daar gehuisveste interne verpleegafdeling D2 vond al in mei 2002 voorlopig onderdak in bouwmodules vooraan de campus. Ook werd er een werftoegang via de Pilkemseweg aangelegd die nadien de toegangsweg wordt voor leveranciers en Jef Eeckhout
spoedgevallen en ook zal leiden naar de toekomstige parking voor artsen en medewerkers. De bestaande bezoekersparking aan de Briekestraat kan dan uitbreiden van 250 naar 400 plaatsen." Tijdens de daaropvolgende grondwerken wordt het terrein tot vijf meter diep afgegraven, goed voor een verplaatsing van 70.000 m3 aarde. Veiligheidscoördinator werf Jef Eeckhout: "Deze klus was tegen het jaareinde voor één derde geklaard. Daarbij werd ook de bestaande riolering omgelegd om de huidige afvoer van
afvalwater te blijven verzekeren. Toen werd ook begonnen met de realisatie van een 160m lange wand die het bestaande gebouw stut. Daartoe werden tot 8 m diepe gaten met een diameter van 40 cm geboord en volgestort met beton. Deze aaneenschakeling van betonnen ‘palen’ doet na de werken meteen dienst als kelderwand. Voorts werd een bufferput gegraven voor tijdelijke opslag van regenwater dat dienst doet als brandbluswater. Daarnaast is een opslagput voorzien van 700.000 liter voor helder regenwater dat zal worden gebruikt voor het doorspoelen van toiletten."
Hoe zorgvuldig de planning ook gebeurt, elke bouwwerf krijgt vroeg of laat af te rekenen met onvoorziene omstandigheden. Rik Persyn: "Met de hevige regenval tijdens de eindejaarsperiode liep een deel van de bouwput onder, gelukkig zonder veel erg. Halfweg januari 2003 verscheen dan de eerste van drie torenkranen op het terrein en begon men in februari de funderingspalen te boren. De ankers gaan tot 13 meter diep in de onderliggende kleilaag. Jan Yperman zal dus stevig in zijn schoenen staan." Wordt vervolgd.
Rijselsestraat klaar tegen de zomer
> De bouwput in de Rijselsestraat zou – als alles volgens plan verloopt – gedicht zijn in juli 2003. In afwachting duidt bewegwijzering de gemakkelijkste weg van en naar Campus Zwarte Zusters en de radiologie in de Klaverstraat aan. <
De volledige heraanleg van de Rijselsestraat en de radiologie in de Klaverstraat, met inbegrip van nieuwe riolen en nutsvoorzieningen, sleept al anderhalf jaar aan. Patiënten en bezoekers op weg naar en van Campus Zwarte Zusters en de radiologie in de Klaverstraat raken daarbij soms het noorden kwijt. Vooral wie vanuit de richting Rijselse poort komt, ondervindt nogal wat hinder. Gelukkig is het spreekwoordelijke einde van de tunnel in zicht. Als alles volgens plan verloopt, zouden de werkzaamheden – en dus ook de verkeershinder – eind juli 2003 achter de rug
moeten zijn. In afwachting wijst speciaal aangebrachte signalisatie de goede weg. – De werken zijn vandaag in hun laatste fase. De doorgang onder de Rijselse poort is onderbroken. Maar via de Grote Markt is KZZ opnieuw goed bereikbaar langs het vernieuwde deel van de Rijselsestraat. Ook voor het bereiken van de radiologie in de Klaverstraat volgt u best de bordjes die ter hoogte van de omleiding zijn aangebracht.
5
Tevredenheidsenquêtes
6
Het zegje van de patiënt Website
> Om de dienstverlening nog te verbeteren, polst het Jan Ypermanziekenhuis permanent de tevredenheid van de patiënten. In aanvulling van het bestaande enquêteformulier in de onthaalbrochure, bestaan
ORG WORDT NET
sinds eind vorig jaar nog twee andere systemen om de mening van de patiënten te vernemen. <
De website van het Regionaal Ziekenhuis Jan Yperman heeft een nieuwe naam: www.yperman.net. De .org werd vervangen door .net. Op deze website kan u het organigram raadplegen via de knop ‘organisatie’ en alle gegevens terugvinden rond raadplegingen en bezoekuren.
SOEPELER BRUGPENSIOEN
J YY
In de ziekenhuiswereld kan een personeelslid op brugpensioen gaan op 58 jaar. Ter gelegenheid van de herstructurering werd in het Jan Ypermanziekenhuis met de syndicale organisaties onderhandeld over een sociaal plan. Dat bepaalt o.a. dat de leeftijd voor brugpensioen in de periode 01.08.2002 tot 31.07.2004 verlaagd wordt tot 55 jaar. Op brugpensioen gaan is een vrije keuze van de werknemer, want het Jan Ypermanziekenhuis wil zijn ervaren medewerkers zo lang mogelijk behouden. Vandaar dat 50-ers ook kunnen kiezen voor het nemen van tijdskrediet: half-time werken met behoud van de pensioenrechten. Inmiddels gaven in totaal reeds 34 medewerkers te kennen van deze mogelijkheid tot brugpensioen gebruik te willen maken.
Het kwaliteitsdecreet van 1998 legt elk ziekenhuis drie verplichte metingen op: geneesmiddelendistributie, ziekenhuisinfecties en patiëntentevredenheid. Voor dit laatste bevat de onthaalbrochure, die iedere patiënt bij de opname ontvangt, een enquêteformulier. Om meerdere redenen is de respons hierop laag. Kwaliteitscoördinator Eddy Delporte: "Gemiddeld vult slechts zo’n 5% van de patiënten dat formulier in, waarvan een aanzienlijk deel afkomstig is van de materniteit. Andere patiënten zijn vaak te ziek om dit in te vullen en bij ontslag wil men zo snel mogelijk naar huis." Een oplossing werd gezocht en gevonden in een bestaand bevragingssysteem van het regionale kwaliteitsoverlegcomité bestaande uit enkele West-Vlaamse ziekenhuizen en waartoe het Jan Ypermanziekenhuis sinds november 2002 behoort. Eddy Delporte: "De verant woordelijke verpleegkundige overhandigt persoonlijk een vier pagina’s tellend enquêteformulier met een gemotiveerde uitleg. Via een 50-tal vragen wordt gepolst naar alle aspecten van het ziekenhuisverblijf, vanaf de opname tot en met het ontslag. Dat gaat van de snelheid waarmee op een bel-
oproep is gereageerd, over de kwaliteit van de maaltijden tot de informatie die je als patiënt krijgt van de artsen. Om alles te kunnen verwerken wordt dit systeem driemaal per jaar gedurende zes weken toegepast. De eerste keer eind 2002 leverde meteen 740 ingevulde formulieren op of 55% van het totaal, ruim tienmaal meer dan voordien. Sommige diensten haalden zelfs 90%. Uit de resultatenverwerking blijkt over het algemeen een grote tevredenheid, met een score boven de 90%. De eventuele minpuntjes gingen meestal over tijdsdruk bij het verplegend personeel en informatiegebrek bij de behandeling. Na evaluatie werkt elke afdeling een actiepunt uit dat voor verbetering vatbaar is." Omdat dit systeem niet permanent is, vult nog een andere actieve bevragingsvorm het aan. Daarbij bezoekt de kwaliteitscoördinator wekelijks een twintigtal lukraak gekozen patiënten, verspreid over alle campussen. Eddy Delporte: "Patiënten zijn altijd blij iemand te zien om hun verhaal tegen te doen. De resultaten van deze gesprekken worden, samen met die van de enquête uit de onthaalbrochure, verwerkt in een maandelijks directierapport. Op basis daarvan kan zonodig de dienstverlening aangepast worden." Volledigheidshalve vermelden we nog dat naast de drie metingen die door het kwaliteitsdecreet worden opgelegd, het Jan Ypermanziekenhuis ook nog vrijwillig onderzoek voert naar de kwaliteit van het dagziekenhuis en inzake decubitus (doorligwonden).
Toename tuberculose
Waakzaamheid geen overbodige luxe eerd met onhygiënische 19de-eeuwse toestanden in armoedige beluiken. TBC steekt sinds kort weer vaker de kop op. De atypische symptomen en lange geneesperiode maken extra waakzaamheid aangewezen. <
Sinds de ontdekking van afdoende geneesmiddelen (tuberculostatica) daalde het aantal TBCgevallen voortdurend tot zo’n 10 nieuwe patiënten per 100.000 inwoners eind de jaren 1990. Dr. Inès Malysse en dr. Greet Bral van de afdeling Longziekten stellen echter opnieuw vaker TBC-diagnoses. Dr. Malysse: "Sinds enkele jaren is de dalende trend gestopt. Er zijn meerdere redenen mogelijk. Er is de toename van de bejaardenpopulatie met automatisch een verminderde weerstand, net als bij AIDS-patiënten. Maar we stellen ook een toename vast bij jongere,
actieve mensen, onder meer door het maken van verre reizen." Tuberculose wordt veroorzaakt door de 'Mycobacterie tuberculosis' en veroorzaakt excavaties in de longen. Doordat longen gevoelloos zijn, krijgt de ziekte de kans een tijdlang te sluimeren. Dr. Bral: "Meestal komen de patiënten pas na 3 maanden op consultatie. Bovendien zijn de klachten nogal atypisch zoals lusteloosheid en vermoeidheid. Het ligt niet voor de hand om met die gegevens direct aan TBC te denken." TBC is uiterst besmettelijk en kan reeds gewoon via ademhaling overgedragen worden. Er gelden dan ook strenge maatregelen. Zo kan een ziekenhuiskamer met een acute TBC-patiënt slechts gemaskerd en via een steriele sluis worden betreden. Dr. Malysse: "Alle verpleegkundigen krijgen jaarlijks sowieso een screening met een herhaling na elk acuut geval. Bij elke bewezen posi-
tieve cultuur geldt de meldingsplicht bij de provinciale gezondheidsinspectiedienst. Bovendien moeten alle personen waarmee de patiënt in contact kwam, opgespoord en getest worden. Geen eenvoudige operatie. Gelukkig zorgt de Vlaamse Vereniging voor Respiratoire Gezondheidszorg en Tuberculosebestrijding voor de coördinatie en logistieke ondersteuning." Hoe ernstig ook, de ziekte is gelukkig perfect te genezen met geneesmiddelen. Dr. Bral: "De behandeling duurt maar liefst negen maanden en vergt veel discipline van de patiënt. Al bij al redenen genoeg om extra alert te zijn, al is paniek nergens voor nodig." Dr. Malysse benadrukt dat stigmatisering eveneens misplaatst is. "De Mycobacterie tuberculosis gedijt weliswaar goed in donkere en vochtige ruimtes, maar eigenlijk kan iedereen overal besmet raken. Het gaat echt niet alleen om sociale gevallen in krotwoningen."
Radiologie Klaverstraat
Borstkankerscreening > De borstkankerscreening die de overheid organiseerde, wordt in de regio Ieper-Poperinge goed opgevolgd. Daarbij vormt de radiologie-antenne in de Ieperse Klaverstraat een steeds bekender adres. Ook voor alle andere courante medische beeldvorming kan men in de Klaverstraat terecht. <
Ruim tien jaar geleden startte radioloog Hoste met een privécentrum aan de Klaverstraat, vlakbij campus Zwarte Zusters. Inmiddels fungeert dit kleinschalige maar goed uitgeruste radiologiecentrum als extra antenne van het Jan Ypermanziekenhuis in het centrum van Ieper. Dr. Katrien Goemaere, radiologe: "Men kan voor een breed dienstenpakket hier terecht. Van de standaard radiologie over mammografie tot echografie met inbegrip van kleurendoppler, onder meer voor bloedvatenonderzoek." In principe wordt in de Klaverstraat gewerkt op af-
spraak, maar die kan de dag zelf gemaakt worden en er is meestal zelfs ruimte voor dringende zaken tussendoor. "De kleinschaligheid en de korte wachttijden maken alles wat persoonlijker en aangenaam. Door de rotatie van de aanwezige artsen, kunnen patiënten er ook een afspraak maken met de radioloog van hun voorkeur. Zeker inzake mammografie wordt dit erg op prijs gesteld." De radiologie Klaverstraat is ook ingeschakeld in het gratis borstscreeningsprogramma. Dr. Goemaere: "Uit de evaluatie van de Vlaamse overheid na het eerste jaar blijkt dat de regio IeperPoperinge erg goed scoort qua opkomst. Omdat het bij borstkankers vaak over erg kleine letsels gaat, gebeurt er altijd een tweede lezing in het Centrum voor Vroegtijdige Opsporing van Borstkanker te Brugge. Bij twijfel volgt er zelfs een derde lezing in de KU Leuven. Maar ook buiten dit overheidsprogramma organiseren we sowieso een tweede lezing met collega-radiologen van het Jan Ypermanziekenhuis." Openingsuren Radiologie Klaverstraat
De 'radiologie Klaverstraat' is alle dagen geopend uitgezonderd de donderdagnamiddag. Er zijn tevens consultaties op zaterdagvoormiddag. Nieuw is dat er nu ook op woensdagnamiddag consultaties zijn. Radiologisch Kabinet Klaverstraat
Tel. 057 21 64 49 – Fax 057 21 67 46 Klaverstraat 1 – 8900 Ieper
klein maar fijn INTENSIEVE ZORGEN POPERINGE Op de campus Mariaziekenhuis te Poperinge kregen de 'Intensieve Zorgen' een andere locatie toegewezen. Deze belangrijke dienst, die momenteel minder geïsoleerd is, vindt men nu vooraan, in de buurt van de klassieke verpleegafdelingen. Anne-Mie Aellemeersch, verpleegkundig verantwoordelijke Intensieve Zorgen: "Na de inkrimping met drie bedden kan verder optimaal gebruik worden gemaakt van de beschikbare middelen en medewerkers. Daardoor blijven we in staat een 24/24 uur opvolging te verzekeren voor zowel post-operatieve als cardiologische patiënten."
YJ Y
> Tuberculose of TBC wordt meestal geassoci-
7
8
Sentinel-procedure
Kanker opsporen Nieuw gezicht
> Om eventuele uitzaaiingen van tumoren op te sporen worden lymfeklieren verwijderd en onderzocht. Voor bepaalde soorten tumoren volstaat het één of enkele zogenoemde ‘poortwachterklieren’ in de dichtste buurt van het oorspronkelijke carcinoom te
VOORBODE PIJNKLINIEK
verwijderen in de plaats van (bijna) alle klieren in de ruime omgeving. Deze minder invasieve sentinel-
Op 1 november 2002 vervoegde dr. Gregory Liers als anesthesist het artsenteam van het Jan Ypermanziekenhuis. Na zijn studies geneeskunde bekwaamde hij zich onder meer in chronische pijntherapie in het Academisch Ziekenhuis te Rotterdam. Nog in Nederland deed hij
ervaring op in het thorax-centrum van het bekende Sophia Kinderziekenhuis, eveneens in Rotterdam. In België deed dr. Liers twee jaar werkervaring op in de spoedgevallendienst en het MUG-team van het ziekenhuis te Lommel-Neerpelt. Hij behaalde het brevet acute geneeskunde en een bijkomende bekwaming in biomedische en klinische ingenieurstechnieken. Dr. Liers is momenteel vooral actief in het operatiekwartier en de afdeling intensieve zorgen. Gezien zijn specifieke ervaring in bestrijding van chronische pijnen en het feit dat hij graag multidisciplinair werkt, is het de bedoeling dat hij binnenkort de pijnkliniek in het Jan Ypermanziekenhuis opstart. Meer informatie hierover leest u in een volgende editie van Y-mail.
J YY Y-mail is het tijdschrift van het
procedure wordt opnieuw toegepast dankzij uiterst nauwkeurige radio-isotopietechnieken. <
Uitzaaiingen van kanker worden verspreid via de bloedbanen of via het lymfesysteem. De sentineltechniek gaat uit van het idee dat de uitzaaiing daarbij een bepaalde ‘route’ volgt via één of twee dichtstbijgelegen lymfeklieren vooraleer verder uit te zaaien. Deze klieren vervullen dan de functie van ‘poortwachters’ of naar het Engels ‘sentinels’. Dr. Van Krunckelsven van de associatie chirurgie: "Als deze zogenoemde ‘poortwachterklieren’ of sentinels onaangetast blijken, mag men redelijkerwijze veronderstellen dat de tumor niet uitgezaaid is en kan men de invasieve chirurgie tot een minimum beperken. Het principe is niet nieuw. Om de bewuste klieren op te sporen, werd vroeger blauwe kleurstof ingespoten. De nadien blauwgekleurde klier was dan 'de sentinel'. Omdat het systeem niet nauwkeurig genoeg werkte, verdween het in het vergeethoekje om dankzij de ontwikkeling van de radio-isotopie sinds enkele jaren opnieuw toegepast te worden. Nu kan men immers tot op de millimeter nauwkeurig de poortwachterklieren opsporen." Gynaecoloog dr. Verhulst van de associatie gynaecologie, die de techniek toepast bij borstkanker, licht de procedure toe. "De radio-isotopist, dr. Degroof, injecteert een microdosis van het radioactieve technesium in de tumoromgeving. Na een drietal uren wordt een foto van de radioactiviteit genomen om de ‘hot spot’ grofweg te lokaliseren. Vier tot zes uur na de inspuiting vindt dan de eigenlijke operatie plaats waarbij een gammadetector – soort mini-geigerteller – de effectieve poortwachterklieren opspoort. Na verwijdering worden die onmiddellijk door de anatomopatholoog aan een vriescoupeonderzoek onderworpen."
Dr. Verhulst: "Eens we deze aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid bereiken, kunnen we in de toekomst zowel borst- als okselsparend werken. En dit zonder inbreuk te plegen op de informatie over de vorderingsstaat en prognose van de ziekte en zonder de overlevingskansen aan te tasten."
Dr. Van Krunckelsven: "De voordelen zijn logisch. De ingreep is minder uitgebreid en verminkend. Soms is een snede van 1 cm al voldoende. Door het sparen van zoveel mogelijk lymfeklieren blijft de drainerende werking intact zodat er nadien geen gevaar is voor oedeem zoals bijvoorbeeld een gezwollen arm. De hos-
Dr. Van Krunckelsven: "Bij bepaalde huidkankers passen we de techniek nu al exclusief toe. Bij wijze van wetenschappelijk onderzoek experimenteert men nu ook al bij andere carcinomen als maag- en dikkedarmtumoren. In de toekomst zal sentinel dus nog aan belang winnen."
pitalisatieperiode wordt gehalveerd." De techniek wordt voorlopig vooral toegepast bij borst- en huidkanker. Hoe veelbelovend ook, toch biedt de sentinelprocedure nog geen volkomen uitsluitsel. Zo kan momenteel 90% van de borstkankers borstsparend geopereerd worden. De sentinel-procedure past volledig in deze visie. Toch is de techniek nog niet helemaal waterdicht. Valse negatieve resultaten werden aangetoond in tot 40% van de gevallen. Om echt zeker te zijn, voorziet het Jan Yperman-protocol inzake borsttumoren daarom nog in een aanvullende okseluitruiming. Met deze sentinel-procedure wil men voldoende diagnostische ervaring opdoen om de juistheid van de sentinel-diagnose op 95% te brengen.
Regionaal Ziekenhuis Jan Yperman. Briekestraat 12 - 8900 Ieper Tel. 057 22 31 11 Fax 057 22 34 08 V.u.: Eric Luyckx
Bladcoördinatie: Jan Blontrock (
[email protected]) Y-mail wordt verzorgd door F2 communicatie
Tel. 09 265 97 20
[email protected]
