-
---._-I
,i
,
I .
. . I -
MINISTERIE VAN BUITENLANDSE Z A K E N
I
GEHXIJ&
I
/rQ
--
9.q l ' L
u A - ~ ~ e ~ e r ~ aanc at isees i n Indonesiënt -bL
I k heb de e e r met verwijzing naar m i j n schrijven +, van 8 mei ji. no. 66737-4114 GS U hiernevens aan t e '. bieden een op d i t departement opgesteld v e r s l w , g e t i t e l d : "De anti-Meâerlandse a c t i e s i n Indonesië, v e r s l a g over de maanden mei en j u n i 1958#. <\
De onderhavige periodieke verslagen z u l l e n worden vervolgd wanneer de ontwikkelingen, waarover i n deze verslagen i s gehandeld, daartoe aanleiding geven.
DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN, voor deze :
-
voor
' *
.
I
M I N I S T E R I E V A N
BUITENLANDSE Z A K E N
G E H E I K
Verslag over d e maanden
-
n;ei/juni i 9 5 8
I N H O U D
Hfdst.
I
Anti-Nederlandse m a a t r e g e l e n
H f d s t . I1
Gevolgen van de anti-Nederl a n d s e maatregelen v o o r Kederland en Indonesië
H f d s t . I11
kTacuatie
pag. 1
-
5
Hoofdstuk I . A n t i Nederlandse m a a t r e g e l e n Onder beheer g e s t e ì de b e d r i j v e n
I
Een i n s t r u c t i e van de I n d o n e s i s c h e I i i n i s t e r van Landbouw van 10 mei 1958 b e p a a l t , d a t de overgenomen landbouwbedrijven geen d i r e c t e c o n t a c t e n met hun Nederl a n á s e d i r e c t i e s meer mogen onderhoinden, aangezien h e t c e n t r a l e beheersorgaan d o o r d e r e g e r i n g i s aangewezen als beheerder d e z e r ondernemingen en d i r e c t i e k a n t o r e n . Mocht i n bepaalde g e v a l l e n b e h o e f t e b e s t a a n aan*'cont a c t met de oude d i r e c t i e s , dan d i e n t een verzoek h i e r t o e ingediend t e worden aan h e t c e n t r a l e beheersorgaan, d a t zal b e s l i s s e n o f een d e r g e l i j k c o n t a c t a l of n i e t n o o d z a k e l i j k i s , Door d i t verbod w o r d t h e t de Neder1 l a n d s e d i r e c t i e s onmogelijk gemaakt z i c h z e l f s ook maar op de hoogte t e houden van h e t g e e n op hun ondsrneI mingen g e s c h i e d t , zullis g e h e e l i n s t r i j d met Indones i s c h e v e r k l a r i n g e n d a t a l l e e n een "beheersfl-overname t 1 h e e f t pla2tsgevonden.
1
I 3 i j r c 6 e r i n g s v e r o r d e n i n g van 1 6 april werd, onder g e l i j k t i j d i g e i n t r e k k i n g van h e t b e s l u i t van het M i l i t a i r e gezag van 8 december 1957, de o n d e r b e h e e r s t e l l i n g van de banken opnieuw g e r e g e l d . I n h e t nieuive
c e n t r a l e beheersorgaan zijn, i n de s a m e n s t e l l i n g van h e t v r o e g e r e c e n t r a l e b e h e e r s o r g a a n , n a a s t vertegenwoordigelis van h e t L i l i t a i r e Gezag, h e t K i n i s t e r i e van 3iinanci.Cn e;? d e Sank. I n d o n e s i ë , thans o o k opgenomen vertegenwoordigers van de X i n i s t e r i e s van Xandel, i n d u s t r i e , Landbouw en Veteranen Laken. Aan h e t beheersorgaan kunnen d o o r de M i n i s t e r van F i n a n c i ë n bevoegdheden worden v e r l e e n d t e n aanzien van h e t c r e d i e t - en h e t p e r s o n e e l s b e l e i d i n de r u i n s t e z i n van het woord. Bij de d i r e c t i e s d e r banken kunnen rcgeringscommissar i s s e n . worden a w g e s t e l d , wier taak en bevoegdheden op a a n w i j z i n g van de K i n i s t e r van F i n a n c i ë d o o r h e t Central e beheersorgaan morden v q s t g e s t e l d . Evenals zulks b i j
- de -
d e beheersorganen van andere b e d r i j f s t a k k e n i s ge-
s c h i e d , worden ook voor de banken r e g i o n a l e 'ceheers0-r: i n g e s t e l d . Se d i r e c t e inmenging van de v e r s c h i l l e n d e m i n i s t e r i e s i n h e t bankbeleid en de uitdrukkel i j k g e s t i p u l e e r d e o n d e r g e s c h i k t h e i d van de d i r e c t i e s aan h e t beheersorgaan hebben i n bankkringen bezorgdheid gevrekt. Ken hoopt e c h t e r d a t d o o r betrekken f u n c t i o n a r i s s e n Van de toegekende bevoegdheden een v o o r z i c h t i g geb r u i k gemaakt z a l worden. Bij r e g e r i n g s v e r o r d e n i n g van 1 6 a p r i l werden a l l e Nederlands? b e d r i j v e n in I n d o n e s i ë v e r k l a a r d onder.be-
h e e r van oe Eepubliek I n d o n e s i ë t e z i j n g e s t e l d . E i j b e s l u i t van h e t M i l i t a i r Gezag van 1 3 december 1957 was r e e d s aan a l l e m i l i t a i r e g e z a g s d r a g e r s bevolen de l e i d i n g van fiederlandse b e d r i j v e n o v e r t e nemen en t o e z i c h t u i t t e oefenen o p de b e d r i j f s v o e r i n g . Het p r o c e s van overname van de l e i d i n g van Nederlandse bed r i j v e n d o o r m i l i t a i r e g e z a g s d r a g e r s was s e d e r t 10 december 1957 zover voortgeschreden, d a t b i j hogergenoende r e g e r i n g s v e r u r d e n i n g van 1 6 a p r i l j.1. kon worden v e r k l a a r d d a t de Eederlandse b e d r i j v e n onder keiieer van de I n d o n e s i s c h e r e g e r i n g z i j n g e s t e l d . De r e g e r i n g s v e r o r d e n i n g van 1 6 a p r i l j.1. beoogt d e r h a l v e een r e e d s bestaande toestand t e consolideren. Onder Kederlandse b e d r i j v e n worden b l i j k e n s de t o e l i c h t i n g v e r s t a a n a l l e b e d r i j v e n , i n d e r u i m s t e z i n van h e t woord, d i e met Kederlands o f gemengd Eederiands-Indon e s i s c h k a p i t a a l werken. Alhoewel volgens de l e t t e r van d e v e r o r d e n i n g een b e d r i j f waarin o o k buitenlands k a p i t a a l deelneemt ( i .c. a a n d e l e n i n handen v2n b u i t e n l a n d e r s z i j n ) n i e t onder beheer zou kunnen worden ges t e l d , h e e f t men d e r g e l i j k e b e d r i j v e n i n de p r a k t i j k ook onder t o e z i c h t g e s t e l d ; a l l e e n wereldconcerns met e v i d e n t b e l a n g r i j ke b u i t e n l a n d s e ka p i t a a l deelname (Iconinlcli j k e , U n i l e v e r ) z i j n onCer e i g e n b e h e e r g e l a t e n . I n d i t verband z i j gewezen o p de iTositie van de Senenbahmaatscheppi j , welke wel onder b e h e e r i s g e s t e l d , ondanks de overwegend Noorse k a p i t a a l s d e e l n a m e , d i e t o t u i t i n g
-
is
-
i s g e b r a c h t i n de a a n s t e l l i n g van e e n Noorse d i r e c t i e met s l e c h t s 66, Nederlands d i r e c t i e l i d .
'
Een b e s l u i t van h e t C e c t r a l e Oorlogsgezag van 6 mei 1958 r e g e l t de. i n s t e l l i n g van een i n s p e c t e r e n d / c o n t r o l e r e n d l i c h a a m ("Badan P e n i l i k " ) voor de overgenomen b e d r i jven. De t a a k van d i t orgaan i s h e t verzamelen van gegevens, d i e a l s g r o n d s l a g kunnen dienen voor v e r d e r e maatr e g e l e n van h e t Oorlogsgezag en v o o r t s voor u i t o e f e n i n g van c o n t r o l e op de w i j z e , waarop h e t beheer over de bed r i j v e n w o r d t gevoerd. Beheerders van b e d r i j v e n zijn v e r p l i c h t aan d i t orgaan de gevraagde i n l i c h t i n g e n t e v e r s t r e k k e n . De "Badan P e n i l i k " , w a a r i n g e e n vertegenwcordiger van h e t I k i n i s t e r i e van Handel o f van I n d u s t r i e z i t t i n g h e e f t , i s r e c h t s t r e e k s verantwoording v e r s c h u l d i g d aan h e t C e n t r a l e Oorlogsgezag. H i e r d o e t z i c h h e t merkwaardige f e i t voor d a t de m i l i t a i r e n een lichaam i n h e t l e v e n hebben geroepen, d a t moet c o n t r o l e r e n hoe d o o r de d o o r de r e g e r i n g a a n g e s t e l d e beheerslichamen h e t beh e e r w o r d t u i t g e o e f e n d en h i e r o m t r e n t moet r a p p o r t e r e n aan h e t C e n t r a l e Oorlogsgezag. Voor een mogelijke verk l a r i n g h1erva.n moge worden verwezen naar ~ o o f d s t u k& ZEvan d i t v e r s l a g . B i j b e s l u i t van de K i n i s t e r van r'inanciën van 2 4 mei werd ook voor d e Nederlandse a s s u r a n t i e b e d r i jven
een c e n t r a a l beheerslichaam (Badan Penguasa Perusahaan Asuransi K e m g i a n Eelanda) i n f ; e s t e l d . i-lierin hebben z i t t i n g v i j f l e d e n , d i e aangeniezen worden d o o r respect i e v e l i j k de m i n i s t e r i e s van F i n a n c i ë n , J u s t i t i e en Handel, het Deviezen i r l s t i t u u t en h e t C e n t r a a l Oorlogsgezag. Ye t a a k van d i t beheerslichaam i s e r op t o e t e z i e n d a t de a s s u r a n t i e b e d r i j v e n hun t a a k v o o r t z e t t e n o p d e w i j z e a l s voor 3 december 1957 g e b r u i k e l i j k was, met i n achtneming van d o o r h e t beheerslichaam t e geven i n e t r u c t i e s en r i c h t l i j n e n . Voor de u i t v o e r i n g van e n i g e met name genoemde onderwerpen ( p e r s o n e e l s b e l e i d , w i j z i g i n g a s s u r a n t i e - t a r i e v e n , c o r r e s p o n d e n t i e met b u i t e n Indonesië g e v e s t i g d e a s s u r a n t i e b e d r i j v e n ,
-
-
uitbreidine
-
~
I
1
4,
u i t b r e i d i n g / i n k r i m p i n g , s l u i t i n g van h e t b e d r i j f ) h e e f t de b e d r i j f s l e i d i n g vooraf toestemming van h e t be, heers1ichaa.m nodig. U i t h e t vorenstaande b l i j k t d a t d e overname van de Nederlandse b e d r i j v e n . s t e e d s meer g e c o n s o l i d e e r d en u i t v o e r i g e r gereglementeerd w o r d t . '. \
.
I n antwoord op h e t Nederlandse Aide Mérnoire' van f e b r u a r i j.1.) waarin aangedrongen werd op b e t b l i n g van de p e r 31 december 1957 v e r v a l l e n r e n t e e n aflòpsing
l i n g van a f l o s s i n g an r e n t e u i t t e s t e l l e n i n afwachting
Tegen d i t Indonesische antwoord werd op 14 mei b i j de I n d o n e s i s c h e r e g e r i n g e e n p r o t e s t ingediend. I n de desb e t r e f f e n d e n o t a werd onder meer e r o p gewezen, d a t een d e r g e l i j k e weigering t o t nakoming van een v r i j w i l l i g aangegane leningsovereenkoms t volgens algemeen i n h e t v e r k e e r d e r v o l k e r e n aanvaarde normen v : , l s t r e k t onrechtmatig i s , weshalve h e t Indonesische s t a n d p u n t d o o r de Nederlandse r e g e r i n g m e t klem van de hand werd gewezen. Tevens werd met klem aangedrongen op h e k z i e n i n g van h e t Indonesische besluit De r e g e r i n g e n der NAVO-landen werden van de inhoud van deze n o t a w i s s e l i n g i n k e n n i s g e s t e l d .
-
Zoals
-
5. Transfers.
Zoals in het voorgaande verslag reeds werd vermeld is d o o r de Indonesische regering voor 3958 de mogelijkheid opengesteld voor aanvraag van deviezenpakketten ten behoeve van buitenlandse niet - Nederlandse arbeidskrachten. Door de Tijdelijk Zaakgelastigde in Djakarta werd op 14 mei, onder achterlating van een aide-mémoire, op het Indonesische Ministerie van Buitenlandse Zaken geïnformeerd, waarom een soortgelijke regeling voor Nederlandse werknemers nog niet was getroffen. Aangedrongen werd op een spoedige afkondiging van een nondiscriminatoire regeling. . Tevens werd er de aandacht op gevestigd dat de in Indonesische overheidsdienst zijnde Nederlandse kortverbandambtenaren de hun toekomende valuta-uitkeringen nog niet hadden ontvangen. Van Indonesische zijde werd toegezegd, dat een onderzoek zal worden ingesteld en dat hierover nader zal worden bericht. In het voorgaardverslag (pag 6) werd reeds melding gemaakt van een persbericht volgens hetwelk de mogelijkheid tot transfer van winsten weder opengesteld z o u worden. In het Indonesische periodiek "Business News" van 11 juni werd gemeld dat volgens van het Deviezen-instituut verkregen inlichtingen transfer van winst over 1955, met uitzondering van die van Nederlandse bedrijven, mogelijk gemaakt zou worden. Volgens dit nog niet bevestigde bericht zou derhalve op het terrein van winsttransfers bepaaldelijk gediscrimineerd worden ten aanzien van de Nederlandse bedrijven.
-
'4
b
Andere maatregelen.
1 I
'
Door de Commandant van het 10e Regiment Infanterie in West-Java werd bij besluit van 18 april bepaald dat Nederlanders (en Mationalistische Chinezen) voor 18 mei uit enkele gebieden in de Preanger moesten vertrekken. Van deze opdracht zijn vrijgesteld doktoren, geestelijken en zij d i e een speciale vergunning t o t verblijf in deze gebieden hebben verkregen. Volgens van Indonesische zijde verkregen inlichtingen zou dit besluit genomen zijn uit "Veiligheidsoverwegingen" alsmede in verband met het geschil over Nieuw-Guinea. Van een tweetal ondernemingen in deze gebieden zijn reeds Nederlanders vertrokken; in andere gevallen werd enig uitstel verleend. 1
Hoofdstuk ,11 -
b
.
Gevolgen van anti-Nederlandse maatregelen v o o r Nederland en Indonesië.
9
1 I
I
In verband met de toenemend desastreuze financieeleconomische positie van Indonesië ziet de leiding in Indonesië van de Nederlandse bedrijven aldaar in het algemeen geen heil meer in voortzetting van het bedrijf als winstobject in Indonesië. Zo nog bedrijven worden voortgezet, wordt daarbij gespeculeerd op een mogelijkheid om op een andere basis nog iets aan de relaties met Indonesië te verdienen. Steeds meer doet zich dan ook de vraag v o o r hoelang nog een Mederlands element in de leiding van het bedrijf z o u moeten worden gehandhaafd, De onzekerheid van het Indonesische 'beleid ten aanzien van verblijfsvergunningen voor Nederlanders is z o . groot, dat een algehele Indonesiasatie met alle daaraan verbonden bezwareri de voorkeur schijnt te verdienen. Daumede zal dan geheel. aan het Indonesische streven wordenwldaan. Tal van Nederlandse bedrijven, waaronder vérschillende zeer belangrijke, zijn dan ook geheel zonder Nederlandse s t a f . Wat de ondernerningslandboaiw betreft kan in het algemeen echter worden gezegd, dat ondanks een nijpend tekort aan ervaren technici en administrateurs in deze sector, het z i c h nomenteel niet laat aanzien dat dit de voornaamste handicap zal gaan vormen voor de bewindvoering van de Indonesische beheersorganen. Zolang verder belangrijke technische storingen aan d e machines in d e onderneninosfabrieken uitblijven door de omstandigheid dat nog gewerkt wordt net tot v - o r kort g o e d onderhouden materiaal, kan worden verwacht dat de productie nog vrij nnrnaal Zal verlopen Zeer waarschijnlijk zal de grootste handicap voor het voortzetten van de ondernemingslandbouw in Indonesië blijken te liggen o p het terrein van afzet en financiering. De invloed der nog aanwezige Nederlandse leiäing op ondernemingen en administratie-kantoren is gedurende de laatste maanden door maatregelen van de beheersorgunen en tengevolge van o n d e r l i n g e onenigheid tussen de beheersorganen en militaire commandanten stelselmatig teruggedrongen. De productie op verschillende ondernemingen, ook die waar reeds sinds enkele maanden been Nederlsndse staf meer
-
aanwezig
-
zouden a a n v a n k e l i j k de instemming van de I n d o n e s i s c h e r e g e r i n g
\
hebben gehad, doch d e plannen zttuden n i e t z i j n doorgegaan, aang e z i e n de l e g e r l e i d i n g z i c h t e g e n u i t v o e r i n g d a a r v a n v e r z e t zou hebben, Het l e g e r zou v e r d e r aangekondigd hebben z i j n c o n t r o l e t e z u l l e n verscherpen. Wellicht d i e n t de totstandkoming van h e t B e s l u i t van h e t
C e n t r a l e Oorlogsgezag d.d. 6 mei, houdende d e i n s t e l l i n g van e e n i n s p e c t e r e n d lichaam voor de onder b e h e e r g e s t e l d e Neder-
-
buitenlandse
-
I
buitenlandse regeringen en particulieren dermate h a v e r i g zijn, dat er geen sprake kan zijn van commerciële kapitaal- of credietverschaffingen van enig belang. De Oost-Europese landeh daarintegen geven blijk van een toenemende interesse voor Indonesië, getuige Be opeenvolging van bezoeken aan Djakarta van handelsmissies u i t die landen.
De cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek hier te lande over de invoer uit en uitvoer naar Indonesië geven h e t volgend beeld: jan.
maandgem. 1957
f e b r . mrt.
april.
1958
mei (voorlopig-?cijfer)
. Invoer uit Indo-
nesië in mln gld.
3799
Uitvoer naar Indonesië in mln g l d .
Over het g e h e e l genomen vertonen deze cijfers een duidelijk neergaande tendens en weerspiegelen zij 31.; zodanig dan 001s de sterke achteruitgang in het handelsverkeer met Inàonesie sedert de aanvang van het anti-Nederlandse beleid in Indonesië, Het Nederlandse voorbereidende hoger en middelbaar onäerwijs in Indonesië verzorgd d o o r de Stichting Nederlands Onder- w i j s z a l m e t het CursusjEtar 1958/59 gestaakt worden. In Djakarta zal nog s l e c h t s een &jarige ULO i n stand gehouden worden. Voor bkat betreft de bezetting van de scholen van de "Stichting Nederlands Onderwijs" in Indonesië volgt hieronder een vergelijkend o v e r z i c h t van de situatie I e r 1 juni 1958. A
1
u-
S o o r t , van onàerwijs
aantal per 1/9/57
Nationaliteit Leerlingen
V.H.K.O.
Nederlanders Nie t-Nederlanders
U1L.O.
Nederlanders Niet-Nederlanders
aantal per 1/6/58
459
achteruitgang in aantal in $ t.o.v.
97'io
14 68
570
1/9/57
88%
r
i
463 405
.
41 13
422
392
91%
97;':
--
130 223
10% 109
6,304
2.279
959 257
5345 2022
85$ 89Sa
Nederlanders 7.356 Niet-Nederlanders 3,477
1.014
6342
338
86%
3139
9%
Handeìsonderwijs
Nederlanders 130 Niet-Nederlanders 223
Lageronderw ij8
Nederlanders Niet-Nederlanders
Totaal
-0
i' I
. D e omvang van d é liquidatie van het Nederlandse zakenleven wordt geïllustreerd door het besluit van de Nederlandse Kmer van Koophandel te Djakarta om haar werkzaamheden voorlopig te staken, Door h e t vertrek van de meeste leidende zakenlieden bleek h e t niet meer mogelijk een bestuur van enige continuiteit te vormen, terwijl voorts de secretarissen besloten einde juni t e repaixiëren. Op 24 mei werd te Djakarta geïnstalleerd het Bureau voor Economische Stabilisatie. Dit bureau zal een studie maken van de financiële* en economische pr-oblernen in Indonesië die een grotere welvaart in de weg staan. In een radiorede, waarin een toelichting werd gegeven op de werkzaamheden van dit bureau, verklaarde de Minister van Voorlichting dat de weinig rooskleurige financieel-economische vooruitzichten van Indonesië onder meer een gevolg z i j n van het feit, d a t men er niet in geslaagd is om na de opzegging van de RTC-overeenkomsten en de daarop volgende' liquidatie van het koloniale sjsteem een hechte economische basis tot stand te brengen. H e t begrotingstekort v o o r het lopende jaar wordt thans geraamd op -Rp 8 miljard (in december werd dit nog geraamd op Rp 8 miljard). De vorig jasir ingevoerde vreemdelingenbelasting heeft slechts 9 '$ van de geraamde Rp. 900 millioen opgebracht. In de periode 16 a p r i l - 11 juni (8 weken) nam de g e l d circulatie (giraal en chartaal) toe met 3 p 1,426 millioen waardoor het tobal steeg tot bijna RI, 20.5 miljard. Het chartale geld is sedert begin december i957 met ruim 400 millioen per maand toegenomen. De deviezenvoorraad daalde met Rp 70 millioen, het ' dekkingspercentage daalde tot 8.05%. De voorschotten aan de regering stegen met ruim Rp'2 miljard tot een totaal van bijna L
I
1
o. \
-
-Rp 19 rniljard-
Rp 19 miljard ( een toename van Rp 800 millioen per maanù sedert begin december) De koers van de exportcertificaten bleef gehandhaafd op 3$2 waardoor de waarde van de rupiah ten opzichte van buitenlandse valuta sterk ovezgewaardeerd is. Op grond van bovengenoeunde B;Ekoers kost een Nederlandse gulden Rp 9,96; de vrije koers was\,per ultimo mei reeds fl. i. = Rp 19,50. De goudprijs liep gestadig ', op ,enbedraagt thans 2 Rp 87 - per gram (tegen Rp 70 p e r ult2ÌnÒ december 1957). Volgens persberichten is de waarde van Indonesische uitvoer in het.eerste halfjaar 1958 gedaald tot 6 6 van de export in de overeenkomstige per'iode van het vorige jaar. Vergeleken me't.,de e x p o r t in het eerste halfjaar van 1950 bedroeg de achteruitgang niet minder dan 50%. De BPM heeft haar werkzaamheden ~p Borneo in verband met de binnenlandse situatie enige tijd moeten staken. Einde m e i werden 332 gezinsleden van BPM-employés door deze maatschappij uit Balikpapan geëvacueerd.
.
-
van het standpunt van de regering ten aanzien van de p o s i t i e dezer bedrijven. In het antwoord van de Iirlinigker van Financiën wordt o.m.
gemaakt aan de abnormaal grote invloed die zij hebben o p de economie I van Indonesië. De regering staat daarbij echter v o o r het feit, dat zij niet ineens een einde aan de functie dier bedrijven in het economischdeven ian maken. Door het verdwijnen van de verbindingen met Nederland wordt intussen-een ac?lteruitgang zichtbaar welke
- dat -
I
d a t a l l e b i j d i e b e d r i j v e n aanwezige g e l d e n n o d i g z i j n v o o r
de v o o r t z e t t i n g van zaken. Het i s de r e g e r i n g n i e t gebleken d a t 1, e r h i e r n a nog w i n s t zou o v e r b l i j v e n d i e g e b r u i k t zou kunnen worden v o o r dekking van h e t b e g r o t i n g s t e k o r t . I n verband daarmede werd de motie n i e t i n overeenstemming met de w e r k e l i j k h e i d en d e r h a l v e onaanvaardbam g e a c h t . Volgens een I n d o n e s i s c h p e r s b e r i c h t zou d e M i n i s t e r van ..q a n d e l a a n d e Raad v o o r Handelszaken s c h r i f t e l i j li: opdracht gegeven hebben e r op t o e t e z i e n d a t de Nederlandse h a n d e l s b e d r i j v e n hun f u n c t i e i n h e t Indonesische economische l e v e n a l s v r o e g e r zouden kunnen u i t o e f e n e n . V o o r t s werd opgedragen d a t de Indones i a n i s a t i e van d i e b e d r i j v e n v e r s n e l d moest worden e c h t e r zonder d a t h i e r d o o r een j u i s t e u i t o e f e n i n g van d e economische f u n c t i e benadeeld zou worden. Overname van deze Mederlanàse b e d r i j v e n d o o r n a t i o n a a l k a p i t a a l zou e v e n t u e e l overwogen worden. Naar de v o o r z i t t e r van de Financieel-economische commissie van h e t X i l i t a i r Gezag t e Djakarta v e r k l a a r d e i s e e n s p e c i a l e s t a a t s c o m m i s s i e doende gegevens t e verzamelen om t e g e n d e KPN e e n schadeclaim i n t e d i e n e n wegens m a t e r i ë l e v e r l i e z e n a l s gevolg van h e t t e r u g t r e k k e n d e r -schepen u i t I n d o n e s i s c h e w a t e r e n i n december 1957. B l i j k e n s een A n t a r a - b e r i c h t h e e f t de I n à o n e s i s c h e N a t i o n a l e A a r d o l i e Maatschappij "Permina" e i n d e mei 2.000 t o n ruwe o l i e a f k o m s t i g van de Noord-Sumatraanse o l i e v e l d e n p e r Japans s c h i p , g e ë x p o r t e e r d . I n h e r i m e r i n s zij g e b r a c h t d a t de Indonesische r e g e r i n g op 1 f e b r u a r i de c o n c e s s i e s van d e BPM op deze o l i e v e l ; den h e e f t i n g e t r o k k e n .
i
-I
\
1
L-
Scheepvaart. Het scheepvaartprobleem i s ondanks e e r d e r e o p t i m i s t i s c h e u i t s p r a k e n van o f f i c i ë l e I n d o n e s i s c h e z i j d e nog al?.erminst o p g e l o s t Voor troepenvervoer t e r onderdrukking van de r e b e l l i e i n K.-Sumatra e n Noord-Celebes i s een d e e l van de b e s c h i k b a r e s c h e e p s r u i m t e aan h e t i n t e r i n s u l a i r e v e r k e e r ontkrokken. D e bombardementen van r e b e l l e n z i j d e op a a. Balikpapan hebben e r t o e g e l e i d d a t b u i t e n l z n c h e s c h e e p v a s r t m a a t s c h a ~ , pj ie n (K.J.C.P.L., Singapore- en Hongkoqmaatschappijen) h e t verkeer o p de w a t e r e n rond Oost-Indonesië t i j d e l i j k g e s t a a k t hebben, w a a r d o o r h e t gebrek a a n s c h e e p s r u i m t e nog meer geaccentueerd
.
\
werd.
I
De
-I
7
De Indonesische hlinister van Scheepvaart is begin j u n i v o o r een tweemaandse reis vertrokken teneinde in meerdere scheeps
")
i
r u i m t e te voorzien. Op zijn reis zal h i j Japan, Pinlanà Polen Oost-Duitsland, Joegoslavië, ?;est-Duitsland en Italië bezoeken. In zijn de onderhandelingen over de aankoop van 9 schepen met Succes bekroonü. Deze schepen ter waarde van $ 2.7 mln wordengeleverd in h e t kaàer van de Japanse herstelbetalingen aan Indonesië. OP doorreis naar Tokio verklaarde de Minister in Singapore d a t Indonesië ter vervanging Van de KPl!l schepen overweegt de aanko.op van o.m. 24 schepen in Polen, 4 in Italië en 2 in West, Duitsland. In Polen zou de Minister nog onaerhúndelen over-de tewerkstelling van 3 0 Poolse koopvaardijofficieren op Indones i s c h e schepen. Persberichten maken voorts melding van de levering door Rusland van 2 tankschepen. Een groot deel van de reeds ontvangen Russische schepen is nog n i r t in de v a a r t , aangezien z i j zonder verbouwing ongeschikt zijn v o o r de troken. Een vergelijking van de scheepsbeweging in de haven Tandjong Priok gedurende de eerste vfjf maanden van 1957 en 1958 geeft een interessant beeld van de achteruitgang in het scheepvaartverkeer. Xxclusief de evacuatieschepen nam de scheepsbeweging in i958 in vergelijking met de overeenkomstige periode in i957 af met 3 2 5 schepen tot een totaal van 670.000 register ton. De scheepsbeweging van onder Nederlandse vlag varende schepen nam af met 396 schepen tot een totaal van rond 1,100,000 register ton. De achteruitgang v,w.b. d e onder Nederlandse vlag varende sche1,en is in de eerste plaats een gevolg van h e t uitvallen van de I'9hq vloot en v o o r t s van d e vervanging v a de onder Nederlmdse vlag varende tankervloot d o o r die varende o n d e r Britse vlug. Opmerkel i j k is voorts ook de toename van d e scheepsbeweging van CovietRu~;sische schepen n . l . van 13 schepen (42000 register ton) tot I
24 schepen (92.000 register ton), welke toenme dateert van maart 1958, Andere landen achter h e t IJzeren Gordijn ( P o l e n , Roemenië)
vertoonden evenals Joegoslavië en Japan tot dusverre geen grotere activiteit. uchtvaart
.
Ook de moeilijkheden in .het burgerluchtvaartverkeer zijn na het wegtrekken van het KUJ personeel nog n i e t opgelost.
-
In
-
In verband met de binnenlandse moeilijkheden is, evenals
I
bij het scheepvaartverkeer,een d e e l van het beschikbare materiaal ter beschikking gesteld van het militaire apparaat. De ' vervoerscapaciteit bedroeg in april -f 40$ van d i e van december 1957. Men kampt met een tekort aan vlieg- en grondpersoneel, t e r w i j l voorts ook de bevoorrading met brandstof van de verschillende vliegvelden d o o r transportmoeilijkheden veel te wensen overlaat. Van Indonesische zijde is men dan ook nog steeds doende buitenlands technisch personeel aan te werven.
-
--------l-
i
I
i'
Evacuatie
naar Europa Johan van Oldenbarnevelt Oranje F1aminia Sydney Australia
ex Priok W
li
11
n
n
n
tl
(1
1170 43 8 195 365 46
Hieronder volgt een overzicht van de aantallen Nederlanders, die Indonesië van 27 april tot 3 1 mei wekelijks hebben verlaten. per schie ' 27-4-58 tot 3-5-58 4-5-58 tot 10-5-58 11-5-58 tot 17-5-58 1188 18-5-58 tot 24-5-58 499 .. 56 555 281 25-5-58 tot 31-5-58 56 337
--
---
1968
307
2275
Het hieronder volgende overzicht betreft de aantallen Nederlanders, die Indonesië van 1 juni tot 28 juni wekelijks hebben verlaten.
per schi2
1-6-58 t/m 7-6-58
45 33 592
8-6-58 t/m 14-6-58 15-6-58 t/m 28-6-58
-
1
71 40
102
totaal 116
73 694
-
t/m 28-6-58 670 213 883 Afvoer ex Indonesië december 1957, januari, februari, maart, april,.mei t/m 28 juni 1958: per schip 28 114 per vliegtuig 5 811 1-6-58
I
yer vliegtui&
.
totaal generaal 33.925 -*
Algeme en
De te Padang verblijvende Nederlanders, werkzaam bij' de cementfabriek a l d a a r , di'e wensten te repatriëren, zijn medio juni allen te Djakarta gearriveerd en inmiddels naar Nederland doorgereisd. De Consul-Generaal te Singapore heeft bij de beëindiging van de Britse hulp bij het repatriëringswerk een overzicht samengesteld van de werkzaamheden terzake van het Con-QulaatGeneraal, welk overzicht in verkorte vorm bij dit verslag is gevoegd.
