Zwangere vrouwen in Oeganda in veilige handen

Bevallen in Kameroen

MAGAZINE VAN CORDAID MEMISA

Het verhaal van twee jonge moeders

Jaargang 80 / februari 2014 / nummer 1

HelpMama

Moeders hier helpen moeders daar

Betere zorg in de klinieken

Zwangere vrouwen in Oeganda in veilige handen

column

inhoud

Onmisbare moeders Samen met Cordaid Memisa ben ik naar Oost-Kameroen gereisd om filmopnames te maken voor het tv-programma Ik Word Moeder. Schoon drinkwater, elektriciteit, voldoende eten, medische zorg; niets is er vanzelfsprekend. Mensen moeten er overleven. Vooral vrouwen en kinderen in dit gebied zijn ontzettend kwetsbaar. Elke dag eist malaria er vele kinderlevens. En elke dag sterven er vrouwen voor, tijdens of na de bevalling. Daar komt bij dat kleine kinderen die zonder moeder moeten opgroeien grote kans hebben om hun vijfde levensjaar niet te halen. Moeders zijn onmisbaar!

Moeders in Oeganda krijgen straks in elke kliniek de medische hulp die ze nodig hebben

Zij leeft nog. En ze kan haar kind daardoor beschermen en opvoeden. Klinkt als de normaalste zaak van de wereld. En dat zou het ook moeten zijn. Daarom moet moedersterfte zo snel mogelijk terug­gedrongen worden. In het tijdschrift MM laten we u zien hoe we daar als Cordaid Memisa aan bijdragen. Met slimme methodes. Via plaatselijke organisaties in ontwikke­ lingslanden. En met dank aan uw donatie!

2 MM

04 06 09 10 12 13 14

Kort nieuws Praten met moeders in ontwikkelingslanden en Cordaid is jarig!

Betere zorg in Oeganda

Cordaid Memisa strijdt

in Kameroen al jaren tegen moedersterfte.

Zwangere vrouwen in het district Kamuli voortaan in veilige handen in de kliniek.

Bevallen in Kameroen

Het verhaal van de twee jonge moeders Thérèse en Nellie.

Zo ver is het nog lang niet. Dat maakte ik tijdens mijn reis van dichtbij mee. Een moeder – Sidonie – overleed vlak na haar bevalling. Ze liet zes kinderen na, waaronder haar pasgeboren baby. Ik was er kapot van. Kon het niet bevatten. Dat gold evengoed voor de medewerkers in de kliniek. Ook zij maakten zich zorgen om de kinderen die achterble­ ven. Elk sterfgeval is er een te veel. En elk sterfgeval is voor de mensen in deze kliniek een aansporing om nóg harder te werken, om nog meer hun best te doen om de zorgverlening te verbeteren. Elke dag opnieuw, met steun van Cordaid Memisa. Want moeders maken het verschil. En elk moederleven dat gered kan worden, is het harde wer­ ken meer dan waard.

Moeder hier, moeder daar Franka beviel via een keizersnede, Malitha onderweg naar het ziekenhuis.

Het verschil

Mama’s hier een goede deal, mama’s daar een veilige bevalling.

Gabriela in Congo

‘Toegang tot goede gezondheidszorg begint bij zelfbewuste vrouwen.’

5 donateurs Over hun steun aan Cordaid Memisa.

Colofon Hoofdredactie: Cordaid Memisa Bladconcept, tekstredactie en productiebegeleiding: Schrijf-Schrijf Bladconcept en ontwerp: subsoda Fotografie: Jasper Delprado, Wilco van Dijen en Jurjen Donkers Drukkerij: Communisis Oplage: 100.000

In Nederland draait zwanger zijn meestal om heel andere dingen. Hoe richten we de kinderkamer in? Welke kleertjes en knuffels kopen we voor de baby? Welke naam krijgt het kindje? En hoe willen we beval­ len? Thuis, in een bad, op de kruk, in het ziekenhuis? Alles is mogelijk. Wat we ook kiezen, we zijn er zeker van dat alle medische hulp voor­ handen is om de bevalling in veilige banen te leiden. Op het platteland van Oost-Kameroen gaat dat er heel anders aan toe. Daar bevallen vrouwen van oudsher thuis, op de grond in hun lemen hut. Enkel bijgestaan door een traditionele vroedvrouw. Zij is geen professioneel opgeleide verloskundige, maar iemand die werkt met kruiden en niet genoeg medische kennis heeft om eenvoudige complicaties te herken­ nen. Met een stuitligging weet ze bijvoorbeeld geen raad. De kans is groot dat een moeder en haar baby in zo’n geval de bevalling niet overleven. Daarom is het ontzettend belangrijk dat zwangere vrouwen in Kameroen medische controles krijgen. Dat ze naar de kliniek gaan om te bevallen. En dat die klinieken over genoeg materialen én goed geschoold personeel beschikken, zodat ze moeders en kinderen de zorg kunnen bieden die ze nodig hebben.

Tanja Jess

Tv-presentatrice/actrice Cordaid Memisa Lutherse Burgwal 10 2512 CB Den Haag    070 31 36 500 [email protected] www.cordaidmemisa.nl IBAN: NL91INGB0000005657

TV: Tanja Jess bezocht Oost-Kameroen namens Cordaid Memisa voor het tv-programma ‘Ik Word Moeder’. Deze uitzending kunt u terugzien via www.cordaidmemisa.nl.

MM

3

100 jaar betrokkenheid

kort nieuws

In 2014 bestaat Cordaid 100 honderd jaar. Dat willen we vieren, samen met u. Want met uw steun bouwen we al een eeuw lang aan een beter leven voor miljoenen mensen ter wereld.

Samen verder kijken dan het leven lang is Een kind dat zonder moeder opgroeit loopt 4x zoveel risico om voor zijn vijfde jaar te overlijden dan een kind dat opgroeit mét moeder.

Van gedachten wisselen met een gepensioneerde verloskundige uit Bangladesh, een ervaren vroedvrouw in Malawi of een oma in Kameroen. Inzicht krijgen in wat hen dagelijks bezighoudt. En wat hun wensen en dromen zijn voor de toekomst. Cordaid Memisa organiseerde een serie ontmoetingen tussen Nederlandse vrouwen en vrouwen in ontwikkelingslanden. Landen waar goede gezondheidszorg nog niet vanzelf­sprekend is. Leeftijdsgenoten gingen met elkaar in gesprek over hun dromen, wensen en verwachtingen. Wat zal er in 2025 anders zijn in Nederland als het gaat om zwangerschappen of bevallingen? En wat in Malawi, Bangladesh of Kameroen? Hoe denken vrouwen in ontwikkelingslanden hier zélf over? Bekijk de filmpjes van deze ontmoetingen op www.cordaidmemisa.nl.

Een betere toekomst begint vandaag. Cordaid Memisa nodigt u uit om verder te kijken dan het leven lang is. In het boekje De toekomst delen werkt leest u meer over deze ontmoetingen. U vindt er ook informatie over de mogelijkheden om Cordaid Memisa in de toekomst te steunen. Bijvoorbeeld via een nalatenschap. Vraag het boekje op via www.cordaidmemisa/nalatenschappen.

Cordaid Memisa en uw nalatenschap

Wilt u weten waarmee u dan rekening moet houden? Of bent u benieuwd hoe Cordaid Memisa uw nalatenschap afwikkelt en daarbij soms zelfs optreedt als executeur? Vraag een oriënterend gesprek aan. Dat gesprek kan telefonisch plaats­ vinden, bij ons op kantoor of bij u thuis. De eerste stap is dan gezet!

4 MM

Precies 100 jaar geleden zaten Belgische kinderen in nood in vluchtelingenkam­ pen; van huis verdreven door de Eerste Wereldoorlog. Toen waren er mensen die deze kinderen hielpen en ze onder­ brachten bij Nederlandse gezinnen. Gedreven helpers waren dat. Na 100 jaar zijn die mensen er nog steeds. Mensen die bergen verzetten, gewoon omdat een ander hun hulp nodig heeft. Deze gedreven helpers stonden in 2014 aan de wieg van wat nu Cordaid is. Memisa is daar sinds de fusie in 2000 onderdeel van, samen met Mensen in Nood en Cebemo. Inmiddels horen ook Cordaid Kinderstem, Cordaid Microkrediet en Cordaid Bond zonder Naam daar bij. Door samen te werken met de andere goede doelen in onze moederorganisa­ tie, kunnen wij efficiënt en kostenbe­ wust óns doel nastreven: een veilige zwangerschap en bevalling voor alle moeders in ontwikkelingslanden en een gezonde start voor hun baby’s.

Samen delen

Donateurs op bijeenkomsten van Cordaid Memisa hebben altijd veel vragen over nalatenschappen. Over fiscaal voordelige mogelijkheden om te geven, bijvoorbeeld. Maar ook over het opnemen van Cordaid Memisa in hun testament. Veel mensen hebben hun testament al lang geleden opgemaakt en daarna nooit meer gewijzigd. Ook al is hun persoonlijke situatie of de wet intussen veranderd. Het is altijd verstandig om uw testament in deze gevallen wél opnieuw te bekijken. Wie zijn testament wil wijzigen, overweegt wellicht om een goed doel op te nemen.

Gedreven helpers

Mariëlle Lindeboom Notarieel deskundige mr. Mariëlle Lindeboom helpt u graag bij vragen over uw nalatenschap. U kunt haar telefonisch bereiken op 070 313 6264 en 06 22 52 82 98. Ook kunt u een e-mail sturen naar [email protected]. Hier kunt u ook de gratis brochure ‘Nalaten aan Cordaid Memisa’ aanvragen.

Mensen zoals u maken het mogelijk om ons werk te doen. Omdat u bereid bent om uw tijd, kennis en middelen te delen. Die bereidheid om te delen hebben alle helpers gemeen. Zij doen en deden dat zonder te vragen om een schouderklop. Ze halen hun voldoening uit het feit dat ze een verschil maken. In een eeuw tijd zijn er heel wat gedreven helpers geweest. Wij zijn op zoek naar hun ver­ halen. Juist op onze verjaardag willen wij die verhalen vertellen. Om hen die schouderklop toch te geven, en om elkaar en nieuwe generaties te inspire­ ren. Wij brengen de gedreven helpers in de komende maanden samen op www.ditwilikmetjedelen.nl.

Vertel ons uw verhaal!

Bij Cordaid Memisa begon het allemaal in 1925. Sindsdien zijn vele missionaris­ sen, tropenartsen, verpleegkundigen en ander medisch personeel uitgezonden naar de meest afgelegen plekken van de wereld om medische hulp te verlenen aan de allerarmste mensen. Bent u zelf zo iemand of kent u iemand met een bijzonder verhaal? Iemand die voor Cordaid Memisa uitgezonden is geweest? Of een parochiaan die op een bijzondere manier bij de maatschappij betrokken is? Laat het ons weten! Via de website: www.ditwilikmetjedelen.nl

MM

5

Betere zorg in de klinieken

Moeders in Oeganda in veilige handen Oeganda

Kamuli

Een zwangere vrouw in Oeganda staat voor een lastige beslissing. Thuis bevallen, zonder geschoolde verloskundige. Bevallen in één van de gratis overheidsklinieken, waar de zorg meestal niet goed is. Of bevallen in een privékliniek, die beter is maar geld kost. Voor veel vrouwen zijn die te duur. Cordaid Memisa wil dat moeders altijd en overal de best mogelijke zorg krijgen. Te beginnen in het arme district Kamuli.

Eenvoudige dorpjes liggen verspreid over een uitgestrekte gebied. Hierdoorheen lopen veel onverharde wegen. Het district Kamuli – onderdeel van het bisdom Jinja – bestaat voornamelijk uit platteland. Klinieken zijn er wel, maar een behandeling kost er in de meeste gevallen geld. Een simpele bevalling kost zeven tot tien euro. Dat bedrag moet cash worden betaald en niet in natura, zoals bijvoorbeeld met een kip. Dat geld hebben de meeste vrouwen niet. Daarnaast moeten ze naar de kliniek zelf een kraampakket meenemen kliniek: een teiltje, een zeiltje en doeken om het kindje in te wikkelen. Ook dat kunnen ze meestal niet betalen. Veel vrouwen in Kamuli bevallen dan ook thuis, onder begeleiding van een ongeschoolde tradi­ tionele vroedvrouw. Of ze gaan naar de dichtst­ bijzijnde overheidskliniek, waar ze officieel gratis worden geholpen. ‘Deze instellingen leveren over het algemeen slechte zorg’, vertelt Paula Mommers van Cordaid Memisa. ‘Ze hebben te weinig geld om genoeg medi­ cijnen en goede materialen aan te schaffen. Zwangere vrou­ wen krijgen in deze klinieken dus niet altijd de medische hulp die ze nodig hebben.’

Betalen voor resultaten Cordaid Memisa wil de zorg voor zwangere vrouwen en moeders in Kamuli verbeteren. Door in de klinieken de zorg­ kwaliteit en het aanbod te bevorderen. Dit doet Cordaid Memisa door haar hulp resultaatgericht te financieren (RBF). Anders gezegd: we betalen de klinieken niet vooraf maar ach­ teraf, op basis van de behaalde resultaten. Dit doen we samen met het Jinja Diocesan Health Office (DHO). Deze katholieke organisatie runt in het hele bisdom zes privéklinieken en twee ziekenhuizen zonder winstoogmerk. Paula Mommers: ‘In deze katholieke klinieken is de zorg weliswaar niet gratis, maar mensen krijgen er wel vaker betere medische zorg dan in de overheidsinstellingen.’ Die kwaliteit is ook de reden waarom Cordaid Memisa al langere tijd samenwerkt met het DHO. ‘We richten ons nu voor het eerst op één district in het bisdom’, vertelt Paula Mommers. ‘De meerwaarde daarvan is dat veel klinieken en ziekenhuizen meedoen. Dat zijn bovendien niet alleen katholieke klinieken, maar ook overheidsinstellingen. Ook dat is nieuw in Oeganda. Hoewel de overheidsinstellingen niet onder de lokale autori­ teiten vallen, controleren Cordaid Memisa en DHO nu toch de behaalde resultaten van al deze klinieken. Zij krijgen dankzij onze financiële steun de kans om hun zorgverlening te ver­ beteren.’ Hoe de klinieken dat precies doen, is hun eigen verantwoordelijkheid. Cordaid Memisa stelt alleen duidelijke richtlijnen op. Op basis daarvan wordt betaald. Als Cordaid Memisa bijvoorbeeld betaalt voor elke bevalling, zal een kliniek zorgen dat bevallingen goed gebeuren. En dat er meer vrouwen komen om te bevallen. Samen met de gezondheids­

Deze zwangere vrouw heef t het geluk dat het ziekenhuis besc hikt

over een echo-apparaat. Dat geldt zeke r niet voor alle klinie ken in Oega nda.

veel­ De resultate n in het district Kamuli zijn Memisa belovend. Maar uiteindelijk wil Cordaid lijk moge e dat alle moeders in Oega nda de best syst eem zorg krijgen. In de toek omst hopen we het re ande in van resultaat geric ht financiere n ook delen van het land te introduce ren.

6 MM

MM

7

coördinator van DHO controleert Cordaid Memisa de behaalde resultaten, zowel het aantal behandelingen als de kwaliteit. Zijn die goed, dan volgt de betaling.

voor behandelingen omlaag. ‘Moeders in Kamuli krijgen straks in elke kliniek de medische hulp die ze nodig hebben’, besluit Paula Mommers. ‘Dat is de belangrijkste winst van dit project.’

Meer bevallingen in de kliniek Wat gaan zwangere vrouwen en moeders in Kamuli merken van deze verandering? Paula Mommers: ‘Klinieken krijgen niet alleen geld van ons voor het aantal behandelingen zoals bevallingen en zwangerschapscontroles, maar ook als ze kwaliteit leveren. Dus zullen ze zorgen dat er genoeg medicijnen zijn, genoeg geschoolde verloskundigen en betere medische instrumenten. En ze zijn dus ook gebaat bij zoveel mogelijk bevallingen in de kliniek. Komen nu maar weinig zwangere vrouwen op zwangerschapscontroles? Dan zullen ze hen gaan aansporen. Bijvoorbeeld door in de dorpen te vertellen over het belang van deze controles en van bevallen in de kliniek. Op die manier wordt de zorg dus niet alleen beter, maar gaan ook meer moeders er gebruik van maken.’ Uiteindelijk gaat de hele moeder- en kindzorg in Kamuli erop vooruit. In de gratis overheidsklinieken zijn zwangere vrouwen voortaan in veilige handen. En in de katholieke klinieken hoeven ze minder te betalen: door de extra financiële steun van Cordaid Memisa kunnen de kosten

Twee jonge moeders in K ameroen

Hoogzwanger kilometers lopen naar de kliniek. Of thuis bevallen in de hut, op de grond. Voor zwangere vrouwen in Kameroen is het heel gewoon. Maar zonder gevolgen is het zeker niet. Cordaid Memisa wil deze moeders helpen.

Ontmoet Thérèse (20), hoogzwanger van haar derde kindje. Samen met haar man Firmin heeft ze al twee kinderen: een meisje van 4 en een jongetje van 2. Thérèse wil wel naar het ziekenhuis om te bevallen, maar haar moeder houdt dat tegen. Die vindt dat haar dochter net als zij geholpen moet worden door de traditionele vroedvrouw in het dorp. Bovendien hebben Thérèse en Firmin maar weinig geld. Eigenlijk kunnen ze de rit naar de kliniek niet betalen, laat staan de bevalling.

Een net bevallen moeder met haar baby en haar schoonmoeder per boda-boda op weg naar huis.

Niet makkelijk Thérèse is geen uitzondering. Voor veel zwangere vrouwen in Kameroen is goede zorg nog altijd onbereikbaar. Vaak moeten ze met hun dikke buik kilometers lopen om bij een kliniek te komen. Bovendien kampen veel van die klinieken met een gebrek aan geschoold personeel. Daar­ naast houden ook lokale tradities verbetering tegen: als je moeder of je oma zegt dat je best bij een traditionele vroedvrouw kunt bevallen, is het voor een meisje niet makkelijk om daar tegen in te gaan. Vrouwen als Thérèse bevallen dus vaak thuis. Met alle risico’s die daarbij horen.

Thé rè se Verloskundige in Oeganda Verloskundige Ellen Andrea reisde onlangs met Cordaid Memisa naar Oeganda. Ze bezocht een kliniek in Kamuli. In het blad Ouders van Nu schrijft ze de komende periode 4 keer een column over haar ervaringen. Welke indruk heb je van het leven van moeders daar? ‘Voor velen is het een dagelijkse strijd om te overleven. Vrouwen in Oeganda raken al jong zwanger en krijgen gemiddeld 6 of 7 kinderen. Een kindje verliezen is bijna normaal, het over­ komt veel moeders. Dat ze zelf risico lopen om de bevalling niet te overle­ ven, is voor hen ook normaal. Terwijl het dat niet zou moeten zijn.’ Hoe was het om te helpen bij een bevalling in de kliniek? ‘Erg spannend. Het ging namelijk om een tweeling. In Nederland worden die altijd in het ziekenhuis geboren, onder begeleiding van een gynaecoloog en

8 MM

met alle apparatuur onder handbereik. In Oeganda gebeurde het gewoon in de kliniek. Deze moeder baarde haar kindjes in een eenvoudig kamertje, waar aan de andere kant van het gordijntje nog een moeder lag te bevallen. Er waren amper medische instrumenten en het dichtst­ bijzijnde ziekenhuis was een uur rijden. Ik realiseerde me voortdurend dat er geen hulp was als het mis zou gaan. Gelukkig kwamen beide kindjes makkelijk en gezond ter wereld. Het had net zo goed anders kunnen aflopen.’

Is er ook goed nieuws voor moeders in Oeganda? ‘Zeker wel. Vijf jaar geleden was het bijvoorbeeld nog ondenkbaar dat een Oegandese man zijn zwangere vrouw zou begeleiden naar de kliniek. Nu zie je betrokken vaders die dat wél doen. Dat komt mede door de voorlichting in de dorpen. Medewerkers van de Cordaid Memisa-klinieken vertellen er over de noodzaak van vaccinatie en bloedonder­ zoek naar hiv en malaria. Maar ook zwangerschap en anticonceptie worden besproken. Dat draagt bij aan een betere positie van vrouwen in de gemeenschap. En dat is een belangrijke basis voor een goede moeder- en kindzorg.’

Betere kwaliteit Thuisbevallingen op het platteland lopen lang niet altijd goed af. De traditionele vroedvrouwen hebben vaak te weinig kennis om bijvoorbeeld een stuitligging te herkennen. Laat staan dat ze weten hoe ze daarmee om moeten gaan. Veel moeders overleven zo’n thuisbevalling dan ook niet. Cordaid Memisa strijdt in Kameroen al jaren tegen moedersterfte. Door in de dorpen voorlichting te geven over veilig zwangerschap. Aan dorps­ bewoners én aan traditionele vroedvrouwen. Alle hulp wordt resultaat­ gericht gefinancierd, wat zorgt voor betere zorg in de klinieken.

Ne llie

Een mooi voorbeeld is Nellie (19). Zij wilde eigenlijk bevallen bij de traditionele vroedvrouw in haar dorp. Gelukkig was deze vroedvrouw goed ingelicht. Ze zag hoe tenger en uitgeput het meisje was. En ze vreesde dat Nellie niet genoeg kracht zou hebben om te persen. Door de voorlichting van Cordaid Memisa wist deze vroedvrouw dat zij Nellie niet kon helpen. Daarom stuurde ze haar op tijd door naar het ziekenhuis. Daar beviel Nellie van haar eerste kindje, een zoon. Ze is moe, maar heel gelukkig met haar kindje. En ze leeft nog.

MM

9

hier daar Zwangerschap, bevalling, kraamtijd. Ze duren min of meer een jaar. Hoe houd je in die periode je baby én jezelf gezond? Op deze vragen zoeken moeders overal ter wereld het antwoord. Zoals Malitha (35) uit Malawi. Die is net bevallen van haar zoontje Tadala. En Franka (37) uit Amersfoort. Zij kreeg twee maanden geleden een zoontje, Teun. Malitha, je bent met je zoontje in het ziekenhuis. Ben je hier ook bevallen? ‘Nee. Mijn zoontje is onderweg hiernaartoe geboren. Ik was samen met mijn moeder te voet onderweg naar het ziekenhuis, een tocht van een paar uur. Toen we vertrokken was de bevalling eigenlijk al begonnen. Het lopen ging heel moeilijk, we kwamen maar langzaam vooruit. Halverwege kon ik niet meer. In een dorpje klop­ ten we aan bij de hut van mensen die we kenden. Daar is Tadala geboren, op de grond. Gelukkig was ik goed voorbereid. Ik had een plastic teiltje bij me, zeep, een bolletje wol om de navelstreng mee af te binden, een scheermesje om deze door te snijden en twee doeken om de baby in te wikkelen. Op zwangerschapscontrole had ik geleerd dat je deze spullen zelf mee moet nemen naar het ziekenhuis als je gaat bevallen.’

Malitha uit Malawi met haar pasgeboren zoontje Tadala.

Franka uit Amersfoort met baby Teun en dochtertje Fleu r (3)

Hoe verliep jouw bevalling in de hut, Malitha? Was je niet bang dat het mis zou gaan? ‘Dat viel wel mee. Mijn baby kwam er makkelijk en snel uit. Misschien kwam dat doordat dit al mijn zesde bevalling was. Het was vast moeilijker geweest als dit mijn eerste keer was. Mijn moeder hielp me en ving de baby op. Ik had daarna weinig last. Ik kon ook gewoon lopen. De volgende ochtend zijn we verder gelopen naar het ziekenhuis. Daar zijn Tadala en ik allebei onderzocht door de verloskundige. Beiden zijn we gezond. Morgen komt mijn man ons ophalen en gaan we samen naar huis.’

‘Toen we vertrokken was de bevalling al begonnen’

Franka, hoe gaat het nu met jou en Teun? Franka, jouw zoontje Teun kwam via een keizersnee ter wereld. Hoe vond je dat? ‘Liever had ik een gewone bevalling gewild, zoals bij mijn dochter Fleur, drie jaar geleden. Maar Teun lag in een stuit. Bovendien had hij op dat moment een groeiachterstand: een kleiner middeltje en een relatief groot hoofdje. Dat maakte een natuurlijk bevalling voor ons allebei moeilijk. Een keizersnee is niet bepaald romantisch. Je maakt een afspraak, op die datum ga je naar het ziekenhuis en na een halfuur in de OK heb je ineens een kind. Ik vond het gewoon niet natuurlijk. Maar het was de beste keus voor ons. Ik zag hoe Teun uit mijn buik werd gehaald. Heel bijzonder. Daarna legden ze hem niet meteen op mijn borst, zoals bij een natuurlijke bevalling. Zijn vader hield hem dus als eerste vast, terwijl ze mij oplap­ ten. Pas later, in de uitslaapkamer, kreeg ik Teun in mijn armen. Blote huid op blote huid. Een fijn moment.’

10 MM

‘Als Teun lacht, geeft mij dat ook energie’

‘De eerste weken na de bevalling zat ik op een roze wolk. Ik vond Teun zo geweldig, het maakte me niet uit als hij me een hele nacht wakker hield. Maar na een maand kon ik niet meer. Ik was zó moe van alle slape­ loze nachten, van Teun die veel huilde, van Fleur die veel aandacht nodig had. Ik had echt een break-down. “Waar ben ik aan begonnen?” dacht ik. “Kan ik twee kleine kinderen wel aan?” Inmiddels gaat het veel beter. Bij het consultatiebureau heb ik hulp gevraagd. De verpleegkundige zei dat Teun zo veel huilde omdat ik door de moeheid te weinig melk aanmaakte. Hij kreeg te weinig voeding binnen. Hij krijgt nu een extra flesje, naast de borstvoeding. Sindsdien is hij een tevreden baby’tje en huilt veel minder. En ja, als Teun lacht geeft mij dat ook weer energie.’

Malitha, zijn jouw vijf andere kindjes wél in het ziekenhuis geboren? ‘Nee. Ook die zijn allemaal thuis geboren, met hulp van de traditionele vroedvrouw. Maar tegen­ woordig zijn thuisbevallingen in Malawi verboden. Daarom was ik deze keer op weg naar het zie­ kenhuis. En dat is ook de reden waarom ik er de ochtend na Tadala’s geboorte alsnog naartoe ben gegaan. Om te laten zien dat het wel mijn bedoeling was geweest. Helaas was ik niet op tijd om er te bevallen. Maar ik ben geen uitzondering: veel vrouwen in Malawi bevallen onderweg. Lang niet alle moeders en baby’s overleven dat. Tadala en ik gelukkig wel.’

MM

11

Gabriela in Congo

het verschil Het verschil maken voor moeders en kinderen in ontwikkelingslanden. Dat kan op allerlei manieren. Met HelpMama maakt Cordaid Memisa het moeders hier makkelijker om moeders daar te helpen.

Gabriela

De rede n

De aanpak

a’s hier Cordaid Memisa wil de drukke mam ze acht bed een handje helpen. Daarom hier a’s Mam el. simp is HelpMama. Het idee . elen wink n: doe al ieso sow ze doen iets wat t ang ontv Shoppen ze voor taan online, dan een Cordaid Memisa voor elke aankoop ende chill Vers el. wink web de vergoeding van bij ten webwinkels hebben zich al aangeslo r­ Klee tot kel ewin HelpMama. Van De Geboort a. Zebr ne Klei De tot t Smi tjes.com, van Bart En het worden alleen maar meer.

Veel mama’s in Ne derland willen graa g iet s doen voor mama’s aan de andere ka nt van de wereld. Als geen ander begrijpen zij dat moe­ ders hét verschil maken. Toch kom t het er vaak niet van. He t ontbreek t hen sim pelweg aan tijd. Ze racen tussen baan, kinde rdag ver­ blijf, school, muzie k- of balletlessen en thuis. Coachen tussendo or op het spor tveld of springen bij als de mantel zorger in de familie. Af rika is in de hect iek van alle dag ve r weg. En aandacht voor het leven van moe ders daar is moeilijk op te br engen.

De wa arde H et doel

Een gezonde moeder heef t de krac ht om haar leven én dat van haar kinderen te verbeteren. Toch ster ft elke twee minuten erge ns ter wereld een vrouw tijdens haar zwa ngerschap of bevalling. Omdat ze geen toeg ang heef t tot goede gezondheidszorg, bijvoorbe eld. Omdat de lokale verloskundigen onvoldoe nde geschoold zijn. Maar soms ook omd at ze de risico’s van haar zwangerschap niet goed kent. Cordaid Memisa wil daarin vera ndering brengen. Want voor alle moeders ter wereld zou een veilige zwangerschap en beva lling vanzelfsprekend moeten zijn.

groot of klein ook – via Met een aankoop – hoe helpen mama’s hier de a am de shops op HelpM ter leven en een mama’s daar aan een be der dat het extra geld, gezonde toekomst. Zon u ook iet s doen voor lt tijd of moeite kost. Wi op gs­landen? Shop online moeders in ontwikkelin a. am helpm ww w.cordaidmemisa.nl/

Gabriela Cabrera (35) werkt sinds september als chef de mission voor Cordaid Memisa in Bukavu, Oost-Congo. In MM vertelt ze over het leven van vrouwen, moeders en kinderen in dit politiek onrustige gebied.

Trots In Nederland of de Canarische Eilanden, waar ik vandaan kom, is het niets bij­ zonders: een jonge ongehuwde vrouw zonder kinderen. Maar in Congo ben ik een uitzondering. Ik val op. Het is hier vanzelfsprekend dat een jonge gezonde vrouw trouwt en moeder wordt. Dat zijn geen individuele keuzes zoals bij ons, maar sociale verwachtingen die met de nodige druk gepaard gaan. In Congo vindt men moederschap simpelweg de belangrijkste taak in het leven van een vrouw. En hoe meer kinderen ze krijgt, hoe beter. Want veel kinderen vergroot immers de kans dat één van hen later goed terecht komt. En die moet dan voor de rest van de familie zorgen. Veel vrouwen in Congo raken dan ook vaak zwanger. Elk jaar opnieuw een kindje baren is normaal. Gaat een zwangerschap onverhoopt mis, dan

12 MM

krijgen vrouwen amper tijd om licha­ melijk en emotioneel te herstellen. De sociale druk is zó groot, dat ze al gauw proberen om opnieuw in verwachting te raken. Vooral in afge­ legen dorpen op het platteland zijn al deze zwangerschappen niet zonder gevolgen. Moeders, maar ook hun baby’s, lopen grote kans de bevalling niet te overleven. Medische hulp is meestal ver weg. En de vrouwen zelf weten vaak niet goed wat ze moeten doen om hun zwangerschap veilig te laten verlopen. Laat staan dat ze tij­ dens de bevalling worden bijgestaan door een geschoolde verloskundige. Vaak zijn ze aangewezen op de tradi­ tionele vroedvrouw die bij complicaties niet weet wat ze moet doen. Dat er voor vrouwen in Congo nog heel wat te verbeteren valt, is duidelijk. Eén

van de projecten waarvoor ik me komende tijd met Cordaid Memisa ga inzetten, richt zich op het verbeteren van de positie van de vrouw. Toegang tot goede gezondheidszorg begint bij zelfbewuste vrouwen. Vrouwen met kennis en zeggenschap over hun eigen lichaam. Vrouwen wiens echtgenoten hen met respect behandelen. Op mijn eerste werkdag in Bukavu wachtte me een positieve verrassing. Op het lokale kantoor van Cordaid Memisa blijken ontzettend veel vrouwen te werken. Veel meer dan gemiddeld in Congo. Allemaal zelfbewuste en sterke vrouwen. De één is moeder, de ander bewust niet. Weer anderen zijn zwanger of hopen dat snel te worden. Samen zetten ze zich in voor een betere toe­ komst voor andere vrouwen in hun land. Dat maakt me ontzettend trots om hier te werken.

MM

13

5

donateurs over hun steun aan Cordaid Memisa

‘Toen we trouwden besloten we dat we 10 procent van ons inkomen wilden weg­ geven aan goede doelen. In het begin steunden we er vele. In de loop der jaren hebben we dat aantal flink teruggebracht. Je kunt beter minder doelen heel goed steunen dan meerdere doelen een klein beetje. Inmiddels zijn we al meer dan 30 jaar donateur van Cordaid Memisa. De praktische aanpak spreekt ons aan: de organisatie geeft niet zomaar geld, maar leidt mensen in ontwikkelingslanden op, bijvoorbeeld tot verloskundigen. De bevolking wordt daardoor niet afhankelijk van steun, maar geholpen om op eigen benen te staan. Dat vinden we beiden ontzettend waardevol.’ Jan en Marja de Vos uit Hardinxveld Giessendam

Cordaid Memisa strijdt wereldwijd tegen moedersterfte. Dat doen we niet alleen. Als donateur maakt u onze projecten mede mogelijk. Door geld te geven, door ons in uw testament op te nemen of door aandacht te vragen voor onze missie. Op de donateursdag in Museum Speelklok in Utrecht vertellen 5 donateurs waarom zíj Cordaid Memisa steunen. 14 MM

‘Ik steun Cordaid Memisa via een notariële akte. Dat vind ik een mooie manier van geld schenken. Het steunen van goede doelen kreeg ik van jongs af aan mee van mijn vader. Hij leerde me hoe belangrijk dat is. Ik heb voor Cordaid Memisa gekozen omdat het een betrouwbare organisatie is. Een groep die opkomt voor de meest kwetsbare partij die er bestaat: zwangere vrouwen in ontwikkelingslanden. Er zijn in de wereld nog vele andere grote problemen, zoals oorlogen en voedselschaarste. Maar een goede gezondheidszorg is altijd belangrijk, zeker voor moeders en kinderen. Daar draag ik graag aan bij.’ Lenny Bregman uit Westbroek ‘Vroeger wilde ik als verpleegkundige in Afrika gaan werken. Het is er weliswaar nooit van gekomen, maar ik vind het nog steeds triest dat wij het in Nederland zo goed hebben en mensen in ontwikkelings­ landen het met zoveel minder moeten doen. De strijd van Cordaid Memisa tegen moedersterfte steun ik van harte. Sinds

acht jaar ben ik donateur. De nadruk op gezondheidszorg spreekt mij als voormalig verpleegkundige erg aan. Die strijd gaat wat mij betreft ook over de onderdrukking van vrouwen. Betere medische zorg én toegang tot die zorg, is een stap in de goede richting.’ Jenny Zuidam uit Den Bosch ‘Tijdens mijn studie Medicijnen wilde ik graag uitgezonden worden. Het is er nooit van gekomen. Mijn partner zag het des­ tijds niet zitten en ik vond dat we zoiets samen moesten doen. Cordaid Memisa ben ik altijd trouw gebleven. Ik ben al een jaar of twintig donateur. De aanpak met resultaatgericht financieren vind ik erg goed. Betalen voor prestaties motiveert, het bevordert de kwaliteit. Ook al wilde ik vroeger zelf als arts in een ontwikkelingsland werken, het is beter om lokale mensen te helpen zodat ze het zelf kunnen doen. Dan wordt een land niet afhankelijk van hulp, maar zelf juist sterker.’ Lex Pull uit Vijfhuizen ‘Ik weet niet beter dan dat ik al mijn hele leven donateur ben van Cordaid Memisa. Mijn ouders waren al donateur en droegen het over op hun kinderen. Het was geen kwestie van een goede daad, maar van­ zelfsprekend. Ik ben altijd lid gebleven, samen met mijn man. In de loop der jaren is er natuurlijk wel het een en ander veranderd. Zo zendt Cordaid Memisa geen missionarissen en tropenartsen meer uit. Met hun rol voelde ik me juist altijd zeer verwant. Maar ik heb nooit overwogen mijn donateurschap stop te zetten. De nieuwe koers en de focus op moeders en kinderen vind ik namelijk ook heel goed. Met haar strijd tegen moeder­ sterfte onderscheidt Cordaid Memisa zich van de vele andere hulporganisaties die er zijn. Daarom laat ik mijn vriendin ook graag met de organisatie kennismaken.’ Mevrouw Van Nimwegen (links) uit Utrecht MM

15

Mama’s hier een goede deal,

mama’s daar een veilige bevalling.

Elke 2 minuten sterft ergens ter wereld een moeder tijdens haar zwangerschap of bevalling. Cordaid Memisa zet alles op alles om vrouwen veilig te laten bevallen. Wilt u ons daarbij helpen? Shop via helpmama.nl. Op helpmama.nl vindt u webwinkels voor kinderkleertjes, speelgoed en meer. Elke aangesloten webwinkel geeft voor uw aankoop een vergoeding aan Cordaid Memisa. Het kost u dus niets extra’s. En u zorgt er wel voor dat moeders aan de andere kant van de wereld het verschil kunnen maken.

Shop via helpmama.nl en geef moeders een veilige bevalling.