Nr 225 JUNI 2014
MAGAZINE Verschijnt 4 x per jaar (maart, juni, sept., dec.) – Juni 2014 – afgiftekantoor Brussel X – P 202013
www.caritas-int.be
Zuid-Soedan: honger dreigt!
SOS BALKAN
Overstromingen OPVANG ASIELZOEKERS
15 jaar conventie BURUNDI © CRS
Move with Africa
01_cover_225_nl.indd 1
29/05/14 20:20
OPROEP ZUID-SOEDAN
Samen tegen honger Het geweld in Zuid-Soedan houdt aan. Honger is niet ver weg. Caritas helpt lokale gemeenschappen en vluchtelingen bij hun voedselvoorziening. Hulp met een toekomstperspectief. JOHANNA VANRAES
INTERNE VERDEELDHEID Nauwelijks twee dagen nadat de regeringstroepen van president Salva Kiir en de opstandelingen van oud-vicepresident Riek Machar een akkoord sloten op 9 mei is het opnieuw tot bloedige gevechten gekomen in Zuid-Soedan. Het vredesakkoord was een poging om een eind te maken aan het geweld dat al maanden aansleept in de jonge natie. President Kiir ontsloeg vorig jaar in juli zijn grote rivaal en voormalige vicepresident Machar. Het vormde de aanleiding voor maandenlange spanningen die uiteindelijk in december van vorig jaar ontspoorden in hevig geweld. Het Caritasnetwerk zorgt voor voedsel, water, tentzeil, keukengerei, muskietennetten, hygiënekits en psychosociale begeleiding. Hulporganisaties waarschuwen voor hongersnood. De lokale economie en de markten zijn verstoord of vernield. Veehouders verloren hun dieren aan diefstal of ziekte. Meer dan één miljoen mensen zijn voor geweld hun huis ontvlucht waardoor ze niet langer kunnen instaan voor de voedselproductie.
Zuid-Soedan • 4,9 miljoen mensen hebben hulp nodig • 959.000 mensen op de vlucht in eigen land • 239.000 mensen op de vlucht in buurlanden UNHCR 9 mei 2014
daar uit te breiden naar het naburige bisdom Arua in Oeganda en de vluchtelingen in het Rhinokamp te helpen. Rhinokamp is geen gewoon vluchtelingenkamp. Het is een uitgestrekt gebied van 900 km2 in een van de dunst bevolkte regio’s van Oeganda. Na aankomst krijgen de vluchtelingen basisvoedsel, dekens, kookpotten en materiaal om een hut te bouwen. Ze worden verdeeld over 16 ‘dorpen’ waar ze elk een stuk grond krijgen. Na enkele maanden wordt de voedselhulp van de Wereldvoedselorganisatie afge-
© CRS
bouwd en staan ze er alleen voor. Caritas International helpt 350 families om een menswaardig leven uit te bouwen. We bouwen latrines en geven hen landbouwmaterieel, en zaaigoed (granen, bonen, andere groenten) zodat ze na verloop van tijd zelf in eigen voedsel kunnen voorzien. Ondertussen krijgen ook 7 jongeren een opleiding als animator in landbouwtechnieken. Met de fiets gaan ze bij de vluchtelingen langs, ondersteunen hen bij hun dagelijkse landbouwactiviteiten en leren hen technieken aan. Dankzij Caritas
Modi Modes Mundu wiedt zijn kikkererwten. Het zijn onder meer deze groenten die Caritas zal verkopen aan hotels en restaurants in Juba.
VLUCHTELINGEN REDDEN ZICH IN OEGANDA Oeganda telt ondertussen zo’n 80.000 vluchtelingen. Een deel passeert via de grenspost Kaya in het bisdom Yei. Caritas International besloot om haar activiteiten
“Achter het geweld en het politiek getouwtrek schuilt het grote lijden van gewone mensen. Mary Abdalla Labalua, een moeder met 12 kinderen, keerde twee jaar geleden terug naar Zuid-soedan. Zij wou een nieuw leven beginnen. Ze kwam vol hoop terug en kocht een stuk land en bouwde een huis. Nu blijft er niets meer van over.” J. Kabiru – Caritas Engeland 2
02_03_carit_225_nl.indd 2
29/05/14 20:21
groenten willen kopen. We hebben 3 driewielers gefinancierd om de landbouwproducten van bij de boeren naar de hoofdstad te brengen en te verdelen. We hopen dat we door deze actie de nationale handelaars kunnen aanzetten om ook lokale landbouwproducten te verhandelen. WANDELTRACTOREN Ibba is een provincie in de staat WestEvenaar. Deze deelstaat grenst aan Congo en aan de Centraal-Afrikaanse Republiek. Ibba mag dan tot de vruchtbaarste streken van Afrika behoren, de opbrengst van de velden is mager. Het klimaat is nochtans erg gunstig, de regio bleef gespaard van geweld en de boeren zijn goed georganiseerd. De belangrijkste oorzaak van de povere opbrengst: alles gebeurt nog met de han-
International kunnen ook 200 jongeren een intensieve technische opleiding volgen (bakker, kapper, motormechanica). We hopen hen binnenkort het nodige materiaal te kunnen geven om hun verworven vaardigheden in de praktijk om te zetten.
den. Pogingen om de boeren te overhalen om ossen in te spannen, mislukten. De plaatselijke bevolking behoort tot de Zandé-etnie. Zij heeft nooit vee gehouden. De Zandé hebben zelfs geen apart woord voor koe, wel één woord dat zowel geit, schaap als koe betekent. In Oeganda werden in een vergelijkbare situatie ‘wandeltractoren’ geïntroduceerd. Ze hebben twee wielen en mensen duwen ze voort zoals een grasmaaier. Ze zijn erg wendbaar, kunnen makkelijk rotsen en bomen ontwijken en zijn multifunctioneel. Boeren kunnen met een wandeltractor dubbel zoveel land bewerken als zonder. Vandaar dat we in Ibba een proefproject hebben opgestart met twee van die wandeltractoren. Die worden door twee parochies ter beschikking gesteld van vijf boerengroepen, die zes
Met een wandeltractor kan een boer zijn productie verdubbelen en heeft hij dankzij zijn meerverkoop meer inkomsten.
AFZETMARKTEN Al sinds 2011 helpt Caritas International in de drie Evenaarsstaten in het zuiden van Zuid-Soedan de landbouwproductie verhogen. Ondanks deze ondersteuning en de stijgende productie blijven de boeren arm omdat de markt gemonopoliseerd wordt door de Oegandezen. In het bisdom Yambio en Yei (West-Evenaar en Centraal-Evenaar) helpen we de boeren hun producten te vermarkten. We gaan met hen op zoek naar hotels, restaurants en winkels in de hoofdstad Juba die hun
“We schonken twee wandeltractoren in Ibba en die hebben op één maand al bijna 20 hectare omgeploegd. Het enthousiasme van de boeren is zo groot, dat we dit project willen uitbreiden naar de alle Zandé-provincies waar Caritas actief is. Als dat lukt, krijgt de voedselproductie in Zuid-Soedan een ferme steun in de rug!” Ward Tanghe onze Belgische medewerker ter plaatse.
IBAN BE88 0000 0000 4141 Bedankt voor uw bijdrage!
weken lang getraind worden door een Oegandese expert. Zonder tractor houdt de boer een kwart van de oogst over voor verkoop. Met de meeropbrengst via de tractor kan hij vijf keer meer verkopen en zijn inkomsten verzekeren op lange termijn. Zuid-Soedan staat voor de grootste voedselcrisis van de voorbije 10 jaar. De streek rond Ibba telt momenteel al 25.300 oorlogsvluchtelingen. Die mensen worden het snelst, goedkoopst en efficiënts geholpen met voedsel dat lokaal. geproduceerd wordt. ■
3
02_03_carit_225_nl.indd 3
29/05/14 20:21
SOS BALKAN
Ergste overstromingen in 120 jaar Op maandag 19 mei krijgen we een alarmerend telefoontje van onze Balkanvertegenwoordiger Gaëtan Devisme in Sarajevo over de ergste overstromingen in de regio in 120 jaar. “Tientallen steden in Bosnië en Servië zijn sinds woensdag onder water gelopen. Sinds zaterdag neemt de buienactiviteit af maar sterk gezwollen rivieren die buiten hun oevers treden blijven ravages aanrichten. Tienduizenden mensen zitten vast in hun appartement of in hun woning en zijn enkel bereikbaar met rubberboten. Maglaj, Doboj en Samac in het noorden van Bosnië en Obrenovac in Servië zijn het zwaarst getroffen. Ter plaatse ontstaat onmiddellijk een enorme golf van solidariteit. De lokale Caritasorganisaties verzamelen en verdelen levensmiddelen, water, geneesmiddelen en hygiëneproducten via hun netwerk van parochies en vrijwilligers. 25 vrachtwagens doorkruisen Bosnië en proberen de mensen te bereiken die tot dusver nog geen hulp kregen. Caritas International heeft onmiddellijk 50.000
Ter plaatse ontstaat onmiddellijk een enorme golf van solidariteit.
© Reuters/Dado Ruvic Courtesy Trust.org
euro vrijgemaakt ter ondersteuning van het noodhulpprogramma van Caritas in Bosnië-Herzegovina en in Servië. Sinds 2002 heeft Caritas International in Bosnië-Herzegovina, in Servië en in Kosovo programma’s die duurzame landbouw, diversificatie en eco-toerisme bevorderen. In de getroffen regio’s zijn de inspanningen van de voorbij jaren jammer genoeg grotendeels tenietgedaan. Na de urgentiefase wordt dit onze prioriteit voor de komende maanden en jaren.
“Deze hoofdzakelijk landelijke bevolking zal onze hulp meer dan nodig hebben voor de heropbouw van hun dorpen en het herstellen van de werkgelegenheid”, besluit Gaëtan Devisme. ■
Van harte dank voor alle giften die we mochten ontvangen. Vele slachtoffers hebben alles verloren. U helpt hen hun leven opnieuw op de rails te krijgen.
Alle steun blijft welkom op
IBAN BE88 0000 0000 4141 Met vermelding SOS Balkan 4
04_carit_225_nl.indd 4
29/05/14 20:22
2013: solidiariteit in actie
© Isabel Corthier
Samen noodsituaties aanpakken
2013: een jaar van grote crisissen en hartverwarmende solidariteit. Samen met onze partners en met onze hulpvragers hebben we heel wat kunnen realiseren. Slachtoffers van rampen, conflicten en armoede kansen geven, in hun eigen land, op de vlucht in hun regio, en ook hier in België. Kansen geven om hun leven (opnieuw) in handen te nemen, een familieleven uit te bouwen, actief te participeren in de samenleving. Een stem geven en recht doen aan kwetsbare medemensen. Dat is waar Caritas International voor staat. Lees verder en ontdek hoe we onze missie, dankzij de steun van sympathisanten, overheidsinstellingen en partnerorganisaties, in 2013 concreet gestalte hebben gegeven.
www.caritas-int.be
Caritas_JV light R/V 2014_4p_NL.indd 1
28/05/14 11:56
Caritas_JV light R/V 2014_4p_NL.indd 2
28/05/14 11:56
159 koppels met kinderen
169 alleenstaande vrouwen met kinderen
In samenwerking met onze partners van het wereldwijde Caritasnetwerk, levensreddende humanitaire
NOODHULP EN HEROPBOUW DISTRIBUTION
Tijdelijk onderdak
Welzijn van kinderen en familie
Toegang tot juridische bijstand
180 160 140 120 100 80 60 40 20 0
Top vijf van terugkeerlanden:
SOCIALE INTEGRATIE
(huisvesting, voedsel, veiligheid,...)
VERVULLING VAN BASISNODEN
Toegang tot medische hulp / een goede gezondheid
Toegang tot educatie, vorming en werk
Psychosociale ondersteuning
De verschillende hulpverleningsfasen sluiten op elkaar aan en beïnvloeden
NOODHULP, HEROPBOUW EN ONTWIKKELING: GEÏNTEGREERDE HULPVERLENING
Naast vrijwillige terugkeer, heeft Caritas Intere o nd ilië vië ïn kk la national sinds 2004 het project “duurzame az ra da ro us a Br ol ek R / M O M re-integratie”. Mensen die vrijwillig wensen teië en m rug te keren, worden ondersteund bij hun re-inr A tegratietraject in het land van herkomst. Hiervoor werkt Caritas International samen met een ruim netwerk van lokale partners.
Tijdens hun verblijf in België beslissen sommige (ex-)asielzoekers om vrijwillig terug te keren naar hun land van herkomst. Caritas International begeleidt deze kandidaat-terugkeerders bij hun voorbereiding en de organisatie van hun terugkeer.
RE-INTEGRATIE NA TERUGKEER
Timiza, Congolese die in België hervestigd werd
« Het leven in het kamp was hard. Ook al mochten we buitenkomen, we leefden op zeer rudimentaire wijze. We moesten onze bedden zelf in elkaar knutselen met plankjes of takken, dat deed meestal wel pijn. We kregen er ook eten maar vaak zeiden ze dat het om 10 kg ging terwijl er in werkelijkheid maar 7 kg in de zak zat.»
Vijftien gezinnen, of 60 personen, voornamelijk afkomstig uit vluchtelingenkampen in Burundi en Tanzania krijgen begeleiding van Caritas International.
Hervestigingsprogramma’s:
De Cel Integratie van Caritas International biedt erkende vluchtelingen een begeleiding op maat tijdens hun integratietraject. In 2013 werden 357 mensen ondersteund door de Cel Integratie.
Integratie van erkende vluchtelingen:
INTEGRATIE
Meer weten? www.caritas-int.be
7 mannen met kinderen
INTERNATIONALE SAMENWERKING
Opvangplaatsen
655
44 alleenstaanden
476 nieuwe mensen
968
IRAK 4%
ALBANIË 3%
KOSOVO 4%
CONGO DR 4%
AFGHANISTAN 8%
In 2013 hebben we 1.419 ASIELZOEKERS opgevangen
ANDERE 46%
In september 2013 heeft het kabinet van Staatsecretaris voor Asiel en Migratie ons gevraagd om de tijdelijke opvangplaatsen die in 2010 werden ingericht tijdens de opvangcrisis, te sluiten. Daarop is de dienst Logement gestart met het afstoten van 71 woningen, of 313 opvangplaatsen op een totaal van 968 in januari 2013.
22 koppels
579 verlaten onze opvangstructuur
SYRIË 3%
ARMENIË 3%
GUINEE 14%
RUSSISCHE FEDERATIE 11%
In 2013 heeft Caritas International 1.419 asielzoekers opgevangen. De meerderheid onder hen waren koppels met kinderen of alleenstaande vrouwen met kinderen.
OPVANG VAN ASIELZOEKERS
ASIEL EN MIGRATIE
De voorwaarden om aan integratie te kunnen werken, zijn:
Caritas_JV light R/V 2014_4p_NL.indd 3
28/05/14 11:56
57,53%
42,4%
Ecolandbouw en capaciteitsversterking
Onderwijs
DUURZAME ONTWIKKELING
HUMANITAIRE HULP
Filipijnen: 1 Haïti: 1 Niger: 1 Zuid-Soedan: 1
Noodhulp en heropbouw Ontwikkeling Noodhulp en ontwikkeling
Midden-Oosten Jordanië Libanon Palestina Syrië
Burundi: 4 Congo DR: 4 Bosnië: 1 Ethiopië: 1
18 MEDEWERKERS IN BELGIË 14 COÖPERANTEN IN HET BUITENLAND
Azië Cambodja India Indonesië Filipijnen Mongolië Myanmar Nepal Pakistan Sri Lanka Thailand
Personeel departement Internationale Samenwerking 31.12.13
PERSONEEL
De verschillende hulpverleningsfasen sluiten op elkaar aan en beïnvloeden elkaar onderling. Bij noodhulp integreren we elementen die een basis leggen voor duurzame ontwikkeling. Bij de heropbouw en bij ontwikkelingsprogramma’s integreren we maatregelen om rampen te voorkomen of minstens de gevolgen ervan te beperken.
NOODHULP, HEROPBOUW EN ONTWIKKELING: GEÏNTEGREERDE HULPVERLENING
Filipijnen/Haiyan: solidair vanaf dag één - Haïti: meer inkomsten, efficiënter samenwerken - Ethiopië: betrokkenheid lokale gemeenschap - Niger: zonne-energie voor extra inkomsten Nepal: rampenrisicovermindering - India: water en sanitatie
Met Caritas Byumba helpen we 450 uiterst kwetsbare gezinnen bij de ontwikkeling van bio-intensieve groentetuinen: maximale opbrengst op een kleine oppervlakte met behoud van de grondvruchtbaarheid. We begeleiden eveneens coöperaties bij het stockeren en vermarkten van levensmiddelen.
• 8 projecten / 385.635 €
Voedselpakketten en zaaigoed
We steunen geregeld onze partner Caritas Goma bij het uitdelen van voedselpakketten in en rond de kampen. Waar relatieve rust heerst, zorgen we ervoor dat de mensen zelf het land kunnen bewerken. Met waardebonnen kunnen de gezinnen zelf zaaigoed en gereedschap kopen op speciaal daartoe ingerichte markten.
Heropbouw
Afrika Benin Burkina Faso Burundi Centraal-Afrikaanse Republiek Ethiopië Rwanda Congo DR Senegal Kameroen Mali Tanzania Togo Mauritanië Niger Zuid-Afrika Nigeria Zuid-Soedan
Europa Armenië Bosnië-Herzegovina Bulgarije Kosovo Servië Turkije
Medische zorg
• 33 projecten / 2.398.467 €
Latijns-Amerika Haïti
Hygiënekits
NOODHULP – HEROPBOUW
Tijdelijk onderdak
Rwanda
Toegang tot water en voedsel
Basisgoederen
DISTRIBUTIE
Congo DR
2013: Caritas International steunt de noodhulpprogramma’s van het Caritasnetwerk in Syrië, Libanon, Jordanië en Turkije. Met overheidsfinanciering steunen we een specifiek programma in de kuststreek van Syrië: hulp voor voedsel, huur en medische zorg.
Burgeroorlog: overleven
• 8 projecten in Syrië en de buurlanden / 570.011 €
Syrië
7.443.590.62 €
ONTWIKKELING
5.495.110,22 €
NOODHULP EN HEROPBOUW:
UITGAVEN
Caritas focust op voldoende en gevarieerd voedsel voor iedereen om een gezond en actief leven te kunnen leiden. We geven kansarmen de middelen om zelf in hun levensonderhoud te kunnen voorzien: we verdelen zaaigoed en landbouwgereedschap, zorgen voor water, gaan de strijd aan tegen erosie, geven vorming aan boeren, ondersteunen coöperaties, maken microkredieten mogelijk.
ONTWIKKELING
In samenwerking met onze partners van het wereldwijde Caritasnetwerk, levensreddende humanitaire hulp voor slachtoffers van rampen en conflicten: voedsel, water, onderdak, hygiënepakketten, kleren. Heropbouw in verschillende domeinen: huisvesting, voedsel en water, gezondheidszorg en onderwijs.
NOODHULP EN HEROPBOUW
FINANCIEEL VERSLAG 2.012.692,52 € 8.488.809,62 €
INKOMSTEN 2013
Giften internationale samenwerking
Giften: 26,82% Overheidsfinanciering: 66,82% Andere: 6,36% 21.145.001,21 €
1.325.676,47 € 2.494.007,78 €
UITGAVEN 2013
Syrië 1.068.849 €
Oost-Congo 490.156 €
Filipijnen 2.231.686 €
Andere 1.303.681 €
12.938.700,84 €
991.979,71 €
Internationale samenwerking: 43,70 % Asiel en migratie: 40,04% Communicatie, fondsenwerving, educatie: 3,35% 11.855.272,71 € Functioneringskosten: 8,42% Uitzonderlijke provisie: 4,48%
© Isabel Corthier
Dankzij uw steun en overheidsfinanciering:
Het volledige jaarverslag 2013 vindt u op www.caritas-int.be (Publicaties) Liever een papieren versie? Geef uw adres door aan
[email protected] of tel 02 229 36 23
Volg ons op Facebook of Twitter www.facebook.com/caritasbelgium www.twitter.com/caritasintbe
Uw gift
40 €
Gemiddelde institutionele financiering
x 2,7
Reële steun voor onze projecten Internationale Samenwerking
108 €
Wacht niet, maak nu kennis met UMURIMA Caritas International wil opvoeden tot ontwikkeling met Umurima, onze eerste educatieve website bestemd voor leerlingen van 5de en 6de jaar secondair onderwijs. Umurima behandelt voedselzekerheid in de context van de landbouwcoöperaties in Rwanda. Bent u leraar of gewoonweg nieuwsgierig? Ontdek Umurima en de activiteiten van Caritas ter plaatse: www.umurima.coop
www.umurima.coop
www.caritas-int.be
[email protected] 02 229 36 11 IBAN: BE88 0000 0000 4141
Verantwoordelijke uitgever : G. Dopchie, directeur - Liefdadigheidsstraat 43 - 1210 Brussel - Juni 2014
Caritas_JV light R/V 2014_4p_NL.indd 4
28/05/14 11:56
BURUNDI
Op ontdekkingstocht in Burundi, van Muyinga naar Cibitoke Tien leerlingen uit Aarlen kregen dankzij het initiatief “Move with Africa” van la Libre Belgique de kans om op ontdekkingsreis naar Burundi te gaan en er onze projecten te bezoeken. Een terugblik op deze onvergetelijke ervaring door de ogen van deze jongeren. STÉPHANIE TERLINDEN
H
et Afrikaanse continent was onbekend terrein voor de meesten van hen. Bij hun vertrek deelden ze vrijwel hetzelfde beeld van Afrika, zoals het afgeschilderd wordt in de media. In hun ogen was het een arm en dor continent, getroffen door conflicten en blootgesteld aan geweld. “Ik stelde me Afrika voor als een arm land waar hongersnood heerst en waar water schaars is“, vertelt Nadège. Des te mooier was de verrassing voor de jonge reizigers toen ze het echte Afrika ontdekten. Ze kwamen er in contact met de Burundese bevolking en zagen de ware aard van het land. Burundi mag dan wel het vierde armste land ter wereld zijn, de jongeren werden er overweldigd door de ongeziene rijkdom die het land te bieden heeft: “Burundi is een van de mooiste landen die ik ooit bezocht heb”, zegt Hippolyte overtuigend. “De landschappen zijn adembenemend, de natuur tiert welig en de mensen zijn heel vriendelijk.”
CARITAS-PROJECTEN De leerlingen bezochten in Burundi drie voedselzekerheidprojecten ten behoeve van kwetsbare huishoudens in de provincies Muyinga en Cibitoke. De projecten worden uitgevoerd in nauwe samenwerking met de lokale gemeenschap zodat ze na afloop op eigen benen kan staan. Het eerste stimuleert geïntegreerde landbouwbedrijven die landbouw en veeteelt combineren, het tweede verbetert de productie en de verkoop van ananas en het derde steunt de rijstteelt via irrigatie. De jongeren hebben veel geleerd over voedselonzekerheid en het gebrek aan grond maar ook over de initiatieven die in de groene heuvels op touw worden gezet om deze problemen aan te pak-
De leerlingen uit Aarlen hebben hard gewerkt: opbinden van bonen, vullen van compostputten, graven tegen bodemerosie.
ken. “Ik was onder de indruk van de opleidingen voor landbouwers die hen uit de miserie moeten helpen. De projecten van Caritas hebben een blijvend effect op de bevolking en hun inkomen. Geleidelijk aan zal de organisatie zich op andere projecten kunnen toeleggen omdat de boeren zelfvoorzienend zullen worden”, zegt Jonathan. EEN ONVERGETELIJKE ERVARING Deze eerste ervaring was een groot succes, zo veel is duidelijk. Deze reis opende
de ogen van de tieners voor een andere realiteit. Hun ontmoetingen met de bevolking hielpen hen om de sociale en culturele verschillen te begrijpen en de korte deelname aan de projecten maakte van hen geëngageerde jongeren. “De glimlach van de mensen heeft me sterk geraakt. Voor een eenvoudige hallo kregen we prachtige glimlachen terug. Ik zie de glimlach van een vrouw voor me, ik hoop ze nooit te vergeten”, vertelt Lisa. Hun reis is nog niet afgelopen. We hopen dat deze ervaring hun respect voor de medemens en het milieu zal versterken. We hopen ook dat hun interesse voor duurzame ontwikkeling aangewakkerd is en dat ze zich zullen blijven engageren voor een betere wereld. “Ik zal altijd onthouden dat de Burundezen een moeilijker en minder comfortabel leven leiden, maar nog steeds gelukkig kunnen zijn”, vertrouwt Clara ons toe. ■ De zwakste bananenbomen worden verwijderd, in stukken gekapt en herwerkt tot compost. 9
09_carit_225_nl.indd 9
29/05/14 20:22
OPVANG VAN ASIELZOEKERS
Caritas International viert 15 jaar individuele opvang Op dinsdag 13 mei vierden Caritas International, Vluchtelingenwerk Vlaanderen, Ciré en alle andere opvangpartners 15 jaar individuele opvang van asielzoekers.* De ideale gelegenheid om even stil te staan bij het werk van Caritas International voor asielzoekers in België. “Wij vingen al asielzoekers op in 1993”, vertelt Florence Lobert, verantwoordelijke van de dienst Opvang van Caritas International. Interview. JULIE VANSTALLEN
Hoe is Caritas gestart met de opvang van asielzoekers? Florence Lobert: In 1993 heeft Caritas International – toen nog Internationaal Hulpbetoon van Caritas Catholica – het concept van “transitwoningen” bedacht om tegemoet te komen aan het belangrijkste probleem voor asielzoekers: de huisvesting. Het concept was vrij eenvoudig: Caritas nam de betaling van de huurwaarborg op zich zodat de asielzoeker en zijn gezin een woning konden huren voor een aanvaardbare prijs bij een particulier, een parochie of een klooster. In sommige gevallen waren we
zelf contractueel verbonden met de huisbaas. Daarnaast werden de asielzoekers dagelijks ondersteund door vrijwilligers van Caritas. Over hoeveel opvangplaatsen beschikten jullie toen? In 1993, zorgden we op die manier voor de huisvesting van zo’n 200 mensen. Zij werden ondersteund door 10 groepen van vrijwilligers, verspreid over heel België. We kozen toen al voor dit model van individuele opvang omdat het goedkoper is, het meer autonomie biedt en het de asielzoekers responsabi-
Florence Lobert op het feest 15 jaar “Conventie” in het Theater Jacques Franck op 13 mei l.l.
liseert. Caritas had toen ook al heel wat expertise op het vlak van de opvang van groepen verplaatste personen (vandaag ‘hervestiging’ nvdr.) en de opvang van asielzoekers die door het Ministerie vanuit het klein Kasteeltje naar ons doorgestuurd werden wegens plaatsgebrek. In welke context is de “Conventie” tot stand gekomen? Eind jaren 90 kenden de bestaande opvangstructuren en asielinstanties enorme problemen door een gigantische stijging van het aantal asielaanvragen. In twee jaar tijd steeg dat aantal van 10.177 (1997) naar 35.778 (1999) om, in 2000, het recordcijfer 42.691 te bereiken. De overbevraagde asielinstanties moesten soms gezinnen terug de straat opsturen nog voor ze hun asielaanvraag hadden kunnen registreren. De opvangcentra zaten propvol: gezinnen met kinderen moesten op straat leven. Dat was voor ons – en is nog steeds – onaanvaardbaar. Via onze koepelorganisaties en samen met andere organisaties hebben we de overheid voorgesteld om samen te werken: om met de nodige subsidies, opvang voor asielzoekers in eengezinswoningen te organiseren. De Belgische overheid ging akkoord en startte een eerste pilootproject met OCIV (vandaag Vluchtelingenwerk Vlaanderen) in januari 1999. Dat project was een succes. De regering heeft er toen voor gekozen om het aantal opvangplaatsen binnen dat pilootproject uit te breiden naar 300 en om een nieuw project op te starten
10
10_11_carit_225_nl.indd 10
29/05/14 20:24
expertise uit de jaren 90, haar netwerk van eigenaars en vrijwilligers goed kunnen inzetten en valoriseren. Een succes! Op korte tijd moesten er veel woningen gevonden worden? Ja, inderdaad! In ben bij Caritas gestart in november 1999 en die eerste jaren waren soms gekkenwerk. Ons team “Huisvesting” telde 5 medewerkers en onze grootste zorg was het vinden van nieuwe eigenaars die hun woning wilden verhuren in het kader van ons project, ongeacht hun geografische ligging. We werkten continu in een sfeer van urgentie en deden alles tegelijk: woningen zoeken, huisbazen sensibiliseren, gezinnen onthalen en installeren, woningen inrichten, de sociale opvolging en hulp bij de procedure,… alles! © Pauline Willot
met Ciré (goed voor nog eens 150 extra opvangplaatsen). Caritas International heeft zich in die tijd geëngageerd om, in een eerste fase, 269 van de 450 te creëren plaatsen voor haar rekening te nemen. Voor het eerst in de geschiedenis van de Belgische opvang van asielzoekers werd de uitbreiding van het opvangnetwerk niet in collectieve centra georganiseerd maar via een netwerk van eengezinswoningen. Caritas heeft haar opgebouwde
En toen er voldoende huizen waren? In 2003 is het aantal asielaanvragen gaan dalen en konden alle asielzoekers worden opgevangen. We hebben toen eindelijk de tijd gevonden om grondig na te denken over ons project. We hadden
de procedure is de basis van ons werk, het was dus belangrijk om hier sterk in te investeren en om die sociale begeleiding dicht bij de asielzoeker te gaan organiseren: in zijn streek. We hebben ook sterk ingezet op het sensibiliseren van de huurders wat betreft energieverbruik en onderhoud, rechten en plichten,… Ook ondersteuning bij het zoeken van een woning wanneer het gezin de Caritaswoning moet verlaten. Vandaag hebben we het grote geluk te mogen samenwerken met kwaliteitsvolle sociale diensten die gespecialiseerd zijn in vreemdelingenrecht, wat fantastisch is! Verder hebben we ook de medische opvolging van de asielzoekers in onze woningen herwerkt (in sommige gevallen terugbetaald door de Belgische staat nvdr.) en ziekenhuizen, artsen en apothekers opgelijst die met ons willen samenwerken, budgetbegeleiding georganiseerd… Een technische ploeg vormt een garantie voor de huiseigenaars dat hun huizen in goede staat blijven. Kortom, we hebben ons sterk geprofessionaliseerd.
Decor van het evenement: een huiskamer in een individuele woning.
*WAARVOOR STAAT « DE CONVENTIE »? In België voorziet de wet dat elke asielzoeker recht heeft op opvang en begeleiding tijdens de duur van zijn procedure. De samenwerking – of conventie – tussen de overheid, de koepels Vluchtelingenwerk Vlaanderen en Ciré en hun opvangpartners, ging van start in 1999. Vandaag telt de structuur zo’n 2.000 plaatsen, waaronder 655 beheerd door Caritas International. We organiseren voor onze gezinnen een menselijke, kleinschalige opvang in eengezinswoningen die de autonomie van de persoon en het recht op gezinsleven garandeert. De partnerorganisaties zijn: Caritas International, Service Social de Solidarité Socialiste (SESO), CAW Mozaïek Woonbegeleiding, CAW’s Gent-Eeklo (De Schreiboom), Centre Social Protestant (CSP Bruxelles et CSP Anvers), vzw Lhiving en Aide aux Personnes Déplacées (APD).
het beheer van een groot aantal woningen maar die waren verspreid over héél het land wat heel wat verplaatsingen met zich meebracht. Het was te complex geworden. We hebben er toen voor gekozen om ons netwerk stap voor stap te herstructureren en de woningen te concentreren rond de grootsteden waar onze sociale partners gevestigd waren: la Louvière, Luik, Verviers, Andenne, Brussel, Ieper, Oostende, Antwerpen,… We hebben nagedacht over wat voor ons een kwaliteitsvolle sociale en juridische begeleiding betekent. De begeleiding bij
Hoe ziet de situatie er vandaag uit? In 2009 kende België een nieuwe opvangcrisis. De overheid heeft ons toen gevraagd om het aantal opvangplaatsen te verhogen. Zo beheerde Caritas tot in 2013 iets minder dan 1.000 opvangplaatsen. Begin 2013, daalden de asielaanvragen opnieuw en heeft de staatsecretaris voor Asiel en Migratie ons gevraagd om die tijdelijke extra opvangplaatsen opnieuw te sluiten. Vandaag beheren we 655 opvangplaatsen. ■
11
10_11_carit_225_nl.indd 11
29/05/14 20:24
uitnodiging
UITNODIGING N.A.V. WERELDVLUCHTELINGENDAG:
Syrische vluchtelingen
zoeken bescherming
Nr. 225 juni 2014
Prepress: Avenue Druk: Corelio Verzending: Manufast Hoofd departement Communicatie: Gilles Cnockaert Redactie en vertalingen: G. Cnockaert, S. Terlinden, M. Vanhentenryk, J. Vanraes, J. Vanstallen Verantwoordelijke uitgever: G. Dopchie, directeur Caritas International Liefdadigheidstraat 43 1210 Brussel Info Magazine: Tel: 02 229 36 23
[email protected] Caritas International onderschrijft de Ethische Code van de VEF. U beschikt over een recht op informatie. Dit houdt in dat schenkers, medewerkers en personeelsleden tenminste jaarlijks op de hoogte gebracht worden van wat met de verworven fondsen gedaan werd.
INHOUD 2 ZUID-SOEDAN: STRIJD TEGEN DE HONGER 4 BALKAN: OVERSTROMINGEN 5 JAARVERSLAG 2013 KORT 9 BURUNDI: MOVE WITH AFRICA 10 ASIELZOEKERS: 15 JAAR INDIVIDUELE OPVANG 12 MIDDAGONTMOETING SYRIË – HEROPBOUW HAIYAN
Caritas International is een Belgische NGO die deel uitmaakt van het wereldwijde Caritasnetwerk van 164 katholieke organisaties. We zijn samen actief in 200 landen en regio’s. Caritas International helpt slachtoffers van oorlogsgeweld, natuurrampen en armoede in hun eigen land of op de vlucht. In België huisvesten we asielzoekers, begeleiden we migranten en ondersteunen we erkende vluchtelingen bij hun integratie.
Meer dan 6,5 miljoen mensen zijn op de vlucht in Syrië zelf. 2,5 miljoen mensen zoeken veiligheid in één van de buurlanden. In België kregen in 2013 amper 1.174 Syriërs bescherming. Welke hulp krijgen zij van het Caritasnetwerk? Hoe moeilijk is het om een nieuwe thuis te vinden in de buurlanden, in Europa? We zoeken met u naar antwoorden tijdens een middagontmoeting met Monseigneur Audo, bisschop van Aleppo en voorzitter van Caritas Syrië; Wael Suleiman, directeur humanitaire hulp Caritas Jordanië; Petra Hueck, hoofd departement communicatie Internationale Katholieke Migratiecommissie (ICMC) en Marjan Claes, juriste, Belgisch Comité voor Hulp aan de vluchtelingen.
© P. Nicholson Caritas Internationalis
MAGAZINE
Afspraak: 20 juni 2013 – 10.30-14.00 uur Caritas International Liefdadigheidstraat 43 – 1210 Brussel
Conferentie in het Frans en het Engels. Er worden broodjes voorzien.
Inschrijvingen:
[email protected] of 02 229 36 29
Meer info: www.caritas-int.be Van harte welkom
Heropbouw Filipijnen/Haiyan:
beter dan voorheen In Aklan (eiland Panay) starten we met de diversificatie en de verbetering van de landbouwtechnieken bij de inheemse bevolking van Libacao die hard getroffen werd door Haiyan. Daarnaast voorzien we ook de vorming van schrijnwerkers voor de bouw van duurzame huizen waarbij traditionele technieken en lokale materialen aangewend worden, met respect voor de natuur. Foto’s en verhalen op www.caritas-int.be
VOLG ONS OP DE VOET
Caritas International Belgium
12
12_caritas_225_nl.indd 12
@Caritasintbe
IBAN BE88 0000 0000 4141 (BIC BPOTBEB1) of via onze site : www.caritas-int.be
29/05/14 20:25
