Aan de gemeenteraad Raadsvoorstel 1.
Onderwerp Opvang asielzoekers Opvang Asielzoekers
2.
Beslispunt(en) 1. Kennis te nemen van het onderzoek “Locatiekeuze analyse opvang Asielzoekers/Vluchtelingen” en in te stemmen met de resultaten van het onderzoek (kenmerk: 078988471 0.10). 2. De resultaten van het onderzoek aan te bieden aan het Coa en de provinciale regietafel vluchtelingen in het kader van het pact van Limburg; 3. De locatie Keerberg nader uit te werken voor de opvang van asielzoekers met de volgende voorwaarden: a. Een eigenstandig asielzoekerscentrum met complete staf voor opvang voor 300 asielzoekers; b. Het realiseren van de opvang van 20 tot 40 alleenstaande minderjarige vreemdelingen; c. In overleg met een samenwerkingsverband met zorg- en onderwijsinstellingen wordt met het Coa een plan opgesteld waarbij de integrale veiligheid en goede infrastructurele maatregelen worden gewaarborgd; d. Het asielzoekerscentrum dient op verantwoorde wijze te worden ingepast in het landschap. 4. Het college het mandaat te geven om een bestuursakkoord met het Coa te sluiten met de onder punt 3 vermelde randvoorwaarden. Dit akkoord zal vooraf worden besproken in de commissie Algemene Zaken, Middelen en Milieu.
3.
Aanleiding Op 11 mei 2016 heeft de gemeenteraad onder voorwaarden ingestemd met de opvang van maximaal 450 asielzoekers. De opvang dient plaats te vinden in een hoofd Asielzoekerscentrum (azc) voor tenminste 300 opvangplekken en daarboven in nevenvestiging(en) voor aanvullende opvang. Bij de opvang dient aandacht te worden besteed aan de opvang voor alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv). Aan de hand van de door de gemeenteraad gestelde kaders is door Arcadis middels een multicriteria-analyse een locatieonderzoek uitgevoerd. Voor het volledige rapport wordt verwezen naar de bijlage bij dit raadsvoorstel. De belangrijkste conclusie uit het rapport is dat de locatie Keerberg geschikt is voor de realisatie van een azc van 300 opvangplekken. De overige onderzochte locaties, Kampweg te Gronsveld, klooster te Rijckholt en de voormalige sportvelden van Oranje Boys te Oost-Maarland, zijn niet geschikt gebleken voor aanvullende opvang. Arcadis adviseert hierbij aanvullend om de locatie Rijckholt te
Behandeld door Bijlage(n) Documentnr.
: Dhr. V. Gustings :2 :
*Z015263134B*
Ons kenmerk
: Z/16/042981/184379
onderzoeken voor de huisvesting van statushouders en de voormalige sportterreinen van Oost-Maarland achter de hand te houden voor eventuele acute noodopvang. Daarbij hebben de burgemeesters van Limburg en de Provincie Limburg op 9 juni 2016 het Pact van Limburg afgesloten. In dit Pact hebben de burgemeesters afspraken gemaakt over de wijze waarop de opgave van 3500 opvangplaatsen (conform het Bestuursakkoord tussen Rijk en VNG) kan worden gerealiseerd. Van de 3500 opvangplaatsen zijn er begin juni 1700 gerealiseerd of ligt er een bestuursakkoord voor uitvoering. Voor de overige restopgave, circa 1800, is afgesproken gezamenlijk op te trekken bij het zoeken naar locaties. Elke regio heeft zich daarbij een aantal op te vangen vluchtelingen toebedeeld. De restopgave van Zuid-Limburg betrof 700-900 vluchtelingen. Vanwege dit urgentiebesef zal iedere Limburgse gemeente voor 1 augustus 2016 dienen aan te geven wat de mogelijkheden voor opvang zijn binnen de eigen gemeente. Dit betekent dat iedere gemeente in juli met een voorstel dient te komen, dat vervolgens in samenwerking met het Coa uitgewerkt dient te worden. Deze planvorming dient gericht te zijn op realisatie voor 1 januari 2017. Motivering Zoals hiervoor is reeds aangegeven heeft Arcadis geconcludeerd dat de locatie Keerberg geschikt is voor de opvang van 300 asielzoekers. Hierbij zijn als aandachtspunten genoemd:
de infrastructuur met betrekking tot verkeersbewegingen en inrichting; de opvang van alleenstaande minderjarige vreemdelingen; de integrale veiligheid vanwege de verschillende doelgroepen in het gebied.
Ten aanzien van de laatste twee punten heeft de gemeente samen met Stichting Jeugdzorg Sint Joseph (SJSJ) en Stichting Alterius gekeken naar de mogelijkheden om een azc te realiseren waarbij bijzondere aandacht wordt besteed aan de opvang van minderjarige vluchtelingen. In dit consortium is de intentie uitgesproken om samen te werken om ook de opvang van alleenstaande minderjarige vreemdelingen mogelijk te maken. Als voorwaarde is gesteld dat 20 tot 40 amv’ers opgevangen dienen te worden op de locatie Keerberg. Daarnaast hecht het consortium belang aan verbetering van de integrale veiligheid en infrastructuur van het gebied, waarbij uitdrukkelijk aandacht wordt besteed aan doelgroepvermenging. Dit zal na besluitvorming nader uitgewerkt dienen te worden in overleg met het Coa. Uit de reacties van de op 8 en 9 juli gehouden informatiesessies en de gesprekken met de omwonenden volgde dat met name aandacht wordt gevraagd voor de veiligheid van het gebied en de infrastructuur. Vanwege de verscheidenheid van functies binnen het gebied dient ook de inpassing in het gebied een aandachtspunt te zijn. Het Coa heeft een tweetal schouwen gehouden op de locatie Keerberg en heeft input geleverd aan het onderzoek van Arcadis. Vervolgens is het rapport met het Coa besproken. Het Coa concludeert dat er mogelijkheden zijn om in het voorgestelde zoekgebied een azc te realiseren. Uiteraard zal in een nadere uitwerking gekeken dienen te worden naar de mogelijkheden van het gebied. Op basis van het bovenstaande wordt voorgesteld om het zoekgebied Keerberg voor nader onderzoek aan te bieden aan het Coa. Vervolgens kan middels een inpassingsstudie duidelijk gemaakt worden op welke wijze het azc vorm wordt weggegeven. Als dit nader onderzoek heeft plaatsgevonden zal een bestuursovereenkomst worden gesloten tussen de gemeente en het Coa over de opvang van de vluchtelingen. Hierin worden de voorwaarden vastgelegd waaronder de opvang zal plaatsvinden. De hiervoor genoemde aandachtspunten en de randvoorwaarden van de gemeenteraad zullen hierin als voorwaarde worden meegenomen.
4.
Relatie met bestaand beleid en strategische visie / integraliteit Op 22 december 2015 is tussen het kabinet en de gemeenten het bestuursakkoord “Verhoogde instroom” afgesloten, hetgeen op 28 april 2016 heeft geresulteerd in het “Uitwerkingsakkoord verhoogde instroom”. In beide akkoorden zijn afspraken gemaakt om
2
op korte termijn te kunnen reageren op de verhoogde instroom van asielzoekers. Een onderdeel van de afspraken is het realiseren van 2.500 additionele opvangplaatsen per provincie en daarnaast 500 opvangplaatsen per veiligheidsregio. In dit kader heeft de Provincie Limburg een provinciale regietafel asielzoekers ingericht. Samen met de Limburgse gemeente en het Coa is vervolgens gezocht naar mogelijkheden om te voldoen aan het bestuursakkoord. Dit heeft geleid tot het in de inleiding omschreven Pact van Limburg.
5.
Burgerparticipatie, toelichting en verantwoording
Project Welkom Het doel van het Project Welkom is om in een open sfeer van gedachte te wisselen over de rol van de gemeente en de gemeenschap bij de opvang van asielzoekers en statushouders binnen de gemeente. Eveneens heeft het Project Welkom als doel om vrijwilligers te verwerven en participatie te bevorderen. In dit kader heeft op 25 mei jl. een aftrapbijeenkomst plaatsgevonden waarbij maatschappelijke organisatie een algemene toelichting hebben gegeven op de rol van vrijwilligers bij de opvang van vluchtelingen. Hierbij konden geïnteresseerden zich aanmelden als vrijwilliger. In totaal hebben zich nadien 92 personen zich aangemeld als vrijwilliger of als geïnteresseerde in het project. Deze personen zijn vervolgens geïnformeerd over de stand van zaken van het project. Nadat besluitvorming omtrent de locatie is afgerond zal het project verder worden uitgewerkt. Hierbij moet gedacht worden aan het organiseren van een (regionale) debatavond, een bezoek aan een azc voor geïnteresseerden en/of het gezicht geven aan vluchtelingen binnen onze gemeente middels een fotoreportage. Ook zal aandacht worden besteed aan de wijze waarop vrijwilligers ingezet kunnen worden.
Procesbegeleiding: Om een goed lopend proces met participatie van betrokkenen te waarborgen is een procesbegeleidingsgroep ingesteld met vertegenwoordigers van inwoners, raadsleden en bestuur. Deze procesbegeleidingsgroep is gedurende de drie fasen van het onderzoek, te weten de voorbereidingsfase, de onderzoeksfase en de besluitvormingsfase, geconsulteerd.
Inloopsessie en gesprek omwonenden De resultaten van de inloopsessies en het gesprek met de omwonenden zijn samengevat in de bijlage. Belangrijkste conclusies waren dat aandacht besteed dient te worden aan: Veiligheid in het gebied; Infrastructuur en verkeersbewegingen; Communicatie met omwonenden en omringende buurten, waaronder de wijk Heer; Ruimtelijke inpassing van het azc in het gebied.
Klankbordgroep Na besluitvorming in de gemeenteraad op 14 juli 2016 zal conform het vastgestelde stappenplan een klankbordgroep gevormd worden. Het doel van deze groep is het monitoren van de inrichting en het gebruik van de opvanglocatie. Het Coa is initiatiefnemer van deze overlegstructuur. De omgeving van de Keerberg neemt deel aan het overleg.
Digitaal: www.eijsden-margraten.nl/inwoners/vluchtelingen De website dient om uw omgeving breed te informeren. Op deze website zullen we onder andere relevante nieuwsberichten te plaatsen, informatie te geven over gemeentelijke besluitvorming en besluitvorming van andere overheden, maar ook over bijvoorbeeld de voortgang en bevindingen van het Project Welkom
3
6.
Financiële en personele aspecten, incidenteel / structureel, begrotingspost In de vergadering op 11 mei 2016 van de gemeenteraad is gevraagd om nader in te gaan op de financiële aspecten bij de opvang van vluchtelingen. De komst van een asielzoekerscentrum heeft een aantal financiële consequenties, zowel aan de opbrengstenals aan de kosten kant. Onderstaand worden belangrijke punten op dit gebied uitgewerkt. Opbrengsten In eerste instantie ontvangt de gemeente nog geen uitkering uit het gemeentefonds voor de asielzoekers. Echter er wordt wel een vergoeding verstrekt vanuit het COA . De hoogte van de vergoeding wordt gebaseerd op de capaciteit van het asielzoekerscentrum, en is dus niet afhankelijk van de daadwerkelijke bezetting. Omgerekend gaat het om een bedrag van € 322,- per asielzoeker per jaar. Deze vergoeding is bedoeld ter dekking van extra kosten die de gemeente maakt voor de asielzoekers. Kosten Het grootste deel van de kosten van asielzoekers wordt gedragen door het COA. Er zijn echter nog een aantal zaken waar de gemeente verantwoordelijk voor is, zoals kosten in de voorbereidingsfase. Voorschoolse en vroegschoolse educatie Gemeenten zijn verplicht een aanbod te doen voor peuters (tussen 2,5 en 4 jaar) met een risico op taalachterstand. Gemeenten bepalen hierbij zelf de doelgroep, maar dit zijn in ieder geval kinderen van laagopgeleide ouders. Het Rijk zal gemeenten inhoudelijke ondersteuning bieden ten aanzien van asielzoekerskinderen in de VVE. Primair onderwijs Uit ervaringscijfers blijkt dat ca 20% van de asielzoekers kinderen in de basisschoolleeftijd zijn. De gemeente heeft de taak om te zorgen dat er basisonderwijs, met name taalonderwijs, komt voor deze kinderen, en is verantwoordelijk voor de onderwijshuisvesting. Daarnaast regelt de gemeente het leerlingenvervoer indien nodig, het COA draagt de kosten voor het leerlingenvervoer. Uitgangspunt van het COA is dat het primair onderwijs wordt verzorgd door een bestaande school, op locatie van deze school of bij het asielzoekerscentrum. Afhankelijk van de keuze voor de locaties van het asielzoekerscentrum zal, in overleg met de schoolbesturen, bepaald worden bij welke school deze kinderen onderwijs zullen gaan volgen. Afhankelijk van de gekozen school zullen leegstaande lokalen gebruikt kunnen worden. Om de kosten hiervan te dekken ontvangt de gemeente vergoedingen op basis van genormeerde bedragen van het rijk. Voor het leerlingenvervoer is de insteek dat de leerlingen bij voorkeur te voet of per fiets naar school zullen gaan. Alleen indien dit niet mogelijk is zullen er busjes geregeld moeten worden. Voor de gemeente heeft dit geen financiële consequenties. Middelbaar onderwijs Asielzoekerskinderen zullen naar verschillende instellingen voor voortgezet onderwijs gaan. De gemeente speelt hier geen rol in. Publieke gezondheidszorg Taken op het gebied van gezondheidszorg worden onder verantwoordelijkheid van het COA uitgevoerd. Uitzondering hierop is de uitvoering van de publieke gezondheidszorg dat wordt uitgevoerd door de GGD. Jeugdzorg en WMO en langdurige zorg Deze gemeentelijke taken worden in het geval van asielzoekers uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van het COA. Enige uitzondering is, op het gebied van de jeugdzorg, als er sprake is van een crisissituatie of vermoeden van kindermishandeling is de gemeente verantwoordelijk voor het oppakken hiervan. Ambtelijke inzet De huisvesting van asielzoekers zal extra inspanningen vragen van het ambtelijk apparaat.
4
Zo zullen asielzoekers die langer dan vier maanden in de gemeente verblijven ingeschreven moeten worden in de Basisregistratie Persoonsgegeven (BRP), vrijwilligerswerk ten behoeve van vluchtelingen moet gecoördineerd worden, het primair onderwijs moet geregeld worden etc. Daarnaast wordt een veiligheidsplan van de locatie opgesteld en wordt het Sociaalcultureelplan verder uitgewerkt en uitgevoerd. Het is moeilijk in te schatten hoe hoog deze kosten zullen zijn. Dekking van deze kosten vindt plaats vanuit de vergoeding van het COA.
7.
Planning, uitvoering en evaluatie Kortheidshalve wordt verwezen naar het op 11 mei 2016 vastgestelde stappenplan. Na besluitvorming over de locatiekeuze in de gemeenteraad, kan de uitvoering ter hand worden genomen. Het streven is om de opvang van asielzoekers in 2016 gerealiseerd te hebben. Nadat uw raad een besluit heeft genomen over de locatiekeuze, wordt onder andere in samenwerking met het Coa een klankbordgroep ingesteld en wordt in samenwerking met de gemeente Maastricht de bewoners van de aangrenzende wijk geïnformeerd.
8.
Communicatie Kortheidshalve wordt verwezen naar het op 11 mei 2016 vastgestelde stappen- en communicatieplan. Daarenboven wordt afstemming gezocht met de gemeente Maastricht over de communicatie naar de bewoners van de aangrenzende wijk.
Het college van Eijsden-Margraten, De secretaris, De voorzitter,
Mathea Severeijns
Dieudonné Akkermans
5
RAADSBESLUIT
De Raad van de gemeente Eijsden-Margraten; gelezen het voorstel van Burgemeester en Wethouders; gelet op het advies van het Presidium;
Besluit : 1. Kennis te nemen van het onderzoek “Locatiekeuze analyse opvang Asielzoekers/Vluchtelingen” en in te stemmen met de resultaten van het onderzoek (kenmerk: 078988471 0.10). 2. De resultaten van het onderzoek aan te bieden aan het Coa en de provinciale regietafel vluchtelingen in het kader van het pact van Limburg; 3. De locatie Keerberg nader uit te werken voor de opvang van asielzoekers met de volgende voorwaarden: a. Een eigenstandig asielzoekerscentrum met complete staf voor opvang voor 300 asielzoekers; b. Het realiseren van de opvang van 20 tot 40 alleenstaande minderjarige vreemdelingen; c. In overleg met een samenwerkingsverband met zorg- en onderwijsinstellingen wordt met het Coa een plan opgesteld waarbij de integrale veiligheid en goede infrastructurele maatregelen worden gewaarborgd; d. Het asielzoekerscentrum dient op verantwoorde wijze te worden ingepast in het landschap. 4. Het college het mandaat te geven om een bestuursakkoord met het Coa te sluiten met de onder punt 3 vermelde randvoorwaarden. Dit akkoord zal vooraf worden besproken in de commissie Algemene Zaken, Middelen en Milieu. Aldus besloten in de openbare vergadering van 14 juli 2016
De griffier,
De voorzitter,
Mr. Marc Verbeet
Dieudonné Akkermans
6
7
