Zorgen voor getraumatiseerde kinderen: een training voor opvoeders
Leony Coppens Carina van Kregten
Het zuurstofmasker
Doe de zelfzorgcheck
Wat gaan we vandaag doen? Wie zijn wij?
Wat gaan we vandaag doen? Wie zijn wij? Waarom een training over trauma?
Wat gaan we vandaag doen? Wie zijn wij? Waarom een training over trauma? Iets over het ontstaan
Wat gaan we vandaag doen?
Wie zijn wij? Waarom een training over trauma? Iets over het ontstaan De doelen van het curriculum
Wat gaan we vandaag doen?
Wie zijn wij? Waarom een training over trauma? Iets over het ontstaan De doelen van het curriculum Welke onderwerpen zitten er in de training?
Wat gaan we vandaag doen?
Wie zijn wij? Waarom een training over trauma? Iets over het ontstaan De doelen van het curriculum Welke onderwerpen zitten er in de training? De essentiële elementen van opvoeden met kennis van trauma
Wat gaan we vandaag doen? Wie zijn wij? Waarom een training over trauma? Iets over het ontstaan De doelen van het curriculum Welke onderwerpen zitten er in de training? De essentiële elementen van opvoeden met kennis van trauma Voorbeelden van modules, inclusief enkele oefeningen
Wat gaan we vandaag doen? En tot slot tijd voor vragen
Waarom een training over trauma Veel pleegkinderen hebben veel traumatische ervaringen • Trauma kan een enorm effect hebben op een kind • • • •
Gedrag Gevoel Relaties Kijk op de wereld
Waarom een training over trauma Veel pleegkinderen hebben veel traumatische ervaringen • De posttraumatische stressreacties van een kind kunnen een pleeggezinplaatsing verstoren
Waarom een training over trauma Veel pleegkinderen hebben veel traumatische ervaringen • Pleegouders en/of andere (professionele) opvoeders zijn het belangrijkste en meest effectieve herstel voor deze kinderen.
Waarom een training over trauma Veel pleegkinderen hebben veel traumatische ervaringen • Om te herstellen van trauma hebben kinderen heel veel (herhaling van) nieuwe ervaringen nodig zodat nieuwe neurologische verbindingen kunnen ontstaan
Een pleegvader zegt
Niemand heeft me ooit echt uitgelegd wat de impact van trauma is op het leven van een kind. Ik wilde dat ik eerder al meer over had geweten. Sam, pleegvader
Iets over het ontstaan De training is tussen 2006 en 2010 in de VS ontwikkeld door leden van de National Child Traumatic Stress Network (NCTSN)
In Nederland waren wij sinds 2009 bezig met het ontwikkelen van een eigen training Na uitgave van de training in de VS hebben we toestemming gekregen om deze in het Nederlands te vertalen
Het doel van de training Opvoeders leren wat de impact van trauma is op de ontwikkeling en het gedrag van getraumatiseerde kinderen, zodat ouders: De ervaringen van het kind kunnen begrijpen vanuit het gezichtspunt van hun kind
Het doel van de training Opvoeders leren wat de impact van trauma is op de ontwikkeling en het gedrag van getraumatiseerde kinderen, zodat ouders: De ervaringen van het kind kunnen begrijpen vanuit het gezichtspunt van hun kind Effectiever kunnen communiceren met hun kind
Het doel van de training Opvoeders leren wat de impact van trauma is op de ontwikkeling en het gedrag van getraumatiseerde kinderen, zodat ouders: De ervaringen van het kind kunnen begrijpen vanuit het gezichtspunt van hun kind Effectiever kunnen communiceren met hun kind Het gedrag van hun kind kunnen helpen verbeteren
Het doel van de training Opvoeders leren wat de impact van trauma is op de ontwikkeling en het gedrag van getraumatiseerde kinderen, zodat ouders: De ervaringen van het kind kunnen begrijpen vanuit het gezichtspunt van hun kind Effectiever kunnen communiceren met hun kind Het gedrag van hun kind kunnen helpen verbeteren Minder stress ervaren bij het opvoeden van een getraumatiseerd kind
Het doel van de training Opvoeders leren wat de impact van trauma is op de ontwikkeling en het gedrag van getraumatiseerde kinderen, zodat ouders: De ervaringen van het kind kunnen begrijpen vanuit het gezichtspunt van het kind Effectiever communiceren met hun kind Het gedrag van hun kind kunnen helpen verbeteren Minder stress ervaren bij het opvoeden van een getraumatiseerd kind Een effectievere en meer tevreden opvoeder worden
Hoe ziet de training er uit? 8 Modules van 2 uur Casusbeschrijvingen van kinderen van verschillende leeftijden ‘Mijn kind’ werkblad Oefeningen
Wie kunnen aan de training deelnemen? Pleegouders Adoptieouders Professionele opvoeders Biologische ouders (mits deze veiligheid kunnen bieden aan de kinderen) Pleegzorgbegeleiders Gezinsvoogden Overige professionals in de jeugdzorg/pleegzorg
Wie kunnen de training geven? Twee trainers waarvan minstens één (GZ-) psycholoog of orthopedagoog met minimaal 2 jaar ervaring op het gebied van begeleiding en/of behandeling van kinderen met complex trauma
Wie kunnen de training geven? Twee trainers waarvan minstens één (GZ-) psycholoog of orthopedagoog met minimaal 2 jaar ervaring op het gebied van begeleiding en/of behandeling van kinderen met complex trauma Er kan gewerkt worden met een co-trainer die ervaringsdeskundige is (pleegouder of een persoon met een voorgeschiedenis van complex trauma)
De essentiële elementen van opvoeden met kennis van trauma 1. Herken het effect van trauma op je kind
De essentiële elementen van opvoeden met kennis van trauma 1. Herken het effect van trauma op je kind 2. Help je kind om zich veilig te voelen
De essentiële elementen van opvoeden met kennis van trauma 1. Herken het effect van trauma op je kind 2. Help je kind om zich veilig te voelen 3. Help je kind overweldigende emoties te begrijpen en te beheersen
De essentiële elementen van opvoeden met kennis van trauma 1. Herken het effect van trauma op je kind 2. Help je kind om zich veilig te voelen 3. Help je kind overweldigende emoties te begrijpen en te beheersen 4. Help je kind op probleemgedrag te begrijpen en te veranderen
De essentiële elementen van opvoeden met kennis van trauma 1. Herken het effect van trauma op je kind 2. Help je kind om zich veilig te voelen 3. Help je kind overweldigende emoties te begrijpen en te beheersen 4. Help je kind op probleemgedrag te begrijpen en te veranderen 5. Respecteer en ondersteun positieve, stabiele en blijvende relaties in het leven van je kind
De essentiële elementen van opvoeden met kennis van trauma 6. Help je kind om begrip van zijn of haar eigen levensverhaal te ontwikkelen, gebaseerd op kracht
De essentiële elementen van opvoeden met kennis van trauma 6. Help je kind om begrip van zijn of haar eigen levensverhaal te ontwikkelen, gebaseerd op kracht 7. Wees een pleitbezorger voor je kind
De essentiële elementen van opvoeden met kennis van trauma 6. Help je kind om begrip van zijn of haar eigen levensverhaal te ontwikkelen, gebaseerd op kracht 7. Wees een pleitbezorger voor je kind 8. Bevorder en ondersteun traumagericht onderzoek en behandeling voor je kind
De essentiële elementen van opvoeden met kennis van trauma 6. Help je kind om begrip van zijn of haar eigen levensverhaal te ontwikkelen, gebaseerd op kracht 7. Wees een pleitbezorger voor je kind 8. Bevorder en ondersteun traumagericht onderzoek en behandeling voor je kind
9. Zorg voor jezelf
Module 3 Begrijpen van de effecten van trauma • Beschrijf hoe trauma invloed kan uitoefenen op de ontwikkeling en het functioneren van het kind.
• Beschrijf hoe kinderen van verschillende leeftijden kunnen reageren op trauma. • Beschrijf de onzichtbare koffer en leg uit hoe je er door opvoeden met kennis van trauma voor kunt zorgen dat de koffer opnieuw wordt ingepakt.
Ervaring ontwikkelt de hersenen • De hersenen ontwikkelen zich door het maken van verbindingen • Interacties met verzorgers zijn van cruciaal belang in de ontwikkeling van de hersenen • Hoe vaker een ervaring wordt herhaald, hoe sterker de verbindingen worden
De onzichtbare koffer Trauma vormt de overtuigingen en verwachtingen van kinderen: Over zichzelf Over de volwassenen die voor ze zorgen Over de wereld in het algemeen
De onzichtbare koffer
De geschiedenis van Marja Blootstelling aan huiselijk geweld Fysieke mishandeling, gebroken botten en blauwe plekken Scheiding van haar moeder Medisch trauma, inclusief ziekenhuisopname
Marja’s gedrag Huilt en schreeuwt, wijst troosten af
Schrikt snel en raakt overstuur van harde geluiden Schreeuwt wanneer ze naar de dokter moet – zelfs voordat de dokter of verpleegkundige haar heeft aangeraakt
Vindt troost bij haar fles wanneer ze die zelf kan vasthouden Wordt rustig van bepaalde muziek
Wat zit er in Marja’s koffer (groepsactiviteit) Overtuigingen over zichzelf?
Overtuigingen over haar verzorger? Overtuigingen over de wereld?
‘Opnieuw inpakken’ van de koffer (groepsactiviteit) Hoe kunnen we de koffer ‘opnieuw inpakken’ met positieve ervaringen en overtuigingen?
Kunnen we veerkracht vergroten door het kind zich veilig
capabel geliefd
te laten voelen?
Module 6 Verbindingen en herstel
Module 6 Verbindingen en herstel Noem minstens drie belangrijke verbindingen in het leven van een kinderen manieren waarop opvoeders deze relaties kunnen ondersteunen en bevestigen
Beschrijf hoe trauma de visie van kinderen op zichzelf en hun toekomst kan beïnvloeden Help opvoeders te begrijpen waarom het belangrijk is voor kinderen om te praten over hun traumatische ervaringen en leg ze uit hoe opvoeders kinderen bij dit proces kunnen ondersteunen
Kinderen beschrijven zichzelf aan de hand van hun verbindingen Wie ben ik? Wat is de moeite waard aan mij?
Wat kan ik? Hoe kan ik overleven en de dingen die mij zijn overkomen begrijpen? Wie ben ik in de toekomst?
Noem je verbindingen (groepsactiviteit)
Module 7 Hoe je een pleitbezorger van je kind wordt
Module 7 Hoe je een pleitbezorger van je kind wordt Leg minimaal drie van de basiselementen van het pleitbezorgerschap vast
Leg minimaal vier indicaties vast waaruit blijkt dat een kind traumatherapie nodig kan hebben Beschrijf de specifieke acties die opvoeders kunnen ondernemen in samenwerking met een lid van het team van het kind
Ken het team van jouw kind (groepsactiviteit)
Verdedig je kind Help anderen om te begrijpen welke invloed het trauma op je kind heeft Propageer het belang van psychische veiligheid Deel strategieën om het kind te helpen omgaan met overweldigende emoties en probleemgedrag
Verdedig je kind Ondersteun de positieve, stabiele en langdurige relaties in het leven van je kind Help anderen de krachten en veerkracht van het kind waarderen Vecht voor de traumaspecifieke ondersteuning die het kind nodig heeft Weet wanneer JIJ steun nodig hebt
Verdediging in actie (groepsactiviteit) Help de teamleden te begrijpen: Wat traumatische stress bij kinderen is
Hoe het trauma jouw kind heeft beïnvloed Welke krachten en veerkracht het kind heeft
Wat jouw kind nodig heeft
Terug naar de zelfzorgcheck
Maken van een zelfzorgplan
Vragen?
www.nctsnet.org
[email protected]
[email protected] Train-de-trainer cursus door De Centrale RINO-groep, najaar 2012
