ALGEMENE INFORMATIE OVER WAT U MOET WETEN BIJ DE AANSCHAF VAN ZONNEPANELEN zorgeloos rendement uit een lange termijn investering
Enetec Energy Solutions – Rooseveltstraat 18P – 2321 BM – Leiden – 071 30 30 939
1
WAAROM ZONNEPANELEN? Er zijn legio redenen om zonnepanelen op uw eigen huis of bedrijf te willen. Dat kan variëren van het minder afhankelijk worden van energieleveranciers, uw bijdrage aan het milieu, het financiële aspect van voordelige stroom, een beter rendement dan een spaarrekening, minder afhankelijk van toekomstige prijsstijgingen of simpelweg omdat u het leuk vindt. WAAROM GEEN ZONNEPANELEN? U vindt het te kostbaar, of u vindt het niet mooi of u heeft geen geschikt dak…
ü ü ü ü ü
HOE BEGIN JE MET ZOEKEN?
De zoektocht begint tegenwoordig met het intypen van diverse zoekwoorden omtrent zonnepanelen op het internet. Hierop krijgt u ongeveer 2 miljoen zoekresultaten in 0,1 seconden waaruit u een keuze moet maken. Waar in het verleden het probleem was dat er te weinig informatie beschikbaar was om u een goed beeld te vormen is er nu wellicht een ‘beetje’ te veel. Alle aanbieders beloven u A-merken en topkwaliteit PV-panelen tegen de meest scherpe prijs. Ze zijn bovendien allemaal marktleider. Althans; dat beweren ze. U ziet als leek als snel de bomen door het bos niet meer.
INFORMATIE ZONNEPANELEN
In deze bijlage die bij uw offerte is meegezonden gaan we voor u proberen om de mogelijkheden en onmogelijkheden van zonnepanelen duidelijk te maken. We hebben er naar gestreefd om een zo goed mogelijk beeld te scheppen over de volgende elementen van zonnepanelen: ü ü ü ü ü ü ü ü
De zonnepalen en zonnecellen Het montage systeem De bekabeling en connectoren De omvormer De meterkast en bemetering Terug leveren en salderen Garantie Installatie
Terugverdientijd Subsidie Off-Grid systeem Ontwikkelingen in zonnepanelen Offerte vergelijker “appels met appels”
De zonnepanelen en zonnecellen
Zonnepanelen zijn er in een aantal soorten; ü ü ü ü
Mono kristallijne cellen (zwart) Polykristallijne cellen (blauw) Thin Film of Amorfe panelen CIS by Solar Frontier
Zonnepanelen zijn een verzameling van cellen (vierkante silicium schijven van ca. 15 bij 15 cm) waarvan er tussen de 40 en 72 in een frame worden geplaatst en onderling worden doorverbonden. De verzameling van cellen geeft het opgevangen zonlicht door aan een kastje (junction box) aan de achterzijde van het paneel van waaruit de kabels (met + en -) worden doorverbonden met de volgende panelen zodat daarmee een serie (string) wordt gevormd. Afhankelijk van de hoeveelheid zonnecellen en kwaliteit van de cellen wordt het vermogen van een zonnepaneel bepaald onder zogenaamde Standaard Test Condities (STC). Dit is feitelijk niets meer of minder dan de hoeveelheid Pk’s van een zonnepaneel uitgedrukt in Watt Piek (Wp)(het maximale aan vermogen dat het paneel kan opleveren). Dit vermogen kan variëren van 60Wp tot 340Wp per paneel. In Nederland levert 100 Wp aan ‘paneelkracht’, afhankelijk van de hoek ten opzichte van de zon en de
2
kwaliteit, tussen de 75 en 110 kWh aan elektriciteit per jaar op. Naast de technische details is ook van belang wat u van het uiterlijk van het paneel vindt en wat qua formaat goed op uw dak past. De cellen die voor zonnepanelen worden gebruikt zijn altijd A-cellen, B-cellen worden gebruikt voor rekenmachines en dergelijke. De cellen zijn slechts een onderdeel van de kwaliteit van zonnepanelen. De verzameling zonnecellen wordt op een kunststof plaat bevestigd waar vervolgens een glasplaat overheen wordt gemonteerd. Tot slot wordt er een aluminium frame omheen bevestigd. De kwaliteit van het paneel is dus niet alleen de zonnecel maar ook de kwaliteit van het kunststof, de glasplaat, de verbindingen, de aluminium lijst, de junctionbox, de verlijming en de gebruikte bekabeling en connectoren. Bij goedkopere fabricaten komt er vaak na verloop van tijd vocht achter het glas door lekkage (slechte afdichting frame) of de verbindingen tussen de cellen (of de cellen in het geheel) laten los door een slechte verlijming. Ook al zijn de aangeboden cellen dan van de juiste kwaliteit; het functioneren wordt hierdoor na verloop van tijd aangetast wat ten koste gaat van de opbrengst. Wanneer een fabrikant een paneel op de markt brengt laat hij dit testen door een erkend instituut om een beeld te krijgen van de minimale kwaliteit en prestaties van het paneel. Dat kan een TUV of een VDK keuring zijn. Uit zo’n keuring komt een veelheid aan gegevens omtrent de presentaties van een zonnepaneel. De samenvatting van de prestaties van een paneel vindt u terug op het zogenaamde ‘datasheet’ van het paneel. Hierop staan naast een foto van het paneel veel technische gegevens omtrent afmetingen, montagepunten, lengte van kabels, voltage, vermogen, weerstand, etc. Voor een doorsnee consument is dit vaak lastig te beoordelen maar een adviseur kan u vertellen wat alle gegevens betekenen.
Een zonnepaneel presteert minder goed wanneer het te warm wordt. Omdat dit ook in Nederland veel voorkomt is het belangrijk om het percentage in ogenschouw te nemen dat het paneel minder presteert bij een temperatuurstijging; de zogenaamde (XX Voc/Kc). Hoe lager dit getal, hoe meer uw systeem oplevert.
Het montage systeem Er zijn montage systemen voor: ü ü ü
Schuin dak Plat dak Vrije veld
Schuin dak Bij een montage systeem voor het schuine dak kan het voorkomen dat de panelen over de dakpannen worden geplaatst maar ook als vervanging van de dakpannen ‘in’ het dak worden gemonteerd (Building Integrated PVsystems) De afweging die u maakt zal naast investering ook esthetisch van aard zijn. Bij het ‘in’ het dak plaatsen van panelen is een nadeel dat de temperatuur hoog kan oplopen wat het rendement weer nadelig beïnvloed. Plat dak Montage op een plat dak is een veel gebruikte methode waarbij uit verschillende systemen kan worden gekozen. Opstelling van de panelen ten opzichte van de zon, voldoende afstand tussen de rijen panelen om schaduwwerking tegen te gaan, schaduwwerking van bijvoorbeeld dakranden of airco-units, valbeveiliging en voorschriften uit het bouwbesluit maar vooral de juiste hoeveelheid ballast om het systeem op z’n plaats te houden en het bepalen hoeveel gewicht uw dak überhaupt kan dragen per vierkante meter zijn allemaal elementen die de nodige kennis en ervaring van de installateur vereisen.
3
Wij adviseren u om bij uw beoordeling van een offerte juist hier overtuigt te zijn van de juistheid van de verstrekte informatie. Vrije veld Een vrije veld opstelling wordt voornamelijk gebruikt voor grote systemen. De panelen worden op een frame aangebracht op een stuk land. Zogenaamde zonne-corporaties maken steeds meer gebruik van deze mogelijkheid waarbij de opgewekte stroom wordt verkocht aan een energieleverancier. Bij een vrij veld installatie is het zelfs mogelijk om een opstelling te maken die meedraait met de zon (aangestuurd door een GPSsysteem). De kosten voor deze systemen zijn fors, echter de opbrengsten zijn optimaal omdat de panelen de zon ‘volgen’. Goed advies en vakkundige plaatsing van zonnepanelen zijn van essentieel belang om gewaarborgd te zijn van een goed renderende installatie. Vraag daarom altijd aan een leverancier hoeveel ervaring hij heeft in het adviseren en installeren van systemen. Vraag ook naar de garantie termijn op de materialen en installatie. Indien u overgaat tot de aanschaf van een systeem moet u zich realiseren dat u een investering doet die 30 jaar dient te renderen. Stel daarom concrete vragen en zorg ervoor dat u begrijpt wat u doet en koopt. Laat u goed voorlichten over de prijs/kwaliteit verhouding.
Bekabeling en connectoren
Een belangrijk element in een systeem is de bekabeling die wordt gebruikt. De meerkosten van goede en TUV gekeurde bekabeling zijn te verwaarlozen op het geheel, maar toch wordt deze hogere kwaliteit bekabeling vaak niet geleverd. Naast de dikte van de bekabeling is het van belang dat de fabrikant een TUV goedkeuring heeft voor de toegepaste type kabel. Goedgekeurde bekabeling kan bijvoorbeeld gedurende langere tijd aan
forse temperatuurschommelingen worden blootgesteld. De weerstand in de bekabeling dient optimaal afgestemd te zijn op uw installatie. Slechte of te dunne bekabeling kan er toe leiden dat de in uw zonnepanelen opgewekte stroom onvoldoende via de bekabeling kan worden getransporteerd naar de omvormer. Dit geldt ook voor de connectoren waarmee de zonnepanelen worden aangesloten. Hier kan (door onkunde of gebruik van verkeerd gereedschap) de connector te heet worden en vervolgens smelten. Bij een hoge belasting (veel zon) kan het zijn dat uw systeem minder rendement genereerd dan zou moeten. U merkt dit pas wanneer de connector is gesmolten omdat de omvormer dan in storing valt.
De omvormer In het gehele zonnestroomsysteem is de omvormer het meest belangrijke maar ook het meest kwetsbare onderdeel. De omvormer zorgt ervoor dat de gelijkstroom die de panelen opwekken wordt omgezet naar de wisselstroom die wij in ons dagelijks leven gebruiken. De afstemming van de hoeveelheid panelen en de capaciteit van de omvormer luister zeer nauw. De omvormer heeft een minimaal voltage nodig om te starten en slaat af indien een te hoog voltage wordt bereikt. Om de stroom goed door te kunnen geven beschikt elke omvormer over een MPP Tracker (Maximum Power Point Tracker) die de hoeveelheid watt omzet naar stroom in de juiste verhouding. Een MPPT is het beste te vergelijken met het diafragma van een fototoestel. Afhankelijk van de hoeveelheid licht is het diafragma groter of kleiner voor het maken van een goed belichte foto. Een MPPT doet feitelijk hetzelfde maar dan voor wat betreft de hoeveelheid stroom.
4
Wanneer uw panelen verschillende hoeken hebben ten opzichte van de zon is het noodzakelijk om een omvormer te kiezen die meerdere MPPT ingebouwd heeft. Op deze manier kan voor iedere serie panelen de hoogste opbrengst worden gerealiseerd. Omdat een omvormer op zonnige dagen heet kan worden dient deze gekoeld te worden. Dit kan actief (met behulp van een ingebouwde ventilator) of passief (door middel van koelribben). Er zit een prijsverschil tussen beide varianten. Een actief gekoelde omvormer maakt meer lawaai. Bovendien is er eerder kans op een defect omdat met name het bewegende deel van de ventilator een zwakker onderdeel is. Goed advies over de keuze van de omvormer kan uw rendement over een langere periode en daarmee het rendement op uw investering aanzienlijk verhogen. Er zijn veel verschillen in kwaliteit en prestatie van omvormers waarbij de garantie en koelingmethode naast effectieve opbrengst de belangrijkste zijn.
De meterkast en bemetering
Wanneer u een installatie aanschaft die groter is dan 600 Wattpiek (3 panelen of meer) dient deze bij wet op een aparte groep te worden aangesloten. Bij systemen tot 3.680 Wattpiek of minder kan volstaan worden met een 16 Ampère groep die standaard in ieder huishouden aanwezig is. Als de installatie groter wordt dient er een extra groep of een zwaardere aansluiting aangelegd te worden. Een specialist dient te beoordelen of de ruimte in uw meterkast toereikend is voor het aansluiten van een zonnestroom installatie of dat er aanpassingen dienen te worden gemaakt. Bij uw elektriciteitsmeter is van belang dat deze de opgewekte stroom kan meten. Er zijn verschillende typen meters die wel of niet in staat zijn om terug geleverde stroom te bemeten.
De meest voorkomende meter in Nederland is de analoge meter (met een zichtbaar ronddraaiend wieltje) maar ook de digitale meter. Wanneer uw woning is uitgerust met een analoge meter is het aannemelijk dat de stroom die u levert ‘automatisch’ wordt gemeten omdat het wieltje langzamer of zelfs terug draait. Let er op dat sommige analoge meters zijn beveiligd tegen terugdraaien en dat er ook zijn waarbij de schijf wel terugdraait maar de meter niet. In zo’n geval dient u een nieuwe meter aan te vragen bij de netbeheerder. Een digitale meter dient voorzien te zijn van 3 of 4 telwerken. U kunt dit controleren door op een (meestal blauw) knopje te drukken. Als er 4 standen zijn en een controlescherm (waar alle cijfers een 8 weergeven) is uw meter geschikt. Heeft u maar 2 telwerken dient u een nieuwe meter aan te vragen bij de netbeheerder. De adviseur van het zonnestroomsysteem kan, indien u twijfelt, meestal direct bepalen of de bestaande meter geschikt is.
Terug leveren en salderen
Zodra u een zonnestroomsysteem heeft wilt u graag dat de stroom die u opwekt van uw eigen verbruik wordt afgetrokken of word terug geleverd. Hier zijn veel misverstanden over en daarom geven we hieronder een overzicht van feiten over dit onderwerp; Wettelijk is iedere energieleverancier verplicht (tot een maximum van 5.000 kWh) uw zelf opgewekte stroom te verrekenen met uw eigen verbruik. Dit noemt men salderen. Uw voordeel hierbij is dat de door u opgewekte zonnestroom wordt verrekend voor een tarief dat inclusief energiebelasting en BTW is (ca. 70% van uw totale energiekosten). Indien u een analoge meter heeft die terugdraait en telt gebeurt dit automatisch en hoeft u niets te doen.
5
Wanneer u een digitale meter heeft dient u er administratief voor te zorgen dat de netbeheerder (die het stroomnetwerk beheert en ook de doorgifte van meterstanden aan uw energieleverancier verzorgt) de standen van uw meter correct doorgeeft aan uw energieleverancier.
beroep doen op de garantie. In de praktijk wordt er meestal een garantie gegeven van 2 jaar op het gehele zonnestroomsysteem. Een aantal fabrikanten geven garanties van 5 tot 10 jaar op hun producten, waarbij het ook mogelijk is om tegen een redelijke vergoeding de garantietermijn te verlengen.
Hiervoor dient u formeel een verzoek tot saldering in te dienen bij uw energieleverancier. Deze zal uw aanvraag controleren en u hiervan schriftelijk een bevestiging sturen waarin staat dat u geregistreerd staat als ‘energieleverancier’. Indien dit correct gebeurt wordt jaarlijks de stand van de afgenomen stroom met de standen van de door u opgewekte stroom doorgegeven aan uw energieleverancier. Deze zal vervolgens uw opgewekte stroom verrekenen (salderen) met de door u verbruikte stroom.
Installatie
Garantie Het zonnestroomsysteem is gemaakt om vele jaren te functioneren en daarom geven zowel leverancier als fabrikant garanties op gebruikte materialen. Hierbij wordt er een onderscheid gemaakt tussen opbrengstgarantie en productgarantie. Opbrengstgarantie Opbrengstgarantie houdt in dat de fabrikant gedurende een bepaalde periode de opbrengst van een bepaald onderdeel of product garandeert. Naast het feit dat de garantie ook gestand moet worden gedaan is het ook van belang dat u in staat bent om te signaleren dat panelen na een bepaalde periode nog leveren wat er is beloofd. Hiervoor dient u de prestaties per paneel te meten en dat gaat u in de praktijk waarschijnlijk niet doen. Naar onze mening is de opbrengstgarantie een moeilijk controleerbaar item waar het lastig is om daadwerkelijk een beroep op te doen. Productgarantie Productgarantie is eenvoudiger; wanneer een product niet functioneert kunt u een
Kennis en ervaring is het belangrijkste aspect voor de juiste advisering en installatie van een zonnestroomsysteem. Wees er daarom van overtuigt dat, wanneer u tot aanschaf overgaat, de leverancier van uw keuze voldoende ervaring heeft in het adviseren, installeren en onderhouden van zonnestroomsystemen. Dit is de basis voor het behalen van het optimale rendement en verlaging van uw energierekening. Wij zien steeds meer partijen op de markt komen die, zonder kennis en ervaring, zonnestroomsystemen gaan installeren. Deze toetreders zijn vaak reguliere installateurs die, vanwege de malaise in de bouw, tijdelijke een andere koers gaan varen. Als gezegd; geen kennis en ervaring van de producten en geen serviceverlening richting particulier en mkb (ook na levering). De verwachting is dat dergelijke partijen snel weer van de markt verdwijnen zodra hun eigen markt aantrekt.
Terugverdientijd
De grootste onduidelijkheid is het fenomeen ‘terugverdientijd’. Deze is namelijk nooit exact uit te rekenen omdat het aantal zonuren in de komende jaren, de ontwikkeling van de energieprijs en het exacte rendement van de installatie niet vooraf te bepalen zijn. We gaan daarom altijd uit van de gegevens die momenteel beschikbaar zijn en waar we redelijk zeker van zijn dat deze stabiel zijn of het rendement in ieder geval in de toekomst zullen verbeteren.
6
Een rekenvoorbeeld; ü ü
ü
ü ü
Huidige stroomprijs: € 0,23 per kWh Investering in een installatie van 3.500 Wp (14 tot 16 panelen) € 5.900,- zonder subsidie De jaarlijks te verwachten opbrengst (85% bij een dak op het zuiden) in kWh is 2.975kWh wat neer komt op € 685,Het rendement is dan 11,6% Indien uw rendement op een spaarrekening 2,5% is, heeft u in dit rekenvoorbeeld dus een extrarendement van ruim 9%
Bij het bovenstaande voorbeeld kunt u zich afvragen of hetgeen u overweegt aan te schaffen altijd de goedkoopste in prijs moet zijn. U investeert in een rendement dat 3,5x hoger ligt dan bij een bank. Beoordeel uw aanschaf dus ook als een investering waarbij er een afweging moet ontstaan tussen prijs, kwaliteit en rendement op (middel-)lange termijn. Laat u niet verleiden tot korte termijn politiek waarmee u denkt een jaar terugverdientijd te besparen.
Subsidie
Tot medio augustus 2013 was er een subsidie beschikbaar voor particulieren. Deze subsidie bedroeg 15% per systeem (exclusief montage) met een maximum van € 650,-. Helaas is de subsidiepot leeg en het lijkt er op dat er voorlopig geen aanvulling komt. Wanneer u het rekenvoorbeeld bekijkt is het reëel om te concluderen dat de aanschaf van een zonnestroomsysteem feitelijk geen subsidie nodig heeft. Lokale subsidies door provincie en gemeenten worden nog steeds opgestart. Hierbij geldt meestal een ‘op = op’ methode. Ook zijn er regelmatig burgerinitiatieven. Dit is een goede ontwikkeling maar laat u hier niet teveel in meeslepen. Wij merken dat deze initiatieven vaak ondersteund worden door lokale installateurs wat de
onafhankelijkheid niet bevorderd. Vraag altijd e een 2 offerte aan en vergelijk deze met hetgeen dat ‘collectief’ is aangeboden. Om u hierbij te assisteren hebben wij op de laatste pagina een checklist aanschaf zonnestroom systemen bijgevoegd. Hiermee kunt u ‘appels met appels’ vergelijken. (en de peren bij de groenteman laten liggen)
Los van het elektriciteitsnetwerk In theorie is het mogelijk om volledig zelfvoorzienend te worden in stroom. Hiervoor is het noodzakelijk dat, naast de vaste onderdelen als panelen, omvormer ed. er ook nog een gelijkrichter (oplaadapparaat) en een serie speciale accu’s worden geïnstalleerd. Eerlijkheid gebied te zeggen dat het wel een heel nobel streven is om de hoge extra kosten te accepteren om de ontkoppeling van het elektriciteitsnetwerk te realiseren. Mocht u het serieus overwegen dan helpen wij u graag.
Ontwikkelingen in zonnestroom Regelmatig worden we geconfronteerd met ontwikkelingen op het gebied van nog efficiëntere zonnepanelen en methoden om stroom op te wekken. Deze ontwikkelingen gaan zo snel dat er een frictie ontstaat tussen de ideale, in laboratoria geteste, opstellingen en de in de praktijk uitvoerbare werkelijkheid. Garantie en levensduur zijn naar onze mening onvoldoende bewezen bij de nieuwe producten en daarom lopen wij bewust niet voorop en houden vast aan onze kernwaarden. De producten verbeteren stap voor stap en niet sprong na sprong. Gelukkig zijn we hier niet de enige in. We hopen u middels deze informatie een beter beeld te hebben gegeven die u helpen om de juiste afweging te maken bij u beslissing. Indien u onverhoopt nog vragen heeft zijn wij graag bereid om deze te beantwoorden. Enetec Energy Solutions
7
CHECKLIST AANSCHAF ZONNESTROOMSYSTEMEN Categorie
Offerte 1
Offerte 2
Offerte 3
Prijs systeem
€
€
€
Prijs installatie
€
€
€
Meerwerk open
☐ ja
☐ nee
☐ ja
☐ nee
☐ ja
☐ nee
☐ ja
☐ nee
☐ ja
☐ nee
☐ ja
☐ nee
Aantal Wattpiek Oriëntatie t.o.v. de zon Opbrengst in kWh
Merk panelen Wattpiek per paneel Garantie Merk / type omvormer Transformator Koeling actief / passief Aantal MPP Trackers Garantie omvormer Omvormer / systeem
Inclusief installatie Ervaring installateur Op basis van bezoek Algemene indruk
Leverancier / adviseur Ervaring Garantie advies Algemene indruk Totale indruk
8
