In deze nieuwsbrief: 1 Interview Vels en Boere
in Zorgmanagement en Recht
3 Nieuwe uitgaven
Nieuwsbrief voor managers en juristen in de zorg | Jaargang 3 | nummer 2 | juni 2005
5 Nieuwsberichten 7 Productaanbod
Door: Jenneke Blanken
Zorgaanbieders, profileert u!
9 Aanbiedingen 12 Kritische Noten
Als de marktwerking definitief haar intrede
menten en verwijzende instanties zoals
Vier keer per jaar ontvangt u gratis deze nieuws-
doet in de gezondheidszorg, wordt het
huisartsen’, aldus Floris Vels, werkzaam bij
brief. Zo blijft u op de hoogte van belangrijk nieuws
voor zorgaanbieders van groot belang om
Winkelman en Van Hessen, een adviesbureau
over zorgmanagement en recht. Ook wordt u in elke
zich te onderscheiden, om zich in de kijker
voor marketing en PR. ‘Marktwerking
nieuwsbrief geattendeerd op interessante boeken en
te spelen bij de zorgconsument. Hoe dat
vraagt niet alleen om concurrentie, maar
tijdschriften, die in uw vakgebied verschenen zijn.
moet? Onder meer door een merkenbeleid
ook om keuzevrijheid. De zorgconsument
te ontwikkelen, door de organisatie als
moet weten wat er te kiezen is’, voegt
Annetta Bits,
merk neer te zetten. En daar hebben
Monique Boere toe. Zij heeft in opdracht
Uitgever management en recht
Floris Vels en Monique Boere het boek
van de Hogeschool van Utrecht een onder-
Bohn Stafleu van Loghum
Zorg voor een merk over geschreven.
zoek uitgevoerd naar het merkenbeleid in ziekenhuizen in de provincie Zuid-Holland.
‘Als op 1 januari 2006 de nieuwe Zorgver-
Daaruit bleek dat ziekenhuizen nog te weinig
tal van doelgroepen: consumenten, zorg-
zekeringswet wordt geïntroduceerd, zullen
rekening houden met de toenemende con-
verzekeraars, verwijzers, private instellin-
consumenten naar verwachting meer dan
currentie. ‘De meeste zien er wel het belang
gen, de overheid. Het is een heel complexe
nu van zorgverzekeraar wisselen en op zoek
van in, maar passen het zelf onvoldoende
markt.’
www.hansoostrumfotografie.nl
toe’, vertelt Boere. Zowel Vels als Boere schreef een artikel over dit onderwerp.
Beginnen bij de kernwaarden
Zij kregen hier zoveel reacties op, dat
Kern van het verhaal is dat zorgorganisaties
zij besloten om hun kennis, ervaringen
zich moeten onderscheiden, bijvoorbeeld
en onderzoeksresultaten te bundelen in
door innovatieve behandelwijzen, de beste
een boek, dat zojuist is verschenen. Er
kwaliteit, het luxe niveau of de signatuur
is al veel geschreven over “branding”,
van een instelling. ‘En dat moet je dan ook
merkenbeleid, maar dat richt zich
uitdragen, laat zorgconsumenten weten wie
vooral op commerciële organisaties
je bent en waar je goed in bent. En begin
‘De zorgconsument moet weten wat er te kiezen is’
Floris Vels en Monique Boere
en – in mindere mate – op semi-over-
dan niet bij een mooie website of folder-
heidsinstellingen. Vels: ‘En de gezond-
lijn, maar bij de basis: wat is je missie, je
heidszorg is geen gewone commerciële
visie, wat zijn je kernwaarden?’, legt Monique
markt. Er spelen allerlei randvoorwaar-
Boere uit. ‘Als een intramurale instelling dit
den, regels en wetten. Zorgaanbieders
al heeft ontwikkeld, wordt het zelden vol-
kunnen niet “zomaar” een product of
doende uitgewerkt in de communicatie en
gaan naar de best passende zorg voor hen.
dienst in de markt zetten; het moet wel aan
dienstverlening. Je kunt wel zeggen dat
Zorgaanbieders moeten dan met elkaar
allerlei strenge regels voldoen. Bovendien
transparantie of klantgerichtheid één van je
concurreren om in het pakket van een
is zorg een maatschappelijk product, daar
kernwaarden is, maar dat moet dan overal
verzekeraar te worden opgenomen, maar
moet je rekening mee houden in je com-
in de organisatie zichtbaar en voelbaar zijn.
moeten zich ook profileren bij zorgconsu-
municatie en merkenbeleid. En er spelen
Lees verder op pagina 2
Medewerkers op alle niveaus moeten dat als het ware geïncorporeerd hebben. Klantgerichtheid moet te zien zijn in het gedrag van artsen, verpleegkundigen, receptionistes en andere werknemers.’ En daar schort het nog wel aan. Zo richt het medisch personeel zich vaak vooral op de medische taken en is er weinig bereidheid om iets met andere zaken te doen. www.hansoostrumfotografie.nl
Bijeenkomsten met medici over de kernwaarden en het daaruit voortvloeiende communicatiebeleid kunnen hier verandering in brengen. Floris Vels: ‘Het is ook wel verklaarbaar dat er nog weinig met een merkenbeleid wordt gedaan. Er waren overal wachtlijsten, waardoor de noodzaak hiervoor ontbrak. Bij meer marktwerking is dat een ander verhaal, mits er natuurlijk
‘Laat zorgconsumenten weten wie je bent
aan de schaarste een einde komt.
en waar je goed in bent.’
Trends in Zorgmanagement en Recht | Jaargang 3 | nummer 2 | juni 2005
Zorgverzekeraars lijken daar al veel meer mee bezig, kijk alleen maar naar de vele
plan. Monique Boere: ‘De nadruk ligt daarbij
varieert sterk per instelling en is afhankelijk
advertenties begin dit jaar.’
op het interne proces, en niet op het ont-
van de grootte en kwaliteit van de commu-
wikkelen van een logo of een advertentie-
nicatieafdeling. Kleinere zorgaanbieders
Nadruk op interne proces
reeks. Merkenbeleid begint bij de eigen
hebben vaak geen communicatieafdeling en
Het boek Zorg voor een merk begint met
organisatie: wat zijn de sterke punten van
zullen hier externe deskundigheid voor
een overzicht van de veranderingen die de
de organisatie? Hoe wil je bekend staan bij
moeten inschakelen.’ Een merkenbeleid
komende jaren zullen optreden in de
je doelgroepen? En hoe zorg je dat de hier-
levert volgens de auteurs meerdere voorde-
Nederlandse gezondheidszorg en die van
uit voortvloeiende kernwaarden gedragen
len op: het biedt het management houvast
invloed zijn op het communicatie- en
worden door de medewerkers? Natuurlijk
om met de verschillende doelgroepen te
merkenbeleid van zorginstellingen. Daarna
zeggen we ook iets over de communicatie-
communiceren, maar het kan ook betrok-
wordt aangegeven voor welke cure- en care-
middelen die hier uiteindelijk uit voort
kenheid en trots creëren bij de eigen mede-
instellingen het boek bedoeld is en welke
kunnen komen.’ Floris Vels: ‘De vraag is
werkers. Die weten dan beter waar de organisatie voor staat, wat het gezicht van
‘Met passende kernwaarden en een goed merkenbeleid kun je met minder informatie méér zeggen’
de organisatie is. En dat kan ook weer de reputatie op de arbeidsmarkt verbeteren. ‘Met passende kernwaarden en een goed merkenbeleid kun je met minder informatie méér zeggen’, vat Monique Boere samen.
“krachten” (communicatiedoelgroepen)
welke kwaliteiten je eruit pikt, waar ben je
‘Patiënten kunnen alleen maar gemakkelijk
belangrijk zijn voor deze intramurale zorg-
goed in? En hoe pas je je aanbod hierop
een keuze maken als er onderscheid te zien
aanbieders. Ook de resultaten van het eerder
aan? Mijn ervaring is dat zorgaanbieders
is tussen de verschillende zorgaanbieders.’
gehouden onderzoek onder Zuid-Hollandse
het lastig vinden om de voor hen goede
Vels, tot slot: ‘En zo is een goed merkenbeleid
ziekenhuizen komen aan bod. Er wordt uit-
kernwaarden te kiezen en die consistent
een resultaat van marktwerking, maar is
gebreid ingegaan op het begrip “merk” en
door te vertalen in het dagelijkse werk.’
het tegelijkertijd ook bevorderlijk voor het
op het ontwikkelen van een merkenbeleid
2
tot stand komen van diezelfde marktwer-
in de private en de publieke sector. Dit
Betere reputatie op arbeidsmarkt
king. Zorgaanbieders moéten er wel mee
vormt de basis voor het opzetten van een
Op de vraag of zorginstellingen met het
aan de slag, anders kunnen ze op lange ter-
merkenbeleid voor zorginstellingen, wat
boek in de hand zelf hun merkenbeleid
mijn wel eens een belangrijke slag missen.’
wordt gepresenteerd in een negen-stappen-
kunnen ontwikkelen, antwoordt Vels: ‘Dat
JB
W! EU NI
Nieuwe Uitgaven > De zorg als bedrijf Planning & Control in de zorgsector T. van Dorsten Door de omslag naar vraagsturing en outputfinanciering wordt een bedrijfsmatig aangestuurde en uitgevoerde zorgverlening steeds belangrijker. Het kunnen beheersen van zowel kwaliteit van zorg als de kostprijs daarvan vraagt een andere zienswijze en nieuwe vaardigheden van zorgmanagers en professionals. De vraag is: hoe kunnen vraaggestuurde zorgprocessen zo worden ingericht, gemanaged en uitgevoerd dat kwaliteit en efficiency in balans zijn en beide worden gegarandeerd? In dit boek beschrijft de auteur de implementatie van Planning en
> Aantal pagina’s: 184
Control als besturingssysteem in de zorgsector. De sleutelbegrippen
> ISBN: 9031345849
hierbij zijn: bedrijfsmatig benaderen en concretiseren van zorg-
> Prijs: ¤ 35,00
processen. Het blijft niet bij theorie: de auteur beschrijft juist ook
> Te bestellen via bijgevoegd bestelformulier of via
concrete instrumenten om de productiviteit van de zorginstelling
www.bsl.nl/managementenrecht
Trends in Zorgmanagement en Recht | Jaargang 3 | nummer 2 | juni 2005
of de zorgprocessen te onderzoeken en te managen.
Zie het interview op pagina 1 en 2!
> Zorg voor een merk > Aantal pagina’s: 120 F.E. Vels en M. Boere
> ISBN: 9031344931 > Prijs: ¤ 22,50
Marktwerking in de zorg vraagt om keuzevrijheid: de zorgconsument moet kunnen kiezen. Dit gegeven vergt een omslag in
> Te bestellen via bijgevoegd bestelformulier of via www.bsl.nl/managementenrecht
het denken van zorginstellingen. Zij zullen zich op een andere instellingen zich straks van hun concurrenten onderscheiden?
W! EU NI
manier moeten gaan positioneren en profileren. Hoe gaan zorgHoe gaan aanbieders van gelijkwaardige producten proberen de cliënten voor zich te winnen? Op welke wijze gaan zorginstellingen bij consumenten een voorkeurspositie in het brein bewerkstelligen? Het antwoord op die vragen ligt in de ontwikkeling van een merkenbeleid: het neerzetten van een organisatie als “merk”. Dit boek dient als handreiking bij het formuleren van een merkenbeleid door zorginstellingen. Aan de hand van het “Vlindermodel” presenteren de auteurs een praktisch stappenplan voor zorginstellingen om tot een merkenbeleid te komen. Een must voor iedereen die in zorginstellingen betrokken is bij de positionering en branding van de organisatie en haar dienstverlening.
voorlopige cover
3
NI EU W!
> De Nederlandse Gezondheidszorg J.M. Boot en M.H.J.M. Knapen De Nederlandse gezondheidszorg biedt een overzicht van ontwikkelingen en instellingen in de Nederlandse gezondheidszorg. Sinds 1983 zijn er meerdere succesvolle en veelgelezen edities van dit boek uitgebracht. In deze achtste, herziene druk geven de auteurs opnieuw een geactualiseerd en helder beeld van de zeer complexe organisatie van de gezondheidszorg. De Nederlandse gezondheidszorg is hét standaardwerk voor studenten, praktijkwerkers, innovatoren, journalisten, beleidsmakers en managers in de gezondheidszorg. Het boek bestaat uit drie delen. Deel 1 gaat over de zorgvraag (overzichten van gezondheid en ziekte in Nederland, zelfzorg, mantelzorg, patiëntenorganisaties). Deel 2 behandelt het zorgaanbod (de diverse zorgvoorzieningen
> Aantal pagina’s: 408
en zorginstellingen). De overheid komt in deel 3 aan bod (bestuur
> ISBN: 90 313 4286 6
en beleid, verzekeringsstelsel, marktwerking). De overzichtelijke
> Prijs: ¤ 32,50
indeling en de uitgebreide registers maken dit boek prettig leesbaar.
> Te bestellen via bijgevoegd bestelformulier of via www.bsl.nl/managementenrecht
Trends in Zorgmanagement en Recht | Jaargang 3 | nummer 2 | juni 2005
> Het (on)mogelijke spel in de zorg Omgaan met de complexiteit P.G. van der Lugt Vraagsturing; ontbureaucratisering; marktwerking, het zijn de “pluswoorden” van deze tijd. Het moet allemaal anders in de zorg. De praktijk blijkt echter vaak weerbarstiger dan de hoop-
Bestseller! 2e druk!
volle beschouwingen uit het beleidscircuit. Ondanks de grote inzet van hulpverleners, managers en beleidsmakers hangt er een sluier van onvervulde verwachtingen over de sector en is er het beeld van een stroef lopend spel. Gaat die stroefheid niet ten koste van het plezier, de motivatie, de creativiteit van veel zorgverleners en andere betrokkenen en beïnvloedt dat de uiteindelijk geleverde prestaties? Hoe ontstaat het en kunnen we er wat aan doen? > Aantal pagina’s: 136 Dit boek probeert een aanzet te geven tot kritische reflectie. De
> ISBN: 9031344400
auteur gaat op zoek naar de onderliggende rationaliteiten van de
> Prijs: ¤ 35,00
sector, zoals de hybriditeit, het voortdurend balanceren tussen
> Te bestellen via bijgevoegd bestelformulier
markt en overheid, de collegialiteit in een wereld waar niemand
of via www.bsl.nl/managementenrecht
echt de baas is en de “handicaps” van de Haagse arena waar het “zorgspel” wordt ontworpen. De auteur hanteert een interessante
4
metafoor: hebben we voor de zorg wel een goed en speelbaar spel
Het is een boek voor iedereen die zich betrokken voelt bij de zorg-
ontworpen en wordt dat afgesproken spel wel adequaat gespeeld?
sector en zich wel eens (al dan niet vertwijfelt) afvraagt waarom de
Simpele oplossingen hoeft u in dit boek niet te verwachten. De
dingen hier gaan zoals ze gaan. Het probeert inzicht te verschaffen
complexiteit en de lastige dilemma’s van de zorgsector zijn een
en een aanzet te geven tot een handelingsperspectief voor het
gegeven; we zullen er mee moeten leren omgaan.
omgaan met de complexiteit van deze maatschappelijke sector.
Nieuwsberichten
gangbare bedrijfseconomische principes.
meer op afstand staat. En wanneer deze
Strategische keuzes van het hoogste
kernachtige informatie tijdig tot stand
management moeten beter doorwerken in
komt, kan hierop goed gestuurd worden.
de afzonderlijke organisatieonderdelen.
‘Beloon ziekenhuizen ook op gezondheid burgers’
Volgens Geelhoed ligt het accent bij plan-
Voorloperfunctie
ning en control in ziekenhuizen nu sterk
Naast het Strategisch Overleg zou ook een
op kostenbeheersing; managers krijgen
strategische uitvoeringstoets kunnen bij-
Ziekenhuizen worden nu vooral
zeer gedetailleerde financiële en productie-
dragen aan een betere afstemming tussen
beloond op kostenefficiëntie en produc-
rapportages. Hij stelt dat de overheid
strategie van ziekenhuis en minister. Een
tie, niet op hun bijdrage aan het gehele
allereerst duidelijk moet maken wat de
beperkt aantal ziekenhuizen en zorgverze-
gezondheidssysteem. Jeroen Geelhoed
strategische doelen zijn voor de gezond-
keraars zou een voorloperfunctie kunnen
schetst in zijn proefschrift Control
heidszorg. Dit kan bijvoorbeeld via een
vervullen, waardoor de uitvoeringspraktijk
deficiencies in the Dutch health care
gestructureerd Strategisch Overleg tussen
sneller en effectiever bijgestuurd kan worden.
sector een methode om ziekenhuizen
overheid en ziekenhuissector. Bovendien
ook te belonen op basis van hun bij-
moet helder gemaakt worden wie (zorg-
Geelhoed is projectleider prestatie-indica-
drage aan strategische, niet-financiële
verzekeraar, zorgaanbieder of toezichthou-
toren bij het Ministerie van VWS, directie
beleidsdoelstellingen zoals goede
der) verantwoordelijk is voor welke taken.
Markt en Consument. Hij promoveerde op 18 maart 2005 in Tilburg.
kwaliteit of toegankelijkheid. Minimale verantwoordingsinformatie De afgelopen jaren zijn de ziektekosten-
Een nieuw meetinstrument is vervolgens
premies gestegen met maar liefst acht tot
nodig om de prestaties van ziekenhuizen
twintig procent per jaar. Het Ministerie
op het strategisch beleid te kunnen volgen.
van VWS kan op dit moment geen helder
De kunst zit volgens Geelhoed in beper-
verband leggen tussen de gestegen premies
king. Geen eindeloos gedetailleerde
en een betere zorg voor de burger, dat wil
financiële en productierapportage, maar
zeggen een betere kwaliteit, toegankelijk-
een selecte set informatie die duidelijk ook
heid of betaalbaarheid. De bijdrage van de
niet-financiële aspecten bevat. Voordat een
ziekenhuizen aan de totale gezondheidszorg
nieuw boekjaar van start gaat, zal de set
wordt zelfs nauwelijks gemeten, aldus
van verantwoordingsinformatie moeten
laagst mogelijke verzendkosten. Voor
bedrijfseconoom en bestuurskundige
worden vastgesteld en bij wet verplicht.
slechts ¤ 1,95 wordt uw bestelling bij
Jeroen Geelhoed.
Hierbij geldt dat de afspraken moeten
u bezorgd.
Uw bestelling thuisbezorgd voor slechts ¤ 1,95! Al onze uitgaven kunt u bestellen via onze webwinkel. U betaalt dan de
Doelen en verantwoordelijkheden
stratieve lasten; alleen de noodzakelijke
Dus gemakkelijk en goedkoop! Kijk op
Verbetering van de zorg kan gerealiseerd
verantwoordingsinformatie wordt uit-
www.bsl.nl/managementenrecht.
worden door meer gebruik te maken van
gewisseld. Dit past bij een overheid die
Kapitaallasten gaan deel uitmaken van tarieven
Trends in Zorgmanagement en Recht | Jaargang 3 | nummer 2 | juni 2005
leiden tot een vermindering van admini-
Bron: Universiteit van Tilburg, maart 2005
moeten worden als ze in de zorgtarieven
Rond 2010 is de overheid van plan om
worden verwerkt. Dat is de normatieve
bouwen in de zorg helemaal vrij te geven.
huisvestingscomponent. Met die component
Op dat moment hoeven zorgaanbieders
dien je dus als zorgaanbieder de kosten
met bouwplannen dus niet meer aan te
De ouderenzorg moet in de toekomst
voor je huisvesting minimaal terug te ver-
kloppen bij het Bouwcollege. Het college
de kosten van haar huisvesting terug-
dienen. Winst maken mag ook. Een verge-
beraadt zich om die reden op dit moment
verdienen door haar tarieven op te
lijkbare ontwikkeling zien we momenteel
op haar toekomstige rol. Een mogelijkheid
hogen. Dit blijkt uit de zogenoemde
in de cure, waar tarieven worden berekend
zou zijn om te transformeren tot kennis-
februaribrief van het ministerie van
in diagnose behandel combinaties (DBC’s).
centrum. “Dit is afhankelijk van de brief
VWS die in maart verscheen en ook
In de tweede fase gaat de sector proefdraaien
van VWS over Zelfstandig Bestuursorganen,
door het leven gaat als kapitaallasten-
met het fenomeen huisvesting als onder-
waarvan het Bouwcollege er een van is”,
brief.
deel van de tarieven. Eventueel worden er
zegt woordvoerder drs. Willeke van
dan correcties aangebracht. Dit stadium
Staalduinen van het college. “Die verschijnt
In de eerste fase tot 2008 wordt in dit
neemt naar schatting twee tot drie jaar in
naar verwachting deze maand.”
verband berekend wat de kapitaallasten
beslag.
Bron: Zorg en Ondernemen, nr. 4, 2005
5
Op grond van deze uitkomsten mag worden
afgelopen jaren door de overheid te weinig
aangenomen dat in Noordrijnland-
geld gereserveerd voor de omslag naar een
Westfalen tot 2010 circa tien procent van
marktgerichte gezondheidszorg. Dit komt
de ongeveer 470 ziekenhuizen van de markt
tot uiting in een zorgelijke financiële situatie
Ziekenhuizen in Duitsland dreigen hun
zijn verdwenen. Daarmee onderscheidt
bij de ziekenhuizen. De financiële reserves
financiële verplichtingen niet meer te
Noordrijnland-Westfalen zich niet wezen-
van de Nederlandse ziekenhuizen laten
kunnen nakomen. In het bijzonder
lijk van de rest van Duitsland. Uit het
zeker ook te wensen over. Bij een omslag
geldt dit voor de ziekenhuizen in
onderzoek blijkt bovendien dat tot 2008 de
naar meer marktwerking en een uitbreiding
Noordrijnland-Westfalen.
kans dat ziekenhuizen wegens insolventie
van het zogenaamde B-segment van de
niet aan financiële verplichtingen kunnen
DBC’s is een grotere financiële buffer voor
voldoen zal toenemen van 1,7 tot 2,2 procent.
de ziekenhuizen noodzakelijk. Nu ook
Insolventie dreigt voor Duitse ziekenhuizen
Eind 2004 is een onderzoek gepubliceerd dat
Trends in Zorgmanagement en Recht | Jaargang 3 | nummer 2 | juni 2005
is verricht door het Duitse Instituut voor
blijkt dat de kapitaallasten integraal in de
economisch onderzoek (RWI) en het Advies-
Persconferentie maakt dramatische
tarieven komen en het bouwregime zal
bureau voor ondernemingsvraagstukken
toestand duidelijk
worden afgeschaft, zullen ziekenhuizen
(ADMED). Dit onderzoek is gebaseerd op de
Tijdens de gemeenschappelijke persconfe-
voor een groter deel risico gaan lopen op
jaarcijfers en andere openbare ziekenhuis-
rentie van de KGNW, RWI en ADMED
hun kapitaallasten.
gegevens van 212 ziekenhuizen in heel
maakte de voorzitter van de KGNW,
Duitsland. Opvallend daarbij is dat de open-
dr. Johannes Kramer, de dramatische
bare ziekenhuizen duidelijk slechter scoren
financiële situatie van veel ziekenhuizen
dan de privaat georganiseerde en gefinancierde
duidelijk, die na meer dan tien jaar budget-
ziekenhuizen. De kans op insolventie van de
tering van de ziekenhuizen in Duitsland,
ziekenhuizen in Noordrijnland-Westfalen ligt
financieel met de rug tegen de muur staan.
op het (West)Duitse gemiddelde, hoewel ze
Daar is nog bij gekomen dat de ziekenhuizen
eigenlijk beter zouden moeten scoren van-
door het terugtrekken van de hand van de
wege het grotere aantal privaatgefinancierde
overheid zich in toenemende mate in de
instellingen. Bovendien is hun financiële
schulden hebben moeten steken.
reserve circa 1,2 miljard euro lager dan ver-
Meer dan vijftig procent van de zieken-
wacht had mogen worden. De financiële
huizen is in de rode cijfers terecht gekomen
reserves blijven dan ook ver beneden de maat.
zo blijkt uit de ziekenhuisbarometer van het
Dat komt door het feit dat de klinieken in
Duitse ziekenhuisinstituut.
Door: mr. dr. H.E.G.M. Hermans
Noordrijnland-Westfalen hierbij beneden verwachting door de overheid zijn onder-
Lessen voor de Nederlandse situatie
In Zorg & Financiering nr. 4 leest u meer
steund. De rentabiliteit van de ziekenhuizen
Voor de Nederlandse situatie is een aantal
over dit onderwerp.
in Noordrijnland-Westfalen ligt daarentegen
interessante lessen uit de resultaten uit dit
juist iets boven het gemiddelde in Duitsland.
onderzoek te trekken. Zo is ook hier de
www.zorgenfinanciering.nl
“Schetsontwerp/vergunning”. Deze stadia
ting en een motivatie een absolute vereiste.
Bouwtraject versnellen
nemen normaal ieder drie maanden in
Bron: Zorg en Ondernemen, nr. 4, 2005
beslag; als ze worden samengevoegd, ‘Als een directeur of bestuurder het
scheelt dat dus een kwart jaar. Om tijd te
bouwtraject wil versnellen, is dat
besparen is ook een uitgebreide en complete
mogelijk’, aldus Hoofd sector verzor-
bouwaanvraag belangrijk. Drs. Willeke van
gingshuizen Ad van de Kreeke van het
Staalduinen van het Bouwcollege gaf aan
College bouw ziekenhuisvoorzieningen.
dat veel bouwaanvragen die het college ontvangt, onvolledig zijn. En dat kost tijd.
Hebt u tips of ideeën voor nieuwe titels? Hebt u onderwerpen, die u in een van onze titels wilt (laten) bespreken? Laat het ons dan weten. Ook als u zelf
Zaken als bestemmingsplanwijzigingen,
6
Auteurs gezocht!
welstandscommissies en bouwvergunningen
Een aanvraag dient onder andere de vol-
concrete schrijfplannen hebt en daar een
bij gemeenten kosten in de regel veel tijd.
gende zaken te bevatten: het standpunt van
uitgever voor zoekt, komen wij graag met
De aanvrager kan tijd besparen door twee
zorgkantoor en cliëntenraad, de behoefte-
u in contact. U kunt een e-mail sturen
fases in het voorbereidingstraject in elkaar
onderbouwing, een knelpuntanalyse en
naar
[email protected]
te schuiven: “Verklaring behoefte” en
financieel overzicht. Tot slot is een toelich-
Productaanbod Klachtenmanagement
Deze twee producten zijn uw hulp bij het analyseren van klachten en het zorgdragen voor het kwaliteitsbeleid in uw organisatie. Het
In de zorg wordt steeds meer gepleit voor een open cultuur
ondersteunt u bij de uitvoering van uw taken en bevoegdheden.
rondom klachten, fouten en complicaties. Daarom is een goede klachtenopvang en een correcte afhandeling van klachten essen-
Voor wie?
tieel. Een professionele ondersteuning daarin zijn het tijdschrift
Klachtenfunctionarissen, leden van klachtencommissies, ambtelijk
Klachtenmanagement in de zorg en het handboek Klacht en recht
secretarissen, patiëntenvertrouwenspersonen, kwaliteitsmanagers,
in de gezondheidszorg.
juristen, patiëntenvoorlichters, beleidsmakers, medewerkers IKG’s en andere klachteninstanties.
> Klachtenmanagement in de zorg
> Klacht en recht in de gezondheidszorg
U leest in Klachtenmanagement in de zorg actuele informatie over
Het handboek Klacht en recht in de gezondheidszorg is de los-
ontwikkelingen in klachtenmanagement, patiëntenrechten, gezond-
bladige uitgave die de toepassing van klachtenopvang en klachten-
heidsrecht en klachtrecht. Daarnaast krijgt u achtergrondinformatie
behandeling over de totale breedte van de gezondheidszorg onder
en opinies bij relevante thema’s, toelichting bij methodische vraag-
de loep neemt. Een inhoudelijk complete uitgave waarin zowel
stukken en antwoorden op praktijkvragen en -problemen.
wetgeving als sectorvoorbeelden een prominente plaats hebben. Het handboek voorziet in modelreglementen, maar laat ook auteurs aan het woord die de praktijk van alledag uiteenzetten. Aangevuld met achtergrondinformatie, wetgeving en relevante Trends in Zorgmanagement en Recht | Jaargang 3 | nummer 2 | juni 2005
jurisprudentie is het een compleet en actueel handboek. Als abonnee op Klacht en recht in de gezondheidszorg ontvangt u de papieren uitgave. Verder is alle informatie ook gratis online te raadplegen via de website www.klachtenrecht.bsl.nl. Het hoofdwerk van de uitgave bestaat uit twee banden met circa 1000 pagina’s per band. Voor beide delen betaalt u h 75,-. Daarnaast verschijnt er driemaal per jaar een aanvulling. Een aanvulling bevat circa 100 pagina’s en wordt berekend op basis van een paginaprijs. De paginaprijs bedraagt in 2005 h 0,48.
> Verschijnt 6 keer per jaar > Abonnementsprijs: ¤ 89,- per jaar > Meer informatie op www.bsl.nl/klachtenmanagement > Te bestellen via bijgevoegd bestelformulier of via www.bsl.nl/klachtenmanagement
> Meer informatie op www.klachtenenrecht.bsl.nl > Te bestellen via bijgevoegd bestelformulier of via www.klachtenrecht.bsl.nl
7
Zorg en Ondernemen richt zich op de top van het management van de ouderenzorg. Het is het enige blad dat zich specifiek richt op dit vakgebied. Zorg en Ondernemen introduceert
> Zorg en Ondernemen Plus Meer informatie voor hetzelfde abonnementsgeld! Dat biedt Zorg en Ondernemen Plus. Voor abonnees verschijnen er op de site www.zorgenondernemen.nl vanaf juni extra artikelen over actuele en spraakmakende kwesties. Ook ingezonden brieven waarin pittige meningen worden verkondigd, vinden er een plekje.
Trends in Zorgmanagement en Recht | Jaargang 3 | nummer 2 | juni 2005
Een abonnement op Zorg en Ondernemen bestaat uit - 10 keer per jaar het tijdschrift - 10 keer per jaar de digitale nieuwsbrief - elk jaar de adresgids op cd-rom - uw persoonlijke inlogcode voor onbeperkt toegang tot de publicaties op de internetsite
50% korting bij ieder extra abonnement! Een extra abonnement op Zorg en Ondernemen is wel zo makke-
En er is maar één voorwaarde: wij willen het extra abonnement
lijk. Vooral als u met meer personen een exemplaar van het
kunnen factureren op hetzelfde adres als het hoofdabonnement.
tijdschrift deelt. Bovendien is het nu bijzonder voordelig door
Deze kortingen gelden niet in combinatie met studentabonnementen.
de aantrekkelijke meeleeskorting. Bij ieder extra abonnement ontvangt u het hele pakket, dus tijdschrift, e-mailnieuwsbrief en
Hebt u reeds een abonnement, en wenst u een extra abonnement?
adresgids, tegen 50% korting.
Ga dan naar www.zorgenondernemen.nl. Klik op abonneren en vul op het formulier in het veld “opmerkingen” in dat u al een
8
Een jaarabonnement op Zorg en Ondernemen kost in 2005 h 149,-.
abonnement hebt en dat dit een bestelling is voor een extra abon-
Wilt u bijvoorbeeld drie abonnementen, dan ontvangt u het com-
nement. Of neem even contact op met de medewerkers van onze
plete pakket in drievoud en betaalt u h 149,- + h 74,50 + h 74,50.
klantenservice (030) 638 37 36.
Aanbiedingen Communiceren over prestaties De balanced scorecard voor zorginstellingen
- Is het mogelijk om de cultuur van de instelling om te buigen naar een oriëntatie op resultaten? Dus hoe bereik je dat de medewerkers ondernemend en resultaatgericht zijn?
C. Strootman
- Hoe verhoudt deze aanpak zich tot instrumenten voor kwaliteitszorg: INK, HZK, MIK-V? - Wanneer kun je deze methode gebruiken en wanneer moet je
Is het mogelijk om de instelling expliciet af te stemmen op de
dat (nog) niet doen? Dus aan welke voorwaarden moet de
door de medewerkers te leveren prestaties, de voortgang daarvan
instelling voldoen om de
regelmatig te meten, daarover te rapporteren en vervolgens te
methode met succes in te
communiceren over verbetering van de resultaten?
voeren?
v vo an ¤ or 2 ¤ 1 0,9 6, 5 50
Communiceren over prestaties in de zorginstelling. Kan dat?
In dit boek wordt een methode beschreven om communicatie over prestaties te realiseren in de zorginstelling. Het gaat dan om vragen als: - Hoe kunnen de visie en het beleid van de instelling worden vertaald in concreet te leveren prestaties? Dus hoe bereik je dat het beleidsplan niet in de bureaula terechtkomt, maar wordt uitge-
> Aantal pagina’s: 84
voerd?
> ISBN: 9031342122
- Op welke wijze kunnen er samenhang en afstemming tussen
> Prijs: van ¤ 20,95 voor ¤ 16,50
de vele inspanningen, initiatieven, beleidsdoelen, projecten
> Te bestellen via bijgevoegd
enzovoort komen? Dus hoe bereik je dat alle energie wordt
bestelformulier of via
gebruikt in dezelfde richting?
www.bsl.nl/managementenrecht Trends in Zorgmanagement en Recht | Jaargang 3 | nummer 2 | juni 2005
- Hoe kan een manager zicht houden op het totaal, terwijl hij tegelijkertijd alleen op de belangrijkste factoren wil sturen?
5 ,9 20 6,50 n¤ 1 va or ¤ vo
> Sturen op competentieontwikkeling Praktische handleiding voor leidinggevenden in instellingen voor zorg en welzijn T.C. van der Bijl en J. Pool Hoe houd ik mijn medewerkers betrokken, gemotiveerd en inzetbaar? Wilt u direct aan de slag met dit relevante vraagstuk? Dan is dit boek voor u als leidinggevende onmisbaar! Het sturen op de ontwikkeling en inzetbaarheid van medewerkers is een taak, die steeds belangrijker wordt voor managers in de zorg. Ongewenst vertrek, inzetbaarheidsproblemen, een afwachtende houding en
Bestel nu met korting deze boeken. Via www.bsl.nl/ managementenrecht betaalt u slechts ¤ 1,95 verzendkosten.
het niet realiseren van zorgvernieuwingen zijn de risico’s van het onvoldoende sturen op competentieontwikkeling van uw medewerkers. Dit boek biedt u tips, checklists en instrumenten over:
> Aantal pagina’s: 128
- Competenties en competentiemanagement
> ISBN: 903132566X
- De invoering van persoonlijke ontwikkelplannen (POP)
> Prijs: van ¤ 20,95 voor ¤ 16,50
- Werken met jaarplannen en resultaatgerichte afspraken;
> Te bestellen via bijgevoegd bestelformulier of
- Loopbaanmanagement en het voeren van ontwikkelgesprekken
via www.bsl.nl/managementenrecht
9
Bestel nu met korting deze boeken. Via www.bsl.nl/managementenrecht betaalt u slechts ¤ 1,95 verzendkosten.
> Bouwstenen voor personeelsmanagement in de zorg: deel 3 J. Pool en J.K. van Dijk
v vo an ¤ or 3 ¤ 2 0,5 4, 0 50
Nieuwe vormen van organiseren en leidinggeven
Een standaardwerk op het gebied van de personeelsmanagement in de zorg. Naast de achtergronden in het personeelsmanagement leest u uitgebreid over de recente ontwikkelingen. Thema’s als multicultureel personeelsmanagement, FWG, flexibele beloningsvormen, coaching, functioneringsgesprekken en assessment, leeftijdsbewust personeelsbeleid en automatisering komen uitgebreid aan bod. De informatie is praktisch van aard met aandacht voor alle sectoren in de gezondheidszorg. U krijgt veel praktijkinstrumenten aangereikt waar u direct mee aan de slag kunt.
> Aantal pagina’s: 208 > ISBN: 9031329614 > Prijs: van ¤ 30,50 voor ¤ 24,50 > Te bestellen via bijgevoegd bestelformulier of
> Gezond werken in de zorg Interventies rond arbeidsbelasting, stress en burnout
v vo an ¤ or 2 ¤ 1 3,5 8, 0 50
Trends in Zorgmanagement en Recht | Jaargang 3 | nummer 2 | juni 2005
via www.bsl.nl/managementenrecht
J. Pool, I. Bloemendaal en T. Meulenkamp De zorgsector kent een hoger ziekteverzuim en een grotere instroom in de WAO dan andere sectoren. Dit heeft te maken met personeelsopbouw, maar ook met arbeidsbelasting. Redenen genoeg om aan dit onderwerp serieuze aandacht te besteden. In de eerste plaats voor het welbevinden en de gezondheid van medewerkers. Immers, het gemotiveerd en gezond blijven werken is een essentieel element van het welzijn en welbevinden van de werknemers in deze sector. In de tweede plaats zijn ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid zeer kostbaar. Last but not least creëren ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid een grotere vervangingsbehoefte aan personeel. Maar door het relatief slechte imago van de zorgsector is de bereidheid om in deze sector te komen werken te laag om in deze vervangingsbehoefte te kunnen voorzien. In dit boek vindt u artikelen over allerlei verklarende factoren
> Aantal pagina’s: 216
– het hoe en waarom van arbeidsbelasting, stress en burn-out –
> ISBN: 9031329436
maar vooral ook over de vraag wat aan de problemen gedaan kon
> Prijs: van ¤ 23,50 voor ¤ 18,50
worden. Dit maakt de bundel Gezond werken in de zorg niet alleen
> Te bestellen via bijgevoegd bestelformulier of
zeer relevant en lezenswaardig, maar ook een instructief boek.
10
via www.bsl.nl/managementenrecht
Tijdschrift voor Gezondheidsrecht: al bijna 30 jaar de meest gezaghebbende informatiebron op het gebied van het gezondheidsrecht. > Tijdschrift voor Gezondheidsrecht
recht, het civielrecht en het strafrecht. Het tijdschrift bevat boekbesprekingen en actuele berichten uit het veld, zoals benoemingen
Tijdschrift voor Gezondheidsrecht biedt een breed scala aan
en aankondigingen van belangrijke cursussen en congressen.
wetenschappelijke en opiniërende artikelen op het gebied van het gezondheidsrecht. Diverse deskundigen geven hun visie op
Handig online archief via het Internet
actuele thema’s, nieuwe wetsvoorstellen en de meest recente
Bij een abonnement op het tijdschrift krijgt u tevens via het
jurisprudentie. Informerend, opiniërend en praktijkgericht,
Internet direct toegang tot het archief met uitgebreide zoekmoge-
maar altijd vanuit een wetenschappelijke basis.
lijkheden, 24 uur per dag, vanaf elke gewenste locatie. Bent u op zoek naar informatie over een bepaald onderwerp of van een
Redactie en auteurs nemen bestaande en nieuwe gezondheidswet-
bepaalde auteur, dan vindt u met behulp van het online archief
geving nauwkeurig onder de loep. Omvangrijke onderwerpen, zoals
binnen enkele seconden het volledige artikel. Dit scheelt u een
de nieuwe zorgverzekering, worden behandeld in aparte themanum-
hoop zoekwerk.*
mers. Iedere aflevering bevat een bijgewerkt overzicht van aanhangige wetsontwerpen, en een selectie van de belangrijkste uitspraken op
* Voor instellingen gelden andere voorwaarden. Voor meer informatie kunt u
een groot aantal terreinen, waaronder het bestuursrecht, het tucht-
contact opnemen met mevrouw A. Wiss op telefoonnummer (030) 638 38 71.
30 jaar = 30% korting! Trends in Zorgmanagement en Recht | Jaargang 3 | nummer 2 | juni 2005
- Nu royale korting bij een abonnement én een gratis boek naar keuze! - 10% extra korting voor leden Vereniging voor Gezondheidsrecht www.gezondheidsrecht.bsl.nl
Royale korting én een welkomstcadeau bij een abonnement!
Voor meer informatie over deze boeken gaat u naar de
Tijdschrift voor Gezondheidsrecht bestaat binnenkort 30 jaar en dat
webwinkel www.bsl.nl
vieren we! Een abonnement kost in 2005 h 145,-. Indien u nu een
Deze actie is geldig tot 1 augustus 2005.
abonnement neemt krijgt u 30% korting en betaalt u h 101,50. Leden van de Vereniging Gezondheidsrecht krijgen 10% extra korting
Hoe te bestellen?
en betalen het eerste jaar h 91,35. Studenten krijgen standaard al
Voor uw bestelling vult u het bestelformulier in en stuurt u deze
50% korting en betalen h 72,50. Tijdschrift voor Gezondheidsrecht
naar ons op.
verschijnt 8 maal per jaar.
Of ga naar www.gezondheidsrecht.bsl.nl
KIES UW EIGEN WELKOMSTGESCHENK Wetgeving Gezondheidszorg Tekstuitgave, t.w.v. h 45,-. Dit boek biedt een selectie uit het totaal van de regelingen op het terrein van het gezondheidsrecht en is een handig hulpmiddel in de dagelijkse praktijk. Het onmogelijke spel in de zorg drs.P.G. van der Lugt. T.w.v. h 35,-. Herziening overeenkomstenstelsel zorg
De auteur gaat op zoek naar de onderliggende rationaliteit van de
mr.dr.H.E.G.M. Hermans en mr R.N. van Donk t.w.v. h 45,-
sector, zoals de hybriditeit, het voortdurend balanceren tussen
Dit boek biedt de lezer praktische juridische informatie die van
markt en overheid, de collegialiteit in een wereld waarin niemand
belang is bij het sluiten van contracten tussen zorgaanbieders en
echt de baas is en de “handicaps” van de Haagse arena, waar het
zorgverzekeraars in de gezondheidszorg.
“zorgspel” wordt ontworpen.
11
Kritische Noten
Van onbescheiden gezanten Sinds enige tijd wordt de gezondheidszorg bezocht door gezanten
U heeft gelijk, dit soort kretologie is even gemakzuchtig als het
uit het bedrijfsleven. Het meest recente rapport (van 23 mei) van
geronk van de gezanten. De beste stuurlui staan aan wal, of ze
zo’n afgevaardigde gaat over “Rekenschap en transparantie”. De
nu columnist of gezant heten, dat blijkt maar weer. Wat mij
verantwoordelijke gezant is een topman van Aegon. U weet wel,
stoort is de achterliggende ideologie. Die kan, met de titel van een
dat bedrijf dat kortgeleden ook in het nieuws kwam omdat het
boekje van de Engelse politicoloog Marquand worden aangeduid
volstrekt onvoldoende transparant was geweest bij het aanbieden
als “The decline of the public” (Polity Press, 2004). Een prachtig
van een beleggingsproduct. De afgelegde rekenschap kost dit jaar
werkje, ook al ben ik het deels niet met hem eens. Het gaat dan
minstens 100 miljoen. Minstens, want een groot aantal afnemers
niet om “marktwerking” in de zorg. Ik ben daar niet zo negatief
is met de tegemoetkoming niet tevreden en stapt naar de rechter.
over, Marquand zou die afwijzen. Ook niet dat een “terugtrek-
Trends in Zorgmanagement en Recht | Jaargang 3 | nummer 2 | juni 2005
kende” overheid een mijnenveld van regelgeving achterlaat met, Daarvoor was er het rapport van Shell topman Willems over
zo lijkt het, uitsluitend een vrije doortocht voor de zorgverzeke-
medische fouten. Het aantal kan met 75 % omlaag. Ik wil dat
raars. Daar ben ik wel negatief over, maar staat hier ietwat los
rapport niet bagatelliseren, maar een bedrijf dat zich zelf de fout
van. De neergang van het publieke is dat verlossing wordt gezocht
kan permitteren om de eigen voorraden aanzienlijk te hoog in te
in een bedrijfsleven dat zelf geen schoon blazoen heeft, geen
schatten en wiens winst vervolgens meer dan evenredig stijgt met
affiniteit heeft met de kwetsbare doelgroep van de zorg, anders
de vraag naar het product, heeft misschien wat gemakkelijk pra-
hadden deze CEO’s daar toch wel voor gekozen, en elke cent
ten. Het rapport van de volgende gezant ging over logistiek in de
extra, van bonus tot veiligheid, op de klant kon afwentelen.
zorg. Die kan volgens Bakker, topman van TPG, natuurlijk veel beter. Maar een patiënt met een onzekere waarschijnlijkheids-
Een frisse blik kan vast helpen naast de vele voorbeelden voor
diagnose en een aantal differentiaaldiagnoses is geen postpakketje
verbeteringen uit de sector zelf (zie snellerbeter.nl). Maar dan om
met een zekere bestemming. En thans zijn wij dan in afwachting
het zelfvertrouwen te versterken van de managers die staan voor
van het rapport over de verpleeghuiszorg van gezant Kennedie,
het publiek belang in de zorg. Niet om hen, zoals de rapporten
CEO van een hotelketen. Die heeft al verkondigd dat het hem
thans worden gepresenteerd, een veeg uit de pan te geven. Dan
voorkomt dat de verpleeghuisbewoner te weinig als gast wordt
kan men een veeg terug verwachten. Bij deze.
gezien. Van postpakket naar gast is voor de patiënt in de zorg natuurlijk
Mr. Evert-Ben van Veen,
een hele vooruitgang. Als de verpleeghuiszorg nu ook dezelfde
Medlawconsult te Den Haag.
tarieven mocht hanteren als het bedrijf van de heer Kennedie en wij die tarieven uit de bonussen van voornoemde heren en hun
Reacties:
[email protected]
collegae CEO’s mogen bekostigen, zijn wij er uit.
Colofon
Trends in Zorgmanagement en Recht is een uitgave van Bohn Stafleu van Loghum en verschijnt vier maal per jaar. Het is gratis verkrijgbaar voor managers en juristen in de zorg. Een gratis abonnement kan aangevraagd worden bij de klantenservice of via www.bsl.nl/managementenrecht. Bohn Stafleu van Loghum t.a.v. Afdeling klantenservice Postbus 246 3990 GA Houten Tel.: 030 - 638 37 36 Fax: 030 - 638 39 99
12
Redactie: Ennelyn Soudant Marcella Sleeuwenhoek tel.: 030 - 638 37 43 www.bsl.nl
[email protected]
Vormgeving: Grafisch Buro van Erkelens, Den Haag
ISSN 1571-0548