Zorg voor jeugd in ontwikkeling

SAmenwerken aan VEiligheid

Meerwaarde SAVE Voor gezinnen Gezinnen hoeven hun verhaal niet telkens opnieuw te vertellen, omdat samengewerkt wordt met het lokale team als dat al betrokken is. Ze ontvangen zo maatwerk in hun eigen omgeving. De hulp is overzichtelijk omdat ze met één vaste allround SAVE-medewerker te maken krijgen. Ze weten concreet wat de voorwaarden zijn die door SAVE aan de situatie van kinderen wordt gesteld en krijgen de ruimte om aan deze voorwaarden te voldoen. Ze houden zoveel als mogelijk de regie. De kring van mensen - het netwerk - waar de gezinsleden op terug kunnen vallen, wordt vergroot. Doordat zij gestimuleerd worden om met ‘kleine stapjes vooruit’ te beginnen, zullen ze sneller succes ervaren en meer gemotiveerd raken om door te gaan. We merken dat gezinnen en samenwerkingspartners de SAVE-benadering als positief ervaren: dit wordt ook bevestigd in het eerste kwalitatief onderzoek waarin dertien zaken zijn onderzocht.

Voor gemeenten

Dit is een uitgave van de Bureaus Jeugdzorg Utrecht en Flevoland, de William Schrikker Groep en de Raad voor de Kinderbescherming.

SAVE levert een bijdrage aan de vermindering van de instroom naar dure jeugdbeschermings- en jeugdreclasseringsmaatregelen. De veiligheid van kinderen kan met SAVE duurzamer worden geborgd. Er is een tendens te zien dat het inzetten van SAVE leidt tot een daling van de heraanmeldingen, ondertoezichtstellingen en uithuisplaatsingen. Daar waar toch een uithuisplaatsing nodig is, wordt dit vaker binnen het sociale netwerk van de gezinnen gedaan. Daarnaast staan bij SAVE de eigen kracht en de mogelijkheden van de jeugdige, het gezin en netwerk voorop. Regie en besluitvorming liggen bij hen of keren zo snel mogelijk bij hen terug. Zij voelen zich gerespecteerd en gehoord en zijn meer tevreden. Hierdoor verloopt de hulpverlening soepel

Meer informatie? [email protected]

en efficiënt.

Meer informatie vindt u ook op:

SAVE doet dit met gecertificeerde allround beschermings-

www.save-team.nl

medewerkers, die werken volgens vastgelegde, specifieke en beproefde werkwijzen.

Aan deze folder kunnen geen rechten worden ontleend. © 2014

Zorg voor jeugd in ontwikkeling


Veiligheid als kernwaarde

SAVE is:

Effectief onderzoek

hebben over een kind en dit centraal willen

functie in het netwerk van zorg voor zaken die

SAVE geeft invulling aan de publieke verantwoordelijk-

Als er onderzoek door het Advies- en Meldpunt

om crisisinterventie vragen of een snelle

heid voor veiligheid van jeugdigen en het terugdringen

Kindermishandeling (AMK) en de Raad voor de

eerste inschatting van de veiligheid en/of het

van jeugdcriminaliteit.

Kinderbescherming wordt uitgevoerd, betekent

vermoeden van kindermishandeling. Ook de

dit geen periode van stilstand. Het lokale veld

Crisisdienst Huisverboden, vertrouwensartsen

blijft samen met de SAVE-collega het gezin

en de 24-uurs bereikbaarheidsdienst opereren

Eigen kracht van jeugdige, gezin en netwerk staan

activeren om, met het onderzoek als hefboom,

vanuit dit meldpunt. Met de mogelijkheid van

voorop bij SAVE: regie en besluitvorming liggen bij het

de juiste stappen te zetten. Personen die vanuit

crisisinterventie vanuit het meldpunt wordt

gezin.

het netwerk van het gezin betrokken worden bij

gegarandeerd dat er 24 uur per dag kan

SAVE is gericht op samenwerking met jeugdigen en

het onderzoek, kunnen tegelijkertijd worden

worden gereageerd. Het lokale team en/of

gezinnen, ook in het gedwongen kader.

gevraagd het gezin te steunen.

SAVE-team neemt de zaak daarna binnen vijf

Gedwongen maatregelen worden waar mogelijk voorko-

Met SAVE kan onnodig dubbel onderzoek

werkdagen over. SAVE is snel als het nodig is.

men en verkort.

worden vermeden. In de huidige situatie kan het

Het Centraal Meld- en Crisispunt is zeven

De benadering is oplossingsgericht.

zijn dat eerst een AMK-onderzoek en daarna –

dagen per week, 24 uur per dag bereikbaar.

melden. Zij kunnen daar ook terecht als men niet weet tot welke gemeentelijke organisatie men zich kan wenden. Het is een cruciale

• Veiligheid als primaire doel

• Eigen kracht en regie

• Eén melding volstaat

als daar noodzaak toe is - een onderzoek van de Raad voor de Kinderbescherming plaatsvindt.

Melding kan rechtstreeks bij het SAVE-team, maar ook

Dit kan nu bijvoorbeeld bij zogenaamde risico-

via een centraal telefoonnummer.

geplaatst worden: een pijnlijke start voor

SAVE richting 2015

zwangerschappen veroorzaken dat het kind al wordt geboren voordat het raadsonderzoek is afgerond. Het kind moet dan direct uit huis

SAVE kan alles bieden, van advies, consult en onderzoek tot aan de uitvoering van gerechtelijke maatregelen; inclusief de beschermingstaken en het onafhankelijke onderzoek van de Raad voor de Kinderbescherming.

Vanaf 2015 zijn de gemeenten verantwoorde-

In SAVE – SAmenwerken aan VEiligheid – wer-

ouders en kind.

Alle gemeenten zullen voor 2015 afspraken

Tijdens onderzoek staat de hulp aan het gezin niet stil: er

lijk voor alle vormen van jeugdzorg. De

ken de Bureaus Jeugdzorg Utrecht en Flevo-

Met SAVE kan met de Raad afgestemd worden

maken over hoe zij de samenwerking met SAVE

wordt direct samengewerkt aan veiligheid.

Tweede en Eerste Kamer hebben inmiddels

land, de Raad voor de Kinderbescherming

of het AMK-onderzoek kan worden overgesla-

inrichten. Dat ziet er voor gemeenten die

Integratie heft de versnippering van functies en informa-

ingestemd met de nieuwe Jeugdwet die dit

Midden Nederland (RvdK) en de William

gen of dat er parallel onderzoek wordt uitge-

kiezen voor samenwerking vanuit het CJG

tieverlies door overdracht op.

regelt. In deze wet is ook een inhoudelijke

Schrikker Groep (WSG) samen.

voerd. Binnen SAVE zijn beide functies immers

anders uit, dan voor gemeenten die kiezen voor

vertegenwoordigd. Daarmee komt er tijd vrij om

generalistische lokale teams. SAVE kan aanslui-

omslag in het werken geformuleerd die

• Gebiedsgericht

inmiddels binnen de jeugdzorg breed wordt

SAVE werkt aanvullend op het lokale team in

een sterk netwerk rond ouders en kind te

ten op de verschillende varianten van organisa-

SAVE heeft vaste teams voor elke buurt, betrokken en

gedragen:

de buurt. SAVE biedt gebiedsgerichte jeugdbe-

creëren. Als dat lukt kan een uithuisplaatsing

tie van lokale zorg. Gemeenten kunnen ook

dichtbij, met kennis van de buurt.

“…. omdat het huidige jeugdstelsel verschillen-

scherming in de breedste zin van het woord,

voorkomen worden.

starten met het ene model en doorgroeien

Lokale teams en SAVE doen samen met gezin en netwerk

de tekortkomingen laat zien, is een omslag

van advies, consult en onderzoek tot aan de

naar een ander.

wat nodig is (en niet meer): één gezin één plan.

(transformatie) nodig die leidt tot:

uitvoering van gerechtelijke maatregelen;

Op dit moment is de samenwerking tussen

SAVE neemt niet over, maar draagt expertise over, voegt

• preventie en uitgaan van eigen kracht van

inclusief de beschermingstaken en het

Centraal Melden Crisispunt

gemeenten en SAVE nog volop in ontwikkeling.

in en vult aan.

In verschillende gemeenten werkt SAVE al

SAVE blijft zo lang als nodig, zo kort als mogelijk.

voorbereidingen om, desgevraagd, SAVE-teams

In SAVE wordt gestructureerd gewerkt op basis van een

jeugdigen, ouders en het sociale netwerk; • minder snel medicaliseren, meer ontzorgen en normaliseren; • eerder (jeugd)hulp op maat voor kwetsbare

onafhankelijke onderzoek van de Raad voor de Kinderbescherming. Lokale teams pakken alle vragen van of over gezinnen zo breed mogelijk op. Zij kunnen

samen met lokale teams. De Bureaus Jeugdzorg Utrecht en Flevoland treffen momenteel

• ‘Lerende praktijk’

SAVE betrekken wanneer de grens van wat

Lokale teams kunnen gezinnen direct aanmel-

in 2014 in geheel Utrecht en Flevoland mogelijk

beschreven werkwijze.

• integrale hulp met betere samenwerking

nog met vrijwillige hulp kan worden bereikt,

den bij het SAVE-team in hun gebied. SAVE

te maken. Richting 2015 wordt ook duidelijk hoe

Er wordt met de samenwerkingspartners in leerbijeen-

rond gezinnen: één gezin, één plan, één

overschreden dreigt te worden. Het gaat dan

heeft daarnaast ook een centraal meldpunt

er samengewerkt wordt bij huiselijk geweld.

komsten systematisch geleerd van de praktijk, door

regisseur;

om situaties waarin de veiligheid en ontwikke-

waar burgers en organisaties - zoals ziekenhui-

analyse van kritische beroepssituaties.

ling van kinderen bedreigd wordt of om

zen, politie, GGZ, verslavingszorg en dergelijke

Er vindt doorlopend onderzoek plaats naar de praktijk en

jongeren die afglijden in de criminaliteit.

- terecht kunnen als ze ernstige zorgen

effectiviteit van SAVE.

kinderen;

• meer ruimte voor jeugdprofessionals en vermindering van regeldruk”.

2_SAmenwerken aan VEiligheid


Doordat er ook vaste medewerkers van de Raad voor de Kinderbescherming aan elk

Samen SAVE

SAVE-team gekoppeld zijn, hoeft het lokale

Lokale zorg en SAVE-teams versterken elkaar

team in die situaties niet af te wegen of een

en doen samen met gezin en netwerk wat

melding bij de Raad noodzakelijk is. Eén

nodig is. Omdat het SAVE-team gebiedsgericht

melding bij SAVE volstaat. De Raad wordt

werkt, kennen de medewerkers van lokale

ingeschakeld wanneer de noodzaak van een

teams hun collega’s van het SAVE-team

kinderbeschermingsmaatregel overwogen

persoonlijk. SAVE sluit aan op het moment dat

wordt.

de veiligheid van een kind bedreigd wordt of als jongeren dreigen af te glijden in de crimi-

In de SAVE-teams werken breed geschoolde

naliteit. SAVE blijft zo lang als nodig, zo kort

allround medewerkers: de expertise op het

als mogelijk betrokken. SAVE sluit af wanneer

gebied van onderzoek naar de bedreigde

de situatie weer stabiel en veilig genoeg is,

ontwikkeling van kinderen en kindermishan-

wanneer bij jeugdigen weer sprake is van een

deling, crisisinterventie, jeugdbescherming en

onbedreigde ontwikkeling of wanneer de

jeugdreclassering in één team verenigd voor

bedreiging op een andere wijze dan door SAVE

één speciﬁek gebied. Ook de expertise die

kan worden afgewend.

nodig is in het omgaan met jeugdigen en ouders met een licht verstandelijke beperking is in SAVE geborgd. Daardoor krijgt een gezin maar met één SAVE-medewerker te maken ook

Veiligheid

al zijn er verschillende beschermingsfuncties nodig voor de kinderen van het gezin en het

Op grond van de Nederlandse wet en

gezin als geheel. Overdracht van een zaak van

internationale verdragen heeft de overheid

de ene beschermingsmedewerker naar de

de verantwoordelijkheid om te zorgen voor

andere gebeurt alleen als dat voor het gezin

veiligheid van jeugdigen en voorzieningen

wenselijk is. Dit biedt gezinnen de continuïteit

die kinderen beschermen. Kinderen, jeugdi-

die voor hen én voor het gewenste resultaat

gen hebben het recht in veiligheid te leven,

zo belangrijk is.

zich op een gezonde manier te ontwikkelen. Het komt voor dat ouders die zorg verwaarlozen. Soms worden kinderen geestelijk of

Binnen SAVE wordt gewerkt volgens een

lichamelijk mishandeld. Soms brengt een

speciﬁeke, vastgelegde werkwijze en norm-

jeugdige zichzelf of anderen in gevaar.

stellende kaders van de overheid, onder-

SAVE kan onderzoeken of uit concrete feiten

steund door gedragswetenschappers en

en omstandigheden blijkt, dat een situatie

vertrouwensartsen. Dit maakt deze functie

niet ‘veilig genoeg’ is, dat de ontwikkeling

specialistisch en niet door iedereen toepas-

bedreigd wordt of een criminele carrière

baar.

dreigt. Ook beoordeelt SAVE aan welke

De werkwijze SAVE is in samenwerking met

voorwaarden een (opvoed)situatie moet

Adviesbureau Van Montfoort ontwikkeld en is

gaan voldoen om te zorgen dat bedreigin-

beschreven in de handleiding “De werkwijze

gen worden weggenomen. SAVE bewaakt de

van SAVE” (Van Montfoort en Beukering, mei

realisatie van die voorwaarden. SAVE gaat

2014).

niet over ‘goed opvoeden’. SAVE gaat over de

Het ontwikkelproces is ondersteund door de

ondergrens.

Eigen Kracht Centrale.


Lokale teams zijn de sleutel

Eigen Kracht en regie

Als het lokale team bij SAVE aanklopt, neemt

SAVE is gericht op samenwerking met alle

SAVE de zaak niet over. Allereerst wordt

gezinsleden, ook in het gedwongen kader.

nagegaan of het lokale team met alleen

Samen met het lokale team activeert SAVE de

advies of consult voldoende geholpen is.

gezinsleden en hun sociale netwerk tot het

Daarbij kan ook participerend consult worden

nemen van regie en verantwoordelijkheid.

gegeven: SAVE gaat dan daadwerkelijk mee

SAVE stelt duidelijke voorwaarden om de

naar het gezin en coacht de lokale collega

veiligheid van het kind te waarborgen en om

zodanig dat deze zelf verder kan. Pas als dat

criminaliteit te voorkomen. Daarmee bepaalt

niet genoeg is, voegt SAVE oplossingsgericht

SAVE het ‘wat’. SAVE werkt oplossingsgericht.

in als nieuwe partner in het bestaande gezins-

Het ‘hoe’ wordt zoveel mogelijk aan de

plan (één gezin één plan). SAVE wordt dan

gezinsleden gelaten. Het lokale team kan het

tijdelijk een onderdeel van de hulp die rond

gezin daarbij ondersteunen.

het gezin wordt geboden. En andersom: als bij SAVE een beschikking van de rechter binnen-

Zo ontstaat er een gezinsplan dat duurzaam is

komt om een maatregel uit te voeren, dan

omdat het de eigen kracht centraal stelt en

wordt het lokale team daar zo spoedig moge-

omdat er een netwerk is dat blijft als de

lijk bij betrokken.

professionals stoppen. Daarbij kan ook een Eigen Kracht Conferentie van de Eigen Kracht Centrale (EKC) ingezet worden. De EKC is op veel manieren binnen SAVE een inspiratiebron met betrekking tot het benutten van de eigen mogelijkheden van

lokale team

gezinsleden en hun netwerk.

save

school

gezin buurt sociaal netwerk 4_SAmenwerken aan VEiligheid

1

gezinsplan

1

aanspreekpunt

Voorbeeld uit de praktijk:

Consult is voldoende Een medewerkster van het lokale team belt naar het SAVE-team. Het gaat om gescheiden ouders van een kind van drie jaar. De omgangsregeling is nog niet vastgesteld. Vader heeft aangegeven dat hij zich ernstige zorgen maakt over de dagen dat zijn zoontje bij de verslaafde moeder is: volgens vader en de medewerkster van het lokale team is

Efficiëntere zorg

ze, ook als het kind bij haar is, onder invloed en kan daardoor niet voldoende reageren op wat het kind nodig heeft. Vader en de medewerkster hebben alles al geprobeerd om moeder te bewegen tot een behandeling, maar ze gaat niet. Wat te doen?

Informatieverlies en dubbel werk wordt

De SAVE-medewerker helpt de focus weer te

voorkomen doordat de hulp aan het gezin niet

kantelen naar het doel: de veiligheid van

wordt overgedragen van de ene naar de ander

het kind in plaats van de strijd over de

instantie. Ouders en kinderen hoeven hun

oplossing. Er wordt vastgesteld dat er

verhaal niet telkens opnieuw te vertellen. Er is

zolang moeder niet afgekickt is, in het

een consistente lijn in de hulp en begeleiding.

belang van het kind, altijd een andere veilige

Het lokale team blijft steeds betrokken. Zodra

volwassene bij het bezoek aanwezig moet

de situatie voldoende veilig is of de criminele

zijn en dat het zoontje, zolang als dit nog

carrière voldoende is gekeerd en het gezin,

niet goed georganiseerd is, niet naar moeder

netwerk en lokale zorg het weer alleen

gaat. De medewerkster van het lokale team

afkunnen, treedt SAVE terug. Hoe eerder hoe

kan moeder helpen een betrouwbare

beter. Op die manier kunnen uithuisplaatsin-

volwassene te vinden, die de toezichthou-

gen en jeugdbeschermingsmaatregelen vaker

dende rol op zich kan nemen. De medewerk-

voorkomen worden of korter duren dan tot nu

ster van het lokale team kan hiermee uit de

toe het geval is. SAVE biedt hulp op maat:

voeten. Uiteindelijk besluit moeder alsnog

nooit zwaarder, langer of intensiever dan

in behandeling te gaan.

nodig is. Met SAVE wordt de jeugdbescherming overzichtelijk: het lokale team is de constante contactpersoon en coördinator voor het gezin, SAVE voegt in en ook weer uit.


Voorbeeld uit de praktijk:

Verwaarlozing Het lokale team ontdekt een ernstige

huisuitzetting wordt voorkomen. Er wordt

situatie van verwaarlozing door een depres-

geanticipeerd op de situatie waarin vader

sieve moeder. De verslaafde vader, een

weer vrijkomt. Moeder wil in behandeling

agressieve veelpleger, is gedetineerd. De

om emotioneel sterker te worden en is

medewerker van het lokale team belt met

uiteindelijk in staat met haar partner te

het SAVE-team bij hem in de buurt. Dezelfde

breken omwille van de kinderen. Doordat

ochtend nog gaat de SAVE-medewerker met

SAVE en het lokale team korte lijnen met de

de medewerker van het lokale team op

politie hebben, kan de veiligheidssituatie

huisbezoek. De woning blijkt zwaar vervuild

goed worden ingeschat en wordt beveili-

en gevaarlijk voor de twee kinderen van vijf

ging geregeld voor moeder. Als de kinderen

en zes jaar oud. Er is nauwelijks eten in huis

terugkeren naar huis krijgen zij, in hun

en de kinderen zien er slecht verzorgd uit.

directe omgeving, een eigen ‘veiligheidsper-

De SAVE-medewerker maakt aan de ouder

soon’, waar ze naar toe kunnen als ze

duidelijk waarom het onverantwoord is om

opnieuw bang worden. Ook wordt door oma

de kinderen in deze situatie te laten verblij-

en een vriendin gezorgd dat moeder de

ven. Moeder ziet dat eigenlijk ook wel in.

eerste periode niet alleen is met de kinderen.

Aan moeder wordt gevraagd om te beden-

Na nog een aantal voortgangsbesprekingen

ken wie de kinderen tijdelijk kan opvangen.

en onaangekondigde controlebezoeken

De moeder gaat bellen en komt binnen het

door de SAVE-medewerker met het lokale

uur met een gezin uit haar netwerk dat de

team , wordt de zaak door SAVE afgesloten

kinderen wil opvangen: een eerste succes

en kan moeder met de zorg vanuit het lokale

waar moeder zelf aan heeft kunnen bijdra-

team verder vooruit.

gen. SAVE zorgt voor een screening van het netwerkgezin. Na een gestructureerde beoordeling van de situatie bespreekt de SAVE-medewerker met moeder de voorwaarden waaraan voldaan moet zijn voordat de kinderen terug naar huis kunnen. De SAVE-medewerker praat daartoe ook met de kinderen zelf. Zo wordt er ook in hun eigen woorden duidelijk wat er moet veranderen. Het lokale team gaat met moeder aan de slag om het netwerk te activeren en uit te breiden. Ze stellen samen een plan op met nauwkeurig omschreven afspraken wie wat wanneer gaat doen. De SAVE-medewerker keurt het plan na slechts een enkele aanpassing goed. Het huis wordt door moeder grondig opgeknapt met vrienden. Een




SAVE is:

Effectief onderzoek






















gezin.












men en verkort.















SAVE richting 2015





ouders en kind.

























• Gebiedsgericht






gedragen:







voorkomen worden.





naar een ander.










in en vult aan.























regisseur;










kinderen;






Voor gemeenten




en efficiënt.



www.save-team.nl






SAVE is:

Effectief onderzoek






















gezin.












men en verkort.















SAVE richting 2015





ouders en kind.

























• Gebiedsgericht






gedragen:







voorkomen worden.





naar een ander.










in en vult aan.























regisseur;










kinderen;






Voor gemeenten




en efficiënt.



www.save-team.nl




Zorg voor jeugd in ontwikkeling

Recommend Documents