Zorg om voeding bij dementie Droom en werkelijkheid
Monique Mertens – Diëtist Orbis-thuis
1
Zorg om voeding bij dementie Droom en werkelijkheid
• • • • •
Veel voorkomende problemen Veranderingen in voeding Oorzaken problematiek Gevolgen voedingsproblematiek Multidisciplinaire aanpak & preventie
2
• Problemen •Veranderingen •Oorzaken •Gevolgen •Aanpak & preventie
Veel voorkomende problemen • Afname: – Eetlust – dorstprikkel – honger/dorstgevoel
• Fysieke ongemakken: – – – – –
Gebitsproblemen Maagdarmproblemen Reuk / smaak / droge mond Slikstoornissen Misselijkheid
3
• Problemen •Veranderingen •Oorzaken •Gevolgen •Aanpak & preventie
Veel voorkomende problemen • Multimorbiditeit – – – –
Diabetes mellitus COPD Decompensatie cordis (hartfalen) schildklierproblemen
4
• Problemen •Veranderingen •Oorzaken •Gevolgen •Aanpak & preventie
Veranderingen in voeding • Praktische problemen: – Boodschappen – Opruimen, bewaren en bereiden
• Wat er verandert: – Kant en klare warme maaltijd – Hulp bij het eten
– Verrijking van eten – Aanpassen van consistentie
5
• Problemen •Veranderingen •Oorzaken •Gevolgen •Aanpak & preventie
Veranderingen in voeding • Uiteindelijk; - terminale fase - weigeren van eten en drinken - het overlijden
6
• Problemen •Veranderingen •Oorzaken •Gevolgen •Aanpak & preventie
Oorzaken problematiek • • • • •
Amnesie (geheugenstoornis) Desoriëntatie (zoeken, tijdsbesef) Afasie (vragen, antwoorden, melden) Dyspraxie en apraxie (handelingen) Agnosie (herkennen van eten/drinken)
7
• Problemen •Veranderingen •Oorzaken •Gevolgen •Aanpak & preventie
Oorzaken problematiek • Gedragsveranderingen – – – – – – – –
Afname initiatief Ontremming Afnemen / toenemen eetlust decorumverlies agitatie (onrust) irritatie/boosheid, verdriet/depressie waandenkbeelden
• Neurologische problemen (kaken/slikken/zuigen)
8
• Problemen •Veranderingen •Oorzaken •Gevolgen •Aanpak & preventie
Gevolgen voedingsproblematiek • Afname gewicht: - minder eten Of - meer verbruiken; onrust, toename activiteit, zwerfgedrag - bij snelle progressie en vergevorderde dementie - verhoogd de kans op morbiditeit en mortaliteit • Toename gewicht in periodes van overeten..
9
• Problemen •Veranderingen •Oorzaken •Gevolgen •Aanpak & preventie
Gevolgen voedingsproblematiek • Vitaminedeficiëntie: – kan achteruitgang cognitieve functies verergeren
• Verslikken: – Aspiratie-apneu
• Obstipatie – Afname eetlust – ongemak, onrust
10
• Problemen •Veranderingen •Oorzaken •Gevolgen •Aanpak & preventie
Gevolgen voedingsproblematiek • Dehydratie; – – – – – – – – –
Delirium Verwardheid Obstipatie Teveel natrium kleiner bloedvolume vermindering nierdoorbloeding, melkzuur-acidose, nierinsufficiëntie, Teveel K en Ca
11
• Problemen •Veranderingen •Oorzaken •Gevolgen •Aanpak & preventie
Gevolgen voedingsproblematiek • Afname ADL – Afname spiermassa – Toename kans decubitus/infecties – Toename kans op slikproblemen
12
• Problemen •Veranderingen •Oorzaken •Gevolgen •Aanpak & preventie
Voedingsproblematiek multidisciplinair aanpakken • • • • • • • • •
De De De De De De De De De
verpleeghuisarts zorgcoördinator eerstverantwoordelijke verzorgende voedingsassistente psycholoog logopedist ergotherapeut diëtist centrale keuken
13
• Problemen •Veranderingen •Oorzaken •Gevolgen •Aanpak & preventie
Aanpak • Anamnese, observatie eetgewoontes • Wegen; 1x/maand • Observatie, rapporteren, stoornissen bespreken multidisciplinair • Persoonlijke begeleiding/hulp bij eten • Structuur en portiegrootte • Omgeving • Verrijking met supplementen/drinkvoeding • Sondevoeding?
14
• Problemen •Veranderingen •Oorzaken •Gevolgen •Aanpak & preventie
Preventie • voldoende – Vitamines: met name: B1, B2, B6, foliumzuur – Antioxidanten b-caroteen, vit. C en vit. E – E.o.v en m.o.v. (olijfolie/noten/vis) - Beperking verzadigde vetzuren en cholesterol - Aanpakken risicofactoren hart- en vaatziekten
Vitaminetekort: oorzaak of gevolg van dementie? 15
• Problemen •Veranderingen •Oorzaken •Gevolgen •Aanpak & preventie
Conclusie • Voortdurend onderzoek relatie voeding en dementie Oorzaak? Preventie? Remmen proces? Verlichten klachten? • Preventie? Richtlijnen goede voeding • Dementie: < voedingsintake < voedingstoestand, complicaties ondervoeding • Diëtist; belangrijke schakel in bijdrage behoud voedingstoestand en welbevinden van de dementerende oudere.
16
• Problemen •Veranderingen •Oorzaken •Gevolgen •Aanpak & preventie
Voeding heeft een onmiskenbaar effect op het verouderingsproces Dat geld omgekeerd ook.
17
Afbeeldingen • http://www.wageningenur.nl/upload_mm/7/b/8/ f89955a3-64b4-4473-82f9-3bd955a4165d_shutterstock_107987246_bejaar de_oudere_soep_eten_voedsel_gezond%20kopie_490x330.jpg • http://www.google.nl/url? sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&docid=7iQZbKkQmaf G_M&tbnid=9edWRNv_h6D-_M:&ved=0CAEQjxw&url=http%3A%2F %2Fwww.hospitalitymagazine.com.au%2Ffood%2Fnews%2Ftop-five-foodand-drink-trends-for-2012&ei=gVIuUvSBMYWk0QWKsYCgDA&bvm=bv. 51773540,d.ZGU&psig=AFQjCNE32UlSa9I82y4TnJ04u7gyxBQUQ&ust=1378853887057728
18
Vragen?
19
