Zomer 2013 Tableau Fine arts magazine | 3
november 2013
inhoud
42 PAN 2013
Op PAN Amsterdam worden van 24 november t/m 1 december door 125 kunsthandelaren meer dan15.000 kunstvoorwerpen uit alle tijden en in alle disciplines te koop aangeboden. Tableau presenteert een selectie uit het aanbod in een preview met aandacht voor ‘couleur locale’.
THE INTERNATIONAL FAIR FOR OLD MASTER PAINTINGS
preview pan amsterdam
reizen naar plekken en tijden
18
De monomanie van Malevich
Het Stedelijk toont haar kroonjuwelen: de collectie Malevich in het omvangrijkste overzicht van Kazimir Malevich (1878-1935) in Nederland tot nu. Het laat zien hoe de Rus zich zo radicaal bleef vernieuwen, dat hij zich uiteindelijk in de hoek schilderde.
13-17 November 2013
Events Sous réserve d’usufruit
11 a.m. - 8 p.m., evening view November 15 until 10 p.m. Closed at 5 p.m. on November 17th
In collaboration with the Paintings department of the Louvre museum
www.paristableau.com
Editorial Kiosk
9 11-17
Boeken, beurzen, evenementen. Lezersaanbieding: Kokoschka & PAN.
Veilingnieuws
62
Terugblik: Christie’s en Sotheby’s in China en Nederlandse musea veilen in buitenland. Vooruitblik: Rietveld en Balla in New York.
94
Palais Brongniart, Paris 2e th
En verder in dit nummer:
“With a life interest”
Federico Zeri and connoisseurship Colloquium on Wednesday November 13th
Lita Cabellut Op bezoek in haar nieuwe atelier in Den Haag, vertelt ze met passie over kracht en twijfel, leven en schoonheid. Hoe een zigeunerkind in de straten van Barcelona een internationaal succesvol kunstenaar werd.
Op de cover:
Lita Cabellut, Coco Chanel, 2013, gemengde techniek op doek, 250 x 200 cm. Zie het atelierportret op p. 94-101.
››
Tableau
november 2013
inhoud
70
East meets West in Qatar
Sjeika Al-Mayassa, de machtigste persoon van de internationale kunstwereld, haalde onder meer enfant-terrible Damien Hirst naar het oliestaatje. Twee betrokken Nederlanders hielden een dagboek bij.
AMSTERDAM
woensdag 18.00- 22.00 uur donderdag 13.00-
uur woensdag 18.00- 22.00 uur donderdag 13.00- 21.00 vrijdag 13.00- 21.00 uur
zondag 11.00- 18.00 uur EDITIE 18.00 29 uur maandag 11.00-
Museumtentoonstellingen in België, Parijs, Londen en New York. 109-113 114
Van sfeervolle interieurs in Gouda tot visuele grapjes in Den Bosch, Amerikaanse ‘street works’ in Tilburg, woestijnschatten in Leiden en beroemde ruiters te paard in Zwolle tot onverwachte lessen én haute couture in Den Haag.
r 2013
76
013
5757
er t n i w 0zog 8o s smuseum h jk rit m z i m e l e r r t h ip tsiprijsksmuseum g 2 an 2012h0i13
ptefaf 35ste Jaargang nr. 2 april/mei 2013 Adviesprijs: € 9,95
11-04-13 12:51
11-04-13 12:51
m_def.indd 1 2 ina_230x297m ei2013.indd advertentiepag 1-1 anCoveraprilm
3 - zome
Highlights Nederland
Internationale Highlights
6 rgang nr. 34ste Jaa /januari 2012/2 ber decem 0 rijs: € 7,5 Adviesp
2013
rgang nr.
26
En verder in dit nummer:
2013
1-1 anCoveraprilmei201 advertentiepagina_2 3.indd 30x297mm_def.indd 2 1
35ste jaa
Tableau reisde af naar Nanjing en Beijing en maakte een reportage van de voorbereidingen van uitzonderlijke en waardevolle bruiklenen aan De Nieuwe Kerk in Amsterdam.
35ste jaarga 35ste jaargang ng nr. 2013 nr. 23 -- april/mei zomer 2013
013
i 2012/2
/januar
Magistraal Ming
frans hals h a meet zich metfrans hals dasri na collega's sa : d tt nsen sie meet zich met kutr & nm ie is eeaf etgr collega's fomto aars s inn er jsw st pri oude mee otte itie trad tussen prijswinn b e l aars il ca eex keemf& technologietussen yctrct Vanpes g te d tradit no teien rspe enie ie & techn w ologie in eu enf le ant terrib midde le van sjoerdde sier tie t d no rijke tradi ter n aad ee ie in kun t enfante e nbuismans ten sjoe lletc dumas rdst te sa arelp tm rsvaaan de natuur eisd o r de sier rrible van baauode top acpo r am l to a ko rz e a buis ps man p n is tu ve s aadkunst n kk ia nn en i ke e & ijk d tel van singer l ns et 100 ode e rg ku jaa aan de Ve r natuu r ho on lla konds in het psrnetukk n in foamld van een portre de we beelde 100 jatte bee een m e ar h olla n usepu e uw m een nie or beel s het o d van in k v en een led ij portretndse ver r rmt zich o ing russen n richt a ten verl V eden s in n r het e nieu u wa p we in e de o im ruimter nd de pr beeldenparade aan maast de gra in zee ussen russen in o reis beelden de ruim te op reispna n parade a ar h ar high aa 2013
cember
nr. 6 - de
52
35ste jaargang nr. 2 - april/mei
rgang
34ste jaa
voor de ‘sjeika van de kunst’
2013 1 - maart rgang nr. mber 2012 35ste jaa ember/dece g nr. 5 - nov 34ste jaargan
onze mannen in qatar
De museumshop is inmiddels in veel gevallen een serieus luxe warenhuis geworden. En het assortiment wordt steeds origineler...
uit eten uit eten in het m in het muse u
deum se beste r de beste restau estaurum ran te rrats ants ss& terrassen van eur opa en van europa&
EDITIE 29
Winkelen in het museum
Volgende keer
zaterdag 13.00- 21.00 uur zondag 11.00- 18.00 uur maandag 11.00- 18.00 uur
21.00 uur DAM TER AMS vrijdag 13.0021.00 uur zaterdag 13.00- 21.00 uur
102
Tentoonstellingsagenda
u a T u a e le a T l b b a le T aleuuau b l b e a T
15 05 → 20 05 2013
15 05 → 20 05 2013
.indd 2
2 indd RT 2013 2012. MAA FEBARO.A EF2 H DEFC verD anCo Cover NOV
ang nr. 1 35ste Jaarg maart 2013 5 ijs: € 9,95 espr ang nr. 34ste Jaarg Advi ecember 2012 november/d € 9,95 Adviesprijs:
AP
35ste Jaargang nr. 2 april/mei 2013 Adviesprijs: € 9,95
ligight hlsight s
15-04-13
09-10-12
21:21
13:16
15-04-13 14:48
35ste Jaargang nr.
3 zomer 2013 Adviesprijs: € 9,95
n zee
35ste Jaar 15-04-13 14:48 gang nr. 3 zomer 201 3 Adviesp rijs: € 9,95
Ruim 4 % kor0 ting
Neem nu ter kennismaking een abonnement
en ontvang een jaar lang Tableau voor maar €35,-
Abonnee worden?
Kijk op www.tableaumagazine.nl/abonneren of bel tijdens kantooruren naar 0161- 459535
Deze aanbiedingen zijn alleen geldig in Nederland, voor adressen buiten Nederland gelden andere tarieven, hiervoor kunt u bellen met Betapress abonnementenservices 0161- 459535. Voor overige informatie betreffende abonnementen ga naar www.tableaumagazine.nl/colofon.
Malevich en de waarde van monomanie
Steeds bleef de Russische schilder Kazimir Malevich (1878-1935) zich radicaal vernieuwen. Hij begon met het schilderen van folkloristische boerentaferelen en kwam uiteindelijk uit op een simpel zwart vierkant. Consequentie van zijn monomane gedrevenheid was dat hij zich tenslotte in een hoek schilderde... tekst: Chris Reinewald
Suprematisme: Zelfportret in twee dimensies, 1915, coll. Stedelijk Museum Amsterdam > Zelfportret, ca. 1909, coll. Tretjakov Gallery Moskou
PAN Amsterdam 2013
PAN Amsterdam 2013
PAN& couleur
locale
Op PAN Amsterdam worden van 24 november t/m 1 december door 125 topkunsthandelaren meer dan15.000 kunstvoorwerpen te koop aangeboden. Het is ieder jaar weer een feest om zoveel kwaliteit bij elkaar te zien. Tableau maakte voor deze preview een keuze uit het aanbod met bijzondere aandacht voor de karakteristieke sfeer die het kunstwerk of object heeft meegekregen door de omgeving, het moment of de omstandigheden waarin het is ontstaan. tekst: anja frenkel
1. Ronald Dupont, Valencia, olieverf op doek,160 x 130 cm, 2013, Absolute Art Gallery, stand 139
42 | Tableau Fine arts magazine november 2013
M i n g Achter de schermen: Ming
in de maak
Zoals Nederland de Gouden Eeuw kende, waarin kunst, cultuur en handel floreerden, zo was in het Chinese Keizerrijk de bijna drie eeuwen durende Ming-dynastie een tijd van ontzaglijke rijkdom. De Nieuwe Kerk in Amsterdam laat het zien aan de hand van unieke bruiklenen uit het Chinese Nanjing Museum dat deze maand na grootschalige herinrichting/nieuwbouw heropent. Ruud van der Neut reisde voor Tableau naar Nanjing en Beijing en maakte een reportage van de voorbereidingen.
Achter de schermen: Ming
Tekst: Ruud van der Neut foto’s Anton Hazewinkel, Ruud van der Neut
Doorkijk bij het Xiaoling Ming complex in Nanjing, foto: Anton Hazewinkel
Nederland
HigHlights
verleidelijke Kunsten Laat je vooral verleiden veel naar onze musea te gaan deze weken, want er valt veel bijzonders, interessants en vooral moois te genieten en te beleven. Al is het om de presentatie alleen al. Van sfeervolle interieurs in Gouda tot visuele grapjes in Den Bosch, Amerikaanse ‘street works’ in Tilburg, woestijnschatten in Leiden en beroemde ruiters te paard in Zwolle tot onverwachte lessen én haute couture in Den Haag.
fluwelen fantin In Museum Gouda is voor het eerst is in Nederland een solotentoonstelling te zien van de Franse schilder Henri Fantin-Latour (1836-1904). Zestien musea uit binnen- en buitenland, waaronder Musée d’Orsay in Parijs en Museum Kröller-Müller, werken mee om een selectie van zijn schilderijen eenmalig bijeen te brengen. Ook particuliere verzamelaars brengen werk van Fantin-Latour in. Henri FantinLatour had een geheel eigen, fluwelige en warme manier van schilderen. Waar tijdgenoten werkten in de stijl van het realisme, symbolisme of impressionisme, is zijn werk niet in een bepaald ‘isme’ te vangen. Hij schilderde stillevens, portretten en dromerige taferelen. Muziek van componisten als Schumann, Berlioz en Wagner inspireerden hem. Toen Henri Fantin-Latour in 1904 overleed, had hij een status gelijk aan die van de oude meesters. Hij had een brede kring van bewonderaars, waaronder collega-schilders, musea en particuliere verzamelaars. Deze wijdverbreide belangstelling verklaart de aanwezigheid van zijn werk in veel collecties in zowel binnen- als buitenland. Door zijn veelzijdigheid levert een solotentoonstelling over Fantin-Latour een rijk en geschakeerd beeld op. De ruim zestig schilderijen in de tentoonstelling zijn onderverdeeld in drie thema’s: stillevens, portretten en mythologische werken. Hélène Kröller-Müller verzamelde het werk van Henri Fantin-Latour als een van de eerste particulieren begin twintigste eeuw in Nederland. Het museum Gouda heeft een vaste collectie schilderijen uit de negentiende en vroeg twintigste eeuw - Van Daubigny tot Weissenbruch - verzameld door Paul Arntzenius (1883-1965). Tot deze collectie behoort ook een werk van Fantin-Latour uit 1859. Het werk van Fantin-Latour wordt dan ook getoond in de context van tijdgenoten als Daubigny, Redon, Israels en Weissenbruch en plaatst de museumcollectie daarmee in een breder perspectief.
Museum Gouda t/m 30 maart www.museumgouda.nl ››
Henri Fantin-Latour (1836-1904), Stilleven met bloemen en vruchten, 1866, coll. Metropolitan Museum of Art, New York < Portret van Charlotte Dubourg, 1882, coll. Musée d’Orsay, Parijs november 2013 Tableau Fine arts magazine | 27
O atar Q
NZE MANNEN IN
voor de Queen of Culture
Samen met Science (het bedrijf van Damien Hirst) realiseerde QMA een pop-up Pharmacy Juice Bar en een Prada Oasis midden in de woestijn.
De stad Doha in het emiraat Qatar wordt wel ‘het nieuwe Florence onder de Medici’ genoemd. Sjeika Al-Mayassa, op dit moment de machtigste persoon in de kunstwereld, haalt het beste van het beste naar het oliestaatje dat het op kunstgebied groots aanpakt. Twee Nederlanders zijn nauw bij de kunstprojecten betrokken: Jean-Paul Engelen en Jeroen Vahrmeijer. Zij hielden de week vlak voor de onthulling van veertien gigantische bronzen ‘babies’ van Damien Hirst voor Tableau een dagboek bij.
terugblik & vooruitblik
veilingen
uitdagingen in china
tekst: Adrie van Griensven
De bao fa hu, de zeer rijken - daar draaide het om, eind september in Shanghai: Christie’s eerste veiling op het Chinese vasteland. In een vrijhandelszone, zonder belastingen en douane. Een mijlpaal. Sotheby’s doet dat onder dezelfde condities in december voor het eerst - in Beijing. Ter introductie organiseerde Christie’s een driedaagse festijn met ontvangsten, lezingen, galerietours, private sales van Chinese kunst, juwelen, Rothko, Hirst, Warhol. En een voorafje van het Chinees porselein dat in november in Hong Kong onder de hamer gaat. Christie’s eerste veiling was een proefballon met 42 kavels van alles wat. Voor de helft juwelen, jaden, wijnen en horloges. Van de 19 nummers kunst ging het om Chinese eigentijdse kunstenaars. En aan Picasso, Calder, Warhol en Morandi de eer het westen te vertegenwoordigen. Een met robijn en diamanten bezet collier van juweliershuis Faidee in Hong Kong haalde een topscore van €2,5 miljoen. Een kleurige Picasso deed €1,38 miljoen en op €493.000 eindigde By the River II van Cheong Soo Pieng. Veilingopbrengst: €18,4 miljoen. Voelen de grote Chinese veilinghuizen zich bedreigd? Nee, even hoog als Hong Kong zullen Beijing en Shanghai voorlopig niet vliegen. China staat buitenlandse firma’s handel in Chinese kunst van vóór 1949 niet toe zoals in Hong Kong, met zijn status aparte. Daar veilde Sotheby’s vijf oktoberdagen lang en gaven de bao fa hu €397,6 miljoen uit. Met als onverbiddellijke klapper de avondveiling moderne Chinese kunst, die €107,3 miljoen scoorde, Sotheby’s mooiste geschenk voor veertig jaar aanwezigheid in Azië. Een topbedrag werd neergeteld voor Het Laatste Avondmaal van Zeng Fanzhi, een weinig originele, in bleke en zoete kleurtjes weergegeven variant op Da Vinci. Een kwartier lang streden vijf bieders. Het echtpaar Ullens - dat zijn magnifieke collectie contemporain stap voor stap verkoopt - mag als inbrenger €17,2 miljoen, minus commissie, in de zak steken. Het kon ook verder niet op: €8,9 miljoen aan wijnen, €70,7 miljoen aan juwelen en jaden, €22,4 miljoen voor een bronzen boeddhabeeld. De Chinese economie mag wat zijn afgekoeld, topkunst heeft er niet onder te lijden. De Aziatische markt is oersterk. Eerder al, in september, was de New York Asian Art Week in de ban van aziatica. Van het indrukwekkend aanbod verdwenen de meeste dure stukken richting Azië. Sotheby’s ››
Tijdens Christie’s eerste veiling op het vasteland van China, in Shanghai, wordt er €575.500 geboden op Andy Warhol’s ‘Diamond Dust Shoes’ . Dit collier van juwelier Faidee haalde een topscore van €2,5 miljoen. < Cheong Soo Pieng, ‘By the river II’, opbrengst €493.000 miljoen << ‘Homme Assis’ van Picasso bracht ruim €1,38 miljoen op. november 2013 Tableau Fine arts magazine | 63
