Van vaardigheid naar vorming
Zoete broodjes bakken
Van vaardigheid naar vorming
De doelen van academisch onderwijs • • • • •
Kennisoverdracht? Vakidioten afleveren? Voorbereiden op de arbeidsmarkt? Kritische geesten? Maatschappelijk bewustzijn?
Opleiding (Vaardigheid, technè)
Vorming (Bildung)
Antwoord luidt vaak: alles tegelijk!
Van vaardigheid naar vorming
Paradigma’s, culturen, vorming: C.P. Snow – The Two Cultures (1959)
“We are such stuff as dreams are made on, and our little life is rounded with a sleep.”
De entropie van een geïsoleerd systeem dat niet in evenwicht is, neemt in de loop van de tijd toe, tot het maximum voor dat geïsoleerde systeem is bereikt. Die toestand met de maximale entropie is de evenwichtstoestand.
Van vaardigheid naar vorming
Opleiding • Wat is het eigene van een universiteit als het om opleiding gaat?
– Link met onderzoek? (en wie niét wil promoveren dan?) – „Masterniveau‟? (whatever it means?) – Voorbereiden op de arbeidsmarkt (en de hogescholen dan?)
Van vaardigheid naar vorming
Van vaardigheid naar vorming
Hoe moet je studenten (om)vormen tot „echte academici‟ in meliorative zin?
Van vaardigheid naar vorming
Bildung • Kritische geest: weet het verschil tussen deugd van de praktijk vs. vaardigheden van het beroep (m.a.w.: vorming ≠ skills!!) • Maatschappelijk bewustzijn: „verticale dimensie‟ vs. „horizontale dimensie‟
Kan dit het „eigene‟ van de universiteit zijn?
Van vaardigheid naar vorming
Bildung oder/or Scientific Literacy?
Van vaardigheid naar vorming
Verstehen & Erklären…….???? Van habet scientiam naar facit scientam
Van vaardigheid naar vorming Onderwijskundig doopceel Luca
Inleiding Filosofie en Ethiek (Wis/Nat/liefhebbers), 3 ECTS, verplicht •Inleiding Filosofie en Ethiek (Scheikunde/Science/MLW/liefhebbers) 3 ECTS, verplicht, gastdocent prof. dr. Hub Zwart •Informatica en Samenleving 1 (Inf./Infk./KI) 3 ECTS, verplicht •Informatica en Samenleving 2 (Inf./Infk.) 3 ECTS, verplicht •Panorama: Innovation for Science and Society (Science) 6 ECTS, verplicht (docent en coördinator, met dr. Kerstin Blank) •Chemie en Samenleving (Scheikunde) 3 ECTS •Community Outreach Project (Interfacultair) 6 ECTS (docent en coördinator, met prof. dr. Theo van der Weide) •Ethos of Science (Radboud Honours Academy) – coördinator, met Ron Welters •Inleiding Ethiek (HAN, 11 groepen) •Je bent wat je eet (Interdisciplinair Honours, inclusief denktank i.o.v. Slow Food NLmet Ron Welters) •„Ethos of Science‟ dagen (met Ron Welters, o.a. The Lab) •Integriteitsworkshops voor promovendi(UMC, NCMLS, IMAPP, IMM upcoming)
•Gastcolleges (C-variant, BMW, …)
Van vaardigheid naar vorming Onderwijskundig doopceel Ron
•
Philosophy of Sport (FNWI, master, open for all, 3 ects)
•
Science en Media (FNWI, master, samen met Laurens Landeweerd)
•
Effective communication Biomedical Science (FMW, master, coördinator)
•
Biologie & Samenleving (FNWI, werkgroep, bachelor)
•
Honours interdisciplinair (zie Luca)
•
Honours: reflections on professions
•
Gastcolleges journalistiek, essayistiek en ethiek bij Letteren
•
Gastcolleges bachelor biomedische wetenschappen
•
Gastcolleges sportfilosofie HAN
Van vaardigheid naar vorming
Wat zijn m.i. de eigenschappen van een „goede‟ reflectiecursus voor studenten FNWI (iig voor verplichte cursussen die alle FNWI studenten krijgen)? • • • • • • •
Balans tussen theorievorming en concrete voorbeelden uit praktijk studenten Link theorievorming en concrete voorbeelden uit praktijk van studenten Docent heeft (enige) vakinhoudelijke kennis van de bèta-discipline Voorbeelden continu actualiseren Niveau van de studenten goed inschatten Discussie!! Provoceren zonodig, nooit afwimpelen Vertaalslag (lees: studenten snappen waarom de cursus bij hun opleiding hoort) Het „reflectieve kwartje‟ valt daadwerkelijk bij studenten!
Vorming!
Van vaardigheid naar vorming
• Geen „ivoren toren‟ in de negatieve zin van het woord (vervreemding) • Wel „ivoren toren‟ in de positieve zin van het woord (eigen geluid)
• Academisch vormende onderwijs levert mensen aan de samenleving die in staat zijn om een eigen geluid te produceren • Is dat verenigbaar met massa-universiteit? ….
• Levert dat andere spanningsvelden op? • Het eigene van de universiteit bestaat deels uit een autonome houding t.o.v. de samenleving
Van vaardigheid naar vorming
Is een diplomafabriek compatibel met het idee van academische vorming? • Diploma als doel, niet als middel? • Financieringsysteem • Doelen van de praktijk vs. doelen van de institutie (MacIntyre)
Van vaardigheid naar vorming
F.J.J. Buytendijk (1887-1974): Idee en werkelijkheid van de universiteit (1967)
• • • • • •
Het spel van mens en dier. Amsterdam: 1932. Over de pijn. Utrecht: 1943. Algemene theorie der menselijke houding en beweging. Utrecht: 1948. De vrouw. Haar natuur, verschijning en bestaan. Utrecht: 1952. De zin van de vrijheid in het menselijk bestaan. Utrecht: 1958. Prolegomena van een antropologische fysiologie. Utrecht: 1965.
Van vaardigheid naar vorming
Snow‟s Two Cultures Revisited
Eigentijdse „literary intellectuals‟ met open oog voor „science‟
Van vaardigheid naar vorming
Terug naar de doelen • • • •
• • • • • •
Luca: Kan de universiteit zowel opleidend als vormend zijn en op die manier een eigen bestaansrecht in de moderne samenleving behouden? Mijn antwoord: ja, maar niet met een bedrijfsmatige aanpak van onderwijs Welke consequenties heeft dat? Wellicht het ter discussie stellen van de „massa-universiteit‟? Ron Van droom naar daad Het eeuwige oscilleren tussen idee en werkelijkheid Zonder ideeën geen toekomst – mogelijkheidsmensen en werkelijkheidsmensen Gerard Meijer: “Tegen de stroom in gaan vereist dat je goed kunt zwemmen” Moet ik dit kennen voor het tentamen? Wie weet