Zoek je een baan of stage in de Kinderopvang?

8

– Werken in de kinderopvang

Zoek je een baan of stage in de Kinderopvang? Als je een baan of stage zoekt in de Kinderopvang, kijk dan op www.werkinkinderopvang.nl. Je vindt er een actueel overzicht van banen of stageplaatsen in jouw regio of elders in het land. Bovendien geeft de website betrouwbare informatie over de loopbaanmogelijkheden in de Kinderopvang, opleidingseisen, interessante links naar andere websites over Kinderopvang en ook vind je er de namen en websites van werkgevers in Kinderopvang en BSO jouw regio.

Interessante websites in de Kinderopvang • Voor ouders en andere belangstellenden die meer willen weten over kinderopvang heeft de brancheorganisatie voor de kinderopvang, de MO-groep (www.mogroep.nl) een campagne ontwikkeld. De bijbehorende website is te raadplegen op www. datgunjeiederkind.nl • De Branchevereniging ondernemers in de kinderopvang is een jonge en groeiende vereniging die de belangen behartigt van ondernemers die professionele opvang bieden aan kinderen in de leeftijd van 0 tot en met 12 jaar. Bezoek voor meer informatie www.kinderopvang-net.nl. Deze branchevereniging heeft ook een online databank over kinderopvang: www.databankkinderopvang.nl • Informatie over functies en opleidingen in de Kinderopvang vind je bij Gobnet, de landelijke voorlichtingssite over opleidingen en beroepen in zorg en welzijn: www.gobnet.nl • De vakbond abvakabo/FNV heeft een overzicht voor kinderopvang op zijn site geplaatst www. abvakabofnv.nl/cao/overzicht/kinderopvang/. Speciaal voor medewerkers heeft de abvakabo/FNV www.100procentko.nl ontwikkeld. • F CB ondersteunt werknemers en werkgevers in de branches Welzijn en Maatschappelijke dienstverlening, Jeugdzorg en Kinderopvang (WJK) bij het beleid ten aanzien van arbeidsomstandigheden, personeelsbeleid en opleiding. De wervingscampagne ‘Werken in de Kinderopvang, omdat je kinderen het beste gunt’ is een initiatief van FCB. Meer informatie over FCB is te vinden op www.fcbwjk.nl

Heb je een interessante baan of stage gevonden, neem dan via de website direct contact op met de werkgever of stuur een mailbericht. Wie weet kun je al snel beginnen. Lijkt het je wat om te gaan werken in de Kinderopvang? Kijk dan op www.werkinkinderopvang.nl voor veel vacatures en stageplaatsen van de Kinderopvang. Misschien zit er iets tussen voor jou. En wil je meer weten? Lees dan deze krant goed door, om een beeld te krijgen van hoe het werken in de Kinderopvang eruit ziet.

Colofon De wervingskrant Kinderopvang is in een oplage van 10.000 uitgebracht door FCB

Dienstverlenen in Arbeidsmarktvraagstukken ter gelegenheid van de wervingscampagne

Kinderopvang. Publicatienummer is 2008.0120. FCB Dienstverlenen in Arbeidsmarktvraag­

stukken is een initiatief van ABVAKABO FNV, CNV Publieke Zaak en MOgroep. Inhoudelijke redactie FCB

Fotografie

Paul van der Klei, Houten

Human Touch Photography, Amsterdam M.m.v.

Wij danken alle medewerkenden hartelijk

voor hun bijdragen aan deze krant, in het bijzonder Guido Roose (SKON), Tineke Linssen

(Pedagogenplatform), Marga de Groot (gastouder), team de Parkieten (Klimboom), Monique van de Peerle (Humanitas). Correspondentie-adres

FCB Dienstverlenen in

Arbeidsmarktvraagstukken Postbus 2103

3500 GC Utrecht T 030 2985350 F 030 2985333

E [email protected] Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd of op andere wijze openbaar worden gemaakt zonder uitdrukkelijke toestemming van FCB. Aan de inhoud van deze krant kunnen geen rechten worden ontleend.

uitgave 2008

Werken in de Kinderopvang Ben je op zoek naar een baan of stage in de Kinderopvang? Wil je meer weten over wat werken in Kinderopvang betekent? Deze krant helpt je met informatie en tips op weg naar een baan in de Kinderopvang.

Gezocht: mannelijke collega’s in de Kinderopvang

7 goede redenen om te werken in de Kinderopvang

Zelfs nat worden gebeurt hier niet zomaar

Pagina 2

Pagina 3

Pagina 6

Vormen van professionele Kinderopvang Onder professionele Kinderopvang vallen geregistreerde kinderdag­ verblijven, gastouderbureaus en buitenschoolse opvang. Deze vormen van Kinderopvang vallen onder de Wet Kinderopvang en voldoen aan alle belangrijke kwaliteitseisen. Ouders zijn daarmee verzekerd van een veilige plek waar kinderen van elkaar leren en gestimuleerd worden in hun ontwikkeling.

Kinderdagverblijf Bij een kinderdagverblijf of crèche worden kinderen van nul tot vier jaar opgevangen. Baby’s kunnen al in een kinderdagverblijf terecht als ze zes weken oud zijn. Baby’s, dreumesen en peuters worden vaak op leeftijd ingedeeld: een horizontale groep. Het komt ook voor dat kinderen van verschillende leeftijden bij elkaar in één groep worden geplaatst: een verticale groep. Dit is per kinderdagverblijf verschillend.

Kinderen helpen met hun ontwikkeling De kinderen worden begeleid en verzorgd door pedagogisch medewerk(st)ers. Er is meestal keuze uit hele dagopvang (meer dan vijf uur per dag) of halve dagopvang

(maximaal vijf uur per dag). Een aantal kinderdagverblijven biedt opvang op flexibele tijden en/of 24-uurs opvang.

Primair Onderwijs de verplichting dit professioneel te regelen en sluiten hiervoor contracten met Kinderopvangorganisaties.

Buitenschoolse en tussenschoolse opvang Kinderen die naar de basisschool gaan, kunnen voor en na schooltijd, op teamverlofdagen en in de schoolvakanties worden opgevangen bij de buitenschoolse opvang (BSO). Een groep kinderen wordt begeleid en verzorgd door gediplomeerde pedagogische medewerkers. Vanaf 2007 moeten basisscholen zorgen voor buitenschoolse opvang. Veel scholen hebben contacten met kindercentra voor de buitenschoolse opvang. Vaak liggen deze centra in de buurt van de basisschool. Ook verzorgen meer en meer BSO’s de tussenschoolse opvang in de school, dus in de schoolpauzes. Scholen hebben volgens de wet op het

Gastouderopvang In de gastouderopvang worden kinderen opgevangen in het huis van de gastouder of bij de ouders thuis. Een gastouder mag maximaal vier kinderen tegelijk opvangen. Het contact tussen ouders en het gastgezin komt tot stand door bemiddeling van een geregistreerd gastouderbureau. Dit gastouderbureau werft, selecteert, begeleidt en controleert gastouders aan de hand van vaststaande criteria. Peuterspeelzalen Peuterspeelzalen vallen niet onder de Wet Kinderopvang maar onder het sociaal cultureel werk. Het hoofddoel van dit werk is niet Kinderopvang, maar het

stimuleren van de ontwikkeling van het kind, als aanvulling op de opvoeding thuis. Ook de ouders kunnen begeleiding krijgen. Kinderen tussen twee en vier jaar kunnen op werkdagen maximaal vier uur terecht bij een peuterspeelzaal.

2

– Werken in de kinderopvang

uur in de week werkt, dan denk ik dat ik toch wel het goede werk heb gekozen.” Hoe ervaar je het om vooral met kinderen en vrouwen te werken? “Dat valt helemaal niet op. Kinderen vinden het heel normaal. Ik denk dat het ook goed is dat ze kunnen kiezen met wie ze willen zijn: de ene keer met een man, de andere keer met een vrouw. Veel van de kinderen hier komen uit eenoudergezinnen. Die hebben thuis vaak alleen hun moeder. Voor hen is het goed om te leren met mannen om te gaan.”

Soms hoor ik: Hee, zit jij in de Kinderopvang? Wat grappig! Mis je het niet om ook mannen als collega te hebben? “Ik zou dat best leuk vinden. Mannen praten anders met elkaar dan vrouwen. In de pauzes praten mijn collega’s met elkaar vaak over nieuwe kleding en zo. Daar heb ik dan niet zoveel mee. En in overleg valt me ook op dat vrouwen gewoon meer woorden nodig hebben. Ik heb wel geleerd om af en toe mijn mond eens open te doen. Anderzijds is het werk zo leuk, dat ik er verder niet bij stil sta. Ik heb hier vijf leuke collega’s en ik mis het niet echt dat daar geen man tussen zit.”

Gezocht: mannelijke collega’s in de Kinderopvang 10 jaar geleden waren er bijna geen mannelijke SPW-studenten. Nog altijd zijn mannen in de Kinderopvang ver in de minderheid. Guido Roose van de Blauwe Piranha van SKON in Amersfoort kan erover meepraten. “De buitenwereld vindt het niet vreemd, wel grappig. Ik zelf heb het nooit gek gevonden; kinderen willen toch net zo graag met een man spelen of praten?” Als het aan Guido’s eerste studiekeus had gelegen, was hij nu ergens een tunnel aan het bouwen. Toen hij op zijn 16e de MTS weg en waterbouw volgde, kon hij niet vermoeden dat hij in 2008 al jaren bij de BSO werkzaam zou zijn. Waarom heeft Guido die overstap gemaakt?: Guido: “Ik wilde wat met mijn handen doen, dus koos ik voor een technische richting. Maar na verloop van tijd bleek dat om allerlei redenen tegen te vallen. Veel bedrijfskunde en zo, waar ik niet zo enthousiast voor was. Ik heb daarna een jaartje gereisd en daarna SPW gekozen, omdat ik iets met kinderen of jongeren wilde doen. Dat beviel me wel heel goed.” Wat vind je aantrekkelijk aan werken in de buitenschoolse opvang? Guido: “Het werken in de Kinderopvang

vind ik leuk omdat je hier een grote vrijheid hebt. Je hebt niet iedere dag een gestructureerd programma. Er is dus veel ruimte om zelf leuke dingen te bedenken en te doen. Daarom zou ik bijvoorbeeld niet in het onderwijs willen werken. School is heel gestructureerd, je moet een aantal doelen halen. Hier heb je meer vrijheid, maar wel met bepaalde afspraken.” Vond je omgeving, familie, vrienden het niet gek dat je dit ging doen? “Nee, eigenlijk vind niemand het gek. Som hoor ik van: hee zit jij in de Kinderop­ vang, wat grappig. Maar voor de meeste vrienden was het ook geen verrassing, ik ben nogal sociaal en in mijn opleiding had ik mij er ook al wel op voorbereid. Als ik mijn broer hoor praten, die soms wel 80

Je moet vrij relaxed zijn, niet te snel bezorgd Wat zie je als belangrijke eigenschappen die een BSO-er moet hebben? “Je moet vrij relaxed zijn, niet te snel bezorgd. Ik zie dat nogal eens met stagiaires: die willen alle verantwoordelijkheid op zich nemen. In het begin heb je nog geen grip op kinderen, hoe pak je dat dan aan? Maak je gewoon niet druk. Kinderen gaan niet zomaar doen wat jij zegt. Je krijgt je autoriteit niet door je opstelling of positie, maar door wat je met ze doet. Je moet nooit vergeten dat een kind nog maar zo klein is. Als je duidelijk en consequent bent zal een kind snel naar je luisteren. Een goede pedagogisch medewerker moet dus vooral goed kijken, goed opletten. Je hebt echt niet meteen in de gaten wat er allemaal speelt in een groep. Neem nou verliefdheid: dat komt voor in een groep kleine kinderen. Maar wat betekent dat voor een kind? Wat gebeurt er dan precies, daar moet je wel oog voor hebben.” Ga je zelf tot het einde der dagen in de Kinderopvang werken? “Geen idee, ik vind het nu nog hartstikke leuk. Ik werk parttime, maar ben ook zelf vader. Ik kan mijn werk nu goed combineren met privé. En ik kan zowel mijn technische talenten hier benutten in het contact met de kinderen in mijn groep. Lekker knutselen of een workshop doen. Bijvoorbeeld: haal een oude computer helemaal uit elkaar en zet hem weer in elkaar. Maar ook het helemaal zelf inrichten van de diverse ruimten vind ik leuk. Ook dat is weer zo’n voorbeeld van vrijheid en variatie. Voorlopig vind ik het prima zo.”

Werken in de kinderopvang –

3

Werken in de Kinderopvang, iets voor jou?

In de dagopvang werk je met kinderen van nul tot vier jaar. Naast de dagelijkse verzorging leer je kinderen spelenderwijs leuke, maar ook noodzakelijke dingen zoals structuur en respect voor elkaar. Bij de buitenschoolse opvang (BSO) werk je met kinderen van vier tot ongeveer twaalf jaar. Het accent ligt vooral op ontspanning na schooltijd. Het gevarieerde aanbod heeft voor ieders wat wils. Van sportactiviteiten tot rustig een boek lezen met een kop thee erbij. Je kunt ook werken als gastouder. Wanneer je ingeschreven bent bij een gastouderbureau en voldoet aan de criteria, kun je in je eigen huis of in het huis van de ouders kinderen een gezellige plek bieden waar ze zich veilig voelen.

Pedagogisch medewerker, wat is dat?

Zeven goede redenen om te werken in de Kinderopvang

In de Kinderopvang werken ruim 50.000 pedagogisch medewerkers. Als pedagogisch medewerker begeleid je groepen kinderen in een kinderdagverblijf of bij de BSO. Je levert een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van kinderen, onder andere door voor te lezen, liedjes te zingen en te knutselen met de kinderen. Je zorgt ervoor dat de activiteiten altijd goed passen bij de leeftijd van de kinderen. Door samen te werken met de kinderen leer je ze ook sociale vaardigheden. En natuurlijk heb je ook contacten met de ouders. Voor hen is heel belangrijk te weten hoe het met hun kind gaat

Er zijn minstens zeven goede redenen om te gaan werken in een kinderdagverblijf of buitenschoolse opvang (BSO). Kun jij deze redenen nog aanvullen?

Feiten en cijfers Kinderopvang (2006) Aantal Organisaties Kinderopvang 1.440 Organisatiegrootte (2006)

6,9%

0,7%

Gemiddeld Werkzame Personen in 2006

56.200

Gemiddelde omvang in deeltijd in 2006

32.400

Gemiddeld aantal in deeltijd

12,6% 44,3% 35,5%

57,7%

Samenstelling personeel naar leeftijd (2006) <20

Legenda < 10 werknemers 10-35 werknemers 35-100 werknemers 100-500 werknemers > 500 werknemers

Samenstelling naar geslacht Vrouw 53.952

4%

576

1,0%

20-24

9.659

17,2%

25-29

11.378

20,2%

30-34

7.806

13,9%

35-39

6.519

11,6%

40-44

6.316

11,2%

45-49

6.036

10,7%

50-54

4.572

8,1%

55-59

2.737

4,9%

>=60

601

1,1%

Gemiddelde leeftijd 35

Cliënten

96%

Aantal kindplaatsen 2006: 215.000 Man 1.296

Bron: FCB

1

4

2

5

 Kinderopvang is goed voor kinderen Kinderopvang en BSO bieden een omgeving waar kinderen voorop staan: een veilige en stimulerende plek zodat ouders met een gerust hart hun werk of opleiding kunnen uitvoeren. Maar ook een plek waar kinderen worden begeleid in hun ontwikkeling. De kinderdagverblijven en buitenschoolse opvang doen dus meer dan opvangen alleen. Een écht vak Oppassen op het buurjongetje of au pair is nog geen kinderopvang. Want jij wordt een professional. De Kinderopvang is een professionele branche met ruim 63.000 medewerkers. Geregistreerde kinderdagverblijven en buitenschoolse opvang zijn professionele Kinderopvang en vallen onder de Wet Kinderopvang. Ze voldoen dus aan alle belangrijke kwaliteitseisen. Ouders zijn daarmee verzekerd van een veilige plek waar kinderen professioneel worden opgevangen en begeleid.

3

Leuk en afwisselend In een kinderdagverblijf werk je met kinderen van nul tot vier jaar. Naast de dagelijkse verzorging leer je kinderen spelenderwijs leuke, maar ook noodzakelijke vaardigheden en gedrag. In een BSO werk je met kinderen van vier tot ongeveer twaalf jaar. Daar ligt het accent meer op ontspanning na schooltijd. Door die verschillende leeftijds­groepen is het werk altijd afwisselend en gevarieerd. Van sport­ activiteiten tot rustig een boek lezen met een kop thee erbij. Voor jou is geen dag hetzelfde als je kiest voor Kinder­ opvang.

Dankbaar werk Als pedagogisch medewerker lever je een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van kinderen. Je zorgt ervoor dat de activiteiten altijd goed passen bij de leeftijd van de kinderen. Door samen te werken met de kinderen leer je ze sociale vaardigheden. Dus je doet nuttig en zinvol werk waar de kinderen, maar ook de ouders, je dankbaar voor zijn!

Zelfstandig en toch samen Zelfstandig werken hoort bij dit beroep: je moet verantwoordelijkheid nemen. Aan de andere kant moet je ook goed kunnen samenwerken: overleggen en afspraken maken bijvoorbeeld. Afspraken met sportclubs, met de school en met ouders over wat voor het kind het allerbeste is.

6

Werk genoeg Steeds meer ouders willen allebei werken. De vraag naar professionele Kinderopvang is de afgelopen jaren enorm gegroeid en zal blijven groeien. Dus ook in de toekomst: werk genoeg!

7

Kansen voor je carrière! Kinderopvang en BSO bieden door-

groeimogelijkheden voor jou! Met bijscholing op het gebied van coördinatie en management kun je een leiding­ gevende functie krijgen. Je stelt dan bijvoorbeeld de groepen samen, bent verantwoordelijk voor het financiële reilen en zeilen van het centrum en begeleidt het personeel. Of je ontwikkelt en schoolt jezelf verder tot pedagoog en wordt verantwoordelijk voor het pedagogisch beleid in jouw organisatie. Of wie weet, begin je je eigen BSO of kinderdagverblijf!

4

– Werken in de kinderopvang

Gastouder: de vrijheid om het op je eigen manier te doen Marga de Groot is 17 jaar geleden begonnen als informeel gastouder. Nu werkt Marga voor een gastouderbureau. Gastouderschap betekent meer dan het afplakken van stopcontacten in je huis. Een ervaringsdeskundige aan het woord. Hoe kwam je erbij om gastouder te worden? Marga: “Ik had een tijdje niet gewerkt, maar toen mijn zoon naar de basisschool ging, wilde ik wel weer gaan werken. Mijn zoon was toen veel ziek, dus een baan waarin ik niet thuis kon zijn, zat er niet in. Gastouder zijn is dan ideaal. Ik heb toen gereageerd op een oproep in het huis aan huis blad: Mijn eerste oppaskinderen waren een half en anderhalf jaar. Het klikte meteen tussen de kinderen en mij en met de ouders, ze kreeg ik ze drie dagen per week thuis. En zo is het eigenlijk begonnen.” Wat vind je leuk aan gastouder zijn? Marga: “De grote verscheidenheid aan kinderen, elke keer zijn ze weer anders. En dat je ze dan iets kunt leren, bijvoorbeeld wat ze thuis niet doen. Laatst had

ik een kindje een stapel tijdschriften gegeven en was daar met haar van alles uit gaan knippen. Vond ze geweldig, want dat mocht thuis nooit. Ik vind dat dan wel mooi hoor.” Wat vind jij belangrijk als gastouder? Marga: “De klik met kinderen en ouders

Gastouder zijn, kan vanuit je eigen huis moet er zijn: zo niet, dan wil ik het niet doen. Ik neem de normen van mijn eigen gezin als een uitgangspunt. Dat betekent ook dat bepaalde regels voor mijn eigen kinderen gelden, en niet voor mijn gastkinderen. Zoals bijvoorbeeld op de slaapkamer spelen. Dat heeft ook een heel

Andere beroepen in de Kinderopvang Naast een functie als pedagogisch medewerker zijn er vele andere inhoudelijke en staffuncties in de Kinderopvang. Je kunt kiezen voor een staffunctie of leidinggevende functie binnen de buitenschoolse opvang of het kinderdagverblijf. Maar er zijn ook vele andere inhoudelijke functies, zoals pedagogisch coach. Ook kun je gaan werken in een van de bureaus voor gast­ouders. Kijk op www.gobnet.nl voor informatie over functies.

Wat voor opleiding moet je hebben? De opleidingen die je moet hebben afgerond om in de Kinderopvang als pedagogisch medewerker te mogen werken staan in de CAO. Ook als BBL-er in deze opleiding mag je al starten. De belangrijkste opleidingen zijn: • MBO Sociaal Pedagogisch Werk (SPW) of Pedagogisch Werker (PW) op niveau 3 of niveau 4 • MBO Sociaal Cultureel Werk (SCW) niveau 4 of MBO Onderwijsassistent niveau 4 • HBO Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH), HBO Culturele Maatschappelijke Vorming (CMV) of HBO Maatschappelijk Werk en Dienstverlening (MWD).

praktische reden: ik moet ze gewoon kunnen zien.”

volgen. Dat vond ik nogal duur en belastend, dus dat heb ik toen niet gedaan.”

Wat vind je het grootste verschil met de Kinderopvang in een kindercentrum? Marga: “Er zijn kleine verschillen. Bij mij kan bijvoorbeeld ook een ziek kind altijd terecht. En voor mijzelf: ik heb erg veel vrijheid om het zelf in te richten zoals ik wil. Het is heel leuk om te doen, zeker als je het in je eigen huis kan doen.”

Heb je tips voor mensen die gastouder willen worden? Marga: “Je moet echt heel goed bedenken of de verantwoordelijkheid aan kunt. Kan ik genoeg op de kinderen letten, heb ik genoeg zicht, wat doe ik met de vijver in de tuin? Dat soort vragen. Maak duidelijke regels, zover het kan. Als je van tevoren afspraken met je kinderen maakt over welk speelgoed gastkinderen wel mogen gebruiken en welk niet, ontstaan daar ook nooit problemen over. En hou daar dan ook strak de hand aan. En wat betreft je eigen inrichting: zorg voor veilige stoelen en ander veilig meubilair. Je hebt namelijk wel de hele verantwoordelijkheid, en dat komt ook tot uitdrukking in je huis.”

Heb je weleens nagedacht om bij Kinderdagverblijf te gaan werken? Marga: “Jawel. Ik heb een achtergrond in de ziekenverzorging en heb op een bepaald moment overwogen om in een kinderdagverblijf te gaan werken. Maar de opleidingseisen waren voor mij te zwaar. Ik zou dan waarschijnlijk eerst een opleiding van drie jaar moeten gaan

Werken in de kinderopvang –

5

beeldhouwer of een muzikant, die dan een hele middag specifiek iets met de kinderen gaat doen dat met zijn of haar vak te maken heeft. Op die manier bied je wel iets heel leuks aan”. Wat gebeurt er als er iets met het gebouw aan de hand is? Roos: “Dan bellen ze mij. Eigenlijk heeft de Klimboom een centraal nummer waar hulpdiensten naar kunnen bellen bij calamiteiten, maar Vinkeveen is toch een beetje ons kent ons, en ik woon hier vlakbij. Dus ik doe dan meestal ook wel de afwikkeling en aangiftes en zo. En natuurlijk hebben wij onze klusjesman.” Janette: “Maar als er wat met het gebouw is hoeven we zelf eigenlijk niks te doen. Kijk, een lamp kan ik zelf wel vervangen, en zo doe je wel meer dingen zelf. We hebben natuurlijk wel een flinke checklist, die we regelmatig nalopen om te zien of alles er nog wel is en nog goed werkt. Dat zijn gewoon de verplichte protocollen.”

Alles bestaat hier uit samenwerken

Hoe wordt je verder nog ondersteund in je werk? Janette: “Ik vind het heel goed dat er nu een Intranet is: ons handboek en alle formulieren staan op intranet. Vroeger moesten we iedere wijziging zelf in een map aanbrengen, nu wordt dat centraal gedaan. Dat scheelt een heleboel werk, en dat is echt veel handiger. Tenminste als het werkt (lachend), is het heerlijk.”

Bij De Parkieten, een locatie voor buitenschoolse opvang van de Klimboom in Vinkeveen, werken vier collega’s. Gezellig, dat is het er zeker. Maar ieder heeft ook zo zijn verantwoordelijkheden. En alles bestaat uit samenwerken, veel meer dan je zou denken.

Roos, Jacqueline, Janette en Kelly vormen een hecht team. Ze hebben, samen met de 30 kinderen die ze opvangen per dag, veel lol en plezier in hun werk. We praten met hen over hun teamwork. Hoe werkt dat eigenlijk, een bso-locatie runnen met een team? Roos: “We hebben een teamleider. Die is niet dagelijks op de groep, maar doet wel invalbeurten om een beetje contact te houden. Met haar bespreken we de lopende zaken regelmatig. Wij bespreken en verdelen zelf alle andere taken onderling.” Hoe verdelen jullie de taken? Janette: “Degene van ons die bijvoorbeeld de meeste uren werkt, krijgt taken waarover bijvoorbeeld ouders dagelijks informatie vragen. Anderen krijgen taken die ze ook wekelijks een keer kunnen doen. En ook bekijken we wie voorkeuren voor bepaalde taken heeft en zo worden de taken onderling verdeeld.

Jacqueline

Zo hebben wij de taken rondom administratie, schoonmaak, hygiëne, kindlijsten, oudergesprekken enz. binnen ons team verdeeld. Andere taken verdelen we gewoon per dag, bijvoorbeeld wie welke groep kinderen van school gaat halen.”

Alles draait hier om samenwerken Een pedagogisch medewerker is veel individueel bezig met kinderen. Is samenwerken dan wel zo belangrijk? Roos: “Natuurlijk! Alles draait hier om samenwerken. We hebben iedere dag een overleg voordat de kinderen binnen komen. Daarin bespreken we het dagprogramma, we geven elkaar informatie over welke kinderen die dag niet komen en waarom ze er niet zijn. En we praten regelmatig met elkaar door hoe de

Roos

kinderen het doen.” Janette: “Dat is heel belangrijk want jij kunt op een gegeven moment wel het gevoel hebben dat een bepaald kind zich wel of niet lekker voelt binnen de groep maar je wil ook weten of je collega’s dat ook zo zien. Als we ouders willen wijzen op dingen die bij hun kind niet zo goed gaan, moeten we er wel van overtuigd zijn, dat er ook echt iets aan de hand is.” Wat is de professionele uitdaging aan het werken hier? Jacqueline: “Ik vind het heel goed dat we hier een pedagogische coach hebben. We rapporteren regelmatig over het welbevinden van de kinderen, zo houden we heel goed bij of kinderen zich lekker in hun vel voelen bij ons. De pedagogisch coach helpt ons daarbij met adviezen. Dat vind ik zelf erg goed, want daardoor zie je ook meer dingen bij kinderen. Ook vind ik het leuk dat we regelmatig vakspecialisten uitnodigen in de groep. Dat kan een toneelspeler zijn, of een

Janette

Gedurende het interview zit Kelly, die nog in opleiding is, instemmend te knikken. Wat is nu voor haar de lol van het werken in een bso? Kelly: “Ik word gewoon altijd vrolijk van kinderen, ook als mijn dag soms minder vrolijk begint. Mensen zeggen hier wel eens, wat een lawaai, dat jullie daar tegen kunnen. Wij groeien er tijdens die middag in en zien het als kinderen die vrolijk spelen. Janette: “(Grinnikend) ik vind het vaak ook wel leuk als ik in de zomer terugkom en tegen mijn vriend kan zeggen: “Zo hard gewerkt joh, de hele dag aan de Vinkeveense plassen geweest”. Maar zeg er dan wel even bij dat je zo’n hele middag wel de verantwoordelijkheid draagt over een groep kinderen. Ze moeten tenslotte ook weer allemaal gezond en wel thuis komen.” Je hoort wel eens de klacht: ik kan geen volle werkweek werken in de bso. Klopt dat? Jacqueline: “Ja, gedeeltelijk, want je hebt als basiscontract meestal niet meer dan 25 uur per week gemiddeld in 4 dagen. Maar je kunt er allerlei dingen bij doen: voorschoolse opvang, OR, studiedagen voorbereiden, invalbeurten doen. Er is echt altijd werk voor wie meer wil werken.”

Kelly

6

– Werken in de kinderopvang

‘Zelfs nat worden gebeurt hier niet zomaar’ In de BSO Wilheminahoeve van Kinderopvang Humanitas waan je je midden op het platteland. Toch ligt het Kinderopvangcentrum aan de rand van de Rotterdamse wijk Charloisse, op een steenworp van de snelweg. De historische boerderij is enkele jaren geleden grondig opgeknapt. Sindsdien beleven veel kinderen hier de natuur zoals die bedoeld is, namelijk puur en ongezoet. Monique van de Peerle is competentiemanager. Wat is dat voor functie? Monique: “Kinderopvang Humanitas heeft alle functies geconcentreerd rondom de kerntaken. Dat betekent dat we alles organiseren rondom de zorg voor het kind. De administratieve en regelende functies worden vanuit het regiokantoor uitgevoerd en we werken met zelfsturende teams. Medewerkers werken hier veel samen en er is ook een coach die kijkt naar zowel hun kwaliteit als hun werkplezier. Die coach noemen wij een competentiemanager.” Monique is zichtbaar trots op de grote boerderij. Buiten ligt een kleine vijver met een zandstrandje ervoor. Dit nodigt natuurlijk uit tot lekker nat worden? Monique: “Ja, inderdaad. Dit kinderdagverblijf is helemaal gericht op het buiten zijn en buiten spelen. Kinderen zijn er van nature dol op, want de natuur biedt een hoop spanning. Sommige ouders vragen: worden onze kinderen dan niet erg vies? Mijn antwoord is dan altijd: “Inderdaad. Als je je kind aan het eind van de dag hier ophaalt, is het vuil, moe en gelukkig.”

Kinderen worden hier moe, vuil en gelukkig “Niet alle ouders zijn daar blij mee, en het komt voor dat ze dan niet voor ons kiezen. Ook vragen ouders soms of het wel veilig is, zo’n vijver. Ik zeg dan meestal: ga maar eens een tijdje op het bankje zitten kijken, dan zie je vanzelf hoe het gaat. Kinderen gaan namelijk nooit verder dan kniediep in het water, ze hebben een heel natuurlijk gevoel van waar de grens ligt.” Maar jullie hebben toch wel een echt veiligheidsbeleid? “Natuurlijk, we gaan heus niet alleen uit van vertrouwen in kinderen. Toen ik hier voor het eerst kwam, ben ik zelf die vijver in gegaan. Hij was nergens dieper dan mijn middel en liep overal heel langzaam af. We hebben de collega’s hier ook geleerd daarmee te werken. Uiteindelijk hebben we met elkaar alles wat in en rond de vijver gebeurt, helemaal beschreven in protocollen. Niets van wat we hier doen, gebeurt zomaar; zelfs nat worden niet. Als je dat aan ouders uitlegt, komt het vertrouwen meestal wel. En dat hebben we nodig want we doen veel met de ouders. Ze kunnen hier altijd een bakje koffie drinken bij het wegbrengen en ophalen.

Ook helpen ouders vaak mee met het organiseren van feesten.” Wat is de centrale gedachte waarop het dagverblijf is ingericht? Monique: “Dat wat kinderen spannend vinden, waar ze zelf naar vragen, dat staat centraal. Zo zie je bij de hele jonge groep hier nooit van die wipstoeltjes. Dat lijkt allemaal veilig en verantwoord, maar een kind kan geen kant op. Wij leggen ze hier op de rug op de grond en om hen heen leggen we speelgoed klaar. Je ziet dan meteen dat ze op onderzoek uitgaan: ze gaan draaien, tasten, en vinden dan zelf uit wat ze moeten doen om dat speelgoed te pakken te krijgen.” “Een andere regel hier is: niet te veel cor-

rigeren, ga uit van het kind, diens tempo en wensen, houd een beetje afstand. Dat levert natuurlijk ook wel eens praktische vragen op, maar het werkt wel. Wij verschonen baby’s hier bewust langzamer dan elders. Maar je ziet dat die kinderen dat heel prettig vinden. Zij willen eerst ervaren, wie eigenlijk met ze bezig is, wat er gebeurt. Na korte tijd begrijpen ze helemaal wat er gaat gebeuren, en gaan ze meer meewerken dan als je het allemaal snel wil doen.” Met hoeveel medewerkers werk je hier? “We zijn hier met 20 medewerkers totaal, in leeftijd variërend van 20 tot 55 jaar. De helft van hen is zelf moeder. En wat fijn is: de meesten van hen werkten

al hier voordat ze moeder waren, en ze zijn gewoon ook blijven werken.” Waaraan herken jij de ideale medewerker in de opvang? “Je moet merken dat ze voor de kinderen komen, dat het voor hen een eer is om kinderen in de meest cruciale fase van hun leven te mogen begeleiden. Het is niet zomaar een baantje; als je dat verwacht, dan red je het niet. Dan is een baby die de hele dag huilt al genoeg om dat in te zien. Ik ga met sollicitanten meestal een rondje lopen. Ik kijk hoe ze reageren op de kinderen en de omgeving hier. Meteen de handen de grond in is een goed teken. Maar ja, wat wil je ook, deze omgeving nodigt daar gewoon toe uit.”

Werken in de kinderopvang –

Pedagogisch medewerker: iets voor jou?

Om het werk als pedagogisch medewerker goed te kunnen doen, moet je van kinderen houden en je kunnen inleven in wat zij leuk vinden of wat hen bezighoudt. Je vindt het leuk om vele uren per dag met kinderen om te gaan. Ook als ze druk zijn, veel lawaai maken tijdens het spelen of veel aandacht en verzorging nodig hebben. Je kunt je goed aanpassen aan kinderen, en je moet ook goed met de ouders kunnen omgaan. Goed kunnen uitleggen en duidelijke regels afspreken horen er ook bij. Eerlijk zijn tegen ouders en kinderen is een vanzelfsprekende, maar zeer belangrijke eigenschap. Zelfstandig kunnen werken hoort ook bij dit beroep. Je bent daarnaast creatief, want je moet zorgen voor een goede daginvulling zodat kinderen zich niet gaan vervelen. Het is dus een voordeel als je handig bent met techniek of met veel verschillende materialen kunt werken. Sporten, veel spellen kennen of iets kunnen met muziek en drama is ook heel welkom.

7

Pedagogiek geeft Kinderopvang extra dimensie

Tineke Linssen is voorzitter van het platform Pedagogen Kinderopvang. Deze groep pedagogen ijvert voor de volle erkenning van de waarde van pedagogiek voor de Kinderopvang. Een enthousiaste groep, waarvan alle leden in de Kinderopvang werken. Waarom is pedagogiek zo belangrijk voor de Kinderopvang? Tineke: “Het woord Kinderopvang dekt tegenwoordig gewoon niet meer de lading van wat er gebeurt in Kinderop­ vangcentra. Het is niet meer alleen opvang tussen zo laat en zo laat, de Kinderopvang doet veel meer dan dat. Vroeger was het vak veel meer verzorgend. Dat is nog altijd een belangrijk onderdeel, maar nu komen er belangrijke doelen bij zoals het bijdragen aan de sociale, emotionele en cognitieve ontwikkeling van kinderen. Daarvoor is nodig dat medewerkers een pedago­ gische relatie opbouwen met de kinderen, en dat zij de processen in de groep door een pedagogische bril bekijken. Daarvoor moeten ze wezenlijk andere vaardigheden hebben, die het groepsproces ook kunnen ondersteunen.”

Hebben de meeste medewerkers van Kinderopvangcentra die vaardigheden dan niet? Tineke: “Oh jawel, ik ben ervan overtuigd dat de meesten dat wel hebben. Maar de meeste medewerkers zijn opgeleid om te werken met groepen van nul tot vier jaar. Vaak zie je dat die mensen na verloop van tijd ook kiezen voor het werken in de buitenschoolse opvang. En zo’n oudere leeftijdsgroep vergt wezenlijk andere pedagogische vaardigheden. Er is bijvoorbeeld een heel andere groepsdynamiek. Kinderen van zeven, acht jaar zijn autonomer, willen veel meer zelf bepalen, zijn veel meer gericht op relaties in de groep. Ze zijn ook sterker in het bepalen van de eigen positie, dus zie je ook meer conflicten. Daarmee moeten medewerkers leren omgaan. Het is dan niet alleen maar het lieve zachte en vriendelijke van de eerste jaren. Je moet

dan ook kunnen zorgen voor kinderen die moeite hebben met sociaal gedrag. Wat doe je met een kind dat vaak een grote mond heeft?” Wat is jullie grootste wens als platform? Tineke: “Dat alle beroepsopleidingen een goed omschreven pedagogisch kader hebben voor alle groepen in de Kinderopvang. Wij zijn zelf vanaf 2006 bezig met het ontwikkelen van een pedagogisch curriculum voor nul- tot vierjarigen. Daarin wordt de pedagogiek voor kinderen van nul tot vier jaar in de Kinderopvang uitgewerkt. Het platform Pedagogen Kinderopvang hoopt een vliegwiel te kunnen zijn voor die discussie.” Interesse in het platform, kijk ook op: www.pedagogenplatform.nl en www.curriculumkinderopvang.nl