SER Leven Lang Leren
11-02-2016
Zijn onderwijs en werkveld aantrekkelijke partners voor een levenlang leren? SER Commissie AMV Joseph Kessels 11-02-2016
RichDnggevende vragen • Wat is nodig om LLL een stap verder te brengen? • Wat kan de SER daarin betekenen? – Inspirerende inzichten m.b.t. intrinsieke moDvaDe en leercultuur – Opsporen van belemmeringen: faalervaringen, frustraDes, selecDe en uitsluiDng, ongelijkheid – Bevorderen: leren-werken; self-efficacy en zelfsturing
Prof. Dr. Joseph W.M. Kessels
1
SER Leven Lang Leren
• • • •
11-02-2016
Het belang van een Leven Lang Leren ReparaDe: later inhalen; tweede kans Wisseling in loopbaan Bij de Djd blijven en vooruitkomen Sociaal-culturele en persoonlijke funcDe – Onderwijsraad (2003)
• Economische funcDe (toeleverancier human capital) • Algemeen vormende funcDe (beschaafde samenleving) • EmancipaDe funcDe (zelfgekozen invulling van het leven)
• • • •
Toename van jongeren in het HO
1960: 66% lagere school; 2% terDair 2000: 30% hoger opgeleid 2014: 40% (25-35 jr) hoger opgeleid 2020: 50% (25-35 jr) hoger opgeleid
• Totale groei hoger onderwijs sinds 1990: 42%
Prof. Dr. Joseph W.M. Kessels
2
SER Leven Lang Leren
11-02-2016
StagnaDe van volwassenen in het HO
• DeelDjd opleidingen bekosDgd hoger onderwijs: 2001: 19.000 -> 2012: 8.000
• Deelname 30-plussers aan wo: 2/3 minder • Open Universiteit: 1991: 36.000 -> 2012: 13.000
• Verzadiging of juist verhoogde noodzaak? • Vermijden van faalervaringen in het iniDële onderwijs • Versterken van het geloof in eigen kunnen
Mogelijkheden voor vernieuwing: flexibilisering (1) • Landen met hoge parDcipaDe posDnDeel onderwijs:
– Flexibel en vraaggestuurd aanbod – VariaDe in intensiteit – Modulaire opbouw – Erkenning reeds verworven bekwaamheden (EVC) – Stapelen van deelcerDficaten tot diploma
Prof. Dr. Joseph W.M. Kessels
3
SER Leven Lang Leren
11-02-2016
Mogelijkheden voor vernieuwing: flexibilisering (2) • Duitsland: Weiterbildungmasters
– Parhme, Werkervaring, PrakDjkgebonden
• Californië: Extended UniversiDes
– Volwassenen, avond en weekend – Extended programma’s: meer deelnemers dan de reguliere programma’s
Mogelijkheden voor vernieuwing: flexibilisering (3) • • • • • • • • • •
Gefaseerd en modulair Stapelen van studiepunten tot diploma Aansluiten bij ervaring Maatwerk bij aanwezige kennis en bekwaamheden Toepassing in en toetsing aan de werkprakDjk Tijd- en plaatsonakankelijk (Online) Werkplek als leerplek FinancieringssystemaDek die deelname en vraagsturing sDmuleert Commissie Rinnooy Kan / Adviescommissie ‘Flexibel hoger onderwijs voor werkenden’ (2014). Flexibel hoger onderwijs voor volwassenen. Adviesrapport. hmp://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaDes/rapporten/2014/03/12/ flexibel-hoger-onderwijs-voor-volwassenen.html
Prof. Dr. Joseph W.M. Kessels
4
SER Leven Lang Leren
11-02-2016
Is het onderwijs in staat om aantrekkelijk te worden voor volwassenen?
• Weinig prikkels voor LLL in het onderwijs • Weinig experDse in het ontwerpen van onderwijs voor en met volwassenen • volwassen deelDjders zijn extra last
• Weinig leraren kennen het werk van volwassenen
Intrinsieke moDvaDe voor werk en leren intrinsieke moDvaDe
Behoene aan: • de ontwikkeling van bekwaamheid • het vergroten van autonomie • het versterken van verbinding
Ryan & Deci, (2000): Intrinsic and Extrinsic MoDvaDons: Classic DefiniDons and New DirecDons (Self DeterminaDon Theory) Contemporary Educa;onal Psychology 25, 54–67
Prof. Dr. Joseph W.M. Kessels
5
SER Leven Lang Leren
11-02-2016
Twee kanten van een Proeve van Bekwaamheid Talentontwikkeling Persoonlijke groei Het beste uit jezelf halen Loopbaanbekwaamheden Je eigen weg vinden m.b.v. maatwerk • Intake, coaching, en differenDaDe • • • • •
• • • • • • • •
KwalificaDedossiers Exameneisen SelecDe en uitsluiDng Door- / Uitstroomcijfers Borging van kwaliteit Publieke verantwoording InspecDe toezicht AccreditaDe
Effecten van examendruk • Verlaagt de moDvaDe voor – zelfsturing – kriDsch denken – het geloof in eigen kunnen – een levenlang leren
• Verhoogt gevoelens van Amrein, A.L. and Berliner, D.C. (2002) ‘High-stakes tesDng, uncertainty, and student learning’, EducaDon Policy Analysis Archives 10(18). • KriDek van New York State Department (2004):
– angst – boosheid – pessimisme
VoorDjdig schoolverlaten neemt toe
SchoolprestaDes gaan omhoog
Prof. Dr. Joseph W.M. Kessels
6
SER Leven Lang Leren
11-02-2016
Effecten van examendruk • Het zelf-respect van zwakke studenten daalt • Leraren richten zich meer op cogniDeve zaken • PrestaDe belangrijker dan leerproces • Examinering versterkt de extrinsieke moDvaDe meer dan de intrinsieke • NegaDeve effecten van examinering beperken door keuzemogelijkheden, zelfsturing, en samenwerkend leren
Harlen & Deakin Crick (2002) Research Evidence in EducaDon Library. Zie ook het commentaar van Ryan & Weinstein (2009) vanuit de SDT
Mogelijke stappen Wegnemen van faalervaringen en frustraDe Bevorderen en erkennen van informeel leren Bevorderen van werkplekleren voor scholieren Ontschoolsing van het onderwijs Versterking van de leerfuncDe van bedrijven, instellingen en overheid: werken aan verbetering, vernieuwing, innovaDe • Opleidingsbevoegdheid voor leerbedrijven • • • • •
Prof. Dr. Joseph W.M. Kessels
7
SER Leven Lang Leren
11-02-2016
Jennings (2010): 70-20-10 • • • •
Jennings & Wargnier (2010). Effec;ve learning with 70-20-10. hmp://www2.crossknowledge.com/nl_NL/elearning/nieuws/actualiteit/702010.html KriDek: Vermeren, P. (2014) Jennings’ 70:20:10 framework hmp://evidencebasedhrm.be/702010-framework-jennings/
Informeel leren • • • • • • • • • • •
Elkaar opzoeken in het werk en kennis uitwisselen Intervisie en reflecDe met collega’s Bezoek aan een ander bedrijf, instellling, studiereis Samenwerken met collega’s aan urgente vraagstukken Werken aan verbetering en vernieuwing van werkprocessen, producten en diensten Samen onderzoek doen Deelnemen aan een (leer-)netwerk Mentoring en coaching Lezing of congres bijwonen Schrijven van een (vak)publicaDe Werkzaamheden voor vakorganisaDe en beroepsgroep
Prof. Dr. Joseph W.M. Kessels
8
SER Leven Lang Leren
11-02-2016
Voorbeelden samenwerking werkveld en Hoger Onderwijs rond LLL (1) • Dommel Valley Group • o.a. ASML, Philips, Océ/Canon, Van der Lande Werkplekleren in high tech bedrijven: Self-directed learning. Samenwerkingsproject tussen HR-professionals en UT Studenten Human Resource Development (HRD) hmp:///news-and-events/2015/february/dommel-valley-changing-visions-learning hmp://www.dommel-valley.org/
Voorbeelden samenwerking werkveld en Hoger Onderwijs rond LLL (2)
• Professionalisering van verpleegkundigen in hoogcomplexe zorg • Gelre Ziekenhuizen, Deventer Ziekenhuis, Ziekenhuisgroep Twente • Samenwerkingsproject tussen HRprofessionals en UT Studenten Human Resource Development •
Prof. Dr. Joseph W.M. Kessels
9
SER Leven Lang Leren
11-02-2016
Voorbeelden samenwerking werkveld en onderwijs rond LLL (3)
• • • •
Werkplekleren 3.0 Informeel leren Digitale ondersteuning hmp://www.evolva-group.nl/
• Duurzame samenwerking tussen zorg, techniek en onderwijs
Een infrastructuur voor LLL (1) ParDcipaDe in LLL is net zo belangrijk als openbaar vervoer en snelle internetverbinding • Leren aantrekkelijk maken door verbinding, samenwerking, respect, aandacht, fairness en plezier in bekwaamheid • Duurzame partnerschappen tussen werkveld en studenten • Een leercultuur voor bekwaamheidsontwikkeling
Prof. Dr. Joseph W.M. Kessels
10
SER Leven Lang Leren
11-02-2016
Een infrastructuur voor LLL (2) Aantrekkelijk vorm van beroepsregistraDe P(ermanente)E(educaDe)-systeem Erkenning van informeel leren Herbezinning beheer opleidingsbudgemen, A&O/O&O fondsen; fiscale mogelijkheden • Ontschoolsen van het formele onderwijs • • • •
Een Levenlang Leren is niet Levenslang • • • •
Over Prof. dr. Joseph W.M. Kessels Zie: hmp://josephkessels.com/biography Hoogleraar Universiteit Twente (Human Resource Development) Hoogleraar Open Universiteit (EducaDonal Leadership)
• •
[email protected] @JosephWMarie
Prof. Dr. Joseph W.M. Kessels
11
SER Leven Lang Leren
11-02-2016
Geraadpleegde bronnen (1): • • • • • • • • • • • • • • •
Allen, J. en A. de Grip (2012) Skill obsolescence, lifelong learning and labor market parDcipaDon. Applied Economics. 44 (25) 3237-3245. Commissie Rinnooy Kan / Adviescommissie ‘Flexibel hoger onderwijs voor werkenden’ (2014). Flexibel hoger onderwijs voor volwassenen. Adviesrapport. hmp://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaDes/rapporten/2014/03/12/flexibel-hoger-onderwijs-voorvolwassenen.html Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (2014). Kamerbrief, 31 oktober 2014 (referenDe: 689740). Den Haag. hmp://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaDes/kamerstukken/2014/10/31/kamerbrief-leven-langleren.html Onderwijsraad (2003). Werk maken van een leven lang leren. RegistraDenummer 20030322/740, november 2003. Den Haag: Onderwijsraad. hmp://www.onderwijsraad.nl/upload/documents/publicaDes/volledig/website__werk_maken_....pdf Onderwijsraad (2014). Meer innova;eve professionals. RegistraDenummer: 20140262/1069, november 2014. Den Haag: Onderwijsraad. hmp://www.onderwijsraad.nl/upload/documents/publicaDes/volledig/Meer-innovaDeve-professionals.pdf SER (2015). Hoe leren wij in de toekomst? Verslag van de SER dialoogbijeenkomsten over het onderwijs van de toekomst. hmps://www.ser.nl/nl/publicaDes/overige/2010-2019/2015/leren-in-toekomst.aspx Sledge, L. & Fishman, T. D. (2014). Reimagining higher educa;on. How colleges, universi;es, businesses, and governments can prepare for a new age of lifelong learning. A GovLab report. Deloime University Press. hmp://d2mtr37y39tpbu.cloudfront.net/wp-content/uploads/2014/05/DUP_758_ReimaginingHigherEducaDon.pdf Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (2013). Naar een lerende economie. Investeren in het verdienvermogen van Nederland. Amsterdam: Amsterdam University Press. hmp://www.wrr.nl/publicaDes/publicaDe/arDcle/naar-een-lerende-economie-1/
Geraadpleegde bronnen (2): •
•
•
•
•
•
Kessels, J.W.M. (2015). Hoger Onderwijs voor een leven lang Leren Flexibel Hoger Onderwijs voor volwassenen. Maakt het hoger onderwijs er werk van? Inleiding bij het Forum Debat Andragologie. Universiteit van Amsterdam, 12 maart 2015. hmp://josephkessels.com/bibliotheek/2015/kessels-jwm-2015-hoger-onderwijs-voor-een-levenlang-lereninleiding-symposium Kessels, J. W. M. (2013). Toekomst van het onderwijs in Vlaanderen. De school – een aantrekkelijke plek voor leren en werken in 2030? Een verkenning van relevante literatuur en beleidsdocumenten. pp. 46. Brussel: Koning Boudewijn SDchDng. ISBN: 978-90-5130-829-7 hmp://www.kbs-frb.be/publicaDon.aspx?id=308495&back=2060&langtype=2067 Kessels, J.W.M. & Keursten, P. (2011). Opleiden en leren in een kenniseconomie. pp. 27- 44. In: Kessels, J.W.M. & R.F. Poell (Eds.) Handboek Human Resource Development. Organiseren van het leren. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. 537 p. (ISBN 978 90 313 8564 5 NUR 801) Kessels, J.W.M. & Wijngaarden, P.J. van. (2008). Duaal wetenschappelijk onderwijs als brug: redenen en bezwaren. In: P.J. van Wijngaarden (red.). Over de brug. Discours over werken, onderzoeken en leren in het duaal wetenschappelijk onderwijs. pp.19-27. Romerdam: HRD Fonds-Performa. (ISBN: 9789086834146) Kessels, J.W.M. & Van Wijngaarden, P.J., (2005). L’approche compétence pour un enseignement supérieur en alternance dans une société de savoir. In C. Hahn (ed.) L’alternance dans l’enseignement supérieur. Enjeux et perspec;ves. p. 265-275. Paris: L’Harmaman. (ISBN 2-7475-8301-5). Harrison, R. & Kessels J.W.M. (2004). Human Resource Development in a knowledge economy. An organiza;onal view. Hampshire – New York: Palgrave Macmillan. (301 p.) (ISBN: 0-333-99015-3)
Prof. Dr. Joseph W.M. Kessels
12