dec 2012
VAN sturende professional NAAR sturende burger
verantwoording en zelfevaluatie Wmo werkplaats Nijmegen 2009 - 2012
Dr. Martha van Biene Mld
www.wmowerkplaatsnijmegen.nl
De rode draad Wmo WNS, burgers, onderwijs, werkveld en netwerken praktijkonderzoek met burgers – professionals competentie-ontwikkeling quick wins lokale en regionale inbedding tobbers en toppers sociaal maatschappelijk rendement eindproducten
Wmo werkplaats Nijmegen
1
dec 2012
Werkplaats Nijmegen heeft gewerkt aan: •
Passende wijze van werken ´uitvinden´ • Behoeftegestuurd (voorzien in de behoefte) • Eigen kracht eerst, inzet sociale netwerken in informele en formele zorg en ondersteuning • Resultaten zichtbaar maken op klantniveau
•
Ontmantelen van complexiteit • Sobere samenwerkingsstructuren, nieuwe infrastructuren • Aanpak van de organisatorische versnippering en super-specialisatie • Constructief ontregelen
•
Innoveren onder druk, bezuinigingen en decentralisatie – Keuzen maken en slimme allianties aangaan – Voorsorteren op de systeemveranderingen
Vraagpatronen onderzoek verhalen vertellen het leven
Ik geef mezelf een 9 voor geluk
wat heb ik nodig wat wil ik wat eis ik wat draag ik bij formele en informele netwerk
Wmo werkplaats Nijmegen
2
dec 2012
Verhalen van burgers zijn leidend analyse
ABCD x x x x
transcripties gesprek met de burger
instrument vraagpatronen
beleidsvorming/ -uitvoering
vraagpatronen onderkennen met respondenten en betrokkenen, adresseren, actie ondernemen
vraagpatronen
database
monitoring & signalering
ABCD
A
burger aan zet
Competentie ontwikkeling Actie-leren: de reflectieve praktijken waarin deelnemers elkaars (leer)vermogen aanspreken. De dialoog was het voertuig en hiermee ontwikkelden betrokkenen de volgende competenties: open vragen stellen i.p.v. gesloten vragen stellen uitnodigende vragen stellen i.p.v. voorspelbare vragen stellen betekenisgestuurd vragenstellen (doorvragen) i.p.v. probleemgestuurd vragenstellen (direct naar de oplossing toewerken) aanvullen waar nodig i.p.v. invullen voor de ander eigen kracht aanspreken (capaciteitsbenadering) i.p.v. overnemen Hoewel een voorspelbare opsomming is het voor hulpverleners en studenten een hele opgave om nieuwe invloedstijlen te ontwikkelen waarmee de persoon in zijn kracht komt.
Wmo werkplaats Nijmegen
3
dec 2012
Quick wins burgers, onderwijs, werkveld en netwerken
Burgers nemen actief deel: Meedoen, meewerken, meebeslissen, meewerken
Onderwijs: ´Nieuwe´ sociale professional, strategisch beleidsplan 2013- 2016 Narratief werken: dialogisch werken en narratief onderzoek (positieve uitkomst visitatie ´kwaliteitszorg onderzoek´ Werkveld en netwerken: Kantelen met burgers en professionals Begeleidingscommissie en projectleidersoverleg> naar één werkverband: niet de functie is van belang, maar ieders inbreng Lokale, regionale samenwerkingsrelaties tot stand gebracht
Quick wins burgers, onderwijs, werkveld en netwerken Burgers: groep allochtone moeders die elkaar opvoedsteun geven; proefwonen voor mensen met beperkingen; zelf ondersteuningsarrangementen maken, daarover regie houden; burgers voor burgers>activerend huisbezoek; business canvas model met burgers maken>inzicht in eigen kwaliteit van leven; dialoogtafels; mensen met psychosociale problemen als ambassadeurs, etc. Onderwijs: dialoog, intercultureel vakmanschap: sensitiviteit en religie; outreachend werken vanuit eigen kracht van de burger; ontwerpen trainingen voor vrijwilligers; nieuwe narratieve onderzoeksaanpakken met film; modulen werkplaatsen.
Narratief werken: narratief onderzoek en dialogisch werken. Werkveld en netwerken: Deelname professionals narratief onderzoek en actie-leerprogramma’s (Ede, Nijmegen, Peel en Maas, Elburg/Ubbergen/Almelo/Nunspeet, Professionals leren behoeftegestuurd werken (de vraag weten en in de behoefte voorzien); indentificeren, objectiveren en arrangeren van vragen; Ontregelen binnen netwerken; team is de groep rondom de klant (Peel en Maas). Lokale, regionale samenwerkingsrelaties tot stand gebracht (Nijmegen met name ook migranten netwerken); Gemeente Elburg en patrijen (GGZ e.a.),
Wmo werkplaats Nijmegen
4
dec 2012
Quick wins bestuurders en beleidsmedewerkers gemeenten, provincie, zorgverzekeraar Gemeente> debatpartner, adviseur, innovator en initiator
Provincie> kennispartner, praktijkonderzoek binnen de portefeuilles actief burgerschap, gezondheidszorg en preventie, werk en inkomen, leefbaarheid
Zorgverzekeraar> experimenten reductie dure zorg
Lokale en regionale inbedding in drie provincies: Noord en Midden Limburg; Gelderland, Noordoost-Brabant
Inbedding, hoe zichtbaar is de Wmo werkplaats in het HAN-onderwijs 2010: moeizame integratie van Wmo bevindingen en ervaringen; behalve bij IVS en IPS, Architecture in Health 2011: Wmo in de lift, meer deelname van docenten en studenten 2012: Wmo WNS geleidelijk en duidelijk aan het indalen: Wmo-werkplaats Fase 2 ´geadopteerd´ door CMV Strategisch beleidsplan ISS: nieuwe professional Lifters: betalen zelf een onderzoek en liften mee op de expertise van de werkplaats Belangstelling van andere faculteiten: ICT, techniek (zorggericht bouwen), seniorenmarketing, fac. management Belangstelling bachelor onderwijs/minoren; masters; regionale werkplaatsen contractonderwijs.
Wmo werkplaats Nijmegen
5
dec 2012
Inbedding, hoe zichtbaar in de regio? Lokale en regionale inbedding in drie provincies: Noord en Midden Limburg; Gelderland, Noordoost- Brabant, waaruit blijkt dat? Nieuwe onderzoeksvragen, lezingen, workshops, professionalisering werkveld, etc. Veel gevraagd leerconcept actie-leren´ (werkpraktijken zijn leidend), blijkt een hefboom voor professionele vernieuwing Veel belangstelling voor de doorstart naar Wmo Fase 2 Partijen wonen,welzijn en zorg, deelnemers aan de Wmo werkplaats, sluiten aan bij Top-sectorenbeleid HAN: Vitale Leefomgevingen Kleine Kernen, Talentontwikkeling, etc.
Toppers: 1 Peel en Maas: constructieve ontregelaar(s) 2 Elburg: gemeente direct in gesprek met de doelgroep 3 Nijmegen Hatert: faciliteren allochtone vrouwen ipv regisseren 4 Nijmegen SWON: lef, complexe doelgroep migranten ouderen 5 Ubbergen: kantelen>uiteindelijk toch>participatie van burgers Tobber: 6 Ede, Vilente (zorgorganisatie) met het doel wijkgericht te werken kwam niet tot beleidsvorming> legde de vraagpatronen bij de gemeente en de beleidswerkers aldaar raakten intern niet op stoom. Er was welwillendheid, maar geen voortgang. Bezuinigingen waren sturend voor wat er allemaal niet (meer) kon. Uiteindelijke resultaat: toch een mooi product voor en door vrijwilligers: uitgezet door organisatie De Medewerker.
Wmo werkplaats Nijmegen
6
dec 2012
Ondersteuningsarrangementen samenstellen met de persoon en zijn formele en informele netwerk
Ik ben zelfstandiger geworden Ik wil verhuizen Maatwerk
Proefwonen Wonen Helden
Vraagpatroon ‘ouder worden’ Ik word ouder en wil blijven wonen waar ik woon, met service en ondersteuning Ik ben blij dat ik ouder word. Ik wil hier blijven wonen Soms ben ik bang dat ik niet meer zelf alles kan, boodschappen doen, naar de dokter, leuke dingen doen. Met de gemeente, de dokters, de winkels gaan we bekijken: - Hoe we de zorg thuis kunnen brengen - Service bieden aan huis - Buitenshuis leuke dingen kunnen doen
Wmo werkplaats Nijmegen
7
dec 2012
Ondersteuningsarrangement samenstellen en onderhouden “Een individueel arrangement is een aanbod van diensten dat is samengesteld op basis ´eigen kracht eerst´ en waar nodig een ondersteuningstraject met behulp van zijn sociale netwerk en professionals. Het aanbod draagt in de ogen van de vrager optimaal bij aan de problemen die hij ervaart. Hij heeft de middelen in handen heeft om een op maat gesneden individueel arrangement samen te stellen en te onderhouden” . Bron: Wmo Werkplaats Nijmegen, 2011
Bouwstenen Business Canvas Model
BURGER SEGMENT
begint bij de burger 20 ondersteuningsarrangementen onder het vergrootglas images by JAM
Wmo werkplaats Nijmegen
8
dec 2012
kern activiteiten
waarde propositie
relatie
netwerk partners
kosten structuur
burger segmenten
kern bronnen
distributie kanalen
9 bouwstenen Business Canvas Model
inkomsten stromen images by JAM
In het instrument komen een gestructureerde kosten-baten afweging samen met het economisch en maatschappelijk nut van de betreffende innovatie. De BCM kijkt vijf jaar vooruit naar als het traject ‘volwassen’ is. Hierbij wordt het financieringstekort afgezet tegen de maatschappelijke baten. Zo heeft de maatschappij bijvoorbeeld baat bij substitutie van formele zorg door mantelzorg of het voorkomen van dure zorg en opnames door preventie. Deze baten worden geschat en gekwantificeerd door te werken met onderzoek, literatuur, wetenschap, aannames en experts. Door een inzicht in de reële kosten van nieuwe werkwijzen en hun potentiële waarde in maatschappelijke baten kan een vergelijking gemaakt worden. Op deze wijze krijgen stakeholders en potentiële financiers een zo breed en concreet mogelijk inzicht in levensvatbaarheid, het functioneren en de positieve effecten van de innovatie.
Weten en meten van effecten 20 geselecteerde casussen www.jochumdeuten.nl
Tussenrapportage gereed Effectenarena>Effectencalculator Doorstart naar Wmo Fase 2: 10 casussen jongeren/eenzaamheid – transitie jeugd Peel en Maas en Overbetuwe
Wmo werkplaats Nijmegen
9
dec 2012
! "
#
$ ""
$
%& ' ( )* + &
)
(
$
(
$ $ ' ( $ ' (
$
, . /
0 (
2
& -
$" (
1
,
( -
$ ,
1
$
.
32
$
41
'
&
1
$
.
Met dank aan allen die bijdroegen
Wmo werkplaats Nijmegen
10
dec 2012
Vragen?
Martha van Biene
[email protected]
Wmo werkplaats Nijmegen
11
