Nieuwjaarstoespraak Deventer – 5 januari 2016 "Zij hebben geweren, maar wij hebben kaarsjes en bloemen." Dames en heren, jongens en meisjes, U heeft het filmpje vast gezien. Een gesprek tussen een angstig jongentje en zijn vader bij een zee van bloemen en kaarsjes. Kort na de aanslagen in Parijs van afgelopen november. Ik moet nog vaak denken aan dat ontroerende fragment. Van dichtbij voelden we de impact van geweld en terrorisme. Waar hebben onschuldige mensen die terreur aan verdiend? Nu dichtbij, maar al zo lang verder bij ons vandaan. Het antwoord aan het jongetje is ontwapenend. Niet letterlijk helaas, maar de boodschap is daarom niet minder krachtig. Als we elkaar vasthouden en ons verantwoordelijk tonen voor onze naaste zal geweld niet overwinnen! "Zij hebben geweren, maar wij hebben kaarsjes en bloemen." Begin december hebben we besloten 250 extra vluchtelingen op te vangen in onze gemeenschap. Mensen die de dood in de ogen hebben gekeken. Mensen die in een ultieme poging aan het geweld om hun heen te ontsnappen, de erbarmelijke tocht naar Europa hebben ondernomen. Met de opvang van deze mensen lossen wij hier de grote humanitaire crisis niet op. Maar we sluiten ook onze ogen niet voor de realiteit van de vluchteling die gisteren, vandaag en morgen bij ons voor onze deur staat. Ik heb veel verschillende reacties gehoord op dit besluit. En ik begrijp de zorgen die gepaard gaan met de vluchtelingenopvang.
1
Maar ik ben er van overtuigd dat de vluchtelingen die naar Deventer zijn gekomen geen bedreiging zullen zijn, maar vooral goede buren. En ik merk gelukkig dat velen in Deventer er ook zo over denken. Ik heb de afgelopen tijd veel warmte geproefd. Mensen die – soms ondanks hun twijfels en vraagtekens – de vluchtelingen welkom heten. Mensen ook die op verscheidene manieren hulp aanbieden. Daar ben ik dankbaar voor. Een gezamenlijke uitdaging is om jongeren weg te houden van extreem gedachtengoed. Radicalisering heeft meestal een lokale voedingsbodem. Een goede band met de samenleving, perspectief in onderwijs en arbeidsmarkt is zo belangrijk. Of je nou Hans of Achmed, Aisha of Annelies heet, als je je hier echt Thuis voelt, is de verleiding tot radicalisering zó veel kleiner! Zorgwekkende signalen voor radicalisering zijn er gelukkig niet in Deventer. Via ons netwerk van jongerenwerk, scholen, sportverenigingen, moskeeën, zorg en welzijn zijn we daar alert op. >>> Hebben we het over perspectief, dan hebben we het na jaren van recessie gelukkig ook weer over onze economie. Het beeld van economische vooruitgang in Deventer loopt gelijk op met dat van de landelijke economie. Net voor de kerst kwam het bericht dat een aantal grote landelijke winkelketens uitstel van betaling hadden aangevraagd en inmiddels failliet zijn verklaard. Een onzekere tijd voor het personeel wiens baan op de tocht staat. En heel onwerkelijk ook. Ik denk bijvoorbeeld aan V&D, dat al zolang beeldbepalend is in het centrum van Deventer. We hopen op een doorstart in enigerlei vorm.
2
Maar in de breedte zien we de Deventer economie weer aantrekken. De woningbouw en woningverkoop groeit, er zijn meer startende ondernemers en lokale bedrijven weten zich nadrukkelijker op exportmarkten te bewegen. Om u een idee te geven: Senzora verscheept iedere week 20 vrachtwagens met wasmiddelen naar Engeland. Sloten Diervoeders stuurt jaarlijks tussen de 1500 en 2000 bulkcontainers met opvolgmelk naar alle hoeken van de wereld. Kepro is een dierengeneesmiddelenbedrijf dat flink groeit. Het exporteert naar bijna 30 landen. Deventrade heeft zich opgewerkt tot de nummer 2 teamleverancier van sportkleding in Engeland. Voor het beeld: 7 jaar geleden deden ze niets in het buitenland. En ik kan u vertellen dat dit slechts een paar voorbeelden zijn. Er zijn veel meer bedrijven succesvol in binnen- en buitenland. Daarom heeft MKB Deventer in 2015 een exportvereniging opgericht. Buitenlandse groei is en blijft een belangrijke basis voor de Deventer economie. Afgelopen najaar zijn we ook gestart met het International Office. Dit is een samenwerking tussen het Deventer bedrijfsleven, de kennisinstellingen, de culturele sector, internationaal actieve organisaties en de gemeente. Doel is om kansen voor internationale samenwerking binnen en tussen de sectoren nog beter te gaan benutten.
3
Ondertussen blijft onze plek aan de A1 en aan de IJssel een aantrekkingskracht hebben. De bedrijvigheid in Deventer trekt verder aan. We werken ook hard aan behoud van bestaande bedrijven en willen deze alle ruimte bieden om verder door te groeien. Zo blijven we in beweging. Maar dat gaat niet vanzelf. Het vraagt dat we ons als bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid schouder aan schouder inzetten. De oproep hiertoe van bijvoorbeeld de voorzitters van de DKW en MKB Deventer ondersteun ik van harte. Saxion sluit met de focus op Living Technology als succesvolle topHBO instelling naadloos aan op het DNA van Deventer en OostNederland. Samen met Aventus zijn ze lokaal en regionaal een gewaardeerde samenwerkingspartner. Kortom; een gezamenlijke inzet is meer dan ooit nodig en kansrijk. Geïnspireerd door de waarden en de oriëntatie van de Hanze, die verder gaan dan de gemeentegrenzen. Samenwerken aan meer business en banen: regionaal binnen de Cleantechregio stedendriehoek, waar we nu echt slagkracht aan het realiseren zijn maar ook breder binnen oost-Nederland en grensoverschrijdend naar onze oosterburen “We moeten de voorzichtigheid om zichtbaar te zijn van ons afschudden”, zei Harold Viscaal onlangs in de Stentor. Het pleidooi van de nieuwe voorzitter van het MKB raakt mij. Deventer heeft zóveel om te laten zien. En zoveel meer kansen op nog meer zichtbaarheid – bij het publiek, maar ook bij investeerders. >>>
4
Onzichtbaar zijn we in ieder geval niet. Ons bruisende evenementenprogramma leverde Deventer in 2015 de titel evenementenstad van het jaar op. Deventer is een attractie. Een groot compliment aan iedereen die dat heeft mogelijk gemaakt. En over zichtbaarheid gesproken: mooi dat Deventer in 2017 een van de gaststeden voor het EK vrouwenvoetbal is. Als we het hebben over aantrekkingskracht, dan denk ik ook aan onze bijzondere binnenstad, die op verschillende plekken wordt vernieuwd en verfraaid. Dat is een proces van jaren. Zo start bijvoorbeeld binnenkort de bouw van de nieuwe bibliotheek aan de Stromarkt. Het vernieuwde stationsplein zorgt straks voor een frisse en functionele entree naar de binnenstad. De nieuwe, ruime fietsenstalling onder het stationsplein is net geopend. Ook wordt het Churchillplein komend jaar aangepakt. Daarmee komt een einde aan die rare verkeerskronkel die hier voor de schouwburg ligt. Die en andere wegwerkzaamheden gaan onvermijdelijk gepaard met overlast. Ik hoor u zuchten. ‘Gaat die gemeente wéér de hele stad ontregelen?’ We proberen de werkzaamheden zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen, maar overlast zal er ook in 2016 zijn. Maar ik kan u verzekeren dat de kwaliteit en bereikbaarheid van Deventer er uiteindelijk fors op vooruit gaat! >>> In 1966 sprak toenmalig burgemeester Nico Bolkestein, tijdens de nieuwjaarstoespraak de volgende woorden: “Zowel de huisvesting als de organisatie van de gemeentelijke diensten hebben in 1965 veel aandacht gehad. De verbouw van het stadhuis kan thans als bijna voltooid worden beschouwd.” 5
We zijn nu 50 jaar verder, De ‘gemeentelijke diensten’ zijn in die tijd behoorlijk veranderd. De panden waarin de gemeente haar onderkomen heeft ook. Gisteren mocht ik de eerste bezoeker welkom heten in het prachtige nieuwe stadhuis aan het Grote Kerkhof. Een gebouw zo mooi, dames en heren, ik kan er wel een glossy over schrijven. Het is bijzonder dat we het gebouw deze week echt in gebruik hebben genomen. En dat u nu op één plek terecht kunt voor al uw gemeentezaken. In een gebouw dat – als ik dat in alle bescheidenheid mag zeggen – een aanwinst is voor Deventer. De architectuur van Michiel Riedijk is even spraakmakend als - gek genoeg - vanzelfsprekend. Het hecht eeuwenoude panden op een natuurlijke manier aan nieuwbouw. En door het Deventer Raamwerk zetten ruim 2300 Deventenaren hun persoonlijke stempel op dit gebouw. In de week van 11 april vindt de officiële opening plaats. Iedere Deventenaar krijgt daarvoor een uitnodiging, maar noteert u het alvast in de agenda. Had ik u al verteld dat het stadhuis één van de duurzaamste overheidsgebouwen van Nederland is? We gebruiken zelfs onze trouwe vriend - de IJssel - als bron voor het verwarmen en koelen van het stadhuis. Overigens is in 2015 ook een omvangrijke veiligheids-upgrade van de IJssel afgerond. Het project Ruimte voor de Rivier heeft de kans op overstromingen door de klimaatveranderingen fors verminderd.
6
En passant zijn er ook nog eens 26 bommen uit de Tweede Wereldoorlog onschadelijk gemaakt. En de maatregelen hebben het aangezicht van Deventer er bovendien alleen maar nog fraaier op gemaakt. >>> Na de klimaattop van december 2015 staat het thema met rood omsingeld op beleidsagenda’s wereldwijd. Veel van wat ons zo vertrouwd is, staat nu ter discussie en zal binnen een generatie leiden tot grote veranderingen. Volgens mij is het dom om deze ontwikkeling te zien als bedreiging. Zeker voor onze gemeente en regio liggen hier enorme kansen voor nieuwe business en banen. Maar dan moet je wel het lef en de inzet tonen om samen op kop te willen gaan. Het woningabonnement in Deventer is een mooi voorbeeld. Een lokale en regionale samenwerking tussen bouw- en installatiebedrijven, woningcorporaties, Sallcon, provincie en gemeente. Met als doel: energiezuinige woningen zonder dat bewoners zelf hoeven te investeringen. De start van het project begon lokaal maar wordt inmiddels regionaal en landelijk opgepakt. Hiermee zetten we Deventer op de kaart als duurzame maakstad. En beter nog: we leveren een wezenlijke bijdrage aan de klimaatdoelstellingen van Nederland. >>> In het sociale domein lag er in 2015 voor gemeenten een flinke klus in het verschiet. Met drie grote decentralisaties kreeg de gemeente als meest nabije overheid er omvangrijke verantwoordelijkheden bij.
7
Het werd een jaar van opstarten, uitzoeken en elkaar zien te vinden. Gelukkig niet alleen, we doen en deden dat met alle partijen op het gebied van zorg, werk en inkomen en jeugd. In Deventer is het eerste jaar van deze omvangrijke transitie dan ook relatief soepel verlopen. De uitverkiezing tot een van de tien gouden zorggemeenten was een mooie blijk van waardering. Het komende jaar 2016 zal worden gebruikt om in het sociale domein van transitie tot transformatie te komen, d.w.z. doorgaan met structureel hervormen door nog meer de burger centraal te stellen bij de toegang tot zorg en hulpverlening. Het moderne noaberschap is in onze gemeente al flink ontwikkeld. Het zit in onze genen en is de afgelopen decennia ook actief gestimuleerd vanuit de wijkaanpak, nu WIJ Deventer. Denk bijvoorbeeld aan onderlinge zorg, gezamenlijk eten, bewegen of bijvoorbeeld samen de buurt schoonhouden. Dat kan alleen dankzij een legioen van tienduizenden vrijwilligers. Mensen die een enorme steun zijn voor hun naasten of een bijdrage leveren aan de samenleving als geheel. Ik wil deze mensen een groot compliment geven. En ook de professionals in de wijken zoals de sociale teams, gezinscoaches, wijkmanagers en opbouwwerkers voor hun inzet en doorzettingsvermogen het afgelopen jaar. Dat geldt ook voor politiezorg. Deventer heeft bijvoorbeeld het afgelopen jaar meerdere nieuwe wijkagenten erbij gekregen. Wijkagenten zijn nog meer dan voorheen de spil in een wijk, buurt of dorp. Samen met oplettende inwoners vergroten zij de veiligheid en leefbaarheid in Deventer.
8
Natuurlijk moet er in de wijken en dorpen meer gebeuren om er prettig te kunnen blijven wonen. We hebben de afgelopen jaren flink geïnvesteerd in wijken waar dat echt nodig was. Denk aan de Rivierenwijk en Keizerslanden. Dat waren grote, veelomvattende opgaven. De komende jaren kijken we hoe we ervaringen met deze herstructureringen kunnen toepassen op andere wijken. Geen grootschalige wijkvernieuwingen meer, maar het op sterkte houden van wijken, buurten, dorpen met ingrepen op maat. Dat is een continu proces. En een gezamenlijk proces. Samenwerking tussen inwoners, sociale teams, wijkagenten, gemeente en alle denkbare betrokken partijen is daarbij cruciaal. >>> U heeft dat werkwoord - samenwerken - meermalen in mijn verhaal horen terugkomen. Het lijkt een uitgehold appèl – misschien zelfs een zwaktebod in het licht van de bezuinigingen van de afgelopen jaren - maar ik geloof er echt in: we hebben elkaar nodig. Met samenwerking gaat Deventer vooruit. Met gedeelde kennis, ideeën, specialismen, enthousiasme en verantwoordelijkheden kunnen we zoveel meer bereiken. Binnen Deventer, in de regio, zelfs ver daarbuiten. Ik hoop dan ook dat we elkaar in 2016 opnieuw weten te vinden. Dat we naar elkaar blijven omkijken. Ook naar onze nieuwe buren. En dat we samen blijven bouwen aan een stad, aan dorpen en een platteland, aan een Deventer dat u en ook mij als burgemeester zo aan het hart gaat. Ik wens u en allen die u lief en dierbaar zijn een fantastisch nieuwjaar!
9
