Ziekenhuiswetgeving. Een snelcursus voor ziekenhuisdirecties en beheerders
Gent 5 november 2015
Stefaan Callens Deeltijds gewoon hoogleraar gezondheidsrecht KULeuven Advocaat te Brussel
INHOUD I.
BELGISCHE GEZONDHEIDSZORG ALS EEN SYSTEEM BENADEREN II. IMPACT VAN EUROPA OP ZIEKENHUISSECTOR III. PRINCIPES VAN ZIEKENHUISWET IV. BEROEPSUITOEFENING V. AANDACHT VOOR PRIVACY VI. IMPACT VAN OVERHEIDSOPDRACHTENWETGEVING VII. IMPACT VAN ZESDE STAATSHERVOMRING 2
I.
BELGISCHE GEZONDHEIDSZORG ALS EEN SYSTEEM BENADEREN
- dynamisch, moeilijk te sturen, afhankelijk van andere systemen - streeft toegankelijkheid en kostenefficiëntie na - overlegmodel. Wat in de toekomst? -
à herziening van de Ziekenhuisfinanciering? - Nu: Ziekenhuisbudget (voor ziekenhuis) en afhoudingen erelonen (voor artsen) - Toekomst: - Federaal regeerakkoord - KCB - Plan van 3aanpak
II. IMPACT VAN EUROPA OP ZIEKENHUISSECTOR • Ziekenhuissector: nog nationale sector in toenemend Europese regelgeving o Bevoegdheden federaal/gemeenschappen o Impact Europa • Algemeen • • • •
• • • •
Verdrag – staatssteun en ziekenhuisfinanciering Richtlijnen Verordeningen Belang van rechtspraak: Hof van Justitie - Terugbetaling van buitenlandse ingrepen
Richtlijn gegevensverwerking Richtlijn geneesmiddelen Richtlijn medische hulpmiddelen 4 Richtlijn arbeidstijdwetgeving
• Europa en overheidsopdrachten • Europa en mededinging • • •
Mededinging versus commercialisering Mededinging en kartels, misbruik van machtspositie, diensten van algemeen economisch belang Mededinging en staatssteun: Wat met financiering zorgactoren? - > belang van regelgeving inzake staatssteun: zie IRIS dossier
- Impact van Europees Semester
5
III. PRINCIPES VAN ZIEKENHUISWET • TOEPASSINGSGEBIED: o
Belang van definitie
o
Elementen: • Op elk ogenblik (dus ook ‘s nachts) • onderzoek/behandeling • Medisch, medisch-technisch, verpleegkundig, logistiek, paramedisch kader • Aan patiënten die er kunnen verblijven • Om gezondheid te herstellen, verbeteren of te stabiliseren
6
o
Privaatrechtelijke ziekenhuizen (à door VZW/NV/ BVBA)
o
Publiekrechtelijke ziekenhuizen (à intercommunale; O.C.M.W., A.V.) • Uitz. Militair ziekenhuis
7
o
Polikliniek versus daghospitaal en functie nietchirurgisch dagziekenhuis • Privéklinieken? • •
o
Decreet risicovolle medische praktijken Wetsontwerp Onkelinx
Algemeen belang • Staatssteun vereist dat dienst algemeen belang nastreeft…
o
Kan een NV een ziekenhuis uitbaten? • Quid met debat privatisering, commercialisering, vermarkting? 8
o
Openbaar ziekenhuis • OCMW-ziekenhuis (zie art. 218 e.v. Decreet 19 december 2008); intercommunale •
Hoofdstuk XII (nu art. 219 Decreet 19 december 2008) - Met één of meerdere OCMW’s of vzw’s - Autonome Verzorgingsinstelling Vb: Zol
9
- Oprichting en statuten goedkeuring van gemeenteraad/Vlaamse regering - Stemmenaantal: ifv inbreng •
Hoofdstuk XIIbis (nu art. 236 Decreet 19 december 2008) - OCMW’S, vzw, hoofdstuk XII (oprichten of er lid van worden) - Voorwaarden: OCMW voldoet niet meer aan erkenningsvoorwaarden of noodzakelijk voor optimalisering ziekenhuisaanbod in regio - Goedkeuring gemeenteraad en machtiging van Vlaamse regering - Stemmenaantal: in verhouding tot aantal bedden en/of omzet van ingebrachte ziekenhuis - 1/3 van de door OCMW aan te wijzen stemgerechtigde beheerders kunnen deskundigen zijn die geen lid zijn van de Raad voor maatschappelijk welzijn
10
•
Afstoting van een ziekenhuis door een OCMW - Indien kan worden aangetoond dat er geen behoefte meer is aan OCMW-ziekenhuis
11
o
Private ziekenhuizen • Art. 15 Ziekenhuiswet: rechtspersoon die uitsluitend ziekenhuizen of gezondheidsvoorzieningen of medisch-sociale inrichtingen als statutair doel heeft, dus niet meer school, rusthuis, kinderopvang, … • Statuten • Raad van bestuur versus algemene vergadering • Orgaan van dagelijks bestuur/vertegenwoordiging • Raad van bestuur • POC
12
o
Algemene of acute (min. 150 bedden) en gespecialiseerde of categorale ziekenhuizen • Quid minimum aantal bedden en VWEU? • Quid staatshervorming?
o
Wat met privé-klinieken?
13
• NAAR EEN GEÏNTEGREERD ZIEKENHUIS/NAAR EEN NIEUW ZIEKENHUISCONCEPT • • • •
Artsen: geen eiland Specialisatie Globale doelstelling Integratie van medische activiteit, maar medische activiteit moet in optimale voorwaarden kunnen geschieden • Respect voor autonomie • Quid protocollen?
14
Betrokkenheid bij besluitvorming via medische raad • Verpleegkundige activiteit • Integrerend deel van ziekenhuisactiviteit maar moet in optimale omstandigheden kunnen geschieden • Hoofd van verpleegkundig departement werkt samen met hoofdgeneesheer met oog op realisatie van integratie •
• Ziekenhuisconcept is niet af • Kantelen van zorg • Van structuurgebonden naar zorgprogrammageoriënteerde erkenning • Patiënt staat centraal als klant
15
• ZIEKENHUISWET: GLOBALE REGELING VOORAL VOOR BEHEERDERS EN ARTSEN o
Ziekenhuiswet biedt minimumregeling • • •
Nog veel koninklijke besluiten Complex Vooral aandacht voor arts, veel minder voor patiënt, al wijzigt dit: - Zie bvb. art. 30
16
• ROL VAN ZIEKENHUISBEHEERDER •
Art. 16: algemene en uiteindelijke verantwoordelijkheid voor ziekenhuisactiviteit op vlak van • Organisatie • Werking • financiële vlak • • •
• •
Wie? Raad van bestuur/beheerscomité Impact VZW-wetgeving Beheerders treden niet op in eigen naam maar in naam en voor rekening van rechtspersoon - Uitzondering? Schade door derde? Schade door vzw? - Bestuurdersaansprakelijkheid - Strafrechtelijke aansprakelijkheid Beheerder werkt samen met directeur, hoofdgeneesheer, ziekenhuisapotheker Directeur: is door beheerder belast met algemene leiding van de dagelijkse werking van het ziekenhuis. Hij is rechtstreeks en uitsluitend verantwoordelijk tegenover de beheerder. 17
• STRUCTURERING VAN MEDISCHE ACTIVITEIT • Hoofdgeneesheer •
Verantwoordelijk voor goede gang van zaken in medisch departement - Exclusief aan ziekenhuis verbonden (tenzij groepering) - Organisatie en coördinatie van medische activiteit i.s.m diensthoofd en medische staf - Manager van medisch gebeuren - Werkt mee aan integratie van medische activiteit - Werkt samen met o.a. hoofd van verpleegkundig departement - Streeft naar rationele en adequate organisatie van zorgverstrekking via optimaal mogelijk gebruik van middelen
18
•
- Neemt initiatieven om kwaliteitszorg te bevorderen, naleving van wettelijke bepalingen betr. medische activiteiten, medisch reglement, beheersbeslissingen inzake organisatie en coördinatie van medische activiteiten, - Samenwerking en groepsgeest bevorderen - Maatregelen om ziekenhuishygiëne te bevorderen - Aanleg en bewaring medisch dossier - Registratie medische activiteit - Medical audit: KB 25 april 2014 belangrijke verduidelijkingen - Medische permanentie organiseren /medewerking van artsen aan wachtdiensten - Persoonlijk dossier van artsen Medisch dossier en patiëntendossier: Art. 25 Ziekenhuiswet: - Bewaren medische dossiers niet langer alleen “in‟ ziekenhuis, voortaan ook uitbesteding aan extramurale opslagbedrijven 19
• Geneesheer-diensthoofd • • • • • •
Klassieke diensten of ook afdelingen, zorgprogramma’s? Benoemd door beheerder Exclusief aan ziekenhuis (tenzij groepering) Verantw. voor goede gang van zaken op dienst Orga. en coörd. van medische activiteit op dienst In contact met hoofdgeneesheer en hoofdverpleegkundigen
20
• Medische staf • • • • • • •
Ziekenhuisgeneesheren Contract met ziekenhuis; benoeming - Quid huisarts die bevalling komt doen? Verzekert medewerking van artsen bij geïntegreerde werking van ziekenhuis Kwaliteitstoetsing Colloquia Bespreking van mkg-gegevens Evaluatie voorschrijven van geneesmiddelen
21
• ORGANISATIE VAN MEDISCHE ACTIVITEIT • Intern en extern kwalitatief toetsen van activiteit •
Extern: colleges van geneesheren voor bvb. zorgprogramma’s - Geven feedback aan ziekenhuis
• Medisch dossier
22
• STRUCTURERING VERPLEEGKUNDIGE ACTIVITEIT • Hoofd van verpleegkundig departement • • • •
Directeur nursing Dagelijkse leiding over verpleegkundig en verzorgend personeel Benoemd door beheerder na advies van directeur en hoofdgeneesheer Bevordert uitbouw van verpleegkundig beleid - Evt. taken toevertrouwen aan verpleegkundige-diensthoofd of hoofdverpleegkundige
23
• Verpleegkundig-diensthoofd • • • •
Verantwoordelijk voor meerdere verpleegeenheden Benoemd door beheerder na advies van directeur, hoofdgeneesheer, directeur nursing Verantwoordelijk voor organisatie, continuïteit, kwaliteit van verpleegk. activiteit in bevoegdheidsgebied Evt. taken toevertrouwen aan hoofdverpleegkundige
• Hoofdverpleegkundige • Verpleegkundige staf
24
• ORGANISATIE VAN VERPLEEGKUNDIGE ACTIVITEIT • Verpleegkundige activiteit maakt integrerend deel uit van ziekenhuisactiviteit. • Moet in optimale omstandigheden plaatsvinden: samenwerking hoofd verpleegkundig departement en hoofdgeneesheer • Interne en externe kwalitatieve toetsing •
Federale Raad voor Kwaliteit van Verpleegkundige Activiteit en externe toetsing
• Verpleegkundig dossier
25
• BETROKKENHEID VAN ARTSEN BIJ BESLUITVORMING VIA MEDISCHE RAAD o o o o o
Vertegenwoordigingsorgaan voor artsen Verplicht voor ziekenhuisbeheerder Aantal in functie van aantal artsen Bij samenwerking van ziekenhuizen kan met één medische raad worden gewerkt Vereist goedkeuring Nationale Paritaire Commissie Geneesheren-Ziekenhuizen
26
o
Bij fusie: • Één medische raad
o
Taken • Kwaliteit van geneeskunst bevorderen en evalueren • Bij medical audit: samenwerking tussen medische raad en hoofdgeneesheer • Groepsgeest onder ziekenhuisgeneesheren bevorderen • Samenwerking met verpleegkundigen, paramedici enz. bevorderen • Geneeskundige activiteiten met wetenschappelijk karakter stimuleren 27
o
Verplicht advies over: • • • • • • •
Gewoon advies versus verzwaard advies (zie verder) Algemene regeling (verzw. advies) Medisch reglement (verzw. advies) Vaststelling/wijziging van medisch personeelskader Benoeming van hoofdgeneesheer (verzw. advies) Benoeming diensthoofd Toelating ziekenhuisgeneesheer
28
• Afzetting (verzw. advies), behalve afzetting om dringende reden • •
Is opzeg een afzetting? - Opzegtermijn/medische raad Afzetting om dringende reden - Voorwaarden - Voorbeelden
• Andere sancties tegen ziekenhuisartsen
29
• Jaarlijkse begrotingsramingen van medische activiteiten • Vaststelling van behoeften inzake medische uitrusting • Aanschaffing en herstellingen van medische uitrusting die via honoraria worden gefinancierd (verzw. advies) • Overeenkomsten met derden die weerslag hebben op medische activiteit • •
Ontbinding fusieplan
30
• Oprichting/wijziging/opheffing medische dienst • Verbouwing ziekenhuis/wijziging van bestemming van lokalen met weerslag op medische activiteit • Verandering van stelsel mbt toegang van ziekenhuisartsen tot medische activiteit • Kader van verpleegkundig en paramedisch personeel • Vaststelling en wijziging van personeel gefinancierd via honoraria (verzw. advies) • Klachten ivm werking van medische diensten
31
o
Verplicht eenvoudig advies versus verzwaard advies • Voorwaarden verzwaard advies • • • • • •
Schriftelijke adviesvraag Betreffende punten van verzwaarde advies Schriftelijk en gemotiveerd Binnen een maand Met meerderheid van 2/3 van stemgerechtigden Beheerder kan zich niet aansluiten bij advies (dus negatief advies)
• Eventueel bemiddelingsprocedure
32
o
Medische raad geeft advies maar sluit soms ook overeenkomsten af: • Bvb. financiële regeling: is bindend voor individuele arts (pas op: andere regeling dan in geval van algemene regeling (zie verder)
o
Transparantie van beheersbeslissingen • Medische raad heeft recht op bepaalde inlichtingen • • • • • • • •
Lijst van personeel Gemiddelde jaarlijkse wedde anciënniteit van verpleegkundigen Totaal van personeelskosten Percentage van erelonen dat aan artsen toekomt voor de diensten Voorstel van ziekenhuisbudget Beslissingen inzake erkenning Budget van het volgende jaar Feedback omtrent minimale klinische gegevens 33
o
Permanent overleg comité (POC) • Delegatie beheer en medische raad: pogen consensus te bereiken en dit bij opdrachtgevers te verdedigen
34
• RECHTSVERHOUDINGEN TUSSEN HET ZIEKENHUIS EN DE ARTSEN o o o o o o
Arts als bediende (vaak in universitaire ziekenhuizen) Arts als statutair (openbare ziekenhuizen) Arts als zelfstandige (vaak in privé-ziekenhuizen) Rechten en plichten vermeld in algemene regeling Associaties van artsen ASO: Recent KB van 23 april 2014 tot vaststelling van de algemene criteria voor de erkenning van geneesheer-specialisten, stagemeesters en stagediensten: ZH of stagemeester als werkgever van de ASO? 35
o
Algemene regeling • • • • • • •
Geen bepalingen die professionele autonomie aantasten Voorwaarden van aanwerving Beëindigingsregelingen Werkvoorwaarden Financiële regelingen Regelingen van medische permanentie Regelingen extramurale praktijk
36
• Algemene regeling versus individuele regeling o
Wat wanneer de algemene regeling is gewijzigd na pos. advies van medische raad: • Bindend voor elke arts?
• Algemene regeling versus financiële regeling
37
• RECENTE ONTWIKKELINGEN OMTRENT HET STATUUT VAN DE ZIEKENHUISARTS
- Keuze aan ziekenhuizen neemt af Tabel: Evolutie van het aantal algemene ziekenhuizen en uitbatingsplaatsen AZ per type Vlaams Gewest, 2000-2013 Aantal algemene ziekenhuizen Aantal uitbatingsplaatsen Universitaire ziekenhuizen Uitbatingsplaatsen universitaire ziekenhuizen Acute ziekenhuizen Uitbatingsplaatsen acute ziekenhuizen Categorale ziekenhuizen Uitbatingsplaatsen categorale ziekenhuizen
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 91 88 85 85 83 81 79 75 74 71 67 67 67 66 139 137 132 130 129 124 123 122 118 115 113 112 111 110 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 5 5 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 69 116 18 18
66 114 18 18
63 108 18 18
63 106 18 18
62 106 17 17
61 102 16 16
59 101 16 16
56 100 15 15
56 98 14 14
bron: Zorg en Gezondheid, gegevens op basis van verleende erkenningen, 31/12 van het jaar
54 96 13 13
52 96 11 11
52 95 11 11
53 95 10 10
53 95 9 9
- VACATURES, AANBOD VAN CONTRACTEN, OVERHEIDSOPDRACHTENWETGEVING EN RECHTSMISBRUIK
• Vaststellingen o
Fusies, minder ziekenhuizen
o
Netwerken • Tussen ziekenhuizen • Via bestuurders, directeurs
o
Quid overheidsopdrachtenwetgeving en zelfstandige dienstverleners?
o
Rechtsmisbruik • Cass. 7 oktober 2011
- DE RELATIE ZIEKENHUIS(ARTS) EN HOOFDGENEESHEER
-Nood aan duidelijke schriftelijke afspraken met de hoofdgeneesheer Hoofdgeneesheer als werknemer of als zelfstandige? ─ BTW? ─ Relatie ziekenhuisarts en hoofdgeneesheer en het medisch reglement, tuchtreglement, RIO
- De bevoegdheden van de hoofdgeneesheer
• Verantwoordelijk voor “de goede gang van zaken in het medisch departement”
• KB 15 december 1987: minimumtaken m.b.t. organisatie en coördinatie medische activiteit in het ziekenhuis
Bv. voorbereiding en uitvoering beheersbeslissingen; organisatie medical audit
- De bevoegdheden van de hoofdgeneesheer KB 25 april 2014
• Verduidelijking: 1. Voorbereiding en uitvoering beheersbeslissingen 2. Organisatie medical audit (art. 6/1 KB 1987) ─ Wanneer? ─ Verloop? ─ Resultaat?
• Uitbreiding: persoonlijk dossier (art. 6, 13° en 6/2 KB 1987)
- DE RELATIE ZIEKENHUIS(ARTS) EN HOOFDGENEESHEER - De vergoeding van de hoofdgeneesheer
• Duale financiering ZKH: BFM + afhoudingen • Hoofdgeneesheer ≠ klinische praktijk • BFM (onderdeel B4) = forfaitaire vergoeding voor kosten m.b.t. hoofdgeneesheer 1988-1990
2002
• Onderdeel B4 BFM = ontoereikend ─ Oplossing praktijk?
Gent 29.02.2012 aftrek andere kosten
- DE BEËINDIGING VAN DE INDIVIDUELE OVEREENKOMST DOOR HET ZIEKENHUIS - Het advies van de medische raad en de Ziekenhuiswet
• Advies MR: afzetting, m.u.v. afzetting om dringende reden (art. 137, eerste lid, 7° ZKHW)
• Vaststaande Cass.RS: ook i.g.v. opzegging; ≠ sanctie • Advies binnen de maand (art. 138, §§ 2 en 3 en 139, § 1 ZKHW) o Rb. Hasselt 21 oktober 2013 o Verdergaande bescherming AR? • Negatief verzwaard advies (art. 137 en 139 ZKHW) ─ Cass. 9 februari 2009: dwingend recht ─ Bergen 26 oktober 2012: keuze (art. 1184 BW)
- Het versterkt advies van de medische raad en verdergaande bescherming
• Cass. 24 juni 2005 o Voorrang geven aan bescherming bovenop ziekenhuiswet voorzien in Algemene Regeling • Art. 139 Ziekenhuiswet • ‘versterkt advies’, ‘(positief) verzwaard advies’ o Gent 24 januari 2014
- Het horen van de arts door de medische raad
• Horen in principe niet verplicht maar meestal wel toegepast • Wel verplicht indien arts het vraagt o Gent 24 januari 2014 o KB 10 augustus 1987
- Discriminatie o.v. beëindiging van rechtswege bij bepaalde leeftijd?
• Arbeidshof Brussel 26 juli 2013: leeftijdsdiscriminatie? • Wet 10 mei 2007 o Relatie zelfstandige arts – ZKH? o Beëindiging van rechtswege 75 j = discriminatie o.g.v. leeftijd? o Rechtvaardiging? • Vernietiging bepaling AR?
- Afzetting en dringende reden
• Dringende reden en de drie werkdagen o Casus • Impact tuchtreglement • Interpretatie dringende reden • Opzegvergoeding en aanvullende vergoeding wegens verlies van een kans op een verzwaard advies
o
Gent 28 april 2011 • Feiten • Eerste rechter: 1.900.000 EUR • Hof van beroep • Conclusie: Niet lang talmen met vragen om advies aan medische raad en formuleren van advies
- De arts en/of zijn vennootschap opzeggen?
• Art. 8, 4° Ziekenhuiswet • Gent 22 juni 2011 • Gent 24 januari 2014
-NAAR EEN HERZIENING VAN HET ZIEKENHUISBUDGET EN DE NOMENCLATUUR
• Zorgnet Vlaanderen • KCE • Minister van Volksgezondheid • Europa kijkt toe…
• PROGRAMMERING DOOR OVERHEID •
Aanbodsbeheersing via programmering - Oorspronkelijk aanbodbeheersing om goede spreiding te organiseren - Alleen subsidie indien binnen programma (eerder indicatief) - Gevolg: veel gebeurde buiten programmatie - 1973: verplichte programmatie: programmatie werd instrument om aantal bedden te beperken - 1982 moratorium - Bedoeling nu van programmatie: middel tot beheersing van uitgaven
55
•
Programmatiecriteria op federaal niveau - Er wordt rekening gehouden met o.a. behoeften van bevolking, morbiditeit, leeftijdsstructuur, bevolkingscijfers enz. - Criteria voor ziekenhuizen, zorgprogamma’s, functies enz.
56
• PLANNINGS- EN EXPLOITATIEVERGUNNING •
• • •
Bouwverbod voor ziekenhuis(dienst) indien dit niet past in ziekenhuisprogramma - Niet-naleving: strafsancties - Planningsvergunning om na te gaan of project past in de programmatie - Aanvragen aan Vlaamse gemeenschap - Advies van Vlaamse adviesraad voor erkenning van verzorgingsvoorzieningen ‘(VAR) Pas exploitatie na exploitatievergunning: Zware apparatuur, medisch-technische diensten (medische beeldvorming met CTscan, NMR, dienst nucleaire geneeskunde met Pet –scan Moratorium voor diensten voor collectieve autodialyse enz.
57
• ERKENNING o
Ziekenhuis, dienst, programma, functie, afdeling, samenwerkingsvormen • Algemene normen betreffende • • •
de algemene inrichting (oa minimale capaciteit van bedden, soort ziekenhuisdiensten) De inrichting en werking van dienst Organisatie van de verstrekking van dringende geneeskundige verzorging
• Besluit Vlaamse Regering van 25 april 2014 tot vaststelling van de procedures voor de gezondheidsvoorzieningen, BS 28 augustus 2014
- procedureregels voor erkenning van ziekenhuizen, ziekenhuis-diensten, onderdelen van ziekenhuizen en samenwerkingsvormen van ziekenhuizen, rust- en verzorgingstehuizen, psychiatrische verzorgingstehuizen, initiatieven voor beschut wonen en samenwerkingsverbanden van psychiatrische instellingen en diensten 58
•
Bijzondere normen - Voor universitaire ziekenhuizen - Voor groeperingen, fusies en associaties - Voor vestigingsplaatsen
• Erkenningsnormen: was federaal, nu gemeenschappen, tenzij … • Verlenen van erkenning: gemeenschapsminister • Voorwaarden voor erkenning: Naleven van bepaalde bepalingen uit de Ziekenhuiswet • • • • •
Structuur van medische en verpleegkundige activiteit Medische raad Ethisch comité Ombudsfunctie Naleven van algemene en bijzondere normen
59
• KB van 23 oktober 1964 betreffende normen voor ziekenhuizen en diensten • • •
Architectonische normen Functionele normen (toegankelijkheid van gebouwen, parkeerplaatsen voor artsen enz.) Organisatorische normen - Leiding over behandeling bij arts - Verantwoordelijkheid mbt verpleegkundige activiteit ligt bij hoofd van verpleegkundige dienst - Verbod op publiciteit - Ethisch comité - Privacyreglement - Veiligheidsmaatregelen - Enz.
60
•
Normen voor diensten - H dienst gewone hospitalisatie - D dienst diagnose en geneeskundige behandeling - C dienst diagnose en heelkundige behandeling - M dienst materniteit enz.
61
•
Aanvullende erkenningsnormen: KB van 30 januari 1989 - Minimum 150 bedden - C/D dienst en een G dienst of A dienst of M dienst of E dienst - Functies anesthesiologie, radiologie, basisactiviteiten klinische biologie, basisactiviteiten ziekenhuisapotheek palliatieve zorg, revalidatie - Oncologische basiszorg indien geen erkend zorgprogramma voor oncologie - Permanentie van geneesheer - Bepaalde bezettingsgraad en minimumcapaciteit: vb. chirurgie: 60 bedden en bezettingsgraad van 80%
62
•
Specifieke erkenningsnormen voor medische diensten en medisch-technische diensten - Dienst medische beeldvorming met CT-scan, NMR - Dienst radiotherapie - Dienst nucleaire geneeskunde met PET-scan - Centra voor behandeling van chronische nierdialyse enz.
63
•
Specifieke erkenningsnormen voor functies - Ziekenhuisapotheek, - neonatale zorg, - daghospitalisatie, - spoedgevallen, - palliatieve zorg, - intensieve zorg, - MUG, enz.
64
•
• •
Zorgprogramma’s - Geheel van ziekenhuisactiviteiten georganiseerd rond bepaalde pathologie op basis van het continuïteitsprincipe - Overheid streeft naar samenhangend financieringsmodel dat rekening houdt met geleverde zorgproduct, kwaliteit en kostprijs - Moeten ziekenhuisdiensten op termijn vervangen - Reproductieve geneeskunde, cardiale pathologie, oncologische basiszorg en oncologie, kinderen, geriatrische patiënten, borstkanker Erkenning van samenwerkingsvormen tussen ziekenhuizen Erkenning van samenwerkingsverbanden
65
•
Erkenning van kwaliteitsbeleid - Waarborg dat voorziening beantwoordt aan basiscriteria voor kwalitatief aanvaardbare zorg - Zie ook Decreet 17 oktober 2003 betreffende kwaliteit van gezondheids- en welzijnsvoorzieningen - Aan gebruiker: verantwoorde zorg zonder discriminatie - Kwaliteitsbeleid gericht op verantwoorde zorg, rekening houdend met doeltreffendheid, doelmatigheid, continuïteit, maatschappelijke aanvaardbaarheid en gebruikersgerichtheid (zoniet kan ziekenhuis erkenning verliezen)
•
Procedure
66
• FINANCIERING VAN ZIEKENHUIZEN • • • • • • • •
VIPA (Investeringen) - > nieuwe regelgeving op komst Ziekenhuisbudget Kamersupplementen Remgeld Catering Forfaits geneesmiddelen Kortingen geneesmiddelen Afhoudingen erelonen artsen 67
• SAMENWERKINGSVORMEN TUSSEN ZIEKENHUIZEN o
Overheid zet aan tot samenwerking tussen zorgverstrekkers • Vlaamse gemeenschap en eerstelijnsgezondheidszorg en samenwerking tussen zorgaanbieders • • •
Eerste deskundige opvang Vrije keuze van zorgverstrekker Erkenning van samenwerkingsverbanden
68
o
Overheid zet aan tot samenwerking van ziekenhuizen (bvb. VIPA-dossiers) • • • •
Betere kwaliteit van zorgen Aankoop van producten wordt goedkoper Specialisatie van personeel Betere investeringsprojecten
69
• Groepering o
Samenwerkingsverband is: • • • •
Erkend Juridisch geformaliseerd Duurzaam Afspraken tot taakverdeling en complementariteit op vlak van •
Aanbod van diensten, disciplines of uitrusting
• Om beter te beantwoorden aan behoeften van bevolking en kwaliteit van gezondheidszorg te verbeteren
70
o
Voorwaarden voor erkenning • • • • • •
o
Ziekenhuizen zijn niet verder van elkaar verwijderd dan 25 km Alle ziekenhuizen voldoen aan normen Hoofdgeneesheer-coördinator, coördinator van verpleegkundig departement, algemeen coördinator, gemeenschappelijk medisch comité, coördinatiecomité Efficiënte taakverdeling tussen ziekenhuizen Coördinatiecomité keurt beslissing tot investering goed Overeenkomst met doelstelling, juridische vorm van samenwerking, taakverdeling
Voordelen: • •
Hoofdgeneesheer/diensthoofd/arts kan werkzaam zijn in één van de ziekenhuizen Voorbereiding op fusie
71
• Fusie o
Samenbrengen van afzonderlijke ziekenhuizen onder één beheerder met één erkenning • Evt. ook samenbrengen van afzonderlijke ziekenhuizen die van één macht afhangen (vb. “holding”) • Complex • Impliceert verdwijnen van rechtspersoon die opgaan in een nieuwe rechtspersoon of in een bestaande (opslorping)
72
o
Voorwaarden voor erkenning • Niet meer dan 35 km van elkaar verwijderd • Homogeniteit van diensten realiseren • Indien gelijksoortige ziekenhuisdiensten dan moet elke dienst afzonderlijk beantwoorden aan erkenningsnormen • Fusieplan met algemene doelstelling, juridische vorm, problemen van financiële aard met fusie • Vroeger: max. 700 bedden (of 1000) en verplichting van verminderingen van bedden met 5%
73
• Associatie van ziekenhuizen o
Samenwerkingsverband • • • • • • •
Tussen ziekenhuizen Erkend Juridisch Geformaliseerd Duurzaam Omtrent programma, dienst, functie… Waarborgen van kwaliteiten optimale aanwending van beschikbare middelen door vermijden van overlappingen
74
o
Voorwaarden voor erkenning • • • • • •
Associatiecomité Gemeenschappelijk medisch comité Algemeen coördinator Medisch coördinator Verpleegkundige coördinator Associatieovereenkomst
75
o
Associatie zorggebied • Samenwerkingsverband binnen zorggebied •
o
Administratief arrondissement of samengevoegde aangrenzende arrondissementen
Voordelen associatie: • Flexibel
o
Netwerken • KCE/Plan van Aanpak
76
• CENTRALE AANSPRAKELIJKHEID VAN HET ZIEKENHUIS o Er is één centraal aanspreekpunt wat betreft : • informatie over de werking in het ziekenhuis • aansprakelijkheid o
Waarom centrale aansprakelijkheid? • Rechtsverhoudingen tussen ziekenhuis, arts en patiënt zijn zeer verscheiden • Patiënt weet vaak niet wie fout heeft begaan • In het verleden pleidooi voor de centrale aansprakelijkheid • Koppeling met wet patiëntenrechten 77
Art. 30 VAN DE ZIEKENHUISWET: het principe “Ieder ziekenhuis leeft, binnen zijn wettelijke mogelijkheden, de bepalingen na van de wet van 22 augustus 2002 betreffende de rechten van de patiënt wat betreft de medische, verpleegkundige en andere gezondheidszorgberoepsmatige aspecten in zijn rechtsverhoudingen jegens de patiënt. Bovendien waakt ieder ziekenhuis erover dat ook de beroepsbeoefenaars die er niet op basis van een arbeidsovereenkomst of een statutaire benoeming werkzaam zijn, de rechten van de patiënt te eerbiedigen. Ieder ziekenhuis waakt erover dat alle klachten in verband met de naleving van het vorig lid, kunnen worden neergelegd bij de in artikel 70quater bedoelde ombudsfunctie om er te worden behandeld. De patiënt heeft het recht om van het ziekenhuis informatie te ontvangen over de aard van de rechtsverhoudingen tussen het ziekenhuis en de er werkzame beroepsbeoefenaars. De inhoud van bedoelde informatie evenals de wijze waarop ze dient te worden medegedeeld, worden na advies van de in artikel 16 van de wet van 22 augustus 2002 betreffende de rechten van de patiënt bedoelde commissie, door de Koning bepaald. Het ziekenhuis is aansprakelijk voor de tekortkomingen begaan door de er werkzame beroepsbeoefenaars in verband met de eerbiediging van de in voornoemde wet van 22 augustus 2002 bepaalde rechten van de patiënt, tenzij het ziekenhuis in het kader van de informatieverstrekking bedoeld in het derde lid de patiënt duidelijk en voorafgaandelijk aan de tussenkomst van de beroepsbeoefenaar heeft gemeld dat het er niet aansprakelijk voor is gelet op de aard van de in het derde lid bedoelde rechtsverhoudingen. Dergelijke melding kan geen afbreuk doen aan andere wettelijke bepalingen inzake de aansprakelijkheid voor andermans daad.” 78
o
Principe : ziekenhuis is aansprakelijk
Uitzondering : Indien voorafgaandelijk werd meegedeeld dat het ziekenhuis niet aansprakelijk is gelet op de aard van de rechtsverhouding met de beroepsbeoefenaar à Bepaling wordt verder uitgewerkt door het K.B. van 21 april 2007 (B.S. 20-06-2007) o
79
o
Centrale aansprakelijkheid en belang van richtlijnen inzake zorg en medische (dienst)reglementen: - Professionele autonomie - Rol hoofdgeneesheer - Rol diensthoofd - Belang van reglement, protocol, richtlijnen - Handelen t.a.v. disfunctionerende art Mogelijke maatregelen
80
IV. BEROEPSUITOEFENING
• Wet uitoefening gezondheidszorgberoepen o
Noodzaak inschrijving Orde • Impact Orde op ziekenhuis? • •
Contracten Gezag en rechtsmacht?
Nieuwe rol voor provinciale geneeskundige commissies Artsen en associaties in ziekenhuizen o Wat bij het verlaten van ziekenhuis? o
•
•
Niet-concurrentiebeding?
Eigendom van dossiers? o Eigendom van patiënten? • Privéklinieken en regelgeving 81 • Impact staatshervorming o
V. AANDACHT VOOR PRIVACY A. GEGEVENS B. LICHAAMSMATERIAAL C. TELEMONITORING D. CLOUDCOMPUTING E. BIG DATA
82
VI. IMPACT VAN OVERHEIDSOPDRACHTENWETGEVING
• Principes • Gevolgen voor: o
Aankoop : medische hulpmiddelen geneesmiddelen
o
Contracten met: hoofdgeneesheer? ziekenhuisgeneesheren?
83
VII. IMPACT VAN ZESDE STAATSHERVORMING • Beheersvormen? • Voor ziekenhuizen: o
Erkenningsnormen door gemeenschappen:
• Maar verificatie of er geen negatieve impact is op federale normen o
Ziekenhuisfinanciering
• A1 (investeringslasten) o
Geïsoleerde G- en SP- diensten
o
…
84
