Zich verantwoordelijk voelen voor de toekomst

2010 2011 balans & vooruitzichten

Zich verantwoordelijk voelen voor de toekomst Elke dag zijn verantwoordelijkheid

moeten dus meer dan ooit adequate

weren en beter beschermd te zijn tegen

opnemen, de toekomst niet aan het

diensten aanbieden en een voorzichtig

kleine en grote rampen. Aan de over-

toeval overlaten. Voor de verzekeraar,

financieel beleid voeren. Precies dank-

heid om een en ander te concretiseren

net als voor de publieke mandataris,

zij hun behoedzaamheid op dat vlak

in een aangepast wettelijk kader. Net

betekent dit dat hij moet instaan voor

slagen ze erin zelfs in turbulente tijden

als op het vlak van de pensioenen gaat

aangegane

Zowel

goed te presteren. In overleg met de

het overigens niet om een keuze tussen

de ene als de andere moet moeilijke

overheid hebben de verzekeraars de

publieke en private sector, maar wel om

omstandigheden trotseren die vaak

verzekerden de middelen verschaft om

de doeltreffendheid van een samen-

niet aan hem liggen. We leven in een

hun contracten beter te begrijpen en te

werking waarin iedereen zijn troeven

veranderlijke, soms radeloze en vaak

vergelijken, onder andere via de finan-

inzet in het belang van de burger. Dat

er de toegenomen aandacht voor effi-

onvolmaakte wereld. Het is dan ook

ciële-informatiefiche die de essentiële

principe moet het richtsnoer zijn bij

ciëntie en professionalisme. Ook de

van groot belang om zowel op korte

punten van de individuele levensverze-

het ontwikkelen van duurzame oplos-

verscheidenheid van de strategieën van

als op lange termijn weldoordacht te

keringspolissen beschrijft. Ook al laten

singen.

verzekeraars na de crisis, die een garan-

handelen.

in het buitenland toegepaste verkoop-

verbintenissen.

tie zijn voor een blijvende concurrentie

methodes de Europese regelgever en

De uitdagingen zijn enorm en we

in het voordeel van de consument. Ik

De burger beseft dat maar al te goed.

zelfs de Belgische toezichthouder niet

beperken ons tot enkele voorbeel-

ben er dan ook van overtuigd dat de

Het publiek komt steeds meer tot het

onberoerd, toch bouwt Assuralia liever

den: een betere risicobeheersing door

verzekeringssector in 2011 zal kunnen

besef dat wie stilstaat en niets onder-

voort op wat hier al bereikt is in plaats

nieuwe solvabiliteitsnormen, de aan-

aantonen dat hij de samenleving een

neemt zijn toekomst op het spel zet.

van blindelings wetgeving te volgen

passing van de institutionele beleg-

bron van mogelijkheden en oplossin-

Het succes van de pensioenspaarver-

die eigenlijk voor andere activiteiten

gingsactiviteit van de verzekeraars in

gen biedt.

zekering, de ontwikkeling van de pen-

bedacht is.

het licht van de marktvolatiliteit - en

sioenplannen voor zelfstandigen en last

hoe de verzekeraars er zelfs toe kunnen

but not least het groeiende belang dat

In 2010 hebben de verzekeraars heel

bijdragen die volatiliteit te matigen -,

de werknemers hechten aan de voor-

wat gelegenheden gehad om de ver-

het aanscherpen van de preventie gelet

Bart De Smet

bereiding van hun toekomstige koop-

zekerden terzijde te staan: stormen,

op de stijgende schadelast in verschil-

Voorzitter

kracht via een aanvullend pensioen,

koudegolven, overstromingen en tal

lende takken.

getuigen van dat besef en bevestigen

van ongevallen in het dagelijkse leven.

dat voorzorg noch een overbodige luxe

Assuralia wil zich blijven inspannen om

Maar we willen ook wijzen op een

noch een voorrecht is. De verzekeraars

iedereen in staat te stellen zich beter te

aantal bemoedigende factoren. Zo is 2  -  3 Inleiding

Met optimisme en enthousiasme onze toekomst aanpakken “De uitslag van de verkiezingen is bekend. Nu moeten de politieke partijen die voor regeringsdeelname in aanmerking komen bouwstenen uit hun programma’s omsmeden tot een regeerakkoord”. Dat waren de openingszinnen van het politiek memorandum dat Assuralia daags na de verkiezingen in juni 2010 heeft verspreid. Het wachten op een politieke doorbraak duurt pijnlijk lang. De focuspunten van de verzekeraars in het memorandum gelden nog steeds: geen nieuwe lasten (om de gaten in de begroting te dichten), ­gelijke spelregels (met pensioenfondsen en ziekenfondsen), publiek-private samenwerking (bv. voor medische schade of uitzonderlijke rampen) en fraude bestrijden (efficiënt aan­ pakken).

Door de bekende omstandigheden

minst om de talrijke vraagtekens en

bleef in 2010 een daadkrachtig beleid

de ongerustheid over de toekomst van

uit. 2011 moet dus het jaar worden van

onze pensioenen te helpen wegnemen.

aanpakken. Assuralia staat klaar om met

De ongerustheid wordt in alle opinie-

de overheid samen te werken.

peilingen bevestigd en lijkt nog toe te

Welke politieke partijen ook de vol-

nemen onder invloed van de diverse

gende jaren in ons land het beleid

initiatieven die de ons omringende

zullen bepalen, zij zullen niet ontsnap-

landen hebben genomen en het hier-

pen aan twee moeilijke opdrachten: de

uit voortvloeiende gevoel dat België

dringende sanering van de financiën en

achterstand aan het opbouwen is.

– ongetwijfeld de grootste uitdaging van dit tijdperk - de vergrijzing.

Het fenomeen vergrijzing heeft te maken met de toenemende levens-

Het Belgische groenboek bracht de

duur, maar is ook met andere factoren

pensioenproblematiek mooi in kaart.

onlosmakelijk verbonden: de demo-

Hoe men het gat in de rijksmiddelen-

De publicatie scherpte het politieke

grafische verschuivingen, de migratie-

begroting wil dichtrijden is nog niet

bewustzijn aan. Ook Assuralia heeft

golven, de gezondheidsuitgaven, de

duidelijk. De verzekeringssector is op

actief meegewerkt aan die bewust-

arbeidsmarkt, het regelgevende kader.

zijn hoede voor ondoordachte (nachte-

making, via persbriefings en door de

Stuk voor stuk vergen ze specifieke

lijke) maatregelen. Verzekeraars én ver-

organisatie van een colloquium over

maatregelen binnen een globale toe-

zekerden hebben de invoering van een

“Europa en de vergrijzing: de toekomst

komstvisie.

premietaks in de individuele levens-

van onze pensioenen” (26 oktober

verzekering en de verplichte bijdrage

2010).

tot een garantiefonds, twee harde en onfaire opdoffers, nog niet verteerd!

Op het terrein van de aanvullende pensioenplannen is Assuralia de gespreks-

De geesten zijn gerijpt. Het is hoog tijd

partner bij uitstek voor de overheid.

om verantwoordelijkheid op te nemen

Die aanvullende formules, zowel de

Assuralia stelt zich nochtans construc-

en oplossingen uit te werken voor een

collectieve als de individuele, blijven

tief op. Als beroepsvereniging willen we

vergrijzing die niet enkel draait om het

overigens in belang en omvang toe-

met regering en parlement samenwer-

waarborgen van een waardig inkomen

nemen. Cijfers vindt u verderop in deze

ken aan duurzame oplossingen die de

of het behouden van een degelijke

publicatie.

burger ten goede komen. Niet in het

levensstandaard na de pensionering. 4  -  5 Voor woord

Een verdere veralgemening en verdie-

inbouwen van meer flexibiliteit in de

afkomt is omvangrijk maar hoeft geen

liseert projectgebonden partners, ze

ping van het aanvullende pensioenstel-

tweede pijler, zodat werknemers met

pletwals te zijn. Verzekeraars ijveren,

ijvert voor werkbare oplossingen voor

sel dringt zich als streefdoel op om de

een groepsverzekering vrij mogen bij-

onder meer op het Europese niveau,

maatschappelijke en financiële zorg-

levensstandaard na pensionering op

sparen als ze in een bepaald jaar wat

voor doordachte uitvoeringsbesluiten

punten.

peil proberen te houden. Er bestaat een

over hebben.

waarvan de impact vooraf wordt getest

stevig draagvlak voor. Onderzoek wijst

en die afgestemd worden op de speci-

Zonder enig optimisme of enthousi-

uit dat de Belgen – zowel werkgevers

Sommige economisten zien de nabije

fieke kenmerken van de verzekering die

asme is het moeilijk om hierin resulta-

als werknemers - die nog niet over een

toekomst van de verzekering somber

absoluut niet dezelfde zijn, als deze van

ten te bereiken. Onze medewerkers

aanvullende pensioenformule beschik-

in. In Trends schreef Geert Noels het vol-

bank- of andere financiële sectoren.

zullen dan ook voluit gaan om in alle

ken er reële belangstelling voor tonen.

gende: “In een wereld waar rendement

Soms is er nog behoefte aan extra

even schaars is als gras in de woestijn,

Assuralia sluit dus liever aan bij het

staan en om samen maatschappelijk

informatie. Het is een kwestie van prio-

zal de drievoudige wurging (vergrijzing,

realistisch voluntarisme dat Prof. Marc

een meerwaarde te kunnen realiseren.

riteiten leggen in het besteden van de

rente, regelgeving) de sector tot een

De Vos perfect verdedigde tijdens

financiële middelen. De economische

grote klaagzang aanzetten”. Zo somber

hogergenoemd colloquium over de

context doet bedrijven en particulie-

hoeft het allemaal niet te zijn.

­vergrijzing.

ren soms aarzelen. Van de fiscale steun

De vergrijzing hoeft geen wurging te

zijn de ondervraagde Belgen in ieder

betekenen. De rentestand blijft natuur-

Een beroepsvereniging moet realistisch

geval overtuigd. Aan die fiscaliteit mag

lijk een aandachtspunt en vergt – als

en positief ingesteld zijn. Een beroeps-

dan ook niet getornd worden om geen

ze voor langere tijd laag was – corri-

vereniging van verzekeraars houdt van

vertrouwensbreuk te veroorzaken bij

gerende maatregelen van wetgever

nature de lange termijn in het oog. Ze

diegenen die reeds bezig zijn met de

en toezichthouder om opgelegde

meldt de overheid evenzeer pijnpun-

opbouw van een aanvullend pensioen

renteminima tijdig af te stemmen op

ten als opportuniteiten, ze zoekt recht-

en om diegenen die overwegen te star-

wat realistisch is in een perspectief

vaardigheid wanneer gelijke spelregels

ten niet bij voorbaat te ontmoedigen.

van voorzichtig financieel beheer. De

voor verschillende actoren op hetzelfde

Philippe Colle

Assuralia pleit overigens voor het

regelgeving die op de financiële wereld

terrein achterwege blijven, ze sensibi-

Gedelegeerd

projecten onze leden deskundig bij te

bestuurder

Algemene omgeving Te n d e n s e n Te r u g b l i k o p 2 0 1 0

6  -  7 Algemene

omgeving

Algemene

o m g e v i n g

2009 was een jaar in de nasleep van de crisis: het premie-inkomen op de Belgi-

De periode tweede semester 2008 - eerste semester 2009 zal de geschiedenisboe-

sche markt ging achteruit wegens de zwakke groei van de schadeverzekeringen

ken ingaan als het dieptepunt van de tot nu toe grootste naoorlogse finan­ciële

en vooral wegens de daling van de premies die de gezinnen aan levensverze-

crisis. Maar na een dieptepunt volgt de klim. Tijdens het tweede semester van

keringen besteden, zeker wanneer die voor de verzekerde een beleggingsrisico

2009 keerde de trend om. In vergelijking met 2008 daalden de premie-inkomsten

inhouden. Alleen de groepsverzekering deed het behoorlijk. Temidden het

over gans 2009 met 3,1%. De daling was vooral te wijten aan de vermindering van

tumult volgden de verzekeraars een voorzichtige koers: er werd zoveel mogelijk

de premie-inkomsten met 8,5% bij de individuele levensverzekeringen. Globaal

in de algemene kosten gesnoeid, zonder echter de werkgelegenheid in gevaar

gezien stegen de premie-inkomsten bij de schadeverzekeringen van 2008 naar

te brengen. Wat de resultaten betreft, konden de cijfers, die in 2008 in het rood

2009, uitzonderingen waren de takken Arbeidsongevallen, Krediet en Borgtocht,

gezakt waren, in de belangrijkste takken toch weer in het zwart geschreven

Transport en Diverse geldelijke verliezen. De eerste schatting voor 2010 wijst op

worden. Op het stuk van de duurzaamheid van de activiteit kon de Belgische ver-

een nominale groei van het premie-inkomen met ongeveer 1,75 miljard euro. In

zekering zich gelukkig prijzen dat de solvabiliteit sterk en intact gebleven was.

het totaal komt het incasso van de Belgische verzekeringsmarkt in 2010 uit op iets meer dan 30 miljard euro. Het is de derde keer dat het jaarincasso de grens van 30

Ook in 2010 komt die solvabiliteit niet in het gedrang. De saldi van de belang-

miljard euro overschrijdt, na 2005 en 2007. In 2010 stemde de Belgische verzeke-

rijkste activiteiten lijken zich verder te herstellen en het premie-inkomen in de

ringsmarkt 8,8% overeen met van het Bruto Binnenlands Product. Dit is meer dan

individuele levensverzekering neemt weer toe. In de schadeverzekering blijft dat

in 2008 en 2009, waar de penetratiegraad respectievelijk 8,5% en 8,4% bedroeg.

incasso (te) stabiel ten opzichte van een stijgende schadelast, behalve voor de

De schadeverzekeringen, die traditioneel goed bestand zijn tegen economische

omniumverzekering, die aan het herstel van haar evenwicht toe is. Het is in die

schommelingen, tekenen een lichte nominale groei op. De takken Brand en Alge-

branche immers zo dat de rendabiliteit op marktschaal in 2009 niet meer dan

mene BA dalen lichtjes omdat het premie-inkomen bij bedrijfsverzekeringen, in

nul komma twee procent (0,2%) van de premies bedroeg, wat geen aanbeve-

de nasleep van de economische recessie, licht afneemt. De particuliere verzeke-

lenswaardig model is. De arbeidsongevallenverzekering onderging de gevolgen

ringen omvat in deze takken, zijnde de brandverzekering “woningen” en de BA

van de economische vertraging: weinig overuren, weinig uitzendarbeid, weinig

privé-leven, kennen echter een groei in 2010. Voor de takken Krediet en Borg-

aanwervingen, dus minder premies maar gelukkig ook minder arbeidsongeval-

tocht, Transport en Arbeidsongevallen daalt het premie-inkomen verder in 2010.

len. Assuralia verheugt zich vooral over de vooruitgang van de groepsverzekering: de zekerste vorm van kapitalisatie wordt zo erkend als aanvullende uitgestelde koopkracht.

Op het eerste zicht lijkt de premiegroei Niet-Leven van 1,5% in 2010 belangrijker dan de 1,3% premiegroei in 2009. In reële cijfers geeft dit een ander beeld. Aangezien de inflatie voor 2009 rond nul procent ligt, bedraagt de reële groei van het totale premie-inkomen ook 1,3%. In 2010 ligt het inflatiecijfer boven de twee procent. Hierdoor komt de reële evolutie Niet-Leven in 2010 uit op -0,7%.

Incasso

Het premie-inkomen Leven stijgt in 2010 met 8,7% tot bijna 20 miljard euro. In de levensverzekering doen de producten met gewaarborgde rente het goed in 2010,

Bron: Assuralia, extrapolatie na 3de trimester 2010

met een vooruitgang van 8,4% bij Leven individueel en van 2,3% bij Leven groep. Verrichtingen

Incasso’s

Nominale groei

Dit blijkt althans uit de beschikbare cijfers bij het ter perse gaan van dit verslag. De

(miljoenen euro)

(in %)

levensverzekeringen tak 23 individueel, die verbonden zijn aan beleggingsfondsen en dus gevoelig zijn voor de beurstrends, stijgen scherp en komen in 2010 uit

2009

2010

2009 - 08 2010 - 09

(schatting)

(schatting)

Totaal niet-leven en leven

28.385

30.139

-3,1%

6,2%

Totaal leven

18.328

19.932

-5,3%

8,7%

Leven individueel

13.534

15.086

-8,5%

11,5%

11.683

12.659

-6,9%

8,4%

1.373

2.057

-20,9%

49,8%

479

370

-6,9%

-22,8%

4.794

4.846

5,2%

1,1%

4.544

4.647

3,5%

2,3%

Beleggingsfondsen

251

199

50,6%

-20,9%

Totaal niet-leven

10.057

10.208

1,3%

1,5%

Ongevallen, zonder AO

414

417

5,7%

0,6%

Arbeidsongevallen (AO)

1.112

1.084

-4,9%

-2,5%

Ziekte

1.199

1.247

7,3%

4,0%

Auto

3.206

3.309

2,0%

3,2%

Brand

2.303

2.288

2,6%

-0,6%

795

788

1,3%

-0,9%

1.028

1.075

-4,3%

4,6%

Gewaarborgde rente (tak 21-22) Beleggingsfondsen (tak 23) Kapitalisatie (tak 26) Leven groep Gewaarborgde rente

Algemene BA Andere verrichtingen niet-leven

op een incasso van 2 miljard euro. Dit betekent een vooruitgang van 49,8% ten opzichte van 2009. Een forse groei, maar het premie-inkomen ligt nog ver af van de zes miljard euro van vijf jaar geleden. De levensverzekeringsproducten winnen als spaarvorm bij het grote publiek opnieuw aan populariteit. Het begrip van de unieke voordelen van de verzekering dringt langzaam door. De verzekering waarborgt immers, als enige, een rendement op lange termijn. De laatste jaren hebben aangetoond dat de spaarformules zonder gewaarborgd rendement het risico inhouden dat de waarde van zelfs zorgvuldig opgebouwde activa snel kan kelderen. Met een verlies van bijna 4 miljard euro was 2008 een zeer slecht jaar voor de verzekeringssector. In 2009 noteerde de sector opnieuw een winst van 865 miljoen euro. 2010 belooft betere resultaten en sloot af op een druk op de latente meerwaarden als gevolg van de verhoging van de OLO-rente. Bijna drie vierde van die latente meerwaarden zijn meerwaarden op obligaties, deels tot stand gekomen door de lage rentevoeten van de tweede jaarhelft van 2010. Gezien de recente felle schommelingen van deze rentevoeten kunnen ze niet als duurzaam worden beschouwd. Aan de hand van de definitieve cijfers, die in het najaar op www.assuralia.be beschikbaar zullen zijn, zal deze eerste balans verfijnd kunnen worden.

8  -  9 Algemene

omgeving

Algemene

o m g e v i n g

Een jaar voor niets?

Assuralia is afgeweken van de traditie om voor de verkiezingen een memoran-

Hoe zal de geschiedenis terugkijken op het machtsvacuüm op federaal niveau

dum op te stellen. In plaats daarvan heeft het in een beknopt document ten

dat het jaar 2010 gekenmerkt heeft? Aanvankelijk leken de vervroegde ver-

behoeve van de partijen die een nieuwe regering zouden moeten vormen, zijn

kiezingen nog op een incident in de communautaire ontwikkelingen. In het

belangrijkste aandachtspunten samengevat. Dat document bevatte vier hoofd-

licht van de vrij duidelijke verkiezingsuitslag rees de hoop op een pragma-

thema’s. Daar is na de zomer een vijfde punt bijgekomen, namelijk het stand-

tische uitweg waardoor een nieuwe ploeg het Belgische voorzitterschap van

punt van de sector over de rentedaling. Al die onderwerpen blijven relevant bij

de Europese Unie op zich zou kunnen nemen na het Brusselse augustusreces.

het verschijnen van deze “Balans & Vooruitzichten”.

Maar week na week bleef de vorming van een nieuwe regering uit, terwijl het bestaande regeringsteam zich tot het beheer van de lopende zaken diende te

Politieke boodschappen

beperken. Deze speling van het lot heeft er echter ook voor gezorgd dat het

Er mag geen sprake van zijn opnieuw bij de verzekering aan te kloppen in de

zich meer dan behoorlijk van zijn Europese taken heeft kunnen kwijten.

zoektocht naar nieuwe begrotingsmiddelen. Het overheidstekort, dat voor 2011 op 4,6% van het bbp geschat wordt, vereist natuurlijk herstelmaatregelen. De

Toch bevinden we ons in een ongelooflijke situatie als we bedenken dat de

sector lijdt echter nog altijd onder de gevolgen van de invoering van de taks

werkgelegenheid opnieuw de grootste zorg van de Belgen is, dat de crisis die

van 1,1% op de premies van de individuele levensverzekering, gevolgd door

ontstaan is door de uitwassen op de Amerikaanse vastgoedmarkt uitgelopen is

een bijdrageheffing van 150 miljoen euro voor een verplicht waarborgstelsel

op een verlies van vertrouwen in de openbare financiën van verschillende lid-

in diezelfde individuele levensverzekering. Die maatregelen hebben een nega-

staten van de eurozone, en dat de sociale uitdagingen - zoals de vergrijzing - en

tieve invloed op respectievelijk de verzekeringsvraag en het rendement van die

de klimaatproblemen dringend aangepakt moeten worden.

polissen voor zowel de verzekerden via de winstdeling als de onderneming. Assuralia waarschuwt ook tegen het verstoren van het fiscale evenwicht waarop het vertrouwen van de spaarders berust. Zonder dat vertrouwen dreigen zij zich minder in te spannen om vroeg genoeg hun koopkracht te vrijwaren voor wan-

INCASSO  |  (in miljarden euro)

35 30 25 20 15 10 5 0

Niet - Leven Leven Individueel tak 21 Leven Groep Leven Individueel tak 23

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

Bron:

Assuralia

neer zij met pensioen zijn. Deze punten worden uitvoeriger behandeld in het

kering te sluiten, worden op blz. 22 uiteengezet. In die dossiers staat het streven

hoofdstuk over de persoonsverzekeringen.

voorop om aan maatschappelijke behoeften te beantwoorden en tegelijk te

Een tweede aandachtspunt van Assuralia betreft het principe dat voor activi-

zorgen voor een zo goed mogelijk evenwicht tussen de marktmechanismen,

teiten van dezelfde aard ook een controle van dezelfde aard moet gelden. Ook

die het principe van de particuliere verzekering vormen, en de nagestreefde

hier gaat het hoofdstuk “persoonsverzekeringen” dieper in op de huidige stand

politieke doelstellingen. Die zin voor proportie, die preventie aanmoedigt in

van zaken op de markt van de gezondheidszorgverzekering, waar verzekerings-

zoverre een geringere blootstelling aan het risico tot een goedkopere premie

ondernemingen concurreren met producten die ziekenfondsen aanbieden als

leidt, wekt overigens de belangstelling van buitenlandse overheden die hun

aanvulling van hun wettelijke beheersopdracht inzake ziekte-en invaliditeits-

burgers tegen rampen willen beschermen.

verzekering. De Belgische regering moet ervoor zorgen dat zij zich niet meer

Onder invloed van de crisis hebben de verzekeraars waar het kon hun algemene

blootstelt aan de kritiek van de Europese Commissie wegens niet-naleving van

kosten nog verminderd, dat wil zeggen de kosten die niet rechtstreeks bestemd

de richtlijnen die het correct naleven garanderen van de verbintenissen van

zijn voor de lonen van hun personeel. De wil om onnodige kosten weg te

ieder die verzekeringsactiviteiten wil uitoefenen. Inzake beroepspensioenen

werken kenmerkt ook de oproep van Assuralia tot de volgende regering om

pleit Assuralia voor een extern beheer van de pensioenplannen volgens regels

administratieve verplichtingen op te sporen die verzekeraars en verzekerden

die uitgaan van het principe “zelfde risico’s, zelfde regels”. De bedoeling van deze

geld kosten. Er is een jaar verloren met het zoeken naar manieren om de forma-

stellingname is de aangeslotenen de grootst mogelijke zekerheid te garanderen

liteiten in verband met contractwijzigingen terug te dringen zonder de rechts-

en vormt dan ook het kernpunt van het antwoord van de sector op de door de

zekerheid in het gedrang te brengen. Intussen hebben de verzekeraars met

Europese Commissie opgezette raadpleging.

aandrang gewezen op de verspilling die de laksheid tegenover verzekeringsfraude meebrengt. Zowel de sociale als de particuliere verzekeringen zouden

Assuralia biedt opnieuw zijn diensten aan om bij te dragen tot een betere

de burger immers meer waar voor zijn geld kunnen aanbieden als de fraude

bescherming van de bevolking. Spectaculaire gebeurtenissen zoals de over-

gezamenlijk aangepakt zou worden en de gerechtelijke wereld beter uitgerust

stromingen van november 2010 tonen aan hoe een adequate verdeling van de

zou zijn om die plaag te bestrijden, die een correcte risicoverdeling ondermijnt

taken tussen publieke en particuliere sector positieve resultaten oplevert voor

en de solidariteit ondergraaft.

zowel de slachtoffers als de maatschappij die met hun lot meeleeft. Minder indrukwekkende oplossingen, maar die evenzeer tot een win-winuitkomst

Over het peil van de obligatierente, die vooral in de levensverzekeringen met

leiden, bestaan er voor de vergoeding van therapeutische ongevallen (vergissin-

gewaarborgd rendement van doorslaggevend belang is, heeft Assuralia al in

gen zijn voor rekening van de verzekering, gewoon onvoorziene gevallen voor

september 2010 een duidelijk standpunt ingenomen. Het hoofdstuk “persoons-

een Fonds) en de toegang tot justitie (voor de overheid en de balies de zoge-

verzekeringen” buigt zich in dit verband over de portefeuilles “leven individueel”

naamde pro-Deorechtshulp, voor de verzekering de bescherming tegen het

en “leven collectief”. Dit houdt een uitdaging in die voor de verzekeraars tegelijk

risico voor de middeninkomens). Op blz. 33 staan de voorstellen van Assuralia

een kans is om hun rol van institutionele beleggers te benadrukken. Als zodanig

voor een vlottere vergoeding van slachtoffers van complexe rampen waarbij het

zijn zij beschikbaar voor verbintenissen op lange, zelfs heel lange termijn, zolang

soms moeilijk is de aansprakelijkheid snel te bepalen. De ideeën van de verze-

er voldoende soliditeit is. Intussen lijkt een geleidelijke stijging van de rente,

keraars om het chronisch zieken gemakkelijker te maken een schuldsaldoverze-

ondersteund door een stevig herstel, het meest wenselijk voor de sector.

10  -  11 Algemene omgeving

Algemene

o m g e v i n g

Meester over het risico of slaaf van de rapportering?

ringsverrichtingen. De Solvency II-hervorming is natuurlijk geen sinecure, maar de sector is zich bewust van het voordeel dat die werkzaamheden onderno-

In tegenstelling tot het gebrek aan politiek initiatief op Belgisch federaal niveau

men zijn voordat de financiële crisis van 2008 over Europa losbarstte. Solvency

getuigen de voorbereidingen op de uitvoering van de hervorming van de sol-

II houdt immers rekening met de specifieke aard van de verzekering. Dat is een

vabiliteitseisen voor de verzekeringsondernemingen van een ware sense of

belangrijk resultaat in een omgeving die van nature de neiging vertoont ervan

urgency, zelfs in dusdanige mate dat sommige keuzes overhaast dreigen te

uit te gaan dat wat goed is voor de bank - tot de meest speculatieve toepassin-

worden gemaakt. Die hervorming, die “Solvency II” (of “Solvabiliteit II”) genoemd

gen ervan - ook wel goed zal zijn voor de verzekering, ondanks de aanzienlijke

wordt, moet immers in 2013 in werking treden. Hoewel het algemene kader in

kloof die de meeste verzekeringen van die financiële spitstechnologie scheidt.

grote lijnen vastligt sinds de Commissie begin 2008 haar voorstel van toch al

We hoeven ons in dit verband maar te realiseren dat de prestaties waartoe de

362 pagina’s heeft gepresenteerd en sinds de richtlijn na amendementen door

verzekeringsondernemingen zich verbonden hebben, zelden onmiddellijk

het Parlement en de Raad is goedgekeurd, zullen de verzekeraars pas in 2012

opeisbaar zijn en dat de onderlinge afhankelijkheid tussen verzekeraars miniem

weten welke voorschriften ze precies zullen moeten toepassen. Tot dan zullen,

is, terwijl interbankenleningen tot de essentie van die sector behoren.

na de impactstudies, de raadplegingen voortgezet worden om de parameters te verduidelijken waarnaar de verzekeraars zich zullen moeten richten.

Toch geeft het hele complex van vereisten waaraan binnen een zeer korte termijn voldaan moet worden, aanleiding tot grote ongerustheid. Sinds de

Assuralia neemt actief deel aan die werkzaamheden, waarvan de deelnemers,

verzekeringsactiviteit, vanaf de 17de eeuw, berust op de synthese van de kans-

veeleer dan de nationale gesprekspartners, de protagonisten op Europees vlak

berekening en het vestigen van financiële middelen als onderpand voor de ver-

zijn. Zo neemt Assuralia deel aan de activiteit van het CEA - de Europese verzeke-

bintenissen, bestaat de kerntaak van de verzekeraars erin de risico’s te dragen

ringsfederatie - dat een vanzelfsprekende erkenning geniet als representatieve

die particulieren, bedrijven en collectiviteiten op hen afwentelen. Bestaat het

organisatie van zo’n 5.000 verzekeringsondernemingen. Het CEA bekommert

gevaar dat de verzekeraars die dienstverlening niet meer vooropstellen? Laten

zich in het bijzonder om de vereisten die zullen gelden voor de verzekerings-

zij zich in hun bedrijfsvoering voortaan niet meer leiden door de behoefte aan

ondernemingen van diverse grootte, die door hun diversiteit, hun specialiteit

zekerheid van hun klanten, maar wel door de indruk die hun financiële rappor-

of hun omvang de structuur vormen waarmee de verzekering ten dienste staat

tering zal geven? Met die uitdaging wordt de sector nu geconfronteerd.

van particulieren, bedrijven en collectiviteiten. Assuralia telt onder zijn leden ondernemingen die gespecialiseerd zijn in een bepaalde beroepsgroep (artsen,

Tussen these en antithese ligt de oplossing waarschijnlijk in de synthese. Zo

architecten, ...) of nog andere niches. Ook die verzekeraars moeten de op stapel

hebben de verzekeraars het in ieder geval begrepen: zij blijven ervan overtuigd

staande hervormingen met vertrouwen kunnen aanvatten.

dat met name Solvency II een factor van vooruitgang is voor de verzekering. Het aannemen van meer betrouwbare normen veronderstelt natuurlijk het vrijma-

Uit het oogpunt van de verzekeraars kan de hervorming van de principes die de

ken van toereikend kapitaal, maar de op de Belgische markt werkzame onder-

solvabiliteitseisen bepalen niet los gezien worden van de werkzaamheden over

nemingen lijken solide genoeg om aan de hogere eisen te voldoen. Een beter

de financiële rapportage en het statuut van de financiële en boekhoudkundige

risicotoezicht verkleint bovendien de kans dat een verzekeraar moeilijkheden

informatie die rechtstreeks of onrechtstreeks betrekking heeft op de verzeke-

ondervindt om zijn verplichtingen na te komen. Uit dat oogpunt is wat goed is

voor de verzekeraar vooral goed voor de verzekerde, en moet Solvency II gezien

Twin Peaks

worden als een versterking van de consumentenbescherming.

Die zorg bestaat niet alleen in België, maar ook in andere landen waar het toezicht op de financiële diensten opgesplitst is volgens het model dat doorgaans

De verzekeraars zijn er zich wel van bewust dat er een tekort aan competen-

“Twin Peaks” genoemd wordt. Dit komt in grote lijnen neer op de afsplitsing

ties dreigt in het licht van zoveel vereisten. Helaas kan er niet op toekomstige

tussen het prudentiële toezicht en het toezicht op de marktmechanismen,

generaties gewacht worden om ondernemingen en autoriteiten te versterken:

meer bepaald op de betrekkingen tussen dienstverleners en tussenpersonen

er moet hier en nu gerekend kunnen worden op een adequate begeleiding

enerzijds en verzekeringnemers anderzijds. Dat is het geval in België, waar ook

op alle niveaus. Al sinds verschillende jaren heeft Assuralia veel energie in de

rekening gehouden moet worden met specifieke kenmerken van de arbeids-

bewustmaking hiervan gestoken en het is dan ook verheugd over het onthaal

ongevallenverzekering, de aanvullende verzekeringen die de ziekenfondsen

dat die initiatieven bij zijn leden gevonden heeft. De uitdaging is er niet minder

aanbieden en zelfs de bedrijfspensioenen die ofwel door verzekeraars ofwel

immens om en ze doet zich mutatis mutandis ook voor op het niveau van de

door pensioenfondsen aangeboden worden. Assuralia beseft bijvoorbeeld dat

raden van bestuur, de voogdijoverheid en de controleautoriteit.

Duitsland een overgangsperiode van twee jaar nodig heeft om het Twin Peaks-

Vooreerst zal Assuralia zich toeleggen op de werkzaamheden over de kwalita-

model in te voeren. Maar Assuralia neemt aan dat de aanpak van de toezichtin-

tieve evaluatie van de risico’s in de ondernemingen. De verzekeraars zullen zich

stanties coherent en doeltreffend zal zijn en dat de richting van de verschillende

immers individueel moeten positioneren ten opzichte van de modellen die in

betrokkenen zonder talmen gedefinieerd zal worden. Het zou jammer zijn dat

het kader van de nieuwe normen gebruikt worden, wat zorgt voor samenhang

door de institutionele hervormingen kostbare tijd verloren gaat in domeinen

tussen de bedrijfsvoering en de kijk van de toezichthouder op het bedrijf. Op dit

waar er - op zijn minst inhoudelijk - overeenstemming bestaat, zoals de rele-

vlak moeten er nog talrijke parameters definitief vastgelegd worden. De stor-

vantie om de financiële educatie van de consument te ontwikkelen. De finan-

men en overstromingen vormen een van de voorbeelden van de gevolgen van

ciële crisis heeft immers aangetoond dat die consument houvast nodig heeft.

de in aanmerking genomen correlatiehypothesen en -scenario’s die in mindere

Daartoe moet hem een aantal op het gezonde verstand gebaseerde principes

of meerdere mate de voorwaarden voor de verzekeringnemers zullen beïnvloe-

aangereikt worden, zodat hij inzicht krijgt in soms abstracte risico’s (zoals het

den, al zijn de vroegere solvabiliteitsniveaus ruim voldoende en zijn er voor de

inkomensverlies van een winkelier die een zaak heeft in een door een ontplof-

aanpassing aan Solvency II in principe geen aanzienlijke kapitaalverhogingen

fing getroffen straat) of in de voorbereiding van zijn toekomst (in termen van

nodig.

koopkracht of gezondheidszorg op hoge leeftijd).

Assuralia staat in nauw contact met de nationale toezichthouder en zou willen dat dit overleg de vorm van een gemeenschappelijk project aanneemt voor de nog op touw staande werkzaamheden voor de inwerkingtreding van Solvency II. Het tijdpad is strak en elke gesprekspartner heeft natuurlijk een eigen agenda. Niettemin is het wenselijk dat de verschillende betrokken partijen zoveel mogelijk de handen ineenslaan voor hun bijdrage aan een op Europese schaal opgezette architectuur.

12  -  13 Algemene omgeving

Algemene

o m g e v i n g

De toekomst begint morgen

nieuwe vormen van arbeidsorganisatie en nieuwe verantwoordelijkheden

2009 werd nog gekenmerkt door de nasleep van de crisis en het hoeft dan ook

­vastere vorm kunnen krijgen.

niet te verbazen dat het personeelsbestand is teruggelopen. Toch beperkt die achteruitgang zich tot 1,4% van de arbeidsovereenkomsten van onbepaalde

Daarom hebben de vakbonden en de werkgevers een analytische classificatie

duur. Er is dus geen sprake van een sociaal bloedbad. Met 23.964 eenheden

van de specifieke functies van de verzekeringssector uitgewerkt. De daaruit

wijkt de sector trouwens niet af van zijn gemiddelde, dat sinds 2005 rond de

voortvloeiende matrix maakt het mogelijk uiteenlopende functies volgens ver-

24.000 arbeidsplaatsen schommelt. 2010 is dan weer een jaar van stabiliteit van

schillende niveaus te vergelijken. Zonder te interfereren met de methodes van

het personeelsbestand geweest. In vergelijking met de crisis van 2002 is de

elke onderneming wordt er zo een herkenbare plaats toegekend aan functies

situatie erg verschillend wat het aantal aanwervingen betreft: in 2009 werden

die gaan van de audit van verschillende bedrijfsdisciplines over de helpdesks en

er 1.453 nieuwe overeenkomsten van onbepaalde duur getekend, wat een stuk

het technische verzekeringsbeheer tot het financiële beheer van de beleggings-

meer is dan het duizendtal jaarlijkse indienstnemingen in de periode 2002-2006.

portefeuille van de onderneming. Dit punt stond bij de “to do’s” in het sectorak-

De sector is er zich van bewust dat hij tegen een tekort aan talent begint aan te

koord 2009-2010, evenals een suppletieve procedure voor informatie, dialoog

lopen. Uit de leeftijdspiramide blijkt immers dat de verzekering dringend nieuw

en evaluatie in het proces dat zou kunnen leiden tot een individueel ontslag.

bloed moet krijgen om het toenemende aantal vergrijzende medewerkers te

Dit deel van het akkoord wordt zo ingevuld met een nieuw mechanisme dat

vervangen. Zoals de dichter zegt: “Iemand die vertrekt is als een bibliotheek die

op 1 januari 2011 in werking treedt. Wat de onderhandelingen voor het vol-

verbrandt”. Zonder de romantische toer op te willen gaan, onderschrijft Assu-

gende akkoord - dat voor 2011-2012 - betreft, die zullen plaatsvinden tegen de

ralia het idee dat een vooruitziend beheer inzake competenties aan de orde is.

achtergrond van de recente ervaringen, de daaruit voortvloeiende balans en de

Kennis moet doorgegeven worden, maar tegelijk moeten in de ondernemingen

vooruitzichten op een broos herstel die dit jaarverslag met de nodige zin voor nuance tracht te beschrijven.

Aantal werknemers met een contract van onbepaalde duur Verdeling vrouwen / mannen  2005

| 

(situatie op 31.12.2009)

Vrouwen

Mannen

Totaal

12.124

11.880

24.004

2006

12.145

11.607

23.752

2007

12.408

11.640

24.048

2008

12.647

11.653

24.300

2009

12.599

11.365

23.964

Europees toezicht

Assuralia neemt deel aan het debat omtrent een Europees model van garan-

Gedreven door de financiële crisis bereikten de Raad en het Europese Parlement

tieregeling dat proportioneel en kostenefficiënt zou moeten zijn. Omdat elke

in september 2010 een akkoord over de inrichting van een European Systemic

garantieregeling een level playing field tussen markten, ondernemingen en

Risk Board (ESRB) en over de versterking van het Europese toezicht op de ver-

producten strikt moet respecteren, kan Europa zich daarbij niet beperken tot

zekeringssector, de banken en de kapitaalmarkten. Het bestaande adviesorgaan

het stellen van vage principes. Het komt er wel op aan de belangrijkste aspec-

CEIOPS is daarbij begin 2011 volledig omgevormd tot een agentschap met

ten van de garantieregelingen op Europees niveau te harmoniseren. De Com-

eigen bevoegdheden: de European Insurance and Occupational Pensions Aut-

missie wilt tegen het einde van 2011 met een concreet voorstel van richtlijn

hority (EIOPA).

naar buiten komen.

Met EIOPA wordt een volwaardig Europees Agentschap gecreëerd dat verre-

Discriminatie

gaande bevoegdheden zou kunnen krijgen en dat zou kunnen leiden tot meer

In juli 2008 lanceerde de Commissie een voorstel van Richtlijn over discriminatie

consistentie in het prudentiële toezicht van verzekeringsondernemingen en

op basis van onder andere leeftijd en handicap. Verzekeringsondernemingen in

pensioenfondsen. In welke mate EIOPA effectief tanden krijgt valt nog af te

heel Europa onderschrijven het principe dat het gerechtvaardigde onderscheid

wachten. In het Europees Parlement kijkt men nu al uit naar de mogelijkheid

op basis van leeftijd of handicap moet worden gehandhaafd vermits zij kunnen

om in 2014, wanneer de eerste evaluatie zal gebeuren, de daadkracht van de

staven dat verschillen op het vlak van levensverwachting of handicap terecht en

nieuwe agentschappen te versterken. Vanuit het standpunt van Assuralia is het

relevant zijn voor een aantal verzekeringsproducten.

van groot belang dat de ondernemingen die binnen de Europese markt in concurrentie met elkaar staan, op een gelijke manier worden behandeld: tot op

Het concrete voorstel van richtlijn is nog steeds in behandeling in de Raad en

heden hebben de nationale toezichthouders elk hun manier van omgaan met

naar alle verwachting zal dat ook onder het Hongaarse en Poolse Voorzitter-

hun verantwoordelijkheden, wat het wederzijdse vertrouwen ondermijnt en

schap zo blijven. De lidstaten verschillen niet alleen fundamenteel van mening

noch voor de klant, noch voor de verzekeraar bevorderlijk is.

over de noodzaak van deze richtlijn. Recent heeft een deus ex machina de

Garantiefondsen

politieke discussies nog complexer gemaakt. In het kader van discriminatie op basis van geslacht heeft een Belgische consumentenorganisatie de Europese

De storm die sinds 2008 over de financiële sector woedt heeft het dossier over

bevoegdheid om regelingen uit te werken over discriminatie in het kader van

de garantiefondsen een nieuw elan gegeven. In een Witboek heeft de Commis-

financiële diensten in vraag gesteld bij het Europese Hof van Justitie. De uit-

sie in 2010 aangegeven dat het nu menens wordt, maar er blijkt ook een zekere

komst zal duidelijk worden in de loop van 2011. Intussen stelt de Commissie

zin voor realisme. Zo wordt er bijvoorbeeld niet langer uitdrukkelijk voor gepleit

geen “plan B” te hebben.

om faillissementen in de ene lidstaat mee te laten opvangen door de markten van de andere lidstaten (het zogenaamde “bail-out system”) en wordt er een

Als de richtlijn over discriminatie op basis van geslacht zou worden herzien of

duidelijk onderscheid gemaakt tussen de bankgarantiefondsen en de oplossin-

als de richtlijn over het onderscheid op basis van leeftijd en handicap er ooit

gen die er zouden komen aan verzekeringszijde.

komt, dan moeten die volgens de verzekeraars een echte harmonisatie behelzen, zonder mogelijkheid voor Lidstaten om er uit te stappen. Die harmonisatie

14  -  15 Algemene omgeving

Algemene

o m g e v i n g

moet in elk geval de mogelijkheid voorzien om een dergelijk onderscheid te

Als er al een Europees initiatief komt, dan moeten de uitwassen die de “class

verantwoorden met behulp van medische kennis, statistiek en actuariële weten-

actions” uit de Verenigde Staten kenmerken, zeker worden voorkomen. Ieder-

schap.

een lijkt het daarmee wel eens te zijn, maar belangrijke beslissingen moeten

Pensioenen

nog worden genomen, bijvoorbeeld over de afbakening van de partijen die een dergelijke vordering kunnen instellen en over de vraag of het vonnis

Groenboeken over Pensioenen worden niet alleen in België maar ook in Europa

alleen geldt voor de in het concrete proces betrokken partijen (“opt-in”) dan

geschreven. Met het Groenboek « Towards adequate, sustainable and safe Euro-

wel voor alle belanghebbenden die niet uitdrukkelijk van de procedure hebben

pean pension systems » heeft de Commissie de verdienste het debat te richten

afgezien(“opt-out”).

naar het globale pensioenbeeld, zonder een voorkeur te laten blijken voor de ene

Assuralia wijst er op dat de invoering van collectieve vorderingen tot gevolg kan

of de andere pijler of verzekeringstechniek. Een Europees debat daarover is per-

hebben dat de kosten voor aansprakelijkheids- en rechtsbijstandsverzekeraars

fect legitiem, omdat belangrijke bouwstenen van de pensioenarchitectuur op

alsook voor herverzekeringsondernemingen stijgen. Dergelijke stijgende kosten

het Europese niveau worden bepaald. Begrotingstekorten en overheidsschulden,

zullen wellicht leiden tot premieverhogingen of beperkingen van de dekking,

die belangrijk zijn voor de houdbaarheid van de wettelijke pensioenen, worden

die Europese bedrijven op kosten zullen jagen.

bijvoorbeeld beoordeeld in het kader van het Europese Groei- en Stabiliteitspact. Om houdbare en geloofwaardige tweedepijlerpensioenen aan te leggen is er een deugdelijk en consistent prudentieel beleid nodig en ook het uitwerken van regels daarvoor is in grote mate een Europese bevoegdheid. De Europese Commissie besteedt in het Groenboek dan ook terecht ruime aandacht aan de noodzaak om de verouderde prudentiële regels voor pensioenfondsen te hervormen. Assuralia stelt voor om de Solvency II richtlijn als benchmark te gebruiken voor deze hervorming. Deze maatstaven staan immers borg voor een afdoende bescherming van de rechten die de werknemers via aanvullende pensioenen verwerven.

Collectieve vorderingen Na heel wat rumoer te hebben opgeleverd in de afgelopen jaren, is de wind in het dossier van de collectieve vorderingen in de loop van 2010 gaan liggen. Tot groot ongenoegen van consumentenverenigingen en middenveldorganisaties heeft de Europese Commissie geoordeeld dat bijkomende consultaties nodig zijn alvorens verdere stappen kunnen worden gezet. Die oefening zal een stuk van 2011 in beslag nemen.

Persoonsverzekeringen

16  -  17 Persoonsverzekeringen

Persoonsverzekeringen

Leven

En dus is een aanvullend pensioen onontbeerlijk geworden voor wie zijn levens-

In tegenstelling tot de meeste buurlanden heeft België nog altijd geen werk gemaakt van de hervorming van de pensioenen om de uitdaging van de vergrijzing van de bevolking aan te gaan. In 2010 bleef het eindeloze debat soms haperen omdat de rol van de aanvullende pensioenen opnieuw ter discussie gesteld werd, terwijl die net bijdragen tot de instandhouding van het systeem van de wettelijke pensioenen. Om de toekomst van de pensioenen veilig te stellen is het nodig de drie pensioenpijlers, gefinancierd door de overheid, de ondernemingen en de individuen, te versterken.

elkaar aanvullen en versterken via een combinatie van repartitie en kapitalisatie:

standaard wenst te behouden wanneer hij met pensioen gaat. Het pensioenbeleid zal in de toekomst moeten uitgaan van het systeem met drie pijlers, die

• het wettelijke pensioen (eerste pijler) moet de hoeksteen blijven en iedere gepensioneerde een inkomen verschaffen dat hem tegen armoede ­beschermt; • de tweede pensioenpijler (de beroepspensioenen) moet het verschil tussen het pensioen en het laatst ontvangen loon verkleinen; • de derde pensioenpijler moet iedere Belg, ongeacht zijn statuut, de ­mogelijkheid bieden op individuele en vrijwillige basis een aanvullend pen-

Onontbeerlijke aanvullende pensioenen

sioen te vormen.

Het wettelijke pensioen, dat via repartitie na een volledige loopbaan gemiddeld maar 40 procent bedraagt van het laatste loon, staat onder druk: enerzijds door

Wie zijn levensstandaard wenst te behouden na zijn pensionering, zal dus abso-

de vergrijzing van de bevolking en anderzijds door het begrotingstekort. Pro-

luut moeten kunnen rekenen op een aanvullend pensioen. Het grootste deel

portioneel is de actieve bevolking immers steeds minder talrijk om bij te dragen

van die aanvullende pensioenen wordt door de verzekeraars beheerd.

aan pensioenen waarvan de looptijd steeds langer is, terwijl de overheid geen enkele budgettaire marge heeft om die steeds groter wordende kloof te dichten.

GEMIDDELDE RESERVE PER INWONER IN BELGIË  | 

(in euro)

15.000 10.000

Leven Groep

5.000

Leven Individueel tak 23

0

Leven Individueel tak 21

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

B r o n n e n : C B FA + e i g e n b e r e k e n i n g A s s u r a l i a

Momenteel vormen 2 miljoen werknemers (dit is 75% van die groep) een aan-

Iedere werknemer moet een aanvullend pensioen kunnen vormen en dus pleit

vullend pensioen van de tweede pijler. In het raam van de derde pijler doen

Assuralia onder andere voor een veralgemening van de tweede pijler en een

2,7 miljoen Belgen aan pensioensparen en 1,5 miljoen aan langetermijnsparen.

grotere flexibiliteit. Concreet houdt dat in dat de werkgevers, naast de collec-

Die cijfers zullen nog stijgen, zoals blijkt uit de resultaten van een onderzoek uit

tieve plannen, ook in staat zouden moeten zijn een eenvoudige structuur in

2009 van Significant GfK, waarin gepeild werd naar de intenties van hen die nog

te richten zodat geïnteresseerde werknemers vrijwillig bijkomende stortingen

niet aan pensioensparen doen: twee op de drie zeggen er ook mee te zullen

kunnen doen in het raam van de tweede pijler. Zelfstandigen kunnen dat nu

beginnen of stellen dit minstens in het vooruitzicht. Een ander onderzoek door

al via het Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen (VAPZ). Ook werknemers

hetzelfde bureau, ditmaal bij de werkgevers, toont aan dat de helft van hen nog

die, nadat ze de onderneming verlaten hebben of bij een werkgever zonder

geen pensioen van de tweede pijler aanbiedt, maar wel van plan is dit binnen

pensioenplan aan de slag gaan, kunnen dit op individuele basis. Assuralia sug-

nu en vijf jaar te doen.

gereert eveneens dat wie dat wenst vanaf een bepaalde leeftijd (55 jaar bijvoorbeeld) een percentage van het brutoloon om zou mogen zetten in een bijdrage

Diezelfde onderzoeken brengen ook de bevestiging dat zowel werkgevers als

voor de aanvullende verzekering.

particulieren het fiscale aspect van doorslaggevend belang vinden voor het vormen van een aanvullend pensioen. Door aan dit fiscale aspect te raken zou

Assuralia zet zijn inspanningen voort om te sensibiliseren voor de enorme uit-

het voor de verbintenissen op lange termijn zo belangrijke vertrouwen serieus

daging van de pensioenen en de manier om ze duurzaam te verzekeren. Na de

op de helling komen te staan, zoals gebleken is in 2006 met de plotse invoering

publicatie in 2009 van een op de kmo’s gerichte brochure volgde in 2010 een

van een “minieme” taks van 1,1%, die de ontwikkeling van de individuele verze-

brochure over pensioensparen, die gemaakt werd in samenwerking met het

kering abrupt geremd heeft.

OIVO (het Onderzoeks- en Informatiecentrum van de Verbuikersorganisaties).

GEMIDDELDE PREMIE LEVENSVERZEKERING PER INWONER IN BELGIË  | 

(in euro)

3.000 2.500 2.000

Premie leven groep

1.500 1.000

Premie Leven Individueel tak 23

500 Premie Leven Individueel tak 21

0 1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

B r o n n e n : C B FA + e i g e n b e r e k e n i n g A s s u r a l i a

18  -  19 P e r s o o n s v e r z e k e r i n g e n - L e v e n

Persoonsverzekeringen

Het debat in België past in de consultatie die de Europese Commissie opende

de gegevensbank opgenomen worden: de collectieve plannen, de individuele

na de publicatie van een groenboek met als titel “Towards adequate, sustainable

pen­sioentoezeggingen, de solidariteitstoezeggingen en de interne pensioenbe-

and safe European pension systems”. Er staat voor alle lidstaten immers veel op

loften. Voor die plannen moeten gegevens meegedeeld worden betreffende het

het spel en dat werd nog eens extra in de verf gezet door de financiële crisis.

reglement, de jaarlijkse stand van de rekening en de eventuele uitstap uit een verbintenis. De gegevens betreffende de andere pensioenplannen (onder andere de

Gegevensbank

pensioenplannen voor zelfstandigen, de onthaalstructuur, ...) zullen volgen tijdens

De praktische uitvoering van een gegevensbank “aanvullende pensioenen” is

een tweede fase. Wat precies meegedeeld moet worden staat op www.db2p.be.

een veelomvattend titanenwerk. Veelomvattend omdat de regering er meerdere doelstellingen mee wil bereiken: fiscale en sociale controle, instrument

Assuralia heeft veel tijd en middelen geïnvesteerd - en zal dit ook in de toekomst

voor pensioenbeleid, mogelijkheid voor de pensioeninstellingen om bepaalde

blijven doen - teneinde niet alleen tegemoet te komen aan de wensen van de

verplichtingen na te leven. Een titanenwerk omdat het de bedoeling is alle

overheid, maar ook om ervoor te zorgen dat de gegevensbank operationeel,

verbintenissen inzake beroepspensioenen te bundelen, zowel collectieve als

pragmatisch en doeltreffend is.

individuele. De voorbereidende werkzaamheden, die sinds begin 2008 aan de gang zijn, verlopen in een uiterst constructieve sfeer tussen de partners: de

Als een lage rente blijft aanhouden...

kruispuntbank voor de sociale zekerheid, de CBFA, de FOD Financiën, SiGeDIS

Het vooruitzicht op blijvende historisch lage rentevoeten op lineaire obliga-

(de onderneming die de gegevensbank zal beheren), de Belgische Vereniging

ties (OLO’s) is vervaagd. Daarmee zijn ook de eventuele vragen afgewend over

van Pensioeninstellingen en Assuralia.

de capaciteit van de verzekeraars om hun verbintenissen met gewaarborgde

Deze gegevensbank “DB2P” zal operationeel zijn vanaf medio 2011. In een

rentevoet die niet langer zouden samenlopen met de marktrealiteit, op lange

eerste fase zullen alleen de volgende pensioenplannen voor werknemers in

termijn te blijven nakomen. Daarbij moet een onderscheid gemaakt worden

E V O LU T I E VA N D E S TO R T I N G E N V O O R P E N S I O E N S PA R E N   |  

(in miljoenen euro)

2.000 1.800 1.600 1.400 1.200 1.000 800 600 400 200 0

Pensioenspaarverzekering Pensioenspaarfonds

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Bronnen: Eigen berekening Assuralia + cijfers BEAMA

tussen individuele levensverzekeringen en groepsverzekeringen. In het eerste

de verplichting van een gewaarborgde rentevoet op zich te nemen die eigenlijk

geval legt het koninklijk besluit Leven een maximale gewaarborgde rentevoet

op de werkgever berust.

op van 3,75%. Wat betreft de groepsverzekeringen, schrijft de wet op de aanvullende pensioenen een minimaal rendement voor van 3,25% op de door de

De groepsverzekeringsovereenkomsten zijn echter contracten met een zeer

werkgever gefinancierde toelagen en van 3,75% op de door de werknemers

lange looptijd (30 tot 40 jaar), terwijl de beleggingen die het door de wet op de

gefinancierde bijdragen.

aanvullende pensioenen aan de werkgevers opgelegde minimumrendement moeten dekken een kortere looptijd hebben. Ze moeten dus tijdens de duur

De individuele levensverzekeraar beschikt dus over een grotere marge om

van de overeenkomst vervangen worden tegen rentevoeten die minder voor-

een rentevoet te waarborgen en de hoogte ervan vast te stellen. Hij kan die

delig kunnen zijn. In dat opzicht verontrusten aanhoudend lage rentevoeten

rentevoet met andere woorden aanpassen aan de markt op het ogenblik dat

de verzekeraars. Op langere termijn althans, want de huidige situatie is gezond:

hij nieuwe overeenkomsten uitbrengt. Voor oudere overeenkomsten met een

de in het raam van het prudentiële toezicht verplichte technische voorzienin-

hogere rentevoet zijn de verzekeraars er tot hiertoe altijd in geslaagd hun ver-

gen bedroegen eind 2009 106% van al hun toekomstige verbintenissen. Boven-

bintenissen na te komen dankzij de langlopende beleggingen uit het verleden.

dien zijn de Belgische verzekeraars er gerust over dat ze zullen voldoen aan de normen van Solvency II, die pas in 2013 van kracht worden: hun solvabiliteits-

De groepsverzekeraars beschikken niet over die speelruimte om hun gewaar-

marge is dubbel zo groot als wat bepaald is in Solvency I.

borgde rentevoet aan te passen. Ondanks de dalende rentevoeten op de markt

Het behoud van de gewaarborgde minimumrentevoet op zijn huidige niveau

zijn ze er toch in geslaagd tijdens de afgelopen vijf jaar een totaalrendement aan

zou echter niet meer gerechtvaardigd zijn mochten lage rentevoeten aanhou-

te bieden tussen 4,20 en 4,44% op de gevormde reserves. Daarmee leveren ze

den. De werkgevers zouden dan het eventuele verschil moeten kunnen bijleg-

nog maar eens het bewijs van hun capaciteit om beroepsrisico’s te beheren, en

gen. Assuralia heeft de toezichthouders hierover aangesproken.

E V O L U T I E VA N H E T A A N TA L C O N T R A C T E N VA P Z   |  

( Vrij Aanvullend Pensioen Zelfstandigen)

300.000 250.000 200.000 150.000 100.000 50.000 2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Bron: Assuralia

20  -  21 P e r s o o n s v e r z e k e r i n g e n - L e v e n

Persoonsverzekeringen

Toegang tot de schuldsaldoverzekering

In tegenstelling tot wat sommigen mogen beweren, is het precies uit respect

Personen die een verhoogd gezondheidsrisico lopen toegang verschaffen tot

voor zieken, gehandicapten en hun familie dat Assuralia een tegenvoorstel voor

een schuldsaldoverzekering voor een hypothecair krediet bestemd voor de

die wet heeft opgesteld. Dat tegenvoorstel beoogt onder andere een snellere

bouw of de aankoop van een eigen en enige woning, dat is de doelstelling van

behandeling van de aanvraag, een duidelijker medische vragenlijst en een ade-

de wet van 21 januari 2010. Die wet is met de allerbeste bedoelingen opge-

quate motivering van de beslissing. De verzekeraars bieden graag hun mede-

steld, maar ze is onuitvoerbaar. Ze miskent immers de absolute basisbeginselen

werking aan om zo snel mogelijk een mechanisme te vinden dat het de enkele

van de normale werking van de verzekering en is dus gedoemd tot mislukken.

duizenden personen met een aanzienlijk hoger gezondsheidsrisico en die willen

Zo bepaalt de wet bijvoorbeeld dat zodra één euro meerpremie betaald moet

lenen, mogelijk moet maken zo’n verzekering te sluiten, zonder daarom de rest

worden, de kandidaat-verzekerde kan eisen dat het dossier voor een nieuwe

van de markt te destabiliseren. Zij die de verzekeringssector hekelen, verwijten

evaluatie aan de herverzekeraar voorgelegd wordt, en vervolgens aan een

de sector een gebrek aan solidariteit. Maar begrijpen zij wel dat de wet eigenlijk

soort tariferingsbureau. Zo richt de wet zich niet langer alleen op de doelgroep

de maatschappelijke solidariteit van 10,5 miljoen Belgen verlegt naar alleen de

waarvoor ze ontworpen werd, namelijk de personen met een aanzienlijk hoger

nieuwe verzekerden en dat de financiële last van de solidariteit dus niet langer

gezondsheidsrisico, maar ook op alle personen die middels een aanvaardbare

verdeeld is over de volledige Belgische bevolking, maar gedragen wordt door

meerpremie dekking vinden op de markt. Daarnaast legt de wet een medische

de beperkte groep nieuwe schuldsaldoverzekerden?

standaard vragenlijst op, die een belemmering kan vormen voor een correcte risico-evaluatie. Bovendien wil de wet een maximumpremie vastleggen. Dat

Assuralia suggereert een publiek-private samenwerking om tot toepasbare en

zou betekenen dat er een soort solidariteit georganiseerd wordt tussen alleen

duurzame oplossingen te komen en pleit daarmee voor het samenbrengen van

de nieuwe verzekerden (die een kleine groep vormen) in de tak schuldsaldover-

de troeven van enerzijds de overheid en anderzijds de verzekeraars. De focus

zekeringen, waardoor de premies duurder zouden worden.

kan zo komen te liggen op de grootste noden en de werking van de markt zou maar minimaal in het gedrang komen.

GEZONDHEID INCASSO  | 

(in miljoenen euro)

1.200 1.000 800 600 400 200 0 2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Bron: Assuralia

Gezondheid

Het arrest bevestigt het standpunt dat Assuralia altijd al verdedigd heeft: de verzekeringsrichtlijnen staan niet toe om de ziekenfondsen uit te sluiten van

Sinds de wet hen een levenslange verbintenis opgelegd heeft met een rem op premieverhoging wachtten de hospitalisatieverzekeraars vol ongeduld op de invoering van een medische index. Die is er in 2010 eindelijk gekomen. Ook in 2010 heeft het Europese Hof van Justitie België veroordeeld omdat het de Europese richtlijnen niet respecteert inzake de door de ziekenfondsen aangeboden hospitalisatieverzekeringen.

het toepassingsgebied ervan wanneer ze (hospitalisatie)verzekeringsproducten aanbieden aan hun leden. Het arrest doet echter geen uitspraak over de Belgische wetgeving die een einde moet maken aan de onaanvaardbare situatie die erin bestaat dat de omvang van de bescherming die de verzekerden genieten afhankelijk is van hun beslissing een hospitalisatieverzekering te sluiten bij een verzekeraar dan wel een ziekenfonds.

Ziekenfondsen echt gelijk behandeld?

Voor het Europese Hof heeft de Belgische overheid toegegeven haar wetge-

Op 28 oktober 2010 heeft het Europees Hof van Justitie België veroordeeld

ving niet te hebben aangepast en de termijn niet te hebben gerespecteerd. Die

wegens het niet nakomen van zijn verplichtingen om de Europese richtlijnen

“aanpassing” is er uiteindelijk gekomen via de wet van 26 april 2010, die volgens

inzake verzekering correct en volledig na te leven, in het bijzonder door zieken-

Assuralia nog altijd niet beantwoordt aan de doelstellingen die de Europese

fondsen toe te laten hospitalisatieverzekeringsproducten aan te bieden, terwijl

Commissie voor ogen had. Die nieuwe wet laat opzettelijk een aantal achter-

die niet voldoen aan de door Europa opgelegde voorwaarden om verzekerings-

poortjes open voor de ziekenfondsen waardoor zij niet op dezelfde wijze behan-

activiteiten uit te oefenen. Nochtans waren de Europese Commissie en België

deld worden als de verzekeraars. Dat druist in tegen de Europese richtlijnen en

overeengekomen dat de Belgische overheid dit probleem zou wegwerken via

is volledig in strijd met een uniforme toepassing van de Europese wetgeving op

de noodzakelijke wetsaanpassingen tegen 1 januari 2010, zodat ze volledig toe-

alle actoren die zich op de verzekeringsmarkt begeven. Wordt vervolgd...

pasbaar zouden zijn in 2012.

GEZONDHEID INCASSO  | 

(index 2003=100)

220 Gewaarborgd inkomen - individueel

200 180

Gewaarborgd inkomen - collectief

160 140

Individuele hospitalisatie

120 Collectieve hospitalisatie

100 2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

(schatting)

Bron: Assuralia

22  -  23 P e r s o o n s v e r z e k e r i n g e n - G e z o n d h e i d

Persoonsverzekeringen

Medische index lost niet alles op

komstige premies, maar dat ook de in het verleden opgebouwde reserves dienen

De wet-Verwilghen, waarvan de laatste fase in werking is getreden op 1 janu-

om toekomstige premies betaalbaar te houden. Niet alleen de premies moeten

ari 2009, bevat niet het noodzakelijke kader waardoor verzekeraars levenslange

bijgevolg aan een relevante index worden aangepast, maar ook de reserves.

verbintenissen op een correcte manier zouden kunnen nakomen. Ondanks de zware problemen waartoe de wet aanleiding geeft, en die Assuralia In tegenstelling tot voorheen kunnen de premies van de niet-beroepsgebon-

aanvecht bij het Grondwettelijk Hof en de Raad van State, is de (te beperkte)

den hospitalisatieverzekeringen immers niet langer worden aangepast wan-

indexeringsmogelijkheid van de premies in 2010 uiteindelijk uitgewerkt.

neer de verzekeringsonderneming wordt geconfronteerd met een duurzame

In februari zijn de uitvoeringsmodaliteiten van de index vastgelegd via een

stijging van de kosten of wanneer externe factoren gevolgen hebben voor de

koninklijk besluit, wat sindsdien leidt tot een trimestriële publicatie van indexcij-

kosten die de actuaris onmogelijk in zijn tarief heeft kunnen voorzien.

fers voor de waarborgen “eenpersoonskamer” en “twee- en meerpersoonskamer”.

De wet bepaalt dat de premies in de regel enkel kunnen worden geïndexeerd.

Deze indices zijn gebaseerd op de brutoschadelast per verzekerde, gegevens die

Alleen in geval van dreigend verlies kan de verzekeringsonderneming aan de

de verzekeringsondernemingen aan de CBFA en de FOD Economie aanleveren.

CBFA vragen om uitzonderlijk de premie aan te passen, bovenop de index. Deze

Ondanks de korte inloopperiode stellen we vast dat deze gegevensopvraging

zeer beperkte uitweg – enkel bij dreigend verlies – maakt de verzekeraar daar-

en samenwerking met alle betrokkenen positief en constructief is verlopen.

enboven afhankelijk van de discretionaire bevoegdheid van de toezichthouder. Laten we hopen dat 2011 het jaar wordt waarin het volledige gamma aan Ook de indexeringsmogelijkheid op zich is niet correct ingevoerd. Door als regel

aanpassingsmogelijkheden wordt uitgevoerd, namelijk de indexering van de

op te leggen dat alleen de premies geïndexeerd mogen worden, vergeet de regel-

premies en de reserves, gekoppeld aan soepelere aanpassingsmogelijkheden

gever dat een hospitalisatieverzekering niet enkel wordt gefinancierd met toe-

bovenop de indexering, op basis van objectieve criteria.

GEZONDHEID BRUTO TECHNISCH-FINANCIEEL SALDO  | 

(in % van de verdiende premies)

30% Gewaarborgd inkomen - individueel

20% 10%

Gewaarborgd inkomen - collectief

0% -10%

Individuele hospitalisatie

-20% Collectieve hospitalisatie

-30% 2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Bron: Assuralia

Arbeidsongevallen

de relevantie bevestigd van de wetenschappelijke argumenten van Assuralia

Voor de arbeidsongevallenverzekeraars was 2010 een goed jaar op het vlak van de regelgeving. Ze verkregen dat slecht ontworpen en onaangepaste systemen, die hen bedreigden onder het mom van preventie, geannuleerd of aangepast werden.

tariefvrijheid. Het heeft zelfs effecten vastgesteld die volledig tegengesteld zijn

waaruit de averechtse effecten van dat systeem bleken: zo kwam het financiële evenwicht van de arbeidsongevallenverzekeraar in het gedrang alsook diens aan de beoogde preventiedoelstelling. Dit arrest kan niet anders dan leiden tot de afschaffing van bovenvermeld artikel 49quater, dat de wettelijke basis vormt van het geannuleerde systeem.

Gedifferentieerde premies:

De verzekeraars hebben sinds lang een erkende expertise opgebouwd inzake

totale annulering door de Raad van State

preventie. Ze menen dat de doelstelling van een structurele daling van het

Een arrest van 21 mei 2010 van de Raad van State heeft het koninklijk besluit

aantal arbeidsongevallen die de regering nastreefde, doeltreffend verwezenlijkt

van 8 mei 2007 betreffende de premiedifferentiatie inzake arbeidsongevallen

kan worden via de invoering binnen de ondernemingen zelf van een systeem

geannuleerd. Het besluit werd volledig vernietigd, met inbegrip dus van de

van “veiligheidsbeheer”, dat de werkgever ertoe moet brengen zijn visie en

datum van inwerkingtreding van het nieuwe artikel 49quater van de wet op de

bedrijfscultuur inzake veiligheid aan te passen.

arbeidsongevallen.

Verzwaarde risico’s:

De Raad van State heeft zich in deze zaak niet uitgesproken over de herhaalde verklaringen van de overheid betreffende het algemeen belang, maar heeft in

een wijzigingsbesluit is nodig gebleken

deze technische materie een deskundigonderzoek bevolen, wat uitzonderlijk is.

De invoering van een systeem ter preventie van “op buitensporige wijze ver-

Het expertiserapport viel zeer nadelig uit voor het verplichte systeem van pre-

zwaarde risico’s” dat tot doel heeft ondernemingen te straffen die te weinig

mievariatie dat eind 2006 door de overheid in het leven geroepen was. Het heeft

begaan zijn met preventie, heeft eveneens averechtse effecten gehad.

A R B E I D S O N G E VA L L E N I N C A S S O   |  

(in miljoenen euro)

1.100 1.000 900 800 700 600 500 400 2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Bron: Assuralia

24  -  25 P e r s o o n s v e r z e k e r i n g e n - A r b e i d s o n g e va l l e n

Persoonsverzekeringen

of in stage) die afwijken van de grote principes die gelden voor werknemers met een echte arbeidsovereenkomst. Voor sommige van die statuten kunnen zelfs specialisten niet zeggen of ze al dan niet onder de arbeidsongevallenwetgeving vallen. Die situatie moet opgehelderd worden en de trend naar vergoedingsstelsels “à la carte “ een halt toegeroepen, want dat maakt het beheer van de arbeidsongevallen zeer complex. Een vereenvoudiging van het stelsel is noodzakelijk, zowel voor de verzekeraar, de werkgever als de werknemer. De verzekeraars hebben nagedacht over een ontwerp dat al die kleine statuten wil terugbrengen tot drie vooraf vastgestelde vergoedingsstelsels.

Van bij het begin hadden de verzekeraars laten weten dat de criteria niet aangepast waren. Door zich te richten op ondernemingen waar zich, gedurende een observatieperiode van drie jaar, minstens vijf arbeidsongevallen hebben voor-

Rekenhof heeft bedenkingen bij beheer FAO

gedaan die de dood of een ongeschiktheid van meer dan één dag tot gevolg

Het Rekenhof heeft een onderzoek uitgevoerd naar het beheer, de boekhoud-

hebben, en dit zonder enige ander weging, heeft de selectie op onevenwichtige

kundige verwerking, de opvolging en de gevolgen van de transfers naar het

wijze kleine ondernemingen en lichte risico’s getroffen. De verzekeraars hadden

Fonds voor arbeidsongevallen (FAO) (257,8 miljoen euro in 2008) en daarover

er ook op gewezen dat een werkgever die niet akkoord gaat met zijn selec-

zijn opmerkingen geformuleerd in een rapport dat verschenen is in april 2010.

tie, geen beroep kan doen op een buitengerechtelijke procedure die het hem

Het Rekenhof stelt onder meer vast dat “de transfers zorgen voor een duaal

mogelijk maakt zijn standpunt te laten gelden. Het koninklijk wijzigingsbesluit

beheer van de arbeidsongevallenverzekering, omdat niet alleen de verzeke-

van 23 november 2010, dat drie dagen later bekendgemaakt werd, heeft iets

raars maar ook het FAO vergoedingen of rentes uitbetalen”. Het Rekenhof merkt

of wat orde op zaken gesteld in de procedure voor de selectie van verzwaarde

ook op dat “de ontvangsten (en bijbehorende uitgaven) terechtkomen in een

risico’s. De selectiecriteria werden wel aangepast overeenkomstig het unanieme

repartitiestelsel waarbij geen reserves worden aangelegd voor de toekom-

advies van het beheerscomité van het Fonds voor arbeidsongevallen (FAO) om

stige uitgaven. De controle op de inning van deze transfers door het FAO en

beter gericht te zijn op de ondernemingen waaraan de wetgever een preventie-

de uitbetaling van vergoedingen leiden ook tot een meerkost”. Het Rekenhof

inspanning wil opleggen. Er is echter nog steeds niet in een beroepsprocedure

bemerkt bovendien dat “de transfers ook worden gebruikt om de kosten van

voorzien voor de werkgever die zijn selectie betwist.

de welvaartsaanpassingen voor de verzekeraars te financieren, waardoor deze financiering ondoorzichtig en moeilijker controleerbaar wordt”. Het Rekenhof

Kleine statuten en vereenvoudiging

heeft dan ook een aantal maatregelen voorgesteld om hieraan te verhelpen. In

In hun dagelijkse beheer worden de arbeidsongevallenverzekeraars geconfron-

afwachting van het opstarten van een overleg met de nieuwe regering, bereidt

teerd met een hele reeks kleine statuten (voornamelijk personen in opleiding

Assuralia een becijfering van de verschillende mogelijke scenario’s voor.

A R B E I D S O N G E VA L L E N S C H A D E L A S T   |  

(in miljoenen euro)

1.100 1.000 900 800 700 600 500 2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Bron: Assuralia

Schadeverzekeringen

26  -  27 Schadeverzekeringen

Schadeverzekeringen

De schadeverzekering heeft als doel de gezinnen, organisaties en bedrijven te beschermen tegen de gevolgen van ongevallen en tegen schade aan hun patrimonium. Schade verzekeren is een heel specifiek en heel boeiend vak. Honderden beheerders, experten en tussenpersonen zijn dagelijks in de weer om de verzekerden bij te staan om verzekerde schade zo efficiënt en zo snel moge­ lijk te regelen. Dit is afwisselend maar ook intensief werk, niet in het minst wanneer zich pieken voordoen zoals na vorst, stormen of overstromingen.

vergoeding van medische of uitzonderlijke schade en het zoeken naar oplos­ singen voor de sanering van mazouttanks of de bescherming van teelten.

Autoverzekering continu onder druk Wanneer de schadelast toeneemt en beleggingsopbrengsten niet het niveau halen van voor de crisis, kunnen besparingen op de werkingskosten en premieverhogingen helpen om een verloren of wankele rendabiliteit te herstellen. Dat gebeurde in de periode 2009-2010 in de BA autoverzekering; hetzelfde staat te gebeuren in de brandverzekering.

Alle uitgekeerde schadevergoedingen vormen samen de schadelast. Die post drukt onvermijdelijk zijn stempel op de resultaten van een verzekerings­ tak en beïnvloedt bij een ongunstige evolutie dikwijls de premietrends. Dit blijkt alvast voor de brandverzekering van particulieren en Kmo’s en de cascoverzekering in het bewogen jaar 2010.

De verplichte autoverzekering is een verzekeringstak die continu onder druk staat. Het spanningsveld wordt beheerst door meerdere factoren: de geïnde premies, de felle concurrentie, de beleggingsopbrengsten, de frequentie en de ernst van de ongevallen, de kostprijs van herstellingen en verzorging, de werkingskosten, de commissielonen, enz.

Assuralia buigt zich niet enkel over statistieken. Via haar afdelingen auto, brand, rechtsbijstand, bijstand en aansprakelijkheid is de beroepsvereniging ook gangmaker of partner van projecten met het oog op een betere bescher­ ming van burgers en bedrijven. Dat illustreren de voorstellen met het oog op de

De frequentie en de ernst van de verkeersongevallen verdienen de nodige aandacht. De schadefrequentie neemt in 2009 opnieuw toe: in de BA ‘Toerisme en zaken’ illustreert de grafiek onderaan deze pagina de klim van 6,67% in 2006

S C H A D E G E VA L L E N B A “ TO E R I S M E & Z A K E N ”

8,5% 8,0% 7,5% 7,0% 6,5% 6,0% 5,5% 5,0% 4,5%

380.000 360.000 340.000 320.000 300.000 280.000 260.000 240.000 220.000 2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Aantal schadegevallen Schadefrequentie (in %) Bron: Assuralia

naar 7,1% in 2009. Met andere woorden: 7 bestuurders op 100 veroorzaken

ten) en controles dringen zich op om die ambitieuze doelstelling te halen.

binnen het jaar een ongeval.

Wat de schadelast betreft, neemt in de categorie BA ‘Toerisme en zaken’, de gemiddelde kost in 2009 opnieuw toe tot wel 3.532 euro. In de BA motorrijtui-

De ernst van de verkeersongevallen volgt een dalende curve. Het aantal ver-

gen bedraagt de relatieve schadelast 67,6% van de verdiende premies.

keersdoden blijft stilletjes verminderen tot 821 (begin 2010), terwijl het aantal letselongevallen in 2009 verminderde met 2,7%.

Om het evenwicht te herstellen tussen uitgaven en inkomsten voerden een

Verontrustend is dat het aantal weekenddoden erg hoog blijft en dan vooral in

aantal verzekeraars in 2009 en 2010 premieverhogingen door. De autoverzeke-

de leeftijdsgroep 15 tot 29 jaar. De helft van alle verkeersdoden uit deze leef-

ring blijft echter gekenmerkt door een sterke concurrentie, waardoor voorzich-

tijdsgroep valt te betreuren tijdens het weekend.

tige bestuurders of bestuurders die weinig kilometers vreten van aantrekkelijke

Zware ongevallen, die zich vooral tijdens de nacht voordoen, veroorzaken

formules blijven genieten. Zo bedraagt de gemiddelde premie voor de BA ‘Toe-

bergen menselijke ellende in talrijke families en de passende vergoedingen

risme en zaken’ 303 euro (exclusief taksen) in 2009. De jongste zes jaar is die

leiden tot immense uitgaven. Zo tellen de autoverzekeraars in de BA cate-

premie gestegen met slechts 0,7%, terwijl de inflatie 13,6% bedroeg.

gorie ‘Toerisme en zaken’ (dit zijn de personenwagens) jaarlijks meer dan 600 ongevallen waarbij de schade meer dan 125.000 euro bedraagt. Ondanks

De resultaten in de tak voertuigcasco (omnium- en diefstalverzekeringen)

de mooie progressie heeft ons land de Europese doelstelling van 750 dode-

waren in 2009 onrustwekkend. De tak vermeed op het nippertje rode cijfers: het

lijke slachtoffers per jaar niet gehaald. De nieuwe doelstelling is bekend:

bruto technisch-financiële saldo bedroeg 0,2%. Dit kwam door de lichte toe-

tegen 2020 wil ons land het aantal verkeersdoden verminderen tot 500 per

name van de ongevallenfrequentie en de stijging van de gemiddelde materiële

jaar. Geen gemakkelijke opgave. Nieuwe overheidsmaatregelen, meer doel-

schade. De eerste trends voor 2010 brengen geen soelaas, aangezien de slechte

gerichte campagnes (bij voorbeeld over de problematische weekendnach-

staat van het wegendek na de harde winter van 2009-2010 leidde tot zeer tal-

Meer brokkenmakers en wanbetalers Het aantal voertuigen verzekerd door het Tariferingsbureau, dat in 2009

Zij kloppen bij het bureau aan wanneer ze geweigerd worden bij drie ver-

lichtjes was gedaald tot 9.761, overschrijdt in 2010 opnieuw de kaap van de

schillende ondernemingen. Andere klanten van het bureau zijn mensen

10.000. Het merendeel betreft voertuigen van brokkenmakers die meerdere

met betalingsproblemen.

ongevallen veroorzaakten op relatief korte termijn en dit soms met verzwarende omstandigheden.

De schadefrequentie bij het Tariferingsbureau ligt met 16,2% ruim dubbel zo hoog als het gemiddelde van het land (7,1%).

28  -  29 Schadeverzekeringen

BA Auto: “Toerisme en Zaken” (boekjaar 2009)

- - - - -

Enkele kerncijfers - 5,2 miljoen auto’s ingeschreven bij de DIV - 366.000 schadegevallen in fout – schadefrequentie 7,1%

Schadelast: 1.293 miljoen euro Gemiddelde kost schadegeval: 3.532 euro (waarvan 2.119 euro gemiddelde materiële schade) 60% materiële schade en 40% lichamelijke schade 34.400 schadegevallen met lichamelijke schade Gemiddelde kost schadegeval met lichamelijke schade: 16.758 euro

rijke schadeaangiften. Een aantal verzekeraars zag na twee moeilijke jaren geen

In het belang van de slachtoffers, heeft Assuralia eind 2010 haar gedragscode

andere uitweg meer dan het optrekken van de premies.

schaderegeling uitgebreid, op basis van de aanbevelingen van de Vlaamse Staten-Generaal voor verkeersslachtoffers. De nieuwe gedragsregels hebben tot

2011 wordt voor de autoverzekeraars in zekere zin een mijlpaal: de minimum-

doel zware slachtoffers, (met letsels als bv. paraplegie, tetraplegie, verlies van

voorwaarden in de BA motorrijtuigen worden – na een lang voorbereidend

ledematen, blijvende niet-aangeboren hersenletsels) samen met hun directe

traject - vernieuwd. De consument hoeft geen opzienbarende nieuwigheden

omgeving centraal te stellen in het herstelproces.

te verwachten. Een aantal bepalingen worden juridisch bijgeschaafd omdat ze mogelijk niet geheel in overeenstemming zijn met andere reglementering of

Drukke tijden in de brandverzekering

met gevestigde rechtspraak. Zo wordt bij voorbeeld de bescherming van de

2010 was een “rampjaar” in de brandverzekering eenvoudige risico’s (woningen

zwakke weggebruikers (art.29bis van de WAM - wet op de aansprakelijkheid

en kleine ondernemingen). In het voorjaar teisterden de strenge vorst en een

voor motorrijtuigen) geïntegreerd in de algemene voorwaarden.

storm onze contreien, in de zomer kwam er een tweede storm langs en in de herfst stonden duizenden woningen blank na de grootste overstroming sinds

In het belang van de consument, met name om de regeling te bespoedigen

de jaren ‘50. Telkens sprongen honderden verzekeringsmedewerkers in de bres:

van letselongevallen en ongevallen waaraan een strafrechtelijk luik is verbon-

eerst om bijstand te verlenen aan de getroffen families en daarna om de golf

den, sleutelt de verzekeringssector (via Datassur) aan een nieuw communica-

van schadeaangiftes zo spoedig mogelijk te regelen. Op blz. 31 vindt u cijfers

tiekanaal met Justitie (via het centrum voor informatieverwerking bij de FOD

over de bedoelde stormen.

Justitie). Een nieuw geautomatiseerd systeem, Verpais genoemd, zal toelaten het overzicht te behouden op alle aanvragen tot inzage van strafdossiers aan de

Het “rampjaar” 2010 werd ook gekenmerkt door een vreselijke explosie in het

parketten en om herinneringsberichten te vermijden.

centrum van Luik, waarbij 14 mensen het leven lieten. Ook de materiële ravage

O N T W I K K E L I N G VA N H E T I N C A S S O M O T O R R I J T U I G E N E N VA N H E T A A N TA L V O E R T U I G E N   |  

150 140 Voertuigcasco

130 120

BA Motorrijtuigen

110 Aantal voertuigen

100 2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

(schatting)

Bron: Assuralia

(index 2003=100)

was groot: een appartementsgebouw stortte volledig in en naburige woningen

Pas in de loop van 2011 zullen we via de jaarresultaten van de verzekeringson-

kenden heel wat schade. Het gerecht onderzoekt de oorzaak van de ramp. Con-

dernemingen vernemen welke impact deze evenementen hebben gehad op

sternatie over een niet-verzekerde eigenaar bracht een politiek debat op gang

de rendabiliteit van de tak brand. Rekening houdend met de grote uitgaven

over het eventueel verplicht maken van een dekking van de aansprakelijkheid.

hebben meerdere ondernemingen aangekondigd hun premies op de volgende vervaldag te moeten herzien.

Elke brandverzekering eenvoudige risico’s (woningen en kleine handelszaken) biedt bescherming bij schade door stormen of natuurrampen.

Brandpreventie

De stormen hebben vooral met onze klimaatevolutie te maken. We hebben er

Binnenlandse zaken en de vzw ANPI hebben een onderzoek opgezet naar

altijd gekend maar de frequentie neemt toe. Grote overstromingen zijn geluk-

de brandpreventie in woningen. Wat blijkt? De Belg ligt niet echt wakker van

kig zeldzaam en kunnen niet enkel aan het klimaat worden toegeschreven. We

brandpreventie. Kortsluiting, materiële schade, elektrische apparatuur en friet-

hopen dat de overheid de nodige lessen zal trekken uit de overstromingsram-

ketels zijn de voornaamste spontane associaties met de “gevaren met brand in

pen van van de winter 2010/2011 en de volgende jaren een tandje zal bijste-

de woning”. 47% van de woningen is uitgerust met rookmelders (Wallonië 74%,

ken inzake preventie- woon- en waterbeleid. Indien ons land toch nog door

Brussel 64% en Vlaanderen 29%). 29% van de woningen is uitgerust met brand-

wateroverlast wordt getroffen, zullen de schadelijders zeer snel weten wat te

blussers (37% van de appartementen). Tenslotte zegt 96% van de ondervraagde

doen aan de hand van informatie van de verzekeraars zoals die onder meer is

landgenoten over een brandverzekering te beschikken.

opgenomen in de “checklist voor het aanmelden van overstromingsschade” die

De overheid is van plan de sensibilisering over een aantal thema’s op te drijven.

daags na de ramp door Binnenlandse zaken en Assuralia is opgesteld.

Belangrijkste stormen van de afgelopen jaren Aantal schadegevallen

Totale schadelast

Gemiddelde schadelast

14 juli 2010*

45.800

141,7 miljoen euro

3.100 euro

28 februari 2010

36.500

52,5 miljoen euro

1.440 euro

25/26 mei 2009

34.500

74,1 miljoen euro

2.150 euro

155.500

213,1 miljoen euro

1.370 euro

18/19 januari 2007

(*situatie oktober 2010)

30  -  31 Schadeverzekeringen

Schadeverzekeringen

Teeltenverzekering

Over welke problemen gaat het? Ons land telt zo’n 1.300.000 ondergrondse en

Landbouwers zullen zich in de toekomst voor een deel zelf moeten beschermen

bovengrondse stookolietanks voor verwarming. De meeste hiervan dateren uit

tegen een aantal risico’s indien zij nog op overheidssteun (via het Rampenfonds)

de jaren ‘60 en ‘70. Een groot aantal van deze tanks, met name de enkelwandige

willen rekenen. Europese richtlijnen hebben dat zo vastgelegd. In dit kader wil

tanks zonder lekbeveiliging, vormen een gevaar voor bodemvervuiling.

het Vlaamse gewest verzekeringen meer aantrekkelijk maken voor landbou-

De brandverzekeraars hebben met de petroleumsector een projectakkoord

wers. Vlaanderen is bereid premiesteun te verlenen. Wallonië overweegt ook

bereikt over de aanpak van de problematiek. Tijdens een eerste fase zouden

stappen te zetten in dezelfde richting. Gevraagd naar een standpunt in deze

reeds vervuilde bodems gesaneerd worden met middelen uit een fonds gefi-

materie, beveelt Assuralia de overheid aan een marktonderzoek te organiseren

nancierd door een bijdrage op het stookolieverbruik. Vervolgens zal de verzeke-

om te peilen naar de interesse van de landbouwers voor een eventuele teelten-

ringssector nieuwe verzekeringsproducten aanbieden die beantwoorden aan

verzekering, voor welke teelten en gevaren en aan welke voorwaarden.

de noden van de eigenaars van stookolietanks en die zij kunnen onderschrijven

Gangmaker van projecten, afgeremd door “lopende zaken”:

eens controles uitwijzen dat de tank lekdicht is en de site niet vervuild is. Op die wijze zou een verzekeringsoplossing vorm krijgen om toekomstige bodemvervuilingen op te vangen en de burgers op gepaste wijze te beschermen tegen de zware financiële gevolgen van een eventuele vervuiling.

• Sanering en verzekering van stookolietanks In 2010 hebben de verzekeringssector en de petroleumsector met de federale

• Vergoeding van medische schade

minister van Energie en de gewestelijke ministers van Leefmilieu overlegd om

Al enkele jaren sleutelen regering en parlement aan een nieuwe regeling voor

de gevolgen van stookolievervuiling op te vangen. In 2011 kan er een oplossing

de vergoeding van medische ongevallen. Begin 2011 ligt nog steeds een ont-

uit de bus komen, tenminste als een volwaardige regering de laatste knopen

werp op de regeringstafel dat voorziet in de oprichting van een vergoedings-

kan doorhakken.

fonds, gefinancierd door de overheid. Assuralia zal de uitwerking van het project

actief opvolgen zodra een nieuwe regering op kruissnelheid komt.

Het legt ook de voorwaarden vast waaraan een gebeurtenis moet voldoen om

Wat bepaalt de wet? Wie het slachtoffer wordt van een medische fout of van een

als “uitzonderlijk schadegeval” beschouwd te worden. Een comité van wijzen zal

medisch ongeval kan in de toekomst aankloppen bij het fonds. Het fonds moet

oordelen of aan de voornoemde voorwaarden voldaan is.

dan uitmaken of de schade voortvloeit uit een feit waarvoor de zorgver­strekker

Als aan de toepassingsvoorwaarden voldaan is, zorgt het Gemeenschappelijk

aansprakelijk kan gesteld worden ofwel uit een ongeval zonder aansprakelijk-

Motorwaarborgfonds (GMWF) voor de medische expertises, de terugbetaling

heid. In dit laatste geval zal het fonds de ernstige ongevallen vergoeden.

van de door de slachtoffers gemaakte medische kosten en de betaling van provisionele schadevergoedingen. Het GMWF kan zelfs een voorstel tot definitieve

• Vergoeding van uitzonderlijke schadegevallen

schadevergoeding doen (gedeeltelijke of blijvende ongeschiktheid, inkomens-

Rampen zoals het Heizeldrama of de ontploffing in Ghislenghien worden niet

verlies, hulp van derden,…) zodra de gezondheidstoestand van het slachtoffer

snel vergeten. Opdat slachtoffers van zo’n uitzonderlijke schadegevallen in de

geconsolideerd is.

toekomst niet zouden moeten wachten op de gerechtelijke uitspraak over de

Om over de nodige financiële middelen te kunnen beschikken storten alle ver-

aansprakelijkheid, hebben de verzekeraars een voorstel uitgewerkt met het oog

zekeraars die in België de burgerlijke aansprakelijkheidsverzekering beoefenen

op een wettelijke regeling. De tekst wacht begin 2011 nog steeds op verdere

terugvorderbare voorschotten aan het Fonds.

behandeling door de federale regering. Met dergelijk vergoedingsmechanisme zorgt de sector ervoor dat slachtoffers Het voorstel voorziet in een nieuw vergoedingsmechanisme voor slachtoffers

of hun rechthebbenden een vergoeding krijgen in geval van schade die niet

van een uitzonderlijk schadegeval, dit wil zeggen een schadegeval van grote

vergoed wordt door het ziekenfonds of een verzekeraar (bv. arbeidsongeval,

omvang waarvoor een of meerdere duidelijk geïdentificeerde partijen aanspra-

hospitalisatie, gewaarborgd inkomen). En dit zonder lang te moeten afwachten

kelijk gesteld kunnen worden.

wie voor de ramp aansprakelijk gesteld wordt.

Crisis voorbij: reisverzekering voor mij Door de financiële crisis daalde het aantal reisreservaties in de tweede helft

een mooie omzetgroei van 10,9%. Door een toenemende schadelast bleef

van 2008. In 2009 herstelde het vertrouwen zich en smeedde de consu-

de rendabiliteit bleef echter zwaar onder druk staan (het bruto technisch-

ment opnieuw volop vakantieplannen. Bij vakantieplannen horen ook reis-

financieel saldo bedraagt slechts 1,5% van de verdiende premies).

en bijstandverzekeringen. In 2009 vertoonde de tak reisbijstand dan ook

32  -  33 Schadeverzekeringen

Assuralia en zijn organisatie

34  -  35 Assuralia en

zijn organisatie

Assuralia

en zijn organisatie

Raad van Bestuur (Situatie

op

17/02/2011)

VOORZITTER Bart DE SMET

CEO – Ageas

LEDEN ONDERVOORZITTER



Bruin BOURGOIS CEO – Europ Assistance Belgium

Bernard THIRY



Gustaaf DAEMEN Gedelegeerd Bestuurder – DAS Rechtsbijstand

Voorzitter van het Directiecomité – Ethias



GEDELEGEERD BESTUURDER



Philippe COLLE



Gert DE WINTER CEO – Mercator Verzekeringen Luc DEFLEM CEO – Securex Thierry DELVAUX Voorzitter van het Directiecomité – Generali Belgium René DHONDT Algemeen Directeur – Assuralia

LEDEN VAN HET UITVOEREND COMITE



Philippe LATOUR Chief Financial Officer – AG Insurance





François LEMONNIER Directeur ondernemingen – AXA Belgium

Antonio CANO CEO – AG Insurance

Jean–Claude DEBUSSCHE Voorzitter van het Directiecomité – Mensura



Emmanuel de TALHOUËT Algemeen directeur – AXA Belgium





Erik VAN DEN EYNDEN CEO – ING Life & Non–Life



Jacques FOREST Voorzitter van het Directiecomité – P&V Verzekeringen

Christophe MARIUS Algemeen directeur – Inter Partner Assistance Ides RAMBOER Gedelegeerd Bestuurder – Protect

Robert FRANSSEN Bestuurder en Voorzitter van het



Directiecomité – Allianz Belgium





KBC Verzekeringen



Guy ROELANDT Voorzitter van het Directiecomité – Dexia Verzekeringen België Johan THIJS CEO – KBC Verzekeringen Luc VANCAMP Gedelegeerd Bestuurder – DKV Belgium



Jan VAN AUTREVE Voorzitter van het Directiecomité – Delta Lloyd Life Dirk VAN LIEMPT Algemeen directeur Levensverzekeringen – Hans VERSTRAETE Voorzitter van het Directiecomité – Nateus Francis VROMAN Gedelegeerd Bestuurder – FEDERALE Verzekering

L aa t s t e

s i t u a t i e b e s c h i k b aa r o p d e s i t e : w w w . a s s u r a l i a . b e

Afdelingsvergaderingen (Situatie

op

17/02/2011)

ONGEVALLEN GEMEEN RECHT

HERVERZEKERING

Voorzitter: Johan THIJS, KBC Verzekeringen

Voorzitter: Jan LEFLOT, Secura

Ondervoorzitter: Agnès PIRARD, Ethias

Ondervoorzitter: Jean-Pierre BUGNON, Swiss Reinsurance Company

HULPVERLENING

GEZONDHEID

Voorzitter: Liévin VILLANCE, Mondial Assistance

Voorzitter: Luc VANCAMP, DKV Belgium Ondervoorzitter: Heidi DELOBELLE, AG Insurance

RECHTSBIJSTAND Voorzitter: Gustaaf DAEMEN, DAS Rechtsbijstand

TRANSPORT Voorzitter: Eric DE SMET, Nateus

ARBEIDSONGEVALLEN

Ondervoorzitter: N.

Voorzitter: Jean-Claude DEBUSSCHE, Mensura Ondervoorzitter: Philippe COUROUBLE, AXA Belgium

LEVEN Voorzitter: Antonio CANO, AG Insurance

AUTO

Ondervoorzitter: Jean-François GARIN, AXA Belgium

Voorzitter: Emmanuel de TALHOUËT, AXA Belgium Ondervoorzitter: Mathieu JANSSEN, KBC Verzekeringen

VOORZITTERS VAN DE BESTENDIGE COMMISSIES

Adviserende Artsen-Verzekeraars

KREDIET-BORGTOCHT



Communicatie en Informatie

Voorzitter: Christophe CHERRY, Atradius



Distributie

Ondervoorzitter: Yves WINDELINCX, Delcredere



Fiscaliteit



Fraude

BRAND EN ZAAKSCHADEVERZEKERINGEN



Juridische Studies en Controle

Voorzitter: Robert FRANSSEN, Allianz Belgium



Productiviteit

Ondervoorzitter: Bertrand ROOSEN, AG Insurance



Risk & Finance



Sociale Aangelegenheden

Piet CALCOEN, DKV Belgium Hans VERSTRAETE, Nateus N. Guy ROELANDT, Dexia Verzekeringen België Kurt VAN BRUYSEL, AXA Belgium Serge JACOBS, Ethias Anne ROMAGNOLI, Delta Lloyd Life Philippe LATOUR, AG Insurance Jan QUISTHOUDT, Allianz Belgium 36  -  37 Assuralia en

zijn organisatie

PERSOONSVERZEKERINGEN

B i r g i t H A NNE S 8 8 0 Directeur M a r i e - J o HOUB A R 8 8 1 Directiesecretaresse

René DHONDT 650 B e s t u u r d e r - Algemeen directeur C h r i s t i a n e B A LIG A ND Directie-assistente

P h i l i pp e C O LLE 6 4 1 Gedelegeerd bestuurder I n g v i l d DEBB A UT 6 4 2 Directie-assistente

S T U D I E S , opleiding E N ONDERSTEUNENDE DIENSTEN

G i n o LE R O Y 7 6 0 Directeur C h r i s t i a n e B A LIG A ND Directie-assistente

651

S u z a n n e BAAR 7 6 6 Pe r s o n e e l s a d m i n i s t rat i e W i l l y DE WEERDT 7 0 0 Opleiding M a r j o r i e DEMANNEZ 7 0 1 Ontwikkeling M i c h e l LUYPAERT 7 5 0 ICT S t é p h a n e NACHTERG AELE HR - p r o j e c t e n

I s a b e l l e B ASTIEN 894 R aa d s g e n e e s h e r e n - S t u d i e s F l o r i s GOYENS 884 Adjunct-Directeur E u r o p e s e Z a k e n & H e r v e r z e k e r i n g S a r a h SNOECK 737 S t u d i e s E u r o p e s e Z a k e n & H e r v e r z e k e r i n g

P E R S & C O M M U N I C AT I E

W a u th i e r R O B Y N S S C H NEI D A UE R 6 9 0 Directeur C a r i n e KRON A L 6 9 1 Directiesecretaresse

de

F r a n ç o i s d e CLIPPELE 694 P e r s & C o m m u n i c a t i e N a t h a l i e LEEMA NS 697 P e r s & C o m m u n i c a t i e P e t e r WIELS 692 P e r s & C o m m u n i c a t i e

ZAA K SCHA D E - , AANS P RA K E­LI J K HEI D S - EN ­TRANS P ORTVERZE K ERIN G EN

B r u n o D I D IE R 6 6 0 Directeur H i l d e V A N IMPE 7 2 1 Directiesecretaresse

SOCIALE ZAKEN

S e r g e DEM A RREE 8 9 0 Directeur G e n e v i è v e R A LET 8 9 3 Directiesecretaresse De De

l e d e n va n h e t D i r e c t i e c o m i t é z i j n c u r s i e f aa n g e d u i d n u m m e r i n g b i j d e n a m e n v e r w i j s t n aa r h e t d o o r k i e s n u m m e r

S a m m y BOGAERT 8 8 2 L e v e n I n d i v i d u e e l S y l v i a SALDEN 8 8 6 L e v e n C o l l e c t i e f V i r g i n i a SCHREURS 8 8 5 L e v e n I n d i v i d u e e l M e l i s s a THIRION 7 2 5 Gezondheid B a r t VANDERMEIREN 8 8 3 L e v e n C o l l e c t i e f

(02/547 5 ...)

651

768

B e r n a r d DESMET 6 7 6 B r a n d - e n D i e f s t a l v e r z e k e r i n g S t é p h a n i e VAN C AENEGHEM 7 3 0 O n g e va l l e n - e n Aansprakelijkheidsverzekeringen B e r n a d e t t e VAN CROMBRUGGHE 8 9 2 A r b e i d s o n g e va l l e n I v e s VERB AEYS 6 7 1 Autoverzekering

I s a b e l l e BASTIEN 8 9 4 S o c i aa l r e c h t - s t u d i e s

Interne organisatie (Situatie

op

17/02/2011)

JURIDISCHE & FISCALE S T U D I E S & D I S T R I B U T ie

X av i e r

d e BE A U F F ORT 6 5 2

Directeur C o l e t t e V A NDEROOST 6 6 1 Directiesecretaresse E d w i n DESNYDER 728 Fi s c a l e s t u d i e s F a b i e n n e MA RTIN 724 Juridische studies M e l i s s a THIRION 725 Juridische & fiscale studies C h a r l e s va n OLDENEEL t o t OLDENZEEL 722 B e d r i j f s j u r i s t , J u r i d i s c h e s t u d i e s

V E R Z E K E R I N G S ­T E C H N I S C H E STUDIES

R i t a TH Y S 7 4 6 Directeur F r a n ç o i s e GILSON 7 4 1 Directiesecretaresse

RISK & FINANCE

ONDERSTEUNENDE DIENSTEN

B e n o î t MONTENS 764 Pro d u c t i v i te i t , Fra u d e p re ve nt i e S t é p h a n e NACHTERG A ELE 768 Produc tiviteit R u d y VANDEN HEEDE 783 Boekhouding

M a r t i n VA N DER WILT 899 Algemene diensten A n n e - C a t h e r i n e V ERH AEGHE d e NA EYER 795 Documentatie H e r m a n V ERME YEN 790 Ve r t a l i n g

S a r a A PPELTANTS 744 Te c h n i s c h e s t u d i e s M aa r t e n BELLEMA NS 738 Te c h n i s c h e s t u d i e s A l e x MASELIS 745 Te c h n i s c h e s t u d i e s

B e n n y V ERHELST 740 R i s k & Fi n a n ce

S a b i n e WUI A ME 7 6 2 Directeur F r a n ç o i s e GILSON 7 4 1 Directiesecretaresse

38  -  39 Interne organisatie

Assuralia

en zijn organisatie

Leden (Situatie

op

In cursief gedrukt: heeft zich in 2010 bij Assuralia aangesloten. L aa t s t e

s i t u a t i e b e s c h i k b aa r o p d e s i t e : w w w . a s s u r a l i a . b e

17/02/2011)

A ACE European Group Ltd ACTEL Aegon Schadeverzekering AG Insurance Aioi Nissay Dowa Allianz Belgium Allianz Versicherung AMLIN Corporate Insurance AMMA APA Apra Leven Arag Arces Argenta Verzekeringen Atradius Credit Insurance Audi Avéro Belgium Insurance Aviabel Aviva Life & Pensions UK Ltd AXA Belgium C CDA Chartis Europe Chubb Coface Corona D DAS Dela Verzekeringen De Verenigde Verzekerden Delta Lloyd Life Dexia Verzekeringen België DKV Belgium Delcredere NV

E ELINI ERGO Life Ethias Ethias   Onderlinge verzekeringsvereniging EULER HERMES Credit Insurance Belgium Euromex Europ Assistance (Belgium) Europese F FEDERALE Verzekering   (Arbeidsongevallen) FEDERALE Verzekering (BOAR) FEDERALE Verzekering (Pensioenen) FEDERALE Verzekering (Leven) FIDEA G Garantiefonds Reizen Generali Belgium H Hagelunie I ING Insurance Services ING Life Belgium ING Non-Life Belgium Inter Partner Assistance K KBC Verzekeringen

L Landbouwkrediet Verzekeringen L’Ardenne Prévoyante M MAPFRE RE Mensura Verzekeringen Mensura (Arbeidsongevallen) Mercator Verzekeringen MetLife Insurance Mitsui Sumitomo Mondial Assistance Munich Re N Nateus Nateus Life Nationale Suisse Verzekeringen O Optimco P P&V (Arbeidsongevallen) P&V Verzekeringen Partner Reinsurance Europe Limited Partners Verzekeringen PNP Protect

R Royal & SunAlliance Global S Satrex SCOR Global Life Secura Securex – Onderlinge verz Securex (Arbeidsongevallen) Securex Leven Servis Servis - Life Sirius International Swiss Re T TOTAL Pensions Belgium Touring Verzekeringen Trade Credit Re Insurance Company TVM België V Vivium X XL Insurance Company Ltd Z ZA Verzekeringen Zurich Insurance plc-Belgium branch Zürich Versicherung (BDM)

English summary In 2010, Belgian insurers still felt the aftermath of the economic crisis. The growth

In anticipation of a new coalition, Assuralia published its main concerns. This

of premium income in life insurance recovered somewhat but was still less sig-

memorandum focuses on the threat of being taxed once again to close the

nificant than before the turmoil and premiums in other insurance products suf-

budget deficit. An impressive amount of 150 million euros was sought from

fered from the decreased purchasing power and the economic downturn.

the Belgian insurance sector, in order to – so to say – contribute to a guaran-

Still, the Belgian industry managed to achieve positive results in its main acti-

tee scheme for individual life insurance, while a European model of guaran-

vities, in part through internal cost reduction – without endangering employ-

tee scheme might installed in the near future as well. While in 2009, only one

ment – and to maintain a strong and steady solvency rate.

Belgian insurer decided to join the protection fund, this mechanism became compulsory from January 1st 2011. Other topics were the unequal competition

Solvency II implies even safer standards and therefore insurance companies

terms with the health insurance funds and the value of sound private manage-

have to mobilize sufficient capital. Fortunately, Belgian insurance companies

ment of the second pension pillar to ensure a high level of security for those

tend to be well placed to meet reasonable requirements. Solvency II may cause

who are saving for their retirement.

difficulties for those holding a large proportion of shares or where annuities are popular. In Belgium, however, insurers have a quite low amount of shares in

A few months later, Assuralia added another topic to the list of concerns. Long

their portfolio. Also, annuities are quite rare, which means demographic ­changes

term rates got historically low so that insurers risked having quite a challenge

don’t have a lot of impact on the commitments of life insurers. Nevertheless,

in keeping up with their commitments on a long term basis, especially as the

Assuralia and the CEA, the European insurance and reinsurance federation, are

guaranteed rate has been set by law at the levels of 3.25% or 3.75%, depending

keen to keep Europe on the right track when it will be finalizing the parameters

on whether the contributions were paid by the employer or the employee. A

with which insurers must comply.

simple law adjustment, providing more flexibility according to the economic situation, would solve this.

In contrast to the ongoing European reforms, Belgium suffered a political standstill. After general elections in June, the outgoing government had to make do

Last year, Assuralia’s annual report already mentioned that the Belgian govern-

with a very limited decision power. Regarding the ageing of the Belgian popula-

ment decided to reform the structures of financial supervision. Soon, the pru-

tion, this standstill prevented necessary pension reforms, even though a natio-

dential supervision will be moved to the National Bank, while the CBFA – which

nal pension conference did take place and a green book was published.

in the meantime is to change its name to FSMA, which stands for “Financial Ser-

40  -  41 English summary

English

summary

vices and Markets Authority” – will be handling the behavioral supervision. This

vidual and collective. This database will be operational from mid-2011. Assuralia

so-called “Twin Peaks” model is introduced with no explicit transition timetable,

has invested and will invest considerable time and resources to meet not only

whereas in Germany, for example, a transition period of two years is granted.

the wish of the authorities, but also to ensure that the database is operational and effective.

Despite the political squabbling on a national level, the debate on pensions didn’t cool down in 2010. Assuralia is convinced that Belgium needs to protect

The insurance sector does not only play a social role in life insurance and the

and strengthen all three pension pillars so that they complement and reinforce

debate on pensions. In November, when Belgium had to cope with the largest

each other by combining pay-as-you-go and capitalization. But unlike its neigh-

floods since the ‘50s, the importance of our sector was illustrated. Also, Assuralia

boring countries, Belgium still hasn’t reformed its pension system in order to

proposed a number of guidelines for the sector to facilitate compensation for

tackle the demographic challenges.

victims of complex disasters, so that in the future, they won’t have to wait for a court ruling on liability. Thirdly, a new bill intended to ensure that everyone

Although some question the purpose of the second and third pillars, Assuralia is

is able to get a credit life insurance, and is therefore able to purchase a home,

convinced that supplementary pensions are indispensable for those who retire

was posted. But, however laudable the intentions, this bill doesn’t take account

and want to maintain a decent standard of living after retirement. Studies con-

of the fundamental principles of insurance and it doesn’t focus on those who

firm that both employers and individuals consider the tax advantages as essen-

have the most difficulties. That’s why Assuralia proposes a public-private col-

tial to save for retirement. Therefore, higher taxation will jeopardize the whole

laboration which can lead to a sustainable and manageable situation by setting

system. To provide information and create awareness on the issue of pensions,

up guidelines to facilitate the access to credit life insurance for patients with

Assuralia published a booklet for small and medium sized businesses, followed

chronic diseases..

by a booklet for consumers on pension savings. The latter was produced in 2009 in collaboration with an important Belgian consumer organization.

This was all against the background of insurers having to cope with disappointing financial results, so that they had to announce the raising of premiums in

Another project in which Assuralia was involved in the domain of life insurance

non-life consumer lines. This is also due to different external factors, like the

was the implementation of the database of supplementary pensions, which is

motor accident frequency rate that climbed up to 7.1% in 2009 (TPL - private

to encompass all commitments concerning occupational pensions, both indi-

cars) or the increase in claims due to more severe winters, storms and floods.

Colofon Uitgegeven door Assuralia Beroepsvereniging van Verzekeringsondernemingen D-2011-0377-2 – ISSN 0772-7119 Ontwerp en realisatie Lannoo Creations Druk en afwerking Drukkerij Lannoo nv www.lannooprint.be

Version française disponible sur simple demande : [email protected]

Inhoud

Huis der Verzekering de Meeûssquare, 29  |  B-1000 Brussel  |  T +32 2 547 56 11 F +32 2 547 56 00  |  [email protected]  |  www.assuralia.be

3

Inleiding door Bart De Smet Voorzitter

5

Voorwoord door Philippe Colle Gedelegeerd Bestuurder

7

Algemene omgeving

17

Persoonsverzekeringen

27

Schadeverzekeringen

35

Assuralia en zijn organisatie

41

English summary