Zelfzorg Info: jouw vaknieuws! Het is weer tijd voor de maandelijkse Zelfzorg Info! Deze maand is het thema Maagklachten. Vanaf 6 oktober organiseert het CBD een voorlichtingscampagne over maagklachten, met inhoudelijke ondersteuning door de Maag Lever Darm Stichting. Daarnaast geven we een korte update over de ontwikkelingen van het nieuwe digitale nascholingsplatform 'Zorg dat je bijblijft'. Tot slot heeft Linda Harms, de huidige Beste Zelfzorgadviseur, weer een nieuwe adviescolumn. Deze maand is het thema Hoofdroos. Ook geven we een update over de verkiezing voor de nieuwe Beste Zelfzorgadviseur!
Thema van de maand: Maagklachten Op 6 oktober start het keurmerk Erkend Specialist in Zelfzorg een campagne over maagklachten. Om jou goed voor te bereiden op vragen van klanten, hebben we de belangrijkste punten voor je op een rij gezet. Maagklachten komen zeer veel voor. Vaak gaan mensen hiervoor niet naar de huisarts, maar proberen het met zelfzorgmedicatie te verhelpen. Onder maagklachten vallen veel uiteenlopende klachten. We bespreken veel voorkomende maagklachten, oplossingen en adviezen die je kan geven om maagklachten te voorkomen. SOORTEN MAAGKLACHTEN
Opkomend maagzuur (gastro-oesophageale reflux)
Bij opkomend maagzuur komen kleine porties maagsap in de slokdarm en keel terecht. De klachten zijn: zure oprispingen in keel of mond, een branderig gevoel in borstkas of keel, en soms een drukkende of stekende pijn achter het borstbeen. Na verloop van tijd kan er ook sprake zijn van pijn bij het slikken. Ook kan er heesheid of hoesten ontstaan.
Ontstoken maagvlies (gastritis)
De symptomen van een ontstoken maagvlies zijn meestal vaag, zoals een misselijk gevoel, soms braken, opgeblazen gevoel en een gebrek aan eetlust.
Maag- of darmzweer (ulcus ventriculi of ulcus duodeni)
De klachten bij een maag- of darmzweer zijn een drukkende, zeurderige of stekende pijn bovenin de buik, vooral bij een lege maag. Door te eten neemt de pijn meestal af, maar soms ontstaat het juist net het eten. Daarnaast kan je meestal ook last van misselijkheid, opgeblazen gevoel en een gebrek aan eetlust hebben.
Luie maag (verstoorde maagmotoriek)
Bij een luie maag kan je last hebben van misselijkheid, soms braken, oprispingen, brandend maagzuur en een vol, opgeblazen gevoel boven in de buik. Een vol gevoel en zelfs misselijkheid is normaal nadat je teveel hebt gegeten, maar mensen met een luie maag hebben deze klachten ook na het eten van een normale maaltijd.
Overgevoelige maag
De klachten bij een overgevoelige maag zijn misselijkheid, braken, buikpijn, opboeren, een opgeblazen of een opgezet gevoel en winderigheid. De klachten lijken erg op die van een ontstoken maagwand of luie maag, maar bij een overgevoelige maag is er geen echte lichamelijk probleem aan te tonen. WELKE WASA-VRAGEN STEL JE BIJ MAAGKLACHTEN? Wie heeft de klacht?
Maagklachten kunnen te maken hebben met zwangerschap. Houd er bij geneesmiddelenadvies rekening mee dat niet alle geneesmiddelen veilig zijn voor de baby. Kinderen jonger dan 12 jaar en mensen boven 55 met nieuwe maagklachten verwijs je door naar een arts.
Sinds wanneer bestaat de klacht?
Heeft de klant last gekregen na een verandering in eet- of leefgewoonten? Heeft de klant al meer dan twee weken klachten en zijn deze niet minder geworden door aanpassingen leefstijl of medicijnen? Verwijs de klant dan door naar de huisarts. Is de klant minder dan een jaar geleden al door een arts behandeld voor maagklachten? Dan is de behandeling misschien niet voldoende aangeslagen. Verwijs dan ook naar de dokter.
Al wat gedaan?
Ga na of er leefstijladviezen (zie tips hieronder) zijn die de klant nog niet heeft geprobeerd. Ga na of de klant nog andere medicijnen gebruikt. Het gebruik van maagbeschermers kan de werking van andere medicijnen beïnvloeden. Adviseer de klant om te overleggen met de arts wanneer hij andere medicijn gebruikt.
WANNEER GEEF JE EEN RISICOWAARSCHUWING TIJDENS JE ADVIESGESPREK?
Bij een aankoop van zowel een maagzuurmiddel als ontstekingsremmende pijnstillers (NSAID’s, bijvoorbeeld ibuprofen, diclofenac, acetylsalicylzuur etc.)
Wijs de klant op het feit dat deze NSAID’s de maagklachten kan veroorzaken of verergeren. Dat is belangrijk als de pijnstillers en het maagzuurmiddel door dezelfde persoon worden gebruikt.
Bij aankoop van NSAID’s door klanten boven de 65 jaar
Vertel de klant dat het raadzaam is om een maagbeschermer te gebruiken bij het gebruik van NSAID’s. Adviseer de klant om contact op te nemen met zijn huisarts om te overleggen of dit mogelijk is.
Bij aankoop van een maagzuurbinder
Vraag de klant of hij/zij nog andere medicijnen gebruikt. Dit medicijnen heeft namelijk veel wisselwerkingen met andere medicijnen. Als de klant andere medicijnen gebruikt, wijs hem dan op de wisselwerkingspassage in de bijsluiter van de zuurbinder en de bijsluiter van de andere gebruikte medicijnen. WANNEER VERWIJS JE DOOR NAAR DE HUISARTS?
Als de klachten na twee weken nog altijd aanwezig zijn, of zelfs verergeren. Als de klant minder dan een jaar geleden door een arts is behandeld met medicijnen tegen een maag- of darmzweer. Bij zwangere vrouwen met een drukkende, zeurderige pijn in de buik, aangezien dit kan wijzen op een zwangerschapsvergiftiging. Zwangeren hebben overigens vaak last van brandend maagzuur. Wanneer er duidelijke aanwijzingen zijn voor brandend maagzuur, is er geen reden om naar de arts te verwijzen. Bij een pijn in de maagstreek of achter het borstbeen die uitstraalt naar arm(en), kaken of de rug. Als het voelt of het voedsel niet goed zakt in de slokdarm. Als de klant bloed heeft gebraakt of zwarte ontlasting heeft (dit wijst namelijk op bloedingen in de maag of darmen). Als de klant zegt veel te zijn afgevallen door de maagklachten.
TIPS BIJ MAAGKLACHTEN Voeding- en leefstijladviezen kunnen een klant met maagklachten helpen, hoewel het per persoon verschilt hoeveel effect deze adviezen hebben.
Let op voeding. Voeding die maagklachten kan verergeren, is vet voedsel, uien, scherpe kruiden, tomaten, citrusfruit, alcohol, koffie en pepermunt. Het helpt om goed te kauwen en lichte maaltijden te eten, liever vaker wat kleinere porties, dan twee grote maaltijden per dag. Stoppen met roken. Geen ontstekingsremmende pijnstillers (NSAID’s) gebruiken. Als een klant vooral ’s nachts last heeft van opkomend maagzuur: verhogen van het hoofdeinde van het bed en/of slapen op de linkerzij. Dit laatste omdat het uiteinde van de slokdarm dan boven de maag ligt en niet eronder. Bij opkomend maagzuur: druk op de buik verminderen door geen strakke kleding te dragen, niet voorover te bukken maar door de knieën te zakken en af te vallen bij overgewicht. Voorkomen dat teveel lucht of gas in de maag en darmen komt. Lucht kan in de maag komen door inslikken, bijvoorbeeld bij te haastig eten en door drinken van koolzuurhoudende (fris)dranken. Veel drinken (2 liter per dag) en voldoende lichaamsbeweging. Soms helpt het om vezelrijke voeding te eten. Stress voorkomen.
WANNEER ADVISEER JE WELK GENEESMIDDEL? Er zijn veel verschillende maagmiddelen in de drogisterij. Weet jij wanneer je welke adviseert? Check de tabel aan het eind van deze nieuwsbrief! Ook handig om te printen en te bewaren.
Nieuws van het CBD Video opnames nieuwe nascholing ‘Zorg dat je bijblijft’ Er wordt hard gewerkt aan het nieuwe digitale nascholingsplatform van het CBD. Achter de schermen worden, samen met inhoudsdeskundige, magazines ontwikkelen voor de verschillende nascholingsthema's. Ook zijn er video opnames geweest voor de praktijkcases. Hierbij een kleine sfeerimpressie van de opnamedag. Kijk voor meer updates over de ontwikkeling van het nascholingsplatform en andere nieuwtjes uit de drogisterijbranche op onze facebookpagina.
Advisering Update verkiezing Beste Zelfzorgadviseur De eerste verkiezingsronde van 2015 is van start gegaan! In de week van 7 september gingen maar liefst 115 genomineerden voor de verkiezing aan de slag met de kennistest. Eind september zijn de deelnemers die door zijn naar de volgende ronde op de hoogte gebracht. Wie behoort tot de top 10 en krijgt dus een mystery shopper op bezoek? Wie volgt straks Linda Harms op als Beste Zelfzorgadviseur van het jaar? Houd onze facebookpagina en de Facebookpagina van de Verkiezing van Beste Zelfzorgadviseur van het jaar in de gaten!
Adviescolumn: Hoofdroos De Beste Zelfzorgadviseur, Linda Harms, heeft weer advies gegeven in haar online column op www.sante.nl. Deze maand is het thema hoofdroos. Roos in je haar en op je schouders is heel vervelend. Hoe kom je er het beste vanaf? Linda geeft tips en advies voor de behandeling van hoofdroos. Lees haar column op www.sante.nl.
Spasmoly ticum
Huis arts
Huisarts
Pepermuntolie
Butylscopo laminebromide
V
(remt aanmaak histamine)
Ranitidine hydrochloride
V
(maag maakt minder zuur aan)
H2 Antagonist
Pantoprazol natrium
V
Maagzuurremmer
Omeprazol
V
Dyspep sie
esomeprazol
V
Fla tu len tie
Kruidenmengsel (Iberogast)
V
Natriumalginaat
V
Natriumwaterstof carbonaat
Een hoge druk op de maag door overgewicht of verstopping in de darm
Magnesium hydroxide
Vertraagde maagwerking
Magnesium carbonaat
Onregelmatig leven, waardoor de maag overgevoelig reageert Bacteriële besmetting (Helicobacter Pylori)
Kaliumwaterstof carbonaat
Alcohol, koffie, thee, te vet eten en pittige spijzen prikkelen maagwand Roken verdund het maagslijmvlies Spanningen activeren de histamineproductie
Calcium carbonaat
Brandend maagzuur
Bismuth subnitraat
Verkeerde eetgewoonten (te weinig kauwen, te haastig of te veel eten)
(Beschermt slokdarm)
Aluminiumoxide
Symptomen
Alginezuur
Maagzuur neutraliseren
Aluminium hydroxide
Oorzaken
Algedraat (Bescherm laag binnenkant maag)
Simeticon
Maagklachten
V
Reflux
V
Opgeblazen gevoel
V V
Winderigheid Overtollig maagzuur
V V V
Brandend maagzuur
V
V V
V
V
Overtollig maagzuur
V
V
V
V
Overtollig maagzuur
Langdurig brandend maagzuur , waarbij de bestaande middelen niet meer helpen Opgeblazen gevoel Misselijkheid Brandend maagzuur Reflux
V V V
V
V
V
V
V
V
V V
Misselijkheid
Geneesmiddelen (o.a. NSAID’s) verdunnen het maagslijmvlies Maagdarmkrampen Kinderen
Brandend maagzuur
Zwangerschap en lactatieperiode
Brandend maagzuur Reflux
V V V
Misselijkheid Krampende pijn Diverse klachten
Winderigheid
V V V
V
V
V
V V
V V
V
V
V
V
V
V
V
V V V
