zelfevaluatie & visitatie voortgezet onderwijs

Visitatie lidscholen voortgezet onderwijs Nederlandse Dalton Vereniging

zelfevaluatie & visitatie voortgezet onderwijs Zie handleiding

Adres Postcode en Plaats Datum zelfevaluatie Datum visitatie

Stedelijk Dalton Lyceum locatie Kapteynweg Kapteynweg 3 3318 EC Dordrecht Januari 2009 18 maart 2009

Visitatieteam Voorzitter Lid 1. Lid 2. Lid 3. Datum visitatie Soort visitatie

Paul Hendriks Martha Ritsema Marcel Vlastuin Raymond Nijenhuis 18 maart 2009 X Versnelde (her)visitatie na 2 jaar

Naam school

Commissie Visitatie N.D.V. Bezuidenhoutseweg 251-253 2594 AM Den Haag

1

1 Vrijheid / eigen verantwoordelijkheid Items 1.1 Er is sprake van diverse vormen van sturing van verantwoordelijkheid, (docentgestuurd, gedeelde sturing en leerlinggestuurd) Toelichting school: Het streven om leerlingen zoveel mogelijk zelf verantwoordelijkheid te laten dragen voor hun leerproces probeert de school op verschillende manieren vorm te geven: Organisatorisch: alle leerlingen hebben 4 keer per week een daltonuur van 60 minuten waarin ze individueel beslissen wat ze gaan doen. De leerlingen kiezen een docent uit die het vak geeft waar zij een vraag over hebben of waar ze in het algemeen iets minder goed in zijn, zodat ze tijdens het werken vragen kunnen stellen. Ten minste 8 keer per jaar heeft elke leerling een daltonmiddag van 3 klokuren waarin zelfstandig of in groepen aan een grote opdracht wordt gewerkt. Daarnaast zijn er ook daltontaken ingevoerd, waarmee de leerlingen over een langere periode aan de slag gaan. Begeleiding: mentoren en vakdocenten proberen zoveel mogelijk coachend te begeleiden opdat leerlingen zelf bewust keuzes maken. Didactisch: De lesuren van 70 minuten maken puur docent gestuurde lessen vrijwel onmogelijk. In vrijwel alle lessen worden wel activerende werkvormen toegepast waarin sprake is van gedeelde sturing. In de lessen wordt ook regelmatig aandacht besteed aan leren leren. Toelichting visitatieteam De lesuren van 70 minuten geven alle ruimte om gevarieerde didactische werkvormen te gebruiken. Activerende werkvormen zijn gezien in verschillende lessen. De docenten geven zelf aan dat zij nog zoekende zijn naar meer activerende werkvormen in de 70-minuten lesstructuur. Gezien de tegenvallende examenresultaten wordt er gepleit voor een uitbreiding van remedieerprogramma’s en extra begeleiding in de daltonuren. Leerlingen beoordelen de 70-minuten lessen op een positieve manier: ze hebben ook in de lessen tijd om hun werk te maken en kunnen zich beter concentreren op 3 of 4 vakken per dag.

1.2 Docenten stellen de leerstof dusdanig gedifferentieerd samen dat het leerlingen de vrijheid biedt hun eigen werk in te delen qua tempo, volgorde, moeilijkheidsgraad, belangstelling en leerstijl. Toelichting school: Er wordt door vrijwel alle docenten gewerkt met studieplanners, deze worden via Its Learning (de elektronische leeromgeving waartoe alle leerlingen toegang hebben) digitaal aan de leerlingen en ouders beschikbaar gesteld. De leerlingen hebben daardoor een zekere vrijheid om hun werk in te delen qua tempo en volgorde. Keuze vrijheid naar de inhoud van opdrachten is er voornamelijk m.b.t. werkstukken, praktische opdrachten e.d. Toelichting visitatieteam Het visitatieteam heeft geconstateerd dat nagenoeg de meeste docenten de lesstof beschikbaar stellen via It’s Learning. De studiewijzers van het onderbouwteam zijn over het algemeen iets beter gevuld. Vele studiewijzers van het bovenbouwteam gaan niet verder dan het vermelden van de te behandelen paragraaf en het toetsmoment. Dit is te merken in het studiegedrag van de leerlingen. In de onderbouw worden de studiewijzers veel beter gebruikt dan in de bovenbouw. Mede doordat de mentor er met de onderbouwleerlingen aandacht aan besteedt in de studie-uren. De opdrachten binnen de studiewijzers of studieplanners geven een zekere vrijheid wat betreft tempo en indeling van het werk, maar er vindt nauwelijks differentiatie op niveau plaats. De visitatiecommissie pleit voor: - meer mogelijkheden voor leerlingen om gedifferentieerd te kunnen werken; - het inzichtelijk maken van deze differentiatie via de studiewijzers.

1.3 De leerlingen en leerkrachten kunnen omgaan met vrijheden en de daaraan gerelateerde verantwoordelijkheden


2

Toelichting school: Voor wat betreft de leerlingen zijn er grote onderlinge verschillen in het kunnen omgaan met vrijheid: zo maakt een groot deel van de leerlingen nuttig gebruik van de daltonuren, maar zijn er ook leerlingen die hun tijd verdoen. Over het algemeen kunnen de leerlingen hun activiteiten, bijvoorbeeld in het daltonuur, goed plannen. Ook ten aanzien van de docenten is er sprake van een gedifferentieerd beeld: een deel van docenten vindt dat bepaalde leerlingen een grote mate van vrijheid niet aankunnen en legt de nadruk op een docentgestuurde aanpak. Het merendeel van de docenten echter geeft leerlingen regelmatig de ruimte om eigen keuzes te maken. Er wordt steeds vaker aandacht besteed aan het reflecteren en verantwoording afleggen door de leerlingen. Zowel in onderbouw als bovenbouw worden de leerlingen nadrukkelijk gewezen op de eigen verantwoordelijkheden. Toelichting visitatieteam Het vorige visitatieteam constateerde in 2006 dat de school van leerlingen meer verantwoordelijkheid moet vragen voor het eigen werk. Leerlingen moeten zichzelf steeds weer een spiegel voor kunnen houden. Dit vereist echter wel een goede begeleiding en de inzet van reflectie-instrumenten. In 2009 is zichtbaar dat zowel in de daltonuren als in de studie-uren leerlingen van de onderbouw (leren) plannen en zich daar ook verantwoordelijk voor voelen. Wanneer ze dat niet goed kunnen hebben ze een daltonkaart waarop een verplicht aantal te volgen uren voor een of meerdere vakken genoteerd staan. De school is van plan om in de toekomst een reflectie-instrument in de vorm van een (digitaal) portfolio op te zetten, dat is afgestemd op de uitgangspunten van daltononderwijs. 1.4 Het geven van vrijheid is gebaseerd op wederzijds vertrouwen (zie vertrouwendriehoek) Toelichting school: In de school is over het algemeen sprake van een ontspannen en op wederzijds respect gebaseerde omgang tussen leerlingen en docenten. Veel docenten geven op basis van het vertrouwen dat zij hebben in leerlingen ruimte voor zelfstandig werken. Toelichting visitatieteam Wederzijds respect is duidelijk merkbaar in de lessen. Er is sprake van overleg tussen de schoolleiding en de leerlingenraad. Dit heeft betrekking op het welbevinden van de leerlingen en niet zo zeer op beleidszaken. Leerlingen zouden graag minder camera’s willen op het plein. Ze willen zich zonder meer veilig voelen op een daltonschool. Het ingevoerde controlesysteem door middel van het scannen van de schoolpasjes in de daltonuren wordt weer afgeschaft: het kost teveel administratieve handelingen en het rendement weegt hier niet tegenop.

1.5 Docenten en leerlingen kunnen eigen initiatieven nemen Toelichting school: Ja, de schoolleiding staat open voor initiatieven vanuit leerlingenraad of personeelsraad, daar vindt ook periodiek overleg mee plaats. De directie streeft ook heel bewust naar het zo laag mogelijk in de organisatie leggen van verantwoordelijkheden: er is daarom gekozen voor een verdeling van het o.p. in 3 teams met een eigen teamleider (lj. 1+2, m3+4+h3, h4+5) die verantwoordelijk zijn voor de invulling en de uitwerking van het onderwijsbeleid. Binnen die teams is veel ruimte voor eigen initiatief. De participatie van leerlingen in de beleidsvorming is geïntensiveerd. Er is structureel overleg tussen de schoolleiding en de leerlingenraad. Toelichting visitatieteam Vanuit de onderbouwteams worden veel initiatieven ondernomen om het onderwijs zo goed mogelijk vorm te geven. Het visitatieteam heeft het idee dat deze samenwerking binnen het onderbouwteam goed functioneert, ook omdat er vele nieuwe enthousiaste collega’s bij gekomen zijn. In het bovenbouwteam wordt gewerkt aan de tegenvallende examenresultaten van met name de laatste twee jaren. Het lijkt erop dat veel bovenbouwdocenten hun eigen lijn uitzetten om deze problemen aan te pakken. Het zou zinvol zijn om te kijken hoe leerlingen hierin een actievere rol zouden kunnen spelen.


3

1.6 Leerlingen zijn betrokken bij het beoordelen van het eigen werk Toelichting school: Dit komt vaker voor. Door de komst van de smartboards in veel lokalen is het tonen van bepaalde uitwerkingen van opgaven heel eenvoudig en op deze manier zijn leerlingen bezig met de beoordeling van het eigen werk. Op dit punt valt echter nog het een en ander te winnen. Toelichting visitatieteam Over het algemeen zijn de leerlingen betrokken bij het controleren van het eigen werk. Er waren lessen waarbij leerlingen met antwoordenboekjes werkten. Ook werd er werk klassikaal besproken al dan niet gebruikmakend van een smartboard. Het beoordelen van eigen en andermans werk is nog niet gangbaar.

1.7 Leerlingen weten waarom ze hun tijd zelf mogen indelen Toelichting school: Leerlingen krijgen vooral in de onderbouw van de mentor goede begeleiding m.b.t. het plannen wat uiteraard samenhangt met het indelen van hun eigen tijd. De leerlingen weten dat we een Daltonschool zijn en dat we hen willen stimuleren tot meer zelfverantwoordelijk en zelfstandig gedrag. Toelichting visitatieteam Leerlingen weten waarom ze hun tijd zelf mogen indelen. Dit hebben ze in de mentoruren en studie-uren geleerd. Dat dit nog niet geheel vlekkeloos gebeurt, blijkt uit het feit dat er leerlingen zijn met een daltonkaart die ze af moeten laten tekenen door een bepaalde docent. Opvallend is dat deze leerlingen zich hieraan houden. 1.8 Leerlingen hebben keuzevrijheid van leer- en werkplek Toelichting school: Vooral in de daltonuren, in de studie-uren van klas 1 en 2 en uiteraard in tussenuren van de bovenbouw. Daar bepaalt overigens de keuze van de leerling voor een bepaalde activiteit vaak in hoge mate waar hij of zij dan kan gaan werken. Steeds vaker zien we deze keuzevrijheid terug in de lessen. Toelichting visitatieteam Tijdens de daltonuren hebben leerlingen keuzevrijheid van leer- en werkplek. Bovenbouwleerlingen maakten veel gebruik van de mediatheek , ook in hun tussenuren. Bovenbouwleerlingen die een zogenaamde “groene pas” hebben verdiend omdat zij goed zelfstandig kunnen werken, mogen ook in de aula gaan zitten tijdens de daltonuren. Tijdens natuur- en technieklessen in de onderbouw werkten leerlingen in groepjes aan zowel theorie als praktijk. In de daltonuren worden ook de zogenaamde carroussel-uren gegeven: steunuren voor leerlingen met een taal- of rekenachterstand. 1.9 Leerlingen hebben de vrijheid gebruik te maken van de aanwezige hulpmiddelen (materiaal, computer, planningsinstrumenten, etc) Toelichting school: Ja, mits lokaliteiten niet door anderen in gebruik zijn. De mediatheek, met veel computers is vrijwel de hele dag geopend voor leerlingen die zelfstandig aan de slag willen. Toelichting visitatieteam Leerlingen zijn gewend op een nette manier gebruik te maken van hulpmiddelen waar ze de beschikking over hebben. Bij verschillende lokalen worden ze er via een stencil op het raam of de deur nog eens op gewezen. Er wordt veel gebruik gemaakt van de computers in de mediatheek. Leerlingen werkten hier serieus (ook in tweetallen) aan hun opdrachten.


4

2 Zelfstandigheid Items 2.1 Er is sprake van diverse vormen van zelfstandigheidontwikkeling binnen de range van zelfstandig werken, zelfstandig leren, zelfverantwoordelijk leren en zelfsturend leren Toelichting school: Er is vooral sprake van zelfstandig werken en zelfstandig leren, in havo 4 en 5 zijn er ook wel leerlingen die zelfverantwoordelijk leren. Toelichting visitatieteam: In 2006 constateerde het visitatieteam: “De opvatting dat de docent toch vooral degene is die kan overzien wat er geleerd moet worden, hoe dat moet, en wat goed voor de leerling is, is binnen de school bij zowel leerlingen als docenten de overheersende opvatting.” In het daltonontwikkelplan heeft de school doelstellingen geformuleerd ten aanzien van de ontwikkelingslijn: - aan het eind van 4-mavo en 3-havo moeten leerlingen in aanwezigheid van de docent zelfstandig aan de slag kunnen gaan met de door de docent in een tijdschema opgegeven leeractiviteiten; - aan het eind van de havo-opleiding heeft de leerling meer keuzemogelijkheden t.a.v. tijdsfasering, ambitieniveau en gewenst eindresultaat. Hierbij werkt de leerling naar keuze zonder aanwezigheid van de docent. Sinds 2006 heeft de school het motto geformuleerd: leren doe je zelf. Het versterken van de daltonattitude richt zich met name op het systematischer controleren van het zelfstandig te maken schoolwerk door leerlingen zich hierover te laten verantwoorden. In de bovenbouw HAVO is er een beloningssysteem voor leerlingen die herkenbaar hun eigen verantwoordelijkheid nemen (de zogenaamde “groene pasjes” geven leerlingen meer vrijheid in het kiezen van hun werkplek zonder aanwezigheid van een docent in de daltonuren). 2.2 Leerlingen zijn in staat hun eigen werk te corrigeren en beoordelen Toelichting school: Er wordt vaak met antwoordbladen gewerkt waarmee leerlingen zelfstandig hun werk mogen corrigeren. Er worden ook veel diagnostische toetsen beschikbaar gesteld. Leerlingen worden zelden uitgenodigd zich zelf te beoordelen. Wel wordt in de bovenbouw bij praktische opdrachten regelmatig om een reflectieverslag gevraagd. Toelichting visitatieteam: Leerlingen mogen zelf hun werk corrigeren. Hier is nog enige winst te behalen: d.m.v. de diagnostische toetsen zouden leerlingen kunnen laten zien dat ze de leerstof of vaardigheid reeds beheersen. Nieuw is de introductie van TIO, Taalonderwijs In Ontwikkeling: in alle brugklassen en 4-HAVO werkt de leerling op een reflectieve wijze aan de verbetering van zijn schrijfvaardigheid voor alle vakken. In dit programma is veel ruimte voor zelfstandig werken en voor differentiatie naar niveau. 2.3 Docenten richten zich in hun begeleiding op het bevorderen van de zelfstandigheid van de leerlingen Toelichting school: Dit is het eerste speerpunt van de onderwijskundige beleidsontwikkeling van de school. Veel mentoren en docenten streven dit na, maar het veranderen van de attitude van leerlingen is moeilijk. Het beleid is er op gericht de coachende rol van de mentoren en docenten te verbeteren. Toelichting visitatieteam: In de onderbouw is er sprake van een zeer intensieve begeleiding in de 4 studie-uren die wegvallen als een leerling naar de derde klas gaat. Terecht wordt in de school al geconstateerd dat deze begeleiding meer verspreid moet worden over de eerste vier schooljaren en niet alleen over de eerste twee leerjaren. Ouders herkennen dit probleem en spreken hun zorgen hierover uit. Het scholingsbeleid van de school is gericht op een meer coachende rol van zowel de docent als de mentor.


5

2.4 Docenten en leerlingen evalueren en reflecteren regelmatig Toelichting school: Er worden veelvuldig klassenbesprekingen, mentorenvergaderingen, teamvergaderingen en functioneringsgesprekken gehouden waarin wordt geëvalueerd en gereflecteerd. Ook vullen de leerlingen jaarlijks de digitale enquête in waarin onder andere ook de daltonaspecten worden geëvalueerd. De uitkomsten van die enquête zijn een vast onderdeel van de functioneringsgesprekken. De individuele zelfreflectie door leerlingen moet worden uitgebreid. Dit past in de coachende rol van docenten. Toelichting visitatieteam: De enquête die gehouden is onder de tweedeklas leerlingen geeft hele goede informatie over hoe leerlingen tegen het daltononderwijs aankijken. Het visitatieteam heeft het idee dat hier door het onderbouwteam goed rekening mee gehouden wordt. Ten aanzien van zelfreflectie in de bovenbouw heeft de ouderraad vragen gesteld ten aanzien van de tegenvallende eindexamenresultaten. Dit zou moeten hebben geleid tot persoonlijk gesprekken met de docenten van het bovenbouwteam. Ten aanzien van het bovenbouwteam valt nog wel één en ander te verbeteren. Bovenbouwleerlingen krijgen vaak huiswerk opgegeven omdat de studiewijzers niet worden gebruikt. Dat wekt de indruk dat er amper sprake is van evaluatie en reflectie. In de gesprekken met de schoolleiding en de daltoncommissie is de ontwikkeling van een (digitaal) leerlingportfolio voor de komende jaren op tafel gelegd als instrument om het daltongehalte van de rapportage en de (zelf)reflectie te verhogen. 2.5 Docenten en leerlingen kunnen een planning te maken en zich eraan houden Toelichting school: Er wordt veel gewerkt met studieplanners die via Its Learning aan de leerlingen beschikbaar worden gesteld. Helaas houden sommigen zich niet aan de planning. Docenten en mentoren geven feedback. Voor bovenbouw leerlingen die veelvuldig last hebben van uitstelgedrag is er de mogelijkheid om deel te nemen aan de StudieSteunGroep waarin leerlingen elkaar, onder begeleiding van een coach, stimuleren zich aan de planning te houden. Toelichting visitatieteam: Er zijn docenten die de ELO goed vullen met materiaal en met materiaal ten behoeve van hun leerlingen. Je ziet dat de leerlingen, die van deze docenten les hebben, hier goed gebruik van maken. De mate van het aanleren van zelfstandigheid is hier dan ook groter. In de onderbouw worden de studieplanners beter gebruikt dan in de bovenbouw. Enkele docenten geven per keer gewoon huiswerk op en is er van een daltonplanning weinig sprake. Het visitatieteam merkt op dat er nog verschillen zijn in de aanpak van de docenten. 2.6 Leerlingen kunnen zelfstandig met hulpmiddelen omgaan Toelichting school: Ja. Waar nodig worden leerlingen extra getraind in ICT vaardigheden. Toelichting visitatieteam: Leerlingen werken over het algemeen zelfstandig met de hulpmiddelen. Zie ook 1.9. 2.7 Binnen de schooluren krijgen de leerlingen voldoende tijd om de doelstelling zelfstandigheid te bereiken Toelichting school: Een deel van de leerlingen is afkomstig uit achterstandsgroepen en mist allerlei basisvaardigheden. In de lessen van 70 minuten, de studie-uren in klas 1 en 2 en mentoruren wordt veel tijd besteed om leerlingen de vaardigheden aan te leren die nodig zijn om zelfstandig te kunnen leren. In de daltonuren en daltonmiddagen krijgen leerlingen de gelegenheid die zelfstandigheid in praktijk te brengen.


6

Toelichting visitatieteam: De school heeft fors geinvesteerd in de coachende begeleiding van (taal)zwakke leerlingen d.m.v. het TIOprogramma (zie ook 2.2). In de zogenaamde “carrouseluren” krijgen leerlingen extra hulp. Door het concept van thuiswerkvrij-onderwijs in klas 1 en 2 maken de leerlingen al hun werk in de studie-uren. Leerlingen geven aan dat zij in deze uren voornamelijk stil moeten werken; samenwerken wordt hier nauwelijks toegestaan.

3 Samenwerking Items 3.1 Er is sprake van diverse vormen van samenwerking binnen de range van samenwerken, samenwerkend leren, coöperatief leren en interactief leren Toelichting school: Een deel van de docenten past regelmatig werkvormen toe waarin leerlingen met elkaar samenwerken. Ook worden er groepsopdrachten gegeven. Er kan echter nog veel worden verbeterd door op meer systematische manier leerlingen te leren effectief met elkaar samen te werken. e Daarnaast krijgen docenten de mogelijkheid om na een centrale 1 bijeenkomst in een vervolgtrajact geschoold te worden in activerende didactiek. Het vak denkvaardigheden zou goede mogelijkheden kunnen bieden om deze vaardigheden aan te leren. Helaas is er nog geen docent gevonden die dit kan/wil. Toch hopen we op een persoon die invulling kan gaan geven aan deze lessen in de onderbouw. Toelichting visitatieteam In de gesprekken met de schoolleiding en de daltoncommissie is duidelijk geworden dat het hanteren van samenwerkingsvormen nog in de kinderschoenen staat. Ook hier is een verschil te constateren tussen onder- en bovenbouw. In de onderbouw wordt er meer geëxperimenteerd. De daltoncommissie houdt zich bezig met de vraag hoe het rendement van dalton- en studie-uren vergroot kan worden. Daar bij is de commissie zich bewust dat het leervermogen van leerlingen toeneemt als zij zich kunnen spiegelen aan de leermethodes van andere leerlingen. Juist de studie-uren bieden deze mogelijkheid, maar leerlingen in klas 1 en 2 geven aan dat zij in deze uren juist individueel en stil moeten werken. De juiste coaching door docenten van de studie-uren en het inzetten van coöperatieve samenwerkingsvormen zijn hier wellicht de handvatten tot verbetering van het leerrendement. 3.2 Samenwerking van leerlingen vindt plaats. Toelichting school: Ja, leerlingen werken veelvuldig met elkaar samen. Ook de indeling van de lokalen is de laatste jaren veranderd. Het samenwerken wordt bevorderd door een andere indeling in het klaslokaal. De samenwerking tussen de bovenbouwleerlingen en onderbouwleerlingen wordt nog steeds toegepast binnen het leerlingmentoraat. Toelichting visitatieteam In de observaties van het visitatieteam vond samenwerking van leerlingen voornamelijk plaats tijdens praktijklessen. In de lokalen waar de tafels in groepjes gerangschikt staan, werd ook wel samengewerkt. Prettig was te kunnen zien dat leerlingen af en toe van hun plaats gaan om een medeleerling te helpen. 3.3 Samenwerking van leerkrachten vindt plaats Toelichting school: Ja, op diverse niveaus wordt er samengewerkt door collega’s: in de teams, mentoren, secties. In team onderbouw is een intervisie opdracht geweest die de meeste docenten als zeer nuttig hebben ervaren. Daarnaast hebben we een personeelsraad waarbij samenwerking van leerkrachten noodzakelijk is. Toelichting visitatieteam Er worden veel overlegmomenten georganiseerd op de dinsdagmiddag. Voor sommige docenten is dit een belasting, maar in het onderbouwteam werkt dit erg goed en effectief. Het model van het “dinsdagmiddagoverleg” is in de ogen van het visitatieteam een noodzakelijkheid om tot gezamenlijk (dalton)beleid te komen.


7

3.4 Docenten nemen in hun leerstof specifieke samenwerkingsopdrachten op Toelichting school: Ja, in het kader van de didactiek die nodig is voor de 70 minuten lessen en de eerder genoemde daltontaken. Met name voor daltonmiddagen en in toenemende mate voor de 70 minuten lessen. Het leren van effectief samenwerken moet nog wel worden versterkt. Inmiddels is een groep docenten op intervisie basis begonnen een traject waarbij het “Praktijkboek samenwerkend leren” van Ebbens en Ettekoven als uitgangspunt gebruikt wordt. Toelichting visitatieteam Het visitatieteam heeft een flink aantal van de studiewijzers bestudeerd en heeft geconstateerd dat de samenwerkingsopdrachten in de meeste gevallen daarin niet worden beschreven. Als van leerlingen samenwerken wordt verwacht, dan zou dit minstens transparant moeten zijn in deze studiewijzers. Zowel het 70 minuten rooster als de daltonmiddagen zijn bij uitstek geschikt om deze samenwerkingsopdrachten uit te voeren. De daltoncommissie ziet deze structuur dan ook als een uitstekende mogelijkheid/kans om bij- en nascholing op het gebied van samenwerkingsvormen te stimuleren. 3.5 De leerkracht stimuleert het samenwerken tussen leerlingen Toelichting school: De meeste docenten doen dat. Op de daltonmiddagen is het wel vaak zo dat leerlingen met elkaar een opdracht moeten doen. Toelichting visitatieteam Zie ook de toelichting op punt 3.4. Het visitatieteam heeft geen dinsdag-daltonmiddag meegemaakt. Het is aan te bevelen om de samenwerkingsopdrachten expliciet op te nemen in de studiewijzers.


8

4

Daltonbeleid / DaltonOntwikkelPlan (DOP) Items

4.1

De school heeft het Daltonbeleid (pedagogisch-didactisch, organisatie) beschreven in het schoolplan, waaruit blijkt dat er structureel wordt gewerkt aan het ontwikkelen, borgen en evalueren van dit beleid

Toelichting school: Locatieoverstijgend heeft de centrale directie een aantal daltonuitgangspunten geformuleerd waaraan het onderwijs van alle locaties moet voldoen. Aan de hand daarvan is op locatie Kapteynweg een daltonontwikkelplan vastgesteld, waarin ook de aanbevelingen van de vorige visitatie zijn opgenomen. In dit daltonontwikkelplan zijn actiepunten opgenomen, die regelmatig tegen het licht gehouden worden om te bezien of de in gang gezette ontwikkelingen leiden naar het beoogde doel. In de eerste plaats gebeurt dit in de daltoncommissie, maar ook in brede staf, teamvergaderingen, teamontwikkelactiviteiten en het ouderplatform. (Zie bijlagen) Toelichting visitatieteam: In de gesprekken met de schoolleiding is duidelijk geworden dat elke locatie een eigen daltonontwikkelplan heeft geformuleerd. Het visitatieteam heeft daarbij alle lof voor het locatieteam van de Kapteynweg voor de consistente en heldere wijze waarop de daltonontwikkeling in de afgelopen twee jaren vorm heeft gekregen. De rol van de daltoncommissie is hierbij cruciaal gebleken in het bewustwordingsproces. De school geeft op een gestructureerde wijze uitvoering aan de adviezen van het visitateteam uit 2006. 4.2 De school creëert optimale ontwikkelingskansen voor leerlingen en organisatie. Toelichting school: In de afgelopen 6 jaar heeft de school een stormachtige ontwikkeling doorgemaakt, die gezien de groei van het leerlingaantal succesvol genoemd mag worden. Dit is het afgelopen jaar getemperd wordt door de slechte examenresulaten. Thuiswerkvrij onderwijs in de onderbouw met concentratie op een beperkt aantal vakken (periodisering) was de start. Inmiddels zien we een behoorlijke opstroom van leerlingen naar een hoger niveau door alle leerjaren. Natuurlijk is er ook sprake van afstroom, maar dan gaat het om leerlingen die op basis van advies basisonderwijs een kans gekregen hebben, maar dat niet hebben kunnen waarmaken. Thuiswerkvrij onderwijs lijkt in de onderbouw te werken, maar heeft als sideeffect dat leerlingen in klas 3 grote moeite hebben om een huiswerkhouding op te bouwen als de studieuren ineens zijn opgehouden. Daarom vindt nu een discussie plaats over de vraag of thuiswerkvrij onderwijs op mavo-niveau en op havo-niveau op dezelfde manier moet worden vormgegeven. Ook wordt gestart met het geleidelijk afbouwen van het aantal studieuren in loop der tijd. Op deze manier wordt getracht de overgang van geleid thuiswerkvrij onderwijs naar zelfstandig huiswerk op de verschillende onderwijsniveau’s te structureren. Leerlingen werken steeds meer op eigen niveau en tempo. Dit wordt mogelijk gemaakt doordat alle vakken in alle leerjaren de geplande stof en daaraan gekoppelde leertaken ondergebracht hebben in studieplanners die ook digitaal gepubliceerd worden. Daarnaast bieden ook de methodesites van uitgevers steeds meer mogelijkheden om leerlingen op eigen niveau en tempo te kunnen laten werken. In de onderbouw wordt al jaren gewerkt met een taalen rekencarrousel. Op taalgebied is dit het afgelopen jaar uitgebreid met TiO (taal in ontwikkeling), een digitaal programma dat de ontwikkeling van schrijfvaardigheid van leerlingen beoogt. Als 3e punt mag genoemd worden het ontwikkelen van het e-portfolio in It’s Learning dat de mogelijkheden biedt om een meer compleet overzicht van verworvenheden en competenties van leerlingen in beeld te brengen zowel op docenten- als op leerlingenniveau. Probleem blijft dat, met name in midden- en bovenbouw, er een hardnekkige groep leerlingen blijft die de kansen die het onderwijs biedt niet waarneemt en vrijheid vertaalt in vrijblijvendheid. Dit leidt nu tot meer regulering enerzijds, waarbij leerlingen die gelaten afwachten opgevangen en begeleid worden, terwijl anderzijds gezocht wordt naar middelen om leerlingen die wel de kansen benutten positief te stimuleren door ze meer ruimte en vrijheid te geven. Ook de samenwerking tussen vmbo en mbo leidt tot een meer gemotiveerde leerling die weet wat hij wil. Daartoe is er regelmatig overleg tussen docenten tl enerzijds en docenten mbo anderzijds. Dat dit vruchten af begint te werpen blijkt uit het feit dat afgelopen jaar alle tl4-leerlingen na hun examen doorgestroomd zijn naar een vorm van vervolgonderwijs. Commissie Visitatie N.D.V. Bezuidenhoutseweg 251-253 2594 AM Den Haag

9

Toelichting visitatieteam: Zoals hierboven beschreven is de school na een turbulente periode nu in een consolidatiefase terechtgekomen. Het visitatieteam is onder de indruk van de wijze waarop de school de nieuw tot leven gebrachte daltonvisie naar de dagelijkse praktijk tracht te vertalen. 4.3 De Daltonidentiteit is terug te vinden in de schoolgids, op de website en via ander infomateriaal Toelichting school: Ja, zie bijlagen Toelichting visitatieteam: Er is veel aandacht voor de dalton-uitgangspunten in de wervingsbrochures en de schoolgids. 4.4 De school bevordert intervisie en supervisie van/door docenten, ook schooloverstijgend Toelichting school: In de coaching van nieuwe docenten neemt intervisie en supervisie een belangrijke plaats in. In de scholing van personeel in de ontwikkeling van effectieve werkvormen gaat intervisie een belangrijke rol spelen. Dit traject is nog maar net opgestart Toelichting visitatieteam: Ten behoeve van intervisie en supervisie zijn er 2 personeelscoaches aangesteld: docenten die (nieuwe) collega’s begeleiden. Deze docentcoaches krijgen 200 klokuren op jaarbasis. 4.5 In het scholingsplan is Daltonscholing opgenomen Toelichting school: Al vele jaren wordt er aan het begin van het cursusjaar voor alle nieuwe docenten van alle locaties van het SDL een cursus over diverse aspecten van het daltononderwijs gegeven. (zie bijlage). Na een cursus coachingsvaardigheden voor mentoren, staat nu de vaardigheidsontwikkeling van leerlingen en activerende didactiek centraal . Toelichting visitatieteam: Voor de ondersteuning van de dalton-ontwikkeling van de locatie is er een ambitieus scholingsplan met een budget van Euro 35.000,- . Op de hiervoor aangewezen dinsdagmiddagen vindt er scholing, coaching en overleg plaats. 4.6 Daltonontwikkeling wordt aangestuurd door bijv. een coördinator Toelichting school: Sinds de vorige daltonvisitatie is de daltoncommissie opnieuw leven ingeblazen. Deze grote commissie heeft tot taak om met een helikopterblik het onderwijsproces te beschouwen suggesties en impulsen te geven aan het daltononderwijs in de hele school en vervolgens in de verschillende teams. Blijft staan dat de uitwerking van de speerpunten gedaan wordt binnen de drie onderwijsteams. Toelichting visitatieteam: De daltoncommissie is breed samengesteld en bestaat uit docenten, mentoren, decanen en teamleiders. Door de samenstelling van de commissie is een solide fundament ontstaan voor daltonontwikkeling. De acceptatie van de 70-minuten-lessen en de uitbreiding van het daltonuur van 50 naar 60 minuten als stimulerend kader voor daltonontwikkeling is hiervan een voorbeeld. 4.7 De Daltonmogelijkheden van het gebouw worden optimaal benut Toelichting school: De afgelopen jaren is veel geld gestoken in de vernieuwing van het gebouw ten dienste van het onderwijs. De mediatheek is het afgelopen jaar qua capaciteit verdubbeld, er zijn 4 laptopkarren aangeschaft die overal in het gebouw ingezet kunnen worden. Lokalen worden aangepast, zodat leerlingen alleen of in groepsverband kunnen werken. Met name wordt geïnvesteerd in de mogelijkheden die digitale technieken bieden. Veel digitale werkplekken, smarboards voor het doen van presentaties en zo meer.


10

Toelichting visitatieteam: De functionaliteit van de nieuwe mediatheek is een ondersteuning van de daltonmogelijkheden van het gebouw. Ook de aula wordt gebruikt als daltonwerkruimte voor die leerlingen die in het bezit zijn van een ‘groen pasje”: zij mogen zonder aanwezigheid van een docent hier aan het werk. 4.8 De organisatie en de faciliteiten ondersteunen en bevorderen de Daltonwerkwijze Toelichting school: De beschikbaarheid van digitale middelen in een digitale structuur (It’s Learning) maakt dat leerlingen kunnen beschikken over bijna alle benodigde informatie en kunnen communiceren met medeleerlingen en docenten. Het feit dat enerzijds het leerlingaantal naar een fysiek maximum dreigt te gaan, terwijl anderzijds er steeds meer mogelijkheden voor leerlingen aangeboden worden maakt dat er sprake is van een positieve ontwikkeling. Toelichting visitatieteam: De organisatie van de lesuren (70 min.) en de daltonuren (60 min.) biedt ruimte aan een pedagogisch-didactisch gevarieerde invulling van de les- en daltontijd. Ook de dalton-dinsdagmiddagen met een accent op Cultuur, Sport en Maatschappij-activiteiten bieden de mogelijkheid om de daltonuitgangspunten uit te werken. 4.9 Registratie van Daltonactiviteiten vindt voor iedereen op een herkenbare manier plaats Toelichting school: Dit jaar is ervoor gekozen om vooral duidelijk te maken wat er tijdens een daltonuur in een lokaal gebeurt, een vaklokaal waarbij leerlingen verwacht worden te gaan werken aan opdrachten voor dat vak, een stiltelokaal, waarin leerlingen geconcentreerd kunnen werken, een lokaal waar carrousel of TiO gehouden wordt enz. Leerlingen kunnen in toenemende mate vooraf een plaats reserveren in een bepaald lokaal, zodat ze zeker weten dat ze daar terecht kunnen en hun planning kunnen uitvoeren. Ofschoon in het verleden het onderscheid tussen daltontaken en andere studietaken losgelaten is is sinds dit jaar toch weer gekozen om een beperkt aantal daltontaken gericht op vaardigheidsontwikkeling terug in te voeren. Afspraak is dat elke sectie voor elk leerjaar een daltontaak maakt, hetzij voor 1 vak hetzij vakoverstijgend. Er kan voor gekozen worden om deze taak aan te bieden tijdens een van de daltonmiddagen, ook kan de taak zodanig worden opgegeven, dat leerlingen er tijdens daltonuren aan kunnen werken. Enerzijds willen we niet terug naar dalton als takensysteem, anderzijds zien we wel in dat de daltontaak als middel om te komen tot vaardigheidsontwikkeling goed kan werken. Toelichting visitatieteam: De hier boven omschreven gerichte (begeleidings)activiteiten in de daltonuren gelden met name voor de (taalen reken)zwakke leerlingen. Het opgezette controlesysteem voor de daltonuren via het scannen van de leerlingpasjes is niet effectief gebleken. Het beloningssysteem met het “groene pasje” begint wel vruchten af te werpen (zie ook 1.8 en 2.1). 4.10 In de taakopdrachten wordt rekening gehouden met verschillen tussen leerlingen Toelichting school: Er is een behoorlijk verschil in de opdrachten van onder en bovenbouw, havo en mavo. Binnen een klas wordt er bij een beperkt aantal vakken gedifferentieerd voor wat betreft de aard van de opdrachten. Voor de onderbouw wordt er een carrousel gedraaid met speciale programma’s voor leerlingen met specifieke achterstanden. In midden- en bovenbouw werkt het remediëren in daltonuren als voorbereiding op herkansingen van schoolexamentoetsen werkt goed.


11

Toelichting visitatieteam: Het visitatieteam heeft geconstateerd dat nagenoeg de meeste docenten de lesstof beschikbaar stellen via It’s Learning. De studiewijzers van het onderbouwteam zijn over het algemeen iets beter gevuld. Vele studiewijzers van het bovenbouwteam gaan niet verder dan het vermelden van de te behandelen paragraaf en het toetsmoment. Dit is te merken in het studiegedrag van de leerlingen. In de onderbouw worden de studiewijzers veel beter gebruikt dan in de bovenbouw. Mede doordat de mentor er met de onderbouwleerlingen aandacht aan besteedt in de studie-uren. De opdrachten binnen de studiewijzers of studieplanners geven een zekere vrijheid wat betreft tempo en indeling van het werk, maar er vindt nauwelijks differentiatie op niveau plaats. De visitatiecommissie pleit voor: - meer mogelijkheden voor leerlingen om gedifferentieerd te kunnen werken; - het inzichtelijk maken van deze differentiatie via de studiewijzers. 4.11 De methodes zijn Daltonvriendelijk Toelichting school: Moeilijk om dit in zijn algemeenheid te beoordelen. Bij de secties is dit uiteraard wel een aspect bij de keuze voor een nieuwe methode. Toelichting visitatieteam: Niet aan de orde geweest. 4.12 De Daltonregels zijn duidelijk voor alle betrokkenen Toelichting school: Ja. Aan het begin van het schooljaar wordt veel aandacht geschonken aan het nog eens onder de aandacht brengen van de bestaande afspraken bij collega’s en leerlingen. Met name informatie over waar wat te doen is in daltonuren heeft veel aandacht gekregen. Ook regels over aanwezigheid, plannen en reserveren zijn duidelijker geworden. Aan het begin van elke periode verschijnt er een rooster waar op staat welke docent/welk vak in welk lokaal daltonuur heeft. Toelichting visitatieteam: Er heerst een prettige sfeer op de school. Het lijkt alsof er geen regels zijn. Echt dalton dus! Een enkele leerling eet of drinkt tijdens de les of luistert naar muziek tijdens het werken soms met of zonder pet. Maar het wordt blijkbaar geaccepteerd en er wordt wel gewerkt. Dat er wel degelijk regels zijn merk je aan de A-4 tjes die er hier en daar in of bij de lokalen hangen. Als voorbeeld: Een daltonleerling is op tijd in de les, ……………., is trots op de school etc. Het gebruik van de intercom voor het oproepen van leerlingen tijdens de dalton- en carrouseluren werkt storend. Het preventieve voordeel weegt niet op tegen het nadeel dat iedereen in de school dan afgeleid is. Ook leerlingen vielen hierover. De leerlingen hechten geen waarde meer aan de pasjescontrole tijdens de daltonuren. 4.13 Er is een duidelijke doorgaande Daltonlijn binnen de school Toelichting school: Dit is nadrukkelijk een ontwikkelpunt binnen de school. Vastgesteld is per leerjaar welke vaardigheden aangeleerd en ingetraind worden en welke secties dit op zich genomen hebben. Vervolgens kunnen andere vakken hierop voortbouwen. Ook zijn er daltonwijzers, waarin elke daltondocent kan vinden hoe een vaardigheid moet worden toegepast. De consequente uitvoering van het vaardighedenplan vraagt nog de nodige aandacht. Toelichting visitatieteam: In de visitatie van twee jaar geleden is er hiervoor een aanbeveling gedaan. Dit is door de school opgepakt en er wordt aan gewerkt. Het docententeam is duidelijk nog op zoek naar hoe hier vorm aan te geven. Er is begonnen met een inventarisatie van een vaardighedenlijn in het kader van de samenhang tussen de verschillende vakken. In een volgende visitatie zou dit beter zichtbaar moeten zijn.


12

4.14 De school is betrokken bij Dalton-regioactiviteiten. Toelichting school: Nee, er zijn in onze regio geen gemeenschappelijke activiteiten. Het SDL is wel vertegenwoordigd in het dalton schoolleiders overleg. Toelichting visitatieteam: Niet aan de orde geweest. 4.15 De school levert ‘maatwerk’ bij de ontwikkeling en stimulering van leerlingen op de drie ontwikkelingslijnen. Het ‘einddoel’ is mede afhankelijk van de individuele leerling. Toelichting school: Op de school is sprake van een leerling gerichte benadering waarbij rekening wordt gehouden met verschillen in capaciteiten en vaardigheden tussen leerlingen. De financiële middelen die beschikbaar worden gesteld om leerachterstanden van leerlingen weg te werken worden gericht ingezet op met name het taalbeleid en rekenen. Impliciet wordt er door docenten rekening gehouden met verschillen in attitude en vaardigheid m.b.t. vrijheid, zelfstandigheid en samenwerken maar er is nog geen sprake van een planmatige benadering in ontwikkelingslijnen. Het ligt in de bedoeling dat in de ontwikkeling van het werken met e-portfolio’s de ontwikkelingslijnen nadrukkelijk in de aandacht komen te staan. . Toelichting visitatieteam: Zoals de school zelf aangeeft tracht zij het leerstofaanbod op maat aan te bieden aan de leerlingpopulatie op de locatie. Dit vergt niet alleen een extra investering qua geld, maar ook van tijd. Het concept van thuiswerkvrij onderwijs in de vorm van 4 studie-uren in klas 1 en 2 is een middel om leerlingen intensiever te kunnen begeleiden. Ook het aanbod van extra hulp tijdens de daltonuren (carrouseluren) is een adequate manier om (taalen reken)zwakke leerlingen betere ontwikkelingskansen te geven.


13

Betrokkenheid schoolbestuur t.o.v. het Daltononderwijs 5.1 Het bestuur ondersteunt de Daltonontwikkeling van de school Toelichting school: Ja. Het SDL is een éénpitter en haar bestuur staat uiteraard achter de daltonuitgangspunten. Deze zijn ook in de missie van de school opgenomen. Toelichting visitatieteam: Niet aan de orde geweest.

6 Betrokkenheid van ouders t.o.v. het Daltononderwijs 6.1 De ouders ondersteunen de Daltonontwikkeling van deze school Toelichting school: Voor een toenemend aantal ouders is het daltonkarakter reden om hun kind op onze school in te schrijven. De ouderraad staat ook achter Dalton. Tijdens het ouderplatform is het onderwerp dalton specifiek besproken. De ouders waren hier heel positief over! Toelichting visitatieteam: De school is de afgelopen jaren flink groter geworden. Er zijn ruim dertig nieuwe docenten aangenomen. De school doet het goed. Het blijkt dat de ouders bewust kiezen voor deze school. In toenemende mate ziet de ouderraad ouders geïnteresseerd raken voor de school. 6.2 De ouders worden geïnformeerd over de Daltonwerkwijze Toelichting school: Ja, via de gebruikelijke schriftelijke informatiebronnen als de schoolgids en de ouderinformatiebulletins en aan het begin van elk cursusjaar op de kennismakingsavond van ouders met mentoren. Daarnaast kunnen de ouders via de website en Its Learning informatie kennis nemen van projecten en studieplanners. Toelichting visitatieteam: De informatiestroom richting de ouders over de daltonwerkwijze is aanwezig. De ouders kunnen via de ELO informatie opvragen. Een kanttekening moet hier echter wel worden geplaatst, ouders geven namelijk aan dat de informatie op de site duidelijker weergegeven kan worden en meer up-to-date. Ook communiceert de ouderraad via de website met de ouders. Op de thema-avonden is er een kleine groep ouders aanwezig die de weg naar de school weet te vinden. Ouders geven aan dat zij voldoende geïnformeerd worden, maar dat deze informatiestroom gezien hun betrokkenheid, niet minder moet worden. 6.3 Opmerkingen, suggesties m.b.t. Daltonwerkwijze door ouders worden door het team ter harte genomen. Toelichting school: Enkele malen per jaar wordt een resonansavond gehouden met ouders waarin indringend wordt gesproken over de gang van zaken op school. Daarin komt de daltonwerkwijze uiteraard aan de orde. Voor de schoolleiding is dit een belangrijk forum dat zeker serieus wordt genomen. Toelichting visitatieteam: Afgelopen jaar heeft de ouderraad kritische vragen gesteld. Dit wordt met de school doorgesproken en er wordt aandacht aan besteed. Tevens vindt er een terugkoppelingen plaats met de ouders. De ouders hebben sterk het gevoel dat zij gezien worden als volwaardig gesprekspartners. Dit is ook door de visitatiecommissie vastgesteld. Uit de gesprekken met ouders blijkt verder dat zij voldoende gelegenheid krijgen om mee te denken met de school en op een zinvolle manier suggesties en/of opmerkingen te plaatsen waar de school – lees, het team - iets mee kan doen.


14

Evaluatie Aanbevelingen uit 2006 door het visitatieteam 2009: [In te vullen door het visitatieteam] Aanbeve- Omschrijving ling Nr. 1

De onderwijsontwikkeling is teveel gekoppeld aan leden van de schoolleiding en teamleiders. In de school wordt dit als een hiërarchische laag gezien. Men ziet onderwijsinnovaties dan als verantwoordelijkheid van deze mensen. Het is een uitdaging voor de school om zoveel mogelijk mensen te betrekken bij de ontwikkelingen, zodat een breed draagvlak wordt gecreëerd. De invulling van speerpunt 1(a,b en c): “Versterken van het Daltonkarakter van de school” zou hier uitstekend voor gebruikt kunnen worden. Evaluatie Op de locatie Kapteynweg is een daltoncommissie ingesteld. Deze commissie bestaat uit docenten, mentoren en afdelingsleiders. Een afspiegeling van de school om te voorkomen dat de commissie te ver voor de troepen vooruitloopt. De daltoncommissie functioneert als vliegwiel voor ontwikkeling en verbetering van het daltononderwijs. Op de dinsdagmiddagen zijn er teamvergaderingen (team onderbouw, middenbouw en bovenbouw). Een van de opdrachten van de daltoncommisie was het evalueren van het 70-minuten rooster. Inmiddels is de lesroosterstructuur aanvaard met en meerderheid van ong. 80%. Het daltonuur heeft inmiddels een lengte van 60 minuten (drie jaar geleden nog 50 minuten).

Nr. 2

De discussie docentgestuurd versus leerlinggestuurd moet worden gevoerd. Probeer een ontwikkelingslijn op te zetten, vanaf de brugklas tot aan het eindexamenjaar, waarbij de ontwikkeling van zelfstandig werken, via zelfstandig leren naar zelfverantwoordelijk leren wordt gestimuleerd. Evaluatie Een van de speerpunten is dat elk team een daltonontwikkelplan schrijft. Hierin wordt beschreven welke (dalton)vaardigheden in welk leerjaar en bij welke vakken worden getraind. Er is inmiddels een overzicht van vak- en studievaardigheden gemaakt.

Nr. 3

Betrek de leerlingen meer bij de evaluatie van het gehele onderwijsproces. Probeer leerlingen te laten reflecteren op hun eigen onderwijsontwikkeling. De leerlingenraad houdt alleen zich bezig met materiele zaken en organisatie van buitenschoolse activiteiten. Evaluatie Dit blijft een aandachtspunt. Hoewel er in de bovenbouw wordt gewerkt met een door de leerling vrijwillig af te sluiten studie-steun-contract heeft het visitatieteam weinig concrete voorbeelden gezien van reflectie-instrumenten. Er is wel aandacht besteed aan coaching van leerlingen door docenten en mentoren.

Nr. 4

Bekijk de opzet en inhoud van het Daltonuur, het studie-uur en de Daltonmiddagen. Er is geen uitgesproken visie over het gebruik van deze uren, waardoor ze vaak “misbruikt” worden voor werkzaamheden waarbinnen de gewone les geen ruimte/tijd is (bijvoorbeeld het inhalen van proefwerken). Evaluatie Er is veel geinvesteerd in de programmering (Cultuur, Sport en Maatschappij) van de dinsdagdaltonmiddagen en men is gematigd positief. Ook de leerlingen geven aan dat zij de op deze middagen georganiseerde activiteiten positief waarderen.

Nr. 5

De inrichting van het gebouw is nog deels gericht op het klassikale onderwijs. Geef binnen het renovatieplan grote aandacht aan de “behoefte” van de Daltonwerkwijze. Evaluatie Er is een nieuwe, grote mediatheek gerealiseerd die flexibel is van opzet: er kunnen zelfs twee klassen tegelijk in de mediatheek werken en dan blijft er nog ruimte over voor individuele leerlingen die met een computer wensen te werken.


15

Nr. 6

Neem meer specifieke na/bijscholing Dalton op in het scholingsplan. Eén dag een cursus m.b.t. de daltonwerkwijze van de school leert alleen hoe Dalton binnen deze school functioneert, maar niet wat de uitgangspunten van Dalton zijn en op welke wijze die naar de praktijk kunnen worden uitgewerkt. Evaluatie Er zijn op de locatie studiedagen gehouden over o.a.: - het aanleren van vaardigheden om de zelfstandige werkaanpak van leerlingen te vergroten; - samenwerkend leren; - coachen van leerlingen.

Nr. 7

Bij het invoeren van nieuwe ontwikkelingen, zoals het vak Denkvaardigheden, herhalingsopdrachten in de bovenbouw en het StudieSteunPunt, is een goede begeleiding en regelmatige evaluatie noodzakelijk. Evaluatie De school bezint zich op de vorm en inhoud van de coachende begeleiding door docenten/mentoren gezien de tegenvallende examenresultaten.

Conclusie visitatieteam 2009: [in te vullen door het visitatieteam] Advies aan het algemeen bestuur 1. Licentie verlengen voor een periode van vier jaar (zie toelichting)

ja

Toelichting visitatieteam: De locatie Kapteynweg van het Stedelijk Dalton Lyceum heeft in 2006 van het visitatieteam een positieve beoordeling gekregen. Het huidige visitatieteam heeft zich kunnen overtuigen van de consequente wijze waarop de schoolleiding en de nieuw opgerichte daltoncommissie aan de slag zijn gegaan met de bovenstaande aanbevelingen van het visitatieteam uit 2006. Het visitatieteam wenst dan ook een compliment te geven voor de wijze waarop de locatie de daltonontwikkeling van de afgelopen twee schooljaren ter hand heeft genomen.


16

Aanbevelingen visitatieteam 2009: [In te vullen door het visitatieteam] Aanbeve- Omschrijving ling Vrijheid en verantwoordelijkheid Gezien de slechte examenresultaten is men zoekende naar een reëel evenwicht tussen vertrouwen en Nr. 1 controle in de bovenbouw. Enerzijds kunnen leerlingen als bonus een vrije daltonwerkkaart (groene pasje) verdienen, anderzijds is de roep om (nog) meer (huiswerk)controle hoorbaar. Zelfstandigheid In de onderbouw hanteert de school het principe van (t)huiswerkvrij onderwijs: in klas 1 en 2 heeft elke leerling 4 studie-uren. In deze studie-uren maken de leerlingen hun huiswerk. In de 3e klas vallen deze uren weg. Daardoor ontstaat er een grote discrepantie. De begeleiding in de studie-uren zal er meer op gericht moeten zijn dat leerlingen leren welke werkaanpak het meest effectief is in hun leerproces. Samenwerking en reflectie op hun werkaanpak zijn daarbij onontbeerlijk. Samenwerking Ondanks de aandacht voor effectieve samenwerkingsvormen op studie(mid)dagen worden deze volgens de daltoncommissie nog te weinig in de 70-minuten-lessen (en in de studie-uren!) toegepast. In de onderbouw vindt er langzamerhand een kentering plaats. Docenten in de bovenbouw geven aan dat de samenwerkingsvormen vaak niet geschikt zijn voor hun vak.

Nr. 2

Nr. 3

Advies: De daltoncommissie heeft in de afgelopen twee schooljaren de discussie over de vertaling van de daltonuitgangspunten naar de praktijk op een positieve wijze gevoed. Hou daarbij een evenwichtige ontwikkeling in het oog. Scholing en daltondidactiek Het streven van de schoolleiding en de daltoncommissie om met de externe hulp van het IVLOS de didactische- en begeleidingsvaardigheden van docenten meer te richten op het activeren en motiveren van leerlingen en op het verhogen van zelfstandigheid en sociale samenwerkingsvaardigheden dreigt op een dood spoor te geraken.. Het visitatieteam adviseert om de expertise vooral binnen de eigen docenten (in de onderbouw) te zoeken. Het uitgangspunt van dalton is immers ook dat docenten het beste van elkaar leren. Het moet op een daltonschool vanzelfsprekend worden docenten samen te laten reflecteren op hun eigen lesstijl en hier zonodig verbetering of verandering in aan te brengen. De inzet van de eigen docenten als personeelscoaches voor de begeleiding van beginnende docenten is een goed voorbeeld van collegiale coaching. De ELO in de vorm van It’s Learning kan een grotere betekenis krijgen in het docent-onafhankelijk leren van leerlingen. Voorwaarde hiervoor is een uniformiteit van studiewijzers/planners: dit vergroot niet alleen de transparantie van het leerstofaanbod en de (verwerkings)keuzes die leerlingen kunnen maken, maar ook de oriëntatie op en de planning van de leerstappen in het leerproces. Hier ligt een coördinerende taak voor zowel de daltoncommissie als de secties/teams.

Slotopmerkingen: [n te vullen door het visitatieteam] Het visitatieteam bedankt het Stedelijk Dalton Lyceum Dordrecht, locatie Kapteynweg, voor de gastvrijheid en openheid. Wij hebben een school aangetroffen waarin leerlingen, docenten, schoolleiding en ouders op een eerlijke wijze en zonder enige terughoudendheid met de leden van het visitatieteam in gesprek zijn gegaan.


17

Ondertekening voorzitter visitatieteam: naam

Paul Hendriks

handtekening

datum

14 april 2009


18

zelfevaluatie & visitatie voortgezet onderwijs

Recommend Documents