JIJ NAAM: LEEFTIJD: WOONPLAATS: SCHOOL: NATIONALITEIT: HOBBIES:
Yasmina Nederlandse kinderen behoren tot de gelukkigste van de wereld. Er leven hier zo’n 4 miljoen kinderen en met de meeste gaat het prima. Maar met sommige gaat het niet zo goed. Ze lijden onder kindermishandeling en uitbuiting of belanden in de cel omdat ze de criminaliteit in zijn gegaan. Anderen verlaten school zonder diploma. Het VN-Kinderrechtenverdrag is er voor alle kinderen, want alle kinderen hebben recht op een goede toekomst.
introfilmpje 2
4)
Je hebt als jongere niet alleen rechten maar ook plichten. Verbind het juiste recht aan de bijbehorende plicht.
STAR TV R A G E N
Je hebt recht op vrijheid van meningsuiting.
Je mag als kind niet in de bouw werken.
Kinderen moeten worden beschermd door de overheid tegen gevaarlijk en schadelijk werk.
Je moet van je vijfde tot en met je zestiende verplicht naar school.4
Je mag niet gediscrimineerd worden.
Je moet de mening van anderen respecteren.
Je hebt recht op onderwijs.
Je mag niet pesten.
1) Welke basisbehoeftes delen alle mensen op de wereld met elkaar? Noem er twee:
1 2
2)
Wat heeft, volgens Ajouad, iedereen sowieso met elkaar gemeen?
3) Vul de tijdlijn hieronder aan met de
juiste gebeurtenissen. Kies uit: Nederland ratificeert 1 het VN-Verdrag van de Rechten van het Kind Einde Tweede Wereldoorlog Universele Verklaring van de Rechten van de Mens VN-Verdrag van de Rechten van het Kind
5)
Geef twee voorbeelden van kinderrechtenschendingen: één ver weg en één dichtbij IN NEDERLAND
BUITEN NEDERLAND
1924
1945
1959
Geneefse Conventie voor de Rechten van het Kind
Oprichting Verenigde Naties 2
VN-Verklaring 3 van de Rechten van het Kind
1945
1948
1) Ratificeren = het opnemen van internationale verdragen in nationale wetten. 2) Verenigde Naties (VN) = internationale organisatie bestaande uit regeringen die willen werken aan vrede en
mensenrechten in de wereld. Op dit moment zijn 192 staten lid van de Verenigde Naties. 3) Het verschil tussen een verklaring en een verdrag = een verklaring is een intentie van landen om bepaald
1989
beleid uit te voeren, maar is niet juridisch bindend. Een verklaring vormt vaak de basis voor een verdrag. Een verdrag is wél juridisch bindend. 4) In Nederland ben je tot je zestiende leerplichtig. Na je zestiende geldt
1995
er een kwalificatieplicht. Deze duurt tot je achttiende. Dat wil zeggen dat je zonder startkwalificatie nog niet van school mag tot je achttiende. Een startkwalificatie is een havo-, vwo-, of mbo-diploma op niveau 2.
filmpje 3
yasmina KIJKV R A G E N
1) Yasmina heeft een slechte jeugd gehad.
Noem twee dingen die haar overkomen zijn. 1
Yasmina is
jaar oud
4) Leg uit waarom kinderen maar heel zelden
mogen worden opgesloten en dan ook nog eens voor een korte periode. 2
2) Wat voor gevolgen heeft haar slechte jeugd
gehad op Yasmina? Noem er twee. 1
2
3) Yasmina zit in detentie. Dat wil zeggen dat
ze opgesloten zit in een gevangenis. Maar ze heeft geen strafbaar feit gepleegd. Waarom zit ze dan toch vast?
5)
Yasmina’s rechten worden geschonden. Dat wil zeggen dat ze niet kan genieten van al haar rechten. Leg uit hoe haar rechten geschonden worden.
6) Yasmina zegt: ‘Ik vind dat kinderen niet
zomaar mogen worden opgesloten.’ Maar wat moet er dan wel gebeuren volgens jou?
yasmina 4
KIND E R R E C H T
Hoe zit het? Yasmina hoort niet thuis in
verlaten. Maar ook dit is niet
de gevangenis. Ze heeft niets
altijd een oplossing voor
strafbaars gedaan. Ze kreeg
jongeren die hulp nodig heb-
OTS: Yasmina werd door de
ben. Het is bovendien een heel
kinderrechter onder toezicht
zwaar middel. Het ontnemen
geplaatst van Bureau Jeugd-
van de vrijheid van minderja-
zorg. Bureau Jeugdzorg is
rigen zoals ook in deze zorgin-
een overheidsinstelling die
stelling gebeurt, is een laatste
verantwoordelijk is voor de
redmiddel dat alleen mag
zorg van kinderen en jongeren
worden ingezet als er echt
en hun ouders in Nederland.
geen andere oplossingen zijn.
Vaak gaat het om vrijwillige
Minderjarigen hebben onder
zorg, zoals opvoedingsonder-
meer het recht bij hun familie
steuning, maar Bureau Jeugd-
te verblijven zegt het VN-
zorg houdt zich ook bezig met
Kinderrechtenverdrag (artikel
‘zwaardere gevallen’ zoals Yas-
9 IVRK) en dat recht mag niet
mina. Zij heeft een moeilijke
zomaar geschonden worden.
jeugd gehad en heeft daardoor
Als het dan gebeurt, moet het
extra zorg nodig. Ze kon niet
kind geplaatst worden in een
langer thuis wonen, omdat
instelling met speciale zorg
haar ouders de zorg niet meer
(artikel 20 IVRK) en passende
aankonden. Yasmina was een
bijstand (artikel 37 IVRK).
gevaar voor zichzelf geworden.
Ook mag de vrijheid van
Maar ze moest lang wachten
kinderen maar kort worden
op geschikte hulpverlening
ontnomen. In 2010 bleek ech-
in een gesloten jeugdzorgin-
ter dat kinderen vaak onnodig
stelling. Ze wachtte af in een
lang in jeugdzorginstellingen
jeugdgevangenis.
zitten (circa 8 maanden) en niet de zorg kregen die ze no-
Dit filmpje is gemaakt in
dig hadden. Bureau Jeugdzorg
2009. Sinds 2010 is het verbo-
heeft deze problemen nog
den jongeren als Yasmina in
steeds niet kunnen oplossen.
de gevangenis te stoppen. In plaats daarvan moeten deze jongeren een plek krijgen in een gesloten jeugdzorginstelling, die ze niet zomaar mogen
Bekijk het VN-Kinderrechtenverdrag achterin. Over welk kinderrecht gaat dit filmpje? Let op: er zijn meerdere antwoorden mogelijk.
Criminaliteit Yasmina heeft geen strafbaar
Er bestaan drie soorten straf-
feit gepleegd, maar hoe zit
fen die de rechter kan opleg-
het met die jongeren die wel
gen: een taakstraf, een vrij-
de criminaliteit ingaan? Zij
heidsstraf of een geldboete.
hebben ook rechten, maar
De kinderrechter geeft in de
niet alles is goed geregeld in
meeste gevallen een taakstraf,
Nederland. Als je wordt op-
een straf waar kinderen iets
gepakt mag je maximaal drie
van kunnen leren.
dagen en vijftien uur in een
Dit is in het belang van het
politiecel geplaatst worden
kind (artikel 3 IVRK), een van
voordat je een rechter ziet.
de basisrechten van het Kin-
Dat is erg lang in vergelijking
derrechtenverdrag. Toch zie
met omliggende landen. Als er
je dat in Nederland de rechten
geen ruimte is in een jeugd-
van jeugdige criminelen niet
gevangenis, mag deze periode
altijd even goed beschermd
zelfs verlengd worden tot
worden. De Nederlandse
ruim zestien dagen voor 16-
regering heeft een voorbehoud
en 17-jarigen en ruim negen
gemaakt bij artikel 37 van
dagen voor 12- tot
het Kinderrechtenverdrag.
15-jarigen. En dat terwijl je
Dit betekent dat Nederland
alleen in het uiterste geval
heeft gezegd zich niet aan dat
mag worden opgesloten!
artikel te willen houden. De
Er moet rekening worden
regering wil 16 - en 17-jarigen
gehouden met je leeftijd bij
wél als volwassenen kunnen
het bepalen van een straf. En
berechten namelijk, en dat
kinderen mogen niet als vol-
mag niet volgens het Verdrag.
wassenen worden veroordeeld
De jeugdcriminaliteit in Ne-
volgens het Kinderrechtenver-
derland is dalende, maar het
drag (artikel 37 en 40 IVRK).
vorige kabinet (Rutte I) was ondanks dat een voorstander van strenger straffen en wilde dit voorbehoud niet intrekken.
yasmina 5
DISC U S S I E
Wat vind jij?
2) 1) Als kinderen een strafbaar feit hebben gepleegd, mag je ze best een tijd in de gevangenis zetten.
De overheid komt haar verplichtingen niet na door Yasmina in detentie te zetten.
yasmina 6
IN HE T N I E U W S
Twee meningen ‘De invoering van een apart adolescentenrecht 1 zou
‘Er dient mijns inziens geen apart wetboek van
een goede manier zijn om meer recht te doen aan de
jeugdstrafrecht te komen. Ik zie veel meer in een
ontwikkeling van jongeren en hun speciale positie.
wetboek van jeugdmaatregelrecht, waarin geen
In mijn praktijk ervaar ik dat er een grens ligt rond
plaats is voor straf, maar slechts voor proportionele 2,
de twaalf jaar, rond de zestien en rond de drieën-
wetenschappelijk gevalideerde 3 gedragsinterventies 4,
twintig. Ik zou willen pleiten voor een ‘kinderstraf-
die niet alleen op jongeren, maar ook op hun sociale
recht’(twaalf tot zestien jaar) en een ‘adolescenten-
omgeving zijn gericht. De aanleiding tot het toepas-
strafrecht’ (zeventien tot en met drieëntwintig jaar).
sen van deze maatregelen kan zowel van strafrechte
En jongeren pas vanaf vierentwintig jaar als volwas-
lijke als civielrechtelijke 5 aard zijn.’
senen te bestraffen.’
Mr. Eline Groenendaal strafrechtadvocaat in Amsterdam, gespecialiseerd
Prof. Dr. Gerard de Jonge bijzonder hoogleraar detentierecht, Faculteit der Rechtsgeleerheid, Maastricht University.
in jeugdstrafrechtzaken.
EENS / ONEENS uit het Jaarbericht kinderrechten 2011 (Defence For Children International en Unicef)
1) Adolescent = iemand die nog net niet volwassen is. 2) Proportioneel = in verhouding 3) Wetenschappelijk gevalideerd = door wetenschappelijk onderzoek onderbouwd 4) Interventie = tussenkomst, ingrijpen 5) Civiel recht = burgerlijk of privaatrecht. Civiel recht regelt omgang tussen burgers onderling. Het gaat dan om bijvoorbeeld scheidingszaken of de plaatsing van een tuinhekje (zie De Rijdende Rechter). Het gaat dus niet om strafbare feiten, zoals in het strafrecht.
EENS / ONEENS Bestudeer de meningen hierboven. Met welke expert ben jij het eens? Of heb je een heel andere mening? Licht je mening toe.
yasmina 7
ACTIV I TE I T
Wil jij iets doen voor mensen van wie de rechten worden geschonden? Met Amnesty International kan je altijd in actie komen. Een paar voorbeelden:
Stuur een brief naar een regering om een gevangene die onschuldig vastzit of zonder eerlijk proces is opgesloten vrij te krijgen. Stuur een kaart naar een gevangene die vastzit in een ander land om deze een hart onder de riem te steken.
Kijk ook op www.amnestyopschool.nl hoe jij voor mensen- en kinderrechten kunt opkomen en word lid van het Jongerenactienetwerk.
MEER WETEN OVER HET ONDERWERP? • www.kinderbescherming.nl • www.rechtspraak.nl • www.rijksoverheid.nl • www.kinderombudsman.nl • www.bureaujeugdzorg.info • www.defenceforchildren.nl
rechten 8
MENS E N R E C H TE N
De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens artikel 1 Iedereen wordt vrij en met
artikel 11 Je bent onschuldig tot het
artikel 24 Je hebt recht op rust en
gelijke rechten geboren.
tegendeel is bewezen.
vrije tijd.
artikel 2 De mensenrechten gelden voor
artikel 12 Je hebt recht op privacy en
artikel 25 Je hebt recht op genoeg
iedereen, waar ook ter wereld.
bescherming van je goede naam.
inkomen om van te leven.
ARTIKEL 3 Je hebt recht op leven, op
artikel 13 Je mag je vrij verplaatsen
artikel 26 Je hebt recht op onderwijs.
vrijheid en op veiligheid.
in je eigen land, je mag overal naartoe.
artikel 27 Je hebt het recht om te
artikel 4 Slavernij is verboden.
artikel 14 Als je rechten worden
genieten van kunst en cultuur.
artikel 5 Marteling is verboden, net
bedreigd, mag je vluchten naar een ander
artikel 28 Landen moeten ervoor zorgen
als wrede en vernederende behandeling
land.
dat de mensenrechten kunnen worden
en bestraffing.
artikel 15 Je hebt recht op een nationa-
nageleefd.
artikel 6 Je hebt recht om erkend te
liteit.
artikel 29 Je dient ervoor te zorgen dat
worden voor de wet, waar je ook bent.
artikel 16 Je mag trouwen en een gezin
ook de rechten van andere mensen kun-
artikel 7 De wet is voor iedereen gelijk
stichten met wie jij wilt.
nen worden nageleefd.
en moet iedereen gelijke bescherming
artikel 17 Je hebt recht op eigendom.
artikel 30 Geen van deze rechten mag
bieden.
artikel 18 Je mag je eigen godsdienst
worden gebruikt om de mensenrechten
artikel 8 Als je onrecht wordt aangedaan
kiezen of van godsdienst veranderen.
te vernietigen.
heb je recht op rechtshulp.
artikel 19 Je hebt het recht op informatie
artikel 9 Je mag niet zomaar worden
en je mag je eigen mening vormen.
opgesloten of het land uitgezet.
En je hebt ook het recht om die te uiten.
artikel 10 Als je terecht moet staan,
artikel 20 Je mag lid worden van een
heb je recht op een eerlijke en openbare
vereniging en er zelf een oprichten.
rechtszaak met een onafhankelijke en
artikel 21 Iedereen mag meedoen aan
onpartijdige rechter.
de verkiezingen en zichzelf daarvoor verkiesbaar stellen. artikel 22 Je hebt recht op de economische, culturele en sociale voorzieningen in je land. artikel 23 Je hebt recht op werk en een studie naar keuze.
rechten 9
KIND E R R E C H TE N
Verkorte versie van het VN-Kinderrechtenverdrag: al jouw rechten op ’n rij artikel 1 Een kind ben je onder de
artikel 15 Je hebt het recht samen
artikel 31 Je hebt recht op rust en
achttien jaar.
te komen en een club op te richten.
vrije tijd en je hebt recht om te spelen.
artikel 2 Discriminatie is verboden.
artikel 16 Je hebt recht op privacy.
artikel 32 Overheden moeten een
artikel 3 Beslissingen die jou als kind
artikel 17 Je hebt recht op begrijpelijke
minimumleeftijd voor werk instellen
aangaan, moeten in jouw belang worden
informatie.
en kinderen beschermen tegen gevaarlijk
genomen. Je hebt recht op bescherming
artikel 18 Je hebt recht op een goede
en schadelijk werk.
door de overheid.
opvoeding door je ouders. De overheid
artikel 33 De overheid moet je bescher-
artikel 4 De overheid moet ervoor zorgen
moet hen daarbij helpen.
men tegen drugs.
dat de rechten van kinderen beschermd
artikel 19 De overheid moet je bescher-
artikel 34 De overheid moet je bescher-
worden.
men tegen mishandeling.
men tegen seksueel misbruik.
artikel 5 De overheid moet ouders
artikel 20 De overheid moet extra goed
artikel 35 Het is verboden om kinderen
respecteren in de opvoeding van hun
voor je zorgen en je helpen als je ouders
te ontvoeren, verkopen of verhandelen.
kinderen.
dat even niet kunnen of als je geen ouders
artikel 36 De overheid moet je bescher-
artikel 6 Je hebt recht op leven en op
meer hebt.
men tegen uitbuiting en mishandeling.
ontwikkeling.
artikel 21 Kinderen worden alleen
artikel 37 Je hebt recht op een goede
artikel 7 Je hebt recht op je eigen naam
geadopteerd als dat voor hen de beste
behandeling in de gevangenis. Je mag
en nationaliteit.
oplossing is.
niet gemarteld worden, en geen levens-
artikel 8 De overheid moet de identi-
artikel 22 Als vluchteling heb je recht
lang of de doodstraf krijgen. Opsluiting
teit, naam en nationaliteit van kinderen
op speciale bescherming.
van een kind mag alleen als uiterste
beschermen.
artikel 23 Je hebt recht op hulp als je
maatregel en dan zo kort mogelijk.
artikel 9 Je hebt het recht om bij
een handicap hebt.
artikel 38 Als het oorlog is, moet de
beide ouders te wonen. Als je ouders
artikel 24 Je hebt recht op een goede
overheid jou extra beschermen. Soldaten
gescheiden zijn, mag je met allebei je
gezondheid en op hulp als je ziek bent.
zijn bij voorkeur boven de achttien en als
ouders omgaan.
artikel 25 Kinderen die uit huis zijn
je jonger bent dan vijftien mag je niet in
artikel 10 Je mag je ouders overal
geplaatst, hebben er recht op dat regel-
het leger.
bezoeken, ook als ze in verschillende
matig wordt gekeken of de behandeling
artikel 39 Je hebt recht op slachtoffer-
landen wonen.
nog wel de beste is.
hulp.
artikel 11 De overheid moet ervoor
artikel 26 Alle middelen die de overheid
artikel 40 Je hebt recht op een eerlijk
zorgen dat een kind niet kan worden
heeft om mensen te helpen, moeten voor
proces dat rekening houdt met jouw
ontvoerd naar het buitenland door
alle kinderen bereikbaar zijn.
leeftijd.
bijvoorbeeld één van de ouders.
artikel 27 Je hebt het recht op goede
artikel 41 Als de wetten van een land de
artikel 12 Afspraken over kinderen
omstandigheden om jezelf te kunnen
rechten van kinderen beter beschermen
worden gemaakt met kinderen.
ontwikkelen, belangrijk zijn voeding,
dan dit Kinderverdrag, gelden die wetten
artikel 13 Je hebt het recht om je eigen
kleding en huisvesting.
en niet dit verdrag.
mening te geven en informatie te zoeken
artikel 28 Je hebt recht op onderwijs.
en door te geven.
artikel 29 Je hebt recht op onderwijs
artikel 14 Je hebt recht op je eigen
dat zich richt op het ontwikkelen van
geloof.
je talenten en je leert over respect voor andere mensen en de natuur. artikel 30 Je hebt recht op je eigen cultuur.
