xLiir.
M A G Y A R Bécsbol, Kedden,
Joniai
November'
S z i g e t e k.
A ' Londoni Kurir szerént oda oily T i s z t ì T u d ó s i t a s o k é r k e z t e k Z u n t e szig e t é r A, m e l l y e k s z e r é n t ott a z À n g l u s o k és G ö r ö g ö k között k e d v e t l ^ n t o r t é n e t e k fordultfik eie. À* d o l o g r ó l i g y b e s z é l l a' Tudusitó: — " „ O k t . i 3 - d i k napja"n 16 H y d r a s z i g e térùl vaiò G ö r ö g h a j ó k e g y T ö r ü k h a d i B r i g g - h n j ó t Uergwtvén > Zantei partok m e l l é a' C h i e r e n e v ü ò b ò l b e v e t t e futàsat, a' h o l m a g ó t s o k ä i g o l t a l m a z v ä ' n a' a a g y o b b en'i e i l e n , vé*gezetre v a i a m i h é t ó r a n y i v e r e k e d é s uta*n a' p a r t h o z n a g y o n k ö z e l taifüvän közeliteni, f e n e k r e akadott. I l l y környüla'llä'sok k ö z ö t t , r é s z i n t e g é s s é . g i tekintetbÖl h o g y t u d n i illik a ' h a j ó s o k a' sziget' l a k o s a i v a l v a i ò k ö z ö s ü l e s r e s e m ini módot n e t a l ä l h a s s a n a k , részint p e d i g a z é r t i s , b o g y a' s z o r o s neutralità^ f e n n t a r t a t t a s s é k , az a z h o g y a' s z i g e t ' l a k o s a i , a' k i k G o r o g o k , a ' H y d r a i G ö r ö g ö k h ö z a' T ö r ö k ö k n e k i i l d o z é s é b e n s e m i n i a e g e d e l e m m e i n e v i s e l t e t h e s s e n e k , a Sziget' Korma'nyozója W r i g h t n e v ü Ang l u s t i s z t e t 1 2 A n g l u s k a t o n a k b ó l ¿116 c s o p o r t a l e z e n p a r t r a r e n d e l t e , h o g y a' l a k o *okat h i v j a v a g y i n t t s e - m e g , h o g y tarttsä*k a'neutralitas' torvényeihez magokat. Ezek e l l e i i b e n v a i a m i e z e r e n , v a l i m i köfalak» n a h v e t v é n a' h^tokat, v a l a m i n t a t e n g e r r ò l a' H y d r a i G ö r ö g ö k , ù g y oh i s , a*part o n allò À n g l i i s f e g y v e r e s c s o p o r t r a r e a t i i z e h e k , 's H a d n a g y W r i g h t e t n é h a ' n y k a t o n ä k k a l e g y g y ü t t m e g s e b e s s i t e t t é k , 's e g y e
y
z
B
K U R I R 27-dikén
i8zt.
gyet mególtek. E k k o r az Á n g l u s c s o p o r t m a g á t e g y h á z b a v o n v á n r b e , m a g á t a' rebellis n é p ellen o n n é t o l t a l m a z t a : m e l y r e n é z v e a' d ü h o s k o d o k mar m o s t a z elesett A n g l u s k a t o n á n a k h o l t testen ó n t ó t ték-ki b o s z s z ú j o k a t • a n n a k k é t k a r j a i t ó s z 6ze t ó r t é k , m e j j e ' c s o n t j á t I á b a i k k a l b e t o r t é k , '$ fejét a' m a g a ' b a j o n é t j á v a l által l y u k a s z t o t t á k , 's ott h a g y t á k . Az alatt t ó b b T o r ó k hajók érkeztek az ó elsüljedett h a j ó j o k ' s e g e d e l m é r e , k i k n e k l á t á s á r a a' H y d r a i G o r o g ó k e l t á v o z t a k , 's a' T ó r ó k o k az e l s ü l j e d e t t h a j ó r ó l az o d a é r k e z e t t h a j ó k r a ü l t e k , 's m i n d n y á j o k e l t a k a r o d t a h az ohulbol. Mar m o s t H a d i Itélos-zék f o g ja a' d o l g o t Z a n l e s z i g e t é n m e g v i s g á l n i , 's oily e s z k ó z b k e t f o g e l é v e n n i , h o g y a' l a k o s o k a' f e g y v e r b ó l kivetkeztetodjeneh s a bünosok megbüntettettessenek." l
1
Okt. 20-dikán olly tudósitás é r k e z e t t K o r f u b a ( í g y f o l y t a t j a a' L o n d o n i K u r i r * tudósitója szavait) C e r i g ó r ó l , e g y J o n i a i m á s í z i g e t r ó l , h o g y o t t a' l a k o s o k 4 1 T o r o k ó t , k i k e t a' G o r o g ó k M o r e á b a n h a d i fogságra e j t v é n , dket o n n é t , p a r o l a r a , szabadon bocsátották vala. Ezek C e r i g ó m e l l é e v e z v é n , Iris v i z e t a k a r t a k h a j ó j i k r a f e l v e n n i , 's a' l a k o s o k á l t a l a s z i g e t r e k i c s a l a t t a t t a k , 's ott e g y m á s u t á n a g y o n l o v e t t e t t e k , 's g y e r m e k e i k a t y j o k ' h o l t testj e i k h e z k ó t ó z t e t v e ' n v é l l e k e g y ü t t a' t e n g e r b e v e t t e t t e k , e l ó b b , h o g y s e m a' s z i g.eten l e v ó A n g l u s tiszti k a r o k a' g o n o s z ságnak megakadállyoztatására illendó eszkózóket vehettek volna ele, A'
T o r o h
Gorog szigetekról illy
)(
«nu»
3¿to
T u d ó s i t á s o k ' é r k é z t e k N o r . i ^ . ' d l W n VeJenczébe : — " j , A.' T ö r ö k h a d i h a j ó s s e r e g a ' C a n d i a s z i g e t e m e l l e t t é s z a k r a lévó\ S u d a i o'bölben á l l a p o d v á n - m e g , o t t tólti-el v a s m a c s h á k o n a z ö s z i e&sos és szélve&zes idöt. v • ' „ C y p r u s smgetère òlly F e r m á n é r k e z e t t v a i a a ' C & á s z á r t ó l , a' m e l y n e k a z t a' kovetkezésé*t r e m é n l e t t é k , h o g y a z ott n é h á n y h e t e k alatt folyt retteittòségek, mar m o s t t a l á m m e g f o g n a k s z ü n n i , a' m e l l y r e m é n s é g t o l i n d i t t a t v á n , több lakos o k , k i k mar h a j ó k r a ü l v ^ n o n n é t el a k a r t a k e v e z n i , a' p a r t r a i s m é t k i s z á l l o t t a k . M o h a m m e d Scherif P a s c h a , az eddig volt C y p r u s i H e l y t a r t ó , kinek az ezen sziget e n a' T ö r ö k ö k által e l k o v e t t é t e t t sok féle iszonyatosságokat fobbképpen tulajdonitj á k , mostansá.g letétettetvén , futásra v e t t e a' d o l g o t , 's n f e l j e b b •e-mlített F e r m a n á l t a l k e m é n n y e n j g a r a n c s o l j a a' C s á s z á r , h o g y m i n d azok a tulajdonok, mellyeluói e z e n utóbbi z ü r z a v a r o s i d ó k b e n , vaiamitit a' G ö r ö g t e m p l o m o k ú g y a' sziget* l a k o s a i i s , a' T ö r ö k ö k á l t a l m e g f o s z t a t t a t t a k , n é k i e k m i n d viszsza adattassanak. V é g e z e t xe b i z o n y o s o k k á t é t e t t e t n e k a' s z i g e t n e k m i n d e n m a g o k a t b e c s ü l e t e s e n és b é k e s s é g e s e n v í s e l o l a k o s a i , h o g y e z e n «tul t e l l y e s b á t o r s á g b a n m a r a d h a t w a k 's o l t a l m a z tatni fognak. N a g y
B r i t a n n i a é s I r l a n d i a.
- A z Irlandiai paraszt lármákról kedvetlen tudúsitásokat közlenek vaiamint a Ministeriális ú g y az e g y é b k o z o n s é g é s leVelek is. A ' M i n i s t e r i K u r i r s z e r é n t m i n d j o b b a n j o b b a n terjed. a' n y u g h a t a t l a n k o d á s •* L i m e r i c k i h o r n y é f c e k r ó l del és n a p n y u -
gA.t felé. A ' r e g u l á r i s k a t o n a i á g m a r alig eltfgséges n cíenaességháhoMtófenak m e g z a W á z á s a r a , m e l y r e nózve az E l o l j á r ó k -és a' t u l a j d o n o s v a g y birtokos A n g l u s o k a r r a h a t á r o z t á k m a g o k a t , h o g y &k rringok is k ü l ö n ö s f e g y v e r e s c s a p n t o k a t álUttsan a k - f e l öna v é d e l m e k r e , a n n y i v a l i» i n k á b b , h o g y ú g y g o n d o l k o z n a k , h o g y &c i l l y e n f e g y v e r e s e k t ö l , m i n t a' k i k a' h e l y b e l i k o r n y ü l á í l á s o k a t is j o b b a n e s m e r i k , hathatósabb segedelmet v á r h a t n a k , mint a' r e g u l á r i s k a t o n a s á g t ó l . A' L i m e r i c k i G r ó f s á g b a n a' l á z z a s z t ó k k ö z z ü l v a i a m i R o c k n e v ü , m a g á n a k —- ,, F ö K a p i t á n y , O r s z á g ú t a k ' Birája é s F ó H e g y i - V a d á s z " — t.itulust a d v á n , o l l y i r o t t c z é d u l á k a t osztatott-ki a' lakosok k ö z ö t t , mellyek által m i n d a z o k a t h a l á l l a l és v e s z e d e l e m m e l f e n y e g e t i , a' k i k n é k i « u g e d e l m e s k e d n i n e r a f o g n a k — a' m e l l y f e n y e g e t ó d z é s n e k e g y e b e k köztt az a' rosz kovetkezése is v a n , h o g y a' b ü n ö s ö k e i l e n senki ele n e m raer á l l a n i m i n t V á d l ó , v a g y m i n t Tanú." E g y más levélben haaonló panazs fordúl e l e : — „ A' L i m e r i c k i Grófságb a n ( í g y szoll a' t u d ó s i t ó ) a' c s e n d e s s é g , fájdalom ! m é g n e m állittathaték h e l y r e . N e m r e g e n az A d o r e i Yeomanrik v a g y Nemzeti katonák' Strázsamestere a'postan egy levelet v e t f , m e l y b e n a' U é k é t e lenkedj parasztok' Kapitánnya Rock, és a' S t a r Ü g h t n e v ü H a d n a g y v o l t a k a l ó í irattatva, ( a ' m^üy nevek azonközbea h a m i s fel - ve.tt u r v e k ) 's a ' v o l t a' levél* tartHltna , h o g y (•'••'•. i l l y j u t a l m a k a t h i r d e t t e k le'gyen ki ¡; • k ö z t t : M i n d e n d a r a b f r t g y v e r é r t , a' ¡u«.Hy v a i a m e l l y Y e o m a n r i k a t o n á t ó l vétetfr.: I, - ol J O f o n t S t e r i in g e t ; n i i n d e u Yeo:s!;.;>¿' ¡>ísí\ í s i e g ü l e t t e t é s é é r t 20 font S t e r l i n ^ , n > i n d n . Y e o m a n r i - S t r á z s a m e s t e r . n e « r. cp."th-¡nţi-s< t'rt ă o o ; 's min d e n hasouló fabö tiswU;'s;i t ü e g ö k t t e t e s e ;
m
m
¿rt 100 font S r e r l i n g e t . Még a' Major G o i n g ' g y i l k o s a i fei n e m fede/.iettek, 's, ú g y látszik , h
l. E z , e l h a gyatott s/eniellyek' Gondviselo-tái'saságán a k neve-zi m a g á t , 's azt a' k o t e l e s s é g e t V tte t n a g i i r a , ! " g y a z eliga'bittatott és «•ge.-eleis nelkiil v a i ò l e á n y o k n a k m e g t a r t a i á í o k o n , vatjy a jó ú t r a v a i ò visz»zater.ttetéseken ipHiküdjfk. Az Egygyesü-
l e t ì &} 2»töben dllott lfìbra , 's aeolta l 6 5 $ illy s z e r e n c s é t l e n s z e m é l l y e h e t v e t t a' m a g's g o n d v i s e l é s e a l a , k i k k ö z z ü l , megjob-. bù!a~s u t â n l 2 / 8 - c z a n a E E g y g y e s i i l e t ' i a s t i t i i t u a i a b ó l s z a b a d o n kihocsìittattak, l 6 5 t ö n szc>l_ólatba adattattak, 158 c Z a n , io» konHiktól b o e s ó n a t o t n y e r v é n a z o k h o z v i s z sza v é t e t t a t t e k . M*ig 8 4 ' g y e n é l n e k a' g y ó g y i t ó s z e r e k k e l , m e l i y e k k ö z t t a' s z o r g a l m a t o s w u n k f î i o d a * t a r t a t i k fobb és l e g f o g a u a t o s a b b e s z k ö z n e k l e n n i a' jobbula'sra. — Van Londonban még egy nagyon ves z e d e l m e s E j i y g y e s i ì l . t n e k n e n i e is, n m e l l y t o l v i j o k b ó l és r a g a d o z ó k b ó l all , 's i l l y e n k o r a' tèi felé, k i v à l t k é p p e n a z i d é n , n a g y o n g o n o s z ü i ü z n i k e z d t t e a* m e s t e r s é g e t . R e t t e n e t e s dolgok*it a d o t t - k i felolle a' Politziai k a r a' m a g a t u d ó s i t a V t i b a n . A* tolvaj B a n d à " k , m e l l y e k m a r m u s t n e m cslik a' vrfrosnak t ä v u l e s ó r é s z e i b e n e* csnk é j s z a k ^ n a k i d e j é n , h a n e m a ' j â r t a s a b h u c z ^ k o n és f e n y e s n a p p a l is r a g a d o z n i , f o s z t o g a t n i k e z d e t t e k , 's a' ßa'nd^k egym«fiii a k , h o l r a v a » z m e s t e r s é g , h o l p e d i g e r ó s z a k îîltai is s e g i t t s é g u l m e n n e k , 's g y a k ţ a n m é g ki is v e s z i k a z e l f o g a t t a t t a k a t a* P^litzia' katonäjinak kezeikból. N o v . 9-dikén legkissebb z e n e b o n a nélk ü l i n n e p l t - t t é k L o n d o n b a n a' PolgfSrmester-v^ltozascinak processiójat. A' t^valyi P o l g ó r m e s t e r t , a'ki m ^ r most ismét a z Aldt>rma*nok (Seiifitorok) k o z z ^ l é p e t t v i s z «Zà, a* n é p m i n d e n i i t t m e g e l é g e d é s é n e k kinyilatkozt»t<4saval k ö s z ö n t ö t t e az u c z i i k o n , h o l a' P r n e e s s i ó e l m e n t . E d d i g m i n d e n k o r a' K i r â l l y i L o v a s t e s t o r z ó s e r e g ìirtk è g y csapatja s z o k t a v o l t a z i l ì y m P r o c e s s i ó t k i s e r n i : h a n e m , m i n t h o g y a* n é p a' t e s t ó r z o s e r e g n e k e z e n R e g # o n e i i t j é r e a' K i r a l y n é ' t e m d t é s ^ k o r kìmutatotfc m a g a v i s e l e t é é r t m é g m o s t is b o s z s z a n k o d i k j e r r e n é z v e a' Belsó M i u i s t e r L w u J -
f
K *
S i d m o u t h . j<5nnk tnl^ltn m e g p a r a n c s o l l i i , h o g y m o s t setn e z e a t e s t o r z o se' ma's B e g e m e n t es s e m m i k a t o n a s a g n e l e g y e n jelen ezen nepinneplesen. Az utobb meghalt Kiralyne" bar^tjni, m i n t h o g y n e m v o l t K i r a ' l y n e h o z illo eziist asztali k e s z i i l e t e , g y i i j t e m e n y t h i r d e t t e k v o l t ' s illy k e s z l i l e t e t a k a r t a k s z a m a r a csin d l t a t n i a ' b e g y i i l e n d o summ«Ib61. Mar m o s t a' Sz. P^l temploma'ban emle'keztet6 oszlopot a k a r n a k rajta csinaltatni.
P o r t u g a l l i a .
:
h o g y e z û t t n l m a r nzt is hata'rozza'k - m e g , h o g y u g y a n e z e n P o l g a i o k a r r a is szoritt a s s a n a k reâ, h o g y csak Portiigalliai p o s z t ô b ô l k é s z û l t rubcît v i s e l j e n e k , m i n t h o g y e b b o l az a' j<$ fog k o v e t k e z u i , h o g y e z e k n e k p é l d a a d a s à ' t a' m à s r e n d u Polgsbok is k o v e t n i f o g n a k 's e z a'ltal a' n e m z e t i ind u s t r i d n a k virrfgzâsa s i k e r e s i t t e t n i fogna. —- U g y a n e z e n K é p v i s e l ô n e k a z o n jovnW Usât, h o g y a' Patria'rkasà'got e l t o r ô l v é n , ' a ' j o s z a g a i t , m e l l y e k e g y millio C r u s a d o . k a t ( a r a n y o k a t ) e'rnek f o r d i t t s ^ k a' Status* adossa'gaiiiak fizettetésére, ma"r a n n y î b a n h e l y b e h a g y t a v a l a a' g y i i l e s , h o g y e z e n iilesben m a s o d s z o r olvastatott-fel. Barrazô nevii t a g a z t j o v a l l t a , h o g y e z e n t â r g y a t is bizza'k a z Egyhrfzi reforma'la'sokra i i g y e 16 B i z t o s s a g ' e l e j e b e , h a n e m Borges-C<«rneiro ellenkezôke'ppen ve'lekedett : „ É n , û g y m o n d , n e m b a ' n y a m s z e m é r e a' Bizt o s s a g n a k a z t , h o g y eztsn tfîrgy errfnt m e g ed<3ig s e m m i j o v a l M s t n e m tett, m i n t h o g y t u d o m a z t , h o g y sok d o l g a l e ' v é n , n e m érkezett reîî; csak a z t m o n d o m , h o g y mi û j a ' s z i i l f t e s n e k a'llapotja'ban l é v é n , szûkst?g, h o g y i i e m z e t i l n k û j e l e v e n s e ' g e t k a p jon. C g y i t é l e k én, h o g y n e h u n k m e g sok t ô r v é u y e k e t viszszn k e l l v e n n i i n k es sok B i r ^ k a t le k e l l t e n n i i n k : Ha m i e z e n C o n g r e s s u s b a n n a p o n k e n t hrfrom sza"z t o r v e ' n y e k e t el netn t o r l i i i i k , h « t v a n h i v a t a l o k a t m e g n e m s z i n i t e t i i n k , 's h i u z Mag i s t r a t u a l i s s a e m e ' l l y e k e t h i v a t a l j o k b ô l la n e m t e s z i i n k , i p a r k o d a ^ s u n k n a k s e m m i fog a n a t j a n e m fog l e n n i .
A'Cortesek* gyiilese'nek e g y g y i k ut6bb i iile'sel>en n a g y o n k i k e l t e k ne'ha'ny tag o k az I g a z s a g ' M i n i s t e r s e l l e n , i g a z s a g talansa'gnak n e v e z v e n a z t , h o g y 4 fogl y o k a t , a ' k i k P e r n a m b u k o b o l ta'moda'sgerjesztestSrt h o z a t t a t t a k P o r t u g a l l i d b a , L i s b o n a uczaMn d o b s z o m e l l e t t es sok k a t o n a s a g £Ital k o x i i l v e ' t e t t e t v e , v i t e t t e t t e k fogs a g r a a' S z e n t G y o r g y ' k a s t e l l y a ' b a . A z E g y h a V a j l a p o t j a b e l i reforma'tzi6 k n a k m e g f o n t o l a s c i b a n f o g l a l a t o s k o d o Biztossag oily velekede'st terjesztven u g y a n e z e n iile'sben a' gyii'leV e l e j e b e , h o g y j 6 l e s z e n a Pa'pa'hoz f o l y a m o d n i a z e r t , b o g y a' K l a s t r o m i j 6 s z a ' g o h n a k e l v e t e t t e t t j s s e k r e n e z v e a d j o n ki e g y m e g h a t a l m a z o B u l l a ' t , D o n F e r n a n d e s Toma'r ezen velt kedes ell e n nag-yon, h i k e l t , a z t m o n d v a n , h o g y m a r e l j o t t az i d e j e a-nnak , h o g y az effele g o n d o l a t o k a t k i v e s s e k e l m e j e k b o l , 's azt t e g y e k tana'cskoza'saik' p r i n e z i p i u m a i v a \ , h o g y a ' F e j e d e l m i C o n g r « s s u s a' r e f o r m A t x i A P e r n a m b u c o i u j 6**»zee8kuvésrol 6t t o b b m a ' s o k k a l e g y e t e m b e n B u l l a ne'lkiil illy k o r n y u l â H â s o k a t k p z l e n e k a L o n d o n i is m e g t e h e t i . Ujsaglevelek: — Azutrfn h o g y a' KiA ' 21 5 - d i k iile'sben a' h a t r f r o z t a t v a n - r a l l y Rio - d e - J a n e î r ô t o d a h a g y t a , nt-ham e g , h o g y m i n d e n P o l g a r o k , k i k a P o r t u - n y a n a' r é g i , az 1817-V1 Revoh'itzios e m . g a l l u s n e m z e t ' k e n y e r i t e s z i k , u g y a n e z e a b e r e k k ô z z û l , a' t a r t o m a i i y ' beisô részérts n e m z e t n e k k a l a p - c s u k r a t t a r t o z n a k h o r d o z - G o y a n n a n e v û f a l u b a m e n v e n , ott a' K i . n i , u g y a n e k k o r a z t j o v a l l t a B o r g e s ~ C a r n e i r o r i l l y ' n e v é b e n e g y P r o v i s o r i a i Orsza'glo2
f
1
« z é k e t á l l i t o t t a k - f e l , '« k i n y i l a t k o z t a t t á k , hogy 6k n e m aharnak a'Pernambukóban f e n n á l l ó ú j O r s z á g l ó s z é k t ó l függen.i. A' n e v e z e t t faluból I g u a r a s s u n e v ü f a l u b a m e n t e k , '% o n n é t U l t i m a t u r o o t k ü l d ó t t e k b e P « r n « m b u k ó b a azt k i v á n v á n a' K o r t n á n y o z o t ó l , h o g y t ü s t é n t m i n d e n ott l é v 6 E u r ó p a i k a t o n a s á g g a l e g y ü t t h a j ó r a ütv é n , e v e z z e n - e l L i s b o n a felé. S e m m i fb g a n a t j á t n e m l á t v á n kivánságokaaafc, O l i n d á t '$ a' v a r o s ' m á s r é s z e i t m e g t á m o d t á k : h a n e m az ó r i z e t e n ott l e v ó A l g a r b i a i R e g e m e n t j ó l v i s e l v é n m a g á t , ó k e t visZsza v e r t e , 's a z u t á n a' v á r o s t ó l n e m meázssíe l é r ó e r d ó b e n m é g n é h á n y n a p o k i g tartott * v e r e k e d é s , m e l y b e n aZ I n s u r g e n s e k n a g y o b b á r a s e m m i v é t é t e t t e t t e k , 's az alatt oz E u r ó p a i a k n a k 4 ° ° e n i b e r e k b ó l álló új ftegittsége é r k e z v é n , a'csendesség egészs z e n h«-lyre állittatott.*- U g y l á t s z i k e z e n v c r e k e d é s e k b ó l , h o g y a s E u r ó p f t i a k ' ellensége P e r n a m b u k ó b a n n e m olly sok, h o g y újabb támodásoktól lehessen tartani, de a z o n b a n c s a k u g y a n j ó n a k t a l á l t a Lisb o n á b a n az O r s z á g l ó s z é k ú j a b b a n 4 B a t a . l i o n o k a t h a j ó r a ü l t e t n i 's A m é r i k a félé útn a k indítani., m e l l y e k kózzül 3 Batalion Rio - d e - J m e i r ó b a , e g y p e d i g P e r n a m b u kóba xendeltetett.
r
-
(
SpanyolOrszág. Itt m é g m a is a' S á r g a h i d e g l e l é s a' k ó z ó n s é g e s f i g y e l e m ' fó t á r g y a . Bareell o n á b a n sót B a r c e l l o n e t t é b e n s e m o l l y k a d vnzók az ú j a b b t u d ó s i t á s o k , m i n t az u t ó b - . bi p o s t a n x p i a k v a l á n a k , p e d i g mar e z e n utolsóhan Ó r o m - s á l y é t is l ó t t e k v a l a a' nyavalyának megszünéséért. Azt irják m o s t , h o g y ú j a b b b e t e g ü l é s e k torténíflk b e n n e . a' S á r g a h i d e g l e l é s m i a t t — a ' F r a n C Z Í H O r v o s o k kiizott p e d i g , a' k i k p r a k t i záliii BcirceUonábaííieiHefe, v é l e k e d é s i m e g -
h a s o n l á * tíftnóaott. L e m e r y n e v ü D o k t o r , a' ki h d e o ' n l ú k é ' p p e n F r n n c z i a O r v o s , h a n e n s a' tdbb*k
^
;
< 344
P r u s z s z i a ì ' S i d ó VallîCs'û Udvp^ì 'Ag e n s t B o n n v ó r o s ó b a n W . o i i ' o t , a' B e c n i . l e t ' L e g k j tagjälvo n e v e z t e X V I I [ - d i h Laj o s Kàrâtly , a z é r t , m i n t a' J o u r n a l d e s bats m ^ g j e g y z i , h o g y e z e n I s r a e l i t a a* B o u r b o r t o k e r â n t i g e n jó IvtjhiidósaVg-tl v i s e l t e i i k , 's olly e i n h e r a" kit e ^ y e n - s s é g é é r t m i n d e n e s m c r o s s ^ i m g y o n becaiilnek. E g y idotòl fogva P a r i s n a k n é m e l l y E g y ' i ^ z a i b a n s z â m o s g y i ì l e h i ' z e t e k el jtt tartrjfiK t a n i t o s a i k a t a' P r é d i k a l t ó M i s s i o u â r i u s P a p o k . Eji,y illy a'jt'Uoskodó g y i i l e k e z e t b e n N o v . i 3 - d i k a n V t ò r t é n t , h o g y ép» p e n a z o n sZcmpill uitatban, m i d ö n a ' n é p r e a i d a s a d ^ t o t t , a' t e m p l o m n a k e g y g y i k s s e s l e t é b e u n a g y cs>»ttHiiâ» t o r t é n t , sa d o l o g m r g v i s ^ â l t a t v â n iigy t a l a l t a t o t t , h o ^ y v a i a m i g o n o s z o k e g y nyolcz cïolos Diaméterii pleh-petardat s ü t ö ü e k - e l . A Parisi Érst^k is ott volt e z e n P r e d i k i i t z i ó s à'y tatossrfgon. Nubi^ból, Assourból, nevezetes tudósita'sok é r k e z t ^ k , C a i 1 a u d u e v u t u d ó s F r a n c z i a ó t a z ó r ó l Ma'jus' 5-dik n-ipjîCról. Ez o l ! y sz-sr n c s é s ^ h o g y vrà t«latt e g y r é g i n a g y o u nevez> tes vrfrosn^k, m n t gondoljäk Meroének maradvtinyairi. E g y t ' * m p l o m és n e g y v c n P y r a m i s o k m é g fennrfllanak. A' 1 gmagasnbb P y r a n i s 77 l a b n y o n i i i •, a' t a l p a $i n y o m . Az e g y g y i k e n G ö r ö g ir4soh o l v * s t i t n n k . Az >'gyg y i k e t m e g n y i t t a t t a m a g U n i k a ' t u d ó s Utas. S p a 11 y o 1 A m « r i k a. Mi l»m a P e r u b n n c s n t a z ó e l l e n s é g e s sergek-liO/.öttköttetettiO napi f e g y v e r n y û g v a s b ó l , m é g n e m irj^k. U ^ y veli-kedm-k F r a n c z i a O r s Z a" a;. n é m e l l y e ' , h o g y a' P e i i i i FÖ K o r m H i i y o E H ö l t v e n K i r a l l y i H e r c z e g B o r d e a u x z ó âltril lâtvtiii n u n a k c s - i k n e m lt»h-. t t l e n »Z e g y e s z t r n d a t , a' c s e c s t . J s z e r e n c s é s t - n v o l t a t . h o g y P i T i i t a' S u a n y o l a n y a o r s ' ^ g ' .-pare l v a i o ä z t o t t a k , 's s z o p t a t ó D a j k ä k a t haxa s z a m a r a t n e g b - h e s s e n t a r n u i ' , mon kfid.ik, h ' g y l e g a l a h b attól r n e g m e n t h e sse, kü.l ött,-k, A P r i u c z n e k a z elvälosZtatäs u h u g y C h i l i al« n e cssék mellyet ügy Je 's fei az u c z ^ k o i » . Az e g é s a ötzö » e r e g a* MilitziäVal e g y e t e m b e n f e g y v e r t f o g o t t , és o l l y p a r a n c s o l a t o t k a p t a k , h o g y t ü z e l j e n e k r e a j o k a' t é i m a d ó k r a , h a s z é p s z e r é n t el n e r a a k a r n a k o s z l a n ì . A' r e t t e g é s l e g m a g i s a b b g r ó d i c s f o k r a h a g o t t . A* l a k o sok b e z ó r k o z t a k h a z a i k b a . A larnrt^*k csin ä l o s ä n jórtatja elméjét ; e n n e k t r h a Y e r ö s z i k äitnl kell e l e j é r v e n n i . — „ M o r e d a , a' S a r a g o s s a i P o l g ä r i F ö KormsCnypz ó , ki az ott e l é f o r d u l t l ä r m a k m i a t t , O h t . 2H-dik^n onnét elfutott, N o v . 2 - dikdn M ^ r i d b a m e g é r k e z e t t : hanern az O r s z a g l ó s z é k o l l y utasita'st a d o t t e l e j é b e , h o g y M a d r i d b ó l t i i s t é n t e l u t a z z é k , és F(i Korm a ' n y o z ó i h e l l y é r e v i s z s z a m e i m y e n ; a' m e l l y u t a s i t ä s n a k ö m é g e d d i g u g y m tell y e s s é g g e l n e m e n g w d e l m e s k e d e t t 's fog é e z u t d n is a n i e d e l m e s k e d n i , n e m t u d j a k . —- „ E g y K u r i r , m e l l y K a d i k s b p l m a ( ä d i k b e u ) estve é r k e z e t t - m e g i d e , szomoru h i r e k e t hozott onnét. Errussitik, hogy e g y e b e k kciztt a r r ó l haZQtt t u d ó s i t ^ s t , h o g y n Jakobiuusok Kadiksban annyira tlhatalm>»sodtak, h o g y a ' t i s z t i k a r o k a t e l k e r g e t ték o n n é t , 's h o g y m é g vt?rontäs is t ö r tént volila. H a n e m t i s z t i k é p p e a m é g edd i g s e m m i ki n e m h i r d e t t e t e t t ezeiv t a r g y a k r ó l M a d r i d b a n , — A ' Belsö és F i n a n tziai M i n i s t e r e k M a d r i d b ó l n a g y siettségg e l E s c u r i a l b a vették ü t j o k a t , hol n' K i r a l l y e g y id tolta a' m a g a f a m i l i a j ä v a l e^ytitt tartózhodjk.
j
}
j
w«iVW
3 4 3 . vwwv
g o n d o l h o g y v é g r e h a j t h a t , ha az O r s z á got függetleftnek lenni kihirdetteti, mellyet anuyival könnyebben megeshetönek lenni gondolnak némellyek, hogy P e r u l a k o s a i k ö z ö t t n a g y o n s o k a n t a l á l t a t n a k , a' kik arra hajlanak, hogy magokat egészszen függetlenné tegyék. A' Brasilia! t a r t o m a ' n y o k n a g y o n külö nös , á b r á z a t o t v e t t e k - f e i e g y m á s e r á n t . Rio - de - Janeiro u g y a n a z o l t a , h o g y Gróf A r c o s , ki a z z a l v á d o l t a t i k , h o g y Brasilianák Portugalliától való elszakas; lásán dolgozott v o l n a , o n n é t e l ú t o z o t t és P o r t u galliában fogva t a r t a t i k , csendesség uralk o d i k , d e . m e g e l é g e d é s n é l k ü l . E z is 's a' m á s t a r t o m á n y o k is m i n d e n e g y m á s s a l v a l ó oszszecsatolódás nélkül különös J u n t á k á l t á l k o r m á n y o z t a t j á h magokat. E g y szóval, Brasilia m o s t a n n y i S t á t u s t f o r m a l , a ' h á n y tart o m á n y o k b ó l áll. A ' P o r t u g a l l i a i C o r t e s e k ' g y ü l é s é v e l és az wtt levo O r s z á g l ó s z é k k e l mindenikBrasiliai t a r t o m á o y n a k Junta;« külöflhülön l e r e l e z ; d e a' n é p m e g v a n h a aonlva • e g y r é s z e z e n C o r t e s e k k e l akar t a r t a n i ; a' m á s r é s z e l l e n b e n f ü g g e t l e n s é g e t és m a g á n a k A m é r i k á b a n k ü l ö n ö s C o r tesi g y ü l é s t k i v á n . Mi leszsz e z e n fejetl e n s é g n e k k ó v e t k e z é s e , az i d ö mutartja« nieg. «¡f , Magyar Orsíág. •
g y é b e n öszvev h i v n i k i v á n t . — H o g y e z e n k i v á n s á g n a k , e z e n R o z s n y a i M e g y é b e n a' tehetség s z e r é n t elég t é t e t n e , a z o n n a l a' Synodalis p u n c t u m o k m i n d e n Districtusn a k által k ü l d e t t e k , h o g y a d n á k t u l a j d o n f e l e l e t j e k e t , és e m e l l e t t külÖHÖs D e p u tatiora bizattatott e z e n p u n c t u m o k n a k meg« f e j t é s e , és a' i e e n d ó ' S y n o d u s n a k m e g h a tásozása. E z e k n e k végrehajtása u t á n , öszv e h i v a t t a t o t t a' D i o e c e s i s b e n levo C l e r u » 4 - d i k N o v e m b e r r e , e z e n t e r m i n u s elott két hónapokkaí. Rendeltetetí még' e z e k e n k í v ü l az is, h o g y e z e n n a p o t k é t h e t e k k e l megelözö vasárnapokon, minden Parochialis T e m p l o m o k b a n , , k ü l ö n ö s ájtatosság tartasson. N o v . 3 - dik n a p j á r a d é l f e l é a ' h i v a t a l o s o k , é s k ü l d ö t t e k m e g j e l é n t e k ; a* J á s z ó i P r a e l a t u s öt, a z o n S z e r z e t n e k P a p . jaiva), a'Sz. Ferencz szerzetéból két Quardian és k é t P a t e r , o s z v e s é g g e l 7 1 - e n jelentekmeg, Délután mindnyájan a'szent g y ó n á s t e l v é g e z t é k , és az e g é s z v á r o s b a n l e v o h a r a n g o k 6 ó r á t ó l f o g v a h e t e d félig h a n g z o t t a k , és a' n é p az I s t e n i s e g e d e lemnek hivására buzdittatott, ».Nov. 4 - d i k n a p j á n , 8 ó r a k o r a' C a thedralis T e m p l o m b a n mindnyájan öszv» g y i i l e k e z t e k , 0 N a g y s á g a a' P ü s p ö k m a g a t a r t o t t « az I s t e n i s z o l g á l a t o t , e n n e k v é g e u t á n l e t é v é n m i n y á j a n a' í í i t n e k p r o f e s - . s i ó j á t , ö N a g y s á g á t a' P ü s p ö k ö t , a' k i é r e z t e t O m ó d o n m e g m u t a t t a , az e r k ö l t s R o s n y ó r ó l e ' f o l y ó h ó n a p n a k 23- t e l e n s é g n e k k ö z ö n s e g e s k ú t f e j é t , h a l g a t » d i k á n e' k o v e t k e z e n d ó t u d ó s i t á s o k a t v e t - ták. E n n e k u t á n n a m i n d e n n a p a' S y n o t ü k : M i n e k u t á n n a 1 7 1 4 - dik e s z t e n d o t ö l d a l i s s z e n t m i s e u t á n , a' m e l l y e t e g y K á fogva a' H a z á b a n s e m m i M e g y e b e l i S y n o - n o n o k o l v a s o t t , és a' P o n t i ñ c a l i s ce.rimodus n e m t a i t a t o t t v o l n a , ö Cs. K. F e l s é g e n i á k u t á n , m e l l y e k e t m i n d e u k o r P ü s p ö k kegyesen m e g e n g e d n i meltóztatott, h o g y ö N a g y s á g a v é g z e t t e l , kilenczedfél óráÖ H e r c z e g s é g e , az O r s z á g P r i m á s s a által tól f o g v a , e g y ó r á i g f o l y t a t t a t o t t a* S y n o N e m z e t i SyHodusnak i d e j e h a t á r o z t a s s o n d u s , és t a r t o t t N o v e m b e r ' 8 - dik n a p j á meg. Ó H e r c z e g s é g e , e z e n k ö z ö n s e g e s i g , e z e n n a p ö N a g y s á g a é r z é k e n y éke» N e m z e t i S y n o d u s n a k e g y b e g y ü l e k e z e t e szólással r e k e s z t e t t e f}e a' S y n o d u s t , a' elott, Dioecesaaus S y n o d u s ţ , m i n d e n M e . m e l i y r e Fö Tiszteiendó' Dance János Ab-
346 b a s , L e c t o r , és K a n o n o k ü r , a l k a l m a t o s s a u m e g f e l e l t , és i g y a' T e D c u m u t ă n k i k i Tiszsza t é r t . K ü l ö n ö s e m l i t é s r e m é l t ó azoti ö r ö m , a' m e l l y e t é r t e n i , e z e n M e g y é n e k s z e r e n c s é j e v o l t e z e n alkalmato&sa'ggHl, a' m e l l y ö r ö m ö t xiagyobitotta a z , b o g y elöszor tart a t o t t e z e n M e g y é b e n , a' m e l l y e t M a r i a T h e r e s i a Felséges A s z s z o n y u n k fundâlf, és h o g y s z e r e n c s é s s e n U r a l k o d ó F e l s é g e s K i r â l y u n k fö k o r m a n y o z ä s a Mélt. G r ó f E s z t e r h â z y L a s z l ó é r d e m e i v e l m i n d e n dic s é r e t e t felül h a l a d ó P ü s p ö k ü n k fö elölulése alatt tartatott.
z a j ó n a k t S l e k ì t e l h e t o m ó d o n 8ZoIgj{llhat. ni. I g y t e h à t k e t t ò z t e t e t t e r ò v e l , teljes r e m é n y s é g e m v a n , h o g y a' N a g y é r d e m u Olvasó Kòzonségnek tapasztalt V buzgó h ^ l à v a l vett k e d v e z ó indùlatja't megtarth d t n i , • .t t a n n e v e l n i is s z e r e n t s é m l e h e t . A' m i jifjyezetesség killonOsen a' P o liticai V i l a g b a n m a g à t e l ó a d t a , m i n d az a Magyar K u r h b a n elmellòzve eddig sem i n a r a d t , a l é y é n m i n d e n k o r fò c z é l o m , h o g y U j s a g - levt l e i m n p k e g y e n e s m e n e telek politicai targynliban hatóroztassanak, 's e' s z e m p o n t b ó l k i v à j i t a m a z o k a t m e g i t é l t e t i i i . M i k o r p e d i g a' p o l g i r i e g e n he. v é s t a r g y a k m n t a t t a k m a g o k a t , 's a ' s z e A' M a g y a r K u r i r m i n d e n r e n d u lid b t k e s s é g c s a k n e m k o z o n s é g e s e n m o s o lyog vaia ; Lilermurai L jsagokkal igyetisztelt Olvasójihoz. keztem k e d v e t talaliiù A ' politicai tarS z à m o s e s 2 t e n d o k n e k e l t e l é s e k alatt g y a k n a k g o n d o s k i s z e m e l é s e k leszeii eze.nr é s z ì n t t ă r s a s â g b a n , r é s z i n t e g y e d ü l , m i n t&l is a' fò c z é l , d e e ' m e l l e t t , H a z a m d e n e r ö m 's t e h e t s é g e m a r r a v o l t i n t é z v e T u d ó s a i n a k s e g e d e l m e k k e l , a' L i t e r a t u r e Ikogy a' N a g y é r d e m u O l v a s ó Kò'zónségnefe e l ò m o z d i t ó l e l k e « e b b d o l g o z à s e k n a k kiadà"kedveskedhetunk, B j s a g • l v v e l e i m m e l feedvét n y e r h e s s e m . s o k k a l is b ò v f b b e n . n o n n i n y e l v i l n k e . 1 toéAUa k^dvellò N a g y N i n e s is o k o m p a n a » z ò l n i , h o g y a' N e m e s é r d e m u OlvaAÓjinkttaVt. N e m z e t n e k szàmos T a g j a i , faradozàsim Ez alkalmatossaggal feulonben is az irant k e d v e z ö indulatjokat n e m mritattăk v o l n a , melly nagybecsu i n d u l a t , kóteles- esztendò v é g e k ò z e l g e t v é n , szerencsém s é g e m m é t e s z i i i g y e i m e t e s s é g e m e t a r r a for- v a n j e l e n t e n i , h o g y a* M a g y a r K u r i m a k d i t a n o m , h o g y a' N a g y é r d e m u O l v a s ó K ö - j o v t ì f é l e s z t e n d e i a r r a 1 4 for. V . C z b a n z o n s é g is, r è g i sZolga/ja e i l e n , a n n a k m a j d e g é s z e s z t e n d e i 2 8 - b a n m e g m a r a r l ; 's kérh a n y a t l ó e s z t e n d e i b e n , p a n a s z l ó o k o t m i n i e g y s z e r s m i n d a' T i l t . O l v a s ó k a t , h o g y a' t o r t é n h e t ò k e d v e t l e n s é g e k ' eltaVoztata"sa nei k e v e s e b b é t a l ä l h a s s o n . E z e n gondoskodăsn^l fogva I g a z v é g e t t , t i t u l u s s a i k a t 's a' p o s t a b e l y e k e t , S a m u e l U r a t , ki édes Hazâja' Literatu- m e l l y e k e n aitai legrendesebben 's l e g h a i ' ä j a n a k ü g y i b e n e d d i g e l é i s s z i v e s k é s z - m a r a b b v e h e t i k Ujs^gaikat, v i M g o s a n frva s é g g e l f ä r a d o z o t t , d o l g o z ó - tiirsnak* m e g - v a g y i r a t v a , j ó irìején felkiildeni m é l t ó z hivtam. Oròmmel vette hiväsomat, szép tassanak. a l k a l t n a t o s s a g o t l&Xyin U t , s z e r e t e t t H a P ^ u c z é l Daniel.. r
v
r
R e d a k t o r : P4uczél Da'niel. N y o m t a t j a N e m e s Hirschfeldi Stockholder Felix. ( A m r o t h e n T h u i m i m M ü l l e r ' s c h e a K u n s t - G a l l e r i e «Gebäude N r o . 64J8).
