XANDRA BROOD Ik ben een doorzetter DE VOEDSELTUIN JOOP BOER. HET BLAD dat OMHOOG KIJKT nummer 5 mei Vitaminen voor de voedselpakketen

HET BLAD dat OMHOOG KIJKT nummer 5 | mei 2012

XANDRA BROOD ‘Ik ben een doorzetter’

DE VOEDSELTUIN Vitaminen voor de voedselpakketen

JOOP BOER De zuinigste man van Nederland

Colofon Hoofdredactie: Sander de Kramer Conceptontwikkeling: Arjan Verweij Sander de Kramer Andries Coppoolse Barbara Kathmann Coördinator: Koen Freijssen

Resto VanHarte is het gezellige buurtrestaurant met lekkere, gezonde maaltijden. Dé plek om buurtgenoten en wijkorganisaties te leren kennen.

Redactionele medewerkers: Ilja Post Xandra Brood Herman den Blijker Sjaak Sies Clara Sies Jan-Cees Butter Marcel Slockers Sjany Middelkoop Mitchell Daamen Henk Schouten Tante Toos Wendy Bovendeert Willem Philipsen Wendy Vermeulen Fotografie: Arie Kievit Rokus van den Bout Bart Jansen Fadjiwa Faber David Jezior Vormgeving: Maximum David Cleffken DRUK: Senefelder Misset Distributiecoördinator: Sjany Middelkoop Distributiepunten en partners: Voedselbanken Nederland Resto VanHarte Stichting Humanitas Yulius Stichting Mara Radar Uitvoering Minimax Stichting Pluspunt Rotterdam Met dank aan: Gijs Kempen Marja Bijl Jan Menting Hermen van Dorp

Reseveringsnummer: 0800 - 0151 3 of 6 euro, Kinderen voor de halve prijs U vindt Resto VanHarte op de volgende adressen: Amersfoort: Weberstraat 2. Amsterdam: Pieter Calandlaan 258a, Motorwal 300 en Kraaiennest 68. Alkmaar: Arubastraat 2. Arnhem: IJssellaan 89. Den Bosch: Ploossche Hof 85. Den Haag: Jonckbloetplein 24, Diamanthorst 183, Guntersteinweg 277 en Laakweg 235 (kinderrestaurant). Den Helder: Boterzwin 3476. Dordrecht: Groen van Pinstererweg 38. Enschede: Pastoor Geertmanstraat 17. Groningen: Goudlaan 297. Leeuwarden: Hoeksterpad 16. Maastricht: Edisonstraat 4. Middelburg: op wisselende locaties bel naar het gratis nummer 0800-0151. Rotterdam: Schommelstraat 69 en Dempostraat 143. Tilburg: Corellistraat 10. Utrecht: Bernadottelaan 23. Venlo: Drie Decembersingel 40. Zoetermeer: Van Doornenplantsoen 1 en Cesar Franckrode 62.

Redactieadres: Redactie Ja! Mauritsplaats 24 3012 CD Rotterdam [email protected] Telefoon: 06-50404503 Advertentieverkoop: [email protected] Distributiepunt worden? Koen Freijssen: 06-50404503 [email protected]

DoelstellingEN Ja! is in december 2011 opgericht. Dit magazine verschijnt maandelijks en is bedoeld voor alle mensen, die (tijdelijk) moeite hebben zich in onze snelle, complexe samenleving te redden.

INHOUD 8

interview XANDRA BROOD

Ja! wil ondermeer, met gemakkelijk leesbare artikelen, de weg wijzen naar instanties en initiatieven. Ja! wil met bijzondere levensverhalen en interessante interviews inspireren en geeft bovendien handige tips hoe kan worden bespaard op de dagelijkse uitgaven.

20

EEN KORTE GESCHIEDENIS VAN KOFFIE

Ja! is een blad dat omhoog kijkt. Ons motto luidt: ‘We kijken naar mogelijkheden in plaats van beperkingen’. Ja! is er overigens voor álle mensen die een portie positiviteit kunnen gebruiken. Het magazine is in heel Nederland gratis verkrijgbaar en wordt verspreid via onder andere Voedselbanken Nederland, verzorgingshuizen, ziekenhuizen, alle filialen van Resto VanHarte en tal van maatschappelijke instanties. Bovendien staat elke editie van Ja! digitaal op onze website: www.jamagazine.org.

VERDER... 4 Jalezers over 5 NIEUWS UIT ABSURDISTAN 5 Koopjesjaag-ster Xandra 6 VITAMINEN VOOR DE VOEDSELBANK 11 Tips van tante Toos 12 OUDE LIEFDE ROEST NIET 15 Bikken met Herrie 16 ONTMOET DE ZUINIGSTE MAN VAN NEDERLAND 18 KOOPJESJAGEN MET XANDRA BROOD 19 De Siezen 22 Schrijverscafé 24 OP DE KOFFIE BIJ DE VERENIGING VAN VERLEGEN MENSEN 26 Kruiswoordpuzzel 27 Doc Slock geeft raad 28 Gratis uitagenda 29 Wie zegt er ja! tegen INES BOOST? 30 EERSTE HULP BIJ OUDERSCHAP 31 Lachen met Henk

4

MENING

OPMERKELIJK

JALEZERS OVER: men r o f i oolun h c s s in n Chip spijbele ooln n sch e u h g j e i b t s e chip rijgen

Erik: ,,Het lijkt me een dure grap. Daarnaast is het enorm onpraktisch. Ik denk namelijk niet dat de chips nog werken, nadat de T-shirts een keer in de was zijn geweest.”

d ëk enaam razili g B ders o z n i en ou arin ren a e w i w u l h o s S rt sc Sch T-shi waar en SM e s n p e n i a h m v r c ddel unifo Deze en na or mi o aaid. d n inder e t l k g e e as, n b j j d i i z de kl Als d sp . n n i n i o k d r n fo rrivee e tele als hu obiel n gea t een j i m z n t d me nie w u n hun op hu h e t c inu uders aars m o w t g e i a t g rkt d twin ders n of geme de ou plette n o n e t e b e d b i r ijn n he wo ders z maar ,,We u , . n O e e j . t t t n h ind l afze beric n gaa hun k binne schoo j r k i a a b a a n s kind hoe v retari kelijk jssec horen i dwer e a w z a r d e s l ze s ond asd a , aldu verba ” t k s a e a v gewe zig is es. afwe Mora o n a l Corio

Cezanne: ,,Ik vind het een prima plan. Met al die honderden kinderen op een school is de sociale controle steeds minder. Het valt tegenwoordig niet meer op als een kind spijbelt.”

Nedzat: ,,Daar gaat hun privacy. Die kinderen zijn veel te jong om te beslissen of ze wel zo’n chip willen die hen heel de dag in de gaten houdt. Het is de taak van docenten om te controleren of een kind aanwezig is. Ik ben het er niet mee eens!”

Arjan: Mirte: ,,Wat een slimme manier om zeker te weten dat kinderen op school zijn aangekomen. Naast dat het spijbelen tegengaat, is het ook fijn om te weten dat je kind veilig is aangekomen op school.”

,,Ongelofelijk! Spijbelen moet absoluut worden aangepakt, maar ik vind het onzin om daar zo’n duur systeem voor te gebruiken. Investeer dat geld in een mooie speelplaats, waardoor kinderen geen dag school meer willen missen.”

REDACTIONEEL 5

NIEUWS UIT ABSURDISTAN

Zonnebril voor honden

Honden die last hebben van de zon kunnen deze zomer terecht bij een opticien in Berlijn voor een zonnebril. Een Duitse ondernemer startte onlangs met de verkoop van zonnebrillen voor honden. Het product wordt verkocht in de Berlijnse brillenwinkel Sehwerk, gespecialiseerd in de oogverzorging van honden. De modebewuste baasjes kunnen kiezen uit een reeks gekleurde monturen, waaronder roze, maar ook een luipaardprint ontbreekt niet in de collectie. Er zijn ook miniversies te verkrijgen voor kleinere honden zoals chihuahua’s. De ontwerpers omschrijven de zonnebrillen als ‘flexibel’ en ‘goed passend’. Naast zonnebrillen zijn er in deze winkel ook andere accessoires voor honden te koop, zoals rugzakken, hoeden en kettingen.

Dove man schrijft zich in voor DJ-wedstrijd Een dove man heeft zich ingeschreven bij één van de grootste DJ-wedstrijden ter wereld. Hoewel de diskjockey nauwelijks kan horen, voelt hij door trillingen van het geluid de maat van de muziek. De 26-jarige Robbie Wilde heeft een beperkt gehoor. In totaal hoort hij maar 25 procent. Toch speelde hij als kind al drums en basgitaar, waarna hij als tiener achter de draaitafels belandde in het restaurant van zijn vader. Inmiddels tourt hij door Amerika en Canada waar hij optreedt met andere bekende DJ’s.

Koopjesjaag-ster Xandra Sinds het allereerste nummer siert een bekende Nederlander de voorpagina van Ja!. Van Richard Krajicek en Willeke Alberti tot René Froger; allemaal vertelden zij in ons blad openhartig hoe de moeilijke periodes in hun leven hen hebben gevormd. En hoe zij, juist dankzij die ervaringen, hun bekendheid nu inzetten voor een betere samenleving. Wij vinden dit soort interviews heel belangrijk. Wie ’s avonds op tv een rondje zapt, struikelt over de champagne slurpende beroemdheden, die per limousine van feestje naar feestje rijden. Gillend, boerend, zingend... maar vooral schreeuwend om aandacht. Alles om maar in de spotlights te blijven. In Ja! daarentegen doen wij het anders. Bij ons geen holle vaten met chronische publiciteitsdrang. In ons magazine komen alleen échte sterren, die snappen waar het in het leven om draait. Mensen zoals... Xandra Brood. Xandra heeft, zoals iedereen weet, diepe dalen gekend. Sinds de dood van haar man Herman stond ze er plotseling helemaal alleen voor. Als beroemde tv-styliste hád Xandra al een razend druk bestaan, maar nu stond haar leven ook nog eens compleet op de kop. Xandra moest in haar uppie het huishouden bestieren en zorg dragen voor de opgroeiende kinderen. In een periode van intens verdriet. Maar Xandra hield zich staande, en sloeg zich kranig door de donkerste dagen heen. Toen wij haar maanden geleden belden met de vraag of ze misschien een keertje in Ja! een metamorfose zou willen doen, zei Xandra spontaan: ,,Zullen we er meteen een vaste rubriek van maken? Ik vind het geweldig om mee te doen!” Sindsdien steekt Xandra elk nummer een Ja!-lezer in een nieuwe, goedkope outfit. En dat niet alleen; ze bezorgt deze mensen, die het vaak moeilijk hebben (gehad), meteen een onvergetelijke dag. Het is in één woord: geweldig! Xandra is ónze ster. De ster van Ja! Koopjesjaag-ster. En we zijn er apetrots op! Sander de Kramer, Hoofdredacteur

6

7

REPORTAGE

Vitaminen Stichting Voedseltuin Rotterdam verzorgt gratis groente en fruit voor arme gezinnen. Nu zie je nog weinig aan het veld van Stichting Voedseltuin Rotterdam. Alleen maar aarde, en wat kleine plantjes. Maar ondergronds groeien allemaal zaadjes. Groenten en fruit dat, zodra het geoogst is, bestemd is voor de Voedselbank. Om minstens duizend gezinnen die van de pakketten afhankelijk zijn wat extra vitamientjes mee te geven. En om vrijwilligers en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt te leren hoe je biologische groenten en fruit verbouwd. Tekst Ilja Post Fotografie Bart Jansen

TEKST Ilja Post Fotografie Bart Jansen

voor de Voedselbank Martijn van Zanten (32) is er maar druk mee. De Voedseltuin die de hovenier in Rotterdam helpt creëren, is bijna twee voetbalvelden groot. En om het braakliggende terrein op de Gedempte Keilehaven om te toveren tot een gedroomd eetbaar paradijs moet er nog veel gebeuren. Niet dat hij tot nu toe op zijn handen heeft gezeten. Hij heeft al ruim een half jaar bloed, zweet en tranen in de tuin geïnvesteerd. Juli 2011 ging de eerste spade de grond in, nadat bodemonderzoek uitwees dat de grond, zoals aanvankelijk gevreesd, niet vervuild is. Daarna werd het bijna 7000 vierkante meter tellende terrein bedekt onder een flinke lading compost. Kort daarop kon Martijn de eerste oogst binnenhalen: duizend kroppen sla. Het begin van een groene oase. Nou ja, ‘groen’. Zoveel aanplant is er nog niet te zien. Her en der staan al wel wat stekken. Onlangs zijn 250 frambozenstruiken geplant. Maar voor het merendeel bestaat de tuin nog uit stroken omgewoelde aarde. ‘Beworm ons eerst. Dank u’, valt er te lezen op de houten bordjes die uit de door mensenhanden gemaakte molshopen steken. Die wormen zijn belangrijke bondgenoten van Martijn. ,,Hun poep is goud waard”, knipoogt hij. ,,Planten smullen ervan. Bovendien wordt de grond er beduidend beter van structuur van, kruimelig en goed luchtig. Precies wat elke tuinder zich wenst.” Die wormen zijn cruciaal voor het duurzame en milieuvriendelijke karakter van de Voedseltuin; één van de belangrijkste doelstellingen van het project. ,,Want de tuin is geen gewone tuin”, zegt Martijn. ,,Ze wordt aangelegd volgens de principes van de permacultuur. Dit is een vorm

van tuinbouw waarin een duurzaam ecologisch systeem wordt ontwikkeld. Chemische middelen, pesticiden of kunstmest zijn daarbij verboden. Liever gebruiken wij de kracht van de natuur om de grond zo gezond mogelijk te maken en houden. Bijvoorbeeld door een zwarte els naast een hazelaar te planten. De els bindt stikstof in de bodem die de hazelaar weer nodig heeft om te groeien. Zo houden de soorten elkaar in leven. Je moet dus goed nadenken welke planten, struiken of bomen je naast elkaar zet.”

‘We hopen minstens duizend gezinnen te kunnen trakteren op onze eerlijk geteelde groente en fruit’ Martijn weet waarover hij praat. Hij heeft veel werkervaring in de groensector. In het verleden heeft hij gewerkt bij een hovenier, een boerenbedrijf en een tuinder, om daarna de studie Wild Life Management te gaan doen bij het Van Hall Instituut in Leeuwarden. Tijdens zijn studie heeft hij zich gespecialiseerd in permacultuur bij de Permacultuur School Nederland. Hij weet alles van vogels, wilde planten en plant-dierrelaties. En van het aanleggen van natuurlijk en eetbare tuinen. Want dat is wat hij dagelijks doet met zijn bedrijf, Simple Food. Of deed. Want zijn vrijwilligerswerk als projectmanager bij stichting Voedseltuin slokt momenteel zoveel tijd op dat hij amper nog aan zijn eigenlijke, betaalde werkzaamheden toekomt.

Vervelend vindt hij dat niet. Martijn gelooft heilig in de doelstellingen van Stichting Voedseltuin. Allereerst natuurlijk om cliënten van de Voedselbank straks van overheerlijke biologisch geteelde groenten en fruit te kunnen voorzien. Maar ook in de hoop zoveel mogelijk mensen aan de slag te laten gaan in de groentetuin. Buurtbewoners, vrijwilligers, maar vooral mensen die in de bijstand zitten. ,,Ze kunnen ons helpen bij het zaaien, oogsten en tuinieren. Maar bijvoorbeeld ook bij het maken van hekken. Of op het terrein van communicatie en marketing. Op die manier doen ze werkervaring op wat hen helpt bij het vinden van een reguliere baan.” Momenteel is Martijn met zijn team druk aan het zaaien. In totaal moeten er zo’n duizend bomen de grond in. In de zomer moeten hier overal appels, peren, bramen, bessen en noten uit de grond komen. ,,Het wordt straks één grote smikkeltuin”, lacht hij. ,,Lekker, puur natuur en voor een goed doel”, aldus de bedenker van de tuin. ,,Alle groenten en fruit wordt in pakketten van de Voedselbank gestopt. Ook komt er een plukweide, waar je gratis bloemen kunt plukken om weg te geven. We hopen minstens duizend gezinnen te kunnen trakteren op onze eerlijk geteelde groenten en fruit. Gratis en voor niets.”  ilt u als vrijwilliger meewerken W aan het project van Stichting Voedseltuin Rotterdam? Of wilt u meer informatie over dit project? Neem dan contact op via onderstaande gegevens: Stichting Voedseltuin Rotterdam Telefoonnummer: 06 -14412332 E-mail: [email protected] Website: www.voedseltuin.com

8

9

INTERVIEW

Xandra Brood ‘Herman zou trots op ons zijn’ Xandra Brood hebben we vooral leren kennen als ‘de weduwe van’. Het is bijna elf jaar geleden dat haar man Herman Brood vanaf het Amsterdamse Hilton zijn dood tegemoet sprong. Hij wilde niet meer. Zijn lichaam was op. Een besluit dat zijn gezin in diepe rouw dompelde. Want behalve schilder en muzikant was Herman ook een echte familieman. Na een periode van intens verdriet herpakte het gezin zich. Xandra ging door met haar werk als styliste. Een gesprek over Herman, haar dochters en die laatste, fatale sprong.

Tekst Mitchell Daamen en Koen Freijssen Fotografie Fadjiwa Faber

Die sprong… Geen interview met jou, waarin het onderwerp niet wordt opgerakeld. Altijd lees je er weer over, de zelfmoord van Herman. Doet dat geen pijn? ,,Ik heb er altijd goed over kunnen praten. Net als onze kinderen. Ergens kwam zijn dood ook niet als een verrassing. Ik wist dat hij niet lang meer te leven had. Dat was een gegeven. De enige vraag was wanneer. Al dacht ik destijds dat hij aan een hartaanval of hersenbloeding zou overlijden. Ik heb me vaak afgevraagd hoe het zou zijn als het dan zover was. Dus toen het gebeurde, had ik zoiets van: nou, nu weet ik het.”

,,Ineens besefte ik me: nu zijn we nog maar met zijn vieren. Onze dochters Lola, Brenda, Holly en ik. Extra naar was dat ik, als weduwe van een BN’er, overal werd nagekeken. Stond ik bij de bakker of liep ik in de supermarkt, dan keken mensen me na. Enerzijds was dat heel mooi, want ik voelde me gesteund. Maar aan de andere kant wilde ik soms anoniem zijn. Als mensen mij dan sterkte wensten, kwamen de tranen weer. Ik heb het daar moeilijk mee gehad. Maar ik ben een doorzetter, absoluut geen drama queen. We moesten verder. En dat hebben we gedaan. Tja, wat moet je anders…”

Hoe hoorde je van het overlijden van Herman? ,,Ik zat met Holly in het circus toen het gebeurde. Lola was thuis. Ze was druk aan het oefenen voor een playbackshow toen de politie aanbelde en haar het nieuws vertelde. Vervolgens is ze direct met een vriendin van mij naar het circus gestormd. Toen ik Lola aan zag komen lopen, wist ik meteen hoe laat het was. Daar hoefde ik de 15 of 16 gemiste oproepen op mijn mobiele telefoon niet eens voor af te luisteren…”

,,Op weg naar het circus reed ik er nota bene zelf langs. Voor de deur van het Hilton stonden allemaal ambulances geparkeerd. En een traumahelikopter. Holly, nog maar 6 jaar oud, wees ‘m in het voorbijgaan enthousiast aan. ‘Mama, kijk: een helikopter!’ Ik zei haar nog: ‘Ja, er is iets ergs gebeurd. Maar we hebben haast. We moeten naar het circus.’ Toen wist ik natuurlijk nog niet dat het Herman was die daar lag. Dat was heel raar achteraf.” >>

‘Ergens kwam de dood van Herman niet als een verrassing. Ik wist dat hij niet lang meer te leven had. Dat was een gegeven. De enige vraag was wanneer’

10 INTERVIEW Hoe heb je de periode vlak na het overlijden van Herman ervaren? Ik kan me voorstellen dat het ook financieel een klap was. Herman was toch de kostwinner van het gezin. ,,Er viel met zijn dood inderdaad een flinke hap aan inkomen weg. Toen Herman nog leefde, hoefden we ons nooit zorgen om geld te maken. Niet dat we rijk waren, maar Herman rommelde op de één of andere manier altijd wel wat bij elkaar. We hadden niets te klagen. Ook vóór Herman heb ik nooit echt armoede gekend. Mijn ouders hadden het goed. Daarnaast heb ik tot op de dag van vandaag ook zelf hard gewerkt.” ,,Toch ken ik ze wel, mensen die weinig geld hebben. Gezinnen die moeten rondkomen van 50 euro per week. Ook Herman’s bandleden hebben het zwaar gehad toen Herman ziek werd en overleed. Die hadden een vaste basis van een aantal optredens per week. Dat viel ineens weg. En als je niet speelt, komt er geen geld binnen. Die jongens hebben het echt lastig gehad.” Wat denk jij, kan iedereen in armoede terecht komen? ,,Dat weet ik wel zeker. Ik ben zelf freelancer en als ik op een dag mijn heup breek, zit ik ook ineens zonder inkomsten. Als je dan ook nog je vaste lasten hebt die hetzelfde blijven en je krijgt je huis niet verkocht… dan komt het allemaal wel heel griezelig dichtbij. Ik heb dan ook nooit begrepen dat er lui zijn die neerkijken op mensen met weinig geld.”

BESPAREN 11 Hoe is het leven nu, tien jaar na Herman’s dood? ,,Natuurlijk is het nog steeds een groot gemis. Ik had het voor de kinderen heel fijn gevonden als Herman er nog was. Lola is nu een volwassen vrouw. Ze lijkt heel erg op hem. Dat merkte ik onlangs weer tijdens de opnames van het tv-programma Lola Zoekt Brood, waarin ze op zoek ging naar het erfgoed van haar vader. Mensen die Herman nog kenden van toen hij jong was, en Lola zagen, zeiden bijna allemaal: ‘Goh, sprekend Herman.’ Ze werkt nu als ontwerpster bij The Sting, voor ons eigen kledingmerk genaamd Brood. Ook innerlijk lijkt ze heel erg op Herman. Ze doet alles op haar eigen manier. Brenda heeft een zoontje en geeft Engelse les. Holly doet eindexamen en danst professioneel.” Zou Herman trots zijn op jullie? ,,Natuurlijk. Hij zou heel trots zijn op ons. De kinderen hebben het lekker. Het is heel gezellig thuis. We zijn een hecht gezin.” Denk je nog veel aan hem? ,,Elke dag. Soms draai ik ’s avonds zijn muziek. Of kijk ik filmpjes van Herman terug op YouTube. Als ik hem dan weer zie lopen, komt alles weer helemaal terug. Vooral een nummer als ‘When I Get Home’ vind ik heel erg mooi. Maar ook ‘Windows of My Eyes’ en ‘My Way’ luister ik graag.”

,,Een tijdje terug heb ik onze stacaravan in Elburg ontruimd. Deze hadden we veertien jaar geleden gekocht. Herman kwam er vaak. Vooral tegen het einde, toen hij al erg ziek was. Het ontruimen van al onze spulletjes en het wegdoen van de caravan was moeilijk. Toch weer een soort afsluiting.” Tegenwoordig ben je een bekend styliste. Hoe ben je eigenlijk in dat wereldje terechtgekomen? ,,Vroeger heb ik zo’n vier jaar in de Amsterdamse discotheek Richter gewerkt. In die tijd was ik veel met kleding bezig. Ik had een wilde kledingstijl, met van die scheuren in mijn kleding en veren in mijn haar. Kortom, je kon moeilijk om mij heen. Misschien dat ik daarom op een dag werd aangesproken of ik bij RTL4 als styliste wilde komen werken. Dat was in de beginperiode van de zender, zo eind jaren ‘80. Sindsdien heb ik als stylist gewerkt voor programma’s als De 5 Uur Show, Telekids en de eerste Idols.”

Licht eens een tipje van de sluier op… wat is de typische Xandra Broodstijl? ,,Het moet vooral niet té gelikt zijn. De hakken hoeven bij mij niet per se bij het tasje te passen. Het gaat om het combineren. Dat vind ik ook het leukste om te doen.” Moet je geld hebben om er leuk uit te zien? ,,Nee joh. Bij het kopen van kleding gaat het vooral om creativiteit. Dat je kledingstukken leuk weet te combineren. Als je zo te werk gaat, hoeft shoppen helemaal niet duur te zijn. In sommige modezaken is kleding tegenwoordig erg duur, maar bij de H&M en de Primark kun je voor weinig geld prima kleding kopen. Ook in tweedehands winkels en op de markt kun je geregeld wat leuks vinden.” Vol passie steekt Xandra Ja!-lezers in een nieuw jasje. Vanaf pagina 18 is deze maandelijks terugkerende rubriek te lezen.

‘Ik ben een doorzetter, absoluut geen drama queen’

TIPS van Tante Toos Tante Toos is de ongekroonde koningin van het geld besparen. In Ja! geeft ze handige tips en trucs hoe kan worden bezuinigd op de dagelijkse uitgaven.

De Citroenen Top 5 Er is geen vrucht zo veelzijdig als de citroen. Een citroen heeft een heerlijk frisse geur. Daarnaast is deze voor meerdere doeleinden te gebruiken in het huishouden. Vol trots presenteer ik mijn ‘De Citroenen Top 5. Vijf manieren om deze gele vrucht te gebruiken in het huishouden: 1.De citroen werkt uitstekend als afschrikmiddel voor mieren. Pers het sap uit de citroen op plekken in het huis waar je overlast hebt van mieren en ze zijn snel verdwenen. 2.Last van vieze geurtjes in de koelkast? Leg er een halve citroen in en voor je het weet zijn de geurtjes verdwenen. 3.Spiegels zijn het mooist als ze glimmen. Meng vier eetlepels citroensap met een halve liter water en de spiegel schijnt als nooit te voren. 4.Het grondig schoonmaken van houten snijplanken is een lastig karwei. Wrijf daarom citroensap in de snijplak en laat het een nachtje intrekken. Spoel de plank de volgende ochtend goed om en je hebt een prachtig resultaat. 5.Na het koken zijn de geuren van vis en knoflook vaak moeilijk te verwijderen van de handen. Zelfs na het gebruik van zeep. Maar als je een half citroentje uitknijpt over je handen zal je zien dat de geurtjes wél verdwijnen. Succes met de citroenen. Onthoud wel dat een citroen in de koelkast ongeveer drie weken houdbaar is. Buiten de koelkast slechts een week. Tot volgende keer!

Tante Toos

Oude liefde roest niet De mensen die voor deze serie zijn gefotografeerd, gebruiken al jarenlang hetzelfde product. Zij kunnen geen afstand doen van hun oude, vertrouwde apparaten. De mensen op de foto’s zien het nut niet in van het vervangen. ,,Hij doet het nog en er zitten zoveel herinneringen aan. Dat gooi je toch niet zomaar weg?”

De computer van meneer

Strubbe

De radio van meneer Kruijmers

FOTOGRAFIE Bart Jansen, Maxime Cardol, Els van Asseldonk, Chantal de Beun en Lotte Bout

Het tosti ijzer van meneer Zegveld

De wonderpan van de

familie Lapré

BIKKEN MET HERRIE 15

STEUN ONZE GEZELLIGHEIDSDIEREN

KIP NUGGETS à la Herrie Kipnuggets doen het altijd goed. Dit is de ideale snack om te serveren tijdens een borrel, kinderfeestje of als voorgerechtje tijdens het diner. Dankzij Herrie maakt u straks de lekkerste kipnuggets van de buurt.

IEDERE WEEK GAAT INGRID NAAR HENK OM HEM OP TE VROLIJKEN GEZELLIGHEIDSDIEREN.NL

Bereidingswijze:



Snijd de kipfilet in stukjes. Klop de eieren in een diep bord los met zout en peper en strooi panko op een plat bord. Wentel de kipstukjes eerst door het ei en dan door de panko.

4 Kipfilets 2 Eieren

Zout en versgemalen witte peper Panko (Japanse broodkruim) POWERED BY ZWIERS

STEUN ONS WERK EN DONEER

Benodigdheden:



Plantaardige olie

Verhit ruim olie in een frituurpan of een grote koekenpan en frituur of bak de kipnuggets in 3 tot 4 minuten goudbruin en krokant. Smullen maar!

16 INSPIRATIE

ONTMOET DE ZUINIGSTE MAN VAN NEDERLAND Tekst Ilja Post FOTOGRAFIE Bart Jansen

Joop Boer is verreweg de zuinigste man van Nederland. Door zijn milieubewuste en luxeloze leven produceerde hij jarenlang minder dan twee zakken vuilnis per jaar. Lange tijd liep zijn energiemeter áchteruit, omdat de zonnepanelen op zijn dak meer energie leverden dan hij verbruikte. Nu hij na 30 jaar eindelijk weer een vriendin heeft, is hij iets luxer gaan leven. Maar verder zijn z’n principes overeind gebleven. ,,Ik streef nog steeds naar 100 procent biologisch, veganistisch en fairtrade.”

17 Joop Boer (66) is een aparte man. Jarenlang lag de toen nog alleenstaande Joop in de clinch met zijn Groningse energieleverancier. Want een klant die ieder jaar mínder stroom verbruikt dan het jaar daarvoor, waarbij elektriciteitsmeter niet voormaar achteruit loopt, dát begreep niemand. En toch had hij gelijk. Joop gebruikte maar de helft van de energie die de zonnepanelen op zijn dak produceerden. De rest leverde hij terug aan de energieleverancier. ,,Feitelijk waren ze mij dus geld verschuldigd. Maar dat bedrag heb ik pas na jaren bellen, zeuren en brieven schrijven teruggestort gekregen.” Joop heeft zuinig leven tot sport verheven. In zijn oude huis in Groningen was amper een elektrisch apparaat te vinden. Geen koelkast, geen televisie en als hij thuis op de computer moest werken, maakte hij eerst aantekeningen om stroom te besparen. Stoken deed hij pas wanneer de temperatuur in huis onder de 13 graden kwam. Daarvoor stond zelfs de waakvlam niet aan. Maar ook in het dagelijkse leven was zuinigheid troef. Hij kocht niets wat verpakt is in blik of plastic, recyclede al zijn papier en glas en had een volkstuintje waar hij een deel van zijn eigen groente en fruit teelde. Als gevolg daarvan produceerde hij jaarlijks niet meer dan twee vuilniszakken afval. Een knappe prestatie, wat hem de afgelopen jaren heel wat media-aandacht heeft opgeleverd als “de zuinigste man van Nederland”. Waar die drang om een zo eerlijk en zuinig leven te leiden vandaan komt? Joop: ,,Geen idee eigenlijk. Uit een gezin van zes kinderen ben ik de enige die zo milieubewust leeft. Mijn moeder hield absoluut niet van verspilling (als de melk bijna zuur was, bakte ze er nog gauw pannenkoeken van). Maar zo zuinig als ik ben, waren zelfs mijn ouders niet. Dat heb ik mezelf aangeleerd. Tijdens mijn studie biologie verbaasde ik mij erover hoe roekeloos mensen met het milieu omgaan. Ook later, werkzaam

bij een anti-kernenergie organisatie en daarna als adviseur/installateur zonnepanelen, is die verbazing gebleven. Ik wil de wereld niet armer of lelijker achterlaten dan ik haar aangetroffen heb.” Joop’s vriendin, denkt daar precies zo over. De twee leerden elkaar kennen over de mail. Ze mailde Joop naar aanleiding van zijn publicaties, en ze raakten verliefd. Intussen woont het stel samen in een huurhuis in De Steeg, een dorp aan de rand van de Veluwezoom. Voor Joop, die daarvoor 30 jaar alleen woonde, was het wel even wennen. Sinds hij de liefde heeft gevonden, is hij iets luxer gaan leven. En ook zijn quotum van maximaal twee vuilniszakken per jaar

‘Met de trein en de vouwfiets kom je overal waar je moet zijn. En het is nog gezond ook!’ haalt hij niet meer. Maar verder zijn z’n principes overeind gebleven. ,,Ik streef nog steeds naar 100 procent biologisch, veganistisch en fairtrade.” Net als vroeger zijn Joop’s meeste aankopen tweedehands. Hij koopt ze in kringloopwinkels of via Marktplaats.nl. Dure sapjes drinkt hij niet. “Een kop thee of water uit de kraan is mij net zo lief.” Ook plastic zakjes zijn nog altijd uit den boze. Het stel neemt altijd hun eigen boodschappen- en fietstas mee. Een fietstas ja, want autorijden, doet de milieubewuste Joop niet. Hij fietst. Joop, die ooit van de ene op de andere dag ontslag nam om een bedrijfje in zonnepanelen te beginnen, verbaast zich sowieso over al die benzine-

slurpende vervuilers. “Onnodig. Met de trein en de vouwfiets kom je overal waar je moet zijn. En het is nog gezond ook!” Wat ook gezond is, is het volkstuintje dat Joop zijn dagelijkse portie vitaminen verschaft. Net zo als de lap grond in Loenen, die hij heeft kunnen kopen met de opbrengst van zijn oude huis in Groningen. Joop is een biologisch bedrijf begonnen, De Oude Spreng, en is er druk aan het experimenteren met biologische landbouw. Let wel: zónder dierlijke mest. ,,Tuinieren is mijn grootste hobby. Ooit wilde ik mijn naam eer aandoen en boer worden”, lacht hij. ,,Maar daar ben ik van af gestapt toen ik zag hoe moderne landbouwmethoden het milieu belasten. Nu verbouw ik op een eerlijke manier asperges, kruisbessen, druiven, bloemen en kruiden. Van de kruiden maak ik thee, de vruchten gaan in de jam en de bloemen verkoop ik of doe ik cadeau.” Hoewel de zorg voor zijn akker hem veel energie kost, denkt de bijna 67 jarige Joop nog lang niet aan stoppen. Onlangs heeft hij zich aangemeld bij een collectief van biologische boeren. Daarmee heeft hij zich toegelegd om vanaf 2013 ieder jaar een bepaalde hoeveelheid groente en fruit in te brengen. Om zijn land tijdens langdurige droge perioden te kunnen bewateren, heeft hij pas nog vier vaten van elk duizend liter geplaatst om regenwater in op te vangen. En dan wil hij binnenkort ook nog honderd druivenstokken zetten. En toespraken op scholen en in buurthuizen gaan houden om nog meer mensen voor zijn leefstijl te interesseren. Én opnieuw zonnepanelen op het dak plaatsen. Want hoewel hij de panelen destijds wel uit Groningen heeft meegenomen, is hij daar door de liefde en al zijn andere werkzaamheden nog niet aan toegekomen.

18 SHOPPEN

Koopjesjagen met Xandra Brood

Er leuk uitzien hoeft niet veel geld te kosten. De bekende tv-styliste Xandra Brood gaat elke maand met een Ja!-lezer op stap, op zoek naar een mooie, betaalbare outfit.

COLUMN 19

De Siezen Fotografie: Fadjiwa Faber Visagie: Wendy Vermeulen

Sjaak en Clara Sies zijn de oprichters van De Voedselbank in Nederland. In Ja! laten zij hun licht schijnen over onderwerpen die in onze samenleving spelen.

Michèle is een vrouw met veel energie. Ze werkte jarenlang in een café, maar door fysieke problemen moest ze met haar werk stoppen. Ze liet het er niet bij zitten. Michèle zit niet graag thuis op de bank. Ze zet zich al enige tijd met veel passie in als vrijwilliger voor verschillende organisaties. Uit waardering voor haar krachtige mentaliteit doet Xandra haar een mooie outfit cadeau. Wat een enorm verschil. Schrok je niet toen je jezelf terug zag in de spiegel? ,,Ik ben heel erg verrast. Wat een prachtige kleren. En de make-up is echt schitterend. Ik vond het een bijzondere ervaring. Normaal neem ik niet echt de tijd om na te denken over mijn kleding. Het voelt heerlijk om zo verwend te worden.” Had je dit zelf kunnen uitzoeken? ,,Ik vond het heel leuk dat een ander iets voor me heeft uitgezocht. Xandra heeft het goed ingeschat. Het is vrolijk maar past toch bij mijn leeftijd. Het past daarnaast ook prima bij mijn rondingen. Het kleedt heel mooi af.” Wat vind je het mooiste onderdeel van je outfit? ,,Ik kan niet kiezen tussen de spijkerbroek en het tuniekje. Daarnaast maken de opgespelde bloemen op mijn borst de outfit helemaal af. Ik zal voortaan meer letten op dit soort kleine details.”

Steun ons burgerinitiatief! Vorige week schreven wij op deze plek over onze bedoeling om een burgerintiatief te starten om de politiek onder druk te zetten. Wij willen dat de deur naar Europese voedselhulp wordt opengezet! Die mogelijkheid is gegeven aan ons burgers, maar... er zit een beperking aan. Ik citeer de website van de Tweede Kamer: ,,Uw voorstel is nieuw: de laatste twee jaar is het onderwerp niet in de Tweede Kamer aan de orde geweest.”

Wanneer doe je dit weer aan? ,,In ieder geval als mijn dochters bij me op bezoek komen. Ze willen graag dat ik mezelf meer verwen. Ik kan niet wachten om mijn nieuwe kleding aan ze te laten zien.”

Dat is lekker dan! In december 2011, zo staat in onze agenda, is er zelfs een motie ingediend én aangenomen. Maar plotseling blijkt dat de motie niet wordt uitgevoerd. Dit is blijkbaar een normale gang van zaken in de politiek.

Xandra over de nieuwe look van MIChèLE: ,,Michèle draagt een fleurige outfit. Het tuniekje met kleurenprint is geheel volgens de trend van dit voorjaar en komt tot net boven haar knieën. Het kleed heel mooi af. Dit soort topjes van een fijne, dunne stof zijn in bijna alle kledingwinkels te vinden. De kleurtjes van het tuniekje, die eveneens terugkomen in de schoenen, maken het zomerse gevoel compleet.”

Hoe kunnen we Den Haag overtuigen? Wij hebben ons de afgelopen jaren toch bewezen? Voedselbanken Nederland levert een belangrijke bijdrage aan zowel het helpen van mensen in financiele nood, evenals het tegengaan van verspilling van voedsel. Wij kunnen met elkaar de druk opvoeren door met onze verhalen naar buiten te komen. Laten horen hoe wij in de maling worden genomen door uitkerende instanties, deurwaarders, enzovoort.

,,Ik ben groot fan van accessoires. Bij Michèle heb ik gekozen voor een corsage. Deze corsages kunnen zowel in het haar, als op de kleding gedragen worden. Deze bloemen hebben namelijk een haarclip en een veiligheidsspeld. Het past precies binnen de sfeer van haar outfit. Onderschat de waarde van accessoires niet. Een klein detail kan wel degelijk het verschil maken in het geheel. Michèle straalt. Ze ziet er prachtig uit.”

Laat uw stem horen! Schrijf uw verhaal op, stuur of mail ons. 2012 zal het jaar worden waarin de politiek zich achter de oren zal krabben! Doet u mee? [email protected] of [email protected]

20 BIJZONDERE VERHALEN

Tekst Ilja Post FOTOGRAFIE Archief

Een korte geschiedenis van

koffie Nederlanders zijn dol op hun bakje troost. Gemiddeld drinken we zo’n 3,5 kop koffie per dag, ongeveer 150 liter per persoon per jaar. Alleen de Oostenrijkers, Finnen, Noren en Zweden drinken nog meer per persoon. Het waren dan ook onze voorvaderen die koffie zo populair hebben gemaakt. Een in 1616 door een Nederlander meegesmokkelde koffieplant staat aan de basis van miljarden koffieplanten ter wereld.

21 Waar koffie precies vandaan komt, en wie de drank als eerste dronk, is niet helemaal duidelijk. Maar daarover doen een aantal interessante legendes de ronde. Eén van de meest bekende genaamd Kaldi, die leefde in het jaar 300 na Christus. Deze Kaldi merkte op een dag dat zijn geitjes wel erg energiek werden na het eten van de bessen van een bepaalde struik. Nieuwsgierig als hij was, at hij zelf een handjevol bessen. En wat denk je, ook Kaldi voelde zijn vermoeidheid direct verdwijnen. Of Kaldi ooit echt bestaan heeft, valt moeilijk te controleren. Daar is het nu eenmaal een legende voor. Maar dat Arabieren de eerste koffiedrinkers waren, blijkt wel waar te zijn. Soefi’s uit Jemen waren één van de eersten die de zaden roosterden en er een drankje van brouwden. Het hielp hen wakker te blijven tijdens hun lange, nachtelijke gebeden. Van daaruit verspreidde het brouwsel zich naar Ethiopië, en verder door de Arabische wereld. Koffiehuizen openden op elke straathoek hun deuren. Tegen het einde van de 15e eeuw waren de straten van Mekka gevuld met mannen slurpend uit stomende koffiemokken. Een andere plek, beroemd geworden door koffie, is Mokka een kleine havenstad in Jemen. Van de 15e tot de 17e eeuw was dit de belangrijkste handelsplaats voor koffie. De Turken, heerser over de landen die we nu kennen als Syrië, Palestina, Jemen en Egypte, hadden er het alleenrecht op de teelt van

en handel in koffiebonen. Via Mokka verscheepten ze de bonen naar Suez. En van daaruit, per kameel, naar Alexandrië, destijds de hoofdstad van Egypte, waar kooplieden uit Venetië en Frankrijk kennis maakten met het verkwikkende drankje. In 1645 werd in Venetië het allereerste Europese koffiehuis geopend. Andere wereldsteden bleven niet achter: in 1650 volgde Oxford, in 1651 Londen, in 1664 Den Haag, in 1677 Hamburg en in 1689 Parijs, Boston en New York. In de processtukken van het Gerechtshof in Den Haag staat het verslag van een ruzie die zich in 1670 afspeelde. In een koffiehuis aan de Hofsingel werd de boel kort en klein geslagen, omdat een aantal klanten, vanwege het late tijdstip, geen koffie meer geserveerd kreeg. Het moet één van de eerste koffiehuisgevechten zijn geweest. Omdat de Turken in die tijd nog altijd het alleenrecht op de wereldhandel in koffie hadden, was koffie vrij duur. Tot ene Pieter van den Broecke, koopman in dienst van de VOC, in 1616 enkele koffieplantjes uit Jemen smokkelde. Hij nam ze mee naar Amsterdam, waar ze een plekje kregen in de botanische tuinen. Veertig jaar later gebruikten ze die stekjes om in Sri Lanka en Indonesië hun eigen koffieplantages op te richten. Niet veel later was de koffieaanplant op Java groter dan in Jemen, en groeide Amsterdam uit tot het absolute centrum van de wereldhandel in koffie. In 1714 gaf de burgemeester van Amsterdam een jonge koffieplant cadeau aan de Franse koning Lodewijk de Veertiende. Blij met zijn geschenk liet de koning het boompje direct planten in de Koninklijke Botanische Tuin in Parijs. Verder gaf hij één van zijn officieren bevel een aantal stekken naar hun eigen overzeese koloniën te verschepen. De Fransen wilden - als de grootste koffiedrinkers

van Europa - zelf koffie produceren in plaats van de bonen bij anderen kopen. In Martinique, een eiland in de Caribische Zee, gingen ze aan land. Vijftig jaar later telde het eiland 18 miljoen koffieplanten, allemaal afkomstig van die ene Nederlandse stek. De Nederlanders waren ook de eerste die koffieplantages oprichten in Midden- en Zuid-Amerika. In 1712 namen ze de eerste bomen mee naar Suriname. Zes jaar later werd de eerste oogst terug naar het moederland geëxporteerd. Vanuit Suriname werden ook plantages opgericht in Frans-Guyana. Daarna belandde koffie ook in handen van de Brazilianen, vandaag de dag het grootst koffieproducerende land. Luitenant-kolonel Francisco de Mello Palheta werd door de keizer naar Frans-Guyana gestuurd om een koffieplant te bemachtigen. De Fransen waren echter niet bereid te delen en de missie dreigde te mislukken. Ware het niet dat de vrouw van de Franse gouverneur een oogje had op Francisco. Als afscheidscadeau gaf ze hem een groot boeket ‘bloemen’, waar binnenin een aantal koffiezaadjes zat verstopt. Groot genoeg om een eigen plantage te beginnen. De Britten op hun beurt brachten koffie in 1730 naar Jamaica, waar in de Blue Mountains momenteel één van de beroemdste en duurste koffie ter wereld wordt geteeld. Maar de allerduurste koffie is Kopi Loewak of Civetkoffie uit Indonesië. Kopi is het Indonesische woord voor ‘koffie’ en Loewak is de lokale naam voor de civetkatachtige die verantwoordelijk is voor het nogal bizarre productieproces. Het beestje voedt zich met koffiebessen waarna hij de pitjes uitpoept. De pitten worden daarna gewassen en licht geroosterd, om de smaak te behouden. Omdat de uitgepoepte pitten vrij moeilijk te vinden zijn, is de prijs zeer hoog. Per jaar wordt slechts zo’n 200 kilo Kopi Loewak geproduceerd.

22 SCHRIJVERSCAFÉ

23

Stuur uw gedicht of kort verhaaltje naar [email protected] of Mauritsplaats 24,3012 CD Rotterdam

24 In the Spotlights

OP DE KOFFIE

BIJ De Vereniging van Verlegen Mensen ‘Met verlegenheid kun je leren leven’ Omgaan met collega’s. Een sollicitatieof functioneringsgesprek voeren. Of een praatje aanknopen met dat ene leuke meisje of die waanzinnige jongen. Veel mensen draaien er hun hand niet voor om. Maar als je verlegen bent, stijgt op die momenten het schaamrood naar je kaken. Gemiddeld 40 procent van de mensheid is wel eens verlegen. De helft daarvan is dusdanig verlegen dat het hun leven domineert. Het zijn ruwe cijfers. Maar dat maakt de impact er niet minder van. De angst voor wat anderen van hen denken, is zo groot dat sommigen amper nog het huis uitdurven.

Tekst Ilja Post FOTOGRAFIE Archief

25 Digna Nienhuis en Paul Groenewegen kennen die angst maar al te goed. Gemakkelijk vinden ze het niet om hun verhaal te doen. Maar als de leden van de Vereniging van Verlegen Mensen (VVM) iets hebben geleerd, is het wel om hun angst onder ogen te komen. En dus bikkelen ze dapper door. ,,Van verlegenheid zul je nooit helemaal afkomen. Maar je kunt er wel mee leren leven.” Beiden zijn al van jongs af aan verlegen. Hun verlegenheid openbaarde zich voor het eerst tijdens de puberteit. Op school vonden zowel Digna als Paul moeilijk aansluiting. Veel pauzes en tussenuren brachten ze alleen door. Soms werd er ook gepest. Digna: ,,Als kind wil je niets liever dan erbij horen. Je wilt niet afwijkend zijn, maar juist zijn als alle anderen. Op jonge leeftijd ging me dat best goed af. Als peuter, kleuter of basisschoolleerling hoef je nog geen hele gesprekken te voeren. Lekker met elkaar spelen is dan vaak genoeg. De problemen begonnen pas op de middelbare school… Daar bleek dat ik niet sociaal vaardig genoeg was om mee te komen.” ,,Ik wilde wel een praatje beginnen met de populaire meiden - ik wilde niets liever - maar ik durfde gewoon niet”, vervolgt ze. ,,Alleen al de gedachte eraan was zo verlammend dat ik het bij voorbaat al op gaf. Vrienden die ik had, zaten in hetzelfde schuitje als ik. Ook zij hoorden er niet echt bij. Dat was dan ook gelijk de basis van onze vriendschap. We gingen met elkaar om, omdat we niemand anders hadden.”

De meeste last van hun verlegenheid hebben de twee tijdens informele gesprekken. ,,Tijdens zakelijke gesprekken, waar de gesprekstof redelijk vast staat, red ik me wel”, aldus Digna die werkt bij een assurantiekantoor. ,,Maar een goed gesprek is lastig. Omdat je alleen maar bezig bent met hoe je overkomt, hoor je niets meer van wat de ander zegt. Je denkt continue dat de ander je stom vindt. Ook al is dat helemaal niet het geval. Desondanks heeft het lang geduurd voor ik dat negatieve denkpatroon kon loslaten.” Paul, in tegenstelling tot de getrouwde Digna, is vrijgezel. Hij heeft grootste moeite om af te spreken met een vrouw. Een mooi meisje de tijd vragen, lukt hem nog net. Maar daarna klapt hij dicht. ,,Enorm frustrerend! Uiteindelijk laat ik me toch weer leiden door mijn angst. Nog voor ik een meisje aanspreek, is daar altijd die angst. Op zo’n moment voel ik me rood worden. Ik begin te zweten en te hakkelen.”

‘Dankzij de vereniging leer je voor jezelf opkomen. Ik ben de afgelopen jaren meer uit mijn schulp gekropen’ ,,Voor sommigen is die angst alles overheersend”, knikt Digna instemmend. ,,Ik ken mensen die genoegen nemen met een simpel baantje, terwijl ze veel meer in hun mars hebben. Maar zolang ze hun verlegenheid niet onder controle weten te krijgen, zullen ze nooit boven zichzelf uitstijgen.” Lange tijd hebben Paul en Digna zich erg alleen gevoeld. Alsof niemand anders zo verlegen was als zij. Totdat ze, afzonderlijk van elkaar, een bericht in de krant lazen over de Vereniging van Verlegen Mensen. Bij Paul was het zijn moeder die hem het artikel onder de neus schoof. Hij belde het nummer, vroeg een brochure en aanmeldformulier aan en een jaar

later werkte hij als webmaster voor de vereniging. Paul is degene die ervoor heeft gezorgd dat mensen zich nu ook via internet kunnen aanmelden. En hij is degene die regelmatig uitjes organiseert. ,,Dat is een hele klus”, zegt hij. ,,Want hoewel alleen leden op die uitjes en feestavonden afkomen, is de omgeving niet vertrouwd. Als we een feestzaal afhuren, moet je alsnog een drankje bestellen aan de bar, waar geen verlegen persoon achter staat. Maar samen slaan we ons daar wel doorheen. Dankzij onze vereniging leer je voor jezelf opkomen. Ik ben de afgelopen jaren meer uit mijn schulp gekropen. Via weekendjes weg probeer ik zelfs weer afspraakjes te regelen.” Ook Digna heeft veel profijt van de gesprekken met lotgenoten. ,,De vereniging heeft mij doen beseffen dat je gevoelens kunt sturen. Ik ben verlegen. Maar dat hoeft niet te betekenen dat ik voorgoed de slachtofferrol moet innemen. Met een beetje hulp en sturing kan ik mijn gedachten zo programmeren dat ik mezelf beter ga voelen. Dat lukt niet ineens, want het is een proces. Maar het is fijn om te weten dat ik me niet bij mijn verlegenheid hoef neer te leggen.” Paul en Digna hebben intussen leren omgaan met hun verlegenheid. Hun lidmaatschap van de Vereniging van Verlegen Mensen heeft daar alles mee te maken. Beiden slaagden met vlag en wimpel voor de zelfhulpcursus ‘Hallo, hier ben ik’. Dankzij de georganiseerde uitstapjes en feestjes weten ze hun vaardigheden verder te ontwikkelen. Digna: ,,Een brutaal mens hoop ik nooit te worden. Tevreden zijn met wie ik ben, is goed genoeg.” Voor meer informatie: Vereniging van Verlegen Mensen Telefoonummer: 0174 - 240 707 E-mail: [email protected] Website: www.verlegenmensen.nl

26 PUZZEL

COLUMN 27

KRUISWOORD PUZZEL

HORIZONTAAL 1 onjuist, 5 katholiek, 9 watervogel, 10 koorzang, 11 file, 12 zwemvogel, 14 persoonlijk voornaamwoord, 15 met onbekende bestemming (afk), 16 netwerk, 18 vreemde taal, 21 begeerte, 23 scheepsbouw, 24 rivierarm, 26 meisjesnaam, 27 gevederd dier, 29 verzilverd metaal, 30 aandachtig kijken, 31 parlementsvakantie, 33 African National Congress (afk), 35 poederig, 36 woordenreeks, 38 opgeld, 40 verbond, 41 uitroep van verrassing, 43 bindende regel, 44 westerlengte (afk), 46 oorspronkelijke bewonder van Nieuw-Zeeland, 47 radium (afk), 48 strijkende liefkozing, 50 langs, 51 snelle voortgang, 52 het heilige boek der moslims. VERTICAAL 1 hartelijk, 2 opgewekt, 3 kleuter, 4 vogelbek, 5 ongekookt, 6 ondernemingsraad (afk), 7 mejuffrouw (afk), 8 middagdutje in Spanje, 12 sporenplant, 13 bron, 15 soort scan, 17 humeur, 19 enkeling, 20 spinnenwebdraden, 22 allerliefst, 24 stamsymbool, 25 kookgerei, 27 op grote afstand, 28 oog in een touw, 32 wedstrijdbeker, 33 groei, 34 Amerikaanse inlichtingendienst, 36 houding van een ruiter, 37 onderzoeken, 39 elektrische eenheid, 40 natuursteen, 42 natuur, 43 haat, 45 stuk doek, 47 kustinsnijding, 49 in oprichting (afk), 50 vrouw (afk).

1

Stuur uw oplossing naar: Redactie Ja!, Mauritsplaats 24, 3012 CD Rotterdam. [email protected]

19

51

24

18

37

6

16

19

20 24

14

21

22 26

30

33

51

8

28

31

48

7

17

25

29

34

32 35

36

39 41

30

13

27

44

9

12

23

De oplossing van het vorige nummer was: BROODNODIG 31

5

15

38

3

4

10

11

Onder de inzenders wordt een mooie prijs verloot.

41

3

9

Breng de letters uit de overeenkomstig genummerde hokjes in het diagram over naar de hokjes hieronder. Indien de kruiswoordpuzzel juist is opgelost, ontstaat er een trefwoord.

47

2

45

37

40 42

43

46

47

49

50 52

Doc Slock Marcel Slockers is huisarts. Daarnaast houdt hij zich al meer dan 25 jaar bezig met aan armoede gerelateerde ziektes en kwaaltjes. In deze maandelijkse column beschrijft ‘Doc Slock’ wat hij in zijn werk tegenkomt en geeft hij advies.

De shag van Saskia Saskia heeft een doorrookte stem. Je hoort het direct wanneer ze wakker wordt. Dan kruipt ze hoestend en proestend uit bed. Om vervolgens, het spuug nog uit de gootsteen wassend, haar eerste shaggie van de dag in brand te zetten. Haar conditie is dan ook niet al te best. Met een volle boodschappentas de trap oplopen, voelt voor haar aan als een marathon. Saskia heeft al een paar keer geprobeerd te stoppen met roken. Maar ze houdt het nooit lang vol. Thuis praten ze maar niet meer over nieuwe stoppogingen. Dat is beter voor Saskia’s humeur. Ze heeft er de pest over in als manlief of haar kinderen er weer eens over beginnen. Maar ze is ook niet blij dat haar dochter intussen is gaan roken. Daar geeft ze zichzelf de schuld van. Zij heeft immers het verkeerde voorbeeld gegeven. Gelukkig dat haar zoon nog steeds zwaar anti-roken is. Die moet er niet aan denken om net als zijn moeder zijn volwassen leven lang verslaafd te zijn. Het is treurig dat Saskia haar sigaretten nog altijd niet aan de kant heeft weten te schuiven. Maar vreemd is het niet. Slechts één op de twintig mensen stopt op eigen kracht. De rest heeft daar hulp bij nodig. Tja, ze noemen het niet voor niets een verslaving. Met elke nieuwe sigaret voedt ze haar nicotineverslaving. Het is een ziekte. En een ziekte moet je niet veroordelen, maar behandelen. Veroordeel uw naaste dus niet als hij of zij weer naar een sigarettenpakje of shagbuidel grijpt. Steun diegene juist om hulp te zoeken

geeft raad

bij dokters, praktijkondersteuners of een anti-rookcoach. Want roken mag dan een verslaving - en daardoor een ziekte - zijn; onbehandeld kan het tot ernstige klachten leiden, waaronder longkanker en hart- en vaatziekten. Ook mijn praktijkondersteuner helpt vanuit de huisartspraktijk mensen met stoppen met roken. Afgelopen jaar is veertig procent van de mensen succesvol gestopt. Allemaal dankzij een goede samenwerking tussen patiënt, huisartspraktijk en apotheek. We kijken per persoon wat de beste manier van stoppen is. Vaak zijn daar zes gesprekken voor nodig, in combinatie met nicotinevervangers. Helaas ziet onze minister van Volksgezondheid nog steeds niet het belang in van stoppen met roken. Volgens haar is dat ieders eigen verantwoordelijkheid. Dat het een verslaving is, waarbij mensen professionele hulp nodig hebben, snapt ze niet. Ook ben ik niet blij met

haar beslissing om roken in sommige cafés alsnog toe te staan. Op die manier jaagt ze onbewust honderden mensen de dood in. Ook haar onzinnige idee om de medicijnen tegen roken uit het basispakket te halen, is een teken dat ze geen verstand van zaken heeft. Ik heb een andere mening. Ik gun iedereen een eerlijke kans om voorgoed van de sigaretten af te komen. Zowel Saskia als de rokende lezers onder u. Als ik met dit stukje tien rokers kan laten stoppen. Heb ik meer gezondheidswinst bereikt dan weken lang gewoon huisartsenwerk. Huisarts Marcel Slockers

28 UITAGENDA

AANGEBODEN 29 Fotografie Bart Jansen

GRATISUITAGENDA

Wie zegt er

JA! tegen INES BOOST?

Een dagje-uit hoeft niet duur te zijn. Er is in Nederland van alles te beleven, wat niks of weinig kost. Elke maand selecteert Ja! leuke evenementen, festivals, musea of andere uitjes die gratis, of voor slechts een paar euro,toegankelijk zijn.

Amsterdam en omstreken Reflex Art Miniatuur Museum Ria en Lex Daniëls begonnen dertig jaar geleden met het verzamelen van miniatuurkunstwerken. Inmiddels bestaat de verzameling uit ongeveer 1.700 werken van meer dan 700 kunstenaars, van 70 verschillende nationaliteiten. De hele collectie is ondergebracht in het Reflex Art Miniatuur Museum. Adres: Weteringschans 83, Amsterdam Stadsarchief Neem een duik in het verleden van onze hoofdstad. Het Stadsarchief is het historisch documentatiecentrum van de stad Amsterdam met 35 kilometer archieven. Hier blijft alles bewaard. Ook vind je hier een historische collectie met kaarten, tekeningen, prenten en foto’s. Daarnaast zijn er ook leuke rondleidingen. Adres: Vijzelstraat 32, Amsterdam

Rotterdam en omstreken Centrum Beeldende Kunst Sinds een kwart eeuw stimuleert het Centrum Beeldende Kunst de Rotterdamse kunstenaars. Via tentoonstellingen en activiteiten probeert het CBK de Rotterdamse kunst een podium, een plek te geven en met publiek in contact te brengen. Adres: Nieuwe Binnenweg 75, Rotterdam

Showroom MAMA MAMA is een project van stichting Public Art Squad. Het is een instelling voor kunst en cultuur. Ze organiseren kunsttentoonstellingen met werken van jonge kunstenaars. Ook organiseren ze projecten op het gebied van kunst en cultuur in en rondom Rotterdam. Naast deze tentoonstellingen zijn de kunstenaars van MAMA steeds op zoek om met kunst en cultuur een breed publiek te bereiken. Adres: Witte de Withstraat 29, Rotterdam

Utrecht en omstreken Pygmalion Beeldende Kunst Deze organisatie is gespecialiseerd in de Nederlandse schilderkunst van het einde van de negentiende eeuw. De collectie bestaat uit schilderijen, tekeningen en beelden uit de periode 1850 tot en met 1950. Ook bevat de collectie manuscripten, foto’s, bijzondere boeken en zeldzame tijdschriften. Pygmalion organiseert twee keer per jaar een tentoonstelling, in het voorjaar en in het najaar. Bezoekers kunnen langskomen op afspraak. Telefoonnummer: 046-556736. Langegracht 44, Maarssen

Het Museum voor het kruideniersbedrijf Dit museum is gevestigd in het romantische kruidenierswinkeltje van Betje Boerhave. Het winkeltje stamt uit 1873 en bevindt zich tussen Neude en het Janskerkhof, op vijf minuten van het Domplein. Zoetekauwen kunnen hun genot op met de heerlijke ouderwetse puntzakken snoep, die worden gewogen op een echte bascule weegschaal. Adres: Hoogt 6, Utrecht

Tilburg en omstreken

Groningen en omstreken

Friesland en omstreken

Kinderboerderij De Leijhoeve Deze kinderboerderij is een ware belevenis. Kinderen, en uiteraard ook volwassenen, kunnen op deze plek de dieren van heel dichtbij bekijken. Vooral in het voorjaar, wanneer de weide in bloei staat, is kinderboerderij de Leijhoeve een absolute aanrader. Adres: Bredaseweg 570, Tilburg

Kaatsmuseum Het oudste sportmuseum van Nederland is helemaal gericht op de Friese sport kaatsen. Naast leuke anekdotes en speluitleg krijgt de bezoeker mogelijkheid het zelf ook eens te proberen. Het Kaatsmuseum wordt mogelijk gemaakt door de Koninklijke Nederlandse Kaats Bond (KNKB). Volwassenen: 2,50 euro Kinderen: 1,50 euro 65+’ers 1,50 euro. Adres: Voorstraat, Franeker

Den Haag en omstreken

Maastricht en omstreken

Wie Groningen van boven wil zien, kan terecht in de Martinitoren. d’ Olle Grieze, zoals de Groningers de hoogste toren van de stad noemen, stamt al uit de 13e eeuw. De toren hoort bij de Martinikerk. Met zijn 97 meter hoogte is de toren de vier na hoogste in Nederland. Volwassenen betalen 3 euro entree, kinderen 2 euro. Adres: Grote Markt, Groningen

Jamsessie De bekendste contrabassist uit Amsterdam, René van Beeck, host elke dinsdagavond een jazz-avond in de Haagse club Danzig. Elke week staat er een andere formatie van bekende muzikanten die de avond tot een succes maken. Na dit optreden volgt een verrassende, opzwepende en professionele jamsessie. Adres: Lange Houtstraat 9, Den Haag

Het Drielandenpunt Deze plek ligt op de grens van Nederland, België en Duitsland. Tevens is het het hoogste punt van Nederland, namelijk 323 meter boven NAP. Rond dit punt is van alles te doen. Vanaf Taverne de Grenssteen beginnen allerlei mooie wandelingen. Adres: Viergrenzenweg 97, Vaals

Museum van het Ambacht Het Museum van het Ambacht is een piepklein museum in het hart van Den Haag, waar maximaal acht bezoekers tegelijk terecht kunnen. In drie kleine historische pandjes vindt de bezoeker diverse oude gereedschappen. Adres: Oog in ‘t Zeilstraat 44

Jekerdal De natuurtuinen van Jekerdal worden onderhouden door vrijwilligers. In de instructieruimte wordt uitleg gegeven over tuinieren en het creëren van een eigen natuurtuin. Ook is de ruimte beschikbaar voor vergaderingen en workshops. Alles voor de echte tuinder en natuurliefhebbers. Adres: Drabbelstraat 7, Maastricht

Museum Het Joodse Schooltje Dit was tot 1996 een oud schoolgebouwtje, maar werd daarna gerestaureerd als museum en monument ter nagedachtenis aan de Joodse inwoners van Leek. In de stenen plakkaten aan de buitenmuur van het museum Het Joodse Schooltje staan de namen gegraveerd van alle Joodse inwoners van Leek die in de Tweede Wereldoorlog werden weggevoerd en vermoord. In dit schoolgebouwtje kregen de Joodse kinderen van Leek les in de Joodse Religie en de Hebreeuwse taal. Ontdek nu de Joodse geschiedenis van Leek in dit museum. Adres: Samuel Leviestraat 10, Leek

Regthuys Abbekerk Neem een kijkje in de geschiedenis van West-Friesland. Vroeger bevond zich in dit gebouw een rechtbank, waar vier dorpen gebruik van maakten. De geschiedenis blijft bewaard nu het gebouw is omgetoverd tot museum. Volwassenen betalen 1 euro. Kinderen krijgen gratis toegang. Adres: Dorpstraat 48, Abbekerk

Naam: Ines Boost Geboorteplaats: Naumburg, Duitsland Educatie: HBO-opleiding voor sociaal werkster Talen: Nederlands, Duits Hobby’s: Schilderen, lezen, klassieke muziek, tuinieren Bijzonderheden: Kwam in 1997 voor de liefde naar Nederland

Zeeland en omstreken

Ik heb in Nederland tien jaar gewerkt als docent Duits bij ROC Zadkine in Rotterdam. Drie jaar geleden ben ik noodgedwongen gestopt door een burn-out. In de tussentijd ben ik samen met een re-integratiebureau op zoek geweest naar een nieuwe baan, maar dat liep op niets uit. Ik moest om privéredenen namelijk regelmatig afreizen naar Duitsland.

Milieu Educatie Centrum De Bevelanden Van vogels kijken met de boswachter en lekkere vogelhapjes maken, tot in het donker luisteren naar de geluiden van de nacht. Voor scholen is er gratis een cursusruimte met lesmateriaal ter beschikking. De toegangskosten bedragen 1 euro per persoon. Adres: Kattendijksedijk 23, Goes

Wat voor werk heb je allemaal gedaan?

Naar wat voor een baan ben je nu op zoek?

Het lijkt mij erg leuk om met gehandicapten, ouderen of kinderen te werken. Ik heb sociaal maatschappelijk werk altijd heel erg leuk gevonden. En ik heb er de diploma’s voor. In mijn jeugd was ik ook altijd met sociale dingen bezig. Zo heb ik in mijn schooltijd in Duitsland een schoolkrant opgericht. Waarom moet een werkgever met jou in zee gaan?

Ik zet me graag in voor andere mensen. Ik ben echt een gever. Andere mensen helpen, dat vind ik leuk. Zowel in mijn werk als daarbuiten. Zo maak ik bijvoorbeeld regelmatig kleding voor vrienden. Dat geeft mij voldoening. Heeft u interesse in de diensten van Ines Boost? Mail onze redactie: [email protected]

30 COLUMN

HUMOR 31

Eerste Hulp bij Ouderschap Tonja Roodenburg is een gedreven gezinscoach. Dagelijks ondersteunt ze gezinnen die, door wat voor omstandig­heden dan ook, haar hulp nodig hebben. In Ja! geeft ze, aan de hand van voorbeelden uit de praktijk, opvoedkundige tips aan lezers.

SPELEN Een vader belt mij op met een leuke, serieuze vraag: ‘Hoe kan ik leren spelen met mijn kinderen van 2, 3 en 5 jaar oud?’ Hij vertelt dat hij het vooral in huis met de kinderen lastig vindt te bedenken wat hij met ze kan doen. Een week na het telefoontje sta ik in zijn huiskamer. De tv staat hard aan op een schreeuwerige kinderzender. Zijn dochtertje van 3 jaar kijkt gefascineerd. Op de bank zit zijn zoontje van 5 jaar met een speelgoedapparaat waar veel geluid uitkomt. Vader staat met zijn dochtertje van 2 jaar op de arm, zijn mobiel rinkelt in zijn broekzak. Na overleg met mij zet de vader de tv uit. ,,Kom, we gaan een spelletje doen. Deze mevrouw gaat het ons leren”, zegt hij enthousiast. De kinderen krijgen de opdracht kleine spulletjes te verzamelen. Een pen, een lepeltje, een speentje, papa’s mobiel, van alles leggen ze op tafel. ,,Kijk goed”, zeg ik. ,,Ik tel tot 10 en dan gaat het kleedje erover”. Mijn hand pakt vervolgens onder het kleedje één van de attributen weg. ,,Hokus spokus.... wat is er weg?”, vraag ik en tegelijkertijd trek ik het kleedje weg. De kinderen kijken aandachtig. ,,Het autootje!”, roept de oudste. Dan mag hij iets onder het kleedje weghalen en daarna zijn zusje. Na wat varianten gespeeld te hebben, waarbij meer voorwerpen “verdwijnen”, geef ik vader een cd’tje met kinderliedjes en vraag hem dat op te zetten. We pakken lepels, pannen en deksels en zingen en springen en slaan mee met de muziek. Ik zie vader en de kinderen lachen en spelen. Na een kwartiertje vraagt vader hijgend: ,,Hoe krijg ik ze nu weer rustig?” Ik stel hem voor de muziek uit te zetten en een verhaaltje voor te lezen. Even later legt hij de jongste in bed voor haar middagslaapje en de andere twee mogen een tekenfilm kijken. Vader zegt verrast te zijn, dat spelen met de kinderen zo leuk en makkelijk is. Mijn advies is simpel. Je hebt geen speelgoed nodig om te kunnen spelen. Neem de tijd en besteed aandacht aan de kinderen. Zet de tv en mobiele telefoon vaker uit en speel! Heeft u een vraag aan Tonja? Stuur dan een e-mail naar [email protected]

Henk Schouten is een voetballegende. In de jaren ’50 speelde hij voor het Nederlands elftal. Op 2 april 1956 schreef Henk geschiedenis. Hij scoorde 9 doelpunten in één wedstrijd. Henk, bijna 80 jaar inmiddels, schittert nog elk weekeinde in de vaderlandse voetbalstadions. Niet meer als veelscorende spits, maar als moppentapper. In Ja! vertelt de topscorer aller tijden elke maand zijn laatste nieuwe.

LACHEN

MET HENK Moeilijk woord Schaatsers Henk Angenent en Eric Hulsebosch zitten bij elkaar in de klas. Dan vraagt de juffrouw: ,,Wie kan er voor mij een moeilijk woord opnoemen?” De kleine Henk Angenent steekt zijn vinger op, en zegt: ,,Intelligent.” ,,Keurig”, zegt de juf. Vervolgens schrijft ze het woord op het schoolbord. ,,En weet je misschien ook wat het woord betekent?”, vraagt de juf aan Henk Angenent. ,,Jawel juf, dan ben je slim en knap.” De juffrouw is zeer tevreden en steekt haar duim. ,,Weet iemand nog een moeilijk woord?” vraagt ze. Eric Hulsebosch steekt zijn vinger op en roept: ,,Kritisch.” De juffrouw is weer zeer tevreden. Wederom schrijft ze het woord op het bord. ,,En weet je ook de betekenis van dit woord, Eric? ,,Tuurlijk juf. Da binne die dinge woar oe mie schrieft op de bord.”

is op zoek naar enthousiaste vrijwilligers voor enkele uren per week. • Chauffeurs (met rijbewijs B) • Duizendpoten • Regelneven Heeft u zin om ons team te komen versterken? Neem dan contact op met coördinator Koen Freijssen 06 – 50 40 45 03 of via

Deze column wordt mede mogelijk gemaakt door Radar.

[email protected]

Wil jij écht iets voor mensen betekenen?

In de zorg word je met open armen ontvangen. Heb je momenteel geen werk maar zou je wel weer aan de slag willen? Kies dan voor een baan in een verpleeg- of verzorgingshuis, de thuiszorg of kraamzorg. Daar kun je écht iets voor mensen betekenen en ben je verzekerd van een mooie toekomst.

Ontdek jouw mogelijkheden op open armen.nl