1
WorkSkills samengevat DOEL: 9 Deelnemers vinden eerder werk / gaan (eerder) terug naar school / blijven op school 9 Deelnemers vinden een beter betaalde baan/ beter passende baan 9 Basisprincipe (voor trainers): vertrouw op het proces 9 Doelen: o Richting geven aan inspanningen / dagelijkse activiteiten o Plan van aanpak maken (zo concreet mogelijk) o Groter zelfvertrouwen o Betere sociale vaardigheden (communicatie/netwerk) o Groter probleemoplossend vermogen 9 Trainer: o Empathie o Onvoorwaardelijke steun o Concrete positieve feedback o Negatief gedrag negeren o Trainers doen voor o Deelnemers nemen over
TIJDENS DE TRAINING: De trainer: 9 Creëert een veilige omgeving 9 Doet het “juiste”gedrag voor 9 Steunt positief gedrag 9 Introduceert onderwerpen 9 Stuurt en overziet De leerling 9 Identificeert problemen 9 Vindt oplossingen 9 Denkt met de anderen mee 9 Leert met problemen om te gaan 9 Oefent vaardigheden BASISREGELS Workskills 9 Vertrouwelijkheid 9 Luisteren naar elkaar, respect voor elkaar 9 Regel “beurt overslaan” 9 Maak het leuk en hou het leuk 9 ……. (ideeën uit de groep) MECHANISMEN 9 sociale steun 9 self-efficacy (zelfvertrouwen op een specifiek gebeid) 9 ervaren trainers bieden steun 9 omgaan met tegenslagen, gehard zijn tegen tegelsagen en anticiperen op tegenslagen 9 actief leren
Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door financiering uit het Europees Sociaal Fonds
2
Opzet project ¾ Voorbereidingen ¾ Introductie, Coaching en Screening dagen ¾ Werving en selectie van leerlingen/jongeren ¾ Trainingen (verzorgd door TNO trainers) ¾ 1 op 1 coaching
Onderzoek (vanaf de training 12 maanden)
Verbeterslag
¾ Train de trainer (5 dagen) ¾ Trainingen (verzorgd door de begeleiders) ¾ 1 op 1 coaching
Daarnaast en daarna 9 Intervisie 9 Verantwoording 9 Disseminatie 9 Mainstreaming
Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door financiering uit het Europees Sociaal Fonds
Onderzoek (vanaf de training 12 maanden)
3 Selectie van leerlingen op basis van dossiers/databestanden
Randomiseren (Euro opgooien)
Controle groep
Workskills groep
Introductiegesprek P1 invullen + toestemming (of schema gegevens weigeraars)
Gegevens doorgeven aan contactpersoon
Introductiegesprek
Locatie-
P1 invullen + toestemming (of schema gegevens weigeraars)
rege len
Gegevens doorgeven aan contactpersoon
(deelnemers en weigeraars + evt vragenlijsten)
Training
(deelnemers en weigeraars + evt vragenlijsten)
O N D E R Z O E K
COACHING (max. 2 weken na einde training)
Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door financiering uit het Europees Sociaal Fonds
REGULIERE BEGELEIDING EN COACHING
4
Werving, selectie en introductie Stap 1: op basis van dossiers/databestanden Inclusie Criteria: 9 (dreigend) voortijding schoolverlaters 9 zonder startkwalificatie 9 alle niveau’s 9 tussen de 15 en 22 jaar 9 geen deelname aan ander EQUAL project Eventuele exclusie: 9 ernstige psychische problematiek 9 ernstige verslaving 9 geen begrip van de Nederlandse taal >>> stap 1 kan evt door anderen gedaan worden (of informatie aangeleverd worden), waarna de gegevens aan jullie wordt doorgegeven
Stap 2: randomiseren: komt iemand in de controlegroep of de Workskills groep?
Kan door een euro op te gooien: kop = controlegroep, munt = Workskills groep
Het maakt niet uit op welke manier, als het maar willekeurig is in welke groep iemand belandt Stap 3 A: Introductiegesprek voor de Workskills groep
Doel: werven voor deelname aan de training Onderwerpen uitvragen: 9 Denken over de toekomst als…. 9 Welke verantwoordelijkheden heb je dan? 9 Wat is er nodig om je daar op voor te bereiden Inschatting maken: geschikt voor Workskills Inclusie Criteria: 9 de leerling wil meedoen 9 wil om te veranderen 9 inzicht dat het nu niet goed gaat 9 inzicht dat je hulp kan gebruiken Eventuele exclusie: 9 ernstige psychische problematiek 9 ernstige verslaving 9 agressief gedrag 9 NL taal
Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door financiering uit het Europees Sociaal Fonds
5 Let op: ben voorzichtig met deze “zachte” in- en exclusiecriteria: als je twijfelt, kun je iemand beter laten instromen dan iemand bij voorbaat uitsluiten
Introduceren /motiveren 9 Workskills training kort beschrijven 9 Weerstanden wegnemen 9 Basisregels training benoemen (vertrouwelijkheid, respect voor elkaar, “beurt overslaan” regel) 9 TNO informatie over training uitreiken 9 TNO-onderzoek kort introduceren (wordt door de trainers op de eerste dag van de training verder gedaan) 9 Toestemming vragen om NAW-gegevens doorgeven aan TNO (voor uitnodiging van de training, extra informatie, etc) 9 Eerste vragenlijst (P1) laten invullen. 9 Voor degene die niet mee willen werken wordt het schema voor de gegevens weigeraars ingevuld.
Overhaal tips: 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9
Studiepunten Je gaat een plan maken om later rijk te worden Uitleggen wat het oplevert voor de jongere De groep bestaat uit jongeren met dezelfde leeftijd, dezelfde situatie, dezelfde onderwerpen/vragen waar hij/zij tegen aanloopt Samen brainstormen over oplossingen Waarom zou je niet meedoen? Wat houdt je tegen? Daarna 1 op 1 begeleiding, dus we laten je daarna niet vallen Na de training kun je….. Uit eigen ervaring spreken: concrete succesverhalen vertellen van jongeren die heel veel aan de training hebben gehad Je hebt zelf een uitvoerbaar stappenplan gemaakt De training helpt je om…. (bijv. te weten wat je wil) De vragen en weerstanden van de jongere serieus nemen en proberen daarop in te haken Concreet vertellen wat de training inhoudt (5 dagdelen, in een groep, veel input van de jongeren: ze hebben veel invloed op de onderwerpen die aan bod komen) Maatwerk benadrukken Ik vertrouw erop dat jet het gaat lukken om….. Weerstanden wegnemen o Reiskosten vergoeding o Ik heb geen geld, dus ik moet werken en heb geen tijd voor een training o Een groep met mensen die ik niet ken o Een groep met mensen die ik wel ken (ik wordt gepest met wat ik vertel) BASISREGELS BENOEMEN
Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door financiering uit het Europees Sociaal Fonds
6
Stap 3 B: Introductiegesprek controle groep
Doel: werven voor deelname aan het onderzoek Introduceren /motiveren 9 Onderzoek kort beschrijven: introduceren als iets positiefs, niet als een “troostprijs” o Onderwerpen: hun mening over school, werken , de begeleiding die ze krijgen en de plannen voor de komende tijd o Doel: begeleiding van jongeren verbeteren 9 Weerstanden wegnemen o TNO gaat vertrouwelijk om met de informatie o Informatie wordt anoniem verwerkt o Het kost niet heel veel tijd (15 minuten per vragenlijst) 9 TNO informatie over het onderzoek uitreiken 9 Toestemming vragen om NAW-gegevens doorgeven aan TNO (toestemmingsformulier invullen) 9 Eerste vragenlijst (P1) laten invullen 9 Voor degene die niet mee willen werken wordt het schema voor de gegevens weigeraars ingevuld. LET OP: er mag niet worden geschoven met deelnemers tussen de beide condities!
Stap 4: Informatie over deelnemers en weigeraars doorgeven aan contactpersoon Voor TNO is het ook belangrijk te weten hoeveel mensen niet willen deelnemen of door jullie geexcludeerd worden (de gegevens kunnen genoteerd worden op het format dat TNO aanlevert)
Stap 5: De contactpersoon geeft informatie over deelnemers en weigeraars door aan TNO
Stap 6: TNO stuurt een uitnodiging naar de deelnemers van de Workskills groep
Stap 7: training
Tijden van de training: Maandag: 12.00 -.16.30 (uur eerder voor invullen van ESF formulieren) Dinsdag – donderdag: 13.00 – 16.30 Vrijdag: 13.00 – 17.00 (iets langer door vragenlijst en certificaatuitreiking). De betrokkenen kunnen gedurende de week voor of na de training de begeleiders vragen stellen over WorkSkills. Daarnaast is het leuk om op vrijdag aanwezig te zijn bij de certificaat uitreiking. Hier wordt over elke deelnemer iets persoonlijks verteld. Houd hierbij wel rekening met de methodiek van de training! In overleg met de trainers wordt een tijdstip bepaald.
Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door financiering uit het Europees Sociaal Fonds
7
Stap 8: 1 op 1 begeleiding
DO’s 9 Vragen : wat verwacht je? 9 Positief blijven en bekrachtigen 9 Dingen en ideeën niet direct van tafel vegen, maar serieus nemen 9 Naar zichtbare resultaten werken 9 Ook naar gevoel vragen (niet alleen naar prestaties) 9 Doen wat je zegt (je beloftes nakomen) 9 Doorvragen / interesse tonen (oprecht) 9 Vragen hoe ze de cursus hebben ervaren 9 Vragen naar stappenplan 9 Vertrouwen opbouwen DONT’S 9 Oplossingen aandragen (probleem eigenaar worden) 9 Waarom vraag stellen (kan beschuldigend worden ervaren) 9 Dingen beloven die je niet kan waarmaken 9 Ongeduldig zijn/ snel resultaat willen zien (resultaat kan ook later komen)
Contactpersoon TNO Heleen Paagman
023-5549354
[email protected]
Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door financiering uit het Europees Sociaal Fonds
8
Bijlagen 1. Samenvatting over de training
2. Informatie over de theorieën achter de methode 3. Effectonderzoek 4. Checklist lokatie WorkSkills
Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door financiering uit het Europees Sociaal Fonds
9 1. Samenvatting over de training
WorkSkills is een wetenschappelijk onderbouwd interventieprogramma voor jongeren in de vorm van een workshop en is bedoeld om deelnemers te laten nadenken over hun keuzemogelijkheden en beroepsperspectieven. De doelstelling is jongeren zonder startkwalificatie te steunen, te motiveren en te begeleiden bij hun voorbereiding op (de terugkeer naar) onderwijs, de arbeidsmarkt of een combinatie van beide (duale trajecten). Een belangrijk aspect van de training is het versterken van het zelfbeeld en het zelfvertrouwen in beroepsgeoriënteerde mogelijkheden. De training is bedoeld om de positie van de deelnemer te versterken bij het beroepsgeoriënteerd denken en handelen. De training wordt vijf dagen achter elkaar gegeven, ongeveer vier uur per dag. Meestal is dit in de middag. Er zijn verschillende onderwerpen die worden behandeld in de training. Dit zijn: •
Het beste uit jezelf halen;
•
Omgaan met stress en communicatie;
•
Je mogelijkheden inzetten voor je toekomst;
•
Netwerken en omgaan met tegenslag;
•
Plannen maken voor de toekomst.
Tijdens de training worden er veel handouts uitgedeeld met informatie of oefeningen. De deelnemers krijgen een map waarin ze alle handouts van de training in kunnen verzamelen en bewaren.
Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door financiering uit het Europees Sociaal Fonds
10
2. Informatie over de theorieën achter de methode
WorkSkills onderscheidt zich van andere trainingsprogramma’s door de gebruikte methodiek. De methodiek is bijzonder omdat zij zich niet primair richt op het aanleren van vaardigheden, maar vooral op het zelfvertrouwen, de competentiebeleving en het probleemoplossend vermogen van de deelnemers (Blonk & Brenninkmeijer, 2004). Daarnaast onderscheidt het programma zich door veel waarde toe te kennen aan de coachende houding van de trainers, de zogenaamde ‘facilitators’ (begeleiders), als tegenstelling tot de rol van ‘tutors’ (onderwijzers). De training wordt vier uur per dag, op vijf aaneengesloten dagen gegeven. De groepen bestaan idealiter uit ongeveer 15 deelnemers. Per groep zijn twee trainers aanwezig. Het programma is strak geprotocolleerd en staat beschreven in een gedetailleerd werkboek dat de trainers hanteren. De oefeningen hebben als doel de deelnemers succesvol beroepsgeoriënteerde gedrag aan te leren en hebben een opbouwend karakter. De ‘Skills-interventies’ zijn gebaseerd op vijf theoretische principes die onderling overlap vertonen en elkaar beïnvloeden. Het eerste principe is sociale steun van de groep en van de trainers. Door onvoorwaardelijke acceptatie en het tonen van empathie (Rogers, 1951) wordt een veilige, ondersteunende omgeving gecreëerd. Volgens Blonk en Versteeg (2002) is sociale steun vanuit de omgeving en vanuit een nieuwe groep noodzakelijk om vaardigheden te (durven) oefenen en om vol te houden bij tegenslagen. Het tweede principe is de referentiekracht van de trainers. Uit onderzoek is gebleken dat de invloed die trainers hebben op deelnemers afhankelijk is van de mate van waardering voor die trainers (van Ryn & Vinokur, 1992). De trainers bouwen aan vertrouwen en ondersteunen de deelnemers door middel van empathie, oprechtheid en een onvoorwaardelijke positieve houding. Het derde principe is harden tegen tegenslag (Meichenbaum, 1985), ook wel ‘stressinoculatie’ (het inenten tegen stress) genoemd. De deelnemers leren te anticiperen op eventuele belemmeringen en teleurstellingen in de toekomst. Het doel is dat de deelnemers niet vervallen in oud (ineffectief) gedrag. Zo worden in WorkSkills strategieën gebruikt om problemen op te lossen. Hiertoe worden in de groep oplossingen bedacht om mogelijke belemmeringen aan te pakken. Stressinoculatie helpt mensen om (1) hun bron van frustratie te herkennen (2) een probleem te zien als iets dat opgelost kan worden en (3) een strategie te bedenken om het probleem op te lossen. Als deelnemers stressvolle situaties leren
Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door financiering uit het Europees Sociaal Fonds
11 herkennen en hiermee omgaan, wordt hun zelfvertrouwen verbeterd en hiermee ook de manier waarop zij zoeken naar een opleiding/ baan. Ze zien dat er meerdere manieren zijn om met tegenslagen om te gaan. Door het volgen van WorkSkills wordt er een toename van ‘stressinoculatie’ verwacht. Het vierde principe is het steunen van effectief gedrag, gebaseerd op de theorie van Skinner (1953). Positief gedrag van de deelnemers wordt benadrukt en bekrachtigd. De oefeningen die de deelnemers uitvoeren zijn zodanig ingericht dat de deelnemers elkaar aanmoedigen en ondersteunen. Dit ondersteunende gedrag wordt vervolgens weer bekrachtigd door de trainers. Het laatste theoretische principe is actief leren (Bandura, 1986). Deelnemers aan de workshop hebben een actieve rol in de training en er is veel interactie tussen de deelnemers. De nadruk ligt op de al aanwezige kennis bij de deelnemers, die door middel van oefeningen (bijvoorbeeld brainstormen, rollenspelen of discussie) naar boven wordt gehaald. De reden voor deze aanpak is dat deelnemers eerder oplossingen en adviezen aannemen van groepsgenoten dan van trainers (Caplan, Vinokur & Price, 1997). Door deze vijf theoretische principes heeft de training een ander karakter dan andere trainingen. Er staat geen docent die ‘wel even vertelt hoe het moet’, maar er staan twee ‘facilitators’ die het groepsproces sturen. De deelnemers worden als informatiebron gezien en de interactie tussen de deelnemers wordt benadrukt. Effectief gedrag wordt herkend en benadrukt. De nadruk ligt op “geloven dat je het kunt” in plaats van “zorgen dat je het goed doet”.
Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door financiering uit het Europees Sociaal Fonds
12
3. Effectonderzoek
TNO heeft een vragenlijst ontwikkeld om het effect van WorkSkills te onderzoeken. TNO zal het vragenlijstonderzoek en de bijbehorende logistiek uitvoeren. Om u inzicht te geven in dit onderzoek zal hieronder kort worden weergegeven wat dit onderzoek inhoudt.
De vragenlijst meet verschillende concepten. Voorbeelden zijn gedrag (wat heeft de jongere gedaan, self-efficacy (zelfvertrouwen) en de attitude ten opzichte van school. Door het afnemen van de vragenlijst op verschillende momenten bij de WorkSkills- en de controlegroep, onderzoeken wij het effect van de training. De scores van de twee groepen worden met elkaar vergeleken. Beide groepen krijgen dezelfde vragenlijst. De WorkSkillsgroep krijgt drie vragenlijsten: bij het introductiegesprek (P1), aan het eind van de training (P2) en drie maanden na de training (P3). De controlegroep vult twee vragenlijsten in: tijdens/na het introductiegesprek (P1) en een drie maanden daarna (P3). De controlegroep vult de P2 dus niet in, voor deze groep zijn gedragsveranderingen onwaarschijnlijk. Na een half jaar en na een jaar worden de deelnemers van beide groepen nog gebeld om in kaart te brengen waar ze op dat moment mee bezig zijn. Het is dus belangrijk dat de mobiele nummers van de deelnemers bekend zijn.
Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door financiering uit het Europees Sociaal Fonds
13
4. Checklist lokatie WorkSkills
•
Een ruimte voor maximaal 20 personen
•
Ruimte reserveren voor vijf volle dagen;
•
Bij voorkeur de hele week dezelfde ruimte gereserveerd houden voor de training, zodat flipovers kunnen blijven hangen;
•
Geen tafels om aan te zitten!! Enkel een paar aan de zijkant om materialen op te leggen;
•
Stoelen in een kring;
•
2 flipovers en -papier;
•
mogelijkheid om flipovers aan de muur te laten hangen met schilderstape;
•
TNO op de hoogte stellen van lokatie (adres, zaal, datum), zodat dit kan worden vermeld in de uitnodiging (met routebeschrijving).
•
Voor de eerste dag een simpele lunch
•
Koffie/thee
Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door financiering uit het Europees Sociaal Fonds
14
Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door financiering uit het Europees Sociaal Fonds
15 Selectie van leerlingen op basis van dossiers/databestanden
Randomiseren (Euro opgooien)
Controle groep (CG)
Workskills groep (WG)
WG
Introductiegesprek - info geven - toestemmingsformulier - vragenlijst P1 laten invullen
Gegevens doorgeven aan contactpersoon (deelnemers én weigeraars)
WorkSkills training
COACHING (max. 2 weken na einde training)
Locatierege len
TNO
Verzorgt informatie, toestemming sformulier en P1
CG
Verzorgt toestemming sformulier en P1.
Introductiegesprek - info geven - toestemmingsformulier - vragenlijst P1 laten invullen
Gegevens doorgeven aan contactpersoon (deelnemers én weigeraars)
Stuurt uitnodiging naar deelnemers
Verzorgt training. P2 wordt direct na de training ingevuld.
3 maanden na de training wordt P3 verstuurd.
3 maanden na P1 wordt P3 verstuurd
6 maanden later bellen
6 maanden later bellen
12 maanden later bellen
12 maanden later bellen
Analyseren resultaten Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door financiering uit het Europees Sociaal Fonds
REGULIERE BEGELEIDING EN COACHING