Saffierandelmethodiek
S
rde beh e e s a n 18 jaar f e e g 14 e d en iden tuss en e m r o o v sproblem g a z e g n rags- e t met ged en op he m le b o r p ige ksualiteit en ernst e s n e s an relatie gebied v
SAFFIER De Hoenderloo Groep is een organisatie voor Jeugd en Opvoedhulp & Educatie die inspringt op actuele problemen vanuit de samenleving. Wij bieden een passend residentieel zorgaanbod voor een specifieke doelgroep meiden, namelijk meiden met gedrags- en gezagsproblemen en ernstige problemen op het gebied van relaties en seksualiteit. Met het zorgprogramma van Saffier – dat start op 1 oktober 2010 weten we meiden door middel van een gefaseerde aanpak te motiveren om tot ander gedrag te komen. In een zo open mogelijke en veilige omgeving is Saffier een passend alternatief voor dreigende onveiligheid en kan een goed alternatief zijn voor een gesloten plaatsing.
Saffier samengevat ■
■
■
■
■
■
Voor meiden tussen de 14 en 18 jaar met gedrags- en gezagsproblemen en ernstige problemen op het gebied van relaties en seksualiteit. Saffier biedt een gefaseerde behandelmethodiek met drie fases van ieder zes maanden: Fase 1 – losmaken van de oude situatie door verblijf en behandeling van een half jaar in Ierland Fase 2 – opbouwen en vasthouden van nieuw gezond gedrag door verblijf en behandeling van een half jaar in een kleinschalige leef- en leeromgeving nabij De Hoenderloo Groep Fase 3 - begeleide terugkeer naar het eigen systeem, doorstroom naar vervolghulpverlening of naar zelfstandigheid In alle fases is sprake van een combinatie van behandeling, onderwijs en een passende vrijetijdsbesteding Saffier investeert intensief in de (weder)opbouw van een gezond, krachtig netwerk voor de meiden. Binnen Saffier maken we gebruik van kleinschalige voorzieningen voor drie meiden, zowel in Ierland als in Nederland. Wettelijk plaatsingskader: open jeugdzorg
Doelgroep Saffier Meiden tussen de 14 en 18 jaar met gedrags- en gezagsproblemen en ernstige problemen op het gebied van relaties en seksualiteit. Ten gevolge daarvan voelen ze zich aangetrokken tot ‘foute’ jongens en mannen, waardoor ze (het risico lopen te) belanden in criminele circuits of in de prostitutie. Gedragskenmerken ■ De meiden hebben weinig tot geen reflectie op hun gedrag (weinig/geen probleembesef). ■ De meiden hebben ernstige problemen op het gebied van relaties en seksualiteit (grensoverschrijdend seksueel gedrag en/of promiscue gedrag). ■ De meiden hebben ernstige gezags- en gedragsproblematiek. ■ Er is sprake van stagnatie in de ontwikkeling.
■
Ouders en hulpverleners hebben geen
■
Er bestaat risico op afglijden.
vat meer op de meiden.
Contra-indicaties ■ overheersende psychiatrische problematiek ■ overheersende agressieproblematiek ■ overheersende verslavingsproblematiek ■ IQ < 80
Gefaseerde behandelmethodiek Voor deze doelgroep meiden is een behandelprogramma ontwikkeld, dat bestaat uit drie fases van ieder zes maanden. Aan elke fase zijn specifieke doelstellingen gekoppeld, die uiteraard zijn uitgewerkt in het hulpverleningsplan van de jongere. Empowerment, eigen regie en perspectief vormen de rode draad.
Fase 1 – losmaken van de oude situatie Deze eerste fase van de behandeling vindt plaats in Ierland, de meiden verblijven daar een half jaar. De buitenlandinterventie heeft als doel: ■ Separatie: meiden voelen zich veilig, de directe angst voor de pooier/onveilige netwerken verdwijnt omdat er geen contact mogelijk is door de afstand. Meiden maken zich los van oude disfunctionele netwerken. ■ Patroonbreuk: deze werpt het meisje terug op zichzelf en bevordert het snel opbouwen van een intensief contact en een hulpverleningsrelatie met een betrouwbaar, professioneel (echt)paar (pedagogisch medewerkers). ■ Komen tot zelfreflectie: gezonde reflectie op oude netwerken en problematiek. ■ Betekenisvol zijn: door het vervullen van zorgtaken tijdens het verblijf in het buitenland blijkt dat het meisje iets kan betekenen en belangrijk kan zijn voor een ander. ■ Onderwijs volgen: de meiden volgen onderwijs door middel van ‘Leren op Afstand’. Zij zijn een dagdeel per dag onder begeleiding bezig met hun individuele lesprogramma. Hiervoor is een speciaal ingerichte locatie beschikbaar. ■ Herstellen van dag- en nachtritme.
Om deze fase te laten slagen, werken we intensief samen met ouders of verzorgers vanuit de werkwijze van Sociale Netwerk Strategieën (SNS). Vanaf het moment van opname binnen De Hoenderloo Groep wordt systeembegeleiding ingezet. In sommige gevallen is de relatie zo ernstig verstoord en de situatie zo bedreigend, dat het contact tussen ouders en dochter tijdens het verblijf in het buiten land voorzichtig op gang wordt gebracht. Dit kan door te starten met het schrijven van bijvoorbeeld een brief of een begeleid telefoontje. Daarnaast bereiden we in fase 1 een Familie Netwerk Beraad (FNB) voor met zowel het meisje als met ouders. Meer informatie hierover onder fase 2.
Fase 2 – opbouwen en vasthouden van nieuw gezond gedrag Deze fase vindt plaats in een kleinschalige leef- en leeromgeving nabij De Hoenderloo Groep. De tweede fase heeft als doel: ■ Versteviging van het nieuw aangeleerde gedrag. ■ Versterken van het netwerk van de meiden. Centraal staat het inventariseren en mobiliseren van de krachten binnen de familie en het sociale netwerk, die bij kunnen dragen aan de oplossingen van het probleem en de ondersteuning van het meisje en haar gezin. ■
Traumaverwerking.
■
Egoversterking.
■
Weerbaarheid.
■
Veilig gedrag in de leefsituatie en op school/werk.
De tweede fase is gesitueerd in kleinschalige voorzieningen in de nabijheid van Hoenderloo. De meisjes wonen in huis bij een gezinshuisouder en een pedagogisch medewerker is ondersteunend in het dagprogramma. In deze fase worden de meiden intensief behandeld en begeleid om versteviging van het nieuw aangeleerde gedrag te realiseren. Daarbij betrekken we het netwerk van de meiden actief. Bij Saffier wordt gewerkt vanuit de werkwijze van de Sociale Netwerk Strategieën (SNS). Hierbij staat het inventariseren en mobiliseren van de krachten binnen de familie en het sociale netwerk centraal. De familie en het sociale netwerk leveren een belangrijke bijdrage aan de oplossingen van het probleem en de ondersteuning van het meisje en haar gezin. In het kader van Sociale Netwerk Strategieën wordt bij terugkomst in Nederland (fase 2) het Familie Netwerk Beraad georganiseerd - hiervoor zijn de voorbereidingen al in de eerste fase getroffen. Tijdens het Familie Netwerk Beraad maken de ouders en het meisje samen met de familie en het sociale netwerk een plan voor de toekomst voor het meisje. Aan dit plan geven zij gezamenlijk uitvoering.
Dagprogramma fase 2 In het eerste deel van fase 2 (fase 2a) bieden we een gestructureerd en vullend dagprogramma aan, waarbinnen meiden weinig ruimte hebben om zich te vervelen. Naast onderwijs ligt het accent op (groeps)therapie en training op het gebied van weerbaarheid, egoversterking, emotieregulatie en sociale vaardigheden. Het avond- en weekendprogramma staan in het teken van sport (contact met eigen lichaam), creatieve activiteiten, groepsactiviteiten (oefensituaties) en thema-avonden. In het tweede deel van fase 2 (fase 2b) worden enkele ‘vrije momenten’ ingebouwd waarbinnen meiden - met duidelijke afspraken - momenten zonder toezicht kunnen doorbrengen. Het accent komt in deze fase steeds meer te liggen op traumaverwerking, deels in de vorm van psychoeducatie. Daar waar de meiden er klaar voor zijn, voldoende stevigheid ervaren, wordt er gewerkt aan het verwerken. Traumaverwerking wordt dus pas ingezet als het meisje hier klaar voor is, omdat anders het risico bestaat van hernieuwde traumatisering. In de avonden en weekenden hanteren we nog steeds de vaste onderdelen als sport en groepsactiviteiten, maar krijgen de meiden ook meer vrije momenten. Zo kunnen zij leren omgaan met de invulling van vrije tijd en oefenen in individuele situaties. Het accent verschuift van groepsgericht naar meer individueel gericht. Het dagprogramma puntsgewijs: ■ Onderwijs De meiden krijgen onderwijs op maat aangeboden op een speciaal hiervoor ingerichte locatie, middels ‘Leren op Afstand’ om hen zodoende qua niveau en werkhouding voor te bereiden op regulier onderwijs.
■ Therapie en training Iedere dag nemen de meisjes deel aan een therapieprogramma, dat gericht is op egoversterking, weerbaarheid, sociale vaardigheden en traumaverwerking.
■ Avondprogramma Het avondprogramma bestaat uit verschillende onderdelen, die over de week worden verdeeld: sport, creativiteit, thema-avond en ontspanning.
■ Weekendprogramma Ook in de weekenden wordt een programma aangeboden, met activiteiten gericht op zowel ontspanning als educatie.
Familie en sociaal netwerk In de tweede fase vindt het Familie Netwerk Beraad plaats. Het meisje maakt met haar familie en sociaal netwerk een plan voor de toekomt. De gespreksonderwerpen houden verband met de wensen van het meisje, haar systeem en haar ontwikkelingstaken. Er is aandacht voor het verstevigen van het bestaande netwerk en het vergroten van een gezond sociaal netwerk.
■
Bij Saffier wordt net als bij de Intermezzo Gezinshuizen (buitenlandprojecten) gebruik gemaakt van Leren op Afstand. De meiden krijgen dan onderwijs met behulp van een computer en internet, in digitaal klassenverband of een-op-een. De docent van het Hoenderloo College in Nederland staat in verbinding met de klas door middel van een webcam en headset.
Fase 3 - begeleiding naar het leven in de samenleving De derde fase bestaat uit vertrek en nazorg. Dit kan betekenen dat het meisje naar huis gaat, een traject richting zelfstandig wonen volgt of een plaatsing in de regio. Een regionale instelling dient als tussenstap en hier wordt het contact met thuis of andere woonomgeving versterkt. In de laatste fase wordt alles in het werk gesteld om het meisje in haar nieuwe verblijfplaats te ondersteunen. Fase 3 heeft als doel: ■ Leren om weer thuis te wonen (indien mogelijk). ■ Leren om een gezond sociaal netwerk te onderhouden. ■ Ondersteunen van het netwerk van de meiden in de nieuwe situatie. ■ Leren van vaardigheden om zelfstandig te kunnen worden. Gestuurd door de hulpvraag van het meisje worden in fase 3 verschillende trajecten aangeboden. De beslissing welk traject het meisje volgt, wordt genomen in het Familie Netwerk Beraad. Aangezien het Familie Netwerk Beraad zo snel mogelijk na terugkeer van het meisje in Nederland plaatsvindt (in fase 2), kunnen de acties die nodig zijn om fase 3 vorm te geven in een vroegtijdig stadium worden genomen. Te denken valt aan ambulante begeleiding of aanmelding voor andere vervolghulpverlening. In deze fase zoeken we de samenwerking met ketenpartners in het
land, zodat er ook in de regio waar het meisje gaat wonen voldoende (na)zorg door professionele instanties is. Vanuit Saffier zorgen we daarnaast voor een duidelijke overdracht naar de instelling waar eventueel vervolghulpverlening plaatsvindt. De begeleider van Saffier houdt gedurende een afgesproken periode regelmatig contact met het meisje en de instelling. Mogelijke trajecten ■
■
Terugkeer naar huis
Saffier zet sterk in op het laten terugkeren van de meiden binnen hun eigen gezin of andere belangrijke personen. Om dit te kunnen bereiken, is het belangrijk dat het gezin goed ondersteund wordt. Afhankelijk van de intensiteit en het type hulpvraag van het gezin of andere belangrijke personen kunnen verschillende begeleidingsvormen worden ingezet: ■ ambulante begeleiding in de vorm van systeem begeleiding/MultiDimensionele FamilieTherapie (MDFT) ■ ambulante begeleiding van een hulpverleningsinstelling in de regio Traject richting zelfstandig wonen
Er zijn meiden die niet meer thuis willen of kunnen wonen, maar al zelfstandig genoeg zijn om met de juiste begeleiding op zichzelf te wonen. Zij volgen dan zelfstandigheidstraining in de eigen regio. Ook bij deze meiden wordt sterk ingezet op het versterken van de banden met het gezin of andere belangrijke personen door middel van ambulante begeleiding in de vorm van systeembegeleiding/MDFT of ambulante begeleiding van een hulpverleningsinstelling in de regio. ■
Vervolgtraject binnen De Hoenderloo Groep
of overdracht naar hulpverlening in de regio Voor een gedeelte van de meiden zal blijken dat de behandeling binnen de methodiek Saffier voltooid is, maar dat thuis wonen of zelfstandig wonen (nog) geen optie is. Deze meiden hebben nog andere problemen of onvoldoende vaardigheden waaraan in een andere setting verder gewerkt moet worden. Binnen De Hoenderloo Groep kan een meisje geplaatst worden in een leefgroep, gezinsgroep of gezinshuis in ZuidHolland, als brugfunctie naar huis of zelfstandigheid. Daarnaast gaan we - afhankelijk van het type problematiek en de vaardigheden die de meiden moeten leren - samenwerkingsverbanden aan met verschillende netwerkinstellingen. Een goede overdracht is daarin essentieel. Mogelijke vervolg-hulpverleningsvormen zijn: ■ geestelijke gezondheidszorg (GGZ) ■ regionale voorzieningen voor jeugdzorg
che en p de psy effect o rk e st n ert heeft ee d, bevord Saffier kalmeren t De steen rk e w fier icht. De . De Saf id en inz hersenen id, wijshe e dh n o z van e elijke g elderheid de geest paalde h be n e e richt h, doelge rgt voor r, kritisc steen zo e ht uc n de n draagt stimuleert wel Bovendie . geest en n e nk e ntraal, zo ntreerd d staat ce e id c n e o h g c heel. ili e en g zich. ve ep als ge ‘safe’ in rloo Gro e r d ie n f e f o a H en De naam S t als binn t projec binnen he
Onderzoek De afdeling Behandeling & Ontwikkeling van De Hoenderloo Groep werkt nauw samen met wetenschappelijk onderzoekers en experts om de effectiviteit van alle behandelingsmodulen voortdurend te monitoren en zichtbaar te maken. Erkende interventies maken steeds deel uit van de behandeling. Daarnaast zet De Hoenderloo Groep zoveel mogelijk evidence-based methodieken in, waaronder MDFT. De ambitie is om met Saffier tevens een evidencebased programma neer te zetten.
Aanmelden en plaatsing U kunt meiden aanmelden voor Saffier bij ons Plaatsingsbureau, T 055 – 527 53 45. Daarvoor is een indicatiebesluit nodig. De plaatsingen zijn op volgorde van binnenkomst. Na aanmelding vindt er een introductiegesprek bij De Hoenderloo Groep plaats met alle betrokkenen: de jongere, ouders/verzorgers en de plaatsende instantie. Na dit gesprek volgt de definitieve plaatsing. Indien eerdere uithuisplaatsing noodzakelijk is, kan er overbrugging plaatsvinden bij één van onze Intermezzo buitenlandprojecten.
Bekostiging Binnen Saffier maken we gebruik van kleinschalige voorzieningen voor drie meiden, zowel in Ierland als in Nederland. Dat feit in combinatie met het gegeven dat fase 1 in het buitenland plaatsvindt en dat er sprake is van intensieve therapeutische interventies en Sociale Netwerk Strategieën, maakt dat het traject per jongere op jaarbasis € 35.000 meer kost dan de reguliere financiering. Het complete traject van anderhalf jaar dat we bieden, maakt onderdeel uit van het trekkingsrecht van de provincie.
Meer informatie Voor meer informatie over Saffier kunt u contact opnemen met ons Plaatsingsbureau, T 055 – 527 53 45. Meer informatie over De Hoenderloo Groep is te vinden op www.dehoenderloogroep.nl.
POSTBUS 73 7350 AB HOENDERLOO T 055 - 378 88 00 E
[email protected] I
WWW.DEHOENDERLOOGROEP.NL
