Workshop natuurinclusief boeren – Dutch Design Week 21 oktober2015 Eindhoven Opdracht 6 varkenshouders in Reusel de Mierden willen een betere landschappelijke inpassing van hun bedrijven. Deelnemers -
Bram Bos – Wageningen UR – Livestock Research, herontwerpateliers, Rondeel, etc.
-
Koen Lavrijsen – zeugenhouderij, energieneutraal, Postelsedijk
-
Froukje Kooter ZLTO – begeleidt deze groep in hun zoektocht
-
Judith Sengers – Agro meets design, ZLTO
-
Jaap van Os – Alterra, Verduurzaming veehouderij in relatie tot omgeving.
-
Johan Lauvrijs – ZLTO Reusel De Mierden – nu Rabobank, daarvoor boer
-
Jannes van Limpt, 500 zeugen en vleesvarkens, met vader – Overnemen? Is onzeker.
-
Maarten Lavrijsen, - zeugen en vleesvarkens, 2 man personeel. Postelsedijk – achterneven.
-
Femke van Bree, Min. van EZ, natuur en biodiversiteit.
-
Marieke Verbiesen, ZLTO, nieuwe oogst – ledenblad. Zaterdag komt er een stuk.
-
Inge Vleemingh – landschapsarchitect bij Alterra. Organisatie nature meets design.
Doel van het ontwerpatelier Niet direct naar oplossingen, maar eerst kijken wat er precies aan de hand is en wat ieder echt zou willen, welke mogelijkheden er zijn. Probleem. -
Deze jonge boeren staan aan de vooravond van overname van het bedrijf van hun ouders, maar willen dat wel graag op hun eigen manier doen.
-
Zijn zich bewust van de grote omvang van hun bedrijven in het landschap, willen liever geen overlast veroorzaken voor de buurt.
-
Werk in de stal heeft altijd prioriteit gehad, maar het gebeuren om de stal lijkt steeds meer van bijzaak naar hoofdzaak te gaan.
-
Momenteel is echter geen ruimte om verder te ontwikkelen – agv ontwikkelingen in verleden staan bouwblokken vol en zorgen bv. melkvee uitbreidingen voor verergeren van het mestprobleem.
-
Gaat de varkenshouderij de glastuinbouw achterna, waar de laatste 10 jaar een proces gaande is van enorme schaalvergroting en veel bedrijven die failliet gegaan.
-
Jannes hoeft niet groter, zijn vader stopt er straks mee.
-
Asbest moet eraf voor 2024; dat betreft bij de meesten toch wel de helft van de stallen.
-
Vervanging mag wel, je wilt liever de ruimte hebben om een verbeterd stalontwerp te realiseren, eventueel in combinatie met een vergroting.
-
Gemeente: noemde heel vaak Landschappelijke inpassing – individueel, of met de hele straat samen. Vraagt de gemeente dat omdat communicatie vanuit bedrijven onvoldoende is en daarom de bedrijven beter ‘verstopt’ kunnen worden?
-
Nee: gemeente heeft nieuwe regels gemaakt – er moet een beplantingsplan komen, strook van 6 m om de stallen – binnen het bouwblok, 10 % van het bouwblok. Gaat het nu om de aanplant of om verdergaande inperking van het bouwblok?
Herformulering van het probleem Echt landschappelijk ingepast – kan dat op het bouwblok? Maar moet het van bouwblok af? Wat wil gemeente nu echt bereiken? -
Verbergen van veehouderij?
-
Landschap versterken?
-
Bedrijf mooi maken voor de omgeving?
-
Of gewoon klachten verminderen? Burgers vinden groten gebouwen niet leuk. Gewone bedrijven staan op bedrijventerrein – geen probleem, maar veehouderijen staan in het platteland.
-
Aan Postelsedijk wonen alleen veehouders, voor wie is het dan?
-
Inpassen in het Brabantse landschap?
-
Ontwikkelruimte voor bedrijven – over 20 jaar
-
Nut voor schaduw / ammoniak / fijn stof? Dat lijkt van marginaal belang.
Hebben jullie een droomplan? Los van de regels en financiën? Relaties tussen bedrijf in het midden, en natuur en omgeving, 4 vakken: Wat biedt de natuur aan het bedrijf, wat kan het bedrijf voor de natuur betekenen? Wat biedt de omgeving aan het bedrijf, wat kan het bedrijf voor de omgeving betekenen?
De weg wordt veel gebruikt door bewoners - friet halen -
Het moet wel netjes blijven
-
Varkenslapje verkopen aan de weg?
-
Kerstbomen verkoop gebeurt nu al
-
Mensen zien in Reusel geen enkel varken
-
Transport gebeurt meestal ’s nachts: zodat er overdag geslacht kan worden – de varkenshouderij is zeer onzichtbaar proces.
-
Sommige groepen, bv. PvdA willen niet komen kijken, zij halen er artsen bij, schermen met de gezondheid, zijn ze bang om overgehaald te worden als ze komen? Communicatie is het sleutelwoord - maar hoe kun je dat beginnen, als de kloof zo groot is?
-
Burgers vragen iets anders: transparantie, dan wat de gemeenten verplicht: verstoppen.
-
Winterfeest: 1 week bedrijvenpresentatie bij de ijsbaan – was vanuit varkenshouderij bedrijven snel geregeld; kan dit een begin zijn van nieuwe communicatie?
-
Een zitje aan de weg, met een informatiebord over het bedrijf, foto’s. Beschrijving wat er gebeurt aan duurzaamheid.
Uitdaging aan boeren: welke elementen uit alle kwadranten zou jij willen gebruiken? Drie van de vier kwadranten uitgewerkt. Omgeving voor bedrijf
Bedrijf voor natuur
Bedrijf voor omgeving
Ontwerp “Het Postelse Park” -
Raar dat in heel Reusel geen enkel varken zichtbaar is.
-
Bijdrage van bedrijf aan omgeving o
Voedselbos
o
Bijdrage aan gemeenschapsactiviteiten
o
Ik ruik ze wel, maar ik zie ze niet
o
Noten bomen, boomgaard ipv bos?
o
Vlak langs de stal is een strook van kort gemaaid gras nodig, ca. 10 m breed – dit is een barrière voor muizen, en ook een hygiënische buffer
o
Er is nog geen streekproduct – bv. Het jonge Reuselse varken
Het ontwerp moet geschikt zijn om de gemeente te overtuigen dat je met elkaar een goed plan op tafel hebt. -
Grote structuur
-
Elementen per bedrijf, bv. notenboom, picknick plek, varkenstuin, vijver
-
Er moet nog veel asbest worden vervangen, vaak moet de stal dan ook vernieuwd worden.
-
Kan een voorbeeldfunctie vervullen voor andere gemeenten in Brabant
Op korte termijn zou gewerkt kunnen worden aan: -
Het Postelse Park – Inge kan een visualisatie maken, waarbij de grote groenstructuur in beeld komt, en je ook de stallen ziet.
-
Per bedrijf kan gewerkt worden aan verdere invulling: vijvers / bomen / natuur / park / picknick / bedrijfsinformatie
Op langere termijn: -
Evt. stallenbouw integreren in landschap – misschien kun je via schuine wanden en daken een ecologische verbindingszone ook wel over de stallen laten lopen.
Nature meets design – ZLTO, hier past het goed in. Gemeente Reusel – De Mierden lijkt geen geld beschikbaar te hebben. Ieder heeft een eigen beeld van een net bedrijf, en realiseert dat. Het geheel is echter rommelig. Samenhang kan slagen als alle boeren willen meewerken. En dan wordt het ook wat. Ieder moet waarschijnlijk wel wat grond daarvoor beschikbaar te stellen. De 10% van het bouwblok komt dan niet versnipperd, maar in een mooie, stevige structuur te liggen. Samen de gemeente overtuigen! Dit alles moet in een plan samengevat worden. Dit plan bestaat uit een plattegrond met de verschillende termijnen en een aanzicht van het eindresultaat. De ondernemers van de gezamenlijke bedrijven kunnen met dit plan naar de gemeente. Dat is een kans die je één keer krijgt, het moet een goed plan zijn. Het laten uitwerken van dit plan is aan de ondernemers. Alterra is hierbij graag van dienst en zoekt uit waar subsidiemogelijkheden liggen. Ieder wordt bedankt voor inbreng: van idee, tot ontwerp en bedrijf.
