bouwen
bouwen
Je zou er zo maar aan voorbij gaan. Wat is deze heuvel? Een bunker? Een gebouw van het waterleidingbedrijf? Geen van beide. Het is een halfondergrondse woning, die zich voegt naar het glooiende landschap van het Goois Natuurreservaat. Alleen de grote glazen façade met zonregulerende houten omlijsting is zichtbaar tussen de bomen. Architectenbureau denieuwegeneratie zette een stoer, energieneutraal huis neer dat aan de buitenkant naadloos opgaat in de omgeving en van binnen gevuld blijkt met ruimtelijke
‘besluitvorming van meet af aan formeel’
verrassingen.
Fotografie: Jaap Vliegenthart & John Lewis Marshall
duurzaam design
Gesloten aan de noordzijde, open naar het zuiden. In de heuvel zijn alleen de dakramen te zien en de insneden voor de deuren. Gestut door hergebruikte, roestbruine walsplaten.
102
BOUWkavels
DUTCH MOUNTAIN 04
2012
103
bouwen
bouwen
Het huis ligt vrijwel helemaal ingebed in een camouflerende en isolerende heuvel: west-, noord- en oostgevel plus het dak.
Westzijde.
De locatie is uniek: een oude akker in
In dit project vormt de context, het bos, letterlijk de basis. De wil om milieuvriendelijk te bouwen en te
een heideachtig gedeelte van het Goois Natuur-
leven heeft een symbiose opgeleverd tussen architectuur, materiaal en energievoorziening. Ook het
reservaat. Aan de rand stond nog een klein huis,
gebruik van dit huis is toekomstbestendig gemaakt. Werk-, slaap- en badkamers zijn namelijk vorm-
Aan de zuidzijde is het huis juist zo open mo-
dat de bewoners in 2008 wisten te bemachtigen.
gelijk gehouden om optimaal gebruik te kunnen
Maar wat ze voor ogen hadden – slopen en ver-
maken van het (zon)licht. De 90 m² grote pui is
vangen door een duurzame, ingegraven woning die perfect aan zou sluiten bij het omliggende
‘ingepakt in isolerende grond’
in een houten kader gevat waarin ook het terras en de bergingen zijn opgenomen. De opengewerkte latjesstructuur van de luifel reguleert
terrein – stuitte echter al snel op bezwaren in het vergunningstraject. Het perceel valt namelijk
gegeven als ‘los gestapelde doosjes’ binnen de grote, open ruimte. De indeling is daardoor modulair
de bezonning naar gelang het seizoen. Bij een
onder de zogeheten ‘aardkundige waarden’ en
en kan moeiteloos meegroeien met de woonwensen van de bewoners.
hoogstaande zon wordt de warmte-instraling tegengehouden, terwijl een laagstaande zon
daarmee onder het provinciale landschaps- en bodembeschermingsbeleid. Aardkundige waar-
Cradle to cradle
(wintermaanden) vrij spel heeft en benut wordt
den zijn kwaliteiten van natuur en landschap die
Dat dit huis feitelijk één groot experiment is in duurzame ontwerpstrategieën, is niet zomaar uit de
als bron van passieve zonne-energie. De hou-
iets laten zien van de geologie en het ontstaan
lucht komen vallen. Zij is architect, hij een kunsthistoricus die de overstap naar de reclamewereld
ten omlijsting is bovendien een goed voorbeeld
van het gebied. En laat de Gooische Stuwwal nu
heeft gemaakt. Trendsetters dus, die de ‘cradle to cradle’ gedachte al omarmd hebben. Zo zijn er uit-
van ‘hyperlocal design’, aldus de ontwerpers.
net een fraai voorbeeld zijn van dergelijk aard-
sluitend duurzame materialen toegepast – hergebruikte materialen of materialen, die weer hergebruikt
Het larikshout is namelijk afkomstig uit de lokale
kundig erfgoed. Uiteindelijk kwam er steun vanuit
kunnen worden. Ook de aanleg van de kunstmatige heuvel, een soort futuristische plaggenhut, draagt
boswachterij. Het blanke hout is verduurzaamd
de gemeente en werden de plannen ten langen
bij aan het minimaliseren van de ecologische footprint. Behalve als camouflage werkt de heuvel im-
leste goedgekeurd.
mers ook als een thermische deken.
104
met een milieuvriendelijk middel en zal mettertijd Oostzijde.
BOUWkavels
04
2012
vergrijzen.
105
bouwen
bouwen
Flexibel interieur Het sculpturale houten kader rondom de glaspui fungeert als overgang tussen het vloeiende, natuurlijk ogende exterieur en het harde, rauw gehouden interieur. Binnen zijn de betonnen wanden namelijk onbehandeld in het zicht gelaten, net als de gegalvaniseerde staalprofielen met zichtbare lasnaden die de rechthoekige ruimte van 12 bij 19 meter overspannen. In deze grote, open hal zijn de privévertrekken – slaapkamers, badkamers – op een ogenschijnlijk ongeordende manier op elkaar gezet. De als doosjes gestapelde kamers zijn gemaakt van lichtgewicht materialen en dus relatief gemakkelijk aan te passen aan toekomstige veranderingen. Bijbouwen, uitbreiden of juist afbreken; het kan allemaal nog – zo groeit het interieur geleidelijk mee in de tijd. Qua sfeer contrasteren de boxen sterk met de Open woonhal. De meer besloten privévertrekken liggen als het ware gestapeld tegen de blinde muur. Split-level opstap met traptreden van oude skateboards.
106
BOUWkavels
04
2012
open, lichte woonhal. Door hun ligging ‘achterin de heuvel’ krijgen ze hun daglicht via dakramen en lichtkokers wat voor een besloten, bijna grotachtige beleving zorgt.
107
bouwen
bouwen
‘experiment in duurzame ontwerpstrategieën’ 108
De grote glasfaçade is gevat in een houten kader dat helemaal rondom loopt en verschillende functies vervult: van zonregulerende luifel via berging (rechts) naar terras, dat weer overgaat in een kippenhok met ren (links). De geaccidenteerdheid van het terrein is zichtbaar in de verspringende terrashoogte en, binnen, als split-level verdieping.
BOUWkavels
04
2012
109
bouwen
bouwen
Kunstzinnig grapje: benzineslurpende auto, symbool van de milieuvervuiling, ‘voor straf opgehangen’ en verbouwd tot kast.
het beton wordt opgeslagen. In de zomer houdt de luifel de sterkste zonnestralen juist tegen en koelt de aarde de ingegraven woning op natuurlijke wijze. Ook qua installaties is het maximale eruit gehaald. Het energieconcept bestaat uit een serie zonnecellen bovenop de luifel, CO2-gestuurde balansventilatie, een grijswatercircuit dat regenen douchewater (her)benut en energiezuinige ledverlichting. De door het nutsbedrijf verplichte gasaansluiting wordt niet gebruikt. Het hele huis wordt namelijk gestookt op houtpellets, afkomstig van zaagsel, afvalhout en kapresten uit de omgeving. De grote kachel in de woonruimte
‘hele huis wordt verwarmd op hout’ en de aanvullende hoogrendement houtkachel in de keuken voeden ook de laagtemperatuur vloer- en wandverwarming. Alle techniek wordt aangestuurd middels een slim domotica systeem dat zelfs op afstand bediend kan worden via de smartphone. Al deze maatregelen tezamen leveren een woning op waarin meer energie wordt opgewekt dan er wordt verbruikt. Met het overOveral zijn hergebruikte objecten te vinden: oude slagershakblokken op afvalbakken als counter, een kroonluchter van serviesgoed, skateboards als traptreden en zelfs antieke witjes en stijldeuren met bossing paneel (rechts).
schot kan dan ook nog een elektrische auto van stroom worden voorzien…
Nieuwe architectuur Het project Dutch Mountain is een schoolvoor-
Daylight Award
beeld van ‘nieuwe’ architectuur, waarin een duur-
Het huis werd genomineerd voor de
zaam ontwerp niet blijft hangen in louter instal-
Daylight Award 2012. ‘Het spel met licht
latietechnische ingrepen, maar waarbij het idee
en donker, uitzicht en doorzicht is zeer
over de volle breedte van het vakgebied is toe-
rijk doorgevoerd. Dutch Mountain laat
gepast. In concept, structuur, ruimtelijkheid en
zien dat je een energieneutraal huis kunt
materiaal. Waar mogelijk wordt gebruik gemaakt
bouwen zonder dat dit ten koste hoeft
van natuurlijke energiebronnen. Basis daarvoor
te gaan van comfort, gezondheid of
is de eenvoudige, compacte vorm die optimaal
daglichtbeleving’, aldus de jury.
op het zuiden is gericht met één grote glaspui. Het glas laat de warmte binnen die vervolgens in
110
Toegepaste duurzaamheidconcepten: isolerende laag aarde, passieve zonne-energie, zonregulerende luifel, beton voor thermische opslag, flexibel in te delen grondplan, zonne-energie voor huishouden en elektrische auto.
BOUWkavels
04
2012
111
bouwen
bouwen
LEGENDA Project:
Dutch Mountain
Architect:
denieuwegeneratie
architecten, Amsterdam
Aannemer:
De Kamper, Montfoort
Duurzaamheid: Arup, Amsterdam Installaties:
Van Veldhuizen Energie,
Nunspeet
Sloof Elektrotechniek,
Terschuur Interieur:
13 Speciaal, Rotterdam
Kleuradvies:
Asmir Ademagic
Verlichting:
Erco
Bruto vloeroppervlak: 709 m² Ontwerp-/ bouwperiode: 2008-2011 www.denieuwegeneratie.nu
Bureauprofiel denieuwegeneratie is een jong ontwerpbureau uit Amsterdam. Het werd in 2008 opgericht door drie partners: Sanne Oomen (1980), Oscar Vos (1979) en Thomas Dieben (1980). Zij beschouwen zichzelf als neoidealisten, op zoek naar strategieën in duurzaam design: transformatie van het bestaande, flexibiliteit, modulair denken en tijdelijkheid als antwoord op de snel veranderende wereld. Van groot naar klein; van stedelijk concept tot en met materiaalkeuze. Optimisme en een open mentaliteit typeren dit Overal is laagtemperatuur vloer- en wandverwarming aangebracht. In de kinderkamer aan de oostzijde zit een speels ‘bubble’ uitkijkraam.
112
BOUWkavels
De kamers onder het begroeide ecodak hebben verrassende doorzichten, dakramen en lichtkokers.
04
2012
vooruitstrevende bureau.
113
