Workshop financiële opzet en beleggingen
Nienke Griffioen (DNB) Theo Kocken (Cardano) Guus Boender (Ortec) DNB
1
Zekerheid versus Risico
DNB
2
Vaste opbouw versus stabiele premie
DNB
3
Voorbeeld: termijn premie 3 jaar, ‘ingroei’ in 3 jaar
DNB
4
Premie omhoog, premie omlaag?
DNB
5
Stelling 1
Een stabiele premie en uitkeringsovereenkomst gaan prima samen: a) Eens
b) Oneens
DNB
6
Risicobeheer in
FTK 1, FTK1+ of FTK2, Wat wordt het? t SPANT erom!
Theo Kocken,
11 September 2013
Risico-exposure deelnemers (financiele markten)
FTK1: • Rente –exposure over alle nominale toezeggingen • Kans op afstempelen en zelfs zeer abrupt laatste “hersteljaar” (kruiend ijs) FTK2: • Rente-exposure over alle verwachte nominale plus indexatie cashflows • Kans op afstempelen maar geen “kruiend ijs” 8
Het zeer rentegevoelige FTK2 200.000
180.000 160.000 140.000 120.000 100.000 80.000 60.000
Extra nominaal renterisco vh niet-zo-reele FTK2
40.000 20.000 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51 53 55 57 59 61 63 65 67 69 71 73 75 77 79
Dat krijg je als je een systeem bouwt op een fictie van een reele markt
FTK1+ • Herstel plan niet laten “escaleren” in laatste jaar maar uitsmeren • Lost kruiend ijs op in FTK1 => Minder exposure ouderen (en jongeren eens!) Resultaat: • Pensioen minder hard gekort • Lijkt op FTK2 maar zonder hoge renterisico (nog wel te hoog ten opzichte optimaal)
10
Gevolg risico voor deelnemers tov wat ideaal zou zijn: FTK1+ • Teveel rente-gevoeligheid, te weinig leeftijdsdifferentiatie FTK: • Teveel rente-gevoeligheid, te weinig leeftijdsdifferentiatie • Kruiend ijs => teveel risico ouderen FTK2: • Absurd veel rentegevoeligheid, te weinig leeftijdsdifferentiatie • Absurd veel basisrisico (subjectieve parameters) 11
Risico beheren met FTK2 • Rente-risicobeheer wordt absurd onder FTK2 – Teveel nominaal renterisico
• Basis inflatierisco enorm: Aanpassing “2%” levert – 1) enorme schok waar je je niet tegen kunt indekken – 2) enorme verandering in rentegevoeligheid
• Hoe moet je basisrisico risicopremie-parameters beheersen?
Subjectieve parameters domineren marktgevoeligheid!!!! • Idem “Macro-stabiele disconteringsvoet (MSD)”; gedragaspect: Dalende rente MSD = stabiel, stijgende rente MSD wordt aangepast => levensgevaarlijk
12
Beheren beleggingsrisico’s FTK2 en mindere mate FTK1+ • Beleggingsrisico plus renterisico => fluctuaties nominaal (en reeel) inkomen • Geen ondergrens = Moeilijk disciplineren – Spijt achteraf? – Conflicten achterban
Bestuur moet balans zoeken
• Wat zou beter moeten? Gezonde balans! – Leeftijdsdifferentiatie (ondergrens oplopend per jaar) – Rente-exposure toenemend met leeftijd 13
Kunnen we dit ooit oplossen? • Ja: Veel simpeler (combi-)contract – Hard maken wat je belooft (dus niet teveel; meer als je oud bent) – Zacht maken wat je niet belooft (individueel toewijsbaar zonder parameters; geen trucjes)
Hoe? • Risicovol beleggen met zachte deel • En annuiteitenpool gezamelijk = harde deel = renterisico = klein deel totale pensioenfonds Tussentijd: • Rust met FTK1+ • geen grappen meer met subjectieve parameters als macrostabiele discontering etc => jongeren haken af “As simple as possible, but not simpler” 14
Stelling 2 Het verdelen van pensioenvermogen over generaties op basis van subjectieve parameters zal onherroepelijk leiden tot onhoudbare onenigheid 15
Sturingsmiddelen DNB September 2013
Sturingsmiddelen
Beleggingsbeleid Risico
Ambitie
“Aanpasbeleid”
Kosten Premiebeleid
17
Risico’s & Sturingsmiddelen Risico’s
Sturingsmaatregel
Tijdelijke schok, (ingecalculeerd) bv, historische aandelenvolatiliteit
Accepteren of tijdelijke maatregel
Structurele verandering: lang leven “botte” premie lagere rentes? etc.
Structurele maatregel
18
Risico’s & Sturingsmiddel: Open AFS-10 We zijn de bubbles en Tijdelijke schok, (ingecalculeerd) bv, historische aandelenvolatiliteit
Structurele verandering: lang leven “botte premie” lagere rentes? etc.
crashes te slim af Goed voor de economie (minder procyclisch) We kunnen c.p. zelfs risicovoller beleggen !?!?
SturingsMaatregel: Open AFS-10
We nemend de pijn voor maar 10% Schade aan lange termijn ambitie
Vaak weet je achteraf pas of de schok tijdelijk was…. Uitsmeerperiode is (dus) belangrijke keuze! Structurele veranderingen eisen structurele maatregelen 19
Stelling 3 De AFS (10 jaar, niet “gesloten”) is een efficiënt en effectief sturingsinstrument 1. Eens, omdat hierdoor de kortingen minder heftig worden 2. Eens, omdat we hierdoor minder te hoeven af te dekken 3. Oneens, omdat de kans op structurele tekorten of overschotten hierdoor toeneemt 4. Het hangt af van de gewenste risicohouding en solidariteit 20
