Woonwensen van eenpersoonshuishoudens Samenvatting onderzoeksrapport – december 2015
Deze publicatie is uitgegeven door BPD, afdeling Marktonderzoek. Contactpersoon: Cárin Alves, Research Analyst, tel. 088 - 712 20 26,
[email protected].
Voorwoord
Er worden veel aannames gedaan over het
De onderzochte groep alleenstaanden:
woongedrag van de groeiende groep al-
is tevreden over de eigen woning en
leenstaanden in ons land. Maar kloppen
is niet d irect op zoek naar iets anders.
die aannames ook? BPD deed kwalitatief
brengt veel tijd thuis door.
onderzoek naar de woonwensen van een-
is veeleisend, maar heeft geen bijzondere
persoonshuishoudens in Nederland en trok
of uitzonderlijke behoeften en gebruiken.
een aantal verrassende conclusies.
loopt niet warm voor de deeleconomie. is niet echt dé pionier als het gaat
In 2030 zullen er ca. 3.500.000 personen in Nederland alleen wonen. Dat zal 40% van
om gentrificatie. is geen fan van micro-appartementen.
het totale aantal huishoudens zijn. Volgens het SOCRATES prognosemodel van ABF Research
Meer informatie
zal de groep alleenstaande 75-plussers naar
Met deze publicatie willen we gemeenten,
verhouding het sterkst groeien, van 537.000
woningcorporaties en andere betrokken par-
nu, naar 877.000 in 2030 (= 63%). Toch vormt
tijen een handvat bieden om toekomstige
de groep alleenstaanden tussen de 45 en de
projecten aan te laten sluiten op de woon-
64 jaar oud momenteel het grootste deel van
wensen van gesettelde alleenstaanden tussen
alle alleenstaanden (791.000 = 30%). En in
de 30 en 60 jaar oud. Wij hopen dat zij hun
2030 is deze groep, samen met de 75-plussers
voordeel kunnen doen met de onderzoeksre-
de grootste groep alleenstaanden.
sultaten. Voor meer informatie over dit onderwerp kunt u contact opnemen met Cárin
Hoe divers is de totale groep alleenstaanden
Alves, Research Analyst (tel. 088 - 712 20 26 of
eigenlijk? Hoe tevreden zijn ze met hun wo-
[email protected]).
ning en hoe gebruiken ze hun woning? Wat zouden alleenstaanden met hun buren willen delen? Zijn alleenstaanden natuurlijke pioniers in ‘nieuwe’ wijken? En willen alleenstaanden klein wonen? Onder andere die vragen worden in deze publicatie toegelicht en be antwoord.
Diverse woonkeuzes
Van vorige onderzoeken hebben we voorna-
voor wie dat ‘alleen zijn’ helemaal niet wense-
melijk geleerd dat de groep alleenstaanden
lijk is. Deze diversiteit zorgt voor verschillende
zeer divers is. Alleenstaanden komen in alle
levensstijlen en derhalve voor verschillende
gebieden van Nederland voor: in de grote
keuzes wat betreft wonen. Om een beter
steden, maar ook op het platteland. Binnen
inzicht te krijgen in deze groeiende groep
deze groep vinden we verschillende leeftijden,
alleenstaanden, hun keuzes en motivaties
opleidingsniveaus en inkomens. Er zijn al-
met betrekking tot het thema ‘wonen’, is BPD
leenstaanden die trots zijn op hun manier van
in januari 2015 een kwalitatief onderzoek
wonen en leven en er zijn alleenstaanden
gestart.
2
Woonwensen van eenpersoonshuishoudens
De onderzoeksvragen zijn in twee delen ge-
die het wonen in de meest gewilde delen be-
splitst. Allereerst wilden we de alleenstaanden
taalbaar hebben gemaakt. We vragen ons af
leren kennen en weten hoe tevreden ze zijn
of alleenstaanden de doelgroep vormen die
met hun woning en hoe ze de verschillende
een micro-appartement zou accepteren om
delen van hun woning gebruiken. Ten tweede
in de toplocaties van N ederland te kunnen
wilden we een aantal trends toetsen waarvan
wonen. Ook zijn er mensen die pioniers, of-
verondersteld wordt dat ze alleenstaanden
wel de eerste bewoners, van nieuwe wijken
aanspreken.
willen zijn. We denken in het bijzonder aan het proces gentrificatie: de opwaardering van gebieden, die eerst bekend stonden als
Onderzochte trends
slecht of m inder interessant, door de komst van nieuwe bewoners. Ter illustratie noemen
Zo horen we in de media dat mensen tegen-
we de Jordaan, de wijk die een van de meest
woordig liever delen dan dat ze dingen willen
gewilde locaties van Amsterdam is geworden.
bezitten; denk aan opkomende diensten als
Zijn de alleenstaanden dé groep die het
Greenwheels, Peerby, Uber en Airbnb. Zijn
meest durft en bereid is het proces van gen-
alleenstaanden, vanwege het feit dat ze al-
trificatie te beginnen?
leen zijn en wellicht relatief minder geld ter beschikking hebben, degenen die het meest willen delen? Daarnaast komen uit de grote wereldsteden steeds meer voorbeelden van micro-appartementen: kleine appartementen
‘Ik vind dat ik een heel gezellig huis heb. Het is leuk ingedeeld en het ademt een gezellige sfeer door planten, kleedjes en andere interieuraspecten.’
3
Onderzoeksmethode
en hun tevredenheid. De respondenten kon den met tekst, foto’s en video’s reageren. Van
Om deze vragen te beantwoorden heeft
de 25 respondenten hebben we er vervolgens
BPD circa 25 werkzame, gesettelde alleen-
15 ‘at random’ geselecteerd om deel te ne-
staanden uitgenodigd aan dit onderzoek
men aan twee groepsdiscussies. Tijdens die
deel te nemen. De respondenten vormen
discussies zijn de drie voornoemde trends
een zeer gevarieerde groep mensen tussen
uitgebreid besproken.
de 30 en de 60 jaar oud, afkomstig uit verschillende woonmilieus. We hebben gekozen voor kwalitatief onderzoek, omdat we diepgaande informatie wilden verzamelen over
Voorbeelden van de online door ons
de achterliggende motivaties, wensen en be-
gestelde vragen:
hoeften van deze groep. Dit hebben we gedaan via twee methodes: het online dagboek
Welk deel van je woning is favoriet en waarom?
en groepsdiscussies op locatie. Het werken
Wat doe je in jouw favoriete ruimte?
met een online dagboek is een nieuwe
Neem een foto van jouw keuken
onderzoeksmethode van BPD, waarbij deel-
en laat ons weten welke aspecten
nemers aan een onderzoek worden uitgeno-
je het mooist vindt en welke juist
digd om een bepaalde periode online een
niet. Wat is de reden daarachter?
persoonlijk dagboek in te vullen. De respon-
Wat doe je als je binnenkomt?
denten in dit onderzoek is gevraagd om d it
Hoe lang ben je bezig met koken?
dagboek een week lang bij te houden. Dagelijks besteedden de respondenten 15 minuten aan het online beantwoorden van vragen
Wat neem je als ontbijt? Ontvang je vaak vrienden thuis? Wat doen jullie dan samen?
over hun woning, hun gebruik van de woning
Structuur huishoudens in Nederland Bron: ABF Research, bewerkt door BPD 4.000.000 3.500.000 3.000.000 2.500.000 2.000.000 1.500.000 1.000.000
2015
500.000 0
4
2030p Alleenstaanden
Samenwonend zonder kinderen
Gezinnen met kinderen
Woonwensen van eenpersoonshuishoudens
Alleenstaanden in Nederland Bron: ABF Research - Socrates Prognosemodel 1.000.000 900.000 800.000 700.000 600.000 500.000 400.000 300.000 200.000
2015
100.000 0
2030p < 30 jaar
30 - 44 jaar 45 - 64 jaar 65 - 74 jaar
> 75 jaar
5
Overeenkomende woonwensen Hoewel het altijd beter kan, zijn de onder-
serie kijken, bellen of internetten. Ze zijn
vraagde alleenstaanden tevreden over hun
gemiddeld vier avonden alleen thuis. Ze
woning. Gevraagd naar hun ideale woning, is
ontvangen vrienden en familie ook thuis.
het antwoord: ‘Groter dan de huidige woning,
Op andere avonden gaan ze wel op pad om
met veel licht en opbergruimte.’ Toch zijn ze
vrienden en/of familie ergens anders te
over het algemeen niet actief op zoek naar
ontmoeten.
iets anders. Het idee dat alleenstaanden veel buitenshuis
‘Het woonkamergedeelte
zijn is met dit onderzoek niet bevestigd. De
waar het bankstel staat
respondenten werken circa 35 à 38 uur per week en zeggen gemiddeld zeven uur per
is een ideale plek om te
dag thuis te zijn. Deze alleenstaanden zijn
relaxen: lekker licht en
gewend om alleen te zijn en vinden dit vooral
dichtbij de tuin.’
in de avond ook erg prettig. Het is ‘me-time’, lekker op de bank met een boek, een film of
6
Woonwensen van eenpersoonshuishoudens
MEESTE TIJD DOORGEBRACHT
Woonkamer Slaapkamer Keuken Extra kamer Badkamer Toilet Buitenruimte Opbergruimte MINSTE TIJD DOORGEBRACHT
MEER TEVREDEN
Woonkamer Slaapkamer Extra kamer Opbergruimte Buitenruimte Toilet Keuken Badkamer MINDER TEVREDEN
MEER TEVREDEN
Leefomgeving Indeling ruimten Inrichting Bouwstijl/architectuur Bouwkwaliteit MINDER TEVREDEN
7
Favoriete plekken
Woonwensen
De onderzochte groep alleenstaanden is
Keukens zouden van de alleenstaanden des-
veeleisend, maar de respondenten wijken
gevraagd moderner en strakker mogen zijn.
met hun woonwensen niet af van meerper-
Ze besteden dagelijks 30 à 40 minuten aan
soonshuishoudens. Woonkamers en slaapka-
koken. Als ze alleen zijn, eten ze het liefst op
mers zijn vaak genoemd als favoriete plekken
de bank en kijken ze tv. Komen er vrienden
in huis. Hier spendeert men ook de meeste
eten, dan zitten ze samen aan tafel.
uren. Woonkamers moeten vooral gezellig, warm en knus zijn. Slaapkamers moeten rust
Een buitenruimte wordt door vrijwel alle res-
en ontspanning uitstralen. Daarom hechten
pondenten als noodzakelijk gezien. Vrij uit-
alleenstaanden veel waarde aan opbergruimte.
zicht is zeer gewild, maar ook als er geen
Ze slapen vaak in een tweepersoonsbed, dus
mooi uitzicht is wil men een balkon of tuin(tje).
een slaapkamer in een eenpersoonshuishou-
De alleenstaanden gebruiken de buitenruimte
den moet in principe net zo groot zijn als een
om te ontspannen, te eten en te drinken, de
slaapkamer in een meerpersoonshuishou-
was op te hangen en te klussen. Bijna ieder-
den. Over badkamers en keukens zijn de al-
een heeft of wil een extra kamer. Een extra
leenstaanden het meest ontevreden. Badka-
kamer wordt vaak gebruikt als hobbykamer,
mers worden vaak oud en donker genoemd,
bergruimte of werkruimte en lijkt essentieel
en de aanwezigheid van een toilet of wasma-
te zijn voor de alleenstaanden. Het verlangen
chine in de badkamer wordt niet gewaar-
naar een extra kamer gaat ook gepaard met
deerd. De voorkeur voor bad of douche is
gastvrijheid. Hoewel een extra slaapplek
volledig afhankelijk van het type respondent,
gemiddeld slechts tien keer per jaar wordt
niet van of iemand alleen woont.
gebruikt, vinden alleenstaanden het belangrijk om die altijd te kunnen aanbieden.
‘Dat wanneer men geen zin meer heeft om naar huis te gaan, er een mogelijkheid is om te blijven slapen.’
8
Woonwensen van eenpersoonshuishoudens
9
Onderzochte trends
Deeleconomie
anderen zouden willen delen, zouden gedeelde woonfuncties alleen interessant zijn als het
De respondenten lopen niet echt warm voor
een duidelijk, concreet voordeel oplevert, zo-
het idee om dingen te delen. Er leeft de per-
als extra vierkante meters in de keuken in ruil
ceptie dat ze dan een stukje van hun privacy,
voor een gedeelde wasruimte.
vrijheid en onafhankelijkheid moeten opgeven. Weinigen hebben ooit diensten als Peerby, Greenwheels of Uber gebruikt; er is volgens
Micro-appartementen
de respondenten ook niet veel behoefte aan. Het delen van woonfuncties, bijvoorbeeld
De respondenten zijn geen fan van micro-
een keuken of een wasserette, zouden ze een
appartementen. Ook als het over de beste
inbreuk op hun privacy vinden. Ook wordt
locaties gaat, wonen de alleenstaanden liever
‘delen’ geassocieerd met ‘studententijd’, en
niet kleiner dan 60 m². Indelingen van appar-
dus met het idee van ‘een stapje terug in het
tementen met 30 m² en 50 m² worden snel
leven’. Hoewel de alleenstaanden een goede
uitgeschakeld door de respondenten. Ook
relatie met de buren onderhouden, willen ze
zijn de alleenstaanden zeer gevoelig voor het
niet meer met de buren ondernemen dan
aantal kamers. De loft-indelingen, ofwel open
een dagelijkse begroeting. Er zijn alleen-
ruimtes, worden slechts door een paar res-
staanden die hier anders over denken. Maar
pondenten gewaardeerd. Een klassieke drie-
voor de respondenten die wel veel met
kamerindeling is het meest geliefd omdat
10 Woonwensen van eenpersoonshuishoudens
die een woonkamer, een slaapkamer en een
dalen. Economische veiligheid wordt belang-
extra kamer aanbiedt.
rijker gevonden dan ‘avontuur’. Verder is het opkomen van een buurt normaal gesproken een langdurig proces; de respondenten wilden
Pioniers
niet heel lang ‘alleen’ in een minder goede buurt wonen. Ook geldt dat alleenstaande
De alleenstaanden in dit onderzoek zien
vrouwen zich iets minder veilig zouden voelen
geen pioniersrol voor zichzelf weggelegd als
op zo’n locatie. Onder de paar respondenten
het om gentrificatie, de opwaardering van
die wel openstonden voor pionieren op con-
een woongebied, gaat. De voornaamste re-
crete financiële gronden en op een bewezen
den is de angst dat het project mislukt en de
goede locatie, waren meer mannen dan
woningen op lange termijn in waarde zullen
vrouwen.
11
Tot slot Op basis van de resultaten is het mogelijk om
Enkele tips en aanbevelingen
twee verschillende groepen alleenstaanden
Bij nieuwe projecten is het aan te
te identificeren, te weten de ‘functionele
bevelen om te zorgen voor veel
avonturiers’ en de ‘honkvaste huismussen’.
natuurlijke lichtinval in de woonkamer.
Het leven van een avonturier is buitenshuis gericht, zijn woning staat bij voorkeur in een ‘bruisend centrum’, hij heeft niet veel ruimte in huis nodig en struikelt niet over de indeling van een woning.
Keukens kunnen het best worden aangeboden met veel opbergruimte en met ingebouwde apparatuur. In de slaapkamer hebben alleenstaanden behoefte aan grote ramen. Een extra kamer is zeer gewild; consu-
De huismus is buitenstedelijk georiënteerd,
menten zouden kunnen kiezen voor een
krijgt vaak visite, heeft veel spullen en dus
grote slaapkamer of een iets kleinere
veel ruimte in huis nodig en ziet de buiten-
slaapkamer met extra (werk/hobby)ruimte
ruimte liefst zo groot mogelijk. Hoewel deze
via een schuifwanden- of kastensysteem.
resultaten indicatief zijn en verder onderzoek
Er moet altijd een buitenruimte zijn.
nodig is, lijkt de groep honkvaste huismussen
Een toilet of wasmachine in de badkamer
veel groter dan de functionele avonturiers.
wordt niet gewaardeerd; bied altijd een aparte toiletruimte. Het is niet verstandig om gemeenschappelijke ruimtes aan te bieden; daar is geen behoefte aan in dit segment. Alleenstaanden houden niet van het idee
‘Ik ontmoet mijn vrienden
van ‘klein wonen’. De psychologische
vaak buitenshuis om te wan-
grens ligt op 65 m². Is de woning kleiner,
delen of naar de bioscoop te gaan. Dat zijn leuke dingen om te doen.’
12 Woonwensen van eenpersoonshuishoudens
geef dan meer aandacht aan de verschillende ruimtes en opbergmogelijkheden. Bij loftwoningen is het van belang de consument te helpen met voorbeelden van hoe ze de woning kunnen indelen.
Onderzoek vanzelf sprekend bij klantgerichte benadering BPD houdt zich bezig met een van onze eerste levensbehoeften: wonen. Met woningen, woonwijken en alle woonwensen die er leven in de landen waarin wij actief zijn: Nederland, Frankrijk en Duitsland. Naar die woonwensen doen we uitgebreid onderzoek, waarvan de resultaten de basis vormen voor wat we ontwikkelen en realiseren. Bij BPD verplaatsen we ons voortdurend in de eindgebruikers: de toekomstige bewoners. Niet door zelf te bedenken hoe zij het liefst willen wonen, maar door hun dat regelmatig te vragen. Deze klantgerichte benadering is voor ons vanzelfsprekend, waarbij we altijd oog houden voor een goede balans tussen gemeenschappelijke en individuele behoeften. Zo zijn we in staat onderscheidende woon- en leefomgevingen te ontwikkelen waar een keur aan mensen zich thuis voelt.
13
Onderdeel van Rabo Vastgoedgroep
