VERZEKERINGEN EN AANSPRAKELIJKHEID
Woningverzekering : een zo waterdicht mogelijk contract © Zeg niet "brandverzekering", maar "woningverzekering", want hoewel de dekking tegen brand centraal staat, kunt u ook voor allerlei andere vormen van schade aan uw woning en uw inboedel op dat contract terugvallen. Een degelijk contract, voor een redelijke prijs, dat is wat we op grond van ons nieuw marktonderzoek voor u zochten.
95 % van de Belgische gezinnen heeft een polis voor de woningverzekering. U dus wellicht – en vooral hopelijk – ook. Dankzij ons nieuw marktonderzoek kunt u nagaan of uw contract wel alle waarborgen biedt die u er redelijkerwijze tegen een betaalbare prijs van mag verwachten, of dat u beter van verzekeraar verandert. Het contract van OMOB, dat voor die verzekering sedert enige tijd onze "Super Koop" is (cf. B&R 153 van november/december 2000, blz. 6), hebben we aan precies dezelfde zowat 90 criteria getoetst als alle andere. Onder het motto van objectiviteit, een principe dat al ruim 40 jaar in ons vaandel is geschreven.
auto's die voor de deur geparkeerd stonden enz.), u bovendien burgerlijk aansprakelijk stellen, waardoor u ook nog eens de vergoeding moet ophoesten voor de schade aan hun eigendom. Met een woningverzekering bent u daar automatisch ook voor verzekerd, ongeacht of u eigenaar of huurder bent.
Waartegen u allemaal verzekerd bent In tabel 1 op blz. 21 overlopen we kort de basisrisico's waarvoor u al naargelang het geval altijd, meestal of bijna nooit op een woningverzekering kunt terugvallen.
20
BUDGET & RECHT
Anders dan een autoverzekering is zo'n verzekering weliswaar niet wettelijk verplicht, maar die lijst laat u zien dat zo'n contract lang niet alleen dient voor de regelrechte rampen waarbij een woning met alle inboedel door brand of storm volledig wordt vernield en de schade al snel in de miljoenen loopt. Ook voor schade met minder catastrofale gevolgen kan het een verademing zijn dat u bij de verzekeraar kunt aankloppen om de schade vergoed te krijgen. Wanneer de schade is ontstaan door uw fout of onvoorzichtigheid (of die van een persoon voor wie u aansprakelijk bent), kunnen de personen die daardoor schade ondervinden (bijv. de eigenaars van een naburig appartement, de eigenaars van de
JANUARI/FEBRUARI 2001 – NR. 154
Dekking niet overal even ruim • Het is niet omdat bepaalde schade automatisch wordt gedekt dat de dekking in alle contracten even goed is. Niet zelden zijn er beperkingen of zijn er al naargelang het geval verschillen in de vergoeding. Enkele voorbeelden : – Voor elektrische toestellen wordt voor de gevallen van schade als gevolg van een elektrisch risico meestal vooraf overeengekomen dat u niet voor de nieuwwaarde zult worden vergoed, dus het bedrag vereist om ze nieuw te kopen : men gaat er veelal van uit dat die toestellen, na een zekere periode (2 tot 7 jaar), elk jaar wat aan waarde verliezen (5 tot 10 %). – Stormschade wordt hoe dan ook maar gedekt als ook andere woningen in de buurt zijn getroffen of als de wind een snelheid had van ten minste 80 of 100 km per uur.
1. DE RISICO'S IN EEN NOTENDOP altijd gedekt (1)
risico
meestal dikwijls niet gedekt gedekt (2)
BASISDEKKING – – – – – – –
brand ontploffing (bijv. door gas) blikseminslag vallende bomen (zonder storm) vandalisme (zonder diefstal) elektrisch risico (kortsluiting, te hoge spanning, toevallige overbelasting…) aanslagen en arbeidsconflicten
✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔
STORMSCHADE
✔
– stormschade aan woning – schade aan voorwerpen buiten aan de woning (zonneluifel, schotelantenne…) – hagel – sneeuwdruk
✔ ✔ ✔
WATERSCHADE – breuk in de leidingen, lek in de dichtingen, het overlopen van sanitaire of huishoudtoestellen * oorzaak in het verzekerde gebouw zelf * oorzaak in aanpalend gebouw – opzoeking van lekken in muren, vloer, plafonds… – vorstschade indien geen voorzorgsmaatregelen waren genomen – waterinsijpeling via dak – lekkende stookolie * indien bodemvervuiling door ondergrondse tank – "zuivere" huiszwam (dus niet als gevolg van waterschade die gedekt is)
✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔
✔ ✔
GLASBREUK – kapotte ruiten, spiegels, glazen platen – glas verwerkt in meubels – uitbreiding tot sanitaire toestellen
✔
✔ ✔
NATUURRAMP – aardbeving – aardverschuiving – overstroming (1) Soms is de dekking evenwel beperkt : zie tekst. (2) Ook niet tegen betaling van een extra premie.
score dan gemiddeld (dus boven C) bijv. te danken zijn aan het feit dat een maatschappij geen hogere premie aanrekent als de buitenmuren of de dragende elementen van een woning voor een vierde of voor de helft uit brandbaar materiaal zijn opgetrokken. In de kolom "water" wordt het onder meer als een pluspunt beschouwd als de huiszwam ook gedekt is zonder dat er waterschade van aan de oorsprong ligt. En in de kolom "storm" kan een betere score dan gemiddeld er bijv. op wijzen dat alle voorwerpen die buiten aan de woning zijn vastgehecht (zonneluifel, antenne, afsluiting…), eveneens onder de dekking vallen.
✔(3)
(3) Weliswaar tegen betaling van een extra premie.
✔ ✔
– De vergoeding voor waterschade geldt dikwijls niet voor de toestellen of de leidingen zelf die aan de basis lagen van de schade. – Verder kan het een verschil uitmaken in welke mate de verzekeraar het zogenoemde verval van uw woning (de waardevermindering) in rekening brengt. Onder "De schadevergoeding" op blz. 23 komen we daar meer in detail op terug. • Ter illustratie vermelden we in tabel 2 op blz. 22 de score die de onderzochte contracten halen voor de belangrijkste van de zowat 90 criteria waarop we ze hebben getoetst. Het is meestal een score die een totaalbeeld geeft van verschillende deelaspecten van het criterium in kwestie. Zo kan in de kolom "brand" een betere
▲
Bijkomende dekking Naast de eigenlijke schade aan uw woning en/of inboedel wordt u bij een schadegeval ook geconfronteerd met allerlei bijkomende kosten, bijv. voor de opruiming van de schade, de heraanleg van de tuin, uw tijdelijk verblijf in een hotel of een andere woning, de genotsderving van uw eigendom. Anders dan de zogenoemde onrechtstreekse verliezen (kosten voor telefoontjes, brieven…) gaat het om kosten die rechtstreeks tot doel hebben u weer in de toestand te brengen van vóór het schadegeval. In de betere verzekeringscontracten worden die bijkomende kosten gedekt voor een bedrag dat maximaal neerkomt op het bedrag dat voor de woning verzekerd is. De kosten voor een expert maken daar altijd deel van uit, maar vaak zijn ze slechts in beperkte mate gedekt en degressief (bijv. 5 % tot 500 000 fr., daarna 3,5 % tot 1 miljoen, en daarboven slechts 2 %).
Er zijn maar weinig woningverzekeringen die dekking bieden voor het risico van overstroming.
BUDGET & RECHT
JANUARI/FEBRUARI 2001 – NR. 154
21
▲ 22
Diefstal : niet automatisch inbegrepen Bij alle verzekeraars kunt u zich via uw woningverzekering ook laten verzekeren tegen diefstal van uw inboedel. Niet alle consumenten beseffen dat de premie in dat geval wel wordt opgetrokken. • We stippen kort enkele van de criteria aan die meetellen in de beoordeling die u terugvindt in de bewuste kolom van tabel 2 : hoe ruim het begrip "diefstal" wordt geïnterpreteerd; of er eventueel een maximumbedrag is per voorwerp; in welke mate diefstal begaan door iemand BUDGET & RECHT
2. WONINGVERZEKERING : DE BELANGRIJKSTE CRITERIA
A
Diefstal
Aardbeving en aardverschuiving
Glasbreuk
Water (overstroming inbegrepen)
EINDBEOORDELING
Storm
Maatschappij (1)
Brand en elektriciteit
contracten op 13/11/2000 Verzekerd bedrag en vergoeding
SUPER KOOP Inzake woningverzekering doelen we daarmee op een consumentvriendelijk contract, tegen een dikwijls zeer voordelig tarief, dat bovendien speciaal voor de leden van Test Aankoop bijkomende voordelen biedt. Voorlopig gaat het alleen om "Home Comfort Plus" van OMOB, de enige van de grote verzekeringsmaatschappijen die akkoord ging om de meeste van onze basiseisen in haar polis op te nemen. • Ter illustratie enkele interessante polisbepalingen waar alle consumenten voordeel uit kunnen halen : – schade veroorzaakt door de huiszwam is hoe dan ook verzekerd, ook als de huiszwam niet het gevolg is van waterschade; – schade te wijten aan een lekkende stookolietank (sanering van vervuilde grond) wordt tot 250 000 fr. gedekt. • Ter illustratie ook enkele van de bijkomende voordelen voor de leden van Test Aankoop : – u hebt recht op een korting vanaf de eerste premie; – als de waarde van de inboedel na de ondertekening van het contract blijkt te zijn gestegen, wordt u toch voor 100 % vergoed in plaats van slechts voor het eigenlijke verzekerde bedrag; – u wordt automatisch vergoed voor de zogenoemde onrechtstreekse verliezen ten gevolge van een schadegeval (kosten voor verplaatsingen, telefoontjes, brieven enz.) ten belope van 10 % van het schadebedrag, zonder dat u daar bewijsstukken voor moet voorleggen. Zie Test Aankoop 433 van juni 2000 voor meer details of onze website www.test-aankoop.be onder "Actualiteit".
moet aantonen dat iemand heimelijk uw woning is binnengedrongen. Dat is niet altijd eenvoudig en in geval van betwisting kunt u niets anders dan de verzekeraar voor de rechter te dagen. De meeste rechters houden evenwel rekening met de bewijsmoeilijkheden van de verzekerde. – Diefstallen in kelders van flatgebouwen worden veelal slechts gedekt voor een beperkt bedrag (25 000 tot 350 000 fr.). Idem dito voor een diefstal in een losstaande garage. – Een diefstal gepleegd door iemand die bij u in dienst was of die toegang had tot de woning, is vaak wel aan verschillende, belangrijke beperkingen onderworpen. Zo wordt slechts dekking verleend als de dief door het gerecht schuldig werd bevonden. – Als uzelf buiten uw huis werd beroofd mét gebruik van geweld of bedreigingen, kunt u meestal ook op de verzekering terugvallen, maar niet altijd voor het volledige bedrag.
die bij u binnen mocht, wordt gedekt; of u verzekerd bent bij diefstal in een losstaande garage; enz. • Goed om te weten : – U bent altijd mee verzekerd voor de schade die tijdens de diefstal zelf werd veroorzaakt (bijv. vernielde meubelen). Bij steeds meer maatschappijen hoeft u daar zelfs geen aparte dekking tegen diefstal voor te hebben gesloten, en maakt dat deel uit van de basisdekking. – Ook voorwerpen die u meeneemt op reis, zijn vaak gedekt als ze zich in uw tijdelijk verblijf bevinden (huurhuisje, hotel). Maar meestal is de vergoeding wel begrensd, bijv. tot 10 % van het bedrag waarvoor de inboedel verzekerd is. – Waardepapieren, bankbiljetten, cheques en goudstaven worden wel soms uitgesloten of worden slechts voor een bepaald percentage of een beperkt bedrag verzekerd (bijv. 50 000 tot 65 000 fr.). Bewaar ze daarom liever in een banksafe. – Als er geen sporen van inbraak zijn, bepalen sommige maatschappijen dat u
AFB
A
B
A
AFB
B
BFC
AFB AFB
B
AFB
AFB
AFB
B
AFB
AFB
AFB
B
BFC
BFC
AFB
A
A
BFC
AFB
C
BFC
AFB
BFC
B
CFD
C
AFB
AFB
CFD
B
AFB
A
C
CFD
B
BFC
B
BFC
D
B
BFC
BFC
AFB
CFD
BFC
BFC
AFB
B
A
BFC
C
BFC
B
C
AFB
AFB
AFB
B
BFC
C
BFC
CFD
C
OMOB
8,41
Argenta
7,8
Fidea
7,14
B
B
KBC
7,14
B
B
AXA / Royale Belge
7,01
B
B
Royal Sun Alliance
6,74
BFC BFC
P&V
6,58
BFC
DVV
6,57
BFC BFC
Fortis AG
6,43
BFC BFC
CGU
6,28
BFC
C
De Vaderlandsche
6,03
C
C
C
C
B
AGF
5,96
Le Mans
5,57
CFD CFD
Winterthur
5,55
CFD CFD
Mauretus
4,97
D
CFD
Mercator
4,63
D
D
Generali
4,54
D
D
BFC
AFB
C
C
C
C
BFC
C
BFC
C
BFC
CFD
B
BFC
C
B
BFC
BFC
BFC
CFD
CFD
CFD
E
C
BFC
C
C
C
CFD
C
C
CFD
CFD
B
C
CFD
A : zeer goed voor dit criterium; B : goed; C : redelijk; D : zwak; E : slecht (1) Het contract van Chubb, dat bij ons vorige marktonderzoek als het beste uit de studie naar voren kwam, wordt momenteel herzien. Zodra we de nieuwe voorwaarden hebben ontvangen, komen we er zeker op terug.
JANUARI/FEBRUARI 2001 – NR. 154
De schadevergoeding Een andere belangrijke vraag is of u bij een schadegeval werkelijk alles terugbetaald zult krijgen of dat er integendeel ook nog iets voor uw rekening blijft. Enkele van de criteria waarmee we rekening hebben gehouden in de kolom "verzekerd bedrag en vergoeding" in onze tabel 2, zijn hoe de verzekeraars in het kader van de franchise de waarborg van de zogenoemde onrechtstreekse verliezen aanpakken en de mate waarin ze rekening houden met het verval van de woning. Een korte toelichting. De franchise • Net als bij de overgrote meerderheid van alle andere risicoverzekeringen werken de maatschappijen momenteel nog altijd met een franchise, waardoor u sowieso voor een deel van de schade zelf moet opdraaien. In het geval van de woningverzekering is die zelfs bij wet vastgelegd. Het geïndexeerde bedrag komt momenteel neer op zowat 7 200 fr. • Bij heel wat maatschappijen kunt u evenwel aan de franchise ontsnappen als u zich ook verzekert voor de onrechtstreekse verliezen. In de regel moet u dan een iets hogere premie betalen en bovendien geldt die waarborg veelal pas zodra de schade een bepaald minimumbedrag haalt (30 000 tot 60 000 fr.).
een dak voor 200 000 fr. De expert stelt een verval vast van 25 %, wat dus 5 % boven de wettelijke minimumgrens is. Welnu, de ene verzekeraar houdt dan de volle 25 % in en betaalt slechts 150 000 fr., terwijl de andere slechts 5 % aftrekt en 190 000 fr. betaalt.
Het te verzekeren bedrag Hoe soepeler een verzekeraar is om het bedrag dat u hebt laten verzekeren als correct te beschouwen en u dan ook terdege te vergoeden, hoe beter zijn score in onze tabel 2. U moet zowel een bedrag vooropstellen voor het gebouw als voor de inboedel.
Voor het gebouw Als de woning uw eigendom is Voor u is het van belang dat u de woning tegen haar nieuwwaarde laat verzekeren. Dat is het bedrag nodig om ze herop te bouwen, dus met inbegrip van het ereloon van de architect en de btw. Om te voorkomen dat verzekerden hun woning te laag verzekeren en na een schadegeval slechts aanspraak kunnen maken op een vergoeding die niet volstaat om de schade te herstellen, zijn de verzekeraars sinds 1998 bij wet verplicht om onderverzekering op de een
Als u de woning huurt • Als huurder is het uw plicht om de huurwoning op het einde van de huurovereenkomst terug te geven in de staat waarin u ze hebt gekregen. Wanneer de woning geheel of gedeeltelijk vernield is, door brand of storm bijv., komt u dan ook in de problemen, tenzij u kunt bewijzen dat u er niet aansprakelijk voor bent. Aangezien dergelijke schade tot in de miljoenen kan oplopen, is duidelijk dat ook u alle belang hebt bij een woningverzekering. De kans is overigens groot dat u op grond van uw huurcontract verplicht bent om zo'n contract te sluiten. • Als u de enige huurder bent omdat u bijv. een huurhuis bewoont, past de verzekeraar voor het verzekerd kapitaal hetzelfde systeem toe als voor een eigenaar, dus meestal met een evaluatierooster. Maar het verzekerd bedrag ligt dan doorgaans wel 20 tot 30 % lager aangezien u slechts de werkelijke waarde moet verzekeren, dat is de nieuwwaarde min het verval. Bent u niet de enige huurder en huurt u bijv. een appartement in een flatgebouw, dan stellen de meeste verzekeraars een eenvoudige verzekeringsformule voor : 20 keer de jaarlijkse huur (huurlasten inbegrepen). Dat volstaat om problemen van onderverzekering te voorkomen.
Voor de inboedel In dat geval maakt het uiteraard niets uit of u eigenaar of huurder bent. • Heel wat verzekeraars hanteren een
BUDGET & RECHT
JANUARI/FEBRUARI 2001 – NR. 154
▲
Het verval van de woning Voor een oudere en minder goed onderhouden woning kunt u in theorie een lagere schadevergoeding krijgen dan normaal omdat de waardevermindering in rekening wordt gebracht die uw woning heeft ondergaan. Het is de expert van de verzekeraar die het verval bepaalt. Als u dat betwist, kunt u om een tegenexpertise vragen. In de praktijk wordt evenwel niet vaak iets afgetrokken voor verval. Wettelijk mag het verval overigens pas in aanmerking worden genomen vanaf 20 % voor stormschade en vanaf 30 % voor andere schadegevallen, en in België hebben de meeste woningen slechts een verval van 10 tot 25 %. In de beste contracten speelt het verval sowieso geen enkele rol. Verzekeraars die wel rekening houden met het verval, gaan ook niet allemaal op dezelfde manier te werk : sommige trekken het percentage verval integraal af, andere alleen wat boven de wettelijke grens gaat. Neem bijv. stormschade aan
Verwittig maar beter de verzekeraar als u uw woning renoveert, want als de woning hierdoor in waarde is gestegen, moet de polis worden aangepast, anders bent u door uw eigen schuld onderverzekerd.
of andere manier te voorkomen. Hoe dat concreet moet, staat echter niet in de wet. De verzekeraars werken met een zogenoemd evaluatierooster om de waarde van een woning te bepalen. De eerste roosters waren heel uitgebreid en vrij ingewikkeld om in te vullen. Maar beetje bij beetje werden steeds meer vereenvoudigde evaluatieroosters ingevoerd, waarbij u niet veel meer moet doen dan het aantal plaatsen in uw woning opgeven samen met een paar details over de afwerking (bijv. gevel in natuursteen, meer dan één badkamer, centrale verwarming, parket in de woonkamer…). Dat rooster vormt weliswaar geen absolute garantie dat het aldus verzekerde bedrag zal volstaan voor de werkelijke kosten van de heropbouw, maar als die laatste uiteindelijk toch hoger liggen, verbinden de maatschappijen zich ertoe om het verschil voor hun rekening te nemen.
23
▲
vrij eenvoudig systeem om de waarde van de inboedel te bepalen : ze stellen gewoon een percentage voor van het bedrag dat voor het gebouw verzekerd is (bijv. 30 %) of een bepaald bedrag per woonruimte (bijv. 165 000 fr.). • In andere gevallen zit er niets anders op dan een lijst te maken van al wat in uw huis staat en van alle goederen de waarde te ramen : – Voor gewone, gebruikelijke meubelen telt de nieuwwaarde, dus het bedrag vereist om ze nieuw te kopen. – Huishoudlinnen en kledij daarentegen worden verzekerd tegen hun werkelijke waarde, dus na aftrek van hun waardevermindering door ouderdom. – Kunstvoorwerpen, juwelen, verzamelobjecten en alle voorwerpen die als zeldzaam of kostbaar worden beschouwd (bijv. antiek, Oosterse tapijten, zilverwerk enz.), worden dikwijls tegen hun verkoopwaarde verzekerd, d.i. de waarde die u voor een goed kunt krijgen als u het onder normale omstandigheden verkoopt. Om verrassingen te voorkomen laat u voor waardevolle voorwerpen echter beter een overeengekomen waarde verzekeren, d.w.z. een waarde die u in samenspraak met de verzekeraar vooraf vastlegt. Steeds meer maatschappijen dekken echter de vervangwaarde van waardevolle voorwerpen, d.i. het bedrag dat u moet neertellen om u een vergelijkbaar voorwerp aan te schaffen. • Als de werkelijke schade hoger ligt dan het verzekerd bedrag, blijken enkele maatschappijen daar in de praktijk geen punt van te maken en vergoeden u volledig.
3 1 1
1 2
Een correct ingevuld evaluatierooster vormt weliswaar geen absolute garantie dat het verzekerd bedrag zal volstaan voor de werkelijke kosten van de heropbouw, maar de meeste maatschappijen gaan dan wel akkoord om het verschil voor hun rekening te nemen.
• Voor de dekking tegen diefstal hangt de premie meestal af van het type van de woning (villa, rijhuis, appartement), en steeds vaker ook van de ligging van de woning (risicozone of niet). • Doorgaans moet u op de volgende premie rekenen (dekking diefstal niet inbegrepen) : – 1 000 tot 1 500 fr. per verzekerd miljoen voor de woning waarvan u eigenaar bent; – 700 tot 1 050 fr. per verzekerd
De premie De jaarlijkse premie hangt van heel wat factoren af. Uiteraard speelt de gewenste dekking een rol. Maar er is méér. • Factoren die de premie optrekken, zijn onder meer : – het feit dat u eigenaar bent omdat u anders dan een huurder de nieuwwaarde moet verzekeren en niet slechts de werkelijke waarde; – een woning met een hoger brandgevaar, bijv. met een rieten dak of met brandbaar materiaal in de muren; – soms als de woning niet over het vereiste alarmsysteem beschikt; – het feit dat u de woning deels voor een beroeps- of handelsactiviteit gebruikt.
miljoen voor de woning die u huurt; – 1 050 tot 1 500 fr. per verzekerd miljoen aan inboedel. • Doordat er geen eenduidig, objectief en veralgemeend systeem is voor de waardebepaling van een gebouw en de inboedel, waardoor de premies van de verschillende maatschappijen niet correct onderling kunnen worden vergeleken, nemen wij de premie niet op in onze tabel 2.
BESTE KEUZE Bij het bepalen van onze Beste Keuze hebben we de premie nauwelijks laten meespelen gezien de relatieve waarde ervan, en zijn we vooral afgegaan op de algemene voorwaarden. • Op basis van bijna 90 criteria is OMOB (011-28 21 11 of 01128 28 00) van alle onderzochte contracten onbetwistbaar naar voren gekomen als de Beste Keuze voor alle consumenten, op enige afstand gevolgd door Argenta (03-285 51 11). OMOB staat sedert enkele jaren voor iedereen open, en niet meer alleen voor ambtenaren, maar werkt wel zonder de bemiddeling van makelaars.
• Verkiest u via een makelaar te werk te gaan, dan bevelen wij u het contract van Fidea (03-203 85 11) of van AXA/Royale Belge (02678 61 11) aan. • Let wel ! Geen enkel contract uit onze vergelijkende studie is volledig waterdicht, er blijven nog altijd bepaalde leemtes, ook bij onze Beste Keuzes. Bij OMOB bijv. is de dekking van juwelen beperkt tot 100 000 fr., en wie méér wil laten verzekeren, kan dat alleen als hij als een goede cliënt aangeschreven staat én bereid is om extra te betalen. ■
J.-P. Coteur, A. Moriau en N. Vanhee
24
BUDGET & RECHT
JANUARI/FEBRUARI 2001 – NR. 154
