WONEN Een goede woning in een plezierige woonomgeving is belangrijk voor het welbevinden van iedereen. De meeste ouderen willen zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen in hun vertrouwde omgeving. Ook het overheidsbeleid is hierop gericht. Naarmate mensen ouder worden veranderen hun woonwensen en mogelijkheden. Soms zorgen gezondheidsproblemen ervoor dat al op korte termijn een oplossing moet worden gezocht in de huidige woning of in een andere woonruimte. De markt van woningen en zorg voor ouderen is volop in beweging. Er komen steeds meer varianten van de combinatie van wonen en zorg. In dit hoofdstuk worden de belangrijkste vormen beschreven die op dit moment in het Maasland bestaan.
In huidige woning blijven De meeste ouderen voelen zich thuis in een huur- of koopwoning in hun eigen dorp of buurt en zien erg op tegen een verhuizing naar een andere woonplek. Verhuizing is echter niet altijd nodig. Wel is het verstandig om de voor- en nadelen van de huidige woonsituatie te inventariseren. Hierbij moet niet alleen aan de woning zelf worden gedacht, maar ook aan de sociale omgeving. Bij de woning zijn aspecten als grootte, comfort en veiligheid van belang. De sociale omgeving heeft te maken met sociale contacten, openbaar vervoer, winkels en andere voorzieningen. Nadelen van de huidige woning zijn vaak te beperken of op te lossen. Zo zijn er verschillende mogelijkheden voor kleine en soms ook wat grotere woningaanpassingen. De kosten hiervan kunnen in bepaalde gevallen worden vergoed door de gemeente (zie hoofdstuk 2). Verschillende organisaties bieden, vaak tegen een beperkte vergoeding, diensten aan die het mogelijk maken om langer in de huidige woning te blijven. Er wordt ook steeds meer thuiszorg geboden als er problemen zijn met de gezondheid (zie hoofdstuk 3).Verder zijn er allerlei initiatieven die bevorderen dat ouderen langer zelfstandig kunnen blijven wonen. Bijvoorbeeld het project ‘Blijvend thuis in eigen huis’, waarbij individuele woonverbeteradviezen aan ouderen worden gegeven. De beslissing om te gaan verhuizen is niet alleen afhankelijk van de huidige woonsituatie, maar ook van de beschikbaarheid van andere woonruimte. Informatie over huisvestingsmogelijkheden in uw gemeente is te vinden in het vervolg van dit hoofdstuk.
Zoeken naar andere woonruimte Bij het zoeken naar andere woonruimte komt allereerst de vraag aan welke wensen nieuwe woonruimte zou moeten voldoen. Is er een voorkeur voor huren of kopen?
Welke voorzieningen, diensten of zorg zijn nodig? In welke buurt of woonkern zou men het liefst wonen? Voor informatie over het aanbod van koopwoningen kan men zich het beste wenden tot de regionale makelaars. Ook via internet is het mogelijk om bouwplannen en een overzicht van koopwoningen te bekijken, geordend naar regio of plaats van voorkeur: www.funda.nl of www.dimo.nl. In de volgende paragrafen komt informatie aan bod over woningen die worden aangeboden door woningcorporaties en aanbieders van woonzorgcomplexen. De volgorde van de categorieën woningen is bepaald door de mate van aanwezigheid van extra voorzieningen of zorg. Informatie over inschrijving, aanmelding en toewijzing is te vinden verderop in dit hoofdstuk.
Geschikte huurwoning In het woningaanbod van Brabant Wonen en Woonmaatschappij Maasland zitten woningen die weliswaar niet speciaal voor ouderen zijn gebouwd, maar vaak geschikt zijn voor ouderen. Het gaat hierbij om gelijkvloerse woningen of appartementen met een lift. Geschikte huurwoning In het woningaanbod van de woningcorporaties Brabant Wonen en Woonmaatschappij Maasland zitten woningen die weliswaar niet speciaal voor ouderen zijn gebouwd, maar vaak geschikt zijn voor ouderen. Het gaat hier om gelijkvloerse woningen of appartementen met een lift. Senioren- of nultredenwoning De zogenaamde senioren- of nultredenwoningen zijn kleinere woningen met enkele voorzieningen: de woning heeft 1 á 2 slaapkamers, waarvan een slaapkamer in directe verbinding staat met de huiskamer. Er zijn alleen drempels daar waar zij de functie hebben van waterkering. Aan de wanden moet een mogelijkheid zijn om steunen aan te brengen. Locaties nultreden/ seniorenwoningen in Lith: Lith Zr. Allegondestraat (14 woningen) W. Alexanderstraat (12 woningen) Lithoijen P. v.d. Berghplein (4 woningen) Dorpsstraat (4 woningen)
Maren-Kessel Schoolstraat (3 woningen), Kerkhofstraat (4 woningen) Kerkweg, (4 woningen) Hille Kampkes (2 woningen) Oijen S. v. Oijenweg (2 woningen) Bernhardweg (3 woningen) Woonzorg Nederland heeft in Lith 16 seniorenwoningen met enkele voorzieningen beschikbaar Lith Pastoriestraat (6 woningen), Heuvelhofke (4 woningen) Maren-Kessel Hille Kampkes ( 6 woningen) De senioren- of nultredenwoningen in de gemeente Lith zijn in bezit van Woonmaatschappij Maasland. Beschut wonen Aanleun-/inleunwoning Aanleun- en inleunwoningen zijn direct verbonden met of in de directe nabijheid van een zorg/dienstencentrum. Aanleunwoningen hebben een eigen entree, inleunwoningen zijn bereikbaar via de hoofdingang van een zorg/dienstencentrum. Voor aanleun- en inleunwoningen zijn bijzondere voorzieningen getroffen zoals brede kozijnen, het weglaten van drempels en aansluiting op een alarmeringssysteem. Voor bewoners van dit soort woningen bestaat de mogelijkheid om deel te nemen aan ontspanningsactiviteiten in het zorg/dienstencentrum; ook kan gebruik gemaakt worden van andere aanwezige dienstverlening zoals kapper of pedicure. De aanleunwoningen in de gemeente Lith zijn bij dienstencentrum ‘St. Jozef’ in Oijen, zes woningen aan de Dirk van Meerhemgaarde en tien woningen aan de Oude Gracht. Deze woningen zijn van Woonzorg Nederland (zie paragraaf 4.6). Fokus-woning Stichting Fokus Exploitatie is een landelijke organisatie. Fokus biedt mensen met een ernstige lichamelijke handicap mogelijkheden om onafhankelijk en zelfstandig te leven.
Zo kunnen zij, als ieder ander, deelnemen aan het maatschappelijk leven. Fokuswoningen zijn aangepaste huurwoningen, eigendom van een woningcorporatie. Ook koopwoningen kunnen tot een Fokusproject behoren. Fokus verleent assistentie bij algemene dagelijkse levensverrichtingen (ADL) bij de cliënt thuis, waaronder wassen, douchen, aankleden, toiletgang, eenvoudig verpleegkundige assistentie, verplaatsen, eten en drinken. Huishoudelijke taken en specifieke verpleging worden niet tot de ADLassistentie gerekend. De bewoner kan hiervoor een beroep doen op thuiszorg. Het bijzondere van Fokus is dat de dienstverlening gebeurt op afroep en op aanwijzing van de cliënt gedurende 24 uur per etmaal. Voorwaarde om voor het huren van een ADL-woning in aanmerking te komen is dat de aanvrager door het College van Zorgverzekeringen (CVZ) als ADL-kandidaat is erkend. Als assistentie alleen vanwege ouderdomsklachten nodig is, zal de aanvrager vermoedelijk niet als ADL-kandidaat worden erkend. Informatie Fokus, afdeling bewonerszaken Postbus 6124 9702 HC Groningen telefoon: (050) 521 72 00, maandag t/m vrijdag van 8.30 - 12.30 uur e-mail:
[email protected] Aanmelding als kandidaat-bewoner College voor Zorgverzekeringen (CVZ) Postbus 396 1180 BD Amstelveen telefoon: (020) 347 57 70 / (020) 347 55 55 e-mail:
[email protected] Beschermd Wonen met Steunpunt Zelfstandige ouderenwoningen in een gebouw met gemeenschappelijke voorzieningen (huiskamer, activiteitenruimtes, gemeenschappelijke tuin) worden ‘beschermd wonen met steunpunt’ genoemd. De manier van bouwen en situering van de woningen biedt de bewoners meer bescherming en veiligheid. De woningen zijn geschikt voor bewoning door rolstoelgebruikers. De voordeuren komen uit op overdekte gangen en via deze gangen zijn de algemene ruimtes bereikbaar. In de gemeente Lith zijn twee projecten Beschermd Wonen met Steunpunt, te weten ‘De Hoeksteen’ in Lith (24 woningen) en ‘D’n Boggerd’ in Maren-Kessel (12 woningen). Standaard is in de woningen een alarmeringsysteem aanwezig met spreekluisterverbinding met de hulppost. Als er geen hulpverleners aanwezig zijn, is het alarmeringsysteem aangesloten op de centrale meldpost in Oss. Deze schakelt contactpersonen in bij alarm.
In ‘De Hoeksteen’ en ‘D’n Boggerd’ worden voor bewoners en ouderen uit de omgeving activiteiten georganiseerd, deze zijn gericht op het behoud van zelfstandigheid, bijvoorbeeld Meer Bewegen voor Ouderen.
Zorg/dienstencentra De term dienstencentrum wordt ook wel gebruikt voor verzorgingshuis of zorgcentrum. Deze term benadrukt het aanbod van een compleet pakket van zorg, welzijn en wonen. In een zorg/dienstencentrum heeft men de beschikking over een eigen zit/slaapkamer in combinatie met eigen sanitair en een keukenblok met koelkast. Elke kamer heeft een aansluiting voor telefoon en kabeltelevisie. De zorg die wordt geleverd is afhankelijk van de behoefte van de individuele bewoner en de mogelijkheden van het huis. Er wordt zoveel mogelijk ‘zorg op maat’ geleverd. De dienstverlening bestaat verder uit één keer per week schoonmaken van de kamer, linnenverzorging, maaltijden en activiteiten. Daarnaast is er een kapel, tuin met terras en recreatieruimte waar de bewoners gebruik van kunnen maken. In een aantal zorg/dienstencentra zijn mogelijkheden gecreëerd voor aanvullende zorgverlening, zoals: Meerzorg Psychogeriatrie (PG) – Groepsverzorging: meerzorg psychogeriatrie is aanvullende zorg voor dementerende ouderen in het zorg/dienstencentrum. Het accent ligt op de groepsgerichte benadering en begeleiding van de cliënt, met veel aandacht voor het ‘structuur geven aan de dag’. Meerzorg Somatiek: aanvullende zorg voor ouderen van het zorgcentrum die gespecialiseerde lichamelijke verpleging nodig hebben wordt meerzorg somatiek genoemd. Combizorg: combinatie van groepsgerichte meerzorg psychogeriatrie en meerzorg somatiek. Meerzorg psychiatrie: aanvullende zorg voor cliënten met een psychiatrische achtergrond. Vanuit de psychiatrie wordt gespecialiseerde hulp geboden bij de zorgverlening aan deze groep cliënten. Kortdurend verblijf (Tijdelijke opname): voor ouderen die voor bepaalde tijd verzorging nodig hebben, bijvoorbeeld om te herstellen na een operatie, of door het tijdelijk wegvallen van mantelzorg zijn er mogelijkheden voor een kortdurend verblijf in een dienstencentrum. De maximale duur van een kortdurend verblijf is acht weken.
Dagverzorging: dagverzorging is bedoeld voor zelfstandig wonende ouderen en gericht op behoud en herstel van de zelfredzaamheid en voorkoming van dreigend isolement. Om voor dagverzorging in aanmerking te komen is een CIZ indicatie nodig. Dagopvang: dagopvang is bedoeld voor zelfstandig wonende cliënten en gericht op activering en voorkoming van een dreigend isolement. Deelnemers sluiten aan bij activiteiten van het zorgcentrum en/of maken gebruik van faciliteiten van het zorgcentrum. Anders dan bij dagverzorging is voor dagopvang geen CIZ-indicatie nodig. Extramurale verzorgingshuiszorg (servicewoningen): verzorgingshuiszorg aan zelfstandig wonende ouderen, dus buiten het verzorgingshuis wordt extramurale verzorgingshuiszorg genoemd. Informatie Stichting Zorg voor Ouderen Maasland (ZVOM) heeft zestien dienstencentra in het Maasland; daarnaast heeft Stichting Welstaete een dienstencentrum in Landerd. Stichting ZVOM Raadhuislaan 13 5341 GL Oss telefoon: (0412) 67 23 72 internet: www.zvom.nl e-mail:
[email protected] Stichting Welstaete Postbus 350 5460 AJ Veghel telefoon: (0413) 36 29 51
Diensten/zorgcentra in het Maasland Zorg Voor Ouderen Maasland (ZVOM) Dienstencentrum Katwijk
Den Dries1,
Vredehof 1,
5351 DZ Berghem
5341 TS Oss
telefoon: (0412) 40 64 64
telefoon: (0412) 67 22 81 Dienstencentrum De Maashorst tijdelijk bezoekadres:
Kerklaan 1,
Arendsvlucht 13, OSS
5366 AR Megen
Telefoon: (0412) 67 22 22
telefoon: (0412) 46 57 65
Dienstencentrum De Wilberthof
Dienstencentrum De Heegt
Veldstraat 1,
Prinsenstal 2, 5361 GK Grave
5386 AW Geffen
telefoon: (0486) 47 30 51
telefoon: (073) 532 12 64 Stichting Welstaete: Dienstencentrum Martinushuis Kloosterstraat 3,
Zorgcentrum Compostella
5391 AB Nuland
Kerkstraat 38, 5411 BA Zeeland
telefoon: (073) 534 08 60
telefoon: (0486) 45 17 39
Dienstencentrum Maasland St. Sebastianusstraat 5, 5373 AD Herpen telefoon: (0486) 41 71 00 Dienstencentrum Torenstaete Arendsvlucht 25, 5341 AW Oss telefoon: (0412) 67 22 22 Dienstencentrum Loovelt Saturnusstraat 280, 5345 LH Oss telefoon: (0412) 67 22 61 Dienstencentrum De Ruwaard Ministershof 1, 5344 BT Oss telefoon: (0412) 68 36 83 Dienstencentrum St. Jozef Oijense Bovendijk 5, 5394 AJ Oijen telefoon: (0412) 48 70 40 Dienstencentrum Heelwijk Mozartlaan 2 5384 CG Heesch Telefoon: (0412) 46 55 00 Dienstencentrum De Stekkerhoek Laar 38 5388 HH Nistelrode Telefoon: (0412) 61 18 37 Dienstencentrum Maaszicht
Verpleeghuis In verpleeghuizen wordt verpleging, verzorging en revalidatie gegeven op medische indicatie. Behandelingtherapieën, aangepast aan de behoefte of handicap van de patiënt, worden gegeven door vakkundige krachten op het gebied van ergo-, fysio-, en activiteitentherapie. Het verpleeghuis kan bieden: Verpleeghuiszorg somatiek (lichamelijke klachten): specialistische verpleegkundige zorg aan cliënten met een complexe en/of uitzonderlijke medisch-technische lichamelijke verpleegbehoefte. Verpleeghuiszorg psychogeriatrie (in toenemende mate vergeetachtig): specialistische verpleegkundige zorg aan cliënten met complexe psychogeriatrische problematiek. Revalidatie: specialistische verpleegkundige zorg gedurende een bepaalde periode bestaande uit gerichte therapieën en reactivering. Kortdurend verblijf: zorg aan cliënten die tijdelijk gespecialiseerde somatische en/of psychogeriatrische zorg nodig hebben, met als doel de mantelzorg tijdelijk te ontlasten, crisissituaties op te vangen, specifieke zorg te realiseren en observatie en behandeling, zodat de cliënt thuis kan blijven functioneren. Dagbehandeling somatiek: specialistische lichamelijke zorg, ondersteuning en advies gedurende één of meerdere dagen per week aan cliënten die niet in het verpleeghuis zijn opgenomen. Daarnaast biedt dagbehandeling ontspanning. Dagbehandeling psychogeriatrie: specialistische psychogeriatrische zorg, ondersteuning en advies gedurende één of meerdere dagen per week aan cliënten die niet in het verpleeghuis zijn opgenomen. Daarnaast biedt dagbehandeling ontspanning. Extramurale verpleeghuiszorg psychogeriatrie: specialistische psychogeriatrische zorg, begeleiding en ondersteuning aan zelfstandig wonende cliënten. Extramurale verpleeghuiszorg psychogeriatrie heeft als doel cliënten in staat te stellen zich zo lang mogelijk te handhaven in de thuissituatie. Aanmelding, indicatie en kosten Ouderen die in aanmerking willen komen voor zorg in of vanuit een verpleeghuis hebben een indicatie nodig van het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). Zie paragraaf 4.7 van dit hoofdstuk.
Inschrijving, aanmelding en toewijzing huurwoningen In het Maasland zijn verschillende procedures voor de inschrijving en toewijzing van huurwoningen. De twee grote woningcorporaties, Brabant Wonen en Woonmaatschappij Maasland hanteren ieder een eigen systeem. Brabant Wonen verhuurt voornamelijk woningen in Oss en Woonmaatschappij Maasland in de kleinere kernen van het Maasland. Mensen die zich willen oriënteren op zowel de stad Oss als op woningen in de rest van het Maasland kunnen zich bij de woningcorporaties inschrijven. Gezien de toewijzingscriteria is het zaak tijdig in te schrijven. De toewijzing van (senioren)woningen en serviceflats van Woonzorg Nederland en van Stichting Wonen voor Ouderen Maasland gaat via Brabant Wonen of Woonmaatschappij Maasland volgens de criteria van deze woningcorporaties. Voor huurwoningen in de vrije sector kan men zich rechtstreeks tot de verhuurder wenden. Procedures woningbouwcorporaties Brabant Wonen
Inschrijving via inschrijfformulier, jaarlijks verlengen;
Kosten: geen.
Procedure: Reageren op woningaanbod in de Sleutel, telefonisch of via woonbon; in de advertentie staan ook eventuele voorwaarden in verband met leeftijd, aantal personen en inkomen.
Toewijzing op basis van woonduur; dit is de periode dat men op het huidige adres woont.
Urgentie: in uitzonderlijke situaties kan om medische of sociale redenen voorrang worden gegeven bij toewijzing. Informatie over procedure en kosten van urgentieverklaring is verkrijgbaar bij de woningcorporatie.
Woonmaatschappij Maasland
Inschrijving via inschrijfformulier
Kosten inschrijving € 10,-
Procedure: Het woningaanbod is verdeeld in clusters van enkele woningen in straat of buurt. Men kan zich inschrijven op maximaal zes clusters. Komt er een huis vrij in het betreffende cluster dan schuift men door in de wachtrij. Men kan via internet de clusters bekijken of op de kantoren in Cuijk of Ravenstein.
Urgentie: Wanneer er met spoed een andere woning nodig is in verband met bijvoorbeeld gezondheidsproblemen kan er een woonindicatie aangevraagd worden. Een dergelijke indicatie bepaalt of voorrang nodig is en welk type woning het probleem op kan lossen.
Er zijn drie verschillende woonindicaties, namelijk:
Voor een gelijkvloerse woning, in de buurt van voorzieningen
Voor beschermd wonen, in de buurt van een zorginstelling
Voor extra beschermd wonen met 24 uurszorg op afroep
Voor informatie omtrent het verkrijgen van een woonindicatie kan men contact opnemen met Woonmaatschappij Maasland. Een medewerker zal specifieke vragen stellen over de huidige woonsituatie. Soms is een huisbezoek nodig om de situatie ter plekke te bekijken. Informatie Brabant Wonen Venusstraat 2 Postbus 151 5340 AD Oss telefoon: (0412) 66 49 11 internet: www.brabantwonen.nl Woonmaatschappij Maasland Schaafdries 8 Postbus 13 5370 AA Ravenstein telefoon: (0486) 43 99 00 internet: www.woonmaatschappijmaasland.nl Woonzorg Nederland Postbus 9295 1006 AG Amsterdam telefoon: (0900) 123 49 96 (lokaal tarief) op werkdagen tussen 8:30 en 17:30 uur. internet: www.woonzorg.nl Overige instanties Stichting Zorg voor Ouderen Maasland/Stichting Wonen voor Ouderen Maasland Postbus 176 5340 AD Oss telefoon: (0412) 67 23 72 internet: www.zvom.nl e-mail:
[email protected]
Aanmelding en indicatie servicewoning, diensten/zorgcentra of verpleeghuis Om in aanmerking te komen voor een servicewoning of dienstencentrum is een indicatie nodig. Het verkrijgen van een indicatie begint met het indienen van een aanvraag bij het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). Dat kan rechtstreeks bij CIZ of via de huisarts. CIZ stelt onafhankelijk van zorguitvoerders vast welke zorg nodig is. Om een goede beslissing te kunnen nemen komt een indicatieadviseur op huisbezoek. Op basis van de gegevens die de adviseur heeft verzameld beoordeelt het CIZ welke zorgfuncties nodig zijn en of opname in
een servicewoning, zorgcentrum of verpleeghuis gewenst is. Als dat zo is wordt een indicatie afgegeven. Het Bureau Dienstbemiddeling ZVOM, respectievelijk Zorgbemiddelingsbureau Welstaete helpt om het recht op zorg, (vastgelegd in de indicatie van het CIZ) om te zetten in daadwerkelijke zorg. Zodra de medewerkers van dit bureau de indicatie ontvangen, wordt zo spoedig mogelijk contact opgenomen met de cliënt en de instelling waar de voorkeur naar uit gaat. Als deze instelling niet kan helpen, worden ook andere zorgaanbieders ingeschakeld. Het Bureau Dienstbemiddeling ZVOM of Zorgbemiddelingsbureau Welstaete draagt tevens zorg voor registratie van de wachtlijstgegevens en kan daar informatie over verstrekken. Als er tijdens de wachttijd veranderingen in de situatie van de aanvrager optreden, waardoor ook de zorgvraag verandert, kan indien noodzakelijk actie worden ondernomen. Kosten De kosten van verblijf, behandeling of zorg in een zorgcentrum of verpleeghuis worden vergoed vanuit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). Wettelijk is bepaald dat ieder een eigen bijdrage betaalt. De hoogte daarvan is afhankelijk van het verzamelinkomen. Het eigen vermogen zelf telt niet mee. Partners die samen in een zorgcentrum gaan wonen, zijn één echtparenbijdrage verschuldigd. Er wordt dus geen dubbele alleenstaande- bijdrage gevraagd. De hoogte van de eigen bijdrage is zodanig dat een bedrag overblijft voor persoonlijke uitgaven. Het Zorgkantoor onderzoekt de hoogte van het inkomen en geeft aan de Sociale Verzekeringsbank (SVB) door welke eigen bijdrage moet worden betaald. Dat wordt door de SVB van de AOW afgehouden. Het resterende bedrag van de AOW wordt op de rekening van de cliënt gestort. Informatie Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) Takenhofplein 3 6538 SZ Nijmegen Postbus 6530 6503 GA Nijmegen Telefoon: (024) 382 08 20 Bureau Dienstbemiddeling ZVOM Raadhuislaan 13 5341 GL Oss telefoon: (0412) 62 26 78 Bureau Zorgbemiddeling en Informatie Welstaete Reigerdonk 37 5467 AN Veghel Telefoon: (0413) 380890 Vraag het de ouderenadviseur.
De ouderenadviseurs van RIGOM kunnen helpen bij het maken van de afweging of een oplossing wordt gezocht in de huidige woning of dat het beter is om te kijken naar een andere woonruimte. Zij zijn goed op de hoogte van de verschillende soorten woningen, diensten en voorzieningen. De ouderenadviseurs zijn klankbord, informatiebron en adviseur ineen. De ouderenadviseurs van de RIGOM zijn op werkdagen van 9.00 tot 17.00 uur telefonisch bereikbaar via telefoon (0412) 65 32 30.
