Wondzorgproduct keuze lijst
juli 2005
ALGINATEN Alginaten worden gemaakt van bruin zeewier, dat tot vezels en vervolgens tot matjes of (lint) tampons wordt verwerkt. Alginaten bevatten calcium welke aan de wond wordt afgegeven en uitgewisseld met het wondvocht. Eigenschappen: • Het vrijkomende calcium heeft een bloedstollend effect en is daarom geschikt om kleinere bloedingen te stoppen. • Hoge absorptie capaciteit. Door het ontstaan van een sterk hydrofiele gel van Naalginaat kan tot 20x het eigen gewicht aan vocht worden geabsorbeerd. • Door gelvorming en hierdoor zwelling van de wondzijde van het alginaat, ontstaat een goede elastische aanpassing aan het reliëf van de wond. • Het schept een uitstekend vochtig wondmilieu dat zuurstof doorlatend is. • Reiniging. Het materiaal heeft zelf geen antibacteriële eigenschappen, maar de bacterie en debris worden in de gel opgesloten en bij de verbandwisseling verwijderd. Hierdoor wordt de contaminatiegraad verlaagd en ontstaat een reinigend effect. • Geurbeperking. Door het insluiten van bacteriën in de gel wordt een goede geurbeperking verkregen. • Makkelijk en pijnloze verwijdering uit de wond. Eventueel ingedroogde vezels worden verwijderd met behulp van Nacl 0.9% of gespoeld met lauw water onder de douche. Teer granulatieweefsel wordt zo beschermd. Na het verwijderen kan het wondoppervlak een glanzend aspect vertonen. • Biologisch afbreekbaar. Vezels die in de wond achterblijven worden afgebroken. Hierdoor is er geen beschadiging of irritatie van het granulatieweefsel. De wondranden moeten goed worden gereinigd om te voorkomen dat hier korstvorming optreedt door indroging van vezelresten, exsudaat en huidschilfers. Deze korsten zouden aanleiding kunnen geven tot kleine plaatselijke infectiehaardjes, die op hun beurt het pas gevormde epitheelweefsel kunnen afbreken. • Er zijn geen toxische of sensibileits reacties bekend. • Bij toepassing op drogere wonden eventueel het alginaat bevochtigen met Nacl 0.9% en vervolgens afdekken/ fixeren met een transparante folie om uitdroging te voorkomen.
Hydrocolloïden Dit zijn complexe verbindingen die colloïde, vochtabsorberende polysacchariden bevatten in een netwerk van elastomeren en klevende componenten. Aan de buitenkant bevindt zich meestal een polyurethaan toplaag.
werkgroep materialen juli 2005
1
Eigenschappen: • Zelfklevend aan wondzijde. De hechtkracht neemt toe wanneer het verband voor het aanbrengen verwarmd wordt. Bij zeer droge en dunne huid kan het verwijderen problemen geven door de te sterke kleefkracht. • Door de lichaamstemperatuur wordt de plaat soepel en past zich aan de lichaamsvorm aan. • De patiënt kan zich wassen en kortdurend douchen. Na opbrengen is er een vermindering van pijn. • Bij contact met het wondvocht ondergaat het verband geleidelijk een verandering waarbij een zachte gel in het wondbed kan ontstaan. Hierdoor ontstaat een goed contact met de wondbodem. • Met het wondvocht worden ook de leucocyten en enzymen die zich in het wondvocht bevinden in de gel opgenomen. Dit wondmilieu bevordert een autolyse van eventueel aanwezig necrotisch beslag in de wond. • Bacteriële contaminatie wordt verminderd door opname van bacteriën in de gel. • Door het buitensluiten van bacteriën door de semi-permeabel afdekkende poly-urethaanlaag, worden het nieuw gevormd granulatieweefsel en epitheel beschermd. Het verband moet de wondranden 3 centimeter overlappen, zo nodig op maat knippen. Schuifkrachten kunnen het verband doen oprollen. Om uitlopen van de gel te voorkomen kunnen de randen worden afgeplakt. Contra-Indicaties: Wonden waarbij de spier, pees of het bot betrokken zijn. Minimaal 24 uur maximaal 5 dagen insitu, of eerder indien verzadigt.
Hydro-actieve verbanden ( hydrofiber) Een hydrofiber is een wondverband gemaakt van polyurethaan. Zij kunnen grote hoeveelheden vloeistof absorberen en zijn daardoor met name geschikt voor wonden die veel exsudaat produceren. Het polyurethaan hecht zich alleen aan de droge huid en niet aan de vochtige wondbodem. Ook vreemd materiaal en debris wordt aan hun oppervlak gebonden of in gel opgenomen. Eigenschappen : • Creëren van een vochtig wondmilieu; dit bevorderd de wondgenezing. • Reiniging van de wond door bevordering van autolytisch debridement • Door opname van wondexsudaat en debris zwelt het verband en ontstaat een volledig en elastisch contact met de wondbodem. • Verwijderen van het verband is pijnloos. • Kunnen worden toegepast in vochtige tot zeer natte wonden. • Zijn geschikt voor het reinigen van gele en nattende zwarte wonden. • Een hydofiberverband heeft een hoog verticaal absorbsievermogen waardoor maceratie van de wondranden wordt voorkomen. • Kan ook gebruikt worden bij geïnfecteerde wonden. • Is zeer patiëntvriendelijk.
werkgroep materialen juli 2005
2
Schuimverbanden Deze verbanden bestaan uit een schuim (foam) van meestal Polyurethaan. Eigenschappen: • Hebben een goede absorptie capaciteit door de cappilaire werking van de tussenruimtes. • De schuimlaag is semi-permeabel (doorlaten van vocht en gassen) • Hebben een warme en isolerende werking en een polsterend effect. • Bij verbandwisseling blijven er geen partikels in de wond achter • Kunnen op maat geknipt worden • Fixatie is nodig met uitzondering van de schuimverbanden die wel een kleefrand hebben. • Zeer goed geschikt voor een gevoelige huid en ter voorkoming van verweking van de wondranden.
Siliconen wondcontactmateriaal Bevat een siliconen laag waardoor geen verkleving aan de wond en geen indroging van het verband. bij verwijdering vindt geen beschadiging van het nieuw gevormde weefsel plaats. De huid blijft onbeschadigd van de verbandwisselingen. Siliconenverband is geschikt voor tere, pijnlijke en /of granulerende wonden waarbij verkleving moet worden voorkomen. Eigenschappen: • Verkleeft niet aan het vochtige wondbed • Laat overtollig wondvocht door • Voorkomt verweking van de wondranden • Hecht aan een droge intacte huid waardoor het verband op zijn plaats blijft • Geen pijnlijke verbandwisselingen • Kan meerdere dagen op de wond blijven
Anti- bacteriële zalf en gazen Dit zijn gazen en/of zalven, welke geïmpregneerd zijn met een antibacterieel werkzame stof op zalfbasis. De gazen kunnen op maat van de wond geknipt worden en afgedekt met een secundair verband. Eigenschappen : Verminderen van aanwezige bacteriële flora of het voorkomen van contaminatie. Toepassing • Wondinfectie met bijbehorende verschijnselen • Verminderde afweer • Verminderde lokale afweer t.g.v. circulatiestoornissen.
werkgroep materialen juli 2005
3
Contra indicaties • Terughoudend beleid bij de toepassing van antibacteriële middelen in de wond. Alle onderzoeken tonen aan dat deze stoffen naast een antibacteriële werking een negatief effect kunnen hebben op cellen die betrokken zijn bij de wondgenezing,zoals de fibroblasten en macrofagen. Hierdoor kan de wondgenezing onnodig vertraagd worden. • Jodium houdende middelen niet toepassen op grote huidoppervlakten bij een overmatige schildklierwerking. • Niet toepassen bij patiënten met een jodiumovergevoeligheid. • Allergische reactie op de werkzame stofsensibilisatie
Vette gazen Open geweven vezelgaas welke geïmpregneerd is met een vet, meestal paraffine of vaseline. Dit verband kan indrogen in de huid en verkleven in het wondbed, waardoor beschadiging van het granulatie weefsel kan ontstaan bij de verbandwisseling. Exsudaat kan via de mazen in het bedekkende secundaire verband opgenomen worden. De gaaslaag mag niet te dik zijn en mag geen occlusie veroorzaken.
Wondrandbeschermers Bij wonden met veel exsudaat, ter voorkoming van verweking van de wondranden of fistels met agressief wondvocht kan het nodig zijn om de wondranden te beschermen tegen inwerking van dit wondvocht. Door de inwerking kan maceratie van de hoornlaag ontstaan en het epitheel verliest hierdoor zijn afdekkende funktie. De kans op infecties wordt dan vergroot en de wondgenezing vertraagt. Bovendien kunnen pijn en jeuk optreden.
Enzymatische necrose oplossers Deze producten bevatten eiwitsplitsende enzymen met een specifieke werking. Hierdoor worden necrotische weefselresten en purulente exsudaten opgelost. De werking is alleen optimaal in een vochtig milieu. Voorkom maceratie van de wondranden. Een allergische reactie is mogelijk Niet toepassen op brandwonden. Hebben geen antibacteriële werking.
Geurneutraliserende verbanden Dit verband bevat een geactiveerd koolstof welke de geur van zeer sterk ruikende wonden neutraliseert. Ze absorberen vooral de gramnegatieve bacteriën uit de wond. Deze verbanden worden voornamelijk gebruikt bij oncologische wonden. In deze verbanden mag niet geknipt worden i.v.m. het vrijkomen van de koolstoof-ionen bij het knippen.
werkgroep materialen juli 2005
4
Transparante huidfolies Dunne maar zeer sterke polyurethaan folies kunnen direct gebruikt worden op weinig exsuderende wonden. Ter bescherming van de intacte - of reeds licht ontvelde huid tegen wrijf en/of schuifkrachten. Eigenschappen: • Doorzichtig (gemakkelijk bij wondinspectie) • Soepel en rekbaar • Geven na aanbrengen vermindering van pijn op de aangedane huid • Eenzijdig voorzien van en hypoallergeen huidvriendelijke kleeflaag • Semi-permeabel, patiënt kan kort douchen
Zilververbanden Verbanden met Nanocrystalline Zilver. De zilverdeeltjes geven een anti-microbieel effect en zijn niet toxisch.. Vermindert risico op kolonisatie van bacteriën en werkt preventief voor infecties. Ondersteunt vochtig wondmilieu en bevordert snellere wondgenezing.
Hydrogels Een hydrogel bestaat uit water in de vorm van gel die eenmaal in aanraking met het wondbed, het vocht afgeven. De functie ervan is de wond vochtig te maken en daarmee de voordelen van een vochtig wondmilieu te verkrijgen. Tevens wordt gebruikt voor het verweken van necrose of oplossen van fibrinebeslag in de wond. Daarnaast werkt het pijnreducerend en verkoelend.
Absorberende verbanden. Te gebruiken als secondair verband en hebben een sterk absorberend vermogen. Deze reguliere verbandsoort wordt gebruikt wanneer er 1 of meerdere malen per dag de wond verbonden moet worden.
werkgroep materialen juli 2005
5
