wissel 3-5 INHOUD voorjaar 2003, nummer 10

1

Hogeschool van Amsterdam

wissel Wissel is een uitgave van Accountmanagement voor samenwerking sociaal-agogische opleidingen en werkveld

voorjaar 2003, nummer 10

INHOUD

3-5

3-5

Van bachelor naar master Na een hbo-bachelor doorstuderen voor een hbo- of womaster. De nieuwe structuur van bachelors en masters (kortweg bama) maakt onderwijs in Europa vergelijkbaar. De Hogeschool van Amsterdam en Universiteit van Amsterdam zijn al vergevorderd in hun samenwerking. Projectleider dr. Anke le Loux over de unieke kansen. 7

Nieuwe lector ziet geweldig leuke dingen Sinds 1 februari is dr. Frans Leenders aan het werk als lector sociaal-agogische opleidingen. Zijn taak: een bamabrug slaan tussen hogeschool en universiteit. Zijn uitdaging: een eigen identiteit voor de opleidingen.

7

Verder in dit nummer: Redactioneel - 2 Op weg naar een professional school for Social Work - 6 Studenten over deeltijdopleiding SJD - 8 Nieuw onderwijsmodel bij CMV: Ondernemend Leren - 9 Competentiegericht leerplan SPH in pilotfase - 10 MWD-alumnidag op 23 mei - 11 Vaardig op internet dankzij www.sociaaldigitaal.nl - 11 Wetenswaardigheden - 12

>>

voorjaar 2003

2

Redactioneel

Samenwerking

Colofon

In de vorige Wissel hebt u kunnen lezen in hoeverre allerlei maatschappelijke ontwikkelingen van invloed zijn op zowel de inhoud als de professionele beroepsontwikkelingen. Deze Wissel heeft als rode draad ‘samenwerking’.

Redactie

Pieter van Vliet CMV Wilfred Diekmann SPH Dick de Korte MWD Leo Witte SJD

De invoering van de bama-structuur (Bachelor - Master) leidt tot diverse vormen van samenwerking en afstemming; we informeren u over de samenwerking tussen de Hogeschool van Amsterdam en de Universiteit van Amsterdam op dit terrein. CMV maakt duidelijk dat hun nieuwe onderwijsconcept van ‘ondernemend leren’ ook een verdergaande samenwerking met het werkveld vereist. De instellingen leveren namelijk de praktijkopdrachten aan. Samenwerking tussen de opleidingen vindt plaats in het kader van de ontwikkelingen rondom Social Work; ook hierover leest u in Wissel. De samenwerking met het werkveld krijgt eveneens een impuls door onze lector, Frans Leenders, met wie u in deze Wissel nader kennis kunt maken.

Met medewerking van

Atie Engel Victor van de Bersselaar

Verschijning

Tweemaal per jaar

Vormgeving en druk

Drukkerij Hub. Tonnaer Weert

Tekst

Kerstin van Tiggelen, Accent`Grave

Fotografie

Ronald Roozen

Advertenties

Zie redactieadres

Eindredactie

Ria Bruins, Accountmanagement Dorothé Willems, Bureau communicatie Kerstin van Tiggelen, Accent`Grave

Redactieadres Wissel

Hogeschool van Amsterdam Accountmanagement Europaboulevard 23 1079 PC Amsterdam telefoon: 020 - 548 81 24 fax: 020 - 548 83 95 e-mail: [email protected]

Tot slot zijn er nog tal van andere ontwikkelingen die onze aandacht vragen. Zo verhuizen de sociaal-agogische opleidingen per september naar de Wibautstraat, gaat de opleiding Sociaal Juridische Dienstverlening nauw samenwerken met de Hogere Juridische Opleiding, en zijn we in Almere druk aan de slag om daar in september met de deeltijdopleidingen te kunnen starten. Volop nieuws en ontwikkelingen om u in komende Wissel weer nader over te informeren! Ria Bruins Lid managementteam SAO m.bruins@ sao.hva.nl Meer info: www.sao.hva.nl

3

wissel

Vergevorderde samenwerking Hogeschool van Amsterdam en Universiteit van Amsterdam levert bijzonder surplus rond bama-structuur

Projectleider dr. Anke le Loux: “Diversiteit afgestudeerden nieuwe uitdaging voor personeelsbeleid werkgevers” Na een hbo-opleiding via een goede aansluiting doorstromen naar de bovenkant van het wetenschappelijk onderwijs (wo). Een onderwijssysteem van bachelors en masters (bama) gaat dat mogelijk maken. Dat vraagt om nauwe samenwerking tussen hogeschool en universiteit. Tussen de HvA en UvA bestaat die samenwerking al geruime tijd. Een voorsprong die zijn vruchten afwerpt.

Het begon als een proefballonnetje. Hbo-studenten voor een half (30 studiepunten) of heel jaar (60 studiepunten) laten meelopen binnen een inhoudelijk verwant wo-curriculum. Deels in ruil voor vrijstelling in theoretische vakken binnen het HvA-programma. Een interessante variatie voor de deelnemers, en een hoger studierendement voor de participerende onderwijsinstellingen. Een initiatief onder het motto: de juiste student op de juiste plaats.

Risicovrije oriëntatie Anke le Loux onderzoekt en initieert namens de HvA en UvA al enkele jaren dit soort samenwerkingsmogelijkheden. Met waardevolle resultaten, zo is inmiddels bewezen. Le Loux: “Na hun propedeuse maken diverse hbo-studenten de overstap naar de universiteit. Cijfers wijzen uit dat deze groep minder kans van slagen heeft. Met het gevolg dat de student te maken krijgt met ernstige studievertraging of zelfs studiestaking. Via het volgen van vakken op de universiteit tijdens de hbo-opleiding bieden we de potentiële overstappers echter een alternatief aan het einde van de hbo-opleiding. Het volgen van onderwijs bij de universiteit fungeert dan als een risicovrije oriëntatie, waardoor ze beter onderbouwd kunnen beslissen of ze willen doorgaan met een wo-mastersopleiding.” Het principe werkt ook de andere kant op, signaleert Le Loux. “Het hbo is een logisch vervolg op de havo. Toch zie je regelmatig vwo’ers instappen. Soms bewust kiezend voor een beroepsgeoriënteerde opleiding. Maar soms ook uit traditionele overwegingen, bijvoorbeeld omdat een universiteit niet in hun denkraam past. Deze laatste groep zit dan in het hbo niet op hun plek omdat ze zich onvoldoende uitgedaagd voelen. Deze mensen kun je dan beter naar de universiteit verwijzen of in samenwerking met de universiteit een verzwaard programma aanbieden.”

Optimale aansluiting De hechte contacten tussen hogeschool en universiteit - beide ook nog eens gevestigd in dezelfde stad, dus in elkaars onmiddellijke nabijheid - blijken van grote waarde voor een soepele invulling en uitwerking van de bamastructuur. Het is immers zeer wel denkbaar dat studenten die succesvol een hbo-bacheloropleiding zoals Sociaal Pedagogische Hulpverlening hebben afgerond, hun studie willen bekronen met bijvoorbeeld een wo-master Sociologie. Deze wo-masteropleidingen krijgen daarom te maken met instroom van verschillende kanten. Vanuit verschillende oriëntaties, namelijk wo en hbo. En ook vanuit verschillende vakgebieden, zoals Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, of Personeel & Arbeid. Om een succesvolle aansluiting te garanderen, moeten per masteropleiding in de opleidings- en examenregeling duidelijke instroomeisen worden omschreven. Dat kunnen bepaalde bachelors zijn, maar ook in praktijk opgebouwde kennis en vaardigheden. “Omdat HvA en UvA inhoudelijk voor elkaar steeds meer een open boek zijn, is het mogelijk om heel gericht aan te geven welke deficiënties bij welke bachelorsopleiding in een schakeltraject moeten worden opgevangen als iemand wil doorstromen naar een bepaalde wo-master. Bovendien zijn we in staat om al bij de opbouw van de studies overlap te voorkomen. Het gaat dus echt om kwaliteitsverbetering in de samenhang van het onderwijsaanbod”, aldus Le Loux. Woekeren met studiefinanciering De HvA en UvA zien nog meer mogelijkheden om zichzelf onderscheidend in de markt te zetten. Studenten zijn namelijk niet alleen gebaat bij een optimale afstemming van de onderwijsprogramma’s, maar ook bij de betaalbaarheid van de opleidingen. De standaardstudiefinanciering

voorjaar 2003

4

Projectleider dr. Anke le Loux

in de vorm van de basisbeurs dekt de initiële hbo-opleiding van (meestal) vier jaar. Dus is het voor de studenten zorgvuldig rekenen hoe zij hun eventuele studie na de hbo-bacheloropleiding optimaal moeten organiseren. Want een schakeltraject van een jaar plus een jaar wo-masters is een lange periode om door te komen zonder studiefinanciering. De eerder genoemde mogelijkheid om al tijdens de hbo-opleiding vakken op de universiteit te volgen, blijkt opeens van onschatbaar belang, concludeert Le Loux: “Door hun studie te verzwaren, hebben de meest succesvolle hbo-studenten het schakeltraject afgerond als zij hun hbo-bachelordiploma halen. Zij kunnen dan meteen met hun masters beginnen. En zo een kostbaar jaar winnen. Anderen geven misschien wel de voorkeur aan het schakeljaar als apart traject, maar zullen de flexibiliteit van het systeem gebruiken om de hbo-bachelorstudie in slechts drie jaar af te ronden. De sociaal-agogische

opleidingen bieden bijvoorbeeld mbo’ers en vwo’ers een driejarige route aan. Ook dat is een jaar tijdwinst.”

Toenemende pluriformiteit De voordelen van de nieuwe onderwijsstructuur voor de studenten zijn evident. De Europese doelstellingen behelzen met name de internationale vergelijkbaarheid van diploma’s en titels. De HvA/UvA-samenwerking voegt hieraan nog een aantal aantrekkelijke dimensies toe, zoals de risicovrije oriëntatiemogelijkheid door vakken te volgen bij het wo, de ideale bama-aansluiting die overlap in de programma’s voorkomt en deficiënties op voorhand inzichtelijk maakt, en een verzwaarde en/of versnelde hbo-opleiding om studietijd te besparen. Ook aan werkgevers zullen de veranderingen niet ongemerkt voorbij gaan, is de stellige overtuiging van Le Loux. Er stroomt een nieuwe groep hoogopgeleide mensen de arbeidsmarkt op, met elk

wissel

5

vrijwel unieke kennis en vaardigheden. “De combinatiemogelijkheden van opleidingen en dus de verscheidenheid van mensen neemt enorm toe”, aldus Le Loux. “Het gaat niet langer meer alleen om de eindcompetentie, maar ook de route ernaartoe die andere, en vaak verschillende competenties toevoegt. Dat betekent dat HR-managers anders moeten gaan nadenken over personeelsbeleid en profilering van vacatures. Een enorme meerwaarde voor iedere organisatie, want pluriformiteit versterkt.”

Bama in het kort De wet gaat uit van een binair onderwijsstelsel: beroepsgeoriënteerde opleidingen (hbo) en wetenschappelijk georiënteerde opleidingen (wo). Beide kennen twee niveaus, die opleiden tot de respectievelijke titels bachelor en master. De oude vierjarige universitaire studies zijn omgebouwd naar twee opleidingen: een driejarige wo-bachelor en een (meestal) éénjarige wo-master. Gedurende de reguliere studieduur ontvangt de student studiefinanciering en bekostigt de overheid de universiteit. Na een wo-bachelor is overigens ook de overstap naar een hbo-master mogelijk, zie hieronder. De vierjarige hbo-opleidingen leiden op tot hbo-bachelors. Hierop zijn eveneens studiefinanciering en bekostiging van toepassing. Hbo-bachelors zullen na hun opleiding meestal gaan werken in de beroepspraktijk. Zij kunnen ook kiezen voor een masteropleiding en daarvoor hun overgebleven studiefinancieringsrechten gebruiken. Eén van de mogelijkheden is om (veelal via een schakeltraject) bestaande wetenschappelijke masters te volgen. Hbo-bachelors kunnen echter ook een beroepsgeoriënteerde hbo-masters doen. Daarvoor is meestal werkervaring vereist. Omdat hbo-masters als regel niet bekostigd worden door de overheid, is een bijdrage van werkgevers vaak onontbeerlijk. De sociaal-agogische opleidingen van de Hogeschool van Amsterdam hebben de ambitie om, eventueel in samenwerking met de universiteit, één of meer beroepsgeoriënteerde masteropleidingen te ontwikkelen. Ook spelen er plannen voor een masteropleiding waarin studenten leren praktijkvraagstukken op het terrein van de ontwikkeling van kwaliteit, methodiek en organisatie te onderzoeken en van oplossingen te voorzien op een wijze die wetenschappelijk wordt onderbouwd en verantwoord. Daarnaast zijn er mogelijkheden voor in company-trajecten die in samenwerking met werkveldinstellingen worden opgezet.

Het HUS-project

De opleiding SPH was in de afgelopen jaren ook betrokken bij het HUS-project. Daarin werd samengewerkt met Pedagogiek van de UvA en het Sociaal Agogisch Centrum Het Burgerweeshuis, een grote instelling voor jeugdhulpverlening (inmiddels gefuseerd met Amstelstad tot SaC-Amstelstad). HUS is de afkorting van HvA, UvA en SaC. In dit project stond kennisontwikkeling centraal. Met een gemeenschappelijke visie op jeugdhulpverlening (‘Helpen bij opvoeden’) als uitgangspunt, hebben de deelnemende partijen deze visie verder uitgewerkt en handen en voeten gegeven. In de afgelopen drieënhalf jaar hebben veertien projectgroepen van SPH-studenten en zes studenten Pedagogiek in hun afstudeerfase gewerkt aan vragen in het kader van HUS. In maart heeft de laatste ‘officiële’ HUS-projectgroep zijn resultaten gepresenteerd (over noodzakelijke competenties van hulpverleners voor helpen bij opvoeden) en de laatste ‘officiële’ UvA-HUS-student haar scriptie ingeleverd. Op dit moment is het project in een afrondende fase waarin de resultaten worden vastgelegd en geëvalueerd. De inhoudelijke oogst wordt samengevat in een nog dit jaar te publiceren artikel. Mogelijk volgen er meerdere publicaties. Daarnaast kijken betrokkenen terug op het proces van samenwerken, dat leidt tot tal van conclusies en verbeterpunten. Deze kunnen van pas komen bij een eventuele verdere en meer structurele samenwerking op het gebied van onderwijs- en kennisontwikkeling. Samenwerken aan vragen uit de praktijk door medewerkers van praktijkinstelling, hbo en wo en studenten uit hbo en wo kan, mits goed georganiseerd en aangestuurd, een enorme meerwaarde opleveren. Wat betreft de sociaal-agogische opleidingen van de HvA is het doel dit soort activiteiten een belangrijke rol te laten spelen in het pas gestarte lectoraat en de pas gestarte kenniskring.

voorjaar 2003

6

Nieuw diploma Social Work bevordert herkenbaarheid opleidingen

Studenten aan sociaal agogische opleidingen krijgen binnenkort geen diploma CMV, MWD of SPH meer, maar een diploma Social Work met een aantekening van de gevolgde opleiding. Dat is vooralsnog niet het gevolg van wensen uit de beroepspraktijk, maar van ontwikkelingen in en om het hoger onderwijs. Van verschillende kanten wordt aangestuurd op een hergroepering van de agogische opleidingen onder gemeenschappelijke Social Work-vlag.

domein aan het licht te brengen met handhaving van de huidige opleidingsprofielen. De opleidingen CMV, MWD en SPH van de Hogeschool van Amsterdam zijn alvast een discussie gestart over de manier waarop vorm gegeven kan worden aan die gemeenschappelijke sociaal agogische identiteit. Een belangrijke overweging daarbij is of ontwikkelingen in werkveld en samenleving aanleiding geven tot een heroriëntatie van de opleidingen. Eind juni wordt de eerste fase van deze discussie afgerond.

Een mwd’er, een sph’er en een cmv’er reflecteren op de advertentie voor een buurtregisseur. De mwd’er heeft ervaring als casemanager in een ziekenhuis. De cmv’er heeft stage gelopen bij een stichting voor maatschappelijke ontwikkeling in een nieuwbouwwijk in een grote stad. De sph’er heeft ervaring in het werken met leefgroepen en de overgang van intramurale naar ambulante hulpverlening. Zij heeft in die functie veel contacten gehad met schoolleiders, sociale werkplaatsen, werkgevers, en de politie. De sph’er krijgt de functie. Waarom zij?

Professional school Die vraag is tot nu toe niet zo eenvoudig te beantwoorden. Simpelweg omdat de onderscheidende competenties per opleiding, vertaald naar concrete vacatures, niet altijd even helder zijn. Dat gaat veranderen. Een eerste stap daartoe is de in 1999 in Europees verband getekende Bologna-verklaring. Centraal in die verklaring staat de invoering van een meer uniform systeem van hoger onderwijs in Europa. In de praktijk betekent dit dat hogescholen en universiteiten het Angelsaksische onderwijsmodel zullen overnemen. Een vierjarige hbo-opleiding levert voortaan de titel bachelor op. En wie bachelor zegt, zegt ook master. Om de herkenbaarheid te bevorderen wil de HBO-raad bij voorbaat het aantal bachelor- en mastertitels beperken. Voor CMV, MWD en SPH wordt dat de titel Bachelor of Social Work. De HBOraad hoopt zo tevens een vereenvoudiging van het al te kostbare accreditatiesysteem te bewerkstelligen. Ook de Hogeschool van Amsterdam streeft in de samenwerking met de Universiteit van Amsterdam naar een clustering van opleidingen. Daartoe worden zogenaamde professional schools ingericht. De opleidingen CMV, MWD en SPH zullen worden ondergebracht in een professional school for Social Work.

Gemeenschappelijke identiteit Inmiddels heeft de HBOraad een Werkgroep Sociaal Agogische domeincompetenties ingesteld die tot taak heeft in de domeinen van CMV-, MWD- en SPHcompetenties met vergelijkbare functies in kaart te brengen. Doel is de samenhang in of de identiteit van het sociaal agogische

(advertentie)

Sentor Intercedents houdt zich sinds 1990 bezig met de personeelsvoorziening voor de maatschappelijke en sociale dienstverlening. Wij leveren uitzendkrachten door geheel Nederland. Sentor Intercedents

Hbo’ers met een opleiding MWD, CMV, SPH of SJD kunnen bij ons aan de slag in een groot aantal boeiende vacatures in verschillende sectoren. Denk hierbij onder meer algemeen maatschappelijk werk, gezondheidszorg, ouderenwerk, crisisopvang, groepswerk, jeugdhulpverlening, vrouwenhulpverlening, verslavingszorg, reclasseringswerk, sociaal raadswerk, thuiszorg, vluchtelingenwerk, schuldhulpverlening, cultureel werk en het opbouwwerk. Binnen deze sectoren zijn wij ook op zoek naar administratief medewerkers en personeelswerkers. U kunt u dagelijks inschrijven tussen 9.00 en 16.30 uur via telefoonnummer 0229 - 233 722, of aanmelden op [email protected]. Voor meer informatie kunt u terecht op www.sentor.nl.

7

wissel

Nieuwe lector sociaal-agogische opleidingen dr. Frans Leenders op zoek naar een onderscheidende identiteit

“Ik wil de mensen buiten laten weten dat hier geweldig leuke dingen gebeuren” Met het lectoraat is een langgekoesterde wens in vervulling gegaan: weer contact met studenten. Frans Leenders is per 1 februari de verbindingsofficier tussen HvA en UvA om de sociale bachelor- en mastersopleidingen op elkaar af te stemmen. De andere opdracht: het ontwikkelen van een methodologie rond vraaggerichte methodieken. Dick de Korte, redacteur van de Wissel, vroeg hem naar zijn eerste impressies. “Wat mijzelf erg boeit is dat de hogescholen altijd een minderwaardigheidscomplex hebben naar de universiteiten toe”, zo steekt Leenders van wal. “Dat blijkt al uit de onderzoeksvraag die aan deze functie hangt: óf iets dat lijkt op universitair onderzoek, óf iets dat juist afwijkt. Maar beide met de universiteit als referentiepunt. Het lijkt mij juist heel leuk om met docenten en studenten na te denken of we een aantal positieve referentiepunten kunnen benoemen vanuit het werk zelf. Een identiteit die we met z’n allen herkennen als SAO-eigen, en die goed naar buiten toe kan worden gecommuniceerd. Als een eerste aanzet daartoe is alle docenten gevraagd om deel te nemen in zogeheten kampvuren: werkgroepen die zich met bepaalde samenhangende thema’s bezighouden.”

Hbo-studenten gretiger ”Hogescholen zitten bovenop maatschappelijke fenomenen. Meer dan een universiteit”, zo vergelijkt Leenders. “Daar moet een issue al bijna verstild zijn, wil het onderwerp van onderzoek worden. Studenten van een hbo zijn veel gretiger. Door die directe relatie met de praktijk denken hbo’ers echter te ééndimensioneel over zichzelf. Alsof ze alleen maar geïnteresseerd zijn in het handelen. En een intellectuele impuls niet aan hen besteed is. Ten onrechte. We moeten alleen extra goed zoeken naar theorieën die aansprekend en relevant zijn. Van allerlei docenten hoor ik interessante verhalen over hoe zij hun studenten weten te enthousiasmeren. Hun verschillende manieren van aanpak ga ik proberen samen te voegen onder één of een beperkt aantal noemers.”

en effectief kunnen inzetten. Professionals die zich in iedere situatie afvragen: Wat kan ik hier betekenen? En: Hoe kan ik hier iets opbouwen? Responsief, in interactie met de omgeving. Daarnaast hoop ik dat we de universiteit hebben kunnen interesseren voor gezamenlijke projecten waarin de HvA de power krijgt om zelf dingen neer te zetten. Laten we wel zijn: onze onderhandelingspositie is ongelijk, want zij hebben de gefinancierde masteropleidingen. Daarom is het ook zo belangrijk om het bedrijfsleven te verleiden tot in company hbo-masters. Een prima manier om middelen te vergaren en onze eigen competenties te etaleren.”

Dr. Frans Leenders studeerde ontwikkelingspsychologie aan de VU. Hij promoveerde en werkte veertien jaar aan de RUU als docent en onderzoeksleider. In 1989 werd hij directeur van Bouman

Trucje van de verleiding “Wat ik achterlaat als mijn werk er hier na vier jaar op zit? Dat we studenten afleveren die binnen hun vakgebied het trucje van de verleiding goed hebben begrepen

Verslavingszorg in Rotterdam, en leidde in 1996 de fusie van alle regionale GGZ’s naar één grote koepelorganisatie GGZ Nederland. Vanaf 1 februari 2003 werkt Leenders drie dagen per week als lector sociaal-agogische opleidingen aan de HvA, en twee dagen als zelfstandig adviseur.

voorjaar 2003

8

Eerste groep deeltijdstudenten Sociaal Juridische Dienstverlening wil scoren in persoonlijke en professionele groei

“Niemand gaat voor de cijfertjes” Het is een bont gezelschap, de studenten die nu bijna het eerste jaar achter de rug hebben van de kersverse deeltijdopleiding SJD. Bont, want deeltijders hebben allemaal al een eigen achtergrond en baan. Die interactie maakt de deeltijdstudie extra boeiend. Evenals de voortdurende wisselwerking tussen praktijk en theorie. Of zoals SJD’er in spe Daan Wiggermans het verwoordt: “Vanzelfsprekendheden worden een stuk minder vanzelfsprekend”. De docenten moeten van goeden huize komen. Want geen van de studenten slikt de leerstof als zoete koek. Er ontstaan regelmatig stevige discussies. Over maatschappelijke thema’s. Over methodieken. En over de eigen werkhouding. “Ik wil het gewoon goed doen”, vertelt Lucie Mekken, die bij haar werkgever nu al is doorgestroomd naar een functie op HBO-niveau. “Met een zesje of zeventje alleen ben je er niet. Bij iedere situatie heb ik het gevoel een opdracht te moeten vervullen. Dus steek ik er zoveel tijd in als ik voor mijzelf nodig vind.” En dat is vaak meer dan de tien uur per week die officieel als studiebelasting staan opgegeven, herkennen ook de anderen. “Van sommige thema’s weet ik echt niets af. Dan ga ik me eerst serieus inlezen om inhoudelijk sterk in mijn schoenen te kunnen staan”, aldus ex-strafrechtstudent aan de Open Universiteit Khadija Ioudielen.

Op aangeven van werkgevers De motivatie spettert er van af, en heeft daarmee ook een directe positieve invloed op de prestaties in de huidige werkkring van de deelnemers. Dat was ook de insteek van de HvA, nadat de werkgevers zelf hadden aangegeven naast de voltijds- en duaalstudie graag een deeltijdvariant te zien. Binnen drie maanden na opening van de inschrijvingstermijn stond de teller al op 85 aanmeldingen, zodat er voldoende basis was om SJD Deeltijd in september 2002 van start te laten gaan. De eerste twee studiejaren waren toen al gebouwd, en tegen de komende zomervakantie zijn ook het derde en vierde jaar af. De betrokkenheid van werkgevers blijkt ook uit de studiefaciliteiten voor de deeltijdstudenten, hoewel de verschillen groot zijn. Cynthia Keuss zit op rozen: vergoeding van alle schoolkosten, reiskosten en studietijd. Lucie Mekken is echter buitengewoon tevreden met de grote inzet van haar praktijkbegeleidster op het werk. Zij leest de stukken van Lucie door en fungeert als actieve sparring partner.

De tip van... Daan: “Integreer wat je leert” Lucie: “Zorg dat je werkgever achter je staat” Cynthia: “Maak gebruik van de hulpvaardigheid van de docenten” Khadija: “Profiteer van de ruimte om je mond open te kunnen doen” Ülkühan: “Probeer een aansluitende functie te vinden”

Leren verplaatsen Opleiding en baan leren veel van elkaar. Maar het is soms ook verwarrend. Want de opleiding leidt op voor allerlei sociaal-juridische rollen. En een functie is vaak gefixeerd op één specifieke taak, signaleert Ülkühan Doruk, die bewust haar studie een jaar heeft uitgesteld totdat SJD deeltijd van start ging. “De ene keer ben ik meer hulpverlener, dan weer meer zakelijk adviseur. Je moet jezelf echt trainen om je steeds te verplaatsen in een andere positie.” “Dat maakt me wel steeds meer bewust van mijn handelen”, vult Daan aan, die vooral zijn generalistische kant wil ontwikkelen. Cynthia, die de overstap maakte van bijzonder onderzoeker naar een job met meer cliëntencontact, besluit: “Het sluit echt geweldig aan!”

Staand van links naar rechts: Lucie Mekken-Zwiers, Liesbeth Verkuijl (docent), Jeroen Zoon (docent en projectleider) en Daan Wiggermans Zittend van links naar rechts: Khadija Ioudinen, Cynthia Keuss en Ulkühan Doruk

9

wissel

Ondernemend Leren CMV (vervolg)

Bij de opleiding CMV wordt hard doorgewerkt aan de ontwikkeling en inrichting van een nieuw onderwijsmodel. Binnen het concept van ondernemend leren verwerven studenten competenties door praktijkopdrachten uit te voeren. Deze praktijkopdrachten vormen de ruggengraat van de vernieuwde opleiding. De meeste van deze opdrachten hebben een externe opdrachtgever. Dit is een voor CMV relevante instelling, organisatie of bedrijf. Voor deeltijdstudenten zal dat zo mogelijk de eigen werkgever zijn. Het onderwijsplan voor de hoofdfase CMV onderscheidt zeven typen opdrachten die studenten kunnen uitvoeren: a. maatschappelijk ondernemen b. cultureel ondernemen c. werken in een organisatie d. bedrijfsmatig handelen e. beleidsopdracht f. methodiekontwikkeling

dingsmodel komen de traditionele stages te vervallen. De praktijkopdrachten garanderen dat studenten veelvuldig en op verschillende niveaus met de praktijk in aanraking komen. Opdracht c. (‘werken in een organisatie’) lijkt nog het meest op de oude stage. Het praktijkbureau is verantwoordelijk voor het verwerven van praktijkopdrachten en het goedkeuren en toewijzen van opdrachten aan studenten.

Wisselende tijdsinvestering De tijd die studenten aan de opdrachten besteden kan erg variëren, afhankelijk van de zwaarte van de opdracht en de plaats die de opdracht in het leerproces van de student inneemt. Over het algemeen hebben de projecten een looptijd die ligt tussen de drie en acht maanden. De tijdsinvestering bedraagt gemiddeld 500 uur per student. Voor opdracht c. (‘werken in een organisatie’) ligt de tijdsinvestering gemiddeld hoger: een duur van zes tot tien maanden met een gemiddelde tijdsinvestering van 32 uur per week. Voor deeltijdstudenten gelden andere regels. Het kan voorkomen dat op initiatief van de opdrachtgever of van de studenten meerdere opdrachttypes in één samengestelde opdracht bij elkaar komen. Of dat een student of projectgroep meerdere opdrachten bij één opdrachtgever achter elkaar uitvoeren. Met name de combinatie van opdracht c. (‘werken in een organisatie’) met één of meer opdrachten onder d. t/m f. ligt voor de hand. De tijdsduur en tijdsinvestering bij dergelijke samengestelde opdrachten zal navenant toenemen

g. de masterproof

Geen traditionele stages Door middel van het uitvoeren van deze praktijkopdrachten kunnen studenten alle CMV competenties verwerven zoals die beschreven zijn in het landelijke opleidingsprofiel CMV ‘Alert en Ondernemend’ (september 1999). De formulering van de opdrachten is gebaseerd op de projecten die de opleiding CMV eerder in het kader van het ‘leren-leren’ heeft ontwikkeld en die de afgelopen jaren de kern van het CMVonderwijs hebben uitgemaakt. Nieuw is dat de projecten tot praktijkopdrachten zijn omgebouwd en externe opdrachtgevers hebben gekregen. In het nieuwe oplei-

De precieze formulering van de verschillende typen opdrachten vindt u in het Onderwijsplan van CMV. Daarin zijn ook formulieren opgenomen om een opdracht in te dienen. Geïnteresseerde instellingen en organisaties kunnen contact opnemen Jan Terwisscha (020 - 548 81 66) of Mart Kind (020 - 548 81 67) van het praktijkbureau CMV. Zij zijn ook bereid om u te helpen bij het formuleren van een opdracht.

voorjaar 2003

10

Project SPH Competent in pilotfase

De vorige Wissel meldde dat SPH Amsterdam deelneemt aan het project SPH Competent. Daarin werken vijf hogescholen samen aan een competentiegericht leerplan. Aparte projectgroepen richten zich op de onderwerpen assessment, portfolio, e-learning en vouchers. Op dit moment worden pilots voorbereid en deels al uitgevoerd. In Amsterdam lopen pilots op de drie eerstgenoemde terreinen. In assessments beoordelen de deelnemers het niveau waarop studenten zich competenties eigen gemaakt hebben. Een voorbeeld is het onderwijsproject ‘Jeugd in perspectief’ binnen de voltijdsopleiding. Daarin assessen vierdejaars studenten eerstejaars collega’s op de competentie ‘legitimeren en verantwoorden’. Zij doen dit in de rol van opdrachtgever van de eerstejaars projectgroepen. In een andere pilot beoordelen vierdejaars studenten andere vierdejaarsstudenten (peer assessment) op de competenties ‘samenwerken’ en ‘communiceren’. Dit observeren gebeurt in vergadersituaties binnen projectgroepen.

Training voor docenten Meerdere vergelijkbare vormen van (peer) assessment zullen volgend jaar worden geïmplementeerd. Steeds gaat het om het definiëren van de competenties en van de indicatoren die duiden op een bepaald niveau waarop de competentie wordt gedemonstreerd. Daarbij wordt er geëxperimenteerd met situaties waarin, en methoden waarmee de assessoren tot hun beoordeling komen. Een aantal docenten volgt op dit moment een training voor assessoren. Het is de bedoeling dat zij samen met assessoren uit het werkveld deelnemen aan een groot assessment van vier dagen voor veertig studenten, waarin alle relevante SPH-competenties worden gedemonstreerd en beoordeeld.

VWO-route voor portfoliosysteem Het portfoliosysteem dat binnen ‘SPH Competent’ wordt ontwikkeld, gaat volgend jaar uitgeprobeerd worden in één van de SPH-routes, namelijk door de studenten en begeleidende docenten van de zogenoemde (driejarige) VWO-route. Een (digitaal) portfolio bevat al het ‘bewijsmate-

riaal’ van een student met betrekking tot de eigen ontwikkeling en de ontwikkelde competenties. Dit geeft de student zelf én anderen (zoals de docenten) een goed beeld en de student ontwikkelt als het ware zijn eigen digitale visitekaartje. Het portfolio wordt ingebed in een (vernieuwd) systeem van studieloopbaanbegeleiding. Docenten worden hiervoor getraind.

E-learning breed ingezet Het eerste voorbeeld van e-learning is hiermee al genoemd. In twee andere pilots gaan eerstejaars voltijd respectievelijk deeltijdstudenten werken in een digitale werkruimte waarin zij informatie kunnen uitwisselen, kunnen discussiëren en samen kunnen werken aan teksten. In weer een andere pilot leren eerstejaars voltijdstudenten met behulp van een bepaald programma (digitale) informatie te verzamelen, te ordenen en te evalueren. Dan zijn er in het vierde jaar voltijd plannen voor het gebruik van digitale middelen bij het verwerven van competenties i.c. het zich voorbereiden op assessmentsituaties. Dit onder meer door het bekijken van in een databank opgenomen ‘streaming video’-opnamen. Ten slotte staat er een pilot op stapel waarin uitgeverijen en onder andere SPH Amsterdam enkele studieboeken zullen digitaliseren, wat naar verwachting extra leer- en oefenmogelijkheden zal scheppen.

wissel

11

Sociaal Agogische Opleidingen maken website over internettoepassingen in de sociale sector

www.sociaaldigitaal.nl nog voor de zomer van start Studenten, docenten en het werkveld moet competenter worden in het (mede)ontwerpen van internettoepassingen voor agogische doelen. Daarom is najaar 2002 een project van de HBO-raad gestart met als opdracht het maken van een onderwijsproduct over internettoepassingen in de sociale sector. In mei/ juni van dit jaar levert het project een website op: www.sociaaldigitaal.nl. De site wordt ook toegankelijk voor het werkveld.

manifestatie vindt u op www.sqm.nl in de rubriek Actueel (agenda). Voor nadere informatie over het project van de HBO-raad en het leveren van bijdragen (bijvoorbeeld opdrachten) voor de website kunt u contact opnemen met Atie Engel, accountmanager van de sociaal-agogische opleidingen. Telefoon 020 - 548 82 61 of per e-mail [email protected].

De site zal bestaan uit drie delen: ●

Leven in de informatiesamenleving biedt een beoordelingskader om de betekenis van de informatiesamenleving te duiden voor zowel de sociale sector als hun eigen werk.

●

Stoeien met technologie gaat over de betekenis van technologie voor de samenleving en andersom.

●

Agogische toepassingen gaat over de vraag op welke wijze internet ingezet kan worden in de hulp- en dienstverlening. Bijvoorbeeld in de gehandicaptenzorg, ouderenwerk, lotgenotencontact en buurtactivering. Andere onderwerpen zijn onder meer therapie en internet, e-mailhulpverlening, en internetgebruik bij voorlichting, informatie en advies.

De website bevat per onderwerp opdrachten voor studenten, gericht op het (verder) ontwikkelen van internettoepassingen. De site is slechts het begin, een kennisbank die als katalysator voor verdere ontwikkeling zal fungeren. Docenten, studenten en geïnteresseerden kunnen zelf nieuw materiaal toevoegen, zoals teksten, scripties en opdrachten. Op donderdag 12 juni vindt in de Passengers Terminal Amsterdam de manifestatie ICT & Samenleving plaats. Tijdens deze dag presenteren tal van maatschappelijke ICT-projecten zich die de afgelopen jaren met steun van de overheid zijn opgezet. De website Sociaal Digitaal zal dan ook van de partij zijn. Meer over deze

Reüniemiddag oud-studenten MWD

Op 23 mei aanstaande is er een reüniemiddag voor studenten die zijn afgestudeerd aan de Europaboulevard. Tijdens deze ontmoeting kun je bijpraten over wat iedereen heeft gedaan heeft in de afgelopen jaren. Er is een aantal workshops en een gezellige bijeenkomst in Kult. Wanneer jij afgestudeerd bent aan de Europaboulevard maar je hebt nog geen uitnodiging ontvangen, neem dan even contact op met Liesbeth Steenbeek, e-mail: [email protected]. Jij komt toch?!

voorjaar 2003

12

Wetenswaardigheden

Sociaal Agogische Opleidingen verhuizen Tijdens de zomervakantie verhuizen de sociaal-agogische opleidingen MWD, CMV en SPH naar het Philip Kohnstammhuis aan de Wibautstraat 2-4. Telefoonnummers en e-mailadressen blijven hetzelfde. De Sociaal Agogische Opleidingen delen het pand aan de Wibautstraat met de Educatieve opleidingen van de Hogeschool van Amsterdam. De opleiding SJD verhuist niet mee. Samen met de Hogere Juridische Opleiding zal SJD waarschijnlijk gehuisvest worden in het pand aan de Wibautstraat 3, tegenover het Philip Kohnstammhuis.

Open avond 12 juni 2003 Werkzaam in de sector zorg en welzijn en geïnteresseerd in een volgende stap in uw loopbaan? De Sociaal-Agogische Opleidingen van de Hogeschool van Amsterdam bieden uiteenlopende mogelijkheden voor een voltijd-, deeltijd- of duale studie. U bent van harte welkom op de eerstvolgende open avond op donderdag 12 juni van 18.00 tot 21.00 uur aan de Europaboulevard 23 in Amsterdam. Kijk voor meer informatie op www.sao.hva.nl

Sociaal Agogische Opleidingen in deeltijd in Almere

Open dag 21 juni 2003 Werkzaam in de sector zorg en welzijn en geïnteresseerd in een volgende stap in uw loopbaan? De Sociaal Agogische Opleidingen van de Hogeschool van Amsterdam bieden vanaf september 2003 drie deeltijdopleidingen aan in Almere:

Culturele en Maatschappelijke Vorming Maatschappelijk Werk en Dienstverlening ● Sociaal Pedagogische Hulpverlening U bent van harte welkom op de eerstvolgende open dag in Almere op zaterdag 21 juni van 10.00 tot 14.00 uur in het gebouw van de Pabo Almere aan de Landdroststraat 2 in Almere. ● ●

Kijk voor meer informatie op www.sao.hva.nl/almere

Studenten zoeken externe opdracht Ook het komend studiejaar 2003-2004 zijn ruim 500 studenten beschikbaar voor de uitvoering van uw externe opdracht. In de komende periode mei - juni benaderen we instellingen met het verzoek een opdracht aan te bieden die vanaf november kan worden uitgevoerd. U kunt natuurlijk ook nu al zelf het initiatief nemen. Vraag onze nieuwe folder met inschrijfformulier aan bij het secretariaat van het Accountmanagement (telefoon 020 - 548 81 24) of kijk op de website www.sao.hva.nl/instellingen/index.html, doorklikken op ‘De externe opdracht’.