willem "ik drijf op mijn netwerk" Da Vinci Europe Afke Schaart Dave Blank Flow, Analyse & Control Show 2011 wordt medium-beurs

5

Periodiek branchemagazine FHI, federatie van technologiebranches december 2010, JAARGANG 19

willem van raalte Da Vinci Europe

"ik drijf op mijn netwerk" Schaart Dave Blank 14 Afke 26 ‘Jammer, weinig vrouwen ‘Nederland draait nu de in de technologie’

kraan niet dicht’

Analyse & 35 Flow, Control Show 2011 wordt medium-beurs

2

3

Inhoud Willem van raalte

SNOEIEN & BLOEIEN

Periodieken Interview

4

‘Ik drijf op mijn netwerk’

Kort nieuws

8

4

Is er leven na FHI

10

Conjunctuur

13

Haagse Babbel

14

wisseling van seizoenen. Het afsterven van de natuur om die rijp te

HET Instrument 2010

19

menselijk bestaan, en dus ook voor de economie.

Industriële Elektronica

22

topinstituut analytische chemie

10 Novelties in Technology Awards

19

Industriële Automatisering 28

36 39 miljard voor medische lobby

Laboratorium Technologie 36 Medische Technologie

39

Boekbespreking

40

Cartoon

41

Personalia

42

Agenda

42

Ledenkring

43

De herfst is het jaargetijde dat je wellicht het meest bepaalt bij de maken voor een winter en een nieuwe lente, is zó bepalend voor het

redactioneel

24

hans bakker ‘ik hoor graag bij de club’

Kees Groeneveld

Mark Rutte heeft er nu al het adagium voor zijn kabinet van gemaakt: snoeien om te groeien. Ieder die een tuin heeft en zich iets aantrekt van onderhoud, die weet het. Er moet regelmatig worden gesnoeid. Maar de metafoor gaat wat verder dan het eenvoudige gegeven dat de groei gereguleerd moet worden via snoeiwerk. Het kan zelfs desastreuze gevolgen hebben. Onoordeelkundig snoeien kan de ondergang van planten en struiken betekenen. Maar het gaat nog verder. Snoeien heeft niet alleen tot doel te groeien en groei is misschien niet eens het eerste doel. Snoeien doe je eigenlijk eerst en vooral met het oog op bloei. Dat was de paradigmadiscussie die ingezet werd bij het begin van de recessie, eind 2008, onder Bos en Balkenende: moeten we wel willen groeien of gaan we primair voor bloei van de economie, de samenleving. Misschien was de invulling wat eenzijdig gericht op duurzaamheid en een grotere rol voor de overheid. Maar lees het boekje ‘IJsland ontploft’.

‘luister niet te veel naar Milton Friedman’ Dan zeg je al gauw tegen Mark Rutte en Stef Blok, ‘Ga gerust af en toe feesten en relaxen in New York, maar luister niet te veel naar Milton Friedman en zijn volgelingen’. Elke tuin heeft vooral baat bij een evenwichtig beheer. Alle snoei richten op groei leidt tot de dood van de mooiste tere bloemen, kaalslag waarin alleen donkere saaie reuzenconiferen overblijven. Te onstuimige bloei is ook niet alles. Even heel mooi, maar daarna heb je veel moeite om alle planten weer op krachten te krijgen.

¶

4

5

Willem van Raalte:

"De bijenkorf van de labbranche"

C.V. Het bedrijf Da Vinci Europe bv is een leverancier van analytische laboratoriumoplossingen met een brede expertise op het gebied van chromatografie en massa-spectroscopie. Het bedrijf richt zich op het ontwikkelen en uitbreiden van volledig geautomatiseerde chromatografiesystemen met speciale injectoren, detectoren en auto-samplers. Ook robotisering van complexe laboratoriumhandelingen behoort tot het werkveld. Het doel van Da Vinci Europe is bedrijven in het analytische en biotechnische werkveld te helpen efficiënter te werken en in staat te stellen de winstgevendheid te verhogen door het aanbieden van totaaloplossingen. Door het combineren en delen van

C

ombineer een achtergrond in de biochemie, bravour en een gezonde dosis bluf, en voilà, daar heb je de beginjaren van de carrière van Willem van Raalte. Een jongensboek. Zelfs nu nog in zijn ‘Bijenkorf voor de

labbranche’, zoals hij zijn huidige en op de kop af tien jaar jonge bedrijf Da Vinci Europe omschrijft, maant hij zijn mensen regelmatig tot wanorde. “Als je ophoudt met creatief denken, kun je net zo goed helemaal ophouden.”

treedt het Rotterdamse bedrijf elke klant ook graag als partner tegemoet. Da Vinci Europe heeft drie zussen, RAAK Lab Informatics, Trans Global Distributors en ID Quest.

Aan het roer

Wie hem ooit recht in zijn pretogen aangekeken heeft, weet dat

Oh?

de Pietje Bel-achtige sprankeling die je daarin ziet, helemaal

“Ze waren net een samenwerking aangegaan met Shell. Die

Willem van Raalte is en snapt ook dat hem dat erg geholpen moet

kwam er in het kort op neer dat ze op basis van een door Shell

hebben in zijn professionele loopbaan. Het was destijds alleen even

ontwikkelde methode exclusief instrumenten mochten ontwikkelen

wachten op het juiste moment. Dat was nog niet aangebroken

waarmee de samenstelling van benzine geanalyseerd kon worden

tijdens zijn eerste job als biochemicus in het ziekenhuislab van het

door middel van gaschromatografie. Dat hadden ze heel goed voor

Erasmus. Daar deed hij wetenschappelijk onderzoek naar de groei

elkaar, want die technologie was niet alleen fonkelnieuw, maar

van kinderen. Leuk en erg interessant, maar zijn interesse voor het

ook baanbrekend. Als je weet dat de olie-industrie, anders dan

bedrijfsleven en zijn ambitie om te ondernemen kon hij in die baan

veel andere industrieën, open staat voor vernieuwing, kun je je

natuurlijk niet kwijt. In 1985 kwam daar verandering in.

voorstellen dat het voor mij een uitdaging van jewelste was. Ik heb tien jaar lang de hele wereld mogen afreizen. Wie wil dat nou

Eindelijk was het zover?

niet? Het was spannend, leerzaam, divers, inspirerend, zinderend,

“In 1985 heb ik inderdaad mijn hart gevolgd en ben ik overgestapt

noem maar op, alles... Geweldig dus! Ik heb in die tijd een enorm

naar het bedrijfsleven, naar AC Analytical Controls. Dat was even

netwerk aan relaties opgebouwd waar ik tot op de dag van

wat anders, zeg. Stel je eens voor: ik op sollicitatiegesprek, kom

vandaag op kan terugvallen.”

ik daar, in een oud stationsgebouw, zit de directeur, Hans Spaans, met zijn voeten op tafel te telefoneren, zegt ie zo van ‘Hee hoi, jij

Maar toch kwam er een einde aan...

komt voor die sollicitatie hè? Pak maar even wat te drinken, de

“Klopt. In mijn laatste jaren – ik zat ondertussen in het MT –

keuken is daar en daar’. Volkomen informeel. Leuk!"

hield ik me onder andere bezig met ISO 9000 trajecten. Ik raakte er toen meer en meer van overtuigd dat ik dat ook heel goed

Maar was het inhoudelijk, of zoals je wilt, carrièrematig, ook interessant?

zelf zou kunnen doen. Die gedachte, opgeteld bij mijn ambitie

“Absoluut. Ik kon in die tijd ook bij een tweetal andere

bij het woord heb gevoegd en me heb gevestigd als consultant

gerenommeerde bedrijven aan de slag. Dat ik heb gekozen voor AC

laboratoriumprocessen.”

om te ondernemen, heeft ertoe geleid dat ik in 1995 de daad

heeft natuurlijk te maken met het avontuurlijke karakter van dat bedrijf, maar vooral met de propositie. Die was niet van de lucht.” lees verder op pagina 6

door Paul van Nieuwenburg

kennis, creativiteit en betrokkenheid in een oprechte relatie,

Eigenaar Willem van Raalte (53) richtte in 2000 Da Vinci Europe Laboratory Solutions op uit onvrede met de bestaande leveranciers die oplossingen beloofden maar slechts producten leverden. Met succes want het bedrijf won diverse innovatieprijzen. In 2010 reisde hij met alle medewerkers naar Italië om het tienjarig bestaan te vieren in de geboorteplaats van Leonardo da Vinci… Vinci. Willem van Raalte is binnen FHI voorzitter van de Nederlandse brancheorganisatie voor Laboratorium Technologie en bestuurslid van RTA, de stichting voor recycling van technologische apparatuur.

6

7

‘Nederland brengt innovaties die er toe doen’

Breng die rozen naar Sandraaaa...! (op de melodie van: Breng die rozen naar Sandra)

Klinkt een beetje als het beproefde adagium: bluf yourself into...

“Hij heeft ze dubbel en dwars verdiend.”

En dat doen we voortdurend. Het verhaal

“Ja, maar je moet het wel waarmaken, hè. is trouwens nog niet af. Want, stel je voor,

Ik doorbreek hiermee de chronologie in uw relaas, maar dat netwerk dat u telkens noemt, hoe belangrijk was en is dat voor u?

kort daarop raak ik tijdens een zakenlunch

“Enorm belangrijk. Ik zal je een voorbeeld

kolommen. Toen hij me vroeg of wij dat

geven. Suriname, 2009. We doen mee aan

voor elkaar zouden kunnen krijgen, heb ik

een tender voor de inrichting van een

’m, met een pakje sigaretten als symbool

voedselkeuringslab. Kunnen wij wel, roepen

voor het cassettesysteem dat mij voor ogen

we met veel zelfvertrouwen en weinig

stond en ons Unilever-project vers in mijn

ervaring. En je raadt het al: we krijgen de

hoofd, uiteengezet hoe wij zoiets zouden

order. Sterker nog, we moeten het lab volledig

aanvliegen. Dat viel goed. Niet op de laatste

En daarmee was Da Vinci Europe een feit?

inrichten. Inclusief alles: meubels, leidingwerk,

plaats omdat ze zelf ook al een poosje zaten

Tuurlijk...

instrumenten in kaart brengt en traceert,

alles. Wat doe je dan? Eerst maar eens je

te broeden op een cassettesysteem. Ik

“Shell – daar zijn ze weer. Dit keer gaat

Hospitrace. Dat opsporen is van groot belang.

Maar u hebt ongetwijfeld ook een ambitie met FHI?

“Nee, nee. Zover was het nog niet. Ik was

relaties bellen. Laat daar nu toevallig het

heb toen als de wiedeweerga bij Unilever

het niet om de analyse van benzine, maar

Er blijken namelijk nog wel eens instrumenten

“Uiteraard. In mijn optiek is FHI een

toen gewoon zelfstandig consultant. Heel lang

bedrijf S + B bijzitten. Die hadden ons al eens

toestemming gevraagd of we hun robotarm

van LPG. Lastig verhaal vanwege de hoge

na een operatie in patiënten achter te blijven.

brancheorganisatie en dus veel meer dan een

heeft dat overigens niet geduurd, want ik liet

bij de start van Da Vinci Europe geholpen

mochten afmaken en gebruiken als

druk (dertig bar) en de metingdeviaties

Met dit systeem, dat uitgaat van definiëren,

beursorganiserende organisatie. Ik zie het

me al vrij snel strikken om als compagnon

als huisbaas en met de inrichting van onze

referentie. Dat mocht. Een dag van tevoren

die daardoor ontstaan. Hoe dan ook,

categoriseren en wegen, is dat probleem een

als een broeinest voor netwerken. Zowel op

bij Analytical Applications, een bedrijf dat

eigen ruimte. Twee veertig voetcontainers

hebben we ’m in elkaar gezet en had ik de

iemand komt op het idee om een injector

stuk kleiner geworden. In het AMC en het

afdelingsniveau als op brancheoverschrijdend

ontstaan was uit een management buy-out

met spullen hebben we laten verschepen.

referentie die ik nodig had. En ook de order

te gebruiken, zo eentje die ook in de

UMC lopen momenteel pilots van de biobank-

niveau. We kunnen zoveel leren van elkaar.

bij Gerstel Benelux, aan te schuiven. Al met

Ter plaatse hebben we ons letterlijk meter

– drie robots die automatisch capillaire

automotive wordt gebruikt. Bouwen we

variant. Het Spaarne Ziekenhuis draait een

Leusden zouden we nog veel meer moeten

al heb ik daar een jaar of vijf gezeten. We

voor meter van ruimte naar ruimte naar voren

kolommen konden testen.”

dus een prototype en warempel, het werkt.

pilot van Hospitrace.”

zien als ons clubhuis.”

zijn uit elkaar gegaan vanwege ‘een verschil

gewerkt. De tijd begon namelijk te dringen.

in inzicht over het te voeren beleid’, zoals

In maart was er nog niks en in juli was het

men dat meestal placht te noemen. Kijk,

de bedoeling dat we zouden opleveren. We

ID Quest is een zuster van Da Vinci. Nog meer familieleden?

ik geloof in het leveren van toegevoegde waarde. Zowel in kennis als in producten.

in gesprek met iemand van Varian. Het gesprek ging op een gegeven moment over robotisering en het testen van capillaire

Om een lang verhaal kort te maken, we krijgen de licentierechten en introduceren

hebben de klus in vijf weken geklaard. Perfect

Sterk staaltje. En de moeite en investering dubbel en dwars waard neem ik aan?

Conference in Texas. Even in de zijlijn, dat

“Jazeker, vier. RAAK Lab Informatics, Trans

geklaard mag ik wel zeggen.”

“Dat kun je wel zeggen. Doordat we

analyseren van LPG is niet zonder risico’s.

Global Distributors, ID Quest en natuurlijk

Als je het hebt over de branche dan heb je het over Nederland. Hoe kijkt u daar tegen aan? Vindt u dat er sprake is van een stimulerend technologisch klimaat?

Dat conflicteerde op een gegeven moment

hem internationaal tijdens de Gulf Coast

ons op dit gebied steeds meer konden

Af en toe vliegt er wel eens een lab in de

Da Vinci Europe. Allemaal hebben ze

“Aan de ene kant vind ik de geringe interesse

zodanig met de visie van AnAp dat een

Ik proef iets van bravour...

bewijzen, kregen we ook orders waarbij

fik. Was met ons systeem ook opgelost.

hun eigen specialisme. Ik noem ons vaak

van jonge mensen om een opleiding te

scheiding der wegen niet uit kon blijven. Nou

“Ja, dat hoort wel een beetje bij ons. Zo

het gaat om veel grotere systemen. Wat

Winnen we daar toch de Innovation

‘de Bijenkorf van de labbranche’. We zijn

gaan volgen in de technologie tamelijk

had ik ondertussen veel mensen leren kennen

creëer je ook kansen. Ik zal je nog een

ik al eerder zei, ik geloof in het leveren

Award 2010 mee! Het resultaat: gruwelijk

allemaal onderdeel van één synergetische

zorgwekkend. Aan de andere kant, het

– ik drijf op mijn netwerk, nog steeds! – zo

voorbeeld geven. Op een gegeven moment,

van toegevoegde waarde. Daar is Da

veel aandacht, vier nieuwe orders en het

organisatie en opereren onder één dak

kennisniveau in Nederland is hoe je het

veel dat ik geen enkele twijfel had dat het wel

in 2006, zijn we met Da Vinci Europe in de

Vinci Europe ook op gebouwd, op het

systeem is voorgelegd aan de ASTM als

(Da Vinci Europe Group), maar zijn ook

ook wendt of keert erg hoog. Zeker op mijn

goed zou komen. De vraag was alleen wat ik

robotica terecht gekomen. We kregen de

bundelen en het beschikbaar stellen van

standaardisatie voor de industrie. Niet zo

allemaal zelfstandig. Dat wist je niet hè,

terrein, de analytische chemie. Wel moeten

zou gaan doen.”

vraag van een klant of we een analyse konden

kennis. In de praktijk komt het er op neer

heel slecht voor Rotterdamse bluf lijkt me.

van de Bijenkorf. Geeft niet hoor, de meeste

we uitkijken dat de kennismigratie niet

automatiseren waarbij polymeermateriaal

dat wij ons primair bezighouden met het

Vind je niet?”

mensen weten het niet, maar de Bijenkorf

te hoog oploopt. Sociale en professionele

Ja... vertel... wat?

moest worden bemonsterd. Hebben we

beantwoorden van de vraag van onze

bestond ooit – en misschien nu nog steeds

netwerken zouden daarin een belangrijke

“Dat antwoord werd me gegeven door

een robotarm ontwikkeld die het materiaal

klanten. We schuiven dus geen dozen

Touché. En dat was wanneer?

– uit circa veertig zelfstandige bedrijven.

rol kunnen spelen. En ja, natuurlijk is het zo

professor Pat Sandra, een autoriteit in de

kon opzuigen, wegen en er vervolgens een

naar binnen, maar vragen klanten wat hun

“Vorige week. En als het meezit is het

Vandaar de Bijenkorf van de labbranche.”

dat we moeten vaststellen dat opkomende

analytische wereld. Hij drukte me op het

vloeistof aan kon toevoegen. Hadden we

doel is en adviseren hen daarbij naar eer

niet eens onze enige award dit jaar. Ons

hart om dat te gaan doen wat ik hem altijd

nog nooit gedaan, maar hoe moeilijk kon

en geweten. We denken niet vanuit een

zusterbedrijf ID Quest is genomineerd voor

al verteld had. Ik had aanvankelijk geen

dat nou zijn... toch? Goed, wij ploeteren,

portfolio, maar oplossingsgericht, out of

idee wat hij bedoelde, maar langzaam

zwoegen, proberen, maar uiteindelijk hebben

maar zeker begon het te dagen: bedrijven

economieën zoals Brazilië, China en India onze concurrentiepositie bedreigen. Maar

de Lifewire Young Business Award en hoort

U leidt een druk leven. Vier bedrijven en dan ook nog een functie binnen FHI.

the box. Dat we de eerste vier jaar geen

dus nu al bij de twintig beste innovatieve

“Dat doe ik al erg lang, ja, vanaf 1996. In 2004

mee onderscheiden en dat is creativiteit.

we ’m hoor, een ‘proof of principal’. Kom,

distributiecontracten hadden, zegt wat dat

ondernemingen van 2010.”

ben ik in het labbestuur terecht gekomen en

Wij passen niet alleen toe, maar brengen

oplossingsgericht bedienen van adviezen en

weet je wat we doen, we nemen ’m mee

betreft denk ik wel genoeg.”

sinds 2007 ben ik daar voorzitter van.”

innovaties die ertoe doen. En dat is een

oplossingen met een toegevoegde waarde. Ik

naar HET Instrument, dachten we. Laten we

heb vervolgens een businessplan geschreven

’m cacao opzuigen, heet water erbij doen

en hem dat voorgelegd. Dat was het begin

en we kunnen onze bezoekers op warme

van Da Vinci Europe. Met dank dus aan

chocolademelk trakteren. Gaat nergens over,

Visie, bravour en een uitgebreid netwerk, de pijlers onder het succes van Da Vinci Europe?

professor Sandra!”

maar hartstikke leuk toch? Dat werd daar dus gezien door Unilever en hopla, we hebben er een nieuwe opdracht bij.

er is nog steeds iets unieks waar we ons

Dat is toch een initiatief van Syntens, nietwaar?

Want...?

ook dat we ons niet moeten laten leiden door

“Inderdaad. ID Quest heeft een

“Nou ja, daar gaan we weer: het netwerk.

angst, maar de uitdagingen moeten aangaan

protocolsysteem ontwikkeld waarbij DNA-

Daarnaast heb ik altijd al bestuurlijke

die er zijn. Creativiteit en out of the box

“En oplossingsgericht denken. Vergeet dat

monsters in biobanken gevolgd worden. Daar

interesse gehad. En het zorgt ook voor wat

denken zijn daarbij onmisbaar. Doe dus eens

niet. Mag ik je nog een voorbeeld geven?”

is een variant op gemaakt die operatieve

afleiding.”

gek en creëer kansen!” ¶

belangrijk verschil met die landen. Ik vind dan

8

9

Kort Nieuws Kort Nieuws Kort Nieuws Kort Nieuws Kort Nieu Gezondere ziekenhuizen

Verlaging tarieven vennootschapsbelasting

Veruit de meeste ziekenhuizen schreven vorig

De tarieven voor de vennootschapsbelasting worden op 1 januari 2011 verlaagd. Het algemene tarief

jaar zwarte cijfers. Dat is een onverwachte

voor winst boven € 200.000,- wordt met een half procent verlaagd van 25,5 procent naar 25 procent.

positieve ontwikkeling ten opzichte van

Voor winsten die minder bedragen, geldt ook in 2011 een tarief van twintig procent. Deze maatregel

het jaar daarvoor, toen nog één op de

uit het Belastingplan 2011 is bedoeld om ondernemerschap en innovatie te stimuleren.

Nieuwe transportverzekering voor FHI-leden

vijf instellingen verlies maakte. Maar de resultaatverbetering is vooral te

Bron: Inzake uw zaken

¶

danken aan incidentele factoren, blijkt uit een onderzoek van PwC (PricewaterhouseCoopers), waarbij

Leveringsvoorwaarden TNO herzien dankzij FHI

van kostenreducties werkte vorig jaar in

De ‘Nieuwe Algemene Voorwaarden voor opdrachten aan TNO’ zijn

in een aantal gevallen sprake van eenmalige

de jaarverslagen van bijna honderd Nederlandse ziekenhuizen naast elkaar werden gelegd. Met name het effect gunstige zin in de resultaten door. Ook was

herzien. Het laten uitvoeren van opdrachten bij TNO wordt hiermee

baten. Om de vermogens- en winstpositie

makkelijker voor met name mkb-bedrijven.

structureel te verbeteren, zullen echter strategisch ingrijpende keuzes moeten worden gemaakt, waarschuwt de zorggroep van PwC. Zo

De herziening is het resultaat van jarenlang lobbywerk van FHI. Doel

hoeven niet alle ziekenhuizen in een zelfde regio spoedeisende

was niet alleen de transparantie, leesbaarheid en begrijpelijkheid

hulp aan te bieden, en zijn er ook op andere vlakken nog niet

te verbeteren, maar ook de rechtspositie van met name kleinere

geïncasseerde concentratie- en schaalvoordelen te behalen. FHI-leden kunnen gebruikmaken van een nieuwe transport-

bedrijven ten opzichte van TNO te versterken. Voor het formuleren van de nieuwe voorwaarden heeft TNO gebruikgemaakt van een onderzoek en voorstellen van FHI en FME, in samenwerking met MKB-Nederland / VNO-NCW en ondersteund door FOCWA, betreffende opdrachten van bedrijven aan kennisinstellingen en de problematiek rondom intellectuele eigendom. Uit het genoemde

Pilot biedt mogelijkheid tot aannemen technisch personeel van buiten EU

Bron: Inzake uw zaken

¶

verzekering. HBR Branche Verzekeringen is opnieuw met de mantelverzekeraar om tafel gegaan met als doel de dekking uit te breiden en de premies scherper te maken.

Verlenging willekeurige afschrijving

De oude standaarddekking van € 250.000,- is verhoogd naar

onderzoek bleek dat met name het mkb moeite had om toegang te

De pilot arbeidsmigratie Blue Birds biedt Nederlandse bedrijven

krijgen tot de kennisinstellingen, door onder andere de structuur

een nieuwe mogelijkheid om tijdelijk personeel van buiten de

en tekst van de Algemene Voorwaarden. TNO heeft haar Algemene

EU aan te nemen. Het gaat om arbeidsmigranten die niet onder

Voorwaarden niet alleen in vorm aangepast, maar ook in inhoud. Zo

de kennismigrantenregeling vallen. De pilot is een initiatief van

Investeren in bepaalde bedrijfsmiddelen die zijn of worden gedaan

waarin verzekerde handel drijft inclusief eventuele retourzendingen

krijgen bedrijven een sterkere onderhandelingspositie en blijven de

de Nederlandse overheid en identificeert de voor- en nadelen,

in 2009 of 2010, kunnen onder voorwaarden in aanmerking

zijn meeverzekerd. In goederen plus polis is er automatisch dekking

Intellectueel Eigendomsrechten van eigen kennis bij de opdrachtgever

beperkingen en risico’s om nieuwe vormen van migratie te

komen voor een versnelde willekeurige afschrijving. In het jaar

voor het stakersmolest, het eigen gebrek en eigen bederf van de

berusten. De betrokken partijen zullen in de markt monitoren of de

verkennen.

waarin de verplichting is aangegaan of de voortbrengingskosten

goederen. In de nieuwe polis heeft de verzekeraar besloten geen

zijn gemaakt, kan maximaal vijftig procent van de aanschaf- of

beroep meer te doen op leveringscondities en eventuele

In het kader van de pilot mogen honderdzestig professionals uit

voortbrengingskosten worden afgeschreven. Het restant mag in een

onzeewaardigheid van het schip. De premiestelling is beperkt tot

Indonesië en Zuid-Afrika twee jaar in Nederland komen werken.

of meer van de volgende jaren willekeurig worden afgeschreven.

drie regio’s: Benelux (0,25 procent van de omzet), Europa (0,375

Uniek is dat deze werknemers niet aan de kennismigrantenregeling

Voorafgaand aan de ingebruikname van het bedrijfsmiddel kan

procent) en Werelddekking (1,25 procent). Met als uitzondering

hoeven te voldoen. Ook een arbeidsmarkttoets is niet vereist. Dit

het bedrag van de willekeurige afschrijving echter niet hoger

gevaarlijke landen. De dekking van deze polis geldt voor het

betekent bijvoorbeeld dat ervaren personeel op MBO-niveau of starters

zijn dan het bedrag dat met betrekking tot de investering reeds

beroepsgoederenvervoer (transportbedrijven) inclusief vervoer

op HBO-/WO-niveau van buiten de EU in dienst kunt nemen. Denk

is betaald. Deze regeling is in 2009 geïntroduceerd in het kader

tussen filialen, maar ook voor eigen vervoer. Extra gedekt worden

bijvoorbeeld aan softwareontwikkelaars, operators, laboranten,

van de crisismaatregelen die het kabinet destijds heeft genomen

persoonlijke eigendommen van de chauffeur bij eigen vervoer,

(chemisch) analisten en ingenieurs. De pilot wordt uitgevoerd door HIT

en is in 2010 gecontinueerd. Om ook ondernemingen die in 2011

vertragingsschade, bergings- en opruimingskosten

Foundation, innovatieplatform voor arbeid en migratie. HIT assisteert

investeringen doen de mogelijkheid te geven deze versneld af te

vernietigingskosten, bereddingskosten en intern transport van de

bij werving & selectie en draagt zorg voor het ‘papierwerk’, logistiek

schrijven, wordt voorgesteld om ook de looptijd van deze regeling

al verpakte goederen, direct voorafgaand aan het transport.

en reiskosten.

met een jaar te verlengen.

www.hitfoundation.eu/bluebirds ¶

Bron: Inzake uw zaken

beoogde verbetering ook optreedt. www.tno.nl ¶

€ 1.000.000,-. Naast de verhoogde dekking van de verzekerde som is twintig procent imaginaire winst op alle inkomende transporten nu standaard meeverzekerd. Een ander pluspunt is dat alle goederen

Voor meer informatie: Ruud Rooker, HBR Branche Verzekeringen,

¶

(023) 522 10 29. Kijk op de FHI-ledensite, www.fhi.nl/leden, voor alle collectieve afspraken met HBR Branche Verzekeringen. ¶

10

11

is er leven na fhi?

H

ans Bakker, directeur van GMC Instruments, is een echte kenner van HET Instrument en van FHI. Sinds de oprichting van GMC Instruments in 1984 is hij bij elke editie van de beurs

aanwezig. Vanwege zijn betrokkenheid bij de brancheorganisatie rolde hij in 1994 in het bestuur van de FHI-branche Industriële Automatisering. Na twaalf jaar kwam daar statutair een einde

aan, maar de hechte band met FHI is niet verdwenen. “Voordat ik in 1984 directeur werd van GMC

zijn, ‘volop profijt’. “Ik heb FHI zien ontwikkelen van

Instruments, was ik werkzaam bij een

een tentoonstellingsorganisatie naar een

handelsonderneming. Vanuit daar heb ik al drie

brancheorganisatie”, aldus Bakker. “Er worden niet

edities van HET Instrument meegemaakt”, vertelt

meer alleen beurzen georganiseerd, maar er zijn ook

Bakker. Bij deze handelsonderneming werden

veel andere dingen waarvoor we bij FHI terecht

Camille Bauer producten verkocht. Het idee ontstond

kunnen. Denk aan juridisch advies of een

om zelf met Camille Bauer de markt op te gaan;

verpakkingsconvenant. Ik vind het wel jammer dat

GMC Instruments was geboren. “Weliswaar toen nog

de maatschappij veel individualistischer is

onder de naam Camille Bauer Meetinstrumenten B.V”,

geworden. De bereidheid om samen op te trekken

vertelt Bakker. Met de fusie van Camille Bauer AG

binnen een vereniging is minder geworden, terwijl

en de fabricaten Gossen en Metrawatt in 1993 is de

je altijd leert van elkaar.”

naam gewijzigd in GMC-Instruments Nederland B.V. Bakker is er nog steeds directeur. “Mijn kindje”,

Van zijn bestuursperiode bij FHI staat Bakker vooral

zoals hij het zelf noemt. “Voor GMC Instruments heb

de ‘gezelligheid en saamhorigheid’ bij. “Je zit daar

ik inmiddels ‘alle zaken opgetuigd die ik wilde

samen voor hetzelfde ideaal. Zowel met grote als

doen’”, vertelt hij. “In 2008 is het programma Testen

kleine bedrijven. En toch wordt iedereen

‘Ik heb FHI zien ontwikkelen van een tentoonstellingsorganisatie naar een brancheorganisatie’ en Meten van Gossen Metrawatt erbij gekomen, in

gelijkwaardig behandeld. Dat is de kracht van FHI.”

juli 2009 hebben we een DKD geaccrediteerd

Na zijn bestuursperiode is Bakker betrokken

kalibratielab geopend. Moet alleen nog wel verder

gebleven bij FHI. “Ik ben vlak daarna in de

uitgebouwd worden natuurlijk. Bij de opening van

tentoonstellingscommissie gekomen van HET

ons kalibratielab was oud FHI-voorzitter Ton

Instrument”, vertelt hij. “Ik hoor graag bij de club.”

Fransen overigens aanwezig. Een hele leuke

Ook voor de volgende editie van HET Instrument,

verrassing, geregeld door het FHI-bureau.”

gehouden van 25 tot en met 28 september 2012, zal Bakker actief betrokken zijn bij FHI via de

Van FHI hebben ze volgens Bakker bij GMC

tentoonstellingscommissie. “Hoewel dit gezien mijn

Instruments, waar ze al sinds de oprichting lid van

leeftijd waarschijnlijk de laatste keer zal zijn...” ¶

door Eliza van den Anker

Hans Bakker

‘Ik hoor graag bij de club’

conjunctuur

Vakinformatie voor professionals financieel

Conjunctuurbeeld verder verbeterd Het conjunctuurbeeld was eind oktober beter dan eind september. Dit komt vooral

Bruto binnenlands product (bbp)

door meer export en minder consumenten en producenten verbeterde.

4

2

2

1

tweede kwartaal van 2010 door. Het volume

0

van het bruto binnenlands product was

-2

0 -1

2,2 procent groter dan in het tweede

-4

-2

kwartaal van 2009. Daarmee was de groei

-6

duidelijk groter dan in het eerste kwartaal.

zorg sector

3

6

De groei van de economie zette in het

ICT

%-volumemutaties

faillissementen. Ook de stemming van

Ten opzichte van het voorafgaande kwartaal

III

IV

I

III

IV

I

2007

2006

groeide de economie in het tweede kwartaal

II

II

III

IV

I

II

2008

III

2009

met één procent. Hierbij is rekening

T.o.v. zelfde kwar taal vorig jaar (linkeras)

gehouden met werkdag- en seizoeneffecten.

T.o.v. voorgaande kwar taal seizoensgecorrigeerd (rechteras)

IV

I

II

-3

2010

Het consumentenvertrouwen steeg in

bouw

personal

overheid

horeca

oktober. Ook de stemming onder ondernemers in de industrie verbeterde iets.

materiële vaste activa was 1,5 procent

gecorrigeerde werkloosheid daalde in

De zakelijke dienstverleners waren

kleiner. De afname was daarmee kleiner dan

september verder en kwam uit op 412.000.

optimistisch over hun toekomstige omzet.

in juli. De kapitaalmarktrente liep in oktober

Het aantal banen was in het tweede

De industrie produceerde in september bijna

een fractie op en kwam uit op 2,6 procent.

kwartaal 0,3 procent groter dan in het

vier procent meer dan een jaar eerder. Het

De inflatie bedroeg 1,6 procent. In september

eerste kwartaal. Het aantal uitzenduren

volume van de uitvoer van goederen was in

waren de afzetprijzen van de industrie bijna

steeg bijna vijf procent. Het aantal

augustus ruim veertien procent groter.

negen procent hoger dan in september 2009.

vacatures bleef vrijwel gelijk.

Huishoudens besteedden 1,6 procent meer.

De arbeidsmarkt toont een voorzichtig

Het volume van de bedrijfsinvesteringen in

herstel. De voor seizoeneffecten

De ondernemers in de industrie behaalden

MKB

september 2009. Deze toename is wat kleiner dan die in augustus. Toen bedroeg de omzetgroei vijftien procent. De omzet lag de afgelopen maanden nog altijd ruim onder het niveau van dezelfde maand in 2008. De door de industrie verkochte producten waren bijna negen procent duurder dan een jaar eerder. September had in 2010 evenveel werkdagen als in 2009. Met twintig procent nam de omzet bij de elektrotechnische en machine-industrie het meest toe. Ook ondernemers in de aardolie-, chemische,

We kunnen u heel veel vertellen over de 31 e-mail bulletins van emedia. Over de waardevolle en up-to-date informatie met betrekking tot producten en diensten binnen uw vakgebied. Over exclusieve aanbiedingen en uitnodigingen voor evenementen. Over de interessante whitepapers die u gratis kunt downloaden. Maar eigenlijk hoeft u maar één ding te onthouden: een abonnement op een emedia bulletin is een must voor elke professional. Ga naar www.emedia.nl om u in te schrijven.

e media bulletins

emedia is een onderdeel van Reed Business

¶

Omzet industrie elf procent hoger in september elf procent meer omzet dan in

agrarische sector

Bron: CBS.

rubber- en kunststofproductenindustrie

omzet industrie

30 _

%-mutatie t.o.v. jaar eerder

20 _ 10 _ 0_ -10 _ -20 _ -30 _

|j|f|m|a|m|j|j|a|s|o|n|d|j|f|m|a|m|j|j|a|s|o|n|d|j|f|m|a|m|j|j|a|s|o|n|d|j|f|m|a|m|j|j|a|s

2007

2008

2009

2010

(vijftien procent) en de basismetaal- en metaalproductenindustrie (zestien procent)

september 2009. De omzet op de exportmarkt

groot. Hier werd drie procent meer omzet

realiseerden fors hogere omzetten. De omzet

was in september zeventien procent hoger

gerealiseerd.

van de voedings- en genotmiddelenindustrie

dan een jaar eerder. Op de binnenlandse

lag drie procent boven het niveau van

markt was de toename een stuk minder

Bron: CBS. ¶

13

14

Haagse Babbel

15

‘Jammer hè, zo weinig vrouwen in de technologie’ "E

enendertig zal voor mij de rest van mijn leven een geluksgetal zijn”,

scoort ook daarin slechter dan andere landen.

grapt Afke Schaart. Voor haar was de verkiezingsavond om diverse

Waarderen we ons talent wel voldoende?”

redenen wel heel spannend. “Ik was de laatste op de lijst van de VVD, nummer

Onderzoek naar de exacte mate waarin dit

eenendertig. Natuurlijk had ik er wel rekening mee gehouden dat ik in de Kamer

probleem voorkomt en hoe dit is op te lossen,

zou kunnen komen, maar de kans bestond dat ik het niet ging halen.” Het lukte

is volgens haar gewenst. Maar niet alleen

en inmiddels is de 37-jarige Schaart woordvoerder voor onder meer technologie

het tekort aan kenniswerkers, ook een tekort

en innovatie. Ze hield haar maidenspeech en voelt zich als een vis in de Haagse

aan vrouwen in de technologie ziet Schaart

Hofvijver. Tijd voor een gesprek met Signalement.

met lede ogen aan. “Jammer, hè, zo weinig vrouwen in de technologie”, is haar eerste

Na haar studie politicologie kwam Afke

vanuit het kabinet.” Het nieuwe kabinet

reactie wanneer ze gevraagd wordt naar

Schaart in het bedrijfsleven terecht. Ze

boekt vijfhonderd miljoen minder in voor de

haar mening hierover.

deed ervaring op bij KPN en Shell, maar

uitvoering van het sleutengebiedenbeleid.

was ook gemeenteraadslid in Wassenaar.

Afke Schaart is Tweede Kamerlid voor de VVD

“Technologische studies zijn volgens mij

Haar laatste functie voordat ze in de Kamer

Hoe denkt Schaart haar ambitie overeind

dé interessante studies waar je ongelooflijk

kwam, was director public affairs bij

te houden in dat klimaat? Schaart:

veel mee kunt bereiken. Ik zag bij KPN het

KPN, verantwoordelijk voor de Europese

“Besparingen zijn onvermijdelijk, daar

belangenbehartiging. “Dit is de plek waar

komen we niet onderuit. Maar voor de

ik me echt ben gaan interesseren voor

driehoek onderwijs, kennis en bedrijfsleven

technologie en innovatie”, vertelt Schaart.

wil ik me toch inzetten. Daar moeten we

“Technologie is wat de telecomwereld zo

het beter gaan doen. We scoren evident

interessant maakt.” Belangrijk vindt ze

lager dan andere landen.” Het aantrekken

dat het nieuwe kabinet meer actie gaat

van kenniswerkers draagt volgens Schaart

ondernemen op dit terrein. “Ik ben het eens

bij aan het in standhouden en verbeteren

met de door het Innovatieplaform gekozen

van die driehoek. “Het valt mij op dat

‘Aantrekken kenniswerkers’

sleutelgebieden, maar ik vind dat het vorige

kenniswerkers naar Nederland komen, maar

Kabinet te veel bleef praten en te weinig

na een tijdje weer weggaan. Volgens mij is

aantal vrouwen wel gestaag groeien. Ik heb

de uitvoering ter hand nam. In het geval

dat een geldprobleem; ook andere landen

het idee dat het vooruit gaat, maar het moet

van Organon heb ik me er bijvoorbeeld over

willen kenniswerkers hebben. Er is een

zeker op de agenda blijven. Aan mij zal dat

verbaasd dat er vrij weinig actie kwam

competitie om talent gaande en Nederland

in ieder geval niet liggen.” ¶

door Kees Groeneveld en Eliza van den Anker

16

17

Waar blijft nietgeretourneerde afgedankte apparatuur?

Zo gezegd zo geschreven... “We willen allemaal de patiënt een aai over de bol geven, maar op een gegeven moment wil de patiënt dat niet meer” Rob de Vroet, bestuurslid FHI-branche Medische Technologie, in de bestuursvergadering van 7 september 2010

“De huidige crisis vindt plaats in een tijd dat we grotere buffers hebben dan ooit. Het is niet het einde van de wereld. Er vindt nu in economentermen een ‘creatieve destructie’ plaats. Een crisis brengt ook goede dingen” Olaf Sleijpen, hoogleraar Europees economisch beleid aan de Universiteit van Maastricht en directeur bij pensioenuitvoerder APG, in Het Financieele Dagblad, zaterdag 11 september 2010

V

ia de Stichting RTA (Recycling Technologische Apparatuur) betalen technologiebedrijven een verwijderingsbijdrage voor het verwerken van afgedankte apparatuur. Maar komen

alle apparaten wel terug om te worden verwerkt? Het lijkt van niet. Om zicht te krijgen op alternatieve retourstromen heeft RTA aan professor Harold Krikke, expert logistics aan de open universiteit Heerlen, gevraagd een onderzoek te doen. De RTA-deelnemers betalen elk jaar om de

eigenaar het liever zelf naar een opkoper brengt.

retourstroom onder controle te krijgen maar nu

De overheid eist van RTA en de aangesloten

blijkt, na enkele jaren, dat nog maar een klein deel

bedrijven dat een steeds hoger percentage van

van de retourstroom via het RTA-collectief wordt

de geleverde producten ook terugvloeit naar de

gerecycled.

recyclingindustrie; men wil van twaalf procent nu naar tientallen procenten meer en uiteindelijk naar

Je zou kunnen zeggen dat dit mooi is, omdat

65 procent. Het is daarom van belang goed in beeld

hierdoor minder kosten worden gemaakt dan

te krijgen wat er werkelijk gebeurt in de markt.

begroot en de verwijderingsbijdrage naar beneden kan. In eerste aanleg is dat waar. De

Vooral om op goed onderbouwde wijze met de

verwijderingsbijdragen zijn recent inderdaad

overheid te kunnen onderhandelen over een

drastisch naar beneden bijgesteld. Echter, het is en

realistisch percentage retourproducten, heeft RTA

blijft de vraag of de rekening niet onverantwoord

deze informatie nodig.

naar voren wordt geschoven. Als later alsnog blijkt dat er hoge maatschappelijke kosten komen, dan

De Open Universiteit Nederland voert in opdracht

moet toch nog geld op tafel gelegd worden.

van RTA een onderzoek uit naar de terugname en verwijderingroutes van afgedankte elektr(on)ische

Misschien wordt er heel veel apparatuur goed

producten. De resultaten van dit onderzoek worden

gecontroleerd elders hergebruikt. Of wellicht levert

in het voorjaar 2011 openbaar gemaakt. ¶

het restproduct nog zoveel op bij recycling dat de

“Ik waardeer de inspanningen die hackers doen om hun doelwitten aan te vallen. De manier waarop ze informatie gebruiken die ze via social engineering hebben verkregen en geavanceerde malware en dat dan in combinatie met online en offline mechanismen… De energie die ze steken in spear fishing aanvallen, dat doen ze heel goed” Eran Feigenbaum, director security van Google Apps in Automatiseringsgids, 1 oktober 2010

“Als we de X-factor in procesautomatisering willen overbrengen, moeten we stoppen ons te blijven gedragen als Benidorm Bastards” Alex van Delft, DSM Corporate, in de Process Automation Summit lagerhuisdiscussie tijdens HET Instrument, vrijdag 1 oktober 2010

“Dit is mijn derde crisis in veertien jaar tijd. Als je in deze sector opereert weet je dat je bedrijf een omzetdaling van dertig procent aan moet kunnen” Herman Tuininga, dga van Salland Electronics, voorzitter DevLab en bestuurslid FHI-branche Industriële Elektronica in NRC Handelsblad, maandag 4 oktober 2010

“Als we het groeiend aantal managers kunnen indammen, hoeft de pensioengerechtigde leeftijd niet omhoog” Professor dr. Alfred Kleinknecht, hoogleraar innovatie-economie TU Delft, in de Technologiekrant, 8 oktober 2010 ¶

19

PANIEK!

WANT ER MOET VANDAAG EEN ADVERTENTIE WORDEN AANGELEVERD. MAAK NU KENNIS MET DE COMMUNICATIEWINKEL

v o o r j a a r s a c t i e s

69,-

port staat De winters de deur or vo r wee

Nu ook op zondag geopend

dCP-195C

All-in-one

Afdruksnelh eid: 33 / 27 inkjet Papiercapac ppm (mono iteit: 100 / kleur) vel 4 gescheiden inktcartridge s scherm

Full HD BrigHtv iew scHerm! sc

17.3” Harddisk

320 GB

39,-

Harmony

525

universele afstandsbed Bedien tot iening 10 ultiem gebru apparaten iksgemak

GEHEUGEN

3 GB

WindoWs

7 HoME ME PREMiU M

Presario CQ7

1-310sd

intel celero eleron n Dual-c DvD rw ore m mobile lights ightsccribe ribe webcam 1 jaar pick up wireless lAN and return AN

s.

ijk reisadvie

persoonl en voor een

Kom binn

illens reisburo Sw

Kom langs

in de winkel

en vraag onze

499,-

vakantieadviseurs

COMMUNICATIEWINKEL VAN MARKETGUIDE De Communicatiewinkel is een nieuw online marketingconcept, waarmee op zeer eenvoudige wijze professionele communicatiemiddelen samengesteld kunnen worden, variërend van print tot online. De Communicatiewinkel is uitermate geschikt voor franchiseen dealerorganisaties.

den! naar de voorwaar

MEER WETEN? Bel of mail Rogier Gilkes, T. (033) 450 20 25 of [email protected] of neem een kijkje op onze nieuwe website, www.marketguide.nl

Tracking & tracing systeem van Novotek in gebruik bij FrieslandCampina

Rob Eliaser (links), Greiner Bio-One, kreeg de Novelties in Technology Award van FHI-voorzitter Eric van Schagen

Novelties in Technology Awards voor National Instruments, Novotek en Greiner Bio-One Innovaties van National Instruments,

geselecteerde en genomineerde

met een internet gebaseerd geïntegreerd

Novotek en Greiner Bio-One zijn bekroond

noviteiten als meest vernieuwende per

tracking en tracing systeem. Het winnende

met een ‘Novelties in Technology’

branche. National Instruments won in

product in de laboratoriumbranche werd de

award. De bezoekers van het grootste

de categorie industriële elektronica met

biochip van Greiner Bio-One voor diagnose,

technologie-evenement van de Benelux,

een zelfconfigureerbaar elektronica-

behandeling en vervolgonderzoek bij

HET Instrument, kozen de inzendingen

testsysteem. Novotek werd winnaar in

baarmoederhalskanker.

van deze bedrijven uit twaalf vooraf

de branche industriële automatisering

Luigi Mele wint posteraward op HET Instrument

¶

De uit Italië afkomstige jonge wetenschapper Luigi Mele is de winnaar geworden van de eerste Market Meet Science posteraward op HET Instrument. Zijn experimentele onderzoek naar de toepassing van een MEMS nanoreactor bij industriële chemische processen werd door de jury beoordeeld als het meest

logo DeAler

uw PAr tNe iN Nijm r ege N eN omg eviN kijk oP g ww w.m cDo s.Ne t

Het zelfconfigureerbare elektronica-testsysteem van National Instruments

DE VOORDELEN OP EEN RIJ: • Lage opstartkosten • Lage implementatiekosten per middel • Snel en zeer gebruiksvriendelijk • 24 uur per dag bereikbaar • Optimale huisstijlbewaking • Voordelig voor de gebruiker

vernieuwende van alle inzendingen. Mele deed zijn onderzoek op de TU Delft. Behalve de uiteindelijke winnaar werden nog twee inzendingen genomineerd. De uit Zwitserland afkomstige Friedjof Heuck deed, ook aan de TU Delft, onderzoek naar de ‘Fluidics of the Scanning Ion Pipette’. Onderzoeker Erwin Kaal promoveerde recent aan de Universiteit van Amsterdam

IN DE PRAKTIJK:

en deed zijn onderzoek in samenwerking

Faunaland, WERU, Toerkoop, Remia, Bloemenbureau Holland en diverse andere organisaties.

ATAS GL International. ‘Biomarker and

met laboratoriumtechologie-leverancier profiling strategies for the diagnosis of Tuberculosis using GC and GC×GCTOF-MS’ was de titel van zijn poster.

Valutaboulevard 30, Amersfoort / T. (033) 450 20 25 / [email protected] / www.marketguide.nl

¶

20

21

The Sound of Technology Big, Black & Beautiful vertolkt. Amsterdam RAI, HET Instrument 2010, donderdag 30 september

Blikvanger in het MicroNanopaviljoen: microreactor gebaseerde procesintensificatiedemo van de firma's Zeton en Corning, Amsterdam RAI, de beursvloer van HET Instrument 2010, dinsdag 28 september tot en met vrijdag 1 oktober

Alex van Delft, DSM Corporate, in de lagerhuisdiscussie, Process Automation Summit, HET Instrument 2010, vrijdag 1 oktober

22

iE

23

industriële elektronica

Productie, hartstikke praktisch Paul Petersen Er zijn nogal wat leden, die mijn taal in deze column wat wollig vinden. Nou vindt mijn vrouw dat ook en mijn studievrienden zijn daar nog helderder in. Als ik zo consistent opmerkingen krijg, zal het zeker kloppen.

column

DUS Deze keer zo praktisch als wat. Geen vreemde woorden of onduidelijke vergelijkingen. Ik wil het deze keer hebben over eindassemblage. Samen met mensen van Global Electronics en SallandElectronics hebben we net iets minder dan tweeduizend RF Sound Gadgets samengesteld bij FHI. Mooi werk. In het hele project wordt door 26 bedrijven intensief samengewerkt, om zo’n gadget van de grond te krijgen. Van componenten naar printplaten tot testen en de grafische folie. Voor de eindassemblage hadden we mooi gepland drie minuten per gadget bezig te zijn. Dan zouden we in twee dagen met zeven personen klaar zijn. Vrolijk duwde ik batterijcontacten in de behuizing. Een ander was aan het solderen en de volgende plakte een folie op een behuizing. De praktijk staat op YouTube. Dus als ik nog niet duidelijk ben dan kan dat filmpje bekeken worden (zoekterm: RF Sound Gadget). Natuurlijk moesten de gadgets ter plekke nog geprogrammeerd en getest worden. Niet te vergeten het solderen van de speakers en de trilmotor op de printplaat. Prachtig! Heel concreet.

‘Solderen van de speakers en de trilmotor’ Er gingen 1.900 gadgets door onze handen. Met zorg en aandacht werden alle stappen gezet. Op een bepaald moment blijkt dat de planning wat flexibeler is en dat er toch nog andere zaken moeten gebeuren, … maar je gaat door. En allemaal. De betrokkenheid, om voor de bezoekers en betrokken exposanten de RF Sound Gadgets af te ronden was groot. Nu hoor ik u vragen: ‘Maar dat had je toch handiger kunnen doen?’. De praktische realiteit is, dat je soms voor onverwachte voldongen feiten staat en moet roeien met de riemen die je hebt. Geen gesodemieter, roeien. Nu we de beurs Electronics & Automation 2011 aan het voorbereiden zijn, zal weer nagedacht worden. Waar kunnen we wat beter doen? We zullen leren van de lessen en weer (nieuwe) fouten maken. Maar al met al lukt het. Hartstikke praktisch. [email protected]

Duurzaamheid in productontwikkeling: boom met het draadloos sensornetwerk van DevLab in de collectieve stand van de Development Club. Amsterdam RAI, de beursvloer van HET Instrument 2010, dinsdag 28 september tot en met vrijdag 1 oktober.

¶

24

25

Electronics & Automation 2011 Beurs en conferentie voor de complete waardeketen van industriële elektronica datum 25, 26 en 27 mei 2011 locatie

Elektronicabeurs in de grondverf

Jaarbeurs Utrecht organisatie FHI, federatie van technologiebranches / Nederlandse brancheorganisatie voor Industriële Elektronica verwacht aantal exposanten 130 verwacht aantal bezoekers 4.300 info www.eabeurs.nl

F

contact HI organiseert voor de branche Industriële Elektronica komend voorjaar de beurs Electronics &

Paul Petersen / Birgit Albersen /

Automation 2011. Om van 25 tot en met 27 mei zo’n honderddertig hightech elektronicabedrijven

Harm Wijsman / Linda Dekker /

een platform te kunnen bieden is in oktober begonnen met de voorbereiding van het evenement

Inge van der Zwaag

dat gehouden wordt in de Jaarbeurs Utrecht. De beurs presenteert van oudsher het nieuwste van

Telefoon (033) 465 75 07

het nieuwste aan elektronicacomponenten, elektronicaproductie, productiemachines en test- &

Planning & voorbereiding

meetapparatuur. De succesvolle lijn van meer interactie tussen exposanten en bezoekers is in de voorbereiding weer opgepakt en wordt verder ontwikkeld door middel van beursvloerprojecten.

december Inmiddels is met een vijfentwintigtal

de technologie is voortgeschreden en het

nu gezocht naar thema’s die op de

- start invulling conferentieprogramma

bedrijven begonnen met de ontwikkeling

mogelijk maakt om ook in de Benelux

beursvloer geaccentueerd kunnen worden.

eind januari

van de al bijna traditionele beursgadget.

winstgevend te produceren.

Sport en onderwijs zijn twee thema’s waar

- definitieve vormgeving Live Productielijn

inmiddels al aan wordt gewerkt.

Elke exposant die daaraan deelneemt is

en gadget februari

verzekerd van een groot aantal bezoekers

De branche wil op de beurseditie van

op zijn stand. Bovendien populariseert deze

komend voorjaar meer dan voorheen

In het crisisjaar 2009 trok Electronics &

- perspresentatie

aanpak het elektronicavakgebied voor de

laten zien tot welke innovaties in

Automation meer bezoekers dan bij de

- exposantenbriefing

iets minder diep ingevoerde beursbezoeker.

eindproducten de elektronica-ontwikkel- en

voorgaande editie in 2007. Het herstel van

medio februari

Hetzelfde geldt voor de LIVE productielijn

productieketen kan leiden. In navolging van

de elektronicamarkt dat nu gaande is

- start bezoekerswerving

die ook al in voorbereiding is. Elke twee jaar

het succesvolle Development Club paviljoen

biedt perspectief op verdergaande groei.

maakt de branche via een werkende

op HET Instrument, waar dit gebeurde

productielijn op de beurs duidelijk hoezeer

onder het thema ‘duurzaamheid’, wordt ook

¶

eind februari - indeling plattegrond beschikbaar voor exposanten maart - bijeenkomsten projectdeelnemers - conferentieprogramma definitief

26

27

Een doe-het-zelf lab voor nanotechnologie I

n het nieuw geopende Nanolab in Enschede moeten bedrijven en promovendi zelf de hoogwaardige apparatuur gaan bedienen. De jaarlijkse Netherlands MicroNanoConference wordt deze maand in

NanoNextNL is de opvolger van MicroNed en NanoNed samen. Waarom

Enschede gehouden. Per 1 november is de begroting bij de overheid ingeleverd voor NanoNextNL,

is dan gekozen voor deze naam,

researchprogramma van honderden miljoen voor de komende vier jaar. Drie redenen om te praten met

zonder verwijzing naar micro? Het

professor Dave Blank, de spin in het web.

is toch bekend dat bijvoorbeeld de voedingsmiddelenindustrie, die veel van veertig procent van de beschikbare tijd

aangekondigd dat er voor vijfhonderd

afgeschrikt door het marketinggevaar

nanolab in Enschede?

die gebruikt wordt door bedrijven.”

miljoen wordt gekort. De aardgasbaten

van het woord nano in hun markten?

gaan naar de schatkist en niet meer naar

“Het argument om voor deze naam te

“Het nieuwe ‘ballroom’-concept voor de cleanrooms. De meeste labs hebben tot

Wat verwacht u van de

wetenschappelijk onderzoek.

kiezen was dat dit kort en krachtig is.

dusverre allemaal kleinere cleanroom-

MicroNanoConference van dit jaar?

“Nederland moet inderdaad oppassen. Draai

We kennen inderdaad de gevoeligheden.

ruimtes om in elke ruimte een andere

“Het is natuurlijk leuk dat de organiserende

nu de kraan niet dicht. Overigens is het geld

Het is vooral moeilijk uit te leggen wat

technologiestap te kunnen doen. Dankzij

partijen (MinacNed, MicroNed en NanoNed,

voor de komende vier jaar al gereserveerd

het verschil is tussen nanodeeltjes

nieuwe cleanroomtechnieken kunnen we nu

red.) dit jaar hebben gekozen voor Enschede

door de vorige regering. Per 1 november is

en nanotechnologie. Wat we in het

in één grote ruimte werken. Dat geeft veel

als locatie, net nu het nieuwe lab is geopend.

de programmabegroting ingediend, dus we

nieuwe programma gaan doen richting

meer flexibliteit. Bedrijven als Deerns en

Overigens is het wat betreft de inbreng van

gaan er van uit dat financiering vanuit de

de voedingsmiddelenindustrie betreft

Cofely hebben dat concept geengineerd en

de wetenschap een overgangsconferentie,

overheid voor de komende vier jaar zeker is.

vooral devices, onderdelen, die gebruikt

gerealiseerd.”

ook voor mijzelf, van NanoNed naar

kunnen gaan worden in processen om

NanoNextNL.”

voedingsmiddelen te maken. We hebben

Kunt u een indruk geven van de omvang van de investering die is gepleegd en

De Netherlands’ MicroNanoConference

de betekenis die dit heeft voor de bv

is nadrukkelijk geen wetenschappelijke

Nederland?

conferentie, maar een conferentie waarin

“Er is ongeveer voor veertig miljoen euro

het de bedoeling is dat academia en

geïnvesteerd in het gebouw, plus nog eens

commerciële bedrijven naast elkaar

twintig miljoen in geavanceerde apparatuur

hun rol spelen en ook gelijkwaardig

van bedrijven als Jeol en FEI (FHI-leden,

‘aan de bak’ komen. Hoe ervaart u dat

red.) en het locale TSST, Twente Solid State

concept, dat toch anders is dan u in uw

Technology.

hooglerarenpraktijk gewend bent?

Gemiddeld zullen ongeveer driehonderd

“Ik zie dat verschil wel. Maar het is een

mensen in het lab aan het werk zijn. Dat zijn

goede mix. In de voorgaande edities heb ik

dan vooral onderzoekers van bedrijven en

‘Nederland, draai nu de kraan niet dicht’

Foto: Julia de Boer

belang heeft bij microsystemen, wordt Wat is er zo speciaal aan het nieuwe

het dan meestal over micro en het gaat zeker niet over deeltjes die in de voeding zelf terechtkomen.” Professor Dave Blank is hoogleraar anorganische Wat zijn de andere highlights van

materialen wetenschap aan de Universiteit Twente;

NanoNextNL?

wetenschappelijk directeur van het Mesa+ instituut

“We hebben generieke thema’s en

voor nanotechnologie, waar het nieuw geopende

applicatiethema’s gedefinieerd. Generiek

Nanolab Twente onderdeel van uitmaakt; voorzitter

is wat heet ‘Beyond Moore’, de verdere

van de programmacommissie van de Netherlands

miniaturisering in het verlengde van de

MicroNanoConference 2010; bestuurslid van het

micro-elektronica. Daarnaast Bionano en als

NanoNed consortium voor nanoresearch, waarvan

En we doen het heel goed, met relatief weinig

derde nieuwe materialen, vooral met het

het programma dit jaar afloopt; voorzitter van

de verschillende partijen en culturen naar

geld. Als je kijkt naar het aantal Nederlandse

oog op het schaarser worden van kostbare

NanoNextNL, het nieuwe researchprogramma voor

promovendi die zelf met de apparatuur aan

elkaar toe zien groeien en ik heb goede hoop

publicaties, dan staan we aan de top.”

grondstoffen waar alternatieven voor nodig

microsysteem- en nanotechnologie dat volgend jaar

de slag zullen moeten gaan. De staf die we

dat dat proces zich voortzet.”

zijn. Aan de applicatiekant richten we ons

gaat starten.

Maar wat leveren publicaties op voor het

behalve op de genoemde processen in de

Op 5 november, de dag dat het nieuwe nanolab werd geopend, benoemde burgemeester Peter den

in dienst hebben is niet groter dan vijftien tot twintig mensen, die assisteren bij de bediening

Het NanoNextNL-programma, hoe

bedrijfsleven en de economie?

voedingsmiddelenketen op Nanomedicine

van complexere analyse systemen als TEM,

staat het daar eigenlijk mee? Bent u

“Nou ja, we willen interessant zijn voor grote

en energie.”

SEM en XPS, waar gebruikservaring een rol

niet bang dat de voorstellen alsnog de

bedrijven, in nieuwe onderzoeksgebieden.

speelt om de analyse goed te kunnen doen.

kast in moeten omdat de regering de

Hoewel juist het mkb de nieuwste

www.minacned.nl

vanwege zijn grote verdiensten voor de wetenschap

Overigens rekenen we met een percentage

hand op de knip houdt? Er is immers

ontwikkelingen het snelste oppikt.”

www.micronanoconference.nl

en de popularisering ervan, maar ook voor tal van

¶

Oudsten van Enschede Blank tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Den Oudsten prees Blank

maatschappelijke inspanningen in Twente.

door Martijn Reinhold en Kees Groeneveld

28

iA

29

industriële automatisering

Consistentie Freek Rooze Mensen kopen voornamelijk van andere mensen die zij vertrouwen. Vertrouwen werkt zo sterk, dat zelfs als het product of de dienst van mindere kwaliteit is, of als er risico aan de koop vast zit,

column

Het arbeidsmarktprobleem in industriële automatisering

‘Te weinig natuur- en scheikunde op school’ E

het vertrouwen in verkoper of de merknaam van doorslaggevend belang kan zijn. Bekende oplichters als Han van Meegeren, Ari Olivier (‘Heer Olivier’) en Bernard Madoff maakten er ongetwijfeld dankbaar gebruik van. Het is niet gemakkelijk om als verkopende partij vertrouwen bij potentiële klanten op te wekken. Mensen zijn gevoelig voor allerlei min of meer kleine gebeurtenissen die ze niet bevallen. Een te gelikt praatje, geen echte aandacht geven, onvoorbereid zijn, of gewoon de verkeerde

‘Consistentie een van de sterkste beïnvloedingswapens’

chte techneuten vinden hun eigen engineersvak het mooiste wat er is. Dat

ondergeschoven kindjes te worden. Hij

een sociale keuze is. “Als ouders in de

enthousiasme van mensen is de basis voor succes van technologiebedrijven.

ziet dat gegeven als belangrijke oorzaak

techniek zitten, ligt de keuze voor de hand”,

Om dat enthousiasme te ontwikkelen moet je wel een poort door willen gaan:

dat te weinig wordt gekozen voor bèta-

meent Wagenaar. Van der Wel kan wel

de beroepsopleidingsrichting ‘design & engineering. En dat doen in Nederland

vervolgstudies. Marco Wagenaar, manager

vertellen waarom men in ieder geval zou

kledingkeuze; het speelt allemaal een rol. Toch is

veel te weinig mensen. Als er al gekozen wordt voor een hogere bèta-opleiding,

Projects & Solutions bij Endress+Hausser,

móeten kiezen voor een technisch beroep:

er een gedragseigenschap waarmee ‘verkoop’ wel

dan studeren er nog veel te weinig af. En als men al afstudeert, dan ontwikkelt

mist vooral ‘het goed kunnen rapporteren’

“Elk mens wil toch een bijdrage leveren

degelijk de mate van vertrouwen kan sturen. Dat is

nog lang niet iedereen het enthousiaste dat succes brengt. In het kader van

en ‘goed ontwerpen kunnen schrijven’ in

aan een betere samenleving? Hoe kun je

de mate waarin consistent gedrag wordt vertoond.

een oriëntatie op de problematiek van onderwijs en arbeidsmarkt in design

de opleidingen. “Hoewel het analyseren

dat beter doen dan dingen te máken? Met

Consistentie is volgens Cialdini een van de zes

& engineering interviewt Signalement in elk van de FHI-branches een aantal

van problemen vaak wel goed gaat”, aldus

techniek en technologie boek je tastbare

sterkste ‘beïnvloedingswapens’. Mensen hebben

‘ervaringsdeskundigen’ uit de bedrijven. In deze eerste editie, de branche

Wagenaar. Jan van de Wiel, project engineer

resultaten en laat je sporen achter. Het

de neiging om volhardend te zijn in het gedrag dat

Industriële Automatisering. De bedrijven waar de thermometer in wordt

bij Honeywell Process Solutions, ziet graag

maken van nuttige en mooie dingen geeft

ze eenmaal hebben vertoond. De motivatie erachter

gestoken: Penko Engineering, Endress + Hauser en Honeywell Process Solutions.

dat ‘het projectmatig werken met duidelijke

voldoening.” Nederland is inmiddels

is om standvastig over te komen op anderen.

acceptatiecriteria’ beter naar voren komt

bezig zijn grote achterstandspositie in

Daarom hebben de meesten er ook gevoel voor als

Internationale vergelijkingen maken

probleem dat onderwijs en arbeidsmarkt

in de basisopleidingen. “Budgetten en

Europa in te halen; de totale instroom van

iemand anders niet consistent lijkt te zijn. Vanuit

schrijnend duidelijk hoe laag het aantal

niet op elkaar aansluiten. “Wij vinden het

milestones blijken vaak moeilijk voor

studenten in bètatechnische studies in het

dat gevoel zien zij verkopers. Zo kan een simpele

afgestudeerde bèta’s in Nederland is. Met

belangrijk dat een engineer allround is. Hij

afgestudeerden”, vertelt Van de Wiel. De

wetenschappelijk onderwijs is sinds 2000

belofte om te bellen, waaraan niet wordt voldaan, al

zeven bèta-afgestudeerden per duizend

moet natuurlijk beschikken over voldoende

vakinhoudelijke aspecten zijn volgens Van

met 62 procent gestegen, zo blijkt uit cijfers

vertrouwenschade opleveren. Evenals de toezegging

inwoners in de leeftijd van 20-29 jaar,

vakkennis, maar hij moet ook over de rand

de Wiel doorgaans prima. Het zijn heldere

van het Platform Bèta Techniek. Ook in het

om iets in een offerte op te nemen, wordt vergeten.

scoort Nederland lager dan het Verenigd

van zijn eigen vakgebied kunnen kijken”,

aanbevelingen voor het onderwijs. Maar

hbo is de dalende trend van de afgelopen

Om die reden bouwen we als verkopende partij vaak

Koninkrijk, Frankrijk en Ierland. Deze landen

aldus Van der Wel. “Die bagage hebben

waarom kiest iemand eigenlijk voor een

jaren definitief gekeerd en is een stijging

een marge in onze toezeggingen en zijn we weinig

hebben meer dan twintig afgestudeerde

veel starters niet. Gelukkig beschikken

carrière in de technologie? “Ik denk dat

ingezet. Is er dan toch nog hoop?

concreet. Bijvoorbeeld: “We bellen u zo spoedig

bèta’s per duizend inwoners (Bron: CPB,

sommigen wel over een redelijke

vaak gekozen wordt voor een bèta-studie

2005).

hoeveelheid gezond verstand, die komen er

vanwege het concrete karakter, de eigen

Meer cijfers zijn te vinden op

dan toch nog.” Volgens Van der Wel zijn de

invulling die men denkt te kunnen geven

www.kennisbankbetatechniek.nl.

Vincent van der Wel, mede-oprichter en

moderne basisopleidingen te weinig exact

en de mogelijke carrièrekansen”, aldus Van

zo klein, juist helpen om vertrouwen te kweken. Mits

directeur van Penko engineering, ziet als

en dreigen met name natuur- en scheikunde

de Wiel. Wagenaar denkt dat het vooral

we maar consistent zijn en elke toezegging als ‘heilig’

mogelijk terug”, hetgeen door beide partijen heel verschillend kan worden opgevat. Omgekeerd kan

¶

het doen van concrete beloften, ook al lijken ze nog

beschouwen. In de praktijk moeilijk om uit te voeren, maar klanten zullen u er in consistent aankoopgedrag

door Kees Groeneveld en Eliza van den Anker

voor compenseren. [email protected] ¶

31

Wij weten de juiste balans te vinden Drukkerij Callenbach is altijd opzoek naar de ideale balans. Met de juiste combinatie van Vakmanschap, Flexibiliteit en Inventiviteit bent u verzekerd van een evenwichtig resultaat.

vlw

Wijziging richtlijnen bedreiging voor kleine ondernemingen

D

e wetten en richtlijnen

richtlijnen mag een aangewezen instantie

de andere overlegplatforms van FHI en

voor ijkwaardige weeg- en

de gehele toelatingsdocumentatie in

met Verispect. De MID heeft immers

meetapparatuur komen steeds meer in

een door hem gewenste Europese taal

niet alleen betrekking op weegtechniek.

een Europees kader te staan. Nu betreft

verlangen. Het derde minpunt is dat

Algemeen werden deze ontwikkelingen

het de richtlijnen NWA en MID van

een deel van de wijziging ingrijpt in

als zeer ongewenst beschouwd. CECIP

het New Legislative Framework (NLF).

de verhouding tussen de fabrikant en

lichtte de bezwaren verder toe bij de

Het doel is eenheid te verwezenlijken

zijn vertegenwoordiger, terwijl dit niet

Europese Commissie, zonder resultaat.

in de diverse Europese richtlijnen,

in een technische richtlijn thuishoort.

Veel aandacht werd besteed aan de

zonder de richtlijnen zelf inhoudelijk

Bovendien is enige overlap aanwezig in

administratieve lasten en het mogelijk

te veranderen. Eenheid maakt de

de aanhangsels, wat de overzichtelijkheid

ontstaan van handelsbelemmeringen.

regelgeving overzichtelijker en vormt

niet ten goede komt. Een laatste punt

dus een principiële verbetering. Op een

van kritiek is dat de producent alle

De commissie verwacht deze problemen

vijftal punten blijkt deze integratie

documenten gedurende tien jaar op moet

te ondervangen middels de komende

echter nadelig te zijn.

slaan en desgevraagd aan de autoriteiten

wijziging van de ‘blue guide’, een

ter beschikking moet stellen. Dit betekent

handleiding voor het gebruik van

De nieuwe geharmoniseerde normen

extra administratieve lasten en werkt

richtlijnen. Dit is een wat merkwaardige

grijpen in op bestaande toelatingen

bovendien fraude in de hand.

benadering, want anders dan de

waardoor deze waardeloos dan wel

Gildenstraat 11b, Postbus 19, 3860 AA Nijkerk Telefoon (033) 247 15 20 • Fax (033) 245 36 54 E-mail: [email protected] • www.callenbach.com

richtlijnen heeft de ‘blue guide’ geen

herzien (moeten) worden. Voorheen bleef

Deze kritiekpunten zijn door de VLW,

kracht van wet. Overigens wordt de

een toelating gedurende zijn gehele

vereniging van leveranciers van

soep wellicht minder heet gegeten dan

levensduur ongewijzigd. Daarnaast is

weegwerktuigen, ingebracht in de

opgediend. De autoriteiten kúnnen een

het door de gewijzigde richtlijnen nu

werkgroep Wettelijke Metrologie van

en ander vereisen, maar hóeven dit niet

mogelijk dat voor installaties in eigen land

CECIP, de Europese organisatie waarbij

te doen. Toch blijft deze wijziging van

vertalingen vereist worden. Momenteel

VLW is aangesloten. Het resultaat

de richtlijnen een bedreiging, vooral voor

zijn Nederlandse toelatingen in de

van CECIP’s werkgroep is vervolgens

kleine ondernemingen en voor leveranciers

Engelse taal. Op basis van de gewijzigde

overlegd met vertegenwoordigers van

van specialistische instrumenten.

door Vincent van der Wel, voorzitter VLW en president van CECIP

¶

33

LON® blijkt belangrijk voor Intelligent Light De opkomst van LED-verlichting maakt de stap naar intelligente verlichting een stuk eenvoudiger. De LON®-technologie en de keten van bedrijven die daarmee bezig gaat kan daar een belangrijke rol in spelen. Dat bleek in het Philips Stadion waar woensdag 13 oktober de LonMarkleden met relaties te gast waren voor de Foto: Gary Evans

workshop Intelligent Light. Deze vijfde Xs2HiTek-workshop die door LonMark Nederland werd georganiseerd, bood een fascinerend programma gericht op verlichting in gebouwen, winkelcentra, openbare ruimtes en stadions. Hoe krijg je de juiste doelgroepen bij elkaar

om Eindhoven continu duidelijk in kaart

Onder de titel Xs2HiTek, access to

als de presentaties gericht zijn op inrichters

te brengen welke verlichtingsbronnen

high-tech, organiseert de vereniging

van openbare ruimte, stadions en retail?

vervangen moeten worden. Als er dan

LonMark Nederland een aantal

Een zeer uiteenlopende doelgroep, maar

ook nog eens overgegaan wordt op

keer per jaar workshops gericht op

voor allen is verlichting een belangrijk issue.

LED-verlichting scheelt dit enorm aan

uitwisseling van technologische kennis

En vooral de aansturing van die verlichting,

onderhoudskosten. Een ander voorbeeld-

en gebruikerservaringen op het gebied

gebaseerd op het tijdstip gedurende de dag,

project is SchoolVision. Uit onderzoek is

van gebouwautomatisering en de rol

de aanwezigheid van mensen of de mate

gebleken dat licht een behoorlijke invloed

van netwerktechnologie daarbinnen.

waarin men geconcentreerd moet zijn of

heeft op de schoolprestaties van kinderen.

juist moet relaxen.

In bejaardenhuizen is bekend dat als de

Vanuit de filosofie dat netwerkprotocols

ouderen na het middageten niet indutten,

‘open’ en eenvoudig toepasbaar moeten

Er werd veel geleerd van elkaar. De meeste

maar door de verlichting aan te passen alert

zijn en geïntegreerde automatisering in

aanwezigen richten zich in het dagelijks

en actief blijven, ze daarna ’s nachts beter

gebouwen mogelijk moet maken, wordt

leven op de inrichting van gebouwen. Dat

slapen. Joep van der Velden van Kropman

met verschillende partijen getoetst wat

er ook legio mogelijkheden zijn om met LON

was dit keer het LonMark Nederland lid

daar in de praktijk nu al van terecht

gehele verkeersituaties te sturen bewijst

die de beurt had een sterk verhaal neer

komt, waar de opportunities voor de

het project van Luminext. In Gelderland is

te zetten over gebouwautomatisering.

toekomst liggen en welke drempels

het project Gelderland Donker uitgevoerd,

Rendement op investering, comfort en

geslecht moeten worden om de

om als het mogelijk is ook (weer) het

beheersbaarheid zijn eisen die klanten

toekomstmogelijkheden te realiseren.

maanlicht te kunnen zien. Nederland is een

steeds vaker neerleggen bij de installateurs.

Meedoen in het netwerk van mensen

van de meest verlichte landen ter wereld.

TNT Green Office in Hoofddorp beoogt het

die weten waarover ze het hebben en

In Gelderland zijn meer dan zesduizend

energiezuinigste kantoor van Europa te

die in staat zijn techniek en toepassing

lichtbronnen aangesloten op een Lon-

worden. Door het beheersen en doseren

te koppelen is een eerste vereiste.

netwerk, en zo kan geprogrammeerd

van verlichting in ruimtes die niet gebruikt

Participatie in de Xs2HiTek-workshop

worden wanneer wel en niet of in beperkte

worden omdat er niemand is, kunnen veel

is, voor bedrijven die complexe

mate de verlichting aan is.

kosten bespaard worden. Uiteraard is licht

geautomatiseerde systemen realiseren in

maar een van de functionaliteiten die met

gebouwen, een cruciale eerste stap.

Philips is ook ver met het intelligent

automatisering rendement op kunnen

maken van buitenverlichting. Zo is in en

leveren.

¶

www.lonmark.nl

34

iA

35

industriële automatisering

Avantium bouwt fabriek voor bioplastics op Chemelot

achterhoofd is het nu een goede tijd voor het opschalen van onze technologie.” Eind 2007 was Avantium al zover dat ze een auto op furanics konden laten rijden. Daarna liep de ontwikkeling wat vertraging op door de economische crisis. De proeffabriek in Geleen maakt een volgende stap mogelijk in de richting van grootschalige productie. De fabriek moet voldoende materiaal leveren om serieus te kunnen uitproberen of furanics echt een goede basis vormen voor ‘groene’ kunststoffen. Daartoe werkt Avantium samen met Cargill-dochter NatureWorks en met Teijin Aramid. Als mogelijke toepassingen worden wateren frisdrankflessen, tapijten, textiel, supervezels, weekmakers, harsen, verven

R

Flow, Analyse & Control Show wordt medium-beurs F

lowAC, de Flow, Analyse & Control Show, vervult in toenemende mate in een behoefte

en lakken genoemd. De fabriek wordt

in de branche industriële automatisering. Naast

volledig geautomatiseerd. Hiervoor zet

de grote beurs HET Instrument, blijken zowel

Avantium verschillende technieken in,

aanbieders als gebruikers van veldinstrumentatie

zoals drukmeting, temperatuurmeting,

en analyse-aparatuur graag samen te

levelindicatie op vloeistofvaten,

komen in een iets kleinschaligere en meer

esearch- en technologiebedrijf

van investeerders. De fabriek moet

kunststoffen. Tom van Aken, CEO van

sensoren voor bepaalde chemicaliën in

toegespitste setting van kleine standjes en een

Avantium gaat een testfabriek

begin 2011 operationeel zijn en wordt

Avantium: “We hebben de laatste jaren

de ruimte, et cetera. Ook komt er een

uitgebalanceerd lezingenprogramma.

voor de productie van bioplastics

gerealiseerd op de Chemelot-campus

een enorme vooruitgang geboekt in de

klein lab bij voor analyses. Avantium

bouwen in Geleen. Vanuit de overheid,

van DSM in Geleen.

ontwikkeling. Wij geloven dat we met onze

is in 2000 opgericht door enkele grote,

Voor de editie van 2011 is de voorbereiding gestart.

technologie op een punt zijn dat we qua

internationale bedrijven en instituten uit

De thema’s staan nog niet definitief vast, maar er tekent

het Ministerie van Landbouw, is een subsidie toegezegd van één

Avantium wil in de proeffabriek de

prijs kunnen concurreren met bestaande

de petrochemie en farmacie, waaronder

zich wel iets af: wireless instrumentatie; advanced

miljoen euro voor deze investering

katalytische omzetting van biomassa naar

plastics en brandstoffen uit olie. Daarnaast

Shell, GlaxoSmithKline, Pfizer en

inline diagnostiek; verdergaande procesintensificatie;

in de duurzame kenniseconomie. De

furanics-bouwstenen uittesten. ‘Furanics’

hebben we aangetoond op basis van deze

participatiemaatschappij Alpinvest.¶

general approval of installation; bringing the analysis to

verwachting is dat daar eind dit jaar

zijn te gebruiken als biobrandstof,

technologie materialen te kunnen maken

nog vijftien miljoen euro bij komt

maar ook als bouwstenen voor diverse

met uitstekende prestaties. Met dit in het

the sample.

www.avantium.com Een vervolgstap in de verdere groei van het evenement is de vorming en installering van een exposantencomité: Aad Eijs, Flowserve; Aldert Schollaardt,

De beste technologie moet wel ‘in-gedesigned’ worden

High Tech Equipment Engineering Event 2011

Emerson; Ton Bol, A-B-T.

Optimalisering van het design- en

gerenommeerde aanbieders op de FlowAC 2011.

Het High Tech Equipment Engineering

wordt genoemd, maar geen enkele

Daar heb je de hulp bij nodig van

Locatie: NBC, Nieuwegein Business

event is uniek in zijn soort. Er gebeurt

activiteit legt de verbinding

optimalisering- en engineeringssoftware,

heel veel in Nederland dat hightech

tussen technologiecomponenten,

soms ook bibliotheken die open staan voor

Datum:

1 februari 2011

Flow, Analyse & Control Show 2011

of mechatronica

systeemintegratie, design, engineering,

jouw oplossing. Het is het geavanceerde

Thema’s:

design & engineering

Marktplaats voor veldinstrumentatie & industriële analyse

applicatie en de tooling om dat

domein van de HTEE-dag op 1 februari in

praktijk / vacuümtechnologie

proces werkelijk te realiseren. Als je

het NBC in Nieuwegein.

integratie in engineering

Locatie: NBC, Nieuwegein Business Centre Nieuwegein

doorbraaktechnologie te verkopen hebt,

De voorbereiding van dit evenement van

/ software tooling in het

Datum:

in hardware componenten of in software

de Nederlandse brancheorganisatie voor

design & engineering proces

Scope: flowmeters/-controllers/-transmitters; druk/drukverschilmeters/-

systematiek, hoe krijg je dat dan in een

Industriële Automatisering is in volle gang.

/ technologiekeuzes voor

applicatie toegepast, daar waar men

Vijfentwintig lezingen en ongeveer net

engineers / machineveiligheid

gewend is aan andere, meer traditionele,

zoveel tabletop-presentaties.¶

/ methodiek en methodologie

conventionele techniek?

Endress+Hauser; Bram Luiten, Multi Instruments, John Heidenreich, Inventech; Rob van der Zwan, Naar verwachting exposeren zo’n veertig

¶

engineeringproces, Open innovatie eist toegang tot de beste technologieproducten

Centre, Nieuwegein

transmitters; niveaumeters/-schakelaars; analyseapparatuur; controle-/regelapparatuur organisatie: FHI / Nederlandse brancheorganisatie voor Industriële Automatisering

organisatie: FHI / Nederlandse

in samenwerking met WIB, International Instrument Users’ Association; NPT, Nederlandse ProcesTechnologen; TI-COAST,

brancheorganisatie voor

TopInstituut Comprehensive Analytical Science & Technology.

Industriële Automatisering website:

www.fhi.nl/hte

8 en 9 juni, 2011

Website:

www.flowac.nl

36

lT

37

laboratorium technologie

Kennismaking met Kamerlid Kees Verhoeven bij Instrument ontbijt

Zestig miljard voor innovatie?

TI-COAST, topinstituut analytische chemie gestart

Met een toezegging van acht miljoen euro door de overheid, is TI-COAST nu echt gestart. Al sinds de eerste aanzet, alweer een flink aantal jaren geleden, is de FHIbranche Laboratorium Technologie betrokken bij het initiatief. Het bedrag moet verdubbeld worden door bedrijven en onderzoeksinstellingen, universiteiten die projecten gaan uitvoeren in de analytische chemie. In TI-COAST, het TopInstituut Comprehensive Analytical Science and Technology, nemen enkele tientallen bedrijven, onderzoeks- en onderwijsinstellingen deel. Doel is breed inzetbare, geavanceerde analysetechnieken te ontwikkelen en mensen op te leiden om die technieken toe te passen. Onderzoek en ontwikkeling binnen TI-COAST wordt gericht op drie focusgebieden: revolutie in resolutie (meer details in tijd en ruimte) intacte systemen (niet invasieve analysemethoden, bijvoorbeeld in levende cellen of in reactorprocessen) en miniaturisering (lab on a chip, robuuste, compacte apparatuur voor in het veld). Daarnaast zal het instituut een master Analytische Chemie ontwikkelen voor het wetenschappelijk onderwijs en het hoger laboratorium onderwijs en onderzoeksgegevens en -apparatuur delen. In de afgelopen maanden is door de initiatiefgroep met onder meer Oscar van den Brink van AkzoNobel en Bert Kip van DSM Resolve, hard gewerkt om commitment te krijgen van bedrijven die kunnen gaan participeren. In workshops bij FHI in het kantoor, bijeenkomsten tijdens HET Instrument en een grote matchmaking meeting in Lunteren kwam een programma met zo’n zestig concept-projectvoorstellen tot stand. In Lunteren konden de projecten worden ingedeeld in een aantal categorieën: 'Revolutions in resolution (space,

Van links naar rechts: Syp Wynia (politiek columnist Weekblad Elsevier), Willem van Raalte (voorzitter van de FHI-branche Laboratorium Technologie) en Kees Verhoeven (Kamerlid D66)

temporal, chemical)', 'In operando analysis' en 'Bringing the lab to the sample'.

“De overheid koopt jaarlijks voor

Het werd een hele leuke kennismaking

“Samenwerking met bedrijven aan de

De consortia die werden gevormd moeten nu de projectvoorstellen invullen tot concrete

­z estig miljard euro in. Die inkoop-

tussen ondernemers en Haagse insiders

inkoopkant van de universiteit maakt

aanvragen voor budget. Het ligt in de lijn der verwachting dat de eerste projecten voor de

kracht moet je gebruiken om innovatie

in Café Amsterdam in de RAI. Syp Wynia

heel snel een succesvolle gezamenlijke

zomer van 2011 van start zullen gaan. Het bureau van TI-COAST, dat geleid gaat worden

te stimuleren en de kenniseconomie

claimde de basis te hebben gelegd voor

entree op de wereldmarktniveau mogelijk,

door Oscar van den Brink, zal de projecten doorgeleiden naar NWO, die uiteindelijk het geld

te versterken.” Het kersverse D66-

het gedoogkabinet. Hij vertelde al vóór de

terwijl krampachtige pogingen om van

beschikbaar moet stellen.

Kamerlid Kees Verhoeven bewees

verkiezingen in gesprekken met Rutte en

hoogleraren verkoende ondernemers te

zijn affiniteit met technologie en

Wilders beiden op deze mogelijkheid te

maken gedoemd zijn te mislukken.”

In de categorie ‘Bringing the lab to the sample’ zijn nog nauwelijks voorstellen

ondernemerschap. Samen met politiek

hebben gewezen.

Overigens vond Verhoeven aansluiting

ingediend, waarschijnlijk omdat de industriële groepen die daar belang bij hebben nog

bij de ondernemers met zijn stelling dat

ondervertegenwoordigd zijn gebleven. In de tweede ronde van projectaanvragen, in het voorjaar van 2011, kan dit thema extra aandacht krijgen, mogelijk via een matchmaking

columnist Syp Wynia van Weekblad Elsevier was Verhoeven te gast bij een

De aanwezige ondernemers uit de

de WBSO en de generieke speelruimte

politiek beursontbijt voor directeuren

labbranche wezen het Kamerlid er nog

voor ondernemers heel belangrijke

tijdens de Flow, Analyse & Control Show, die de FHI-branche Industriële Automatisering

uit de branche laboratorium techno­

maar eens op dat de overheid moet blijven

instrumenten zijn om de innovatiekracht

organiseert op 8 en 9 juni in Nieuwegein.

logie tijdens HET Instrument.

investeren in wetenschappelijk onderzoek.

te versterken.

¶ www.ti-coast.com

¶

mT

medische medischetechnologie technologie

Code of conduct voor gunstbetoon in de maak De Nederlandse brancheorganisatie voor Medische Technologie is samen met Diagned en Nefemed in gesprek met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) over het opstellen van een code of conduct voor gunstbetoon in de medische hulpmiddelenmarkt. Het ministerie wil graag dat de branche zelf regelt dat er volgens een duidelijke gedragscode wordt gewerkt in de Nederlandse markt. De gedragscode van Eucomed, de

Medische Technologie, onderdeel van

internationale brancheorganisatie van

FHI, wil voorkomen dat er wetgeving gaat

producenten van medische apparatuur,

komen, die via allerlei bureaucratie ‘eerlijke

staat aan de basis van de in ontwikkeling

handel’ moet gaan afdwingen. In hoeverre

zijnde code. De industrie moet er volgens

ongewenst gunstbetoon binnen de branche

het ministerie voor zorgen dat een en ander

Medische Technologie plaatsvindt, blijkt

toepasbaar wordt voor de Nederlandse

moeilijk in te schatten. De bereidheid

markt. De code of conduct moet tot

bij de leden van de branche om zich te

gevolg hebben dat beroepsbeoefenaren of

committeren aan een gezamenlijke code is

zorgprofessionals een onafhankelijk besluit

duidelijk aanwezig, zo bleek in de recent

kunnen nemen over de keuze van producten

gehouden algemene ledenvergadering van

voor de behandeling van patiënten. De

de branche.

¶

Nederlandse brancheorganisatie voor

Een miljard voor lobbyen in de zorg? Z

iekenhuizen, artsen, verpleegkundigen, apothekers en patiënten zouden

onder ruim 220 lobbyclubs. Niet alleen

gezamenlijk ruim één miljard per jaar uitgeven aan het lobbyen voor hun

beroepsverenigingen en belangenclubs,

belangen bij de minister van Volksgezondheid.

maar ook semi-overheidsinstellingen zoals de Nederlandse Zorgautoriteit, deden mee

Dit schrijft de Volkskrant op basis van

Medisch Specialisten, gereageerd op het

een onderzoek voor de Universiteit van

artikel in de Volkskrant; het zou feitelijke

Tilburg van Tony Lamping, directeur van

onjuistheden bevatten. Hun budget

aanleiding van dit artikel, dat gebaseerd is op een op het moment van schrijven nog uit te komen proefschrift, vroeg de Kamer opheldering aan minister Edith Schippers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).

VK 20-10-10 katern 1 pagina 01

Zorgverzekeraars Nederland (ZN). Naar

Lobbyen in zou volledig uit contributieopbrengsten dezouzorg kost bestaan. Ook Lamping bij de minister hebben aangegeven ‘dat er geen een miljard verband bestaat tussen zijn onderzoek Van onze verslaggever

aan het onderzoek.

Verhoudingen tussen organisaties in de zorg LOBBY FINANCIËN

VNONCW

De Unie

ActiZ VGN

de zorgpraktijk. Ze ‘doen’ iets in de

CVZ

ZEIST

gericht is, bepaalt hoe het geld (ruim 60 miljard euro per jaar) in de zorg wordt verdeeld. Lamping begon aan zijn onderzoek om erachter te komen hoe de macht in de zorg is verdeeld. Daartoe hield hij een enquête onder ruim 220 lobbyclubs. Ruim 70 procent deed mee. Lamping richtte zich niet alleen op beroepsverenigingen, zoals de Orde van Medisch Specialisten, en belangenclubs, zoals de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF), maar ook op semi-overheidsinstellingen zoals de Nederlandse Zorgautoriteit en de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Lampings criterium: een lobbyclub telt pas mee als minimaal drie organisaties vertrouwelijke informatie met deze club delen. Dit leidt tot verrassende uitkomsten. ‘Er zijn zo’n veertig organisaties die er echt toe doen, omdat ze steeds terugkomen’, zegt Lamping. Dit maakt hij inzichtelijk met figuren. Hoe centraler de plek van de club, hoe machtiger. De lobbykampioen: ‘De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ), scoort zeer hoog. Als het gaat om het delen van informatie over geld, opleidingen en kwaliteit, staat deze vereniging in het centrum.’

getrokken’. Volgens Van der Veen blijft er

Verb.

CNV

GGZ

wat de PvdA betreft echter nog voldoende

ZN

Dit blijkt uit een inventarisatie die lobbygroepen een warrige Tony Lamping deed lappendeken voor de Universiteit van Tilburg. Lamping is ook direc-

van Lamping op in het debat over de

(ZN), de lobbyclub van zorgverzekevormen, staat nog steeds, evenals het raars. Zijn onderzoek is niet com-

regeringsverklaring. PvdA-Kamerleden

tot ruim vierhonderd lobbyclubs kunnen komen. Nergens ter terreinen, wereld gegeven dat er op belangrijke zijn zoveel belangenverenigingen.’

Lea Bouwmeester en Eelke van der

komt op voor zijn eigen belangen. zoals openbare gezondheidszorg, Zonder er een oordeel over uit te amper

teur bij Zorgverzekeraars Nederland

pleet: ‘Als ik was doorgegaan, had ik

Vrijwel elk specialisme in de zorg

spreken, stelt Lamping vast dat de lobbyclubs naar schatting een miljard euro publiek geld spenderen aan activiteiten die niet direct ten goede komen aan de patiënt. Zo financieren de ziekenhuizen met een deel van hun budget de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen. ‘De lobbyclubs opereren tussen de overheid en

Veen riepen minister Schippers ter

wordt gelobbyd. Daarnaast dwingt de

verantwoording. Met steun van de PVV

overheid zorgorganisaties steeds steviger

dwong de SP een spoeddebat af over

te lobbyen voor hun zaak, door de

het onderzoek. Dit debat is inmiddels

marktwerking te bevorderen.” Lamping

uitgesteld totdat het proefschrift is

begon zijn onderzoek om erachter te

verschenen. Inmiddels hebben een aantal

komen hoe de macht in de zorg verdeeld

lobbyclubs, waaronder de Orde van

is. Daartoe hield hij een enquête

NVZ

NPCF

stof voor een debat. “De conclusie dat de Vorige maand dook het onderzoek

NU91

NZa

zorg, maar krijgen nooit een patiënt Herderscheê en de conclusie die Gijs de Volkskrant heeft over de vloer.’ Het ministerie van Ziekenhuizen, artsen, verVolksgezondheid, waarop de lobby pleegkundigen, apothekers en patiënten geven gezamenlijk jaarlijks ruim een miljard euro uit aan het lobbyen voor hun belangen bij de minister van Volksgezondheid. De zorg telt meer dan driehonderd lobbyclubs, waar ruim zesduizend mensen werken. Hun loon wordt betaald uit belastinggeld en zorgpremies.

¶

OMS

LHV CNV - Chr. Nat. Vakverbond CVZ - College voor Zorgverzekeringen GGZ - Geestelijke gezondheidszorg LHV - Landelijke Huisartsenvereniging NPCF - Ned. Patiënten Consumentenorganisatie NVZ - Vereniging van Ziekenhuizen

LOBBY GENEESMIDDELEN

Deloitte

ABN Amro

LOBBY OPLEIDINGEN

NZa - Ned. Zorgautoriteit OMS - Orde van Medisch Specialisten Verb. - Verbond van Verzekeraars VGN - Vereniging Gehandicaptenzorg Ned. VNO-NCW - Ondernemersorganisatie ZN - Zorgverzekeraars Ned.

LOBBY KWALITEIT

NVZ NPCF

NPCF

CVZ NVZ

NVZ

CVZ IGZ IGZ 201010 © de Volkskrant - mw, eda. Bron: Tony Lamping, Universiteit Tilburg

Bron: Volkskrant

NPCF

39

40

41

BoekbesprekingBoekbespreking Boekbespreking Vergaderfaciliteiten bij FHI op Landgoed Leusderend

De Signalement-redactie binnen FHI komt regelmatig boeken tegen die interessant kunnen zijn voor leden/lezers. In deze rubriek worden deze uitgaven onder de aandacht van de lezer gebracht. Deze selectie biedt een aantal titels die voor de Signalement-

fiasco. In oktober 2008 gingen drie grote IJslandse banken ten onder. Maar IJsland is veel meer dan Icesave, het is een land van saga‘s, en vertellers, van popster Björk en van een unieke ongerepte natuur. En van vulkanen als de Eyjafjallajökull, die in het voorjaar van 2010 miljoenen tonnen as over Europa spuwde - ook die aspecten komen in dit boek aan de orde. Schrijver Jan Gerritsen was ruim twintig jaar redacteur bij NRC Handelsblad. Sinds 2002 woont hij in IJsland. ‘IJsland ontploft, over saga’s en bankiers, vissers en vulkanen’, is te bestellen bij bol.com voor € 18,50. ¶

‘Kenniswerkers moet je faciliteren, niet besturen’ is een kernzin in ‘De kracht van scrum’ van Rini van Solingen en Eelco Rustenburg. Je leest het echt in één adem uit. Het is een verhaal over de implementatie van een projectmanagementmethode, ‘scrum’, toegesneden op software-ontwikkeling. Natuurlijk is het evangelieverkondiging. Vanzelfsprekend werkt het alleen als je al een goed team van vakmensen hebt. Niettemin is het heel herkenbaar en leerzaam, ook voor mensen die niet zelf met software-ontwikkeling te maken hebben. Iedereen herkent wel het gegeven dat je niet krijgt wat je verwacht van jouw systeem en dat het veel duurder werd als bij jouw eigen team. De auteurs hebben een verhaalvorm gekozen waarbinnen je jezelf makkelijk identificeert met de personages. De paar ongeloofwaardigheden in het verhaal neem je voor lief. Zo literair is het nou ook weer niet bedoeld. De wijze waarop in het verhaal teams verantwoordelijk worden gemaakt voor hun voortgang en resultaat zou wel eens heel goed kunnen werken. Zeker een aanrader voor FHI-bedrijven, of je nou in de hardware- of in de softwarebusiness zit. Te bestellen bij bol.com voor € 19,95. ¶

Kees Groeneveld

dan gepland. Snel in het proces resultaat laten zien, dat werkt, zowel bij de klant

Recensie

De kracht van scrum

Wanneer u gebruik wenst te maken van een van de vergaderzalen, neem dan contact op met het FHI-bureau; Iemeke Kunst of Shirley van Schaarenburg, telefoon: (033) 465 75 07. Uiteraard is de beschikbaarheid beperkt tot de periodes dat er geen branchevergaderingen zijn.

De Kloof

www.fhi.nl/vergaderfaciliteiten

In 1990 richtten Belgen en Nederlanders de financiële groep

in volle kredietcrisis en tot verbijstering van de Belgen – om

Fortis op: de eerste grensoverschrijdende fusie in het Europese

de Nederlandse onderdelen uit de groep te halen. In enkele

financiële landschap. Het concern kende een stevige groei

dagen tijd werd een van de grootste banken van de Benelux

en werd door de overname van het Nederlandse gedeelte

ontmanteld. In ‘De kloof, hoe de breuk tussen Belgen en

van ABN Amro de grootste bank en verzekeraar in de Lage

Nederlanders Fortis fataal werd’ reconstrueert Piet Depuyt wat

Landen. Maar toen sloeg het noodlot toe. In het najaar van 2008

aan de val van Fortis voorafging. Hij schetst het verhaal van

het

een onmogelijke fusie. ¶

TechnologieTrio

kwam Fortis in de problemen. De Nederlandse staat besloot –

mijn brilletje is intelligenter

mijn mensen zijn loyaler

Ceo Jo hn

mijn kapsel is mooier

Prof Ab

...houdt het kabinet overeind

Arjan Glas

‘rijkste land ter wereld’ worden. Het liep uit op een ongekend

de vergaderzalen gebruiken met koffie, thee en frisdrank.

w w w . s t u d i o - a r t j a n . n l

IJsland stortte zich rond 2000 in een riskant avontuur. Doel: het

Boekbespreking

IJsland ontploft

kosten gebruik te maken van vergaderfaciliteiten. U kunt

Engin eer To m

mening bent dat het aandacht verdient in FHI’s branchemagazine Signalement? Stuur een e-mail naar [email protected].

Voor haar leden biedt FHI de mogelijkheid tegen geringe

Boekbespreking

lezer interessant is en nuttige en soms ook praktische informatie bevat. Is u onlangs nog een boek opgevallen waarvan u van

42

43

ledenNieuws ledenNieuws ledenNieuws ledenNieuws ledenNieu Agendapunten

Hilbert Geveke 1928-2010

activiteiten

Een HET-Instrument-icoon was hij. Groot geworden als oprichter van Endress + Hauser Nederland. Het was 1960 toen hij samen met Georg Endress in een Volkswagen Kever de eerste klanten bezocht in Nederland. Jarenlang was Hilbert bestuurlijk actief binnen de coöperatieve vereniging Het Instrument, als lid van de sectorcommissie meet- en regeltechniek, voorloper van wat nu heet de Nederlandse brancheorganisatie voor Industriële Automatisering. Hilbert Cornelis Geveke maakte zich binnen FHI onsterfelijk met zijn initiatief tot het jaarlijkse FHI-Golftournament, nu ruim tweeëntwintig jaar geleden. En wat een wilskracht had die man. Je wist dat zijn gezondheid zo zwak en broos

Development Club presents - Future Technology Today 27 januari 2011 High Tech Equipment Engineering event 1 februari 2011

was dat je je afvroeg hoe lang het lichaam het nog zou volhouden. Maar hij belde je doodleuk met ‘dit jaar lukt het me niet om mee te golfen, maar volgend jaar ben ik er weer bij hoor’. Een markante persoonlijkheid voor wie de beurs HET Instrument een stukje van zijn leven was. Veel vrienden in de branche. Een mensenmens en levensgenieter. Zijn uitvaart werd een Mulischachtige vriendenreünie. Zo zullen we hem herinneren.

Zorgtotaal 16 t/m 18 maart 2011 The Sense of Contact 7 april 2011

Derk Heine

Pierre Leijendeckers

Harrie van Dijk

Productie Proces Automatiseringsdag (PPA-dag) 7 april 2011

Op vrijdag 1 oktober jongstleden werd aan Ad de Bruin,

Electronics & Automation 2011 25 t/m 27 mei 2011 Flow, Analyse & Control Show 8 en 9 juni 2011 Automation in Pharmaceutical Industry (API) 11 oktober 2011

Kijk voor de meest actuele stand van zaken op: www.fhi.nl/activiteiten

Eric van den Broek

Sinds 1 oktober 2010 is

6 oktober afscheid als voorzitter

Derk Heine General Manager van

en medeoprichter van het

Lasent B.V.. Zijn aanstelling is

Centraal College van

voortgekomen uit de wens de

Deskundigen van SCIOS.

structurele groei te continueren

Harrie van Dijk heeft sinds

“Ik ben geen man van uitbundige

en de dienstverlening nog beter

afgelopen september het

recepties, maar juist het

aan te laten sluiten bij de

directeurschap van Lenze B.V.

persoonlijke karakter van dit

wensen en behoeften van de

Pittcon

Analytica

Aandrijftechniek overgedragen

feestje met allen waarmee ik al

marktsegmenten waar Lasent in

www.pittcon.org

www.analytica.de

aan Eric van den Broek. Na

die jaren ben opgetrokken en het

opereert, computerruimtes en

37 dienstjaren bij Lenze gaat

avontuur van SCIOS heb beleefd,

datacenters.

Atlanta (VS) 13 t/m 18 maart 2011

München (D) 17 t/m 20 april 2012

Van Dijk met pensioen.

heb ik als een waardige afsluiting

Nieuw bij FHI

zo citeerde Leijendeckers T.S. Elliot. De Stichting Certificatie

Inge van der Zwaag

Casper Bolsman

know the place for the first time’,

Op 21 oktober promoveerde

Inspectie en Onderhoud

Caspar Bolsman aan de TU Delft.

Stookinstallaties (SCIOS) beheert

Inge van der Zwaag

Zijn thesis genaamd ‘flapping

een systeem van

startte op 21 juni bij FHI als

wing actuation using resonant

kwaliteitsborging voor

projectmedewerker beurzen

compliant mechanisms, an

professionele stook-installaties.

& relatiebeheer. Ze vervangt

insect-inspired design’ valt

Marius ten Ham volgt

Petra Kortenoeven.

binnen het vakgebied van het

Leijendeckers op.

autonome vlinder te ontwikkelen. Bolsman kon zijn onderzoek doen met behulp van de Casimir-subsidie die DevLab

Sander van den Berg

binnen acht jaar een vliegende

Eline Hazeleger

DevLab-project Atalanta. Doel is

Techno-Event 2010 uitgereikt. Verscheidene innovatieve technologiebedrijven presenteerden zich door middel van doe-activiteiten voor scholieren en studenten op het Techno-Event 2010. Deze innovatieve bedrijven werden ook door de jury van de Technoparelbokaal bezocht en aan een kruisverhoor onderworpen. Na een grondige afweging kwam de jury tot haar keuze.

Nieuw pand voor BMF System Parts

internationale beurzen en congressen Smartlab

Medica

www.smartlabexchange.com

www.medica.de

Berlijn (D) 28 feb. t/m 2 maart 2011

Düsseldorf (D) 16 t/m 19 november 2011

Eline Hazeleger werkt sinds

vijf jaar geleden kreeg via het

Sander van den Berg,

1 september bij FHI als project­­-

Innovatieplatform.

CEO van Dräger Medical

medewerker. Zij zal zich het

Nederland B.V., is toegetreden tot

komende jaar onder andere

het bestuur van de FHI-branche

bezighouden met het vijfjaarlijks

Medische Technologie.

brancheonderzoek.

Industriële Elektronica Embed Engineering BV Zernikelaan 6 9747 AA GRONINGEN

Industriële Automatisering Langkamp Technology B.V. Molenvliet 8 3961 MV WIJK BIJ DUURSTEDE

bedrijfslocatie. Het nieuwe pand biedt voor de logistieke dienstverlening

Laboratorium Technologie

een ‘passend antwoord op de ingezette groei’.

Applikon Biotechnology B.V.

De Gulberg 43a, 5674 TE Nuenen, tel: (040) 851 21 70, fax: (040) 851 21 71.

Nieuwpoortweg 12 3125 AP SCHIEDAM

Mallinckrodt Baker wordt Avantor PM Material. De naamswijziging volgt na de verkoop van Mallinckrodt door Covidien aan New Mountain Capital. De e-mailadressen van het bedrijf zijn hierdoor gewijzigd, waarbij …@covidien.com is gewijzigd naar …@avantormaterials.com.

Bruker Chemical Analysis B.V. Herculesweg 8 4338 PL MIDDELBURG Jongerius B.V. Sluiswachter 20

Partnertec is verhuisd Partnertec, distributeur van productiemachines voor de Surface Mount industrie in de Benelux, is samen met DEK Benelux verhuisd naar Oirschot. Het gloednieuwe pand biedt Partnertec meer mogelijkheden en ruimte om haar dienstverlenende werkzaamheden uit te bouwen. “Het kantoor in Eindhoven voldeed niet meer aan de hedendaagse eisen voor verdere expansie in de nabije

Laborama

Achema

heeft een ruime kantoortuin, een demoruimte en een grote bedrijfshal waar meer ruimte is om actuele

www.laborama.be

www.achema.de

Groot-Bijgaarden (B) 24 en 25 maart 2011

Frankfurt am Main (D) 18 t/m 22 juni 2012

voorraad te houden. Moorland 3-F, 5688 GA OIRSCHOT. tel: (049) 957 78 60, fax: (049) 957 39 16.

www.biotechnica.de

RvA-accredititatie voor kalibratie-laboratorium Bronkhorst High-Tech

Hannover (D) 11 t/m 13 oktober 2011

Jan van der Poel, Algemeen Directeur van de Raad van Accreditatie (RvA), het ISO/IEC

Biotechnica

nieuwe leden

Per 1 november is BMF System Parts verhuisd naar een grotere

toekomst. We waren uit ons jasje gegroeid”, aldus directeur Maurits van der Laken. Het nieuwe pand

‘At the end of all our explorations we arrive where we started and

(oud-)directeur van Protonic Holland uit Zwaag, de Technoparelbokaal op het

Mallinckrodt Baker, leverancier van chemicaliën en reagentia, heet voortaan Avantor Performance

Pierre Leijendeckers nam op

ervaren”, aldus Leijendeckers.

Protonic Holland wint TechnoParelBokaal

3861 SN NIJKERK Nikon Instruments Europe B.V. Laan van Kronenburg 2 1183 AS AMSTELVEEN Labolutions B.V. Betuwseweg 23 3412 KX LOPIKERKAPEL

Op 8 september jongstleden ontving de directie van Bronkhorst High-Tech uit handen van 17025:2005 certificaat, de hoogste nationale standaard op het gebied van gaskalibratie. Derhalve is Bronkhorst gerechtigd om geaccrediteerde gaskalibraties uit te voeren voor een

colofon

uniek bereik van 0,0007 tot 6200 ln/min. Dit geldt voor mass flow meters en regelaars van

Redactie Bureau FHI Eliza van den Anker Kees Groeneveld Paul van Nieuwenburg, MUNTZ

Vormgeving MUNTZ Cartoon Studio Artjan Druk Deltabach Grafimedia

Redactieadres Postbus 366, 3830 AK LEUSDEN Telefoon: (033) 465 75 07 Fax: (033) 461 66 38 Internet: www.fhi.nl E-mail: [email protected]

Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kan voor eventuele (druk)fouten en onvolledigheden niet worden ingestaan en aanvaarden de auteurs, redactie en het bureau van FHI geen aansprakelijkheid.

Advertentieverkoop Niek van Twillert, MUNTZ Telefoon: (033) 450 20 20

Bronkhorst High-Tech alsmede voor andere merken. Naast mass flow kalibraties biedt Bronkhorst tevens de mogelijkheid volume flow kalibraties uit te voeren van 0,0007 tot 6650 l/min.

Emerson ontvangt MID-certificaat voor bunkering-meetsysteem van NMi Om nauwkeurig te kunnen meten hoeveel olie in een schip wordt gepompt, bunkering, heeft Emerson samen met scheepseigenaren een meetsysteem ontwikkeld. Het kostte NMi (Nederlands Meetinstituut) enkele maanden om de nodige testen uit te voeren, maar uiteindelijk resulteerden deze inspanningen in een bunkering approval op grond van de Europese richtlijn MID (Measuring Instruments Directive) voor dit Emerson-meetsysteem. Wim Volmer, product manager Oil & Gas bij NMi: “Dit meetsysteem levert scheepseigenaren enorme tijdswinst. Daarnaast is het meettechnisch enorm lastig dikke olie te meten. Met dit meetsysteem is hierin een mooie stap vooruit gemaakt.” Op de foto is te zien hoe Wim Volmer het zogenoemde Type Examination Certificate (MID-certificaat) overhandigt aan Aart Pruysen, Approval Director van Emerson Process Management Europe.

Muntz helpt merken verder Muntz biedt het allerbeste op het gebied van reclame. En trouwens ook op het gebied van branding, online marketing, direct marketing en de meeste andere communicatietechnieken. Dat kunnen we omdat we All Active zijn: een unieke werkwijze die uitgaat van het activeren van alle kennis, ervaring en talent die we in huis hebben. Een werkwijze dus die succes onvermijdelijk maakt. In het filmpje op onze website leggen we in anderhalve minuut precies uit wat All Active is. En waarom uw merk er zo enorm bij gebaat zou zijn.

muntz.nl

All Active Muntz is actief in Amersfoort en Apeldoorn.