Wijziging Wet sociale werkvoorziening per 1 januari 2008 en organisatiewijziging Fivelingo
Beleidsnotitie Fivelingo/Jobber Arbeidsreïntegratie BV
Samenstellers: R. Kuipers en J. T.Zwama
Wijziging Wet Sociale Werkvoorziening en organisatiewijziging Fivelingo per 01-01-2008, versie 06-11-2007
1
Inhoudsopgave: 1.
Inleiding
3
2. 2.1. 2.2.
Huidige WSW in de praktijk Uitvoering door een gemeenschappelijke regeling Huidige financiering WSW
5 5 6
3. 3.1. 3.2.
Modernisering WSW De belangrijkste veranderingen De opgaven van de gemeenten
7 7 9
4. 4.1. 4.2. 4.3. 4.4.
De sociale opgave Van binnen naar buiten De gemeente en SW-medewerkers Reïntegratiebeleid Reïntegratiebeleid Fivelingo / Jobber Arbeidsreïntegratie BV
10 10 13 13 14
5. 5.1. 5.2.
De organisatie Kosten Het personeel
17 20 21
6. 6.1. 6.1.1. 6.1.2. 6.1.3. 6.2.
22 22 23 24 24
7.3. 7.3.1. 7.3.2.
De regie- of sturingsopgave Regie of sturing vanuit de gemeente en de GR Regie op beleidskaderniveau Regie op contractniveau Regie op werknemerniveau Een verkenning naar een andere structuur voor de GR in verband met de modernisering De financiële opgave De specifieke financiële situatie van een GR De toegenomen financiële sturingsruimte door het lumpsumbudget Het beperken van de financiële risico’s Persoonsgebonden budget (PGB) Bezwaar en beroep
8.
Conclusies en samenvatting
31
9.
Samenvatting beleidskaders
33
10.
Vervolgtraject
35
7. 7.1. 7.2.
Bijlage I: Lijst van afkortingen
Wijziging Wet Sociale Werkvoorziening en organisatiewijziging Fivelingo per 01-01-2008, versie 06-11-2007
25 27 27 28 29 29 30
36
2
1. Inleiding De Wet sociale werkvoorziening (Wsw) is 1969 ingevoerd en biedt landelijk werk aan ongeveer 90.000 mensen en in het werkingsgebied van Fivelingo aan ongeveer 520 mensen, die vanwege een verstandelijke-, psychische- of fysieke handicap uitsluitend onder aangepaste omstandigheden kunnen meedoen op de arbeidsmarkt. Een groot deel daarvan werkt in een beschutte werkomgeving en een kleiner deel werkt elders, vaak onder begeleiding. Daarnaast zijn er landelijk nog ongeveer 18.000 mensen geïndiceerd voor de sociale werkvoorziening en deze mensen staan op de wachtlijst. Voor Fivelingo zijn dat er momenteel ongeveer 130 personen. In 1998 is de nieuwe Wet sociale werkvoorziening (nWsw) ingevoerd. Doelstellingen van deze wet waren o.a.: - Invoering van objectieve indicatiestelling - Meer SW-ers plaatsen in reguliere werkomgeving - Grotere gemeentelijke regie op de sociale werkvoorziening Uit het evaluatieonderzoek in 2001 is gebleken dat de doelstellingen onvoldoende zijn gehaald, alleen de objectieve indicatiestelling is gerealiseerd. De huidige praktijk bevestigt dit. Bij veel gemeenten is de afstand tot de Sw-uitvoeringsorganisatie nog steeds groot. Wij zijn van mening, dat dit bij Fivelingo niet speelt. Het dagelijks en algemeen bestuur zijn nauw betrokken bij het wachtlijstbeheer, begroting, jaarrekening en –verslag, financiële kwartaalcijfers, orderportefeuille, verslagen MT en OR en personele zaken. Daarnaast heeft het algemeen bestuur een keer per jaar overleg met de ondernemingsraad van Fivelingo. Ook de gemeenteraden zijn betrokken bij Fivelingo d.m.v. de begroting, jaarrekening en –verslag en de verslagen van het algemeen bestuur, alsmede door terugkoppeling van de bestuursleden. Op het strategisch beleidsniveau zijn de gemeenten nog onvoldoende betrokken. De nieuwe wet uit 1998 heeft niet tot gevolg gehad, dat Sw-uitvoeringsorganisaties financieel beter zijn gaan presteren. Sterker nog: op basis van de huidige bedrijfsinformatie draait ongeveer 80% van de organisaties met verlies (bron: Cedris en Ernst&Young). De redenen hiervoor zijn het verlies aan goedbetaald werk door de lage lonen landen en afschaffing van een aantal financiële vergoedingen door de overheid de laatste jaren. Fivelingo behoort nog niet tot de organisaties, die met verlies draaien. Fivelingo heeft de afgelopen jaren veel energie gestoken in het detacheren van medewerkers bij reguliere bedrijven. Ook het Begeleid Werken (BW) is met dezelfde energie opgepakt. Vanaf 1 januari 2006 is detachering en BW het speerpunt in het beleid van Fivelingo. Een moeilijke, maar zeker geen onmogelijk opgave, gelet op de goede resultaten tot nu toe (ca. 9 personen BW en ca.11 gedetacheerd). Staatssecretaris Aboutaleb maakte in zijn speech tijdens de officiële opening van Fivelingo nog een compliment over de bereikte resultaten.
Wijziging Wet Sociale Werkvoorziening en organisatiewijziging Fivelingo per 01-01-2008, versie 06-11-2007
3
Door het niet halen van de doelstellingen van de nieuwe Wsw uit 1998 heeft het vorige kabinet besloten om de Wet sociale werkvoorziening te moderniseren. Door de val van het toenmalige kabinet is de modernisering per 1 januari 2007 niet doorgegaan. De huidige staatssecretaris heeft echter aangekondigd om de modernisering per 1 januari 2008 in te voeren. De staatssecretaris heeft op 2 juli 2007 het wijzigingsvoorstel aangeboden aan de 2e Kamer. De regering wil met de modernisering Wsw bereiken, dat meer mensen met een handicap buiten de beschutte omgeving van de sw-uitvoeringsorganisatie gaan werken. Bij deze modernisering is een belangrijke rol voor de gemeenten weggelegd. Zij zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van deze wet. De aangekondigde modernisering kent twee doelstellingen: 1. Meer Sw-ers aan het werk te laten gaan bij een reguliere werkgever d.m.v. detachering of begeleid werken. 2. Behoud van de Wsw voor de doelgroep en meer maatwerk voor de Sw-ers. Dit betekent, dat het accent meer moet komen te liggen op ontwikkeling van de Swer en minder op productie. Deze doelstellingen worden langs drie sporen gerealiseerd, namelijk: 1. Meer sturing en regie door gemeenten op de sociale werkvoorziening. 2. Meer rechten (zeggenschap) voor de Sw-er. 3. Maatregelen om werkgevers te stimuleren Sw-ers in dienst te nemen. Alvorens verder in te gaan op de modernisering wordt in hoofdstuk 2 kort stilgestaan bij de huidige situatie rondom de Wsw binnen de gemeenschappelijke regeling Fivelingo e.o. Verder wordt in dit hoofdstuk ingegaan op de huidige en toekomstige organisatie van Fivelingo in relatie tot Jobber Arbeidsreïntegratie B.V.
Wijziging Wet Sociale Werkvoorziening en organisatiewijziging Fivelingo per 01-01-2008, versie 06-11-2007
4
2.
Huidige Wsw in de praktijk
Naar een baan in de sociale werkvoorziening kan men niet solliciteren. Mensen kunnen zich alleen op vrijwillige basis aanmelden. Eerst vindt een onderzoek plaats of een persoon mag werken in de sociale werkvoorziening. Dit onderzoek (indicering Wsw) wordt vanaf 01-01-2005 uitgevoerd door het Centrum voor Werk en Inkomen (CWI) te Groningen. Met een indicatie Sw kan een persoon op twee manieren binnen de Wsw werken: a) Begeleid werken. Bij begeleid werken gaat iemand werken in een gewoon bedrijf en treedt tevens bij dat bedrijf in dienst. In dat bedrijf wordt de baan aangepast aan de mogelijkheden van de Sw-er. Zo kunnen werktijden of werkplek worden aangepast, of het tempo waarin gewerkt wordt. Ook is er bij het werk ondersteuning van een begeleider. Er wordt een loonkostensubsidie aan de werkgever verstrekt om begeleidingskosten en/of beperkte verdiencapaciteit te compenseren. b)
Werken bij een Sw-uitvoeringsorganisatie. Is begeleid werken niet mogelijk, dan zal de Sw-werknemer in dienst treden bij een sociale werkvoorziening, een zogenaamde Sw-uitvoeringsorganisatie. De Sw-werknemer kan vanuit dit dienstverband individueel of groepsgewijs gedetacheerd worden bij een reguliere werkgever of geplaatst worden op een interne afdeling van de Sw-uitvoeringsorganisatie.
2.1. Uitvoering door een gemeenschappelijke regeling (GR) Momenteel zijn de gemeentelijke bevoegdheden ten aanzien de Wsw overgedragen aan de gemeenschappelijke regeling (GR) Fivelingo e.o. Ook de uitvoering van de Wsw vindt plaats bij Fivelingo. In de GR Fivelingo participeren de volgende 4 gemeenten: Appingedam, Delfzijl, Loppersum en Ten Boer. Het hoogste gezag in de Gemeenschappelijke Regeling is het Algemeen Bestuur (AB), bestaande uit 8 leden (wethouders en raadsleden, per gemeente 2 leden). Het Dagelijks Bestuur (DB) bestaat uit 4 leden (een wethouder uit elke gemeente). Het Dagelijks Bestuur besteedt de dagelijkse leiding van de Sw-uitvoeringsorganisatie uit aan de directeur. Beleidsontwikkeling m.b.t. de sociale werkvoorziening vindt momenteel voornamelijk plaats vanuit de Sw-uitvoeringsorganisatie. De laatste jaren maakt Fivelingo een ontwikkeling door om te veranderen van traditioneel productiebedrijf naar modern mensontwikkelbedrijf. Dit is uiteraard noodzakelijk om te kunnen blijven voldoen aan de vraag van mens en maatschappij. Nu Fivelingo na de jaren van nieuwbouw en verhuizing in rustiger vaarwater terecht is gekomen, zal deze ontwikkeling versneld worden voortgezet.
Wijziging Wet Sociale Werkvoorziening en organisatiewijziging Fivelingo per 01-01-2008, versie 06-11-2007
5
2.2. Huidige financiering Wsw De Wsw wordt gefinancierd door middel van budgetfinanciering. Het beschikbare budget wordt rechtstreeks beschikbaar gesteld aan de uitvoeringsorganisatie Fivelingo. Het budget wordt vastgesteld op basis van de taakstelling sociale werkvoorziening en is een bedrag per standaard eenheid. Voor 2007 is dit € 24.700, -- per standaard eenheid (SE). Dit bedrag per SE is niet voldoende om de loonkosten van de SW medewerker te dekken. Om deze kosten, maar ook de kosten van het ambtelijk apparaat en gebouw en materialen te dekken, wordt een deel terugverdiend op de markt voor goederen en diensten. Bij Fivelingo is het subsidiebudget voor 2007 ca. 11,3 miljoen euro (458.5 SE, waarvan ca. 9 SE op begeleid werken). De subsidietoekenning van het Rijk vindt voor het jaar 2007 nog volgens de oude verdeelsystematiek plaats, dus nog niet per gemeente. Naast de Rijksbijdrage betalen de individuele gemeenten ook een gemeentelijke bijdrage. Deze bedraagt bij Fivelingo € 641,- per persoon per jaar (ter vergelijking: de landelijk gemiddelde gemeentelijke bijdrage is ca. € 900,- en de provinciale gemiddelde bijdrage is ca. € 1.270,- ).
Wijziging Wet Sociale Werkvoorziening en organisatiewijziging Fivelingo per 01-01-2008, versie 06-11-2007
6
3. Modernisering Wsw Zoals ook al in het voorwoord naar voren is gekomen, zijn de voorstellen van het Rijk erop gericht de gemeentelijke regierol op de uitvoering van de Wsw te versterken; met name de sociale component is onderwerp van wetswijziging. Tevens moeten de voorstellen de voorzieningen voor mensen met beperkingen op de arbeidsmarkt ook op termijn overeind houden. Meer dan nu is het van belang, dat Sw-ers vanuit hun beschermde werkplek bij reguliere werkgevers aan de slag kunnen. De belangrijkste uitgangspunten van de modernisering Wsw volgens de wetgever zijn: 1. Sw-ers meer kansen bieden om buiten de beschutte werkomgeving van de Sw-uitvoeringsorganisatie te werken. 2. Het behouden van de Wsw voor de doelgroep. 3. Het bevorderen van sturing door gemeenten door meer vrijheid en eenvoud in de financiering. 4. De Sw-uitvoeringsorganisatie breed inzetbaar maken (relatie WWB, Wmo). 5. Het bieden van meer rechten voor de Sw-er 6. Het meer betrekken van werkgevers. In dit hoofdstuk zullen we stilstaan bij de belangrijkste veranderingen voor de verschillende betrokken partijen. Te weten; de werknemers, de gemeenten, de werkgevers en de Sw-uitvoeringsorganisatie. 3.1 De belangrijkste veranderingen …voor werknemers Sw-ers krijgen meer rechten. Zo kunnen Sw-ers die begeleid gaan werken, kiezen voor een persoonsgebonden budget (PGB). Het gaat zowel om mensen die al aan de slag zijn, als om mensen die op de wachtlijst staan en die aan de beurt zijn. Ze kunnen zo zelf kiezen wie hen helpt bij het vinden van een passende plek. Of zelf een passende plek vinden. Gemeenten moeten in een verordening vastleggen of én welke eenmalige kosten zij bereid zijn te vergoeden t.a.v.: 1. inschakeling begeleidingsorganisatie 2. aanpassing van de werkplek Sw-ers die een aangepaste werkplek weigeren, kunnen hun indicatie verliezen en verliezen dan ook hun plaats op de wachtlijst. Een ander recht, dat de Sw-er krijgt is, dat hij/zij binnen 1 jaar een aanbod moet ontvangen voor een arbeidsplek die bij hem/haar past. …voor gemeenten Op dit moment wordt het Wsw-budget van het Rijk rechtstreeks betaald aan de Swuitvoeringsorganisatie. Vanaf 2008 krijgt iedere gemeente zelf het Wsw-budget van het Rijk en is daarmee verantwoordelijk voor de uitvoering van de Wsw. Dit vergroot de sturingsmogelijkheden van de gemeente richting de Sw-uitvoeringsorganisatie. De verdeling van het totale budget gebeurt op basis van het aantal inwoners met een indicatie Wsw. Iedere gemeente krijgt een minimum taakstelling opgelegd, die afhankelijk is van het aantal Sw-geïndiceerden per gemeente.
Wijziging Wet Sociale Werkvoorziening en organisatiewijziging Fivelingo per 01-01-2008, versie 06-11-2007
7
Indien de minimum taakstelling niet wordt gerealiseerd, vordert het Rijk de gelden voor de niet gerealiseerde plaatsen terug. Gemeenten moeten hun wachtlijstbeheer inzichtelijk maken voor hun inwoners met een Sw-indicatie. De inwoners mogen namelijk een klacht indienen, als ze niet tijdig worden geplaatst. In het financieel verdeelmodel tellen Sw-ers die op een wachtlijst staan, even zwaar als Sw-ers die al een Sw-plaats hebben. Hierdoor krijgt de gemeente meer slagruimte, waardoor ze ook kunnen handelen naar individuele gevallen en wat daar dan voor nodig is. De gemeente moet hiervoor in zijn beleid wel ruimte geven. Deze financieringswijze stimuleert de gemeente bovendien om mensen, die niet meer tot de Sw-doelgroep horen, actief te begeleiden naar een andere baan. Voor deze groep krijgen de gemeenten namelijk geen budget. Iemand behoort niet meer tot de doelgroep, wanneer hij bij een herindicatie te ‘goed’ is bevonden óf wanneer de indicatie is afgenomen, omdat de geïndiceerde een geschikte plek heeft geweigerd. De wachtlijsten dienen dan ook opgeschoond te worden. Alléén Sw-geïndiceerden die daadwerkelijk beschikbaar zijn voor Wsw-arbeid worden op de wachtlijst geplaatst en tellen vanaf 2009 mee in de berekening van het Wsw-budget per gemeente. Van de wachtlijstkandidaten, die regulier werken, wordt de indicatie ingetrokken. Gemeenten moeten zich verantwoorden bij het Rijk over de prestaties die zij hebben geleverd met het aan hen verstrekte Wsw-budget. Dit is een onderdeel van de gemeentelijke jaarrekening. Er hoeft niet langer een apart Wsw jaarverslag te worden ingeleverd bij het Rijk. Samenvattend kan er worden gesteld dat de gemeente een regierol krijgt op zowel beleids-, inkoop- als klantniveau. …voor werkgevers Een werkgever die een werknemer met een Sw-indicatie in vaste dienst neemt, kan daarvoor nu al een loonkostensubsidie krijgen. Ook kan de Wsw-subsidie worden ingezet voor aanpassingen op de werkplek en de begeleiding. De no-riskpolis voor werkgevers geldt voortaan permanent. Zo lopen de werkgevers geen financieel risico als de Sw-werknemer ziek of arbeidsongeschikt wordt. …voor de Sw-uitvoeringsorganisatie De modernisering van de Wsw vraagt van Sw-uitvoeringsorganisaties, dat zij een slag moeten maken van een productiegericht bedrijf, naar een in- door- en uitstroombedrijf. Dit is een omvangrijke verandering. Het tijd- en kostenaspect en hun dienstverlenende rol naar de gemeente zijn daarbij belangrijke begrippen. Fivelingo heeft zoals eerder gemeld ruim voor de start van de moderniseringsdiscussie gekozen voor de ontwikkeling naar een breed mensontwikkelbedrijf.
Wijziging Wet Sociale Werkvoorziening en organisatiewijziging Fivelingo per 01-01-2008, versie 06-11-2007
8
3.2 De opgaven voor gemeenten Grofweg staan de gemeenten voor een drietal centrale opgaven om de modernisering van de Wsw vorm te geven: 1. een sociale opgave; 2. een regie- of sturingsopgave en 3. een financiële opgave. De sociale opgave vanuit de Wsw is het verbeteren van de arbeidspositie en de arbeidsvaardigheden van de Sw-er door middel van het bieden van zo regulier mogelijk werk. Werken in een zo regulier mogelijke omgeving draagt bij aan de emancipatie en participatie van de Sw-er. Hierbij kan ervoor gekozen worden de deskundigheid en de infrastructuur van de Sw-uitvoeringsorganisatie ook in te zetten voor andere groepen. Hier vindt de verknoping van sociaal beleid met reïntegratiebeleid plaats. In hoofdstuk 4 en 5 zullen de beleidskaders, die horen bij deze opgave, worden voorgesteld. Het versterken van de regie vanuit de gemeente op de uitvoering van de sociale werkvoorziening is één van de centrale doelen in de modernisering. In de regie opgave wordt een onderscheid gemaakt tussen enerzijds regie of sturing op de uitvoering van de Wsw en anderzijds een bredere integrale sturing op het arbeidsmarkt- of participatiebeleid. Deze opgave is nader uitgewerkt in hoofdstuk 6. De financiële opgave is gericht op het beperken van bedrijfsrisico’s, het verhogen van de efficiëncy en het voorkomen van exploitatietekorten, die gemeenten moeten aanvullen. Het huidige macro-budget ten behoeve van de Wsw blijft gelijk. Wel wordt de financiering vereenvoudigd. In hoofdstuk 7 is deze opgave verder uitgewerkt
Wijziging Wet Sociale Werkvoorziening en organisatiewijziging Fivelingo per 01-01-2008, versie 06-11-2007
9
4. De sociale opgave De sociale opgave vanuit de Wsw is het verbeteren van de arbeidspositie en de arbeidsvaardigheden van de Sw-er door middel van het bieden van zo regulier mogelijk werk. De sociale opgave wordt beschreven langs de volgende lijnen: de beweging ‘van binnen naar buiten’, bredere inzet sociale werkvoorziening binnen het arbeidsmarktbeleid. 4.1 Van binnen naar buiten De kern van de modernisering wordt gevormd door de stelling van “binnen naar buiten”, regievoering door de gemeente, maar ook de keuzevrijheid van de werknemer/wachtlijster voor reïntegratie. De SW organisaties hebben zich ontwikkeld van zorgbedrijven naar productiebedrijven en dienen nu de slag te maken naar een integrale bedrijfsvoering, waarbinnen mensen het primaire proces vormen. Dit maakt een kritische beschouwing van eigen beleid SW noodzakelijk. Noodzakelijk vanuit het perspectief van de cliënt (wachtlijster/medewerker), noodzakelijk vanuit de markt. Er treden ook andere partijen toe op de SW-markt. De SW organisaties hebben met name verstand van werk en mensen. De modernisering en liberalisering van de SW vragen om een efficiënt arbeidsontwikkelingsproces. Op de wachtlijst van Fivelingo staan momenteel ongeveer 130 personen. Fivelingo en Jobber Arbeidsreïntegratie B.V. voeren een actief beleid voor mensen op de wachtlijst. Dit vindt plaats in nauwe samenwerking met de gemeenteTen Boer, de ISD Noordoost en UWV. Een deel van de wachtlijst is geplaatst via het werkbudget van de gemeenten, met behoud van uitkering van UWV of wordt actief bemiddeld naar werk middels detachering of begeleid werken. Wil de SW een rol van betekenis spelen in deze markt, dan vraagt dit om bedrijfsvoering vanuit het perspectief van een individuele aanpak. Het is van groot belang, dat de al eerder genoemde visie op reïntegratie en de ontwikkelingsgang van Fivelingo een gemeenschappelijk kader vormt voor een intensieve samenwerking met Jobber Arbeidsreïntegratie BV. Dit blijft een aandachtspunt, omdat dit kader zich de laatste jaren doorlopend, maar voorzichtig heeft ontwikkeld. Deze ontwikkeling moet nu dus krachtiger en sneller worden voorgezet om onze cliënten een gestructureerde aanpak te geven. Onder cliënten verstaan we in deze de medewerkers van Fivelingo, maar ook personen in traject, die geplaatst zijn of worden bij Fivelingo door UWV, ISD en sociale diensten.
Wijziging Wet Sociale Werkvoorziening en organisatiewijziging Fivelingo per 01-01-2008, versie 06-11-2007
10
Een tweede belangrijk aandachtspunt is de werkwijze en intensiteit van begeleiding. Het ombouwen van een productie en dienstverlenend bedrijf naar een arbeids- en mens-ontwikkelingsorganisatie is moeilijk. Het betreft een verandering van het kernproces van de organisatie, het opnieuw ontwerpen van dat proces en het doorboren van organisatie inrichtingsaspecten. De noodzaak tot vervlechting in taken Jobber-Fivelingo willen wij nog eens benoemen: - Jobber onderscheidt zich van andere reïntegratiebedrijven door het bieden van werk-leerplekken in een echte bedrijfsomgeving. - Jobber en Fivelingo bezetten alle treden op de werkladder, hebben expertise. - Fivelingo verstopt momenteel! De instroom is afhankelijk van de uitstroom (wachtlijst loopt op tot 150 mensen in 2007). Uitplaatsing is noodzaak. - Instroom, doorstroom en uitstroom dienen beter te worden georganiseerd. - De medewerker vraagt meer aandacht voor individuele ontwikkeling. - Eigen doelgroep Fivelingo verschuift van lichamelijk gehandicapt (was 40%) psychisch (20%) verstandelijk beperkt (40%) naar lichamelijk 20% versus 40% psychisch en 40% verstandelijke beperkt. - Meer mensen hebben gedragsproblemen. De begeleidingsintensiteit neemt toe. - De inzet van werk-leerplekken brengt aanvullende expertise van derden in. - Financieel staat de SW onder druk, trajecten geven meerwaarde. - Mensen moeten centraler in de bedrijfsvoering. De menselijke component moet steviger. Verzuimbegeleiding, ontwikkelingsplannen en het planmatig opleiden van mensen komen onvoldoende van de grond. De beweging van binnen naar buiten, van beschut naar regulier ‘onbeschut’ werk, wordt vanuit sociaal oogpunt als de goede richting gezien. Het draagt bij aan positieverbetering van mensen met een Sw indicatie. Hoe hoger de Sw-er klimt op de ladder, des te zelfstandiger en meer zelfredzaam hij/ zij kan participeren in de samenleving. Het doel van de sociale opgave is het dusdanig bevorderen van de vaardigheden van de Sw-er, waardoor hij/zij zo hoog mogelijk op de ‘Sw- werkladder’ zal kunnen klimmen. Dit ‘klimmen’ op de werkladder moet altijd het streven zijn. Hoe dit streven kan worden bereikt, zal per Sw-er verschillen. De reguliere baan is de hoogste trede op de zogenaamde ‘Sw-werkladder’. Deze hoogste trede zal niet voor iedere Sw-er haalbaar zijn. Het doel is echter wel, dat iedere Sw-er zijn persoonlijk hoogst haalbare trede zal bereiken. De verschillende treden zijn in figuur I opgenomen.
Wijziging Wet Sociale Werkvoorziening en organisatiewijziging Fivelingo per 01-01-2008, versie 06-11-2007
11
Figuur I: De Sw-werkladder
Trede 5: Reguliere baan (uitstroom) (Een reguliere baan zonder subsidie) (Zelfstandig kunnen ‘meedoen’ in de samenleving) Trede 4: Begeleid werken (Een reguliere baan met subsidie) Trede 3: Detachering Trede 2: Beschutte werkplek buiten Trede 1: Beschutte werkplek binnen (Ondersteuning, passende werkplek, veiligheid) Trede 0: Testen & training Instroom Ambitie: zo hoog mogelijk op de werkladder Individuele ontwikkeling
Het beleid van Fivelingo is gericht op mobiliteit. Speerpunten zijn detachering en begeleid werken. Medewerkers worden verplicht mee te werken aan doorstroming naar een plek bij de reguliere werkgever. Inmiddels zijn vijftig dossiers van SWmede-werkers ondergebracht bij een trajectbegeleider, die begeleid werken als hoofdtaak heeft. De daling van de arbeidsproductiviteit als gevolg van uitstroom wordt gecompenseerd door succesvolle arbeidsreïntegratieprojecten en de inzet van deze cliënten ter ondersteuning van de zwakkere cliënten. Als kritieke kernvaardigheden zijn het aanpassen van mogelijkheden van cliënt aan werk, een snelle creatie van werkgelegenheid en de communicatie met de gemeenten te benoemen. Beleidskader 1: De vaardigheden van iedere Sw-er moet dusdanig worden bevorderd, dat hij/zij zal uitkomen op zijn persoonlijk hoogst mogelijke ‘vorm’ van arbeidsdeelname. Sw-ers, die op de wachtlijst staan, zal zo spoedig mogelijk een passende plaats moeten worden aangeboden. De gemeenten willen, dat haar partner iedere Sw-er uit haar gemeenten binnen één jaar een aanbod doet. Beleidskader 2: Fivelingo zal iedere Sw-er die een jaar op de wachtlijst is geplaatst binnen dat jaar een passend aanbod doen.
Wijziging Wet Sociale Werkvoorziening en organisatiewijziging Fivelingo per 01-01-2008, versie 06-11-2007
12
4.2 De Gemeente en SW medewerkers Gemeenten kunnen op verschillende wijze een rol spelen in het inzetten en ontwikkelen van SW medewerkers. Gemeenten zijn belangrijke opdrachtgevers, maar kunnen creatiever zijn. Het gaat SW bedrijven niet om het verkrijgen van een “Gemeentelijke bijdrage” in geld, maar om werk. Een gemeente die scherp denkt in te kopen, die niet kiest voor een SW bedrijf, loopt de kans verliezen aan te moeten zuiveren. Er zijn voldoende mogelijkheden om de relatie zo in te richten, dat er geen conflict met het aanbestedingsbeleid ontstaat. De gemeente zou ernaar kunnen streven bv. 5% of 10% van de arbeidsplaatsen in te vullen met SW medewerkers. Dit kan zowel direct als indirect. De gemeente zou een voorbeeldrol kunnen vervullen in de uitvoering van het sociaal beleid. Dit wordt ook nadrukkelijk benoemd in “Visievorming op de WSW”, een handreiking voor gemeenten van VNG. Contract compliance: Gemeenten kunnen via inschrijvingsvoorwaarden derden verplichten SWmedewerkers in te zetten. Bij voorkeur zouden derden pas mogen offreren nadat zij met het SW bedrijf afspraken hebben gemaakt over de inzet van SW-medewerkers. Dit kan voor alle werksoorten. 4.3 Reïntegratiebeleid De modernisering van de Wsw speelt zich af in een bredere context op het snijvlak van sociaal beleid en reïntegratiebeleid. Het bevorderen van de zelfredzaamheid van de burger en de participatie van mensen met een beperking en/of een afstand tot de arbeidsmarkt staan centraal in de regelgeving. Ook voor mensen met een beperking is werk een middel tot participatie in de samenleving. Door decentralisatie van regelgeving ontstaat meer sturingsruimte, maar ook een toename van het financiële risico voor gemeenten. Dit geldt voor de WWB, Wmo én voor de Wsw. Het belang om een samenhangend reïntegratie instrumentarium te ontwikkelen neemt toe. Sociaal beleid en reïntegratiebeleid vragen om coördinatie en het verknopen van beleidsterreinen als WWB, Wmo en Wsw. Dit biedt kansen om een sluitend aanbod van voorzieningen te bieden aan burgers, die om wat voor reden dan ook tijdelijk of misschien wel nooit in staat zijn zelfstandig in het eigen levensonderhoud te voorzien. De instrumenten vanuit de Wsw moeten dan ook kunnen worden ingezet voor deelnemers uit andere regelingen, die in min of meer vergelijkbare omstandigheden verkeren. In combinatie met onder andere de WWB, Wmo en de WI, wordt de kennis, kunde en infrastructuur van de Sw-uitvoeringsorganisatie door de gemeenten als een aanvullende mogelijkheid gezien om voor andere groepen te werken aan inburgering, (re)integratie, maatschappelijke participatie, sociale activering, etc. door middel van werk. Wij zullen binnen Fivelingo deze mogelijkheden tijdens een volgende fase verder onderzoeken.
Wijziging Wet Sociale Werkvoorziening en organisatiewijziging Fivelingo per 01-01-2008, versie 06-11-2007
13
4.4. Reïntegratiebeleid Fivelingo en Jobber Fivelingo is momenteel een redelijk traditioneel georganiseerd SW-bedrijf, dat er de afgelopen jaren als bedrijf goed in geslaagd is om positieve resultaten te halen, elk jaar een overrealisatie van de taakstelling weet te bewerkstelligen en gelet op de regio ook redelijk succesvol is in het uitplaatsen van SW-personeel via Begeleid Werken en detacheren. De toekomst van Fivelingo wordt gevormd door de huidige wijziging van de Wet Sociale Werkvoorziening per 1 januari 2008 en later door de fundamentele herbezinning van de Wet Sociale Werkvoorziening zoals aangegeven door staatssecretaris Aboutaleb. Jobber Arbeidsreïntegratie BV bestaat sinds 2002 en heeft bij de start naast werk voor de gemeentelijke markt met name grote opdrachten uitgevoerd namens Krew voor het UWV in de provincies Drenthe en Groningen. De laatste 2 jaar is het aandeel van Krew in het werk behoorlijk afgenomen en heeft Jobber zijn aandacht nog meer verplaatst naar de gemeentelijke markt, individuele reïntegratie overeenkomsten (IRO’s) van uitkeringsgerechtigden van het UWV en naar de werkgeversmarkt. Daarnaast wordt Jobber vanaf 2002 ingezet bij de reïntegratie van de SW-mede-werkers. Als gevolg van: - wijzigingen in de reïntegratiemarkt - een toenemende nadruk op participatie van SW-werknemers in de reguliere arbeidsmarkt - de modernisering SW - en de participatie van uitkeringsgerechtigden met een WWB-uitkering op de reguliere arbeidsmarkt zijn wij genoodzaakt een gewijzigde strategie te voeren. In deze notitie zullen wij de factoren weergeven, die van invloed zijn en de richting aangeven. Aangezien Fivelingo en Jobber Arbeidsreïntegratie moeder en dochter zijn, die beide een rol spelen in bovenstaande zaken, zullen wij de samenhang in strategie aangeven. Jobber Arbeidsreïntegratie heeft haar roots in de SW. Jobber Arbeidsreïntegratie is onlosmakelijk verbonden aan Fivelingo om de SW-medewerkers te begeleiden op de werkladder en te bemiddelen van binnen naar buiten. Hieraan alleen kan Jobber haar bestaansrecht niet ontlenen. Jobber Arbeidsreïntegratie is ook sterk afhankelijk van andere opdrachtgevers. De meest belangrijke opdrachtgevers zijn de gemeente Ten Boer en de ISD Noordoost. Zonder Jobber wordt het voor Fivelingo erg moeilijk om aan de beweging van binnen naar buiten een goede invulling te geven. Jobber heeft in haar missie aangegeven, dat zij in opdracht van uitvoeringsinstanties, gemeentelijke sociale diensten en andere instellingen en bedrijven, werkzoekenden en arbeidsgehandicapten wil bemiddelen naar werk. Dat zij begeleidt en coacht op individuele basis om baanbehoud te realiseren en kans op uitval te verkleinen primair stelt. Jobber richt zich hierbij op mensen, die niet zelfstandig of erg moeilijk aan de slag kunnen komen. Zij garandeert maatwerk door kansen te bieden via eigen leerwerkplekken. Deze missie staat.
Wijziging Wet Sociale Werkvoorziening en organisatiewijziging Fivelingo per 01-01-2008, versie 06-11-2007
14
Onze visie op reïntegratie verwoorden wij aan de hand van drie uitgangspunten in de bedrijfsvoering: - De individuele aanpak - Integratie plan-do-check-act- cyclus - Kennis borgen. Ten aanzien van de orderportefeuille 2007 t/m 2012. Voor 2007 is de orderportefeuille voldoende gevuld. In tegenstelling tot voorgaande jaren worden er geen bulkcontracten meer afgesloten. Er wordt op individuele basis ingekocht, hetgeen een behoorlijke acquisitie inspanning vereist. Dit jaar moeten wij nog vijftig nieuwe IRO’s verwerven om voldoende financiële basis te genereren voor 2008. UWV zal door de invoering van de WIA, aanpassing WW en afname van het uitkeringsbestand steeds minder reïntegratietrajecten aanbesteden. In 2006 werden alleen IRO’s van UWV uitgevoerd voor Krew en werden verder geen nieuwe kavels gegund in noord Nederland. Dit betekent, dat Jobber de komende jaren actief zal gaan werven op nieuwe en andere bestaande markten. De reïntegratiemarkt is een onzekere. Garantie op werk? Garantie tot de voordeur! Wij zien per aanbesteding nieuwe eisen ontstaan, garantie op werk hebben wij niet. Toch zijn er een aantal aannames. Ondanks vergrijzing, ondanks aantrekkende economie, ondanks wijzigende wetgeving blijft er een groep mensen die de aansluiting in de maatschappij missen, die een beroep moeten doen op voorzieningen. Er is een groep mensen, die het niet op eigen kracht zal redden, die niet zonder rugzakje of duw in de rug op de reguliere arbeidsmarkt terechtkomt. Dat is de arbeidsmarkt van Fivelingo en Jobber. De noodzaak om na te denken over de positie van Jobber en Fivelingo in relatie tot de regionale arbeidsmarkt en gemeentelijk arbeidsmarktbeleid is dan ook onderdeel van deze notitie. Met name de gemeentelijke markt is voor ons een belangrijke regionale markt. Jobber en Fivelingo willen het arbeidsmarktinstrument zijn voor alle gemeenten en sociale diensten in het werkgebied van Fivelingo. Wij laten dit momenteel al zien door een hoge uitstroom van WWB-uitkeringsgerechtigden te realiseren naar regulier werk. Dit succes komt tot stand door de ideale mix van plaatsingsbedrijf Jobber en leerwerkbedrijf Fivelingo. Met de ISD Noordoost wordt al langer samengewerkt en voor de komende jaren zijn afspraken gemaakt om een groep jongeren (ongeveer 212 personen) gereed te maken voor en intensief te begeleiden naar de reguliere arbeidsmarkt.
Wijziging Wet Sociale Werkvoorziening en organisatiewijziging Fivelingo per 01-01-2008, versie 06-11-2007
15
Jobber en Fivelingo willen convenanten met de ISD Noordoost en de gemeente Ten Boer afsluiten, waarin nadere samenwerkingsafspraken worden vastgelegd voor in-, door- en uitstroom van uitkeringsgerechtigden die een traject doorlopen. Een dergelijk convenant is voor de gemeenten een waardevol instrument voor beheersing van de uitstroom uit de WWB en biedt de gemeenten een echt arbeidsmarktinstrument. Hiermee kan een betere afstemming tussen de Wsw en WWB en in een latere fase de WMO worden gerealiseerd. Beleidskader 3: Fivelingo en Jobber zullen als een breed ‘mensontwikkelbedrijf’ en ‘plaatsingsbedrijf’ moeten kunnen worden ingezet, waarbij samenhang tussen Wsw, WWB en WMO uitgangspunt is.
Wijziging Wet Sociale Werkvoorziening en organisatiewijziging Fivelingo per 01-01-2008, versie 06-11-2007
16
5. De organisatie. Door de modernisering per 1 januari 2008, de ingeslagen weg om van een traditioneel sw-bedrijf te veranderen in een mensontwikkelbedrijf, de hiervoor noodzakelijke vervlechting met Jobber Arbeidsreïntegratie B.V., alsmede het vertrek van de manager CCW, de heer M. de Jong, zal de organisatie van Fivelingo het komende jaar omgebouwd worden naar drie blokken: Schematisch ziet de organisatie er als volgt uit.
Algemeen Directeur
Directeur Middelenbedrijf
Directeur Werkbedrijf
Directeur Trajectenbedrijf
Automatisering
Atelier
Detachering/BW
Administratie
Elektronica
Jobber BV
Bedrijfsbureau
Groenbedrijf/CCW
Jobber Flex
Facilitair
Metaal
Jobber werkervaring
Financiën
Stoffeerderij
Logistiek
Verpakking
P&O Test en Training
De nieuwe organisatie wordt gekenmerkt door drie sectoren, waarvan het middelenbedrijf zorg draagt voor het secundaire proces en het werkbedrijf en trajectenbedrijf voor het primaire proces. Zowel het middelenbedrijf als het trajectenbedrijf liggen als een matrixorganisatie over het werkbedrijf. Het middelenbedrijf vanuit de verantwoordelijkheid voor financiën en administratieve organisatie en het trajectenbedrijf vanuit de verantwoordelijk voor mensontwikkeling, scholing en trajectbegeleiding. De verkoopactiviteiten, die nu ondergebracht zijn bij het bedrijfsbureau en atelier, zullen worden ondergebracht bij de algemeen directeur, die hierbij wordt ondersteund door de directeur werkbedrijf.
Wijziging Wet Sociale Werkvoorziening en organisatiewijziging Fivelingo per 01-01-2008, versie 06-11-2007
17
Binnen het werkbedrijf gaan wij de komende jaren over naar unitmanagers ter vervanging van de huidige productiemanagers. De unitmanager krijgt naast de taken, die nu behoren bij de productiemanager, ook de verantwoordelijkheid over productieomzet, afdelingsresultaat en verkoop en offertes binnen bestaande netwerken. Alle huidige productiemanagers en werkmeesters hebben in 2006 de middenkaderopleiding met voldoende resultaat doorlopen en momenteel volgen de productiemanagers een professionele verkooptraining. Een aantal productiemanagers start volgend jaar met de hoger kader opleiding en een aantal volgt eerst nog een aantal andere trainingen, voordat zij de hoger kader opleiding kunnen volgen. Binnen een unit zullen naast de unitmanager ook werkmeesters en meewerkend voormannen belast zijn met de leiding. De 3 directeuren van de bedrijfsonderdelen middelen, werk en trajecten zullen maximaal aan 6 managers leidinggeven. In de praktijk betekent dit, dat de directeur, die eindverantwoordelijk is voor het werkbedrijf, direct 6 managers aanstuurt. Dit kunnen unit-managers of productiemanagers zijn, waarbij een unit-manager verantwoordelijk is voor de commerciële activiteiten van zijn afdeling, terwijl de productiemanager dit niet is. Een unit-manager heeft in alle gevallen een hogere kaderopleiding of een afgeronde hogere beroepsopleiding. Nadrukkelijk stellen wij, dat in het kader van loopbaanbegeleiding een functie als unit-manager door een productiemanager ingevuld kan worden en die van een productiemanager door een werkleider, maar dat zwaar geselecteerd wordt op houding en gedrag. Het trajectenbedrijf regelt de instroom, doorstroom en uitstroom van alle mensen bij Fivelingo in dienst en alle mensen in traject bij Jobber BV. De basis van de begeleiding bij Fivelingo wordt gevormd door de eerste drie jaar na indiensttreding. De eerste drie jaar beschouwen wij als daadwerkelijk reïntegratietraject. Dit traject wordt geregisseerd door de trajectbegeleider. De trajectbegeleiders zijn tevens de collega’s, die naast hun regietaak op trajecten, de werkleiding ondersteunen bij de begeleiding van cliënten en zijn verantwoordelijk voor personele taken. Dit betekent, dat de trajectbegeleider betrokken is bij het werkoverleg, de functioneringsgesprekken, de persoonlijke ontwikkelingsplannen en het ziekteverzuim. De leidinggevende is verantwoordelijk voor de trede, waarop de cliënt zich bevindt en de trajectbegeleider is verantwoordelijk voor het beklimmen van de ladder. Het werkbedrijf zorgt voor werk. De direct leidinggevende is de functionaris, die het dichtst bij de cliënt staat. Het is van belang, dat de direct leidinggevende minimaal kan beoordelen of bepaald gedrag gerelateerd is aan beperkingen. Hij/zij moet hiermee kunnen omgaan en aanpassingen kunnen doen aan arbeidsomstandigheden. Hij/zij moet kunnen bepalen, wanneer een trajectbegeleider ingeschakeld dient te worden om de cliënt te begeleiden of de leidinggevende zelf te begeleiden in de omgang met de cliënt. De trajectbegeleider is coach van medewerker en leidinggevende.
Wijziging Wet Sociale Werkvoorziening en organisatiewijziging Fivelingo per 01-01-2008, versie 06-11-2007
18
Buiten de trajectbegeleiding om fungeert een netwerk van o.a. externe deskundigen, die de trajectbegeleider kan raadplegen. Schematisch:
externe deskundigen trajectbegeleider
werkleider client
De trajectbegeleider wordt benoemd als coach van de leidinggevende. De trajectbegeleider beheert en stuurt het ontwikkelproces namens de organisatie en op basis van overeenstemming met de cliënt. Om in termen van de werkladder te spreken: de trajectbegeleider stuurt cliënten in hun ontwikkeling op de ladder. De leidinggevende is operationeel verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de medewerker. In termen van de werkladder: hij stuurt cliënten in hun ontwikkeling op de trede en is dus geen vaste begeleider van de cliënt. Niet de technisch inhoudelijke kwaliteiten van de leidinggevende staan centraal, maar de mens ontwikkelkwaliteiten. De trajectbegeleider is verantwoordelijk voor een efficiënte en effectieve inzet van begeleiding. Reïntegratie dient het vliegwiel van het SW-bedrijf te zijn. Beleidskader 4: Fivelingo en Jobber Arbeidsreïntegratie B.V. zullen de organisatiestructuur wijzigen om een breed mensontwikkel- en plaatsingsbedrijf en arbeidsmarktinstrument te zijn voor SW-medewerkers en andere doelgroepen van UWV, ISD, sociale diensten, CWI en bedrijfsleven.
Wijziging Wet Sociale Werkvoorziening en organisatiewijziging Fivelingo per 01-01-2008, versie 06-11-2007
19
5.1. Kosten Door de organisatieverandering gaat de directie terug van 5 formaties naar 4 formaties. Momenteel heeft Fivelingo 6 productiemanagers. Dit blijft in de nieuwe situatie gehandhaafd, maar er zal een transformatie plaats vinden van productiemanager naar unitmanager. Deze beweging is reeds in gang gezet. Daarnaast is er een productiebureau CCW en een bedrijfsservices IC met elk een leidinggevende. Deze bureaus zullen samen worden gevoegd tot één bedrijfsbureau, met één hoofd bedrijfsbureau, vallende onder het middelenbedrijf. Voor de nieuwe afdeling Facilitair zal een manager beschikbaar moeten komen. Wel zullen er meer werkmeesters en/of meewerkende voormannen moeten worden benoemd, omdat nu op sommige afdelingen de span of control te groot is. Dit geldt nu al bij CCW en elektronica en staat in principe los van de organisatiewijziging. Daarnaast treedt ook de vergrijzing in het leidinggevend kader op en zal nu al aandacht moeten worden gegeven aan vervangingsvoorbereiding. Besloten is om een zogenaamde potentieelgroep te gaan vormen van kandidaten voor leidinggevende functies en deze mensen hiervoor een opleidingsprogramma te laten volgen. De potentieelgroep zal geselecteerd worden uit de SW-populatie. Voor werkleiders lijkt hiervoor momenteel geen potentieel aanwezig, De verwachting is ook, dat er geen nieuwe werkmeesters uit de SW-populatie zijn te selecteren. Voor de trajectbegeleiding van de medewerkers zal meer capaciteit benodigd zijn. Nu zijn drie P&O functionarissen en een trajectbegeleidster actief, dit aantal dient te worden uitgebreid naar in totaal 6. Uitbreiding is noodzakelijk, gelet op de veranderingen in de populatie en de verandering naar mensontwikkelbedrijf. De opbouw van de nieuwe organisatie zal op basis van de huidige gegevens kostenneutraal zijn. Deze opbouw wordt beslist niet ingegeven door een financieel motief, maar door: - veranderingen in de markt, van maakindustrie naar dienstverlening; van productiebedrijf naar werk-leerbedrijf. Dat het sluiten van ogen voor marktontwikkelingen negatieve gevolgen heeft, zal duidelijk zijn. - het feit, dat de mensen die een beroep doen op de SW minder dan in het verleden beroepsscholing hebben gehad en meer ook in houding en gedrag onvoldoende vaardigheden hebben ontwikkeld. - de veranderende opbouw van het bedrijf; minder mensen met een lichamelijke handicap; meer psychiatrie. In de organisatieschets wordt een aantal ontwikkelingen benoemd. Het vertrek van een MT-lid zal een forse besparing opleveren; daarmee samenhangend zal herverdeling van taken een verhoging van loonkosten meebrengen. Besparing loonkosten MT: € 90 000,-Kostenverhoging MT : € 20.000,--
Wijziging Wet Sociale Werkvoorziening en organisatiewijziging Fivelingo per 01-01-2008, versie 06-11-2007
20
De groei van productiemanagers naar unitmanagers betekent, dat er uiteindelijk 6 unitmanagers komen. Bij deze functie hoort een herverdeling van commerciële taken van hoofd verkoop (die inmiddels Fivelingo heeft ingeruild voor een eigen bedrijf) naar directeur en unit-manager. Verhoging loon unitmanager: € 60.000,--. Besparing loon hoofd verkoop: € 46.000,--. Ter realisatie van de modernisering en herstructurering taken werk en leerbedrijf worden 6 trajectbegeleiders ingezet. Vier van deze trajectbegeleiders worden inmiddels begroot, te weten 3 personeelsfunctionarissen en een trajectbegeleider, die zich richt op het begeleid werken. De meerkosten van twee trajectbegeleiders dienen grotendeels bekostigd te worden uit realisatie begeleid werken en detachering. We gaan er echter vanuit, dat, zeker in aanvang, de besparing van € 56.000,-- die door verandering van management en verkoop wordt gerealiseerd in beginsel volledig nodig zal zijn bij de inzet van de twee extra trajectbegeleiders. Conclusie: De verandering van productiebedrijf naar mensontwikkelbedijf zal kostenneutraal verlopen. Uitbreiding werkmeesters en/of meewerkend voormannen behoort niet thuis in deze wijziging. Dit zal indien van toepassing in de normale begroting worden gepresenteerd. Een tweede efficiencyslag moet gemaakt worden door afdeling middelen, die het logistieke proces beter gaat beheren. Inkoop, planning en control zijn de hoofdtaken. Vatten wij de kosten samen, dan komen we tot het volgende beeld: Stijging loonkosten 2 directie leden: € 20.000,-Stijging loonkosten 6 unitmanagers: € 60.000,-Stijging:
€ 80.000,--
Besparing loonkosten manager CCW: Besparing hoofd verkoop: Besparing:
€ 90.000,-€ 46.000,-€136.000,--
Per saldo een besparing van € 56.000,-- die in eerste instantie wordt aangewend voor de extra 2 trajectbegeleiders. Beleidskader 5: Fivelingo en Jobber Arbeidsreïntegratie zullen de organisatiewijziging tenminste kostenneutraal uitvoeren. 5.2. Het personeel Op basis van deze beleidsvoornemens is het niet de verwachting, dat er personele consequenties zullen zijn voor het middenkader, anders dan functiewijziging. Ditzelfde geldt uiteraard ook voor het hoger management en de personeelsfunctionarissen. Uiteraard zal er zeer zorgvuldig worden omgegaan met de individuele belangen van het management. Een sociaal plan is dan ook niet aan de orde bij deze organisatie aanpassing.
Wijziging Wet Sociale Werkvoorziening en organisatiewijziging Fivelingo per 01-01-2008, versie 06-11-2007
21
6. De regie- of sturingsopgave De wetswijziging is erop gericht gemeenten beter in staat te stellen om hun reeds bestaande verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de Wsw invulling te geven door hen meer mogelijkheden te bieden om te sturen op het realiseren van de doelstelling van de wet. Ter bevordering van de regie en sturing wordt er een aantal veranderingen doorgevoerd en instrumenten aangereikt. In het kort komen die op het volgende neer: de rijkssubsidie wordt direct overgemaakt naar gemeenten; de verantwoording richting Rijk wordt straks door individuele gemeenten gedaan; gemeenten moeten individueel wachtlijstbeheer gaan voeren en inzicht in de wachtlijst geven. Met de modernisering van de Wsw wordt een scherper onderscheid gemaakt tussen de beleidsverantwoordelijkheid voor de Wsw en de uitvoerende taken. De gemeente is in alle gevallen verantwoordelijk voor de manier waarop de Wsw wordt uitgevoerd voor de eigen Sw-geïndiceerden. De verantwoordelijkheid voor het beleid kan niet meer worden gedelegeerd aan een privaatrechtelijke rechtspersoon (dus ook niet aan een Sw-uitvoeringsorganisatie). De gemeente of de GR Fivelingo kan haar taken wel mandateren aan een privaatrechtelijke Sw-uitvoerings-organisatie, zoals dat nu ook het geval is. De Swuitvoeringsorganisatie voert haar taken dan uit, maar dit is onder verantwoordelijkheid van de gemeente of de GR Fivelingo. De huidige praktijk binnen de GR Fivelingo laat zien, dat de gemeenten ook nu al een regierol hebben binnen de beleidsvoering Wsw. Immers, de gemeenteraden zijn direct betrokken bij de begroting van de GR Fivelingo en beoordelen daarnaast het jaarverslag en de jaarrekening. Daarnaast legt de GR Fivelingo eens per maand aan het Dagelijks Bestuur en eens per twee maanden aan het Algemeen Bestuur verantwoording af over taakstelling,wachtlijst, wachtlijstbeheer, instroom, uitstroom, begeleid werken, detachering en orderportefeuille. Eens per kwartaal wordt verantwoording afgelegd aan het Dagelijks en Algemeen Bestuur over de financiële situatie van de GR Fivelingo. 6.1. Regie of sturing vanuit de gemeente en de GR Momenteel werken de gemeenten Appingedam, Delfzijl, Loppersum en Ten Boer samen in de gemeenschappelijke regeling (GR) Fivelingo. Een voorwaarde om te kunnen blijven participeren in de GR Fivelingo is, dat de beleidskaders door alle in deze GR participerende gemeenten worden onderschreven. Daarom moet overleg plaatsvinden tussen de gemeenten, waardoor de wensen van alle gemeenten aan bod komen en de aan de raad voorgelegde keuzes kunnen worden toegelicht.
Wijziging Wet Sociale Werkvoorziening en organisatiewijziging Fivelingo per 01-01-2008, versie 06-11-2007
22
De aansturing op de GR zal worden gedaan door vertegenwoordigers van de gemeenten in de personen van wethouders en raadsleden, die zitting hebben in het bestuur van de GR Fivelingo. De vertegenwoordigers van de gemeenten zijn er voor verantwoordelijk, dat het door de raden vastgestelde beleid wordt opgevolgd in de GR. Dit komt overeen met de huidige situatie. Beleidskader 6: De gemeenten besluiten de GR Fivelingo in stand te houden en de uitvoering van de gemoderniseerde Wet sociale werkvoorziening aan de GR Fivelingo op te dragen. De uitvoeringsbesluitvorming wordt gemandateerd aan het bestuur van de GR Fivelingo. Om optimaal gebruik te kunnen maken van Fivelingo zullen de vier gemeenten zoveel als mogelijk gezamenlijk optrekken. Het beleid wordt voorbereid door een ambtelijke werkgroep, samengesteld uit medewerkers van gemeenten en Fivelingo, die wordt aangestuurd door het bestuur van de GR Fivelingo. De voorstellen kunnen op initiatief van Fivelingo of de gemeente(n), of op eigen initiatief worden ontwikkeld. Beleidskader 7: Het Sw-beleid zal worden voorbereid binnen de GR Fivelingo door een ambtelijke werkgroep, waarin de participerende gemeenten, Fivelingo en Jobber Arbeidsreïntegratie BV zullen zijn vertegenwoordigd onder aansturing van bestuur GR Fivelingo. Binnen de modernisering per 1 januari 2008 kan de volgende taakverdeling uitvoering Wsw worden toegepast. Deze taakverdeling versterkt de regierol van de gemeenten en laat de huidige uitvoeringspraktijk zoveel mogelijk in stand. 6.1.1. Regie op beleidskaderniveau De gemeenteraad dient het Sw-beleid vast te stellen. Dit gebeurt in eerste instantie door het vaststellen van de kaders, zoals die zijn opgenomen in deze nota. Doordat de raad de kaders vaststelt, bepaalt zij de richting waarin de uitvoering zich dient te bewegen om het vastgestelde beleid uit te voeren. Dit beleid wordt door de ambtelijke werkgroep vertaald in een beleidsnotitie en een verordening. Deze notitie en verordening worden aan de afzonderlijke gemeenteraden voorgelegd en zij nemen vervolgens afzonderlijk hierover een besluit. Beleidskader 8: De gemeenteraad stelt eerst de kaders vast voor de organisatie en uitvoering van de Wsw. Vervolgens stelt de raad het beleid en de verordening vast.
Wijziging Wet Sociale Werkvoorziening en organisatiewijziging Fivelingo per 01-01-2008, versie 06-11-2007
23
6.1.2. Regie op contractniveau Het vastgestelde beleid moet vervolgens worden ingevuld. De keuze, die moet worden gemaakt, is de keuze tussen het zelf uitvoeren van de Wsw en het opdragen hiervan aan een Sw- uitvoeringsorganisatie. De 4 in de GR Fivelingo vertegenwoordigde gemeenten zijn gezamenlijk eigenaar van een Swuitvoeringsorganisatie en zij hebben haar uitvoering momenteel daar ondergebracht. Daarom ontbreken binnen de afzonderlijke gemeenten de middelen, de infrastructuur en de kennis over de Wsw, die wel aanwezig zijn binnen de GR Fivelingo. Wij stellen voor om van de bestaande constructie gebruik te blijven maken. Dit betekent, dat de gemeenten c.q. de GR Fivelingo de uitvoering van de gemoderniseerde Wsw moet opdragen aan haar Sw- uitvoeringsorganisatie. Beleidskader 9: De GR Fivelingo draagt de uitvoering van de gemoderniseerde Wsw op aan de uitvoeringsorganisatie Fivelingo. De uitkomst van de uitvoering van het Sw-beleid van de gemeenten zal worden vastgelegd in doel- en taakstellingen. De Sw-uitvoeringsorganisatie moet zich jaarlijks hierover verantwoorden. De Sw-uitvoeringsorganisatie zal zich verantwoorden in een jaarverantwoording. In de jaarverantwoording wordt per afzonderlijke gemeente inzichtelijk gemaakt, welke prestaties er zijn geleverd met haar Sw-ers. De gemeenten zijn bevoegd om ook tussentijds informatie op te vragen over de prestaties. Beleidskader 10: De GR Fivelingo maakt per jaar afspraken met de uitvoeringsorganisatie Fivelingo over de doel- en taakstelling (in een jaarplan). De uitvoeringsorganisatie Fivelingo zal hierover per afzonderlijke gemeente verantwoording afleggen bij de GR Fivelingo in een jaarverantwoording (macroniveau). 6.1.3. Regie op werknemerniveau De uitvoering van de Wsw zal binnen de GR Fivelingo worden gehouden en haar Sw-uitvoeringsorganisatie wordt gemandateerd voor het casemanagement (wachtlijstbeheer, het verzorgen van de aanvraag voor herindicatie bij CWI en het bekostigen van begeleid werkenplaatsen). De gemeenten blijven eindverantwoordelijk voor de gemandateerde taken aan de GR Fivelingo, die uitgevoerd worden. Fivelingo zorgt ervoor, dat de sociale kaders centraal staan bij de uitvoering. Fivelingo verantwoordt zich bij de gemeenten alleen op macroniveau (de totale Swpopulatie van de afzonderlijke gemeente), maar is zo nodig ook in staat zich te verantwoorden op het individuele niveau van een Sw-er (micro-niveau). Beleidskader 11: Fivelingo voert de regie op de individuele Sw-werknemer (micro-niveau).
Wijziging Wet Sociale Werkvoorziening en organisatiewijziging Fivelingo per 01-01-2008, versie 06-11-2007
24
Van de Sw-geïndiceerden wordt door Fivelingo vastgesteld, of zij een reëel perspectief hebben op een begeleid werken plaats. Fivelingo maakt naast haar eigen middelen gebruik van Jobber Arbeidsreïntegratie B.V. als een begeleidingsorganisatie voor het zoeken naar een passende begeleid werkenplaats en het verzorgen van begeleiding op de werkvloer. Uiteraard kan de Sw-er aangeven van een andere organisatie gebruik te willen maken. Fivelingo zal de Sw-er hierbij ondersteunen en adviseren. Fivelingo hoeft geen aanbod te doen aan Sw-ers, die schriftelijk hebben aangegeven bij de gemeente dat zij gebruik willen maken van een persoonsgebonden budget (PGB) en dus zelf op zoek zijn naar een Swarbeidsplaats. Beleidskader 12: Fivelingo maakt inzichtelijk welke inspanningen zij verricht en welke uitkomsten op welke termijnen verwacht kunnen worden. 6.2
Een verkenning naar een andere structuur voor de GR in verband met de modernisering Wsw
Binnen de huidige bevoegdheden is zowel bij het Algemeen Bestuur als ook bij het Dagelijks Bestuur de mogelijkheid aanwezig van conflicterende belangen. Immers de huidige bestuurders (lees gemeenten) zijn opdrachtgever en opdrachtnemer. Hoewel er op dit moment door het bestuur en directie geen conflicterende belangen worden gevoeld c.q. gesignaleerd, zou dit in de toekomst door de modernisering een rol kunnen gaan spelen. Daarom is de structuur van Fivelingo en Jobber Arbeidsreïntegratie B.V. op basis van de modernisering Wsw naar de toekomst van belang. Blijft Fivelingo een gemeenschappelijke regeling met een dagelijks en algemeen bestuur of gaat Fivelingo over naar het model van bv. Empatec, waar sprake is van een gemeenschappelijke regeling van deelnemende gemeenten, die een NV heeft opgericht en waar tussen het bestuur van de gemeenschappelijke regeling en de directie van Empatec een raad van commissarissen zit. Deze constructie betekent, dat de gemeente nog steeds dicht bij zit, maar niet gehinderd wordt door dualisme van bestuurders en op deze manier een zuivere regierol kan vervullen middels contractafspraken. Gelet op de moderniseringsvoorstellen, waarbij één van de kernthema’s de regievoering door de gemeente is, dient het duale karakter, waarin bestuurders zich geplaatst zien als opdrachtgever en bestuurder, nader geregeld te worden. Een aantal elementen van praktische aard zijn bij een structuurwijziging van deze aard eveneens meegenomen te weten: inschrijving bij de Kamer van Koophandel in het kader van Europese integratie en het fatsoenlijk onderbrengen van deelnemingen als Jobber Arbeidsreïntegratie BV en eventuele andere joint-ventures.
Wijziging Wet Sociale Werkvoorziening en organisatiewijziging Fivelingo per 01-01-2008, versie 06-11-2007
25
Ten behoeve van de nieuwe juridische structuur zijn een aantal uitgangspunten geformuleerd, waaraan deze moet voldoen. De volgende zaken zijn van belang: - er dient duidelijkheid te worden geschapen over de bevoegdheden en verantwoordelijkheden van bestuurders, in die zin dat formeel dient te worden vastgesteld tot het nemen van welke besluiten zij autonoom bevoegd zijn en wat instemming behoeft van de raden. - de gemeenten moeten verzekerd zijn van een juiste uitvoering van de regeling(en) zoals die aan Fivelingo is opgedragen. - de gemeente moet gevrijwaard worden van buitengewone financiële risico’s. - Fivelingo moet een bestuursconcept hebben, waarbij de aansturing van de onderneming slagvaardig en efficiënt is. Deze punten kunnen worden gehanteerd bij het opzetten en uitwerken van een nieuwe structuur, waarbij opgemerkt moet worden, dat verschillende zaken een nadere uitwerking behoeven binnen een bestek van een half jaar. Het bestuur is in deze autonoom in besluitvorming, maar een besluit ten aanzien van een nieuwe structuur is voorbehouden aan de raden van de vier deelnemende gemeenten. Er zal een diepgaand onderzoek dienen plaats te vinden naar de juridische, financiële en uitvoeringstechnische zaken rondom een nieuwe structuur. Het uiteindelijke voorstel moet zowel door de gemeenten als het bestuur GR Fivelingo, ondernemingsraad Fivelingo en AVA en RvC van Jobber Arbeidsreïntegratie B.V. worden omarmd. Het streven moet zijn om de besluitvorming rond een structuurwijziging vóór 1 januari 2009 te doen plaatsvinden. Beleidskader 13: De GR Fivelingo krijgt opdracht om een nader onderzoek in te stellen naar een structuurwijziging om een duidelijker scheiding te waarborgen tussen opdrachtgever en opdrachtnemer.
Wijziging Wet Sociale Werkvoorziening en organisatiewijziging Fivelingo per 01-01-2008, versie 06-11-2007
26
7. De financiële opgave Naast de sociale- en regieopgave ligt er een financiële opgave voor de gemeenten. De financiële opgave is gericht op het behalen van de sociale ambities binnen de wettelijke mogelijkheden en de door het Rijk verstrekte financiële middelen. Op verschillende beleidsterreinen is er sprake van decentralisatie van financiële risico’s van de rijksoverheid naar de gemeente. Dit legt extra druk op de gemeenten en de bestuurders van uitvoeringsorganisaties om de exploitatie kostendekkend te krijgen dan wel te houden. De financiële opgave wordt beschreven langs de volgende lijnen: De specifieke financiële situatie van Gemeenschappelijke Regelingen. De toegenomen financiële sturingsruimte (door het lumpsumbudget). Het beperken van de financiële risico’s. 7.1 De specifieke financiële situatie van een GR De Wsw-budgetten worden per 1 januari 2008 door het Rijk overgemaakt aan de gemeenten. Met deze budgetten gaan de gemeenten de uitvoering van de Wsw financieren. De uitvoering van de Wsw moet de gemeente na de modernisering niet meer gaan kosten dan de optelsom van enerzijds het Wsw-budget, dat vanuit het Rijk wordt verstrekt aan de gemeente, en anderzijds de huidige gemeentelijke bijdrage. De modernisering van de Wsw dient voor de gemeente budgettair neutraal te zijn. Beleidskader 14: De modernisering van de Wsw dient voor de gemeente budgettair neutraal te geschieden. De gemeenten dragen er na de modernisering individueel zorg voor, dat zij verantwoording (kunnen) afleggen over de eigen (Sw-) prestaties. In een GR zal de gemeente de subsidie niet zonder meer zelf, naar eigen goeddunken, kunnen inzetten. Binnen de GR zijn meerjarige financiële afspraken gemaakt, die ondanks de komende wetswijzigingen, gewoon blijven bestaan. Als de voorstellen voor de modernisering van de Wsw door de Kamers komen, gaat het Wsw-budget zoals gezegd naar de gemeente. Wanneer de raden van de participerende gemeenten besluiten, dat zij blijven samenwerken binnen de GR Fivelingo, dan zullen alle middelen die het Rijk verstrekt ten behoeve van de Wsw, door de gemeente beschikbaar worden gesteld aan Fivelingo. Fivelingo draagt zorg voor de kwantitatieve, kwalitatieve en efficiënte uitvoering, ook voor de Sw-ers geplaatst bij andere Sw-uitvoeringsorganisaties en/ of begeleidingsorganisaties.
Wijziging Wet Sociale Werkvoorziening en organisatiewijziging Fivelingo per 01-01-2008, versie 06-11-2007
27
Bedrijfsmatig is dit voldoende afgedekt door een goede kostenbeheersing en een adequaat inkoop- en investeringsbeleid. Ten aanzien van de menselijke component van de uitvoering van de Wsw zorgt Fivelingo ervoor, dat er zoveel mogelijk mensen in de Wsw aan de slag kunnen, een zo kort mogelijke wachtlijst is en zoveel mogelijk doorstroming plaatsvindt naar reguliere arbeidsplaatsen. Juist die menselijke component is een belangrijk onderdeel van de modernisering van de Wsw. Beleidskader 15: De gemeenten stellen de middelen, die zij van het Rijk ontvangen ten behoeve van de Wsw, beschikbaar aan de Fivelingo,voor de best mogelijke koppeling van de arbeidsmarkt aan de doelgroep. De verantwoording, die de gemeente over het Wsw-budget moet afleggen, gebeurt nu door Fivelingo. Daar Fivelingo over het Wsw-budget zal beschikken zal zij zich moeten verantwoorden over haar (verwachte) uitgaven. Fivelingo dient de financiële prestaties van individuele gemeenten zichtbaar te maken, juist ook vanwege het feit, dat mede op basis van die prestaties de subsidie wordt vastgesteld. Beleidskader 16: Per jaar worden er door het bestuur van de GR Fivelingo met de uitvoeringsorganisatie Fivelingo afspraken gemaakt over de financiële doelen taakstellingen (in een jaarbegroting) en wordt er door Fivelingo per afzonderlijke gemeente verantwoording afgelegd. 7.2 De toegenomen financiële sturingsruimte door het lumpsumbudget Het Wsw-budget blijft een apart budget, dat alleen kan worden ingezet voor Sw-ers. Gemeenten ontvangen een lumpsumbudget, waarmee tenminste een minimum aantal Sw-arbeidsplaatsen moet worden gefinancierd (taakstelling). Het is aan Fivelingo te bepalen hoeveel budget voor elke Sw-er wordt ingezet. Als Sw-plaatsen gerealiseerd worden met minder dan het gemiddeld beschikbare budget, ontstaat er ruimte om voor moeilijkere groepen meer dan het gemiddeld beschikbare budget in te zetten. Het is dus van belang, dat Fivelingo stuurt op de kosten per Sw-plaats. Wanneer Fivelingo erin slaagt door effectief en efficiënt te handelen méér Swplaatsen te realiseren dan de taakstelling, zal zij het overschot op het lumpsum budget besteden aan de wachtlijst. Daarnaast zal het overschot worden besteed aan de opbouw van een bepaald reserveniveau en mensontwikkelinstrumenten. Wanneer de wachtlijst is opgelost en het maximum niveau van de reserves van de Sw-uitvoeringsorganisatie is bereikt, het mensontwikkelinstrumentarium op peil is, zal het overgebleven bedrag via een verdeelsleutel (overeenkomstig de verdeling van het aantal Sw-ers per gemeente) worden terugbetaald aan de deelnemende gemeenten. Beleidskader 17: De GR Fivelingo stelt een maximaal gemiddeld bedrag vast per SE, dat mag worden uitgegeven aan één Sw-er.
Wijziging Wet Sociale Werkvoorziening en organisatiewijziging Fivelingo per 01-01-2008, versie 06-11-2007
28
7.3 Het beperken van financiële risico’s Individuele gemeenten krijgen bij het budget een taakstelling voor de eigen Sw-ers en worden hier ook op afgerekend door het Rijk. Wanneer een Sw-er niet binnen één jaar een passend aanbod heeft gekregen, moet de gemeente het geld voor die Sw-er in principe weer terugbetalen aan het Rijk. Wanneer de gemeente echter al wel aan de gemeentelijke taakstelling (een vooraf vastgesteld aantal arbeidsplaatsen in de Wsw, uitgedrukt in SE) heeft voldaan en tevens haar gehele budget hieraan heeft besteed, vindt er geen terugbetaling plaats. Het is dan ook zaak, dat Fivelingo er voor zorg draagt, dat de gemeenten aan haar taakstellingen voldoen. Gemeenten, die in een uitvoeringsjaar gebruik willen maken van een eenmalige uitruil van taakstellingen, kunnen hiervoor een gezamenlijk verzoek indienen bij het ministerie. Tot dusverre werden deze verzoeken tot intercollegiale ruil altijd op het niveau van de GR geregeld en werd taakstelling uitgeruild tussen GR-verbanden onderling. In de nieuwe systematiek waarin individuele gemeenten Wsw-budget ontvangen, kan een gezamenlijk verzoek tot het uitwisselen van taakstelling alleen door individuele gemeenten gedaan worden. Dit geldt voor gemeenten die binnen een GR-verband samenwerken, gemeenten uit verschillende GR-verbanden of gemeenten die de Wsw zelfstandig uitvoeren. Het voordeel van het samenwerken in de GR Fivelingo is, dat één Sw-uitvoeringsorganisatie het overzicht van de taakstellingen heeft en ook weet tussen welke gemeenten de mogelijke uitruil kan plaatsvinden. Hierdoor heeft Fivelingo een extra middel, waarmee zij er voor kan zorgen, dat iedere gemeente aan haar taakstelling voldoet. Beleidskader 18: Fivelingo zal er voor zorgen dat de gemeente(n) aan haar taakstelling voldoet en eventueel noodzakelijke uitruil tussen de gemeenten regelen. 7.3.1. Persoonsgebonden budget (PGB) Begeleid Werken De Sw-er, die begeleid wil gaan werken, kan, zoals uit het vorige hoofdstuk naar voren is gekomen, aanspraak maken op een PGB Begeleid Werken. Op PGB kan aanspraak worden gemaakt door personen, die bovenaan de wachtlijst staan en aan de beurt zijn voor plaatsing, en door Sw-werknemers, die hun huidige werkplek willen verruilen voor een begeleid werkenplek. Voorwaarde is, dat de Sw-er zelf een werkgever aandraagt, en een begeleidingsorganisatie voor het verzorgen van de begeleiding op de werkvloer. Verder geldt, dat de totale kosten van de subsidie aan de werkgever en de vergoeding aan de begeleidingsorganisatie niet hoger mogen zijn dan het gemiddelde budget, dat beschikbaar is voor een Sw-plaats. Is dat wel het geval, dan mag Fivelingo de plek wel financieren, maar is hiertoe niet verplicht.
Wijziging Wet Sociale Werkvoorziening en organisatiewijziging Fivelingo per 01-01-2008, versie 06-11-2007
29
Als een Sw-er gebruik wil maken van het PGB dan is het in principe aan die Sw-er om zelf een werkgever te zoeken. De mogelijkheid wordt evenwel ook geboden, dat hij Fivelingo kan verzoeken om hiervoor een door hem aangewezen begeleidingsorganisatie in te schakelen. De gemeenteraden zullen in de verordening nadere regels stellen over de wijze, waarop de gemeenten vorm geven aan het PGB Begeleid Werken. Eén van die regels moet betrekking hebben op de manier, waarop de hoogte van de subsidie aan de werkgever dient te worden vastgesteld. Wanneer de gemeenteraden er voor kiezen om Fivelingo de regie op de individuele Sw-er te laten uitvoeren, dan zal de verantwoordelijkheid omtrent de PGB’s komen te liggen bij Fivelingo. Immers, zij beheert ook de wachtlijsten. De verordening zal worden voorbereid door de ambtelijke werkgroep. Beleidskader 19: De gemeenteraden stellen de nadere regels omtrent de PGB Begeleid Werken vast en dragen Fivelingo op, de PGB Begeleid Werken uitvoering op zich te nemen.
7.3.2. Bezwaar en beroep De Sw-ers kunnen bij de gemeente een bezwaar maken en in beroep gaan tegen een beslissing van Fivelingo. Fivelingo zal deze bezwaren behandelen en de gemeente hierover adviseren. Wanneer het bezwaar gegrond wordt verklaard, betaalt Fivelingo de boete. Bij een klacht van een wachtlijstkandidaat over de plaatsing, kan een rechter bepalen, dat de gemeente de wachtlijstkandidaat direct een dienstbetrekking moet aanbieden. Ongeacht of de gemeente hiervoor ruimte heeft in het Sw-budget. Fivelingo draagt er dan zorg voor, dat er direct een dienstbetrekking wordt aangeboden. Beleidskader 20: Fivelingo staat garant voor de risico’s, die voortkomen uit bezwaar en beroep.
Wijziging Wet Sociale Werkvoorziening en organisatiewijziging Fivelingo per 01-01-2008, versie 06-11-2007
30
8. Conclusies en samenvatting: In deze beleidsnotitie zijn voorstellen gedaan waarmee wij, het dagelijks en algemeen bestuur, directie, management en ondernemingsraad, de gemoderniseerde Wsw invulling willen geven binnen onze GR Fivelingo e.o. Er wordt vanuit gegaan, dat de gemeenten blijven samenwerken in de GR Fivelingo. Bij de individuele gemeenten ontbreekt de kennis en infrastructuur m.b.t. de Wsw. De gemeenten zijn gezamenlijk eigenaar van de GR Fivelingo en haar Swuitvoeringsorganisatie en haar reïntegratiebedrijf Jobber die, tot nu toe goede resultaten hebben laten zien. Het werken binnen de GR Fivelingo samen met Jobber Arbeidsintegratie BV biedt o.a. : - versterking van de doelstelling (voor de mensen in trajecten bij Jobber BV zijn werkleerplekken nodig, die Fivelingo biedt; voor Fivelingo bemiddelt Jobber BV naar de arbeidsmarkt, terwijl de bemiddeling van uitkeringsgerechtigden van de gemeenten vraagt om dezelfde combinatie van plaatsings- en werkleerbedrijf); - een totaal overzicht waardoor uitruil van taakstelling kan plaatsvinden, - een groter ‘afzetgebied’ voor de Sw-ers; - het beter kunnen dragen van de (financiële) risico’s, - delen van kennis tussen gemeenten, - aanwezige kennis en infrastructuur ten aanzien van de Wsw en reïntegratie en bemiddeling. Zoals uit deze nota naar voren komt, wordt er voorgesteld dat de gemeenten de uitvoering van de Wsw mandateren aan Fivelingo. Als Fivelingo verantwoordelijk wordt voor de totale uitvoering van de gemoderniseerde Wsw en de daarmee gepaarde (financiële) risico’s, zal zij ook over de financiële middelen moeten beschikken, die de gemeenten ontvangen vanuit het Rijk ten behoeve van de Wsw. Door de GR Fivelingo en de gemeenten wordt een (tijdelijke) ambtelijke werkgroep ingesteld, die het gemeentelijke Wsw-beleid (op initiatief van Fivelingo en de gemeente (n) of eigen initiatief) zal uitwerken en dit vervolgens ter besluit zal voordragen aan de gemeenten en de GR Fivelingo. Deze ambtelijke werkgroep zal bestaan uit vertegenwoordigers van de participerende gemeenten en Fivelingo en zal worden aangestuurd door de GR Fivelingo. De gemeenten voeren de regie op beleidskaderniveau, de GR Fivelingo op contractniveau en Fivelingo op werknemers-/uitvoeringsniveau. De wetswijziging Wsw, zoals deze per 1 januari 2008 ingevoerd zal worden, kent drie belangrijke thema’s die directe invloed hebben op de uitvoering door Fivelingo, nl.: - regie en financiën naar de gemeenten - wachtlijstbeheer - keuzevrijheid voor het individu
Wijziging Wet Sociale Werkvoorziening en organisatiewijziging Fivelingo per 01-01-2008, versie 06-11-2007
31
Wij vinden het wenselijk dat de gemeenten en Fivelingo een aantal zaken per 1 januari 2008 praktisch te regelen, namelijk: -
-
-
voorkoming liquiditeitsproblemen door directe doorstorting van de rijkssubsidie aan Fivelingo (ook voor SW-medewerkers bij andere SWuitvoeringsorganisaties) wachtlijstbeheer door Fivelingo; het schap is ingericht om via geautomatiseerde bestanden de wachtlijst te bewaken en verantwoording af te leggen, maar stuurt ook in haar interne bedrijfsvoering op deze variabelen. voor Wsw-werknemers en potentiële Wsw werknemers wordt een trajectplan gemaakt, dit impliceert dat er individuele keuzes gemaakt kunnen worden.
Uit deze notitie mag ook duidelijk blijken, dat voor Fivelingo en Jobber BV een koers wijziging noodzakelijk is. Er dient meer aandacht te worden gegeven aan doorstroom en uitstroom en dus aan mensontwikkeling. Daarnaast dienen de processen van Fivelingo en Jobber nog beter op elkaar te worden afgestemd om zowel aan de Swmedewerkers als aan de uitkeringsgerechtigden van sociale diensten een nog betere dienstverlening te kunnen bieden met betrekking tot uitstroom en reïntegratie naar reguliere dienstbetrekkingen. Door deze aanpassingen kunnen Fivelingo en Jobber BV ook het ideale arbeidsmarktinstrument voor deze regio blijven in samenwerking met sociale diensten (ISD en Ten Boer), CWI en UWV. Daarnaast is interne doorstroom ook noodzakelijk om een diversiteit aan afdelingen en werksoorten te houden, zodat de Sw-medewerker zijn kwaliteiten en capaciteiten optimaal kan benutten. Uiteraard heeft die diversiteit aan afdelingen en werksoorten ook een grote meerwaarde voor uitstroom en begeleiding voor andere doelgroepen, zoals cliënten van de sociale diensten en UWV.
Wijziging Wet Sociale Werkvoorziening en organisatiewijziging Fivelingo per 01-01-2008, versie 06-11-2007
32
9. Samenvatting Beleidskaders Op basis van deze notitie dienen zoals reeds genoemd in deze notitie de volgende beleidskaders te worden vastgesteld. Beleidskader 1: De vaardigheden van iedere Sw-er moeten dusdanig worden bevorderd, dat hij/zij zal uitkomen op zijn persoonlijk hoogst mogelijke ‘vorm’ van arbeidsdeelname. Beleidskader 2: Fivelingo zal iedere Sw-er die een jaar op de wachtlijst is geplaatst, binnen dat jaar een passend aanbod doen. Beleidskader 3: Fivelingo en Jobber zullen als een breed ‘mensontwikkelbedrijf’ en ‘plaatsingsbedrijf’ moeten kunnen worden ingezet, waarbij samenhang tussen Wsw, WWB en WMO uitgangspunt is. Beleidskader 4: Fivelingo en Jobber Arbeidsreïntegratie B.V. zullen de organisatiestructuur wijzigen om een breed mensontwikkel- en plaatsingbedrijf en arbeidsmarktinstrument te zijn voor SW-medewerkers en andere doelgroepen van UWV, ISD, sociale diensten, CWI en bedrijfsleven. Beleidskader 5: Fivelingo en Jobber arbeidsreïntegratie B.V. zullen de organisatiewijziging tenminste kostenneutraal uitvoeren. Beleidskader 6: De gemeenten besluiten de GR Fivelingo in stand te houden en de uitvoering van de gemoderniseerde Wet sociale werkvoorziening aan de GR Fivelingo op te dragen. De uitvoeringsbesluitvorming wordt gemandateerd aan het bestuur van de GR Fivelingo. Beleidskader 7: Het Sw-beleid zal worden voorbereid binnen de GR Fivelingo door een ambtelijke werkgroep, waarin de participerende gemeenten, Fivelingo en Jobber Arbeidsreïntegratie BV zullen zijn vertegenwoordigd, onder aansturing van het bestuur GR Fivelingo. Beleidskader 8: De gemeenteraad stelt eerst de kaders vast voor de organisatie en uitvoering van de Wsw. Vervolgens stelt de raad het beleid en de verordening vast. Beleidskader 9: De GR Fivelingo draagt de uitvoering van de gemoderniseerde Wsw op aan de uitvoeringsorganisatie Fivelingo
Wijziging Wet Sociale Werkvoorziening en organisatiewijziging Fivelingo per 01-01-2008, versie 06-11-2007
33
Beleidskader 10: De GR Fivelingo maakt per jaar afspraken met de uitvoeringsorganisatie Fivelingo over de doel- en taakstelling (in een jaarplan). De uitvoeringsorganisatie Fivelingo zal hierover per afzonderlijke gemeente verantwoording afleggen bij de GR Fivelingo in een jaarverantwoording (macroniveau). Beleidskader 11: Fivelingo voert de regie op de individuele Sw-werknemer (micro-niveau). Beleidskader 12: Fivelingo maakt inzichtelijk welke inspanningen zij verricht en welke uitkomsten op welke termijnen verwacht kunnen worden. Beleidskader 13: De GR Fivelingo krijgt opdracht om een nader onderzoek in te stellen naar een structuurwijziging om een duidelijker scheiding te waarborgen tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. Beleidskader 14: De modernisering van de Wsw dient voor de gemeente budgettair neutraal te geschieden. Beleidskader 15: De gemeenten stellen de middelen, die zij van het Rijk ontvangen ten behoeve van de Wsw, beschikbaar aan de Fivelingo,voor de best mogelijke koppeling van de arbeidsmarkt aan de doelgroep. Beleidskader 16: Per jaar worden er door het bestuur van de GR Fivelingo met de uitvoeringsorganisatie Fivelingo afspraken gemaakt over de financiële doelen taakstellingen (in een jaarbegroting) en wordt er door Fivelingo per afzonderlijke gemeente verantwoording afgelegd. Beleidskader 17: De GR Fivelingo stelt een maximaal gemiddeld bedrag vast per SE dat mag worden uitgegeven aan één Sw-er. Beleidskader 18: Fivelingo zal er voor zorgen dat de gemeente(n) aan haar taakstelling voldoet en eventueel noodzakelijke uitruil tussen de gemeenten regelen. Beleidskader 19: De gemeenteraden stellen de nadere regels omtrent de PGB Begeleid Werken vast en dragen Fivelingo op, de PGB Begeleid Werken uitvoering op zich te nemen. Beleidskader 20: Fivelingo staat garant voor de risico’s die voortkomen uit bezwaar en beroep.
Wijziging Wet Sociale Werkvoorziening en organisatiewijziging Fivelingo per 01-01-2008, versie 06-11-2007
34
10. Vervolgtraject Op 21 november 2007 is een voorlichting gepland voor de gemeenteraden, colleges en beleidsambtenaren om deze notitie toe te lichten. De directie van Fivelingo en Jobber is tevens beschikbaar om tijdens de behandeling in de diverse raadscommissies van de deelnemende gemeenten aanwezig te zijn om indien nodig toelichting te verstrekken op de notitie.
Appingedam, 10 oktober 2007
Wijziging Wet Sociale Werkvoorziening en organisatiewijziging Fivelingo per 01-01-2008, versie 06-11-2007
35
Bijlage I: Lijst van afkortingen
AB AWBZ BW DB GR ISD PGB SE Sw-er(s) Sw-werknemer Wgr Wi Wmo Wsw Wwb
Algemeen Bestuur Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten Begeleid Werken Dagelijks Bestuur Gemeenschappelijke Regeling Intergemeentelijke Sociale Dienst Persoonsgebonden budget Standaardeenheid; Sw-arbeidsplaats van 36 uur per week Persoon met een indicatie voor de Wsw (het gaat zowel om Swgeïndiceerden, die op de wachtlijst staan, als om Swwerknemers). Persoon met een indicatie voor de Wsw die werkzaam is binnen het kader van de Wsw (zowel binnen de Sw-uitvoeringsorganisatie als in dienst van een reguliere werkgever). Wet gemeenschappelijke regelingen Wet inburgering Wet maatschappelijke ondersteuning Wet sociale werkvoorziening Wet werk en bijstand
Wijziging Wet Sociale Werkvoorziening en organisatiewijziging Fivelingo per 01-01-2008, versie 06-11-2007
36