WIJ ZIJN SLAVEN DE SLAAF IN HET OUDE TESTAMENT Twee soorten slaven In Israël kende men twee soorten slaven: de Kaänitische slaaf en de Israëlitische slaaf. 1.
De Kanaänitische slaaf. Anders gezegd: de buitenlandse slaaf. Dat is de niet-Israëlitische slaaf. Hij werd door het Woord van God, door de Torah, de wet, beschermd tegen elke vorm van lichamelijk geweld. “Wanneer iemand het oog van zijn slaaf, of het oog van zijn slavin, raakt en het vernielt, zal hij hem om zijn oog vrijlaten. En indien hij een tand van zijn slaaf, of een tand van zijn slavin, uitslaat, zal hij hem om zijn tand vrijlaten.” (Exodus 21:26,27) De hier genoemde slaaf is niet een Israëlitische, die zich uit armoede aan een van zijn broeders verkocht heeft. Het gaat hier over een slaaf die niet tot het eigen volk behoort.
2.
De Israëlitische slaaf. Als iemand verarmde en niet meer voor zijn gezin kon zorgen, of als iemand gestolen had en het gestolene niet kon vergoeden, kon hij zich “vrijwillig” verkopen. Deze slavernij kon slechts maximaal 6 jaar duren. Zodra het sabbatsjaar aanbrak, moesten deze slaven in vrijheid gesteld worden. Als je dus bijvoorbeeld halverwege de zeven jaar naar het sabbatsjaar slaaf werd, was je na enkele jaren al weer een vrij mens.
Deze slaven hadden echter de mogelijkheid om, als zij dat zelf graag wilden, te kiezen voor levenslange slavernij. “Wanneer gij een Hebreeuwse slaaf koopt, zal hij zes jaar dienen, maar in het zevende jaar zal hij om niet als een vrij man weggaan. Indien hij alleen gekomen is, zal hij alleen weggaan; indien hij gehuwd was, dan zal zijn vrouw met hem weggaan. Indien zijn heer hem een vrouw gegeven heeft en zij hem zonen of dochters gebaard heeft, zal de vrouw met haar kinderen het eigendom blijven van haar heer, en hij zal alleen weggaan. Maar indien de slaaf nadrukkelijk zegt: ik heb mijn heer, mijn vrouw en mijn kinderen lief, ik wil niet als vrij man weggaan, dan zal zijn heer hem
bij de goden brengen, hij zal hem bij de deur of de deurpost brengen, en zijn heer zal zijn oor met een priem doorboren en hij zal hem voor altijd dienen.” (Exodus 21:2-6) Er was zelfs een verordening, dat als een slaaf (ongeacht of het om een Kanaänitische slaaf of een Hebreeuwse slaaf ging) weggevlucht was van zijn heer, dat je hem dan niet aan zijn meester mocht uitleveren. “Gij zult een slaaf, die van zijn meester naar u gevlucht is, niet aan zijn meester uitleveren; bij u, in uw midden, mag hij blijven waar hij verkiest, in een uwer steden, waar het hem goeddunkt; gij zult hem niet hard behandelen.” (Deuteronomium 23:15,16) Over de Israëlische slaven lezen wij eerst: “Wanneer uw broeder verarmt bij u en zich aan u verkoopt, dan zult gij hem geen slavenarbeid laten verrichten. Als een dagloner, als een bijwoner zal hij bij u zijn; tot het jubeljaar zal hij bij u arbeiden. Dan zal hij van u weggaan, hij met zijn kinderen, en naar zijn geslacht terugkeren en hij zal het bezit zijner vaderen terugkrijgen. Want zij zijn mijn knechten, die Ik uit het land Egypte heb geleid: zij zullen niet verkocht worden, zoals men een slaaf verkoopt. Gij zult niet met hardheid over hem heersen, maar gij zult voor uw God vrezen.” (Leviticus 25:39-43) Vervolgens lezen wij over de Kanaänitische slaven, dat die voor altijd tot slaven zullen zijn en nooit vrijgelaten hoeven worden. Wel wordt gezegd, dat niet met hardheid over hen geheerst mag worden: “Doch uw slaaf of slavin, die gij houdt, zullen zijn uit de volken rondom u; uit hen zult gij een slaaf of slavin kopen. Ook uit de kinderen der bijwoners die bij u vertoeven, uit hen zult gij ze kopen en uit hun geslacht, dat bij u is, dat zij in uw land hebben voortgebracht, en zij zullen uw bezit zijn; gij zult hen aan uw kinderen na u tot een erfenis geven, zodat zij in hun bezit overgaan; voor altoos zult gij hen in dienst houden, maar over uw broeders, de Israëlieten, zult gij niet, de een over de ander, met hardheid heersen.” (Leviticus 25:44-46) De slaaf door keuze Nu was op het volk Israël het beeld van de vrijwillige slaaf van toepassing: “Maar indien de slaaf nadrukkelijk zegt: ik heb mijn heer, mijn vrouw en mijn kinderen lief, ik wil niet als vrij man weggaan, dan zal zijn heer hem bij de goden brengen, hij zal hem bij de deur of de deurpost brengen, en
zijn heer zal zijn oor met een priem doorboren en hij zal hem voor altijd dienen.” (Exodus 21:5,6) Alle Israëlieten waren ‘slaven’ De Israëlieten hebben bij de Sinai tegen God gezegd, dat zij Hem van harte liefhebben, voor altijd bij Hem willen zijn en voor altijd Zijn slaven willen zijn. Als “vrijwillige” slaven hebben zij op zich genomen Hem te gehoorzamen en Hem te dienen. Dat is: Zijn geboden uit de Torah uit te voeren en te doen wat Hij van hen vraagt. Dit beeld wordt later in het Nieuwe Testament ook voor de gelovigen gebruikt. Zij zijn vrijwillige slaven van God en van de Here Jezus. Zij hebben Zijn liefde beantwoord met hun liefde en vrijwillig op zich genomen Hem te dienen en gehoorzaam te zijn aan Zijn opdrachten.
DE SLAAF IN HET NIEUWE TESTAMENT Hoewel in de volgende teksten het woord ‘slaaf’ niet voorkomt, willen wij deze woorden juist lezen in verband met de geestelijke slavernij van de gelovige. „Als u nu met Christus uit de dood bent opgewekt, streef dan naar wat boven is, waar Christus zit aan de rechterhand van God. Richt u op wat boven is, niet op wat op aarde is. U bent immers gestorven, en uw leven ligt met Christus verborgen in God. En wanneer Christus, uw leven, verschijnt, zult ook u, samen met hem, in luister verschijnen.” (Colossenzen 3:1-4) NBG: „Indien gij dan met Christus opgewekt zijt, zoekt de dingen, die boven zijn, waar Christus is, gezeten aan de rechterhand Gods. Bedenkt de dingen, die boven zijn, niet die op de aarde zijn. Want gij zijt gestorven en uw leven is verborgen met Christus in God. Wanneer Christus verschijnt, die ons leven is, zult ook gij met Hem verschijnen in heerlijkheid.”
Voorwaarde U bent met Christus gestorven = u bent dood, u bent aan het kruis van de Here Jezus gestorven. U bent met Christus uit de dood opgewekt = u bent uit Zijn graf opgestaan. Uw leven ligt met Christus verborgen in God. Opdracht U moet streven naar wat ‘boven’ is - u moet dit zoeken U moet u richten op wat boven is - denk aan wat boven is Belofte Dan zult u delen in de heerlijkheid van de Here Jezus bij Zijn komst. Gelovigen zijn niet langer slaven van de zonde „Immers, we weten dat ons oude bestaan met hem gekruisigd is omdat er een einde moest komen aan ons zondige leven: we mochten niet langer slaven van de zonde zijn.” (Romeinen 6:6) „Maar God zij gedankt: u was slaven van de zonde, maar nu gehoorzaamt u van ganser harte de leer waaraan u zich hebt toevertrouwd.” (Romeinen 6:17) „Toen u nog slaven van de zonde was, was u niet gebonden aan de gerechtigheid.” (Romeinen 6:20) Slavernij maakt angstig/geeft problemen „U hebt de Geest niet ontvangen om opnieuw als slaven in angst te leven, u hebt de Geest ontvangen om Gods kinderen te zijn, en om hem te kunnen aanroepen met ‘Abba, Vader’.” (Romeinen 8:15) Sommige christenen keren terug tot een zekere slavernij „Hoe is het dan toch mogelijk dat u die God hebt leren kennen, meer nog, door God gekend bent, u opnieuw tot die zwakke, armzalige machten wendt en u daaraan als slaven onderwerpen wilt?” (Galaten 4:9)
Wat bedoelt de Bijbel met slavernij? „Ze beloven vrijheid, maar zijn zelf slaven van het verderf, want waar men door beheerst wordt, daarvan is men slaaf.” (2 Petrus 2:19) Elke verslaving maakt een slaaf van je! Het maakt niet uit waaraan je verslaafd bent. Als je verslaafd bent, ben je een slaaf en geen vrij mens!
Verschillende vormen van slavernij onder de gelovigen 1.
Je kunt verslaafd zijn aan de negatieve kanten van je karakter. Onvriendelijk, ellebogenwerk,
„Laat dus wat aards in u is afsterven: ontucht, zedeloosheid, hartstocht, lage begeerten en ook hebzucht-hebzucht is afgoderij-, want om deze dingen treft Gods toorn degenen die hem ongehoorzaam zijn. Vroeger hebt u ook die weg gevolgd en zo geleefd, maar nu moet u alles wat slecht is opgeven: woede en drift, vloeken en schelden. Bedrieg elkaar niet, nu u de oude mens en zijn leefwijze afgelegd hebt en de nieuwe mens hebt aangetrokken, die steeds vernieuwd wordt naar het beeld van zijn schepper en zo tot inzicht komt.” (Colossenzen 3:5-10) NBG: „Doodt dan de leden, die op de aarde zijn: hoererij, onreinheid, hartstocht, boze begeerte en de hebzucht, die niet anders is dan afgoderij, om welke dingen de toorn Gods komt. Daarin hebt ook gij eertijds gewandeld, toen gij erin leefdet. Maar thans moet ook gij dit alles wegdoen: toorn, heftigheid, kwaadaardigheid, laster en vuile taal uit uw mond. Liegt niet meer tegen elkander, daar gij de oude mens met zijn praktijken afgelegd, en de nieuwe aangedaan hebt, die vernieuwd wordt tot volle kennis naar het beeld van zijn Schepper.” Zó moet het: „Omdat God u heeft uitgekozen, omdat u zijn heiligen bent en hij u liefheeft, moet u zich kleden in innig medeleven, in goedheid, bescheidenheid, zachtmoedigheid en geduld. Verdraag elkaar en vergeef
elkaar als iemand een ander iets te verwijten heeft; zoals de Heer u vergeven heeft, moet u elkaar vergeven. En bovenal, kleed u in de liefde, dat is de band die u tot een volmaakte eenheid maakt. Laat in uw hart de vrede van Christus heersen, want daartoe bent u geroepen als de leden van één lichaam. Wees ook dankbaar.” (Colossenzen 3:12-15) 2.
Je kunt verslaafd zijn aan TV en PC en MOBIELTJE.
In het blad Idea van de Evangelische Alliantie las ik het volgende: 2020: Iedereen verslaafd Wat doet de wereld om de kerk heen met de kerk zelf? En betekenen veranderingen in onze cultuur iets voor ons gemeente-zijn? Het volgen van algemene trends en ontwikkelingen kunnen helpen in het denken hierover. Aan het begin van deze zomer publiceerde ICT-bedrijf Sogeti het eerste Nederlandse onderzoek naar 'The App Effect' (application software. bepaalde functionaliteit (bijvoorbeeld App Buienradar zodat je weet waar het wanneer regent). Nu al blijkt uit onderzoek dat 60% van de iPad-gebruikers het apparaat mee naar bed neemt. Bij vrienden of familie pakt 44% zijn i-Pad erbij tijdens een gesprek en 58% zijn smartphone. Het mag misschien heftig klinken dat iedereen in 2020 volledig app-verslaafd is, maar tegen die tijd heeft iedereen bewust of onbewust de app als verlengstuk van de zintuigen, volgens het bedrijf. Dan zijn informatiegedrag en gewoon gedrag niet meer van elkaar te onderscheiden. Andere media stonden altijd op afstand, maar door de komst van apps staat alleen het individu centraal, Of anders gezegd, iedereen en alles wordt een medium. De auto, de koelkast, de kerk, de voorganger en de mens. Vincenza La Porta” In het zelfde blad: TWITTEREN IN DE KERK Het is helemaal 'in' om te twitteren. Politici komen ermee in het nieuws en ook voor kerken zijn er mogelijkheden om Twitter in te zetten. Waar moet
je dan aan denken? Wat heb je nodig en wat doe je wel en niet? Acht vragen en antwoorden over twitteren in de kerk. Wat is een Twitterdienst? Dit jaar zijn inmiddels vier reguliere twitterdiensten gehouden, waarbij kerkgangers werden uitgenodigd hun smartphone mee te nemen en tijdens de kerkdienst te twitteren. In de Pauluskerk in Wezepe werd op 13 maart de eerste twitterdienst georganiseerd, daarna volgde een kerk in Capelle aan den IJssel. De dienst of viering is zoals gewoonlijk, maar door het gebruik van Twitter ontstaat er mogelijkheid tot interactiviteit. In de Hooglandse kerk in Leiden twitterden studenten bijvoorbeeld driftig rond het thema vertrouwen en in Utrecht stond de rol van sociale media en verbinding centraal in een twitterdienst. Waarom zou ik twitteren in de kerk? Kerkgangers hebben de neiging negatief tegenover technologie in de kerk te staan. Ten onrechte. Op smartphones (of iPads, tablets) kunnen net zo goed bijbelapplicaties en liederenboeken staan, waardoor ze van meerwaarde zijn voor geloofsbeleving en -verdieping. We moeten af van het stigma dat op je telefoon kijken betekent dat je niet geïnteresseerd bent in je naaste. Een telefoon is een communicatiemiddel, een naslagwerk en natuurlijk, ook handig voor tijdverdrijf. Argumenten om Twitter te gebruiken: •
Je hebt de mogelijkheid om direct te horen wat kerkgangers vinden en je kunt er onmiddellijk op reageren.
•
Je kunt je inspiratie delen en mogelijk heeft dit een positief effect op de beleving van andere gemeenteleden: het is een bindmiddel pur sang.
•
Het is een evangelisatiemiddel: 'Verkondig tot de einden van de wereld'. Welnu, de digitale wereld begint draadloos en strekt zich tot de uiteinden van de aarde uit.
•
Als je vindt dat sociale media en internet mensen afleiden, zet Twitter dan in om mensen naar het geloof te leiden. Zo zet je je negatieve idee om in een positieve actie.
•
Mensen die niet in staat zijn om naar de kerk te komen, blijven via Twitter verbonden met de gemeenschap, net zoals via een kerktelefoon of streaming kerk-tv.
•
Twitter is een ontmoetingsplatform: ideaal om mensen met elkaar te verbinden en met elkaar in gesprek te laten gaan.”
Tot zover Idea. Als mensen tijdens de preek zitten te twitteren naar de voorganger, kan hij zich dan nog echt openstellen voor God en zijn aandacht volledig houden bij de boodschap die hij wilde brengen? Is het verstandig als mensen de prediking steeds gaan onderbreken? 3.
Je kunt verslaafd zijn aan drank en drugs
Ook christenen kunnen soms behoorlijk verslaafd zijn aan grote hoeveelheden alcoholische drank. Ook aan nicotine. Gaan christen-jongeren ook al meedoen aan het zogenaamde ‘comazuipen’? „Bedrink u niet, want dat leidt tot uitspattingen, maar laat de Geest u vervullen.” (Ephese 5:18)
4.
Je kunt verslaafd zijn aan gokken
Gokken is een spel dat voor velen een vorm van recreatie is; een aangenaam tijdverdrijf. Het inzetten van geld en overgeleverd zijn aan het toeval levert een plezierige vorm van spanning op: ‘verlies ik mijn inzet of ga ik winnen?’ Waar de meeste mensen het gokken op gegeven moment voor gezien houden, gaan mensen met een gokverslaving door met gokken, ondanks de vaak sterk oplopende schulden. De gevoelens van spanning en de mogelijkheid in een keer veel geld te winnen geven een ‘kick’. Door in de roes van het spel verwikkeld te raken, kunnen de dagelijkse problemen even tijdelijk vergeten worden.
Kenmerkend voor gokverslaving is dat, in de roes van het spel, de gokverslaafde de waarde van geld uit het oog verliest. De inzet die men doet is daardoor vaak impulsief en zeer risicovol. Hoge bedragen worden ingezet uit de sterke overtuiging ‘deze keer echt te winnen’. Rationeel weet de gokverslaafde dat het geldbedrag wordt overgeleverd aan het toeval, maar toch is er de magische gedachte het spel en de kansen te kunnen manipuleren. Nadat het geld op is, het spel verloren en de inzet veelal is verdwenen, ontwaakt men uit die roes, om ijskoud geconfronteerd te worden met de realiteit. Dit is de realiteit van de problemen zoals die er al lagen, met daar bovenop nieuw opgebouwde schulden. Dit is ook de realiteit van de angst die dit met zich meebrengt en de realiteit van schaamte- en schuldgevoelens over ‘het weer hebben gedaan’. Gokverslaving is een vicieuze cirkel. Net als met een drugsverslaving kunnen gokverslaafden op den duur niet meer buiten die kick die het spel geeft, maar de ellende die het gokken teweegbrengt in het leven wordt daarbij steeds groter. Veel gokverslaafden creëren met hun verslaving enorme schulden, waar zij geen raad mee weten. Die kick van het gokken, de hoop op die ‘ene grote prijs’ en de behoefte aan afleiding leiden de gokverslaafde uiteindelijk terug in het spel dat naar de ondergang leidt. 5.
Je kunt verslaafd zijn aan seks en porno.
Het blijk dat in onze tijd een groot aantal mannen en vrouwen verslaafd is aan seks en porno. Alle vrije tijd gaat hieraan op. Ook hier zijn de gevolgen vaak heel opmerkelijk: 1. Op emotioneel vlak is er grote nood omdat vaak enorme schaamteen schuldgevoelens over het verslaafde gedrag spelen, omdat dit gedrag vaak botst met de eigen normen en waarden. Dit brengt de verslaafde in een isolement. 2. De verslaafde weet niet meer wat hij wil en is niet tot intimiteit in staat. Hij valt ten prooi aan een gevoel van leegte en eenzaamheid en voelt zich niet op zijn gemak als hij alleen is. 3. De verslaafde kan ernstige juridische problemen krijgen door zijn gedrag op bijvoorbeeld internet; de verslaafde kan zijn baan verliezen of zelfs in de gevangenis belanden vanwege o.m.
exhibitionisme, voyeurisme, "stalken", kinderporno, seksueel misbruik en verkrachting. 4. Sommige verslaafden zijn kapitalen kwijt met het zoeken naar hulp en het betalen van allerlei therapieën; het ontbreken van gepaste hulp brengt veel verslaafden in grote emotionele nood, soms zelfs leidt de wanhoop tot suïcidale neigingen. Let op: Je kunt ook verslaafd zijn aan ‘weiger-seks’. Een groot aantal getrouwde vrouwen zorgt er voor dat hun mannen grote problemen krijgen met hun gevoelens. Veel mannen krijgen van hun vrouw te horen dat ze seks verslaafd zijn, terwijl die vrouwen waarschijnlijk zelf verslaafd zijn aan de weiger-seks. Je kunt ook zeggen dat ze verslaafd zijn aan ‘ik ben moe en ik wil nu slapen’ en ‘ik heb hoofdpijn en ik ga nu slapen’. Deze mannen komen hierdoor in nood en worden min of meer gedwongen tot een opstandig karakter en allerlei andere opstandige neigingen. Ze worden nukkig en gedragen zich liefdeloos tegen hun vrouw. Ze bijten vaak nog liever hun tong af dan eerlijk erkennen dat ze spanningen hebben omdat hun vrouw hen weigert. Veel getrouwde vrouwen zouden hun best moeten doen om meer te leven volgens de regels van het gehuwd zijn. Mannen kunnen verslaafd zijn, maar vrouwen dus ook. In vrijheid leven Onze opdracht is, dat wij in geestelijke vrijheid dienen te leven. We hebben het leven van God gekregen om er iets moois van te maken. Juist wij als christenen zullen dat moeten doen. We moeten elkaar helpen en elkaar bijstaan, elkaar steunen en elkaar tegemoet komen. Slaven onder ons: je kunt vrij worden. Belijd je verslaving aan de Heer, bid om vergeving en maak een nieuwe start in de kracht van de Heer. Ons leven moet gericht zijn op ‘boven’, waar de Here Jezus is. Ons leven moet ‘beheerst’ worden door liefde voor en gehoorzaamheid aan God, die in Zijn Woord (de Bijbel) tot ons spreekt!
