wij zijn Leonardo Da Vinci Scholengroepplan 2012-2016
inhoudsopgave 3 Samen werken aan de toekomst 4 Onze school
12 Onze visie 12 Uitdaging 13 Speelruimte 13 Dynamiek
5 Onze ambitie
13 Personalisatie
5
Onze missie
14 Verbondenheid
6
Onze kernwaarden
14 Kwaliteit
7 Ons onderwijsconcept
15 Onze organisatie
7 Kind
15 Authentiek personeel
8 Leerling
16 Leerlinggerichte onderwijsorganisatie
9 Burger
17 Heldere schoolorganisatie
9
18 Ondersteunende diensten
Uitdagend onderwijs
18 Lerende cultuur
10 Onze bouwstenen
19 Meetbare kwaliteit
11 Speelruimte 11 Dynamiek
20 Bijlagen
11 Personalisatie
20 Onze school in close-up
11 Verbondenheid
21 Organogram
11 Technologie
22 Bibliografie
Scholengroepplan Leonardo da Vinci
2
samen werken aan de toekomst Met leerlingen werken aan hun toekomst is zinvol en geeft voldoening en inspiratie. Op de korte termijn gaat het daarbij om het optimaal ontwikkelen en leren van leerlingen en het begeleiden van onze leerlingen naar hun diploma. Door leerlingen te begeleiden naar een voor hen optimale zelfontwikkeling en zelfontplooiing, kunnen zij hun plaats innemen in de samenleving en een belangrijke bijdrage gaan leveren aan de maatschappij van morgen.
Inspireren
geëvalueerd en bijgesteld tot schoolplan 2014 – 2016. Ieder
De Scholengroep Leonardo da Vinci wil leerlingen en
team maakt jaarlijks, gebaseerd op het Schoolplan, een
medewerkers inspireren en hen uitdagen hun drijfveren en
teamplan, beleid en het beschrijft de evaluatieresultaten.
talenten te ontdekken en ontplooien. De Scholengroep richt zich
Algemene beleidsterreinen, zoals personeelsbeleid,
primair op leerlingen en ouders en heeft daarnaast aandacht
kwaliteitszorg en besturing worden voor augustus 2012
voor en is betrokken bij de lokale, nationale en internationale
uitgewerkt voor de Scholengroep. Na augustus 2012 zullen waar
samenleving.
nodig nog processen en procedures beschreven worden. Daarbij kan gedacht worden aan onderdelen van bijvoorbeeld het
Excelleren
personeelsbeleid en kwaliteitsbeleid.
De samenleving vraagt van de Scholengroep goede onderwijsresultaten. In de komende jaren zal sterk ingezet
Samen keuzes maken
worden op opbrengstgericht werken binnen de scholen. De
Het Scholengroepplan 2012 – 2016 is tot stand gekomen
Scholengroep wil dat alle scholen in 2016 tot de 50% beste
op basis van onderwijsontwikkelingen, intern en extern
scholen van Nederland behoren. Leerlingen en medewerkers
onderzoek, evaluaties, studiedagen en overlegrondes vanaf
worden aangemoedigd te excelleren. Dat doet iedere school
augustus 2010 tot heden. Medewerkers, leerlingen, ouders,
vanuit één of twee speerpunten zoals TopSport (voorheen
medezeggenschapsraden, Raad van Toezicht en anderen hebben
LOOT) of Cultuurprofiel, waarop leerlingen hun keuze kunnen
allen hun bijdrage geleverd. Daarvoor wil ik een ieder hartelijk
bepalen en gemotiveerd hun talenten kunnen ontplooien.
bedanken.
Leerlingen en medewerkers worden aangemoedigd te excelleren.
Met dit nieuwe Scholengroepplan bekennen wij letterlijk kleur en geven we inzicht in onze drijfveren en de daarop gebaseerde
Dit vraagt een nieuwe aanpak op verschillende terreinen.
keuzes. Nu moeten we samen aan de slag om onze dromen
Voorbeelden zijn: interne en externe communicatie,
werkelijkheid te laten worden en verder te werken aan de
personeelsbeleid en kwaliteitszorg. In het Scholengroepplan
toekomst van onze leerlingen. Samen kijken we vol vertrouwen
staan grotendeels strategische uitspraken en doelen. Deze
naar de toekomst.
zullen worden uitgewerkt en operationeel gemaakt in beleid. Dat betekent dat iedere school of vestiging voor augustus
Mevr. Ir. F. A. Steenblik
2012 zijn eigen schoolplan 2012 - 2014 maakt, op basis van
College van Bestuur
het Scholengroepplan 2012 – 2016, met daarin eigen keuzes
Scholengroep Leonardo da Vinci
en prioriteiten. Het schoolplan 2012 – 2014 wordt in 2014
Scholengroepplan Leonardo da Vinci
3
onze school De Scholengroep Leonardo da Vinci bestaat uit twee scholen: het Leonardo College (vestiging Noachstraat) en het Da Vinci College (vestiging Kagerstraat, Lammenschans en Anderstaligen). Uitdagend onderwijsaanbod De naamgever van onze Scholengroep, Leonardo da Vinci, had
talenten, leerstijlen en achtergronden van zowel leerlingen
vele talenten. Hij was kunstenaar, wetenschapper en uitvinder.
als medewerkers. Wij gaan uit van wat ons bindt en leveren
Hij verrichtte niet alleen intellectuele arbeid maar was ook
daarmee een bijdrage aan integratie en burgerschap.
ambachtsman. Hij staat symbool voor onze ambitie om een uitdagend onderwijsaanbod te presenteren voor zowel denkers
School en maatschappij
als doeners, van sportief tot creatief, van vmbo tot vwo.
De Scholengroep Leonardo da Vinci weet zich mede hierdoor goed staande te houden in een sterk krachtenveld van scholen
Deze ambitie wordt waargemaakt in de vorm van een eigen
in Leiden. Wij willen en kunnen echter niet de ogen sluiten
profilering voor iedere vestiging van de Scholengroep. Wij
voor allerlei maatschappelijke ontwikkelingen zoals landelijke
realiseren een kerndoelendekkend aanbod zoals geformuleerd
bezuinigingen, politieke onduidelijkheid, nieuwe wetgeving,
door het ministerie van OC&W. Bovendien biedt iedere vestiging
afnemende leerlingenaantallen en een oplopend docententekort.
een breed spectrum van leerervaringen en uitdagingen om de
Wij gaan welbewust de uitdaging aan om onze leerling optimaal
leerling te stimuleren aan zijn talent te werken. De leerling kan,
voor te bereiden op de arbeidsmarkt in een 21e eeuw
afhankelijk van de vestiging, bijvoorbeeld ervaringen opdoen op
kennis- en informatiemaatschappij.
het gebied van cultuur, sport en exact onderwijs. Als pro-actieve, innovatieve scholengroep gaan wij die uitdaging
Openbare identiteit
aan door ons onderwijs voortdurend te toetsen aan de eisen
De Scholengroep Leonardo da Vinci is een openbare
van de maatschappij. Onze innovaties en experimenten zijn er
scholengroep. Wij willen elke leerling een thuisbasis geven
dan ook op gericht om een stijging van de tevredenheid van
waar deze zich geaccepteerd weet. Om die reden besteden wij
de leerlingen, ouders en toekomstige werkgevers te realiseren.
aandacht aan verschillen en bieden ruimte voor uiteenlopende
‘alleen als je beweegt kun je behouden wat je hebt’ Wim Kok Scholengroepplan Leonardo da Vinci
4
onze ambitie Het is onze ambitie om onze leerling voor te bereiden op een actieve rol in de maatschappij door deze in een veilige omgeving uitdagingen aan te reiken die leiden tot een helder zelfbeeld, zelfvertrouwen en uiteraard het best passende diploma.
Onze missie Onze missie Werken aan je talent maakt duidelijk hoe wij deze ambitie denken te realiseren. Werken aan je talent betekent voor ons talent en ambitie gedreven onderwijs. Dat houdt in dat wij uitgaan van de talenten van onze leerling. Onder talent
Glimmende ogen
verstaan we het volgende:
In iedere leerling, van vmbo tot vwo,
Groei
schuilt een eigen, uniek talent. Dit talent is een aangeboren kwaliteit die weliswaar niet te leren is,
Hartstocht
maar wel ontdekt en ontwikkeld kan worden. Wij gaan samen met de leerling op zoek naar diens talent om de leerling inzicht te geven in de eigen persoonlijkheid, drijfveren en kwaliteiten en deze te leren daaraan ook richting te geven. Spanning
Wij stimuleren en faciliteren de ambitie van de leerling om
Bevlogenheid
FLOW
dat talent optimaal te ontplooien binnen de grenzen van
Angst
geconcentreerd en gericht te werken aan diens talent. Wij helpen onze leerling hierbij door uitdagend onderwijs te
Uitdaging
diens kunnen. Onze leerling zal bereid moeten zijn om veel, Roune
bieden dat aansluit bij de competenties (kennis, vaardigheden en attitude) waarover de leerling beschikt.
Verveling 0
Vaardigheid
Talentontwikkeling is voor ons de zoektocht naar de optimale verhouding tussen de uitdaging die wij bieden en het beroep dat wij doen op de competenties van de leerling. Bij het bereiken van dat optimale punt, ervaart de leerling
uitdagend
een gevoel van persoonlijke controle, gaat deze volledig op in zijn bezigheden en raakt bevlogen (flow) (Csikszentmihalyi & Shernoff, 2009). Het leren kost in dat geval niet alleen energie, maar levert ook energie op, een ervaring die we iedere leerling gunnen.
Scholengroepplan Leonardo da Vinci
5
Onze kernwaarden Willen we gezamenlijk onze ambitie realiseren dan is het van belang dat zowel ouders, leerlingen, collega’s als leidinggevenden handelen volgens onze kernwaarden:
Voor een ander
Respect
Inzet
Kernwaarden
Voor je omgeving
Voor jezelf
Verantwoordelijkheid
Onze kernwaarden worden op de volgende wijze zichtbaar in de attitude van ouders, leerlingen, collega’s en leidinggevenden:
Ouder
Leerling
Collega
Leidinggevende
• i s respectvol richting docent • informeert en laat zich informeren • is betrokken bij leren van het kind • respecteert het beleid van de school
• i s respectvol richting medeleerling en docent • gaat respectvol om met omgeving, gebouw en leermaterialen • is AMBITIEUS • heeft een open, lerende houding • is nieuwsgierig • werkt aan talent • is ondernemend
• i s respectvol richting leerling, collega’s en andere betrokkenen • vertoont voorbeeldgedrag in de omgang met omgeving, gebouw en leermaterialen • is gericht op kwaliteit • is competent in reflectie • heeft onderzoekende houding • geeft invulling aan professionele ruimte • is veranderingsbereid
• b evordert veilige sfeer • zorgt voor een veilige leeromgeving • bevordert kwaliteitszorg • zorgt voor lerende cultuur • geeft onderzoeksmatig leiding • is een dienend leider • geeft leiding aan onderwijsinnovatie
Scholengroepplan Leonardo da Vinci
6
ons onderwijsconcept De drie dimensies die bepalend zijn voor de leefwereld van onze leerling zijn het opgroeiende kind, de leerling in de school en de burger in de maatschappij. Uitdagend onderwijs weerspiegelt die complexiteit en legt verbindingen tussen de verschillende dimensies. Deze werkelijkheden zijn niet van elkaar gescheiden, maar versterken en voeden elkaar juist. De magie ontstaat op het snijvlak, waar onderwijs een driedimensionale (fysieke of virtuele) realiteit voor de leerling wordt.
Kind ‘Sinds lange tijd ben ik steeds stelliger tot de overtuiging gekomen, dat menschelijke beschaving opkomt en zich ontplooit in spel, als spel.’
Leer
burger
(Huizinga, 1938)
d
Li
k in
ng
In de wereld van het kind is spelen de bron van ontwikkeling. Spelen is leren en leren is spelen. Het kind ontdekt, onderzoekt en vergroot zijn wereld al spelend. Het is van nature actief en nieuwsgierig. Spelen is een manier om te oefenen in het oplossen van problemen waarbij fouten gemaakt mogen worden. Spelen stimuleert het strategische en creatieve denkvermogen. In spel worden leerlingen geprikkeld om hun mogelijkheden en vaardigheden steeds iets uit te breiden en zo zichzelf te ontwikkelen. Daarbij wordt de activiteit van het spel gekoppeld aan (les)inhoud. Activiteit en inhoud samen zorgen voor uitdaging. Spel is dus een ernstige zaak. Het onderwijs is ludiek, oftewel een serieus spel, als het
e • Speelruimte
het spel is afgebakend in plaats, tijd en duur
• Orde
zonder spelregels en orde wordt het
speL
het spel neemt de speler geheel in beslag
spel bedorven er wordt met inspanning gestreefd naar
op de prestaties
Li
d
het spel geeft onmiddellijke feedback
bu rger
• F eedback
ng
k in
ontspanning
Leer
• Spanning
d
kinderen maken een gerichte keuze
• B evlogenheid
Lu d i e k
• Keuzevrijheid
n
k in
de volgende spelregels in acht neemt:
• Verbondenheid spelen versterkt het teamgevoel In deze dimensie staat het spelen centraal
kind
Scholengroepplan Leonardo da Vinci
7
Leerling
Le
De leerling leert op school van en met docenten en
e
Hoe leert de leerling? Gebaseerd op de nieuwste inzichten op het gebied van hersenonderzoek en leren hebben we de volgende leerprincipes geformuleerd:
m
• Leren door inspireren
Leerz aa
Ler
n
Ling
belangrijkste hulpmiddel.
er
medeleerlingen. Leren betekent dus communiceren met taal als
De leerling vindt inspiratie als de geboden uitdaging een beroep doet op de vaardigheden waarover de leerling beschikt. De docent biedt de leerling om die reden uitdagende, maar net niet te moeilijke leerervaringen (zone van naaste ontwikkeling).
Li
Leer
d
leerproces.
bu rger
en medeleerling en haalt hieruit inspiratie voor het eigen
ng
k in
De leerling leert bovendien van het voorbeeld van docent
In deze dimensie staat het leren centraal
LeerLing
• Leren door repeteren Herhaling en gericht oefenen is van groot belang om kennis en vaardigheden van de leerling in te slijpen. Dit vraagt om inspanning, concentratie en volledige aandacht van de leerling. De docent ondersteunt de leerling met rijk en gevarieerd oefenmateriaal, activeert voorkennis en helpt de leerling verbanden te leggen.
• Leren door reflecteren Leerlingen werken aan hun talent door leer- en ontwikkeldoelen te formuleren en daarop systematisch te reflecteren. Leerlingen hebben behoefte aan feedback op hun prestaties om de gestelde doelen te behalen en zichzelf te kunnen verbeteren. Docent en medeleerlingen ondersteunen de leerling door het geven van passende feedback gericht op de geleverde inspanning.
‘aLs het goed is zit de pret niet in de Lesstof maar in het Leren’ Midas Dekkers, De Larf, 2002 Scholengroepplan Leonardo da Vinci
8
Burger De leerling ontwikkelt zowel in zijn vrije tijd als op school competenties om zichzelf goed voor te bereiden op zijn toekomstige loopbaan en actief burgerschap. De volgende 21st century skills (Roblin, 2010) moeten om die reden worden gestimuleerd en verdienen een plaats in ons curriculum:
Sociale/culturele vaardigheden
Kriti sch denken
Probleem oplosvaardigheden Creati viteit
ICT-gelett erdheid
Communicati e
Samenwerking
Uitdagend onderwijs
ng
bu rger
Leer
d
Li
k in
baangg
er ic ht
wer
Loop
die Ludiek, Leerzaam en Loopbaangericht zijn.
ger
n
dimensies en biedt leerlingen de kans om ervaringen op te doen
b
ur
ke
Uitdagend onderwijs combineert de kenmerken van deze drie
burger In deze dimensie staat het werken centraal
Scholengroepplan Leonardo da Vinci
9
onze bouwstenen Op basis van onze inzichten in driedimensionaal onderwijs en gebaseerd op wat leerlingen zelf hebben aangegeven nodig te hebben (zie figuur hieronder), hebben we vijf bouwstenen voor uitdagend onderwijs geformuleerd.
Begeleiding
Zinvol Relaxen
Keuze
Diploma
Leuk
Technologie
Computer
Verantwoordelijkheid
Boeken
Variati e
Leren
Social
Samenwerken Individueel
Media
Flexibel
Uitleg
Prakti jk
Betrokken
Netwerk
Kennis Mediawijs
Leerling
Ruimte
samen werken
Scholengroepplan Leonardo da Vinci
10
Onze bouwstenen Dynamiek
Speelruimte
Wij geloven dat het brein van onze leerling dynamisch
Iedere leerling heeft ruimte nodig voor creativiteit,
is, wat betekent dat hij talent, kwaliteiten, vaardigheden
fantasie, nieuwsgierigheid en initiatief om te kunnen
en intelligentie kan ontwikkelen. Daarom ligt het voor
spelen, dromen, onderzoeken en ondernemen. Deze
de hand dat ook het onderwijs dynamisch is. Onderwijs
ruimte is veilig omdat hij wordt begrensd door zowel
dient flexibel te zijn en moet zich aan kunnen passen aan
spelregels die zorgen voor orde als door de ruimte
nieuwe ontwikkelingen en behoeften.
die andere spelers (bijvoorbeeld medeleerlingen of docenten) innemen. In het spel krijgt de leerling inzicht in zichzelf en zijn talent door de feedback die hij ontvangt op zijn prestaties.
Verbondenheid Driedimensionaal onderwijs legt verbanden en zoekt verbinding. Door verbindingen tot stand te brengen ontstaat verbondenheid. Dit versterkt het beeld
Personalisatie
dat leren een sociaal proces is. Leerlingen leren
Het onderwijs is persoonlijk. De leerling heeft behoefte
in verbondenheid van en met elkaar. De sociale
aan het kunnen maken van voor hem relevante,
vaardigheden die onze leerlingen daarvoor nodig
persoonlijke keuzes die een persoonlijke tint geven
hebben zijn van groot belang in ons onderwijs.
aan het leerproces. Dit creëert betrokkenheid.
Te denken valt aan de volgende verbindingen:
De verdere digitalisering van het onderwijs zal dit proces vergemakkelijken.
Maatschappij
Buurt Vervolgonderwijs
School
Ouder
leerling
Technologie Homo Zappiens: “The generation for whom learning is playing” (Wim Veen, 2006)
Basisschool Technologie is van driedimensionale betekenis. Het
Middelbare school
Heden
Docent
wordt toegepast in speelgoed, als leermiddel en als gereedschap of hulpmiddel om het werk efficiënter te organiseren. Technologie versterkt en ondersteunt het
Toekomst
spelen, leren en werken en brengt uitdagend onderwijs dichterbij.
Verleden
Scholengroepplan Leonardo da Vinci
11
onze visie De Scholengroep Leonardo da Vinci stelt de leerling centraal. Wij doen dit door de leerling uit te dagen om het beste uit zichzelf en zijn talent te halen waarbij we een beroep doen op de ambitie van de leerling. Daarvoor achten wij het van belang dat de leerling allereerst
Uitdaging
inzicht verwerft in zichzelf, zijn drijfveren en de aard van zijn talent. Uitdagend onderwijs biedt de leerling de mogelijkheid
Maatschappelijke ontwikkeling:
om zijn talent te ontdekken door naast kerndoelendekkend
“De langetermijnverschuiving richting de dienstensector heeft zich voortgezet in de laatste twee decennia van de 20ste eeuw en het begin van de 21ste eeuw. De verschuiving naar meer banen in de dienstensector betekent vaak dat er meer behoefte is aan onderwijs. Bovendien vraagt een groeiende kennisintensieve economie om vergevorderde vaardigheden en kwalificaties.”
onderwijs in de reguliere schoolvakken een verbredend en verdiepend onderwijsaanbod te presenteren. Uitdagend onderwijs zet de leerling bovendien aan tot werken aan dit talent en stimuleert de leerling zich te verbeteren ten opzichte van eerdere prestaties. Wij passen daarvoor de eerder geformuleerde bouwstenen toe.
(Organisation for Economic Co-operation and Development, 2008)
Daarnaast streven wij er naar om onze prestaties te maximaliseren door als organisatie opbrengstgericht te werken.
Onze reactie:
Wij willen immers dat onze leerlingen niet alleen leren, maar ook
Wij bieden uitdagend, driedimensionaal onderwijs dat aansluit
excelleren.
bij de vaardigheden die onze leerling nodig heeft voor diens toekomstige loopbaan in een kennisintensieve economie.
Bij het omzetten van deze visie in concrete acties hebben we er naar gestreefd zoveel mogelijk aan te sluiten bij relevante
Acties:
maatschappelijke ontwikkelingen en trends. Wij geven via de
• Ludiek, leerzaam en loopbaangericht onderwijs bieden
volgende pijlers invulling aan onze visie:
• Technologie inzetten ter ondersteuning van het onderwijs
Uitdaging
Doelstelling:
• De leerling is bevlogen • De leerling leert met behulp van technologie
Kwaliteit Werken aan je talent
Verbondenheid
Personalisatie
Speelruimte
Dynamiek
Scholengroepplan Leonardo da Vinci
12
Speelruimte
tot de innovatieve, ondernemende burger waar de maatschappij om vraagt, is het van belang om ons onderwijs voortdurend
Maatschappelijke ontwikkeling:
kritisch tegen het licht te houden en de inhoud, vorm,
“De ‘lijm’ die de samenleving bindt wordt ook wel ‘sociaal kapitaal’ genoemd. Deze term verwijst naar de rijkdom van relaties tussen mensen en de mate waarin ze vertrouwens- en samenwerkingsnormen delen. Het is tegenwoordig gebruikelijk om te stellen dat het sociale kapitaal afneemt omdat we meer individualistische, ongebonden levens leiden met dalende vertrouwensniveaus.”
organisatie en/of processen aan te passen, te verbeteren
(Organisation for Economic Co-operation and Development, 2008)
Doelstelling:
Onze reactie:
• Leermiddelen zijn actueel, activerend en aangepast
of te vernieuwen. Acties:
• Uitvoeren van projecten en experimenten • Ontwikkelen of arrangeren van kwalitatief goede en relevante leermiddelen
• Aanpassen, verbeteren of vernieuwen van het onderwijs Wij willen een tegengeluid laten horen. Wij geloven dat leren een sociaal proces is en dat iedere leerling opereert als onderdeel van een team op het onderwijsspeelveld.
Personalisatie
Aandacht voor en duidelijkheid over de onderlinge relaties en verhoudingen zorgt voor veiligheid wat van essentieel belang is
Maatschappelijke ontwikkeling:
voor de leerling om te kunnen komen tot individuele prestaties.
“Individualisering is het nog altijd voortgaande proces van verminderende afhankelijkheid van het individu van een of enkele personen in zijn directe omgeving en van toenemende vrijheid van keuze met betrekking tot de inrichting van het eigen leven.”
Acties:
• Creëren van een veilige speelruimte • Creëren van rust, regelmaat en reinheid
(Centraal Planbureau; Sociaal en Cultureel Planbureau, 2000) Doelstelling:
• De leerling ervaart een gevoel van welbevinden en veiligheid
Onze reactie:
• Er zijn duidelijke regels en omgangsnormen
In tijden waarin het individu met al zijn wensen, behoeften en verlangens centraal staat proberen wij te personaliseren
Dynamiek
op schaal. Dat wil zeggen dat wij de balans zoeken tussen personalisatie en standaardisatie in onze ambitie om te differentiëren naar leerstijl, intelligentie, ontwikkeling,
Maatschappelijke ontwikkeling:
“Toegenomen concurrentie op de wereldwijde markt heeft de opvatting bevestigd dat landen constant innovatie nodig hebben om hun positie te behouden.”
taalniveau en achtergrond. Actie:
• Mogelijkheid bieden voor het maken van relevante, persoonlijke keuzes
(Organisation for Economic Co-operation and Development, 2008) Doelstelling: Onze reactie:
Wij bewegen mee met deze ontwikkeling. Om ervoor te zorgen
• De leerling maakt een keuze uit een verbredend en/of verdiepend onderwijsaanbod
dat ons onderwijs de creativiteit voedt die onze leerling maakt
Scholengroepplan Leonardo da Vinci
13
Verbondenheid
Kwaliteit
Maatschappelijke ontwikkeling:
Maatschappelijke ontwikkeling:
“De verzorgingsstaat lijkt ongeveer vanaf 2005 in een nieuwe fase te zijn beland, waarin mensen weer als burger worden aangesproken en meer bij de publieke zaak worden betrokken. De centrale gedachte lijkt te zijn dat burgers in eerste instantie zelf taken uitvoeren in hun gemeenschappen, waarbij ze door de staat worden ondersteund. De bal ligt bij de burger, met veel nadruk op zelfredzaamheid, zelfontplooiing en verantwoordelijkheid voor de (leef) omgeving.” (Tonkens, 2009)
“De Onderwijsraad stelt dat er ruimte is voor het verhogen van het kennisniveau van alle leerlingen in het voortgezet onderwijs. Om deze ruimte te benutten is inzet op kwaliteit gekoppeld aan hoge eisen nodig.” (Onderwijsraad, 2011) Onze reactie:
Wij willen onze kwaliteit en prestaties maximaliseren door, met gebruikmaking van streefniveaus en resultaten, vorderingen van leerlingen te analyseren en ons onderwijs daar op af te stemmen.
Onze reactie:
Wij zien de school als oefen- en speelruimte waarin leerlingen
Actie:
worden voorbereid op hun rol van burger in de samenleving.
• Maximaliseren van prestaties van leerlingen
Om het onderwijs een driedimensionale realiteit te maken voor leerlingen is het noodzakelijk om zoveel mogelijk aan te sluiten
Doelstelling:
bij en verbinding te zoeken met de omgeving van de school en
• De leerling behaalt het voor hem best mogelijke resultaat
de maatschappij. Actie:
• Verbindingen leggen tussen leren en leven, school en omgeving Doelstelling:
• De leerling wordt voorbereid op een actieve rol in de samenleving
Scholengroepplan Leonardo da Vinci
14
onze organisatie Het is van belang dat alle domeinen binnen onze organisatie zodanig zijn ingericht dat deze een bijdrage leveren aan het verwezenlijken van onze visie.
Authentiek
Lerend
Ondersteunend
Werken aan je talent
Leerlinggericht
Helder
Meetbaar
Authentiek personeel
Het gaat om de volgende rollen: Scheidsrechter controleert het speelveld, legt de spelregels uit en bewaakt het naleven daarvan Trainer draagt zorg voor het inslijpen van kennis Coach stimuleert de leerling tot een grotere mate van zelfstandigheid
sterke medewerkers aan te
medewerkers zich kunnen vinden in onze visie en missie en deze
trekken, te behouden en
ook actief uitdragen.
te ondersteunen in hun
n
onze visie te realiseren. Om die reden is het van belang dat onze
er
ei
hter
Om authentieke, kwalitatief
rec
De docent bepaalt dus mede de mate waarin wij erin slagen
sch
ds
(van Herpen, 2008)
c oac h
(Marzano, 2007)
trai
“Alle onderzoekers zijn het er over eens dat het effect van beslissingen die worden genomen door individuele leraren, veel groter is dan het effect van beslissingen die op schoolniveau worden genomen.”
professionele ontwikkeling Onze driedimensionale leerling vraagt om een geloofwaardige,
ondernemen wij het volgende:
authentieke docent. Deze handelt vanuit zijn eigen drijfveren, maakt gebruik van zijn persoonlijke ervaringen, heeft passie
Actie:
voor zijn vak en het leerproces van de leerling en onderzoekt
• Belonen van medewerkers voor de professionele kwaliteiten
voortdurend de kwaliteit van zijn werk. Een authentieke docent
die aangetoond worden in het digitale bekwaamheidsdossier
erkent en accepteert de rollen die nodig zijn om de leerling in staat te stellen om te spelen, leren en werken en streeft ernaar
Doelstelling:
om deze rollen zo goed mogelijk in te vullen.
• Bevorderen van de professionele ontwikkeling van docenten
Scholengroepplan Leonardo da Vinci
15
Leerlinggerichte onderwijsorganisatie
Met behulp van technologie zal het onderwijsleerproces
De wereld om ons heen is aan het veranderen. Onze
te waken dat dit niet gepaard gaat met een afname
maatschappij verandert van een industriële maatschappij naar
in verbondenheid.
efficiënter kunnen worden georganiseerd. Wel dienen we ervoor
een kennis- of informatiemaatschappij. Dat stelt andere eisen Om onze onderwijsorganisatie meer aan te laten sluiten
aan de wijze waarop wij het onderwijs organiseren.
op onze onderwijsvisie richten wij ons op het volgende: Om uitdagend onderwijs te kunnen verzorgen dat de dynamiek van de maatschappij waarin wij leven weerspiegelt, dienen wij
Actie:
onszelf af te vragen of ons onderwijs voldoende speelruimte
• Herbezinning op onze roostersystematiek,
biedt.
klassensamenstelling, leermiddelenbeleid, onderwijsprogramma, lessentabel, didaktiek en wijze van
De elementen die bepalend zijn voor de organisatie van het
toetsing
onderwijsleerproces kennen oneindig veel vrijheidsgraden. De figuur hieronder laat zien dat een onbeperkte vrijheid leidt
Doelstelling:
tot maximale speelruimte. De minimale speelruimtevariant
• De onderwijsorganisatie is meer gericht op de behoefte
geeft echter een meer realistische voorstelling van de huidige
van de leerling
onderwijssituatie. Het is aan ons om de balans te vinden tussen uitbreiden of beperken van speelruimte, tussen personalisatie en standaardisatie.
Speelruimte Rooster
Toetsing
Didaktiek
100 80 60 40 20 0
Lessentabel
Groepen
Leermiddelen
Programma Maximaal Minimaal
Scholengroepplan Leonardo da Vinci
16
Heldere schoolorganisatie
Verbondenheid De structuur faciliteert de interactie tussen
“Goed bestuur is het waarborgen van de onderlinge samenhang van de wijze van sturen, beheersen en toezicht houden van een organisatie, gericht op een efficiënte en effectieve realisatie van beleidsdoelstellingen, alsmede het daarover op een open wijze communiceren en verantwoording afleggen ten behoeve van belanghebbenden.”
Personalisatie Er is ruimte voor een variatie in werkwijzen
(Boers & Montfort, 2006, nr 4)
Om een heldere organisatiestructuur te creëren richten wij ons
medewerkers om de spontane verspreiding van kennis, ideeën en werkwijzen te bevorderen en doelen, eigen initiatief, creativiteit en ondernemerschap van medewerkers
op het volgende: De Scholengroep wordt in stand gehouden door de Stichting Scholengroep Leonardo da Vinci Leiden. Het College van Bestuur
Actie:
is het besturingsmodel van de stichting. Het College van Bestuur
• Scheppen van duidelijkheid over rollen en
is eindverantwoordelijk en stelt de missie en de doelen vast.
verantwoordelijkheden van leerlingen, docenten, teams en
De Raad van Toezicht ziet toe op het verwezenlijken van de
management
grondslag en de doelstellingen van de stichting, alsmede op het functioneren van het College van Bestuur. Het College
Doelstelling:
van Bestuur heeft tot taak professioneel management voor
• De rollen, verantwoordelijkheden en bevoegdheden binnen
de scholen aan te stellen. Het College van Bestuur stuurt de
de organisatie zijn helder omschreven
directeuren van de scholen en vestigingen aan en toetst het beleid van de school of vestiging tot en met de realisatie en hun functioneren. Het College van Bestuur bestaat bij de Scholengroep uit één persoon en wordt ondersteund door het Bestuursbureau. De gemeenschappelijke medezeggenschapsraad voert overleg met het College van Bestuur. Een medezeggenschapsraad of deelraad (DR) overlegt met de directie van respectievelijk de school of vestiging. Om het talent van de leerling zo goed mogelijk tot zijn recht te laten komen en om de organisatie op de juiste wijze te kunnen besturen is een heldere organisatiestructuur nodig, die inzicht geeft in de verdeling van werkzaamheden en verantwoordelijkheden en de communicatie daarover. Op grond van de bouwstenen voor uitdagend onderwijs zou de organisatiestructuur aan het volgende tegemoet dienen te komen: Speelruimte Rollen, verantwoordelijkheden en bevoegdheden zijn helder voor alle betrokkenen Dynamiek
De organisatiestructuur is voldoende flexibel om snel in te kunnen spelen op nieuwe ontwikkelingen
Scholengroepplan Leonardo da Vinci
17
Ondersteunende diensten
Lerende cultuur
Alle ondersteunende diensten van de Scholengroep zijn onder
Om ervoor te zorgen dat we onze leerlingen voortdurend
gebracht in het Bestuursbureau. Dit bureau werkt voor het
stimuleren en motiveren om het maximale uit zichzelf te halen
College van Bestuur en ondersteunt en adviseert de directies
is een flexibele, lerende organisatie van groot belang. Alleen dan
van de scholen en vestigingen op het gebied van Onderwijs,
kunnen we veranderingen en verbeteringen effectief en snel
Kwaliteitszorg, Personeel & Organisatie, Financiën & Beheer,
invoeren. Om te kunnen werken aan het talent van de leerling is
Facilitaire zaken en ICT.
het dus noodzakelijk dat er sprake is van een lerende cultuur en een organisatie die zelf ook leert. Onder een lerende organisatie
De ambitie van de Scholengroep is het uitgangspunt voor het
verstaan we het volgende:
inrichten van de ondersteunende processen. De ondersteunende diensten volgen en faciliteren de dynamiek op de werkvloer en bieden de directies optimale speelruimte bij het realiseren van de visie. De ondersteunende diensten dragen zorg voor verbondenheid
Een lerende organisatie is een organisatie die voortdurend, als vanzelfsprekend, in staat is zichzelf te verbeteren, vernieuwen en ontwikkelen. Kortom, een organisatie die in staat is om te leren leren. (Swieringa & Jansen, 2005)
tussen de belangrijkste onderwijsprocessen en de ondersteunende diensten. Een belangrijke rol is weggelegd
Naast een professionele houding in de vorm van een
voor technologie. Technologie wordt ingezet om zowel
systematische reflectie en autonoom gedrag, achten wij vooral
ondersteunende, als ook onderwijsleerprocessen efficiënter te
het samenwerken van belang bij het streven naar een lerende
doen verlopen.
cultuur. Medewerkers moeten naast individuele tenslotte ook collectieve professionaliteit vertonen.
Om ervoor te zorgen dat de ondersteunende diensten bijdragen aan de ambitie van de Scholengroep richten wij ons op het
Om er voor te zorgen dat onze organisatie een lerende
volgende:
organisatie wordt, richten wij ons op het volgende:
Actie:
Actie:
• Verder ontwikkelen en bijstellen van beleid, processen
• Stimuleren van samenwerking tussen medewerkers
en procedures op het gebied van Personeel & Organisatie (inclusief besturing), Financiën & Beheer (inclusief
Doelstelling:
risicomanagement en huisvesting), Kwaliteitszorg, Facilitaire
• Medewerkers delen de verantwoordelijkheid voor de kwaliteit
zaken en ICT.
van het onderwijs
Doelstelling:
• Het bestuur en de directie beschikken over real-time sturingsinformatie
‘Wanneer je een schip wilt bouwen breng de mensen dan niet bijeen om hout te sjouwen of het werk voor te bereiden geef hen geen taken op en deel geen plannen mee maar leer hen eerst verlangen naar de eindeloze zee’ Scholengroepplan Leonardo da Vinci
18
Meetbare kwaliteit
Om deze beleidscyclus invulling te kunnen geven nemen wij
“Duurzaam en aantoonbaar verbeteren en leren van het eigen functioneren vereist zelfkennis, de kennis en capaciteiten om zichzelf te onderzoeken en de eigen ontwikkeling de maat te nemen. Het vereist het vermogen om als publieke gefinancierde dienstverlener zichtbaar – of tenminste aannemelijk – te maken dat men daadwerkelijk verschil weet te maken in die samenleving op het zogenaamde ‘outcomeniveau’.” (Vijlder, 2007)
ons het volgende voor: Actie:
• Ontwikkelen van kwaliteitszorg Doelstelling:
• Onderzoeken, verbeteren, borgen en openbaar maken van de kwaliteit van het onderwijs
Om de kwaliteit van ons onderwijs te beoordelen zal gemeten moeten worden. Om te kunnen meten zijn indicatoren nodig. Daarvoor maken wij gebruik van indicatoren uit bijvoorbeeld Vensters voor Verantwoording, maar ook van een beperkte set indicatoren die specifiek zijn voor onze scholengroep.
Scholengroepplan
Meten maakt kwaliteit zichtbaar en biedt kansen tot verbetering. Dit leidt tot de volgende beleidscyclus:
Leerling-portfolio
Schoolplan
Persoonlijk ontwikkelingsplan docent
Teamplan
Jaarverslag scholengroep
Leerlingrapporten
Functioneringsgesprek
Managementrapportages per vestiging
Teamevaluaties Met hulp van onze leerlingen, ouders, collega’s en andere betrokkenen rest ons nu de uitdaging om de voornemens zoals die staan beschreven in dit plan tot werkelijkheid te maken. Heeft u op- of aanmerkingen, tips of ideeën, dan nodigen wij u van harte uit die met ons te delen!
Scholengroepplan Leonardo da Vinci
19
bijlagen Onze school in close-up. De volgende sterkte-zwakteanalyse geeft een completer beeld van onze school en is gebruikt als basis voor het verder bepalen van de koers. Zwak
Sterk • Werken aan talent • Innovatief • Menselijke maat • Profilering • Imago • Betrokkenheid ouders • Netwerken
• Opleiden/Scholing personeel • Drive medewerkers en directie • Maatschappelijke rol in Leiden • Toegankelijkheid
Bedreigingen • Veel concurrentie in Leiden • Politieke onduidelijkheid Maatschappelijke ontwikkelingen zoals: • Docententekort • Afnemende leerlingaantallen • Landelijke bezuinigingen enz.
• Onduidelijke communicatie • Afronden en evalueren • Beheer en aansturing • Formuleren van beleid • Nog geen integraal management
Kansen • Sterk VMBO • Enige ISK afdeling in Leiden • Nabije aanwezigheid van: Bioscience park, Hogeschool van Leiden, eerstegraads lerarenopleiding van de Universiteit van Leiden,
Openbare Stichting Scholengroep Leonardo da Vinci
Keurmerken:
• Twee scholen: Da Vinci College (Kagerstraat, Lammenschans
• Cultuur Profiel School
en Anderstaligen) Leonardo College (Noachstraat)
musea • Zelfstandige stichting Openbaar Onderwijs • Meer transparantie door Vensters voor Verantwoording • Nieuwbouw en renovatie gebouwen • Technasium
• Topsport Talentschool (voorheen LOOT)
• Bevoegd gezag: College van Bestuur
• Sportaccent school
• Onder toezicht van: Raad van Toezicht
• Erkende Opleidingsschool (ROSRijnland)
• Ongeveer 2900 leerlingen (VMBO, HAVO, VWO)
• Calibris erkend leerbedrijf
• Ongeveer 350 personeelsleden • www.davinci-leiden.nl
Samenwerkingsverbanden en netwerken: • Samenwerkingsverband VO Leiden
Profilering:
• Regionale Opleidings School Rijnland
• Leonardo College: Sport en Dans
• Platform VMBO-MBO
• Da Vinci College Kagerstraat: Kunst en Science
• Landelijk Platform Beroepsgericht Onderwijs
• Da Vinci College Lammenschans: Sport, Dans, Kunst,
• Netwerk Technasium
Bèta-MAVO en techniek
• Technolab
• Da Vinci College Anderstaligen ISK-onderwijs:
• Sportaccent Scholen
van PRO tot VWO
• Stichting Loot • RTC opleidingscentrum (Regionaal Trainingscentrum, Basketbal) • NOC NSF • Topsport Leiden • Diverse sportbonden, waaronder KNVB
Scholengroepplan Leonardo da Vinci
20
Organogram
Raad van Toezicht
College van Bestuur
GMR
Bestuursbureau
Leonardo College
Directie Leonardo College
MR Leonardo College
Directie Kagerstraat OOP
Da Vinci College
DR
Directie Lammenschans
OOP
MR Da Vinci College
Locatiedirecteur Anderstaligen
DR OOP
OOP
Teamleiders
Teamleiders
Teamleiders
Teamleiders
Docenten
Docenten
Docenten
Docenten
Scholengroepplan Leonardo da Vinci
21
bibLiografie • Boers, & Montfort, v. (2006, nr 4). Goed bestuur in governancecodes. Goed Bestuur, 45-51. • Centraal Planbureau; Sociaal en Cultureel Planbureau. (2000) Trends, Dilemma’s en Beleid, essays over ontwikkelingen op langere termijn. Den Haag. • Crone, E. (2008). Het Puberende Brein. Amsterdam: Uitgeverij Bert Bakker. • Csikszentmihalyi, M., & Shernoff, D. J. (2009). Flow in schools. In R. Gilman, Handbook of Positive Psychology in Schools (pp. 131-146). New York: Routledge. • Dirksen, G. (2009). Het Brein achter Leren. BCL instituut. • Gladwell, M. (2008). Outliers: the Story of Success. New York: Little, Brown and Company. • Hattie, J. (2009). Visible Learning. Abingdon: Routledge. • Herpen, M. v. (2008). Duurzaam Opvoeden en Ontwikkelen. Antwerpen - Apeldoorn: Garant. • Huizinga, J. (2008). Homo Ludens. Amsterdam: Amsterdam University Press. • Marzano, R. (2007). Wat werkt op school. Middelburg: Bazalt. • McGonigal, J. (2011). Reality is Broken, why games make us better and how they can change the world. New York: The Penguin Press. • Onderwijsraad. (2011). Naar Hogere Leerprestaties in het Voortgezet Onderwijs. Den Haag: Onderwijsraad. • Organisation for Economic Co-operation and Development. (2008). Vormgevende Trends binnen het Onderwijs. KPC groep i.s.m. OECD. • Organise 2 Learn. (sd). Innovatiekracht, een onderzoek naar de factoren die het innovatieve vermogen van onderwijsorganisaties beinvloeden. Capelle a/d IJssel. • Roblin, J. V. (2010). 21st century skills. Enschede: Universiteit Twente. • Swieringa, & Jansen. (2005). Gedoe komt er toch, zin en onzin over organisatieverandering. Scriptum. • Tonkens, E. (2009). Burgers maken hun Buurt in Leiden. Amsterdam: Universiteit van Amsterdam. • Versnel, H. (2008). Het Grote Drijfveren Boek. Pearson Education Benelux. • Vijlder, F. d. (2007). Beweging die het verschil maakt, over goed bestuur en innovatiedynamiek in het onderwijs. Nijmegen: HAN marketing, Communicatie en Voorlichting. • Wim Veen, B.V. (2006). Homo Zappiens, growing up in a digital age. London: Network Continuum Education.
Colofon: Teksti nhoud: Astrid Buijs Vormgeving en druk: www.windkracht-10.nl Website: www.davinci-leiden.nl Voor op- of aanmerkingen:
[email protected] April 2012
Scholengroepplan Leonardo da Vinci
22