Rode draad Zorgdialoog op 12 oktober 2015
Wie zorgt er (later) voor jou?
Organisatie: Stimuland, OVKK, KNHM Locatie: (Indrukwekkende) multifunctionele accommodatie De Belte te Nieuw Heeten
12 oktober 2015 n150213 – blz. 1/4
Inleiding De Nederlandse samenleving transformeert in hoog tempo van verzorgingsstaat naar een samenleving waarin mensen meer zelf verantwoording (moeten) nemen en de regie over het eigen leven, ook als daarvoor zorg nodig is, weer in eigen hand nemen. Meer zelf regelen en ook meer zelf betalen. De vergrijzing van de bevolking, vooral op het platteland, de extramuralisering van de (geestelijke) gezondheidszorg en de decentralisatie van een deel van de zorg naar gemeenten zorgen ervoor dat in straat, buurt, dorp of stadswijk de gevolgen van deze beleidskeuzen steeds meer zichtbaar worden. De samenleving is op zoek naar een nieuwe balans en vernieuwende vormen van zorg- en dienstverlening. Deze zorgdialoog, met meer dan honderd enthousiaste en betrokken bewoners, zorgverleners, instellingen en gemeenten voldeed aan de behoefte en levert de onderstaande rode draden op.
Vier presentaties Ben van Essen, Burgerkracht en zorg-collectieven Als je de juiste vraag stelt, doen mensen mee
Tips
Trek je niet teveel aan van tips Van klein naar groot
Creatief organiseren van draagvlak
G E D U L D
Marko Ferwerda, Zorgproject Eesveen
12 oktober 2015 n150213 – blz. 2/4
Kies organisatievorm die past
Ruud de Jong, Woonzorg appartementen Kloosterhaar
People Gezonde leeftijd opbouw dus Nieuwbouw voor starters en ouderen per oktober 2015
Plaatselijk Belang Kloosterhaar
Jan de Vries, Zorgcoöperatie Hollandscheveld, Hoogeveen
De presentaties zijn de vinden op de websites van de organiserende partijen, http://www.stimuland.nl/nieuws/show/zorgdialoog-overijssel-zorg-in-eigen-regie-leeft-in-overijssel
Resultaten ronde tafels In de ronde tafels is in twee ronden antwoord gezocht op onderstaande vragen: Voor wie wil je iets regelen. Bewoners met een zorg- of hulpvraag, inclusief dementerende bewoners en hun partners Bewoners die sociaal maatschappelijk gezien buiten de boot dreigen te vallen. Bewoners die vereenzamen Bewoners die zich willen inzetten voor behoud van de saamhorigheid van gemeenschap. Bewoners met een mobiliteitsvraag die ze zelf niet kunnen oplossen. 12 oktober 2015 n150213 – blz. 3/4
Wat zou je willen regelen? Een alternatief voor traditionele familieverbanden in de vorm van een (dorps)netwerk met versterking van de saamhorigheid. Breed palet aanbod voorzieningen en diensten met een accent op zorg en wonen, zodat ouderen kunnen blijven wonen. Vraag en aanbod koppelen, op een passende manier. Hierbij brede insteek kiezen, maar klein beginnen. Combinatie met andere voorzieningen zoals sport, dorpshuis, verenigingen enz. Bundelen van inzet vrijwilligers voor verschillende activiteiten. Benutten van alle talenten. Borging voor de toekomst. Met wie zou je het willen regelen? Bewoners, zorgvragers, zorgaanbieders, lokale bedrijven (winkeliers) en gemeente. Met mensen die signalen hebben of vergaren over bewoners die relevant zijn voor inschatting zorg- of hulpbehoefte, bijvoorbeeld postbode, collectanten enz. Belangrijke rol is weggelegd voor dorps-, buurt- of wijkraad. Betrek de woningcorporaties van begin af aan bij het initiatief. Betrek gemeente bij het initiatief en sluit zo mogelijk aan bij beleid en initiatieven gemeente. Hoe organiseer je dat? Formuleer een helder doel. Zoek een aantal gelijkgestemden Maak verbinding met dorps-, buurt- of wijkraad. Organiseer brainstormsessies en hou een enquête. Breng behoeften en wensen scherp in beeld. Betrek bewoners, jong en oud. Benut bestaande netwerken. Leer van succesvolle projecten elders. Wat heb je daarvoor nodig? Lef en vertrouwen. Actueel dorps-, buurt- of wijkplan. Demografische gegevens van dorp, buurt of wijk. Inventarisatie van bestaande zorgvraag en prognose over toekomstige zorg- en hulpvraag. Wees alert op vraagverlegenheid. Niet bang zijn en geduld hebben. Uitgaan van eigen kracht. Tips en tricks Doe vanaf het begin zoveel mogelijk samen, zorg voor committent. Niet eerst plan maken en dan overleggen. Zoek naar mogelijkheden om het idee groter te maken. Focus niet te veel op geld/financiering, zeker niet in het begin. Juridische vorm rechtspersoon later in proces kiezen. Niet denken in onmogelijkheden maar in mogelijkheden. Benoem (met elkaar) de voordelen voor de ander en jezelf. Zorg voor continuïteit (organisatie, beheer en onderhoud vergunningen etc.) Onderzoek moderne creatieve financieringsvormen.
Bijlagen: Fotoverslag Uitwerking flappen Deelnemerslijst
12 oktober 2015 n150213 – blz. 4/4
12 oktober 2015 n150218 bijlage – blz. 2/4
12 oktober 2015 n150218 bijlage – blz. 3/4
12 oktober 2015 n150218 bijlage – blz. 4/4
Bijlage: Uitwerking flappen Zorgdialoog Overijssel op 12 oktober 2015 Wat zou je willen regelen? Op een goede manier vraag en aanbod koppelen, zodat ouderen kunnen blijven wonen. (een telefoonnummer werkt niet: wordt niet gebeld = vraagverlegenheid) Ondersteuning voor mensen zonder kinderen. Ondersteuning voor jongeren, die vallen nu vaak tussen wal en schip. Ondersteuning voor mantelzorgers (mantelzorgers hebben vaak geen tijd voor vrijwilligerswerk, maar zouden dat wellicht wel willen doen. Ondersteuning bij zorg geeft kansen voor vrijwilligerswerk en meer ruimte, dus minder snel opgebrand. Borging richting de toekomst is een uitdaging, blijven er voldoende vrijwilligers? Verschil stad – dorp: in een dorp zijn dingen makkelijker te regelen. Sociale cohesie/sociale infrastructuur is een voorwaarde voor zelforganisatie, bijvoorbeeld via Dorpsraad (of wijkraad). Kan gemeente daarin stimuleren? Wel indirect: door dorp/wijk bijvoorbeeld zelf de inrichting van een speelveldje annex beweegtuin te laten bepalen. Het kan vaak los van de gemeente. Van : Waar heb je recht op? -> Wat heb je nodig? (Voorbeeld van vrouw die wacht op de gemeente met scootmobiel, voordat ze auto verkoopt. Met opbrengst auto kan ze zelf de scootmobiel financieren.) De traditionele familiebanden zijn niet (meer) voldoende. Daar willen we een alternatief voor zoeken in een dorpsnetwerk en saamhorigheid. Voorzieningen Ga na wat er al is: naoberschap, dorpshuis etc. Kangoeroewoningen Dagbesteding Levensbestendige woningen, langer in eigen huis blijven wonen Medische zorg goed regelen Combineren met andere voorzieningen: sport, dorpshuis, verenigingen e.d. (voorbeeld Nieuw Heeten) Vrijwilligers voor verschillende activiteiten/voorzieningen bundelen. Wat is een goed plan? Waar moet dat aan voldoen? Starten met bijeenkomst over waar behoefte aan is in dorp of wijk. Het gaat iedereen aan in het dorp: jong en oud. Mensen betrekken. Vergeet mensen met een beperking niet. Focus niet te veel op geld/financiering, zeker niet in het begin! Ga uit van een ‘gezamenlijk’ plan, gedragen. Benoem (met elkaar) de voordelen voor de ander en jezelf. Zorg voor continuïteit (organisatie, beheer en onderhoud, vergunningen etc.). Doe van het begin zoveel mogelijk samen, zorg voor commitment. Maak dus niet eerst zelf een plan en dan medestanders gaan zoeken. Zoek naar mogelijkheden om het idee groter te maken, te koppelen met andere functies e.d. om het meer haalbaar te maken. Bijv. in plaats van een activiteitencentrum voor ouderen een multifunctioneel centrum zoals in Nieuw Heeten, waar de ‘rustige’ ouderen tussen de luidruchtige jonge voetballers zitten. Ze vinden het fantastisch. Financiering Wat doet gemeente? Veel mensen hebben er nog moeite mee dat de overheid zich terugtrekt. Dat wil echter niet zeggen dat ze niets meer (kunnen) doen. Als je met een goed idee komt waar draagvlak voor is kan er vaak nog heel veel. De kunst is via de raad een voorstel in te dienen dat uitgaat van nieuwe verbindingen met verschillende partijen, verschillende geldstromen, verschillende belangen etc. Wat kun je met donateurs (bij stichting) of ledenbijdrage (bij coöperatie)? Hier kun je ook een deel van je financiering regelen via giften, maar ook leningen, certificaten, aandelen al dan niet met rendement e.d. Gebruik de creativiteit om je heen. Organisatievorm Coöperatie of stichting: voor- en nadelen? Zorgvoorziening De Nieuwe Schans Zwartsluis heeft stichtingsvorm >> ze hebben het activiteitencentrum voor ouderen overgenomen van IJsselheem (zorgaanbieder), die zelf de zorg levert. IJsselheem wil van het pand af. Ze zoeken een oplossing. Businessplan levert nog geen medestanders/medefinanciers. 12 oktober 2015 n150213 bijlage – blz. 1/4
Voor wie? Mensen met een beperking. Vraaggericht i.p.v. aanbodgericht. Werkt niet altijd in Salland & Twente. Combi jeugd & senioren activiteiten bv. computerles. Gemengde doelgroepen jongeren met ouderen b.v. mobieltje, iPad, compute.r Langdurig werkelozen inzetten e.d. Eenzamen. Denken vaak in activiteiten voor dezelfde doelgroep nl. ouderen. Wil graag meerdere ideeën voor andere doelgroepen. Voor elkaar en met elkaar. Voor alle inwoners die een leefbaar dorp willen hebben. Nieuwe initiatieven. Informeel zorg(en) voor: - armoedebeleid - groen onderhoud - bezoekwerk i.s.m. Zonnebloem, S.I.Z., kerk, etc. - klussendienst - inloopochtend - activiteiten verbinden, samen eten - informatievoorziening -> app /website/blaadje - vervoer/openbaar + particulieren - kennis delen van verenigingen, bestuurlijk en financieel, hoe met leden omgegaan wordt - één sterk gezicht -> gemeente - woningbouw -> verkeer, veiligheid - gebouwen -> café, school, kerk. Met wie? De discussie aan deze tafel heeft zich nogal breed ontwikkeld. Er zijn wel een paar interessante zaken aan de orde geweest. In de eerste plaats werd geconstateerd dat een integrale aanpak in dorp en/of wijk belangrijk is. De algemene leefbaarheid van dorp en/of wijk nu en in de toekomst zou onderwerp van gesprek moeten zijn (onderdeel van deze integrale aanpak is “de zorg”). Hiervoor is het belangrijk c.q. noodzakelijk dat de bewoners van dorp en/of wijk zich hiervan bewust zijn en initiatieven willen nemen om te komen tot een “dorps en/of wijkontwikkelingsplan”. Een belangrijke rol daarin is weggelegd voor een “dorpsraad” of een “wijkraad”. Wijkraden of buurtraden in de grotere steden zijn nog niet overal ingesteld. Daardoor ontbreekt veelal het eerste initiatief. Hoe organiseer je dan de gewenste ontwikkelingen. Hoe krijgen we in buurten/wijken de woningbouwcoöperaties op een positieve manier aan tafel. Op dit moment wordt door de meeste gespreksdeelnemers de rol van deze coöperaties sterk terughoudend ervaren De gemeenten zijn nog afwachtend. De kennis en kunde ontbreken veelal om de initiatieven goed georganiseerd te krijgen. Hoe kan ondersteuning hierin worden georganiseerd. Wat heb je daarvoor nodig? Inventarisatie zorgvraag. Netwerk onderhouden, op basis van wederkerigheid: - hulp vragen bij buren, vrienden, familie - wat kun je zélf doen - iedere hulpvragende heeft iets te bieden Voor signalering ook inschakelen: actieve supermarkt, ondernemers, winkels, collectanten, postbode, melkboer, pedicure, SRV-man, de Zonnebloem. Dorpsregisseur/-coördinator die iets met de signalen kan doen. Knelpunt: vraagverlegenheid, ontkenning dat je zorg nodig hebt. Oog voor mensen die buiten de boot dreigen te vallen. De kritische noot niet negeren, laat ze juist meedoen. 12 oktober 2015 n150213 bijlage – blz. 2/4
Spreek mensen aan op hun talenten. Veilige plek waar je je vraag kunt stellen. Vervoer. Mobiele bereikbaarheid, internet, glasvezel, What’sApp groep.
“Vraag niet wat je dorp voor jou kan doen, vraag wat jij kunt doen voor je dorp” (vrij naar JFK) Je dorp dementie-vriendelijk maken, wat heb je daarvoor nodig? Wat heeft de dementerende en de partner zélf nodig? Geduld. Ook een oplossing voor eenzaamheid. Brede opzet van jong tot oud. Inclusieve samenleving. Niet alleen dementerenden. Verdraagzaamheid (normen en waarden). Omgeving (winkeliers etc.) weet hoe om te gaan met dementerenden. Hoe kom je aan je centen: - Rijk, provincie, gemeente (dorpsbudget), gebruiker. Zorgkantoor. - Alternatieve vormen van financiering als je ergens een woning bezit Bekendheid, openheid, draagvlak. Euthanasie faciliteiten. Gebouw op orde – via stage technisch beroepsonderwijs. Werkzoekenden, tegenprestatie. Zorgverleners-huisartsen. Gebouw, veilige plek. Kennis. Rechtspersoon. Over gemeentegrenzen kijken. Wie mag wat doen: vrijwilliger en professional. KNHM, OVKK, Stimuland als partner bij de ontwikkeling.
Hoe organiseer je het? Doel duidelijk hebben. Demografische gegevens van je gemeente opvragen. Wat raakt mensen in hun woon- en leefomgeving. Verwachtingen niet te hoog van mensen met een beperking. Ze kunnen niet alles. Mensen verbinden hoeft niet eens met zorg te beginnen. Klein beginnen en succes uitventen. Brainstormen -> werkgroepen oprichten. Behoefte peilen middels enquête. Zijn daar goede voorbeelden van? Goede vragen stellen is de kunst om antwoorden te krijgen waar je wat mee kunt en wat ook simpel te inventariseren valt. Kijken naar hoe anderen het gedaan hebben. Netwerken. Contactpersonen van diverse instellingen werven. Probeer zoveel mogelijk dorpsbewoners erbij te betrekken. Ouders van kinderen met beperking samen krijgen. Woningen/appartementen bij elkaar, zodat dit in het dorp geregeld kan worden. Mensen niet aanspreken op eenzaamheid, maar wat hij/zij kan en daarvoor vragen. Zo betrek je ze meteen. Dorpscoöperaties worden alternatief voor de kerk (uitzending Kruispunt zondagavond 11 oktober over sluitingen kerken). Voorbeeld van een verzorgingstehuis in Deventer: verhuurt appartementen aan studenten voor lagere huurprijs. Als tegenprestatie doen zij vrijwilligerswerk voor de ouderen in het verzorgingstehuis aldaar. Dorp wordt hechter als je elkaars talenten gebruikt. Door samen te komen, is er automatisch ook sociale controle in de groep (‘waar was je vorige week’). Nieuwtjes uit het dorp worden uitgewisseld en er ontstaat cohesie. Vorm van de zorg omschrijven, want niet iedereen verstaat hetzelfde onder zorg. Is het alleen omzien naar elkaar of ontzorgen of zorgen maken over. Het is zo’n breed begrip. Hoe werven we financiële middelen. 12 oktober 2015 n150213 bijlage – blz. 3/4
Wat is de kracht van het dorp, dat in beeld brengen. Draagvlak creëren. Niet laten remmen door kennis, anders denken -> out of the box. Verbindingen leggen tussen bestaande activiteiten. Niet denken in onmogelijkheden, maar in mogelijkheden. Van elkaar leren. Combinatie maken van jong en oud door b.v. computerhulp, iPad hulp, etc. Behoefte peiling. Werkgroep samenstellen met affiniteit voor een bepaalde doelgroep. Durf anders te denken. Gemeente, ondernemerschap, bewoners en maatschappelijk middenveld bij elkaar roepen in een vergadering, waarin zij ieder aan kunnen geven wat zij kunnen betekenen. Modern naoberschap. Kleine stapjes. Niet voor eigen parochie preken, als je meerdere functies hebt. Samenstelling van de werkgroep toekomstbestendig maken op korte, middellange en lange termijn. Zorg begint bij 0 jaar, dus zorg is niet alleen voor ouderen maar van elke leeftijd. Vaak wordt er bij zorg alleen aan ouderen boven de 65 jaar gedacht. In het blad ‘Burgerparticipatie’ stond onlangs een artikel op blz. 7 onder ‘nieuws’, dat in Emmen de dorpscoöperatie alweer is opgeheven. Dit kwam doordat er van te voren geen draagvlak gecreëerd was. Cohesie is belangrijk, eensgezindheid. Hoe kan de financiering geregeld worden. Daarentegen werd de opmerking gemaakt, dat wanneer iedereen het eens wat er moet gebeuren is in het dorp, het geld vanzelf komt uit de gemeenschap. Community alert area. Nevenheid (een nieuw woord) gebruikt in Tubbergen. Hoe mooi moet ons dorp eruit zien in 2025? Deze vraag voorleggen aan de inwoners. DNA bepalen van het dorp. Creativiteit financieel gemeente. Een voorbeeld werd gegeven, dat er nog € 50.000 ontbrak. Door te ruilen met een bestemming kon er geld vrijgemaakt worden. Door b.v. vrijwilligerswerk te doen voor een vijver die aangelegd moest worden, waar wel geld door de gemeente voor vrij gemaakt was.
12 oktober 2015 n150213 bijlage – blz. 4/4
Deelnemers Zorgdialoog op 12 oktober 2015 Organisatie Buurtboerderij Het Oosterbroek Buurtboerderij Het Oosterbroek Buurtzorg Nederland Carinova Carinova Dagbesteding Lettele De Krimse Kracht De Landerijen Dorpseigenzorg Dorpshuis te Windesheim Dorpshuis te Windesheim Dorpshuis TUK Dorpshuis TUK Gemeente Zwartewaterland Gemeente Zwartewaterland Gemeente Deventer Gemeente Hellendoorn Gemeente Kampen Gemeente Raalte Gemeente Raalte gemeente Staphorst Gemeente Steenwijkerland Gemeente Wierden, wethouder Gemeente Wierden / TMZ HeetenWoont & LuttenbergWoont IJsselheem KBO Heeten KBO Heeten KNHM KNHM (landelijk bestuurslid) KNHM afd. Overijssel KNMH KNMH LTO Salland MFA de Belte / Carinova Mirjam Veurman Zorg Noaberkracht Dinkelland/Tubbergen Ouderen en welzijn Ouderen en welzijn Ouderen en welzijn Ouderen Ver. Deventer ouderenvereniging Deventer OVKK OVKK PB Balkbrug PB Broekland PB Broekland PB Kloosterhaar / OVKK PB Mariënheem PB Notter-Zuna PB Vilsteren PB Windesheim Picture Vakanties Picture Vakanties Plaatselijk Belang Hoonhorst Plaatselijk Belang Hoonhorst Plaatselijk belang Mariënberg-Beerzerveld Plaatselijk Belang Nieuw Heeten Platform Schalkhaar Plegt-Vos Raadslid GB Raalte Regiegroep Schalkhaar SallandWonen Samen Welzijn /ZorgSaam Tilligte Samen Welzijn/ZorgSaam Tilligte Samen Welzijn/ZorgSaam Tilligte St. De Cirkel St. Dorpsbelangen De Lutte
Naam Ans Herder Rita Maatman Diny Klein Koerkamp Jolanda vd Vegte Claudi Vegterlo Diny Meijerink Evert Mulder J.W. Scholte Thea ten Have Age Braad Ben ten Have Tom Snoeren Ineke Lubbinge Bert Kleen Peter Lutz Johannes Vermeulen Bert Protzman Eibert Spaan Henny Huis in 't Veld Truus Klein Wolterink Jack de Goede Kor van der Velde Dianne Span M. van Sluijs Theo Solen Anny Legebeke Gerard Koers Ans Korenromp Erik van Essen Piet Jansen Jan Brinkman Willem Joosten Piet de Noord Liset Grootentraast Riet ten Have Mirjam Veurman Jos van Olffen Kees Cats Jelte Mulder Hillie Wietsma Henk Hulst Elly de Noord Jan van Sandwijk Willemien Schoneveld P. Spoelstra Trees Swartjes Cor van Ommen Ruud de Jong Silvia Nikamp Ada Bosch Hans Keizer Ank Freiberger Fredi Meijerink Gea Molenaar Saskia Diepman Sandra Schuurman Klaas Pullen Andrea Kleinherenbrink Els Visser Jeroen Slaghekke Mark Kampman Ben de Fooij Jan van Hittersum Ursula Groeneveld Gerard Groeneveld Elise Oude Luttikhuis Jos Elshof Inge Jalink
Email adres
[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]
[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]
[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] '
[email protected]'
[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]
[email protected] [email protected]
Stichting Dorpsbelang Geesteren Stichting Dorpsbelangen Bornerbroek Stichting Dorpsbelangen Bornerbroek Stichting Dorpsbelangen Bornerbroek Stichting Gemeenschapsbelangen Hertme Stichting Gemeenschapsbelangen Hertme Stichting zorgvoorziening 'De Nieuwe Schans' Stimuland Stimuland Tekstbureau Katharos van der Vegt VOF, Varkenshouderij & zorgboerderij De Ruimte Werkgroep generatiewonen Beuningen (ov) Werkgroep generatiewonen Beuningen (ov) Wij- Deventer Wijkvereniging Norden-Hazenbos, Hardenberg Wilfried van Oldeniel Natuurlijke Begeleiding Woonvereniging De Joxhorst Zorgcoöperatie Hollandscheveld Zorgcoöperatie Hollandscheveld Zorgcoöperatie i.o. Dwarsgracht Zorgcoöperatie i.o. Dwarsgracht Zorggroep Raalte Zorggroep Raalte Zorggroep Raalte Zorggroep Raalte Zorggroep Raalte Zorgproject Eesveen Zorgproject Eesveen Gezondheidscentrum America/RvT Koepel Zorgcoöp. Zuid-Nederland
Anton Schrijver Jan Bartels Hans koopman Henny Kuiphuis Henk Veurman Hennie Kemna Roel Huls Imke Bardoel Jeroen Geerdink Karin Leijsten Bert & Dick van der Vegt Liesbeth ten Dam Peter Wester Jannie Groeneveld. Rieks Springer Wilfried van Oldeniel jaco appelman Jan de Vries Aly Bruins Rogier Outmans Gerrit Spijker Ciska Koenjer Gerda Meijerink Henk van Kampen José Oostewechel Ingrid van der Wielen Marko Ferwerda Lummi Nieuwenhuis Ben van Essen Th. Ibes Harm Knol Jo Oldemaat A. Wagenmans Reint Warmelink
[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] www.hollandscheveldverbindt.nl
[email protected]
[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]