pggm.nl
Wetsvoorstel Algemeen Pensioenfonds PGGM | Bestuurlijke Advisering | 9 januari 2015 Met minder regels, meer bereiken
Quick Scan
een pensioenfonds in de zin van de Pensioenwet en kent een aantal specifieke kenmerken. De mogelijkheid om een of meer pensioenregelingen gescheiden uit te
Voor u ligt onze Quick Scan van het wetsvoorstel
voeren en daarvoor gescheiden vermogens aan te
algemeen pensioenfonds, dat het kabinet op
houden per collectiviteitskring, maakt van het algemeen
19 december 2014 aan de Tweede Kamer heeft aan-
pensioenfonds een bijzonder type pensioenfonds.
geboden. Met dit wetsvoorstel wordt een nieuw type pensioenfonds geïntroduceerd: het algemeen pensioenfonds. In deze Quick Scan informeren wij u over de
Achtergrond van het wetsvoorstel
achtergrond, doelstelling en hoofdlijnen van dit wetsvoorstel.
Aan
het
wetsvoorstel is
een
aantal
beleidsmatige
ontwikkelingen vooraf gegaan. De introductie van het algemeen pensioenfonds moet worden gezien tegen de
Doelstelling van het wetsvoorstel
achtergrond van het voornemen van het kabinet uit 2007, tot het beter uit nutten van de mogelijkheden die
Het
algemeen
pensioenfonds
is
een
nieuw
soort
pensioenfonds dat met het oog op de voortgaande consolidatie van pensioenfondsen, een nieuwe vorm van bundeling in de uitvoering van pensioenregelingen mogelijk maakt. Met het algemeen pensioenfonds wil het kabinet werkgevers en werknemers meer keuzemogelijkheden bieden voor de onderbrengingen van hun pensioenregeling. Het algemeen pensioenfonds beoogt schaalvoordelen te bieden door bestuurlijke lasten en uitvoeringskosten te beperken. Het algemeen pensioenfonds wordt dan ook als een logische stap gezien om te komen tot een verdergaande consolidatie en professionalisering in de pensioenfondsensector. Het algemeen pensioenfonds is
1
PGGM | Bestuurlijke Advisering | 9 januari 2015
de Europese pensioenfondsenrichtlijn de Nederlandse pensioenmarkt biedt. Dit voornemen is uitgewerkt in een gefaseerde aanpak. In 2010 is het multi opf geïntroduceerd en in 2011 de PPI. Het oorspronkelijke plan om te komen tot een algemene pensioeninstelling (API) is geschrapt. Daarvoor in de plaats komt nu het algemeen pensioenfonds. Er is volgens het kabinet ook een aantal andere redenen om te komen tot het wetsvoorstel algemeen pensioenfonds. Zo wordt de consolidatie in de pensioensector van de afgelopen tijd als onomkeerbaar gezien en zal de ontwikkeling naar verwachting de komende periode versnellen.
Daarom
is
het
van
belang
om
de
keuzemogelijkheden van werkgevers en werknemers om
hun pensioenregeling elders onder te brengen, te
tegenstelling tot de PPI mag het APF ook biometrische
vergroten. Er is een aantal redenen dat tot externe
risico’s verzekeren, zoals het nabestaandenpensioen en
onderbrenging aanleiding geeft. Zoals de houdbaarheid
arbeidsongeschiktheidspensioen. Een belangrijk verschil
van de financiering van de pensioenregeling, de hoogte
met de PPI is dus ook, dat het APF zelf de uitkering van
van de uitvoeringskosten, de vraag of er nog voldoende
ouderdomspensioen mag doen. Een PPI mag dit niet,
deskundige bestuurders te vinden zijn en financiële
omdat dan sprake is van langlevenrisico.
kwetsbaarheid van krimpende en gesloten pensioenfondsen. De huidige mogelijkheden tot (externe) onderbrenging van de pensioenregeling zijn volgens het kabinet te beperkt.
Enerzijds
werknemers
bestaat
behoefte
aan
onder een
werkgevers
en
pensioenuitvoering
waarbij de eigen identiteit en de eigen solidariteit van de
eigen
collectiviteitskring
worden
behouden.
Anderzijds is er de wens om krachten te bundelen voor het realiseren van schaalvoordelen op het gebied van vermogensbeheer, pensioenadministratie en bestuurlijke uitvoering. Het algemeen pensioenfonds moet hiervoor uitkomst bieden. Ringfencing per collectiviteitskring Het
Hoofdlijnen Algemeen Pensioenfonds
meest
kenmerkende
pensioenfonds
is
algemeen
van
het
een
algemeen
of
meerdere
een
pensioenregelingen mag uitvoeren en daarvoor een afgescheiden
vermogen
mag
aanhouden
per
collectiviteitskring. Het algemeen pensioenfonds mag in
Karakteristieken Het
dat
pensioenfonds
wordt,
evenals
het
tegenstelling
tot
andere
typen
pensioenfondsen
bedrijfstak-
ringfencen. Het algemeen pensioenfonds biedt voor
pensioenfonds, geregeld in de Pensioenwet. Daarnaast
pensioenfondsen die niet zelfstandig verder willen of
wordt het algemeen pensioenfonds in de Wet verplichte
kunnen gaan, hierdoor de mogelijkheid om met behoud
beroepspensioenregeling toegelaten als uitvoerder van
van de eigen identiteit en pensioenregeling binnen de
een verplichtgestelde beroepspensioenregeling. Ieder
eigen collectiviteitskring samen met andere pensioen-
pensioenfonds kan zich omvormen tot of opgaan in een
fondsen de krachten te bundelen. Op deze manier kan
algemeen
het
schaalgrootte, kostenreductie en bestuurlijke lasten-
verplichtgesteld bedrijfstakpensioenfonds (zie hierna).
verlichting ontstaan. Dit worden belangrijke voordelen
Een aantal bijzondere karakteristieken onderscheidt het
van het algemeen pensioenfonds genoemd.
ondernemingspensioenfonds
pensioenfonds,
algemeen
pensioenfonds
pensioenfondsen. kenmerk
en
is
uitgezonderd
van
de
Belangrijkste
de
mogelijkheid
pensioenregelingen gescheiden
het
uit
te
vermogens
typen
onderscheidende om
voeren
aan
andere
te
een en
Werkgevers en werknemers kunnen zelf de omvang van
meer
hun collectiviteitskring bepalen waarvoor een compar-
daarvoor
timent bij een algemeen pensioenfonds wordt ingericht.
of
houden
per
De reikwijdte van de zelfgekozen collectiviteitskring kan overeenkomen met de reikwijdte van een pensioen-
collectiviteitskring.
regeling, maar de wet dwingt hiertoe niet. Binnen het algemeen pensioenfonds mag
Domein en type regeling Het
algemeen
pensioenfonds
kent
geen
domein-
afbakening. In het algemeen pensioenfonds kunnen dus
aangesloten
de omvang
collectiviteitskringen
en
de
van
de
daarbij
behorende pensioenregeling van elkaar verschillen.
pensioenregelingen van ondernemingen, groepen van ondernemingen of bedrijfstakken worden ondergebracht
Om de financiële risico’s binnen het algemeen pensioen-
die
fonds te stroomlijnen, wordt een goederenrechtelijke
geen
binding
met
elkaar
hebben.
De
collectiviteitskring hoeft zich dus niet te beperken tot
scheiding
een
Hierdoor ontstaat een werkkapitaal ten behoeve van de
bepaald
domein
(tak)
van
werkgevers
en
werknemers.
van
pensioenvermogens
voorgeschreven.
bedrijfsvoering en een gescheiden pensioenvermogen per collectiviteitskring. Het financieel toetsingskader
Een algemeen pensioenfonds mag net als de andere
dient per kring te worden toegepast. Dit betekent een
typen pensioenfondsen alle soorten pensioenregelingen
dekkingsgraad per kring.
uitvoeren, zowel DB-regelingen alsook DC-regelingen. In
2
Besturing van het algemeen pensioenfonds
termijn een voldoende groot aanbod ontstaat, zodat
Op grond van de Wet versterking bestuur pensioen-
liquiderende fondsen voldoende keuze hebben bij het
fondsen die per 1 juli 2014 in de Pensioenwet is opge-
onderbrengen
nomen,
kunnen
pensioenfondsen
pensioenregeling.
Om
een
vijftal
algemeen pensioenfonds te kunnen oprichten, moet een vergunning worden aangevraagd (zie hierna). Omdat
lijk,
en
iedereen een algemeen pensioenfonds kan oprichten is
bestuurs-
er volgens het kabinet sprake van een level playing field
modellen zullen ook mogelijk zijn voor een algemeen
tussen verzekeraars en pensioenfondsen en wordt de
pensioenfonds.
taakafbakening niet geschonden. Om het potentiële
(paritair)
gemengd,
omgekeerd
paritair
gemengd.
Al
een
hun
bestuursmodellen kiezen, te weten paritair, onafhankeonafhankelijk
uit
van
gemengd
deze
aanbod zo groot mogelijk te maken, is het mogelijk om De
betrokkenheid
algemeen
van
belanghebbenden
pensioenfonds
(onder
meer
in
het
deelnemers,
een ‘leeg’ APF op te richten waarbij in eerste instantie nog geen pensioenregeling is ondergebracht.
pensioengerechtigden en werkgevers), is afhankelijk van
het
gekozen
bestuursmodellen deelname aan
bestuursmodel. blijkt
het
bestuursmodellen
die
bestuur.
uit
de
Bij
de
betrokkenheid Bij
paritaire uit
de
de onafhankelijke
aanwezigheid
van
Stichting als rechtsvorm De
wet
wordt
zodanig
pensioenfondsen,
dus
gewijzigd ook
dat
voor
voor
het
alle
algemeen
het
pensioenfonds, de stichting wordt voorgeschreven als
belanghebbendenorgaan waarin de belanghebbenden
rechtsvorm. Reden is dat het kabinet het beschermen
zijn vertegenwoordigd.
van de belangen van de deelnemers een belangrijk criterium vindt en dat de stichting als rechtsvorm
In het algemeen pensioenfonds wordt voor iedere
hiertoe de meeste waarborgen biedt.
collectiviteitskring een verantwoordingsorgaan of een belanghebbendenorgaan ingesteld, afhankelijk van de
Vergunningplicht
keuze van het model. Een algemeen pensioenfonds kan
Om het bedrijf van een algemeen pensioenfonds te
dus
belang-
kunnen uitoefenen is een vergunning van DNB vereist.
hebbendenorganen hebben. Het aantal is gerelateerd
Anders dan de bestaande type pensioenfondsen, geldt
aan
voor
meerdere het
verantwoordingsorganen
aantal
collectiviteitskringen
of
binnen
het
het
algemeen
pensioenfonds
wel
een
algemeen pensioenfonds. De taken en bevoegd-heden
vergunningplicht. Dit vergunningvereiste is een nieuw
van deze organen zijn alleen gericht op de eigen
fenomeen in de Pensioenwet. Volgens het kabinet
collectiviteitskring en niet op de bedrijfsvoering van het
vereist de complexiteit van de gescheiden uitvoering
pensioenfonds.
van
meerdere
pensioenregelingen,
voorafgaande
toetsing in de vorm van een vergunningverlening door Voor wat betreft het intern toezicht moet het algemeen
de toezichthouder. Daarbij gaat het om een aantal ken-
pensioenfonds een raad van toezicht of een gemengd
merken, zoals
bestuur hebben.
geschiktheid van bestuurders en intern toezichthouders, de uitbesteding
de inrichting van
taken
van het bestuur, de en
de bedrijfsvoering.
Hierdoor kan de borging van de kwaliteit van de pensioenuitvoering
worden
getoetst
voordat
het
algemeen pensioenfonds met zijn dienstverlening aanvangt. De exacte vergunningsvoorwaarden zijn nog niet bekend. Beroepspensioenregelingen Het
algemeen
pensioenfonds
staat
open
voor
beroepspensioenregelingen. Bij een beroepspensioenregeling
is
de
verplichtstelling
pensioenregeling. Deze regeling beroepspensioenfonds,
gekoppeld kan
verzekeraar
nu
en
aan
de
door een
PPI
worden
Specifieke onderwerpen
uitgevoerd.
Wie richt op?
Het is de beroepspensioenvereniging die de werkings-
Hier
komt
straks
het
algemeen
pensioenfonds als uitvoerder bij.
Iedereen kan een algemeen pensioenfonds oprichten.
sfeer van de collectiviteitskring bepaalt en de uit-
Ook
voeringsovereenkomst met het algemeen pensioen-
sociale
partners,
verzekeraars
of
pensioen-
uitvoeringsbedrijven kunnen een algemeen pensioenfonds oprichten. Dit moet mogelijk maken dat op korte
3
fonds aangaat.
Verplichtgesteld bedrijfstakpensioenfonds
beheersdiensten van pensioenfondsen geldt het ATP-
Een verplichtgesteld bedrijfstakpensioenfonds mag zich
arrest van 14 maart 2014 van het Europese Hof van
in tegenstelling tot een ondernemingspensioenfonds,
Justitie. Volgens analyse van het kabinet betekent dit
vrijwillig bedrijfstakpensioenfonds en beroepspensioen-
arrest dat de vraag of een BTW-vrijstelling geldt,
fonds, niet omvormen tot een algemeen pensioenfonds.
afhankelijk is van het type pensioenregeling. Voor DB-
Hiervoor worden twee redenen genoemd.
regelingen is de BTW-vrijstelling niet van toepassing; voor individuele DC-regeling is de BTW-vrijstelling wel
Ten eerste heeft dit volgens het kabinet mogelijk een
van toepassing en voor collectieve DC-regelingen is dit
marktverstorende
afhankelijk
van
de
Aangezien
een
algemeen
pensioenfonds
werking.
Als
een
algemeen
bevoegd zou zijn om op te treden als
vormgeving
van
de
pensioenfonds
regeling. meerdere
uitvoerder van een verplichtgestelde bedrijfstakregeling,
pensioenregelingen met een separate collectiviteitskring
zou het bij het doen van aanbiedingen aan andere
kan
klanten kunnen profiteren van de door de overheid
collectiviteitskring verschillen.
verleende
verplichtstelling,
wat
dus
uitvoeren,
kan
het
BTW-regime
per
oneerlijke
concurrentie zou betekenen. Ten tweede, is in de Wet
Impact voor pensioenfondsen
Bpf
Het algemeen pensioenfonds maakt een nieuwe vorm
de
verplichtstelling
van
een
bedrijfs-
takpensioenregeling gekoppeld aan de verplichting tot
van
aansluiting
pensioenregelingen. Voor pensioenfondsen die hiervoor
bij
pensioenfonds,
een daarvoor opgericht (dit
tegenstelling
bundeling
mogelijk
van
verschillende
tot
beroeps-
opteren, kan het algemeen pensioenfonds een uitkomst
diverse
soorten
bieden. Het algemeen pensioenfonds kan ten opzichte
pensioenuitvoerders zijn toegelaten als uitvoerder). Dit
van de huidige mogelijkheden om de pensioenregeling
betekent dat de Wet Bpf in haar geheel zou moeten
(elders) onder te brengen - een goed alternatief bieden
worden herzien. Mocht
voor pensioenfondsen die over hun toekomst (moeten)
pensioenregelingen,
in
bedrijfstak-
waarvoor
het kabinet
hiertoe in de
toekomst overgaan, dan wil het eerst een fundamentele
nadenken en consolidatie in overweging nemen.
discussie over de verplichtstelling voeren. Het kabinet geeft uitdrukkelijk aan dat dit zou kunnen passen in de
Door de gescheiden uitvoering van pensioenregelingen
aangekondigde brede stelseldiscussie.
kan een nieuw evenwicht worden gevonden tussen enerzijds het behoud van eigen identiteit en solidariteit
Multi opf
van de collectiviteitskring en anderzijds schaalvoordelen
Het kabinet geeft aan dat vanwege de introductie van
op het gebied van vermogensbeheer- en uitvoerings-
het algemeen pensioenfonds de legitimatie van het multi
kosten en bestuurlijke lasten. Deelnemers kunnen hier
opf vervalt. Om deze reden gaat voor de bestaande
profijt van hebben.
multi-opf-en een overgangsregime gelden van 5 jaar, waarbinnen
de
omvorming
naar
een
algemeen
pensioenfonds dient plaats te vinden.
Voor de pensioensector kan de introductie van het algemeen pensioenfonds een versnelde consolidatie van pensioenfondsen betekenen.
Fiscale behandeling Een algemeen pensioenfonds is een pensioenfonds en
Inwerkingtreding
kent om die reden in principe de fiscale behandeling die
In de toelichting op het wetsvoorstel wordt geen
ook voor andere type pensioenfondsen
geldt. Dit
inwerkingtredingsdatum genoemd. Wel is aangeven dat
betekent dat een algemeen pensioenfonds in beginsel is
het vergunningstraject voor het algemeen pensioen-
vrijgesteld voor de vennootschapsbelasting als aan de
fonds vóór de inwerkingtreding van de wet kan worden
voorwaarden van de Wet op de vennootschapsbelasting
gestart, teneinde de daadwerkelijke oprichting van
1969 wordt voldaan.
algemene
Daarnaast geldt dat het algemeen pensioenfonds kan
bespoedigen
optreden
vergunningaanvraag in te dienen op het moment van
als
aanbieder
pensioenregelingen
van
waarop
fiscaal
de
gefacilieerde
omkeerregel
van
toepassing is (premie en aanspraak zijn onbelast, uitkering is belast). Voor
de
omzetbelasting
geldt
dat
een
algemeen
pensioenfonds als een pensioenfonds wordt behandeld. Dit betekent dat een algemeen pensioenfonds als ondernemer wordt gezien en dat de normale regels van de Wet op de Omzetbelasting 1968 van toepassing zijn. Voor
4
de
vaststelling
van
de
BTW-plicht
van
pensioenfondsen en
partijen
in
inwerkingtreding van de wet.
zoveel staat
te
mogelijk
te
stellen
hun
Meer weten? Deze Quick Scan geeft een eerste beeld van het wetsvoorstel
algemeen
pensioenfonds.
Wat
het
wetsvoorstel voor uw pensioenfonds kan betekenen, is per pensioenfonds verschillend. PGGM ondersteunt u de komende periode graag bij het inventariseren en het analyseren van het wetsvoorstel. Wilt u meer weten over het wetsvoorstel algemeen pensioenfonds? Neem dan contact op met: Eelco Ploeger T. 06 53 48 1344 E.
[email protected]
5
Disclaimer: PGGM N.V. heeft de grootst mogelijke zorg aan de inhoud van dit document besteed. Het kan echter voorkomen dat de informatie in dit voorstel onvolledig of onjuist is als gevolg van kennelijke fouten of vergissingen of door druk- en zetfouten. PGGM N.V. aanvaardt hiervoor geen aansprakelijkheid. De in dit document opgenomen gegevens dienen vertrouwelijk te worden behandeld. PGGM betekent in dit document PGGM N.V. of een dochtervennootschap daarvan die belast is met, en waar nodig een vergunning heeft voor, uitvoering van bepaalde werkzaamheden.
PGGM Noordweg Noord 150 Postbus 117, 3700 AC Zeist
