Werkgroep: Doubleren en versnellen
versie 19-03-2012
Inleiding:
Binnen het SPOM is een projectgroep opgericht met als opdracht het opstellen van een adviserende notitie met daarin een besliswijzer voor doubleren en versnellen. De werkgroep bestaat uit: Jacqueline van Dalen en Jos Koppenhol De notitie is door het CvB vastgesteld op 3 april 2012 Doel: 1. Wettelijke kader aangeven 2. Begripsomschrijving 3. In het samenwerkingsverband “dezelfde taal te spreken” Status: Adviserend, informerend vanuit samenwerkingsverband aan de scholen voor PO en het SBO. Deze notitie kan worden gebruikt voor het opstellen van een school specifiek beleidsplan. Bronnen:
Analyse en waarderingen inspectie PO 15 februari 2012. De Versnelling Wenselijkheids Lijst.(KUN) Hulpmatrix doubleren/versnellen (J.v.Nuland Steunpunt HB SPOM verkorte versie) Checklist PCL van het SPOM.
Aanleiding: Uit de monitorgegevens 2005-2010 SPOM bleek een behoorlijk percentage leerlingen te doubleren en een gering aantal leerlingen te versnellen. Ook was er vaak discussie over “verlengde kleuterperiode ”.Was hier wel / niet sprake van doubleren? Bij navraag is geconstateerd, dat er nauwelijks beleidsstukken op de scholen aanwezig waren. De behoefte ontstond enkele jaren geleden binnen het samenwerkingsverband SPOM om een notitie “doubleren en versnellen” op te stellen. De inspectie Primair Onderwijs wil in haar toezichtkader een beleidsstuk in kunnen zien betreffende doubleren, versnellen en verlengde kleuterperiode. Ook wordt van de scholen verwacht, dat met argumenten de keuze onderbouwd wordt. Tevens is het opstellen van een notitie de wens van de Zorgcoördinatoren en het College van Bestuur n.a.v. de monitorgegevens. Visie: Een doublure kan en mag nooit alleen als doel hebben: “Herhaling van een leerjaar.” Elke leerling heeft recht op een ononderbroken ontwikkelingsproces. De begeleiding van de
1
leerling dient zo optimaal mogelijk aan te sluiten op zijn / haar individuele ontwikkelingsbehoefte (lees ook: onderwijs/opvoedingsbehoefte). Soms blijkt een leerling een doublure of versneld leerjaar nodig te hebben om beter aan te kunnen sluiten op zijn / haar ontwikkelingsbehoefte. Het komt met name voor als een kind een aanzienlijke achterstand in de basisvaardigheden heeft opgelopen of een aanzienlijke voorsprong heeft opgebouwd. Met aanzienlijk bedoelen we een achterstand/voorsprong van minimaal één leerjaar. Beslissingen worden altijd genomen volgens de “handelingsgerichte werkwijze” in samenspraak met ouders en kind. De directie is eindverantwoordelijk voor deze beslissing. Binnen het Handelings Gericht Werken wordt de terminologie gebruikt van een extra leerjaar gunnen i.p.v. een leerjaar overdoen. Deze leerling krijgt meer tijd om zich te ontwikkelen. Begripsomschrijving: 1. Verlengde kleuterperiode De inspectie spreekt bij kleuters niet over doubleren maar over verlengen. De inspectie spreekt van kleutergroep verlenging indien een leerling op de teldatum van 1 oktober in groep 3 zeven jaar of ouder is en groep 3 voor het eerst doet. 2. Doubleren Een leerjaar voor de tweede keer doorlopen/ blijven zitten. 3. Versnellen Een leerjaar overslaan (of meer). Wettelijke basis (uit analyse van waardering en opbrengsten inspectie PO febr. 2012) De inspectie gaat ervan uit dat leerlingen in 8 jaar de basisschool kunnen doorlopen. De wettelijke basis voor de beoordeling van de doorstroom van leerlingen, ligt in de verblijfsduur in het primair onderwijs van -in beginsel- 8 jaar en het bevorderen van de continue ontwikkeling (WPO) Beslisregel groep 3 t/m 8: Het gemiddelde percentage leerlingen dat de laatste twee schooljaren in groep 3 t/m 8 is blijven zitten is meer dan 3 %. De school kan zich hierover onvoldoende vanuit specifiek beleid verantwoorden.(Dit betekent een onvoldoende score voor indicator 1.3 indicator inspectie onderwijs.) Kleutergroep verlenging: Hoewel het aantal leerlingen met kleutergroep verlenging niet betrokken wordt bij de beoordeling van de doorstroming op de school, kijkt de inspectie hier wel naar. De inspectie verwacht van scholen dat zij goede argumenten hebben, wanneer zij leerlingen een verlengde kleuterperiode geven. De inspectie spreekt van kleutergroep verlenging indien een leerling op de teldatum van 1 oktober in groep 3 zeven jaar of ouder is en groep 3 voor het eerst doet. Bij de berekening van het percentage kleutergroep verlenging laat de inspectie zittenblijvers in groep 3 dus buiten beschouwing. 2
De besliswijzer: Doubleren: Middels deze besliswijzer is het ook mogelijk om een verlengde kleuterperiode te beargumenteren. A1 1.
2.
2a 3.
4 5.
6. 7.
8. A2 9.
10. 11.
12. 13. 14. 3
Kenmerken van de leerling Op didactisch gebied: Zijn er onvoldoende scores bij de methode gebonden toetsen? Zijn er onvoldoende scores in Cito LOVS Is hier sprake van NT2 problematiek? Staan er specifieke interventies in het groepsplan voor deze leerling? Is er een IHP opgesteld? Heeft de leerling intensieve extra begeleiding en ondersteuning gekregen van minimaal 3 x 20 min. per week gedurende een half jaar /op de onvoldoende beheerste vakgebieden? Zijn er 3 evaluatiemomenten binnen het IHP geweest? Is er een recent capaciteitenonderzoek voor handen? Presteert de leerling onder zijn/haar capaciteiten? Op sociaal emotioneel gebied: Zijn er op sociaal-emotioneel gebied belemmeringen? gesignaleerd? Geeft het SEO LOVS risico scores aan? Staan er kindspecifieke interventies in het groepsplan voor deze leerling? Hadden deze interventies het gewenste effect? Extern onderzoek? Diagnose?
ja
nee ?
Aanvullende info: Op vakgebied:
( C) D + E-scores over 2 meetmomenten op vakgebied:
Interventies:
Evaluatie: Resultaat:
Toelichting: TIQ/VIQ/PIQ
Welke?
Welke? Interventies:
Resultaat: Welk? Welke?
15. B 16.
17.
C 18.
19.
20.
D 21.
22. 23.
24. 25.
4
Heeft de leerling een verzuimverleden? Kenmerken van het onderwijs Kan de school aansluiten op de ontwikkelingsbehoeften en de specifieke begeleiding realiseren? Het effect van de aangeboden extra hulp is aantoonbaar gering, c.q. ontoereikend? Kenmerken van ouders/opvoeders Zijn de ouders steeds op de hoogte gebracht van de intensieve begeleiding? Is ouders om advies gevraagd betreft aansluiting ontwikkelingsbehoeften? Hebben ouders in of vanuit de thuissituatie een bijdrage geleverd aan de geboden hulp? Conclusie en vervolgafspraken Is er overwogen tot een eigen leerlijn/O.P.P. indien de leerling in groep 6/7/8 zit? Is de PCL checklist voor het SBO ingevuld? Is de preventieve ambulante begeleiding van het REC geraadpleegd? Besluiten tot doubleren? Groepsplan/IHP ? Kindspecifieke interventies beschrijven?
Periode?
Bij nee. Wat is er nog nodig?
Welke?
Zo ja, resultaat? Zo ja, resultaat?
Beoogd resultaat?
De besliswijzer: Versnellen: A1 1. 2.
3.
4. 5. 6. 7. 8. A2 9.
10.
11. 12. 13. 14. 15. B.
5
Kenmerken van de leerling Op didactisch gebied: Zijn er overwegend optimale scores bij de methode gebonden toetsen ? Zijn er overwegend A+ scores in het LOVS? Staan er specifieke interventies in het groepsplan voor deze leerling beschreven? Is er een plan van aanpak opgesteld? Heeft de leerling alternatieve begeleiding en instructie gekregen? Is compacting toegepast binnen één of meerdere vakken? Is er een recente IQ meting? Is het profiel harmonisch opgebouwd? Presteert de leerling naar verwachting? Op sociaal emotioneel gebied: Hoe gedraagt de leerling zich sociaalemotioneel? Leeftijd adequaat? Is de sociale ontwikkeling belemmerend voor het leren? Hoe scoort de leerling op: Creatief gebied? Sport? Leiderschap? Geeft het SEO/LOVS risicoscores aan? Zijn er specifieke interventies in het groepsplan beschreven? Hadden deze interventies het gewenste effect? Vindt de leerling voldoende aansluiting bij zijn peergroep? Heeft de leerling zeggenschap gehad over invulling van het IHP? Kenmerken van het onderwijs:
ja
nee
?
Aanvullende info: Op vakgebied:
Interventies: compacten /verrijken Evaluatie: Resultaat:
Toelichting: TIQ/VIQ/PIQ
Welke? Interventies: Resultaat:
16.
Heeft de leerling aan een plusklas deelgenomen?
Welke? Frequentie?
17.
Kan de school aansluiten op de ontwikkelingsbehoeften en de specifieke begeleiding realiseren?
Bij nee, wat is er nodig?
C.
De ouders/opvoeders:
18.
Zijn de ouders steeds op de hoogte gebracht van de alternatieve begeleiding en aanpassing?
Zijn ze tevreden?
19.
Hebben de ouders ook thuis actief bijgedragen aan de ontwikkelingsbehoeften?
Resultaat?
20.
Zijn ouders gehoord omtrent hun mening en verwachtingen?
Zo ja, wat wensen zij?
D.
Conclusie en vervolgafspraken:
21.
Is er een plan van aanpak op lange termijn? Zijn de consequenties helder?
22.
Besluiten tot: Compacten en verrijken? Groepsplan /IHP opstellen? Kindspecifieke interventies beschrijven? Plus klas? Versnellen?
6
Beoogd resultaat?
7
