Doorstromen, vertragen en versnellen

Doorstromen, vertragen en versnellen.

Openbare Basisschool ’t Koppel Nieuw-Weerdinge Vastgesteld op: 7 maart 2011 Evalueren op: schooljaar 2011-2012 Protocol doorstromen, vertragen en versnellen obs ‘t Koppel

Pagina 1

Inhoudsopgave Voorwoord

blz. 3

Toelichting leerjaarverlenging

blz. 4

Leerjaarversnelling

blz. 6

Leerjaarverlenging, overgang en leerjaarversnelling groep 1

blz. 7


blz. 9


blz. 11

Leerjaarverlenging, overgang en leerjaarversnelling groep 4 t/m 8

blz. 13

Overgang naar het voortgezet onderwijs

blz. 15

Eigen leerlijn

bijlage 1

Lwoo/Pro-onderzoek

bijlage 2

Protocol doorstromen, vertragen en versnellen obs ‘t Koppel

Pagina 2

Voorwoord: Dit is het overgangsprotocol van ‘t Koppel. Met dit protocol willen we duidelijke richtlijnen scheppen met betrekking tot de overgang, leerjaarverlenging en leerjaarversnelling, de overgang naar het voortgezet onderwijs en de procedures die we daarbij volgen. Het overgangsprotocol is in samenwerking met het team, Cedin en de MR tot stand gekomen. Dit overgangsprotocol zal worden beschreven in de Schoolgids die we jaarlijks uitgeven en dit document zal voor belangstellende ouders ter inzage liggen. Kortom: Met behulp van dit nieuwe protocol, denken we jaarlijks goed zicht te houden op de juiste doorstroming van alle leerlingen op onze school! Algemeen: Tijdens de schoolloopbaan van kinderen constateren leerkrachten soms dat een leerling met een vertraagde ontwikkeling gebaat is bij een leerjaarverlenging en andere leerlingen met een versnelde ontwikkeling gebaat zijn met een leerjaarversnelling. In dit document worden de uitgangspunten en criteria hiervoor beschreven. Uitgangspunten: 

Een leerjaarverlenging c.q. leerjaarversnelling van een leerling is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de leerkracht, de intern begeleider en de schoolleider.



Indien mogelijk wordt leerjaarverlenging het liefst zo jong mogelijk toegepast.



Een leerling maakt in principe maximaal één leerjaarverlenging mee in zijn/haar schoolloopbaan op de basisschool.


Pagina 3

Leerjaarverlenging Voor leerjaarverlenging gelden de volgende afspraken:       





Er is gewerkt met meerdere handelingsplannen met onvoldoende resultaat (geen vooruitgang) om het kind te ondersteunen. Het kind is meerdere malen ter sprake gebracht in de leerlingbespreking. Er wordt een positief, realistisch effect verwacht. Ouders worden ingelicht over voornemens rond leerjaarverlenging als daartoe besloten is uiterlijk tijdens het tweede tien-minutengesprek van het lopende schooljaar. De afspraken die gemaakt zijn tijdens het proces rond de leerjaarverlenging worden in het leerlingendossier vastgelegd. Na leerjaarverlenging wordt het traject van ondersteuning en handelingsplannen (overgangsprogramma) indien nodig voortgezet totdat het kind is opgenomen in een volgende groep. In bijzondere gevallen is het van belang een leerjaarverlenging te overwegen op basis van de opgestelde criteria inclusief een advies uit extern onderzoek of een consultatief gesprek met professionele externen zoals bijv. ambulante begeleiders. Mocht er verschil van mening ontstaan tussen de school en de ouders, dan kan de school een extern onderzoek aanvragen. Het advies uit dit onderzoek wordt als zwaarwegend verklaard voor beide partijen, maar de school beslist uiteindelijk of de leerjaarverlenging plaatsvindt. Kinderen kunnen op onze school in groep 1 t/m 8 in aanmerking komen voor leerjaarverlenging. In groep 1 tot en met 5 kan dat zijn op grond van de sociaalemotionele en cognitieve ontwikkeling en vanaf groep 6 alleen op grond van de sociaal emotionele ontwikkeling. Daarnaast kan langdurig ziek of afwezig zijn een reden zijn voor leerjaarverlenging. Het verwachtingspatroon moet te allen tijde zijn dat een kind hiermee gebaat is! In overleg met de ouders en na advies van deskundigen kan het team samen besluiten in plaats van een kind een leerjaar te laten verlengen een eigen leerlijn te laten volgen, zodat overgang tot een volgende groep mogelijk is. De ouders realiseren zich dat het kind niet op het niveau van de groep waarin het zit werkt en dat de einddoelstellingen van de basisschool naar alle waarschijnlijkheid niet zullen worden gehaald. Het geheel wordt in een document vastgelegd en door de ouders en de school ondertekend.


Pagina 4

Procedure bij leerjaarverlenging: Stap 1  De leerkracht signaleert in een periode van 8 weken opvallende tekortkomingen en doet daar nader onderzoek naar.  De leerkracht meldt zijn/haar bevindingen op de eerstvolgende leerlingbespreking.  Het kind wordt opgenomen in de zorgstructuur (groepsplannen, handelingsplannen etc.)  De leerkracht spreekt de zorg uit over de ontwikkeling van het kind aan de ouders tot aan de eerste toetsing in het kader van het leerlingvolgsysteem. Stap 2 

De leerlingen worden in het kader van het leerlingvolgsysteem getoetst in januari/februari.

Stap 3 

Ouders worden van de resultaten op de hoogte gesteld in tussentijdse gesprekken na een periode van acht tot twaalf weken.

Stap 4  De definitieve beslissing voor leerjaarverlenging vindt plaats tijdens de tweede tien-minutengesprekken van het lopende schooljaar. Bij twijfel vindt de definitieve beslissing plaats na het vaststellen van de toetsresultaten in juni. De beslissing van de school is hierbij doorslaggevend.


Pagina 5

Leerjaarversnelling Leerjaarversnelling is mogelijk in alle groepen van onze basisschool, maar is wel strikt aan regels gebonden. Onder leerjaarversnelling verstaan we dat een leerling in principe een leerjaar overslaat en wordt toegelaten tot de daarop volgende groep. We maken onderscheid in de leerlingen die ‘meer’ aan kunnen en leerlingen die een dusdanige cognitieve of sociaal/emotionele ontwikkeling hebben, dat ze voldoende mogelijkheden hebben om versneld door een basisschoolperiode heen te gaan. Leerlingen die ‘meer’ aan kunnen, hebben ons ins ziens voldoende mogelijkheden om zich te ontwikkelen door de extra stof / verrijkingsstof van de verschillende methoden te verwerken. Daarnaast bieden de zelfstandig werkenlessen voldoende mogelijkheden om aan de behoefte van deze leerlingen tegemoet te komen door leerlingen extra verrijkingsstof aan te bieden. Leerjaarversnelling is bij ons op school mogelijk als: 

De scores van het leerlingvolgsysteem van CITO dusdanig zijn dat door de leerling op alle onderdelen (Rekenen, Spelling, Begrijpend Lezen en de Drie Minutentoets c.q. Rekenen voor Kleuters, Taal voor Kleuters) de score A wordt gehaald van de groep waarin de leerling zich op dat moment bevindt, maar ook op de daarop volgende toetsen van het volgende leerjaar (een jaar verschil!).



En er naar het oordeel van de leerkracht / IB-er/c.q. directie sprake is van voldoende ontwikkeling op sociaal en emotioneel welbevinden en werkhouding.



Onafhankelijk onderzoek moet de bevindingen bevestigen.

Daarbij houden we altijd in ogenschouw: Hoe staat het ervoor als de leerling zich in groep 8 bevindt en de overstap gaat maken naar het voortgezet onderwijs!

Het team van obs ‘t Koppel kiest ervoor de leerlingen niet halfjaarlijks of tussentijds te laten overgaan. Dit in verband met mogelijke consequenties die dit met zich mee kan brengen (groepsgrootte, inzet formatie, verdeling van de groepen, etc.). Leerlingen die voor leerjaarversnelling in aanmerking komen, krijgen binnen het onderwijsleerproces extra en bij hun ontwikkeling passende leerstof aangeboden. De overstap naar een volgende groep kan alleen plaatsvinden bij de start van het nieuwe schooljaar!


Pagina 6

Leerjaarverlenging Overgang En leerjaarversnelling Groep 1

Criteria groep 1 Overgang naar groep 2 is mogelijk als: A: Het kind de 5-jarige leeftijd heeft bereikt voor 1 januari. B: De scores van het leerlingvolgsysteem van CITO voldoende zijn op de onderdelen Taal voor Kleuters, Rekenen voor Kleuters en de toetsen uit het dyslexieprotocol. We spreken van een voldoende score als eind groep 1 de volgende scores gehaald worden: Taal voor Kleuters: C B A Rekenen voor Kleuters: C B A C: Er sprake is van voldoende sociaal emotionele ontwikkeling naar het oordeel van de leerkracht(en). Hiervoor zijn documenten beschikbaar (Pravoo en SCOL). Indien één of meerdere onderdelen van de behaalde scores onvoldoende zijn en de overige onderdelen voldoende, dan is het advies van de leerkracht(en) / c.q. directie doorslaggevend voor het al dan niet toelaten tot groep 2! De gemaakte afspraken zoals ze op bladzijde 4 en 5 staan beschreven, zijn dan van toepassing. Indien een leerling op alle toetsonderdelen een onvoldoende score haalt, is een leerjaarverlenging noodzakelijk en worden de gemaakte afspraken omtrent de procedure wat betreft leerjaarverlenging toegepast.

Versnellen van groep 1 naar groep 3 is alleen mogelijk als: A: De leerkracht van mening is dat het kind gebaat is bij een leerjaarversnelling en dit wordt ondersteund door de IB-er/c.q. directeur. B: De scores van het leerlingvolgsysteem van CITO goed ( A of A+) zijn op de onderdelen Taal voor kleuters, Rekenen voor Kleuters, Screeningsinstrument Beginnende Geletterdheid en de toetsen uit het dyslexieprotocol op het niveau van eind groep 2. C: Er sprake is van voldoende ontwikkeling naar het oordeel van de leerkracht(en)/c.q. directie. Hiervoor zijn documenten beschikbaar (Pravoo en SCOL). D: De leerling een dusdanige beheersing van de voorwaarden voor lees-, schrijf en rekenvaardigheid heeft opgebouwd dat het kan aansluiten bij het programma van groep 3. NB. Voor het vaststellen van de voldoende ontwikkeling om versneld toegelaten te worden tot groep 3 zullen de toetsen van eind groep 2 van het CITO LVS worden afgenomen en dient de leerling op alle onderdelen minimaal een A score


Pagina 7

te halen. Daarnaast dient de leerling een A-score op het leerlingvolgsysteem sociaal emotionele ontwikkeling te hebben behaald.


Pagina 8


Criteria groep 2 Overgang naar groep 3 is mogelijk als:

A: De scores van het leerlingvolgsysteem van CITO zowel in januari als juni voldoende zijn op de onderdelen Taal voor Kleuters, Ordenen, Screeningsinstrument Beginnende Geletterdheid en de toetsen uit het dyslexieprotocol. We spreken van een voldoende score als in januari groep 2 de volgende scores gehaald worden: Taal voor Kleuters: C B A Ordenen: C B A We spreken van een voldoende score als in juni groep 2 de volgende scores gehaald worden: Taal voor Kleuters: C B A Ordenen: C B A

B: Er sprake is van voldoende sociaal emotionele ontwikkeling naar het oordeel van de leerkracht(en). Hiervoor zijn documenten beschikbaar (Pravoo en SCOL). Indien één of meerdere onderdelen van de behaalde scores onvoldoende zijn en de overige onderdelen voldoende, dan is het advies van de leerkracht(en) / c.q. directie doorslaggevend voor het al dan niet toelaten tot groep 3! De gemaakte afspraken zoals ze op bladzijde 4 en 5 staan beschreven, zijn dan van toepassing. Indien een leerling op alle toetsonderdelen een onvoldoende score haalt, is een leerjaarverlenging noodzakelijk en worden de gemaakte afspraken omtrent de procedure wat betreft leerjaarverlenging toegepast.

Versnellen van groep 2 naar groep 4 is alleen mogelijk als: 1. Er wordt geconstateerd dat de leerling de maximale toetsscores haalt op de toetsen van het leerlingvolgsysteem van de groep waarin het kind zich op dat moment bevindt en de leerkracht is van mening dat het kind eventueel gebaat zou kunnen zijn bij een leerjaarversnelling. 2. De leerkracht/c.q. IB-er/directie stelt vast dat er sprake is van voldoende sociaal/emotionele ontwikkeling en ziet daarnaast ook voor de toekomst geen belemmeringen. 3. De leerkracht/c.q. IB-er/directie stelt vast dat de leerling gebaat is bij het overslaan van een groep en licht de ouders hierover in. De ouders moeten akkoord gaan met een leerjaarversnelling. Hun stem is hierin doorslaggevend.


Pagina 9

4. Om deze wens/mogelijkheid te ondersteunen/verantwoorden wordt een procedure van versneld toetsen in werking gezet. 5. De toetsen Rekenen, Begrijpend Lezen, Drie Minuten Toets en Spellingsvaardigheden van het daarop volgend leerjaar worden afgenomen. 6. De leerling komt in aanmerking voor leerjaarversnelling (mag een groep overslaan) als op alle toetsen van het leerjaar daarop de volgende scores worden gehaald (eind groep 3): Rekenen A Drie Minuten toets A Begrijpend Lezen A Spellingsvaardigheden A 7. Onafhankelijk onderzoek moet de bevindingen bevestigen.


Pagina 10


Op deze school maken we een onderscheid in de leerjaarverlenging in groep 1 t/m groep 5 en de overige groepen 6 tot en met 8 op grond van de cognitieve ontwikkeling en of de sociaal emotionele ontwikkeling. Het team is van mening dat leerjaarverlenging in de groepen 1 tot en met 5 op zowel cognitieve en of sociaal/emotionele ontwikkelingsgronden zeer wel mogelijk moet zijn en dat vanaf groep 6 leerjaarverlenging eigenlijk alleen nodig moet zijn op het gebied van het sociaal/emotionele welbevinden van het kind.

Overgang naar groep 4 is mogelijk als: A: De scores van het leerlingvolgsysteem van CITO zowel in januari/februari als in juni voldoende zijn op de onderdelen Rekenen, Spelling, Drie Minuten Toets en Begrijpend lezen. We spreken van een voldoende score als in januari/februari groep 3 de volgende scores gehaald worden: Rekenen C B A Spelling C B A Drie Minuten Toets C B A AVI M3 beheersingsniveau We spreken van een voldoende score als in juni groep 3 de volgende scores gehaald worden: Rekenen C B A Spelling C B A Drie Minuten Toets C B A AVI E3 beheersingsniveau B: Er sprake is van voldoende sociaal emotionele ontwikkeling naar het oordeel van de leerkracht(en). Hiervoor is een document beschikbaar (SCOL). Indien één of meerdere onderdelen van de behaalde scores onvoldoende zijn en de overige onderdelen voldoende, dan is het advies van de leerkracht(en) / c.q. directie doorslaggevend voor het al dan niet toelaten tot groep 4! De gemaakte afspraken zoals ze op bladzijde 4 en 5 staan beschreven, zijn dan van toepassing. Indien een leerling op alle toetsonderdelen een onvoldoende score haalt, is een leerjaarverlenging noodzakelijk en worden de gemaakte afspraken omtrent de procedure wat betreft leerjaarverlenging toegepast.


Pagina 11

Leerjaarversnelling van groep 3 naar groep 5: Om vast te stellen of een leerling voor leerjaarversnelling in aanmerking komt, gaan we als volgt te werk: 1. Er wordt geconstateerd dat de leerling de maximale toetsscores haalt op de toetsen van het leerlingvolgsysteem van de groep waarin het kind zich op dat moment bevindt en de leerkracht is van mening dat het kind eventueel gebaat zou kunnen zijn bij een leerjaarversnelling. 2. De leerkracht/c.q. IB-er/directie stelt vast dat er sprake is van voldoende sociaal/emotionele ontwikkeling en ziet daarnaast ook voor de toekomst geen belemmeringen. 3. De leerkracht/c.q. IB-er/directie stelt vast dat de leerling gebaat is bij het overslaan van een groep en licht de ouders hierover in. De ouders moeten akkoord gaan met een leerjaarversnelling. Hun stem is hierin doorslaggevend. 4. Om deze wens/mogelijkheid te ondersteunen/verantwoorden wordt een procedure van versneld toetsen in werking gezet. 5. De toetsen Rekenen, Begrijpend Lezen, Drie Minuten Toets en Spellingsvaardigheden van het daarop volgend leerjaar worden afgenomen. 6. De leerling komt in aanmerking voor leerjaarversnelling (mag een groep overslaan) als op alle toetsen van het leerjaar daarop de volgende scores worden gehaald: Rekenen A Drie Minuten toets A Begrijpend Lezen A Spellingsvaardigheden A 7. Onafhankelijk onderzoek moet de bevindingen bevestigen.


Pagina 12

Leerjaarverlenging Overgang En leerjaarversnelling Groep 4 t/m 8

Op deze school maken we een onderscheid in de leerjaarverlenging in groep 1 t/m 5 en de overige groepen 6 tot en met 8 op grond van de cognitieve ontwikkeling en of de sociaal emotionele ontwikkeling. Het team is van mening dat leerjaarverlenging in de groepen 1 tot en met 5 op zowel cognitieve en of sociaal/emotionele ontwikkelingsgronden zeer wel mogelijk moet zijn en dat vanaf groep 6 leerjaarverlenging eigenlijk alleen mogelijk is op het gebied van het sociaal/emotionele welbevinden van het kind.

Overgang naar groep 5 tot en met groep 8 is mogelijk als: A: De scores van het leerlingvolgsysteem van CITO zowel in januari/februari als in juni voldoende zijn op de onderdelen Rekenen, Spelling, Drie Minuten Toets en Begrijpend lezen. We spreken van een voldoende score als in januari/februari de volgende scores gehaald worden: Rekenen C B A Spelling C B A Drie Minuten Toets C B A Begrijpend lezen C B A We spreken van een voldoende score als in juni de volgende scores gehaald worden: Rekenen C B A Spelling C B A Drie Minuten Toets C B A Begrijpend lezen C B A B: Er sprake is van voldoende sociaal emotionele ontwikkeling naar het oordeel van de leerkracht(en). Hiervoor is een document beschikbaar (SCOL). Indien één of meerdere onderdelen van de behaalde scores onvoldoende zijn en de overige onderdelen voldoende, zullen we overgaan tot het werken met handelingsplannen zoals dit elders in dit document is beschreven. Mocht het zo zijn dat de onvoldoende ontwikkelde cognitieve vaardigheden een belemmering gaan vormen op het sociaal/emotioneel welbevinden van het kind, dan overwegen we een leerjaarverlenging. De gemaakte afspraken zoals ze op bladzijde 3 en 4 staan beschreven, zijn dan van toepassing.


Pagina 13

Versnellen (een groep overslaan) is alleen mogelijk als:

1. Er wordt geconstateerd dat de leerling de maximale toetsscores haalt op de toetsen van het leerlingvolgsysteem van de groep waarin het kind zich op dat moment bevindt en de leerkracht van mening is dat het kind eventueel gebaat zou kunnen zijn bij een leerjaarversnelling. 2. De leerkracht/c.q. IB-er/directie stelt vast dat er sprake is van voldoende sociaal/emotionele ontwikkeling en ziet daarnaast ook voor de toekomst geen belemmeringen. 3. De leerkracht/c.q. IB-er/directie stelt vast dat de leerling gebaat is bij het overslaan van een groep en licht de ouders hierover in. De ouders moeten akkoord gaan. Hun stem is hierin doorslaggevend. 4. Om deze wens/mogelijkheid te ondersteunen/verantwoorden wordt een procedure van versneld toetsen in werking gezet. 5. De toetsen Rekenen, Begrijpend Lezen, Drie Minuten Toets en Spellingsvaardigheden van het daarop volgend leerjaar worden afgenomen. 6. De leerling komt in aanmerking voor leerjaarversnelling (mag een groep overslaan) als op alle toetsen van het leerjaar daarop de volgende scores worden gehaald: Rekenen A Drie Minuten toets A Begrijpend Lezen A Spellingsvaardigheden A 7. Onafhankelijk onderzoek moet de bevindingen bevestigen.


Pagina 14

Overgang naar het voortgezet onderwijs

Aan het eind van de basisschool verlaten de leerlingen van groep 8 de school om hun schoolloopbaan in het voortgezet onderwijs te vervolgen. Daarnaast is het mogelijk dat ook leerlingen van groep 7 de school verlaten als zij een basisschoolperiode van 8 aaneengesloten jaren hebben doorlopen en er dus al sprake is geweest van leerjaarverlenging. De overgang naar het voortgezet onderwijs is mogelijk als: A: De leerkracht/c.q. directeur voldoende mogelijkheden ziet dat de leerling op succesvolle wijze een vorm van voortgezet onderwijs kan volgen. B: De leerkracht/c.q. directeur vaststelt dat er voldoende ontwikkeling is op grond van de sociaal/emotionele ontwikkeling van de leerling. Procedure: 1. De leerkracht /c.q. directeur stelt vast dat een leerling zich voldoende heeft ontwikkeld om naar een vorm van voortgezet onderwijs te gaan en ziet binnen het voortgezet onderwijs voldoende mogelijkheden voor de leerling of onderkent dat het doorlopen van groep 8 voor de leerling uit groep 7 als hierboven omschreven geen meerwaarde heeft voor zijn of haar ontwikkeling. 2. De ouders worden (indien nodig) in het begin van het schooljaar op de hoogte gesteld van de procedure met betrekking tot het aanvragen van Lwoo, een beschikking of vroegtijdig schoolverlaten (zie bijlage 2; Lwoo/Pro-onderzoek). De uitkomst van het Lwoo/Pro-onderzoek is bindend. 3. In oktober/november wordt door de leerkracht/c.q. directie een voorlopig advies vastgesteld dat gebaseerd is op: - de motivatie c.q. belangstelling van de leerling - de algehele ontwikkeling van de leerling tijdens de basisschoolperiode - de vorderingen op de verschillende leerstofonderdelen - de behaalde scores op het leerlingvolgsysteem op de onderdelen Rekenen, Spelling, Begrijpend Lezen en Drie Minuten toets - de scores van de methodegebonden toetsen - de vorderingen van de sociaal/emotionele ontwikkeling 4. In een gesprek met de ouders worden zij op de hoogte gesteld van het bovenstaande advies en wordt geïnventariseerd wat de wensen van de leerling/ouders zijn wat betreft de keuze van de vorm van voortgezet onderwijs en een en ander besproken. 5. De leerling en ouders worden voorgelicht over de verschillende vormen van voortgezet onderwijs en (indien nodig) begeleid door de leerkracht. 6. De leerling neemt deel aan de eindtoets van het CITO. 7. Op grond van de uitslag van de CITO-eindtoets en het voorlopig uitgebrachte advies wordt een definitief advies gegeven (maart). 8. De ouders, leerling en de leerkracht / c.q. directeur bespreken de uiteindelijke keuze voor het voortgezet onderwijs en starten met de procedure van aanmelding. 9. De leerkracht/c.q. directeur zorgt voor het verstrekken van alle benodigde gegevens om het toelaten tot deze vorm van voortgezet onderwijs te bewerkstelligen.


Pagina 15

Doorstromen, vertragen en versnellen

Recommend Documents