Nijmeegsebaan 9, 6561 KE Groesbeek Tel 024 3997181 www.onderwijscentrumzg.nl www.werkenrode.nl
[email protected]
productontwikkeling in het kader van het Equal2 project
Werkenrode School
UITSTROOMPROFIELEN Werkenrode School
1
overzichtsblad pagina
1-1 1-2 1-3.
Vooraf Algemene informatie over de Werkenrodeschool Toelichting uitstroomprofielen
2 2 3
2-1 2-3 2-4 2-2
Inhoud en aard van de Dagbesteding Leerlingprofiel Leerwegen Werkenrodeschool Indicatiestelling
4 4 4 5
3-1 3-1-1 3-1-2 3-1-3 3-1-4 3-2 3-3 3-4
Inhoud en aard van de WSW Beschut Werken Detachering Groepsdetachering Begeleid Werken via de WSW Leerlingprofiel Leerwegen Werkenrodeschool Indicatiestelling
6 6 6 6 6 7 7 8
4-1 4-2 4-3 4-4
Inhoud en aard van het RTC Leerlingprofiel Leerwegen Werkenrodeschool Indicatiestelling
9 9 9 9
5-1 5-2 5-3 5-4
Inhoud en aard van het MBO Leerlingprofiel Leerwegen Werkenrodeschool Indicatiestelling
10 10 11 11
6-1 6-2 6-3 6-4 6-5-1 6-5-2
Inhoud en aard REA College Leerlingprofiel Leerwegen Werkenrodeschool Indicatiestelling Flexopleiding Eminus
12 12 12 12 12 13
Bijlage Kansen op werk Wajong Instroom WSW wachtlijstproblematiek Schema uitstroomprofielen
14 14 14 14 15
Groesbeek, 2007 Werkenrode School Mieke Geerling Gerhard Bolt
2
1
2
3
4
5
6
INLEIDING
DAGBESTEDING
WSW
RTC
MBO
REA COLLEGE
1-1 Vooraf De Werkenrodeschool bereidt jongeren met een beperking voor op de arbeidsmarkt en de samenleving. Tijdens de schoolloopbaan wordt toegewerkt naar de overgang tussen school en de vervolgsituatie in de maatschappij. Alle leerlingen hebben verschillende mogelijkheden, zodat hun toekomstige arbeidsperspectief varieert. De school kent verschillende uitstroomniveau’s. Voor u ligt een ‘wegwijzer’, een beknopt overzicht van de verschillende uitstroomprofielen. Met dit overzicht is het mogelijk om snel en efficiënt een beeld te krijgen van het toekomstperspectief dat mogelijk is voor leerlingen van de school. Daarnaast wordt per uitstroomprofiel beknopt informatie gegeven over: - de voorbereiding op het betreffende uitstroomprofiel (de leerwegen en leerlijnen) - criteria (voorwaarden) waaraan de leerlingen moeten voldoen om het uitstroomprofiel te realiseren, - de procedure van indicatiestelling indien nodig. 1-2. Algemene informatie over de Werkenrode School1: De Werkenrode School richt zich op leerlingen met motorische en/of cognitieve beperkingen, in de leeftijd van 12 tot 20 jaar. De school kent drie leerwegen: - de toegepaste leerweg - de praktijkgerichte leerweg - de theoretische leerweg. De toegepaste leerweg biedt onderwijs en vorming aan leerlingen met veelal meervoudige beperkingen. Het onderwijs is zeer praktisch van aard, en is gericht op ervarend leren. Leerlingen verwerven kennis en vaardigheden door praktische ervaringen in het dagelijks leven op te doen. De praktijkgerichte leerweg kent een 1e een 2e fase Tijdens de eerste fase krijgen leerlingen een algemeen vormend programma met vakken als Nederlands, Engels, rekenen/wiskunde en beeldende vorming. Leerlingen oriënteren zich op de samenleving, op mogelijkheden voor betaald en nietbetaald werken. Ze leggen bezoeken af aan bedrijven, instellingen, sociale werkvoorziening en locaties voor begeleide dagbesteding. De tweede fase, voor leerlingen van ca. 16 tot 20 jaar, richt zich op arbeidsvoorbereiding. Arbeid omvat zowel betaald als niet-betaald werk, van werken in een beschutte omgeving tot een (assisterende) functie in het bedrijfsleven. Leerlingen maken kennis met diverse vormen van arbeid in een aantal vakrichtingen. De vakrichtingen worden in eigen huis aangeboden in de leerwerkplaats waar routinematig werken wordt getraind en in 7 vakgerichte opleidingen. De theoretische leerweg biedt diplomagericht onderwijs op VMBO-t niveau. Voor een deel van de leerlingen is een programma op basis/kaderniveau mogelijk. Het is ook mogelijk om een gecombineerd programma te volgen, waarbij zowel vakken op VMBO-niveau worden aangeboden, als arbeidsvoorbereidende vakken binnen de praktijkgerichte leerweg. 1
In juli verschijnt de schoolgids waarin elk jaar de informatie geactualiseerd wordt.
3
1-3 Toelichting uitstroomprofielen We bieden hierbij informatie over uitstroomprofielen van de Werkenrodeschool en geven een overzicht van de diverse toekomstige (arbeids)mogelijkheden die voor onze leerlingen van toepassing zijn. Er is een papieren versie beschikbaar, waarbij ieder uitstroomprofiel op een tabblad is weergegeven.Bij elk profiel geven we nadere informatie: - inhoud en aard: wat houdt het uitstroomprofiel in, is er sprake van loonvormende arbeid, welke werkzaamheden of activiteiten worden verricht? - het leerlingprofiel, zoals IQ-gegevens, boven- en ondergrens, beginsituatie, fysieke mogelijkheden en beperkingen, psychische beperkingen (gedragsmatig functioneren, sociaal functioneren, werken onder tijdsdruk) - leerwegen van de school die leiden tot het betreffende uitstroomprofiel zoals toegepaste, praktijkgerichte en theoretische leerweg. - indicatieorgaan, wie indiceert en hoe verloopt de procedure In het overzicht van uitstroomprofielen is sprake van een zekere ‘opklimming in moeilijkheidsgraad’. Het uitstroomprofiel ‘dagbesteding’ is drempelloos, waarmee wordt bedoeld dat leerlingen aan dagbesteding kunnen deelnemen zonder dat toelatingseisen worden gesteld aan het cognitief, fysiek of psychisch functioneren. Bij het uitstroomprofiel ‘begeleid werken’ worden wel voorwaarden gesteld aan de leerlingen, bijvoorbeeld motivatie, aaneengesloten uren een arbeidsprestatie kunnen leveren, inzicht/overzicht over de werkzaamheden hebben, sociaal aangepast kunnen functioneren, een redelijk werktempo en mate van zelfstandigheid hebben ontwikkeld.
4
1 INLEIDING
2 DAGBESTEDING
3
4
5
6
WSW
RTC
MBO
REA COLLEGE
2-1 Inhoud en aard van de Dagbesteding Dagbesteding voor mensen met een beperking vindt veelal plaats binnen een Activiteitencentrum. Een deelnemer kan maximaal 9 dagdelen naar een activiteitencentrum waar vele recreatieve als arbeidsmatige bezigheden worden aangeboden. Recreatieve activiteiten zijn gericht op hobby’s, zoals tekenen, schilderen, textielbewerking, bloemschikken; of cursussen voor computer, taal, receptie; sport, rolstoelhockey, fitness, zwemmen, tuinieren, koken, muziek, zang. Arbeidsmatige werkzaamheden worden steeds meer door activiteitencentra geboden, waarbij eenvoudige routinematige werkzaamheden worden verricht (houtbewerking, decoratief schilderen, bekers, vazen maken). Veel producten worden te koop aangeboden via markten of winkels. Op deze wijze zet het activiteitencentrum de deelnemers in de luwte van de arbeidsmarkt. In het geval van begeleide dagbesteding verrichten deelnemers als vrijwilliger, werkzaamheden in bedrijven die door zorgaanbieders gerealiseerd zijn. In dit verband noemen we een zorgboerderij, fietsenwinkel, een horecabedrijf, theaterwerkplaats, “copy- en prepress” shop, supermarkt. De jongeren krijgen in een reële bedrijfssetting een werkervaringsplaats. Het bedrijf, vaak gerealiseerd door een zorgaanbieder, heeft het oogmerk om jongeren hierin op te leiden. Dit kan leiden tot plaatsing in een regulier bedrijf en wellicht tot loonvormende arbeid in het bedrijf. 2 2-2 Leerlingprofiel Dagbesteding is geschikt voor mensen die niet in staat zijn tot reguliere arbeid. Er is bij de deelnemers sprake van fysieke, cognitieve en/of psychosociale beperkingen. Voorwaarde voor plaatsing is dat de deelnemer: - minimaal een dagdeel naar het centrum komt - bereid is deel te nemen aan een cursus of activiteit - in een groep kan functioneren - gedragsmatig goed te begeleiden is. Er worden geen eisen gesteld aan het cognitief functioneren. Ook mensen met een verstandelijke beperking kunnen dus deelnemen aan dagbesteding. 2-3 Leerwegen Werkenrode School Binnen de Werkenrodeschool bereidt voornamelijk de toegepaste leerweg leerlingen voor op het uitstroomprofiel Dagbesteding. Er wordt door een gestructureerd onderwijs- en begeleidingsaanbod aandacht besteed aan training van sociale vaardigheden, persoonlijke redzaamheid en training van functionele kennis en vaardigheden. Er wordt gestreefd naar een minimumniveau van taalbeheersing in woord en geschrift, zodat communicatie mogelijk is. Leerlingen leren door onderwijs op locatie (project ‘Er op Uit’) hoe dagelijkse, veel voorkomende praktische en maatschappelijke kennis wordt toegepast. Zo worden er bezoeken gebracht aan winkels, worden boodschappen gedaan, wordt schoongemaakt en gekookt. 2
Een beschrijving van begeleide dagbesteding is te vinden in www.lunchroom-inderoos.nl en van het leerwerkbedrijf De Wettering uit Alphen aan de Maas www.zorgboeren.nl
5
De leerlingen krijgen veel ondersteuning en individuele begeleiding, op basis van een individueel handelingsplan.3 2-4 Indicatiestelling Voor deelname aan (begeleide) dagbesteding is een indicatie nodig. Deze wordt aangevraagd bij het Centrum voor zorgvoorzieningen (CIZ) in de regio van herkomst. Het CIZ onderzoekt de levensbehoeften van de jongere en indiceert voor aangepaste zorg. Zo kunnen jongeren een onbetaalde vorm van dagbesteding verrichten. Het CIZ indiceert voor: persoonlijke verzorging, huishoudelijke verzorging, verpleging, ondersteunende begeleiding, activerende begeleiding, behandeling en (tijdelijk) verblijf. Het CIZ draagt het toezicht over aan het zorgkantoor in de regio. Het zorgkantoor betaalt (met AWBZ-gelden) de gevraagde voorziening en ziet toe op de uitvoering door de zorgaanbieder. De cliënt is vrij om de keuze van een zorgaanbieder te maken. Voor het verrichten van vrijwilligerswerk geldt een meldingsplicht bij het UWV: de jongere met een Wajong-uitkering moet dit vrijwilligerswerk altijd melden bij de arbeidsdeskundige van het UWV. De vrijwilliger krijgt een arbeidscontract voor ‘onbetaalde diensten’ waarin afspraken zijn gemaakt over: de aard van werkzaamheden; begeleiding van de vrijwilliger; het vervoer (declaratie reiskosten) en voor bepaalde verstrekkingen (bijv. een kerstpakket). Veelal gaat het om assisterend werk met als voorwaarde dat er voor de vrijwilliger geen vergelijkbare baan in het reguliere bedrijfsleven (betaald) is te vinden. Om geschikt vrijwilligerswerk te vinden kunnen belangstellenden zich direct wenden tot de zgn. vrijwilligerscentrale die in de meeste grote steden een locatie heeft. Vaak wordt de stap naar vrijwilligerswerk ook gezet vanuit een activiteitencentrum van waar uit ook de begeleiding kan worden geregeld. 3
Voor uitgebreide informatie over de toegepaste leerweg wordt verwezen naar het betreffende leerwegplan, verkrijgbaar op school.
6
1
1
3
INLEIDING
DAGBESTEDING
WSW
4
5
6
RTC
MBO
REA COLLEGE
3-1 Inhoud en aard van de WSW De sociale werkvoorziening is een gemeentelijke of regionale voorziening die mensen met een beperking in staat stelt onder aangepaste omstandigheden betaald werk te verrichten. In Nederland heeft deze brancheorganisatie zo’n 100 sociale werkgelegenheids- en reïntegratiebedrijven.4 Werknemers in de sociale werkvoorziening krijgen een CAO-loon, dat gerelateerd is aan het minimumloon. 5 De werkzaamheden zijn heel divers en verschillen per sociale werkvoorziening. Voorbeelden van veel voorkomende werksoorten: Assemblage, (rijwiel)montage, elektromontage en elektrodemontage, verpakken; kwekerijen, groenvoorziening, tuincentra; cleaning, schilderwerken; klein onderhoud aan woningen; mailing, catering; beveiliging; postverzorging, administratief werk, koeriersdiensten; tellen van mens- en goederenstromen. 3-1-1 Beschut Werken Een werknemer is erbij gebaat om intern te werken, dus op een van de vele afdelingen van de Sociale werkvoorziening. Begeleid werken is (nog) niet geschikt voor de jongere en zijn mogelijkheden liggen boven de ondergrens criteria die de Sociale werkvoorziening hanteert. 3-1-2 Detachering Een werknemer kan gedetacheerd worden bij een bedrijf of instelling. In dat geval blijft de werknemer in dienst van de sociale werkvoorziening en krijgt ook het CAO-loon van de WSW, maar verricht werkzaamheden bij het betreffende bedrijf. 3-1-3 Groepsdetachering Werknemers van de WSW gaan onder begeleiding van werkmeesters van de WSW werkzaamheden verrichten bij bedrijven, gemeente of instellingen. Een groep werknemers wordt dan ingehuurd voor een bepaalde periode en voor vastgestelde werkzaamheden. Het gaat veelal om werk in de catering, schoonmaak of speciale projecten (kerstpakketten inpakken, een administratieve klus, seizoensarbeid als bloembollen inpakken). 3-1-4 Begeleid Werken via de WSW Wettelijke regelgeving verplicht het Werkvoorzieningschap om meer mensen aan werk te helpen buiten de beschutte omgeving van de sociale werkvoorziening zelf. Dit betekent dat meerdere cliënten in aanmerking komen voor Begeleid Werken. De werknemer verricht regulier werk bij een bedrijf of instelling. De werkzaamheden zijn divers, variërend van industrieel werk tot administratieve bezigheden. Er zijn diverse middelen die ingezet kunnen worden om de kans van slagen bij begeleid werken te vergroten. Enkele maatregelen zijn: - werkplek begeleiding: een jobcoach begeleidt de werknemer op de werkplek bij de uitvoering van de werkzaamheden. De jobcoach wordt voor een periode van maximaal een half jaar aangesteld; hij/zij bouwt de begeleiding geleidelijk af totdat de jongere in staat wordt geacht zelfstandig het werk uit te voeren. 4
Voor een overzicht van de brancheorganisatie van Sociale Werkvoorzieningsschappen verwijzen we naar www.cedris.nl en klik bij leden. 5 Het aanvangsniveau voor 18-jarigen in WSW-verband is ongeveer € 500 ,= netto per maand.
7
aanpassingen op de werkplek kunnen worden gerealiseerd, m.b.t. meubilair en computer persoonlijke ondersteuning op het gebied van verzorging, toiletgang scholing om de vaardigheid te vergroten op terrein van bijv. techniek, administratie loonkostensubsidie voor de werkgever die iemand met een arbeidsbeperking in dienst neemt; no-riskpolis voor ziektekosten: werkgever wordt vrijgesteld van doorbetaling van ziektekosten. -
-
Wanneer het begeleid werken ondanks alle maatregelen toch niet haalbaar blijkt, is er een terugkeer mogelijk naar de beschermde omgeving van de sociale werkvoorziening. 3-3 Leerlingprofiel Voor toelating tot de personenkring van de WSW wordt vastgesteld of de cliënt voldoet aan de volgende criteria: - in staat tot het leveren van een arbeidsprestatie die ca. 15 % is van de arbeidsprestatie van een ‘gemiddelde’ (‘gangbare’) werknemer; - in staat zijn om met maximaal 1 uur begeleiding per dag aan het werk te blijven; - in staat zijn tot het verrichten van meer dan 1 werksoort; - minimaal 1 uur aaneengesloten kunnen werken. Voor leerlingen betekent dit dat er eisen worden gesteld aan het cognitief functioneren, de fysieke mogelijkheden en de sociale (werknemers)vaardigheden. De vakrichtingen op school hanteren een niveau-indeling van A t/m E. Niveau A betekent dat de leerling in staat is tot eenvoudige, enkelvoudige werkzaamheden. Vanaf niveau C beschikt de leerling over kennis, vakvaardigheid en werknemersvaardigheden om toelaatbaar te zijn tot WSW en begeleid werken. Niveau D en E zijn vergelijkbaar met kwalificatie niveau 1 en 2 van het ROC. Leerlingen met dit niveau kunnen naar het ROC of naar het REA-college. Uiteraard is er sprake van beperkingen om toelaatbaar te zijn tot de WSW of begeleid werken. De fysieke beperkingen van de leerlingen, met name in handfunctie en duurbelasting, kunnen worden gecompenseerd door hulpmiddelen (bv. apparatuur voor eenhandigen), afspraken over zittend werk, verminderde duurbelasting door afwisseling in werkzaamheden. Sociaal-emotioneel: de kandidaten moeten in staat zijn om als collega in een team te functioneren. Daartoe worden eisen gesteld aan de zgn. werknemersvaardigheden als zelfstandigheid, werkplanning, werktempo, motivatie, doorzettingsvermogen, kritiek kunnen ontvangen, initiatief, samenwerken en sociale omgang. 3-4 Leerwegen Werkenrode School De praktijkgerichte leerweg bereidt leerlingen voor op arbeid op verschillende niveaus, variërend van begeleide dagbesteding, werk binnen de sociale werkvoorziening, detachering, begeleid werken tot reguliere arbeid. De praktijkgerichte leerweg biedt 7 vakrichtingen, te weten: - leerwerkplaats (eenvoudige routinematige werkzaamheden als papierbewerking, administratieve werkzaamheden, fotokopiëren, industriële montage, eenvoudige metaalbewerking, decoratie) - kantoorpraktijk - dierenverzorging - groenvoorziening - horeca en dienstverlening - mechanische technieken (metaal) - grafische technieken.
8
De voorbereiding op arbeid vindt plaats in 2 tot 3 leerjaren. Er wordt gestreefd naar individueel ‘maatwerk’, waarbij voor iedere leerling een afzonderlijk traject wordt uitgestippeld, vastgelegd in een handelingsplan. Er is een oriëntatieperiode waarbij de leerling kennis maakt met diverse vakrichtingen, afhankelijk van zijn interesse en mogelijkheden. Het uitstroomperspectief wordt geleidelijk meer specifiek, waarbij telkens wordt geëvalueerd of het gewenste profiel haalbaar is. Een arbeidsinteressetest maakt deel uit van het programma. In een latere fase van de opleiding vinden stages plaats. Er zijn verschillende stages, arbeidsoriënterende stages waarbij de capaciteiten van een leerling worden getoetst in de praktijk, en opleidende stages waarbij de jongeren zich op de toekomstige werkplek oriënteren. Ondersteuning van de vakkennis vindt plaats door theoretische vakken, waarbij gestreefd wordt naar afstemming tussen theorie en praktijk. Zo wordt bijv. voor het praktijkvak metaal binnen het AVO-onderwijs aandacht besteed aan de theorie en vaardigheid van meten in millimeters. De praktische werknemersvaardigheden worden getoetst met behulp van de Melbasystematiek, een systeem waarbij functie-eisen voor een bepaalde functie worden gekoppeld aan het capaciteitenprofiel van de leerling. Voor een aantal opleidingen is certificering mogelijk, bijv. het diploma MIG/MAG-lassen, KPC-certificaten in de groenvoorziening zoals bosmaaien, certificaten binnen kantoorpraktijk (tekstverwerking, excell). Er is veel aandacht voor sociale (werknemers-) vaardigheden. Er wordt gewerkt met de methode ‘Leefstijl’ en met de methode ‘Aan het werk’. Er wordt gestreefd, indien nodig en wenselijk, naar samenwerking met andere scholen en opleidingen. Het is onder voorwaarden mogelijk om cursussen of trainingen van andere opleidingen te volgen. Zo volgen momenteel leerlingen een kappersopleiding, een opleiding heftruckchauffeur, een cursus nagelstyling, de cursus ‘honden- en kattenbesluit’, en de opleiding assistent-verkoopmedewerker. Dit biedt, naast de vakgerichte training in eigen huis, de mogelijkheid om flexibele opleidingen op maat aan te bieden. Voor ieder vak zijn leerlijnen beschreven in het vakcurriculum.6 3-5 Indicatiestelling Het CWI (Centrum voor Werk en Inkomen) indiceert jongeren die gebruik willen maken van de WSW. De jongere die voor de sociale werkvoorziening geïndiceerd wil worden, moet Wajonggerechtigd zijn. Het CWI wil ter beoordeling een aantal gegevens ontvangen voordat de cliënt voor een gesprek wordt uitgenodigd. De ouders en de school versturen daarop vooraf informatie zoals stageverslagen, medische en/of psychologische onderzoeksverslagen, de Wajong-beschikking, de kritische functionele mogelijkhedenlijst (FML)7 . De procedure heeft een wettelijke termijn van maximaal 4 maanden. Tijdens deze periode zal een gesprek met een consulent van CWI plaatsvinden. Ook een bezoek aan arts en psycholoog kan deel uitmaken van het onderzoek. De aanvrager krijgt daarna het besluit van beschut (intern werken) of begeleid werken (extern werken).
6
Meer informatie is te vinden in het leerwegplan praktijkgerichte leerweg. Deze lijst geeft een beeld van de belastbaarheid van de cliënt, zowel de fysieke - als persoonlijke en sociale belastbaarheid., welke is vastgesteld nav. de Wajong-keuring.
7
9
1
2
3
INLEIDING
DAGBESTEDING
WSW
4 RTC
5
6
MBO
REA COLLEGE
4-1 Inhoud en aard van het RTC Het Regionaal TrainingsCentrum Nijmegen (RTC) is een samenwerkingsverband tussen scholen voor speciaal onderwijs, praktijkonderwijs, MBO en partners die bekend en betrokken zijn met arbeidstoeleiding. Het RTC coördineert diverse activiteiten om de arbeidstoeleiding van leerlingen met een beperking te vergemakkelijken. Een greep uit de activiteiten: - binnenschoolse praktijktraining - assessment (vaststellen van arbeidscapaciteiten) - gezamenlijk stagebureau - arbeidstrainingscentrum - branchegerichte cursussen. Het Arbeidstrainingscentrum (ATC) krijgt gestalte in de vorm van een bedrijfshal waar jongeren van 16 tot ca. 25 jaar werkzaamheden verrichten. Het gaat om diverse werkzaamheden in opdracht van derden. Er is inmiddels ervaring opgedaan met werkzaamheden als kerstpakketten inpakken, sorteren, repen en bloemzaden inpakken. Naast productie en assemblage worden diverse bedrijfsmatige trainingen ontwikkeld. Aan jongeren wordt een individuele en doelgerichte arbeidstraining aangeboden. De meest elementaire zaken komen daarbij aan bod: op tijd komen, het leren organiseren van de werkplek, leren om voor langere tijd aan een taak te kunnen werken en het communiceren met collega`s en leidinggevenden. Het ATC heeft de kenmerken van een gewoon bedrijf in de licht industriële of dienstverlenende sector. 4-2 Leerlingprofiel Er worden geen specifieke eisen gesteld aan het cognitief functioneren. Leerlingen moeten wel de fysieke mogelijkheden hebben om gedurende een werkdag werkzaamheden te verrichten. De fysieke belastbaarheid (staan, lopen, tillen, pakken, dragen) moet voldoende zijn. Verder moeten leerlingen in staat zijn om in een groep te functioneren; ze moeten werkafspraken kunnen nakomen, instructies kunnen begrijpen en uitvoeren. Doorzettingsvermogen en werktempo zijn belangrijke kwaliteiten voor ATC-kandidaten. 4-3 Leerwegen Werkenrode School Leerlingen die de praktijkgerichte leerweg van de Werkenrode School volgen, kunnen worden geplaatst in het ATC. Aanvankelijk als onderdeel van het onderwijsaanbod, later als uitstroom. Vooral leerlingen van de Leerwerkplaats, waar allerlei routinematige werkzaamheden en werknemersvaardigheden als werktempo, doorzettingsvermogen worden getraind, zijn geschikt voor plaatsing in het ATC. 4-4 Indicatiestelling De doelgroep wordt gevormd door leerlingen van diverse scholen; hiervoor is geen indicatie nodig. Deze jongeren vallen onder de onderwijswetgeving. Vanaf de leeftijd van 20 jaar vervalt de indicatie voor speciaal onderwijs, en kunnen leerlingen met toestemming van het UWV deelnemen in het RTC.8 8
Het streven is om definitief het RTC in september 2007 te beginnen. In Enschede is een vergelijkbaar initiatief gestart. De website van het ATC Arbeidstoeleiding en coaching is www.atc-enschede.nl.
10
1
2
3
4
INLEIDING
DAGBESTEDING
WSW
RTC
5
6
MBO
REA COLLEGE
5-1 Inhoud en aard van het MBO Het middelbaar beroepsonderwijs krijgt in heel Nederland gestalte binnen de ROC’s (regionale opleidingscentra). Agrarische opleidingen (groenvoorziening en dierenverzorging) worden AOC genoemd, maar zijn vergelijkbaar wat betreft niveau en kwalificaties. Alle vakopleidingen op het ROC worden in de volgende studierichtingen aangeboden: - gezondheidszorg en welzijn - economische beroepsopleidingen - administratie/financiële administratie - technische beroepsopleidingen - ict opleidingen Het AOC kent de volgende studierichtingen binnen het “groene” onderwijs. - surprising nature - animal friends - good food - mighty machines - dynamic design - outdoor life Het middelbaar beroepsonderwijs (MBO) kent vier niveaus: 1: assistent-opleiding (drempelloos); 2: leidt tot basisberoepsopleiding; 3: vakopleiding; 4: middenkader- en specialistenopleiding Er is een BOL en een BBL-richting. De BOL is de beroeps opleidende leerweg: het grootse deel van de opleiding wordt gevolgd op school. Tijdens de beroepspraktijkvorming (stage/bpv) wordt het beroep in de praktijk geleerd bij een erkend leerbedrijf. De BBL is de beroepsbegeleidende leerweg, waarbij de leerling voor het grootste deel in de praktijk werkt. Minimaal één dag of één avond komt de leerling naar school voor theorie en ondersteuning. De leerling werkt in loondienst en ontvangt een salaris (minimaal 24 uur p/w). Voor de periode waarin beroepspraktijkvorming wordt gevolgd, wordt voor zowel voor BBL als BOL een praktijkovereenkomst afgesloten. De eisen van toelating staan per opleiding vermeld. Het niveau hangt af van eerdere opleiding en eventuele werkervaring. Een onderwijsovereenkomst wordt vooraf afgesloten tussen student en opleiding waarin beschreven staat wat men van elkaar verwachten mag.
5-2 Leerlingprofiel Leerlingen dienen aan de volgende criteria te voldoen:
11
-
IQ hoger dan 85; Ontwikkelingsmogelijkheden voor scholing en werk; Zelfstandig kunnen werken/leren; Discipline; Motivatie; Sociaal-emotioneel in een groep en school (een drukke omgeving) kunnen functioneren Sociaal-emotionele weerbaarheid.
5-3 Leerwegen Werkenrode School De theoretische leerweg en de praktijkgerichte leerweg bereiden leerlingen voor op de overstap naar het ROC. Leerlingen van de praktijkgerichte leerweg stromen veelal in niveau 1; leerlingen van de theoretische leerweg hebben veelal een VMBO-t diploma, en stromen in op niveau 3. Afhankelijk van de beperkingen wordt gekozen voor een gefaseerde opleiding of voor een deelopleiding. 5-4 Indicatiestelling Een aantal ROC’s in Nederland kent een speciale richting voor moeilijk lerende jongeren. Leerlingen met een leerbeperking of andere beperkingen kunnen hier in aangepast tempo en met meer begeleiding de ROC-opleiding volgen, meestal in de BBL. AOC en ROC bieden ook een mogelijkheid tot het volgen van deelopleidingen, een soort kortdurende flexopleiding bijv. een cursus ‘minigraver’ of ‘heftruckchauffeur’.
12
1
2
3
4
5
INLEIDING
DAGBESTEDING
WSW
RTC
MBO
6 REA COLLEGE
6-1 Inhoud en aard van het REA College Het REA College, locatie Werkenrode, maakt deel uit van de samenwerkende REA-colleges in Nederland. Zij bevinden zich in Hoensbroek, Groesbeek, Ermelo, Wijk aan Zee en Groningen. REA College Nederland geeft beroepsopleidingen aan mensen met een arbeidshandicap die geen regulier onderwijs kunnen volgen. Het REA College biedt een aantal vakopleidingen op MBO-niveau voor jongeren met een Wajong-indicatie of voor volwassenen met een arbeidshandicap die zich willen omscholen. Het REA College Groesbeek biedt 5 vakrichtingen: - mechanische technieken - grafische technieken - groenvoorziening - administratieve opleiding. - ict Aanvullend worden competentiegerichte trainingen en begeleiding geboden, zoals sollicitatietraining, empowermentstraining, ADL-ondersteuning en psychologische begeleiding. 6-2 Leerlingprofiel Leerlingen die naar het REA College willen, moeten beschikken over een gemiddeld niveau van cognitief functioneren. De fysieke functiebeperkingen worden in kaart gebracht en waar mogelijk gecompenseerd met hulpmiddelen en aanpassingen op de werkplek. Heel belangrijk zijn de werknemersvaardigheden: zelfstandigheid, initiatief, werktempo, werkplanning, overzicht over de taak, brede inzetbaarheid. Het uitstroomprofiel is vergelijkbaar met het ROC-profiel. 6-3 Leerwegen Werkenrode School Leerlingen van de theoretische leerweg en praktijkleerlingen die op D-niveau functioneren, komen in aanmerking voor plaatsing op het REA-college. 6-4 Indicatiestelling Voor toegang tot het REA College is een indicatie van het UWV nodig. De arbeidsdeskundige doet samen met de arts een uitspraak over het toekomstige arbeidsperspectief: plaatsing binnen de reguliere arbeidsmarkt is een voorwaarde voor toelating tot het REA College. 6-5-1 Flexopleiding Het REA College ontwikkelt een aantal nieuwe opleidingsprojecten zoals Eminus en Flexopleidingen. Daarnaast is het mogelijk om flexopleidingen te volgen. Samen met het REA College Nederland wordt gezocht naar een passende opleiding die men nodig hebt om het beroep uit te oefenen waarin later gewerkt wordt. Een deel van de opleiding volgt men REA College Nederland en een ander deel van de opleiding wordt verzorgd door een ander opleidingsinstituut. De opleidingscoach begeleidt de cursist tijdens de studie. Deze zorgt ervoor dat die ondersteuning geboden wordt die nodig is; zoals extra uitleg, aangepaste
13
praktijkopdrachten, extra studietijd, een aangepast werkomgeving en persoonlijke verzorging. De plek waar die opleiding plaatsvindt hangt af van de omstandigheden van de cursist. Bij REA College Nederland zijn alle studiefaciliteiten aanwezig, maar het kan ook handig zijn om delen van de opleiding thuis te doen. 6-5-2 Eminus Moderne communicatiesoftware maakt communicatie tussen leerlingen en docenten mogelijk. Het is een vorm van afstandsonderwijs volgen vanuit huis, omdat reizen bijvoorbeeld vermoeiend is of omdat er geen passende hulp op school geboden kan worden. De opleiding is er op gericht om een baan te vinden die vanuit iemands huis uitgeoefend kan worden, kort gezegd telewerken. Eminus kent een aantal beroepsopleidingen, zoals de opleiding tot remote netwerkbeheerder en remote call center medewerker. Te verwachten zijn de opleidingen: secretaresse online, webdesigner, verkoopmedewerker binnendienst en boekhouder online.
14
Bijlage Kansen op werk Een aantal jongeren zal niet in staat zijn om door middel van arbeid financieel onafhankelijk te zijn. Door een lichamelijke of verstandelijke beperking kunnen zij niet of slechts gedeeltelijk werken. In hun onderwijsleersituatie zal daarom de aandacht en de voorbereiding van arbeidsvoorbereiding anders zijn dan voor de leerlingen die wel mogelijkheden heeft op loonvormende arbeid. De jongeren met een beperking kunnen tot de leeftijd van 20 jaar speciaal onderwijs volgen. In deze periode wordt contact gezocht met instanties waar de jongeren mee de maken hebben. Wajong Vrijwel alle jongeren die het speciaal onderwijs volgen hebben teveel beperkingen om loonvormende arbeid te verrichten. Voor sommigen zijn aanpassingen nodig, voor anderen extra scholing, begeleiding in de eerste werkperiode en voor enkelen zal het onmogelijk te zijn om te werken en een vorm van financiële onafhankelijkheid te bereiken. De beperkingen worden getoetst door het Uitvoeringsinstituut Werknemers verzekeringen (UWV). Het UWV toetst de arbeidsbeperking op basis van de Wet Arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten voor het 18e levensjaar (Wajong). Het onderzoek heeft een medische en arbeidskundige beoordeling: het stelt de mate van arbeidsongeschiktheid vast en voorziet de 18-jarige jongere van een Wajong-uitkering. De geconstateerde arbeidsongeschiktheid wordt uitgedrukt in percentages en vergeleken met een persoon (maatman) die 100% arbeidsgeschikt is en heeft het minimumloon als vergelijkbare loongroep.9 Instroom WSW wachtlijstproblematiek Bij een positieve indicatie heeft de WSW de verplichting om een jongere binnen een half jaar te plaatsen. Tegenwoordig zijn er veel jongeren die niet geplaatst kunnen worden. Men plaatst de jongeren op de wachtlijst waarbij de dag van aanmelding de plaats op de wachtlijst bepaald. Voor jongeren is een lange wachtlijst funest, in 2007 spreekt men al over een periode van 2 tot 3 jaar. Motivatieverlies en verlies van vaardigheden is het gevolg. In het kader van sluitende aanpak wordt naarstig naar oplossingen gezocht, zoals het lopen van stage, regionale trainingscentra, sociale activeringprojecten. Daarnaast biedt de WSW verschillende scholingstrajecten, zoals oriëntatie op de arbeidsmarkt, sollicitatietraining, empowermentstraining. Een assessment om arbeidsmogelijkheden van een cliënt in kaart te brengen, behoort ook tot de mogelijkheden. 9
Het onderstaand overzicht vermeldt de hoogte van de wajong-uitkering (2007). leeftijd 18 19 20 21 22 23. etc
min.loon p/dag € 27,21 € 31,40 € 36,78 € 43,36 € 50,84 € 59,81
70% min.-loon € 19,05 € 21,98 € 25,75 € 30,35 € 35,59 € 41,87
betaaldagen p/m x 21,75 X 21,75 x 21,75 x 21,75 x 21,75 x 21,75
80-100% arb.ongeschikt € 414,34 € 478,07 € 553,63 € 660,11 € 774,08 € 910,67
15
1-4-3 Schema uitstroomprofielen 1e fase Leerweg Alle
2e fase leerweg alle leerwegen
indicatieorgaan UWV
aanvraag
doel
Wajong
Toegepaste Toegepaste Toegepaste
toegepaste toegepaste toegepaste
CIZ CIZ CIZ
dagbesteding (db) dagbesteding dagbesteding
uitkering / aanpassing werk recreatief arbeidsmatig bedrijfsmatige dagbesteding: leerwerktraject vrijwilligerswerk begeleid Werken
praktijkgerichte
praktijkgerichte
UWV
(IRO) jobfinding en –coaching
praktijkgerichte
praktijkgerichte
UWV
scholingsaanvraag mbo aangepaste status
praktijkgerichte
praktijkgerichte
UWV
praktijkgerichte
praktijkgerichte
CIZ CWI
praktijkgerichte
praktijkgerichte
CWI
praktijkgerichte praktijkgerichte
praktijkgerichte praktijkgerichte
CWI REC
praktijkgerichte
praktijkgerichte
theoretische theoretische
theoretische theoretische
com REC bi UWV na ROC/AOC tie REC Havo/ Vwo
opleiding en plaatsing (begeleid) werkend scholingsaanvraag opleiding en mbo aangepaste status plaatsing (begeleid) Eminus en Flexopleiding werkend combinatie recreatief loonvormende arbeid beschut werken (la) loonvormende arbeid detachering: groeps- en individueel loonvormende arbeid begeleid werken ambulante begeleiding mbo onderwjs begeleiding school werkbegeleiding scholingsvraag
mbo onderwjs ROC/AOC- BBL
ambulante begeleiding mutatie voortgezet middelbaar onderwijs.
mbo onderwjs regulier
uitvoerende instelling UWV DAC: dagactiviteitencentrum AC: activiteitencentrum Zorgaanbieder opleidingsbedrijf Reïntegratiebedrijf/ Jobcoachorganisatie REA College
REA College
dagactiviteitencentrum Wsw Wsw
Wsw ROC of AOC of reguliere VMBO Ambulante begeleiding jobcoach onderwijsinstelling ROC of AOC onderwijsinstelling voor Havo en Vwo
16
