Werken met een ontwikkelingsperspectief

Werken met een ontwikkelingsperspectief Conferentie SPPOH

12 november 2014

Arjan Clijsen

OPP  driedimensionaal Hoe nu verder? Wat willen we bereiken? leerkracht Ik kanleermoment het niet bij benen. Help mij op weg.

leerling

OPP ouders

Waar werkt school naar toe? Wat is ons perspectief?

Lezing . . . . . . . . . . Vanuit het perspectief van de leerkracht

 Wat is een OPP en waarom stel je het op?  Wat zijn de uitgangspunten van werken met OPP?  Voor welke leerlingen stellen we een OPP op?

 Wat zijn de basiselementen van een OPP?  Op welke wijze evalueer je het OPP?  Hoe betrek je leerling en ouders op actieve wijze?

Steek je hand op als . . . .

Wat is een ontwikkelingsperspectief? Wet en regelgeving  Verwachte uitstroombestemming VO

 Onderbouwing verwachte uitstroombestemming, op basis belemmerende en stimulerende factoren  Korte beschrijving te bieden ondersteuning en

begeleiding, afwijkingen regulier programma  Goede voortgangsregistratie vereist

 Minstens één maal per jaar met ouders evalueren en bespreken

Waarom een OPP?

Reflectie

Wat is volgens jou de meerwaarde van een OPP?

Wat heeft het kind eraan? Wat heeft leerkracht eraan?

Waarom een OPP? 

Maken beredeneerde keuzes in doelen en aanbod

vanuit een lange termijn perspectief 

Ouders weten tijdig wat realistisch perspectief is



Leerling actief betrekken bij zijn ontwikkeling



Goede voorbereiding op en overgang naar VO

Uitgangspunten OPP  Niet de ontwikkeling volgen, maar doelgericht plannen  Samen met de leerling en samen met de ouders  Systematisch ontwikkeling monitoren en evalueren

 Inbedden OPP in cyclisch planmatig handelen (HGW)  OPP is werkdocument: praktisch uitvoerbaar zijn  Administratieve last zoveel mogelijk beperken

Voor welke leerling een OPP? Voorheen (Inspectie): Voor leerlingen die op één of meerdere vakgebieden in eigen leerlijn geplaatst worden

Wet- en regelgeving vanaf 1-8-2014: Basisschool: OPP wordt opgesteld voor een leerling die extra ondersteuning (arrangement) ontvangt

Valt de ondersteuning binnen de basisondersteuning van school dan hoeft géén OPP opgesteld te worden

Voor welke leerling een OPP? Marco  heeft ernstige gedragsproblemen

 zijn lees-, spelling- en rekenontwikkeling is goed  school vraagt extra ondersteuning aan SWV: ontvangt arrangement AB  school is daarom verplicht een OPP op te stellen  School stelt beknopt OPP op

Voor welke leerling een OPP? Anne  heeft een ernstige rekenachterstand

 extra instructie en leertijd onvoldoende resultaat  aanpassen reguliere rekenprogramma voor Anne  school vraagt géén extra ondersteuning aan SWV

 maar besluit binnen de basisondersteuning een een OPP op te stellen

Wanneer stel je een OPP? Vuistregel Houd de leerling zo lang mogelijk bij de groep, door verlengde instructie, extra leertijd en extra oefening

(zie groepsplan). Pas als dit herhaald onvoldoende resultaat heeft, leerling aanmelden leerlingenbespreking of MDO. Betrek de leerling en de ouders hierbij. Adviseur PaO inschakelen

waarnemen

6) Uitvoeren groepsplan

1) Groepsoverzicht/evalueren

Groepsbespreking

2) Signaleren van

leerlingen

leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften

realiseren

begrijpen

5) Opstellen groepsplan 4) Clusteren leerlingen met onderwijsbehoeften

plannen

vergelijkbare

3) Benoemen onderwijsbehoeften

OPP

Extra ondersteuning: arrangement

Aanvraag TLV SBO/SO

BESPREKING LEERLING MDO

OPP = onderdeel groeidocument Opzet groeidocument 1. Algemene gegevens leerling 2. Voortraject: wat gedaan met welk resultaat? Beknopte weergave (multidisciplinair) overleg 3. Ontwikkelingsperspectief leerling 4. Aanvraag individueel arrangement óf aanvraag toelaatbaarheidsverklaring SBO/SO 5. Evaluatie/verantwoording na afloop arrangement 6. Handtekeningen

Basiselementen OPP Ontwikkelingsdeel:  Factoren die ontwikkeling belemmeren en stimuleren

 Wat is er gedaan met welk resultaat? Leerontwikkeling Planningsdeel  Uitstroombestemming (+ uitstroomniveau per vak)  Geplande vaardigheidsgroei TL, BL, Sp en/of R&W  Tussendoelen: vakken en/of SEO/gedrag/werkhouding  Aanbod: afwijkingen regulier programma Evaluatiedeel

 Geplande vaardigheidsgroei behaald? Doelen bereikt?  OPP bijstellen? Hoe nu verder? In gesprek met ouders

Verwachte uitstroombestemming Gewogen besluit leerkracht/IB-er op basis van:  Uitstroomniveaus per vakgebied (profiel leerling)  Factoren die ontwikkeling en leren belemmeren én stimuleren

Uitstroomniveaus per vakgebied Vakgebied

PrO

VMBO B/K

VMBO-T >

Technisch lezen

X

Begrijpend lezen

X

Spelling Rekenen

X

X X

Verwachte uitstroombestemming (gewogen besluit)

VMBO B/K

Wat zijn mijn verwachtingen?  Hoge verwachtingen van de leerkracht hebben een positief effect op de leerprestaties  Lagere verwachtingen leiden tot lagere doelen en lagere prestaties Ze werken door in het gedrag

naar leerlingen.  Cultuur in school: collectief educatief optimisme  Verwachtingen: zichzelf waarmakende voorspelling

Kijken naar de leerling  Wat gaat niet goed óf wat zijn positieve aspecten?

 Denken in beperkingen óf in mogelijkheden  Opleidingsniveau ouders óf talenten van leerling  Leerling is probleemdrager óf ook reflectie op het

eigen handelen en interactie met leerling  Leerling opgeven óf vertrouwen blijven houden  Verwachtingen deels gebaseerd op opleidingsniveau en sociaal-economische status van de ouders

Als het moeizaam gaat . . Stevens zegt: Veel leerkrachten slagen er niet in de moed te houden als het moeizaam gaat: “de leerling kan het niet”. OPP vraagt pedagogisch hogeschoolwerk: hoge verwachtingen en vertrouwen blijven houden, blijven uitdagen en zoeken naar passend aanbod

Geplande vaardigheidsgroei Technisch lezen, begrijpend lezen, spelling en rekenen Vanaf 3 toetsmomenten

2 toetsmomenten (midden en eind) vooruit:  Gepland functioneringsniveau, bijvoorbeeld M5 of M5/E5  Geplande vaardigheidsscores (bandbreedte, met marges), bijvoorbeeld VS 40-44

Vaardigheidsgroei leerling in OPP-trap

Eind- en tussendoelen Uitstroomniveau vakgebied (bijv. PrO)

Einddoelen die nagestreefd worden

Tussendoelen per (half) leerjaar

Aanbod om deze tussendoelen te bereiken

Keuzes in eind- en tussendoelen  Referentieniveaus Taal en Rekenen

www.taalenrekenen.nl  www.leerlijnen.cedgroep.nl

(vakspecifieke en vakoverstijgende leerlijnen)  Passende perspectieven Taal en Rekenen (SLO)  M. van der Stap: “van kerndoel tot leerlijn” en “van kerndoel tot referentieniveau”

Leerlijnen CED Groep

Passende perspectieven SLO Drie leerroutes: 1. Uitstroom naar vmbo-t/hoger: 1F, streven 1S 2. Uitstroom naar vmbo bb/kb: 1F 3. Uitstroom naar PrO of VSO arbeid Per leerroute: doelenlijsten + additionele leermiddelen

www.taalenrekenen.nl/ref_niveaus_rekenen/pape/ www.taalenrekenen.nl/ref_niveaus_taal/pape/

Doelen SEO en werkhouding Erg belangrijk voor OPP

 Leren/ontwikkeling weer op gang te brengen  Direct van invloed op de leerresultaten  Minder kans op uitval in uitstroombestemming VO

 Welbevinden leerling Kijk niet alleen naar de cognitieve ontwikkeling,

maar ook naar gedrag, sociale competentie, inzet en werkhouding van de leerling

Doelen SEO en Leren leren Tips stellen doelen  SMART formuleren + wat heeft prioriteit?  In termen van gewenst gedrag benoemen  In gesprek met de leerling doelen formuleren  Samenwerken met de ouders

Houd OPP beknopt . . . . . . .  Als niet afgeweken wordt van regulier programma, direct in OPP verwijzen naar het groepsplan  Als er alléén gedrags- of werkhoudingsproblemen

zijn, in het OPP enkel de doelen en aanpak voor gedrag, sociale competentie en werkhouding in OPP beschrijven. Voor de vakgebieden direct

verwijzen naar groepsplan

Perspectief van de leerling Wat kan ik? Talenten? Wat vind ik moeilijk? Wat wil ik leren? Waar hulp bij nodig? Wat gaan we samen doen?

Leerling actief betrokken Meer gemotiveerd

Match met perspectief ouders?        

Aan welke uitstroom V(S)O denken jullie? Als school plannen we … Daarvoor gaan wij …. Jullie kunnen het onderwijs ondersteunen door …. Onderwijs – ondersteunend – gedrag ouders Kunnen/willen jullie dat? Wat nodig om …? Hoe gaan we samenwerken?

Perspectief van de leerkracht Hoe voer ik het OPP in mijn groep uit ???? Intern begeleider ga in gesprek met leerkracht over hoe hij/zij het OPP op een haalbare en effectieve wijze uitvoert qua instructie, klassenmanagement en organisatie (OPP=werkdocument) Kijk hoe je het OPP zoveel mogelijk kunt laten aansluiten bij het groepsplan.

Vergeet niet OPP te evalueren

. Meestal twee maal per schooljaar, met de leerling en met de ouders  Is geplande vaardigheidsgroei behaald?  Zijn de gestelde doelen bereikt? Waarom wel/niet?  Ontwikkelt leerling zich conform verwachtingen? OPP naar boven of beneden bijstellen?  Heeft mijn aanbod/aanpak gewerkt?

Weer perspectief . . . . . . . .

Hoge verwachtingen . . . . . .

"Het grootste gevaar voor menigeen is niet

dat de lat te hoog ligt en we daardoor ons doel niet halen, maar juist dat de lat te laag ligt en we ons doel halen"

Michelangelo

Meer informatie . . . . . .

www.poraad.nl

Nog vragen . . . . .

[email protected]

Veel succes !!!!!!!