Werken langs wegen. - V&G-module - Movares Nederland B.V. Arno de Graaff. Utrecht, 6 februari 2012 Concept

Werken langs wegen - V&G-module -

Opdrachtgever

Ondertekenaar

Movares Nederland BV Jacco Buisman Movares Nederland B.V. Arno de Graaff

Utrecht, 6 februari 2012 Concept  2011, Movares Nederland B.V. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Movares Nederland B.V.

Autorisatieblad Alleen voor Intern gebruik

Werken langs wegen - V&G-module -

Versie 0.1 CONCEPT dd 6 februari 2012

Naam Opgesteld door

Gerrit van Roekel

Controle door

Arno de Graaff

Vrijgave door

Jacco Buisman

Paraaf

Datum 6 februari 2012

Werken langs wegen / Concept / Versie 0.1 / 6 februari 2012

blad 2 van 31

Inhoudsopgave Inleiding

5

1 Over de risico’s bij werken op en langs wegen 1.1 Het begrip ‘risico’ 1.2 Risico’s bij werken op of langs wegen 1.2.1. Aanrijdgevaar 1.2.2. Agressief gedrag van weggebruikers 1.2.3. Blootstelling aan kwartsstof, polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK) en dieselmotoremissies 1.2.4. Werk- en rusttijden 1.2.5. Overige gevaren 1.3 Risicobeheersing 1.3.1. De arbeidshygiënische strategie 1.3.2. Het ‘redelijkerwijs-principe’ 1.3.3. Toepassing in de Movares-praktijk

6 6 7 7 7 7 8 8 9 9 9 9

2 Wet- en regelgeving 2.1 Wetgeving 2.1.1. Arbeidsomstandighedenwet 2.1.2. Arbobesluit 2.1.3. Wegenverkeerswet 2.2 Regelgeving van Rijkswaterstaat 2.2.1. Richtlijn 2.2.2. Richtlijnen en specificaties voor veiligheidskleding bij wegwerkzaamheden 2.2.3. Veilig plaatsen en verwijderen van materiaal & materieel op autosnelwegen 2.3 Publicaties van CROW 2.3.1. Algemeen. 2.3.2. CROW-publicaties 2.3.3. Status CROW-publicaties 2.4 Principes bij wegafzettingen 2.4.1. Voorbeelden 2.5 Regelgeving’ vanuit Movares

11 11 11 11 12 12 12

3 Werken langs een autosnelweg 3.1 Kortdurende werkzaamheden. 3.2 Langer durende werkzaamheden 3.3 Werkzaamheden langs niet-autosnelwegen

18 18 19 21

4 UITRUSTING

22

5 Voorbereiding op het werk 5.1 Organisatorische maatregelen 5.1.1. Veiligheids- & gezondheidsplan (V&G-plan) 5.1.2. Voorlichting en instructie 5.1.3. Hulpverlening en noodprocedure 5.2 Op de projectlocatie 5.2.1. De LMRA

23 23 23 23 23 24 24

13 13 13 13 14 14 15 16 17


blad 3 van 31

5.2.2. Het klopt niet! Wat nu? 5.2.3. Rechten en plichten bij onveiligheid 5.3 Terugkoppeling via de VCA-bladen 5.3.1. De werkplekinspectie 5.3.2. (bijna)Ongevallen, onveilige situatie en milieu-incidenten 5.4 Voorbereiding & uitvoering kort samengevat

24 24 25 25 25 26

6 Zelftoets en verklaring 6.1 Zelftoets 6.2 Verklaring bij de module ‘Werken langs wegen’ 6.3 Antwoorden op de vragen van de Zelftoets

27 27 28 29

Colofon

30

Bijlage I

Brondocumenten


blad 4 van 31

Inleiding Je bent aan deze module begonnen, omdat je, meer dan incidenteel, werkzaamheden uitvoert langs wegen. Daarmee behoor je tot het deel van de medewerkers van Movares die te maken hebben met werkzaamheden in een potentieel risicovolle omgeving. Je zult dus enigszins in staat moeten zijn om specifieke arbeidsrisico’s te herkennen. Kennis hebben van de geen verboden op grond van regelgeving en van adequate beheersmaatregelen, is ook noodzakelijk. Anders bestaat er de kans dat je vroeg of laat iets doet, of nalaat, waardoor jou, of anderen, iets onplezierigs overkomt. Daarenboven kan e.e.a. gemakkelijk leiden tot financiële schade en/of juridische ellende. In de Ri&e Buitenwerk (BRIE) zijn de potentiële arbeidsrisico’s geïnventariseerd en geëvalueerd. Op basis hiervan zijn op centraal niveau beheersmaatregelen afgesproken. Voordat medewerkers veilig kunnen werken, moet aan een aantal randvoorwaarden worden voldaan:  Informatie om veilig te kunnen werken moet tijdig beschikbaar zijn.  Die informatie moet begrijpelijk en ondubbelzinnig zijn.  De werkgever faciliteert adequaat het veilige werken.  De medewerkers zijn zich bewust van de potentiële arbeidsrisico’s en willen zich veilig gedragen. Met de aangeboden VGM-modules wordt aan de eerste twee voorwaarden voldaan. De overige voorwaarden kunnen alleen maar door werkgever en werknemer samen worden ingevuld. VCA biedt Movares de kans om volgens een duidelijke te doorlopen PDCA-cyclus de kwaliteit van arbeidsomstandigheden in het algemeen, en de veiligheid tijdens het werk in het bijzonder, te verbeteren. De output van de VCA-bladen, de werkplekinspecties, het werkoverleg en (hopelijk niet) de analyses van (bijna-)ongevallen en onveilige situaties, geeft stelselmatig voeding aan de Ri&e Buitenwerk. Op basis daarvan kunnen vervolgens beheersmaatregelen getroffen kunnen worden, of aangepast. Dat kunnen werkprocedures zijn, toepassen van veiliger technieken, PBM-en, maar ook aanvullende Voorlichting & Onderricht (zoals de Arbowet dat noemt). Van dat laatste is deze V&G-module een voorbeeld. Uit periodieke evaluaties van de uitvoering van het beleid en van de BRIE, kunnen nieuwe en/of andere beheersmaatregelen volgen. Wellicht kan het zo zijn, dat bepaalde restrisico’s kunnen worden opgeheven door nieuwe technieken en/of inzichten. Uit het voorgaande mag je concluderen dat het aantal en/of de inhoud van de V&G-modules geen vast gegeven is. Aan het eind van de module tref je een ‘zelftoets’ aan (zie bladzijde 27). Behalve dat het handig is om op een andere manier nog een keer met de materie bezig te zijn, is het ook voor jezelf een manier om te kijken of je er ook wat van opgestoken hebt. Ben je klaar? Dan kopieer je de Verklaring uit de reader (zie bladzijde 28). Onderteken die, en laat dat ook je manager doen. Tenslotte moet je de gevolgde module via het Service Punt laten registreren in PeopleSoft. Hierbij word je om de ondertekende Verklaring gevraagd.


blad 5 van 31

1

Over de risico’s bij werken op en langs wegen Wegen worden aangelegd, onderhouden, of aangepast, bermen gemaaid, bomen gesnoeid, verkeersborden schoongemaakt, armaturen in lantaarnpalen vervangen, kabels en leidingen aangelegd, rioleringen gecontroleerd, enzovoort. Werken aan en op wegen brengt risico´s met zich mee. De werkzaamheden zelf leveren diverse veiligheidsrisico’s op voor de werkenden. Daarnaast ontstaan veel risico´s vanuit de interactie en het samenspel tussen weggebruikers en de werkers aan de weg. Bekend is dat het gedrag van weggebruikers kan variëren van (te) voorzichtig tot ronduit gevaarlijk, asociaal en soms zelfs agressief. In deze module wordt aandacht besteed aan de maatregelen die het mogelijk maken dat je veilig langs een weg activiteiten kunt uitvoeren. Vooral de wijze waarop je een werkplek langs een autosnelweg kunt bereiken respectievelijk verlaten, het uit- en invoegen op de autosnelweg, en onder welke voorwaarden dit kan en mag, krijgt in deze module ruim aandacht.

1.1 Het begrip ‘risico’ Iedereen voelt aan dat ‘risico’ iets te maken heeft met gevaar en kans. En in het kader van het werk heeft het te maken met het gevaar van ziek worden of een ongeval krijgen. Wellicht heb je de cursus ‘VCA-VOL’ al gehad. In een willekeurige syllabus die bij zo’n cursus hoort, kom je vaak het volgende tegen:

Risico = Kans x Effect En om het helemaal belangrijk en wetenschappelijk te laten lijken, krijg je daar dan deze uitleg bij: “Risico is de mate van waarschijnlijkheid dat een gebeurtenis zal plaatshebben, bepaald door de kans van optreden, de frequentie of tijd van blootstelling en het ongewenste effect”. Om te beginnen wordt er meer uitleg gegeven dan in de formule staat. De uitleg is in principe niet onjuist. Daarvan uitgaande zou de formule in feite moeten luiden:

Risico = Kans x Effect x Blootstelling Maar ook dan kom je niet echt verder. Als basis voor enige feeling met het begrip, en voor wat je er praktisch mee kan in je werk, is het noodzakelijk om je het volgende goed te realiseren. Één van de moeilijkheden van de formule zit ‘m in het inschatten van ‘de kans van optreden’. Een andere lastige is het begrip ‘Effect’. Benzeen, een bestanddeel van benzine, is al in heel lage concentraties kankerverwekkend, het effect hiervan is de dood. Daarmee scoort blootstelling aan benzeen al heel snel een groot risico. Maar als die blootstelling nu maar heel zelden voorkomt, wat gebeurt er dan met het ‘Risico’? Kortom, ook hier wordt weer duidelijk dat risicobepaling erg lastig is, en zeker voor iemand die er niet voor heeft doorgeleerd. Risico’s bepalen is gespecialiseerd werk voor veiligheidskundigen.


blad 6 van 31

Een vervelende bijkomstigheid is dat bijna iedereen risico’s lager in schat, als men zelf die kans kan beïnvloeden. Ter verduidelijking: veel mensen maken zich meer zorgen dat ze betrokken raken bij een botsing als hun partner achter het stuur zit. Waarschijnlijk is dat onterecht. Want hoe maak je dat meetbaar? Zelfs al heeft je partner al drie keer een ongeval gehad, en jij nog geen één, dan zegt dat niets over het risico dat je loopt, als je bij hem of haar naast het stuur zit. De moraal van dit verhaal:  Gebruik vooral GBV (Gezond BoerenVerstand), en  denk in termen van: klein, reëel of groot risico.

1.2 Risico’s bij werken op of langs wegen Wat maakt werken op of nabij een weg gevaarlijk? In het in 2010 opgestelde inspectierapport van de Arbeidsinspectie “Risico’s bij werken aan de weg” wordt een aantal risico’s genoemd: 1. Aanrijdgevaar 2. Agressief gedrag van weggebruikers 3. Blootstelling aan kwartsstof, polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK) en dieselmotoremissies 4. Werk- en rusttijden In de volgende subparagrafen worden de genoemde risico’s één voor één toegelicht.

1.2.1.

Aanrijdgevaar

Aanrijdgevaar is sinds jaar en dag het grootste arbeidsrisico bij werken aan de weg. Tijdens inspecties van de Arbeidsinspectie in de wegenbouw gehouden in de afgelopen twintig jaar blijkt steeds opnieuw dat ongeveer tweederde van de overtredingen hiermee te maken heeft. Onder aanrijdgevaar verstaat de Arbeidsinspectie het risico om aangereden te worden door langskomend wegverkeer of door werkverkeer binnen het werkvak. Bij het beheersen van aanrijdgevaar speelt de opdrachtgever een belangrijke rol. Die beslist in de regel nog voor de aanbesteding welke verkeersmaatregelen er nodig zijn en hoe het werkvak moet worden ingericht. Onder meer dankzij de actieve inzet van opdrachtgever Rijkswaterstaat is de werksituatie op autosnelwegen bijvoorbeeld de laatste jaren verbeterd.

1.2.2.

Agressief gedrag van weggebruikers

Agressief gedrag van publiek in de richting van wegwerkers komt in de wegenbouw regelmatig voor. Denk aan het negeren van snelheidsbeperkingen of wegafzettingen, agressief en intimiderend gedrag.

1.2.3.

Blootstelling aan kwartsstof, polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK) en dieselmotoremissies

Niet alleen betonnen klinkers, tegels en kantbanden bevatten kwarts, ook asfalt bevat kwarts. Voornamelijk bij het zagen van kwartshoudend materiaal komt kwartsstof in inadembare vorm in de omgevingslucht terecht. Bij het frezen van oud asfalt komen naast kwartsstof ook polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK) vrij, hoewel tegenwoordig in sterk verminderde mate. Teerhoudend asfalt wordt sinds twintig jaar niet meer toegepast. Zowel kwarts als PAK zijn kankerverwekkend.


blad 7 van 31

Het risico van werken in of met verontreinigde grond was tot voor kort een niet onderkend risico. Echter op veel plaatsen in Nederland is sprake van verontreinigde grond en water; en het puingranulaat onder asfalt kan asbest bevatten. Al in de voorbereiding van projecten waarbij in de grond wordt gewerkt moet onderzoek worden gedaan naar de mogelijke aanwezigheid van verontreinigingen. En grond die meer dan 20% steenachtige of andere materialen bevat, valt conform de beleidsregel 4.2-2 onder de definitie van verontreinigde grond.

1.2.4.

Werk- en rusttijden

Vermoeidheid vergroot de kans op uitval door ongevallen of ziekte. De kans op een ongeval stijgt extra na 9 uur werken, na 12 uur werken is de kans tweemaal zo hoog als bij een normale werkdag van 8 uur en na 14 uur is dit zelfs het drievoudige. Vooral in de late nachturen (rond 04.00 uur) vermindert de concentratie het sterkst. Dit in combinatie met lange arbeidstijden verhoogt de kans op ongevallen. Bij grote projecten op rijkswegen is de slechte naleving van de Arbeidstijdenwet een hardnekkig probleem. Dit heeft aan de ene kant te maken met de organisatie en doorgaans strakke planning en aan de andere kant met specifieke omstandigheden. Zo koelt het asfalt bij warm weer bijvoorbeeld langzamer af, waardoor werkzaamheden vertraging oplopen.

1.2.5.

Overige gevaren

Er zijn diverse omstandigheden denkbaar die gevaren verhogen. Het gevaar voor vallen en gewond raken neemt toe als trappen, leuningen en vloeren vuil en glad zijn. Als gereedschappen en materialen niet worden opgeruimd, neemt het gevaar voor struikelen toe. Op een rommelige werkplek of bouwplaats loop je ook kans om in een roestige spijker te trappen. Het dragen van veiligheidsschoenen of veiligheidslaarzen is buiten dus altijd verplicht. Bepaalde weersomstandigheden zijn van invloed op de gevaren. Bij een hoge temperatuur verdampen gevaarlijke stoffen sneller en neemt de kans op brand of explosie toe. Als je op of langs wegen werkt kun je nog blootgesteld worden aan andere risico’s, bijvoorbeeld:  Werken op hoogte;  Geluidsbelasting;  Werken in besloten ruimten. Als je meer over deze risico’s wilt weten verwijs ik je naar de andere modules.


blad 8 van 31

1.3 Risicobeheersing Het is vrijwel onmogelijk om het werk zo in te richten, dat er geen risico op ongevallen of andere gezondheidsschade meer is. Dat is niet alleen een gedachte vanuit de praktijk. Ook de Arbeidsomstandighedenwet werkt vanuit die gedachte.

1.3.1.

De arbeidshygiënische strategie

De Arbowet gebiedt werkgevers altijd te streven naar een zo hoog mogelijk niveau van veiligheid. Alleen als het redelijkerwijs niet van een werkgever kan worden verlangd, mag je, qua veiligheidsniveau, een stapje terug doen. Dat zal altijd wel onderbouwd moeten zijn. Dit principe in de Arbowet heet de

arbeidshygiënische strategie

Werkgevers moeten volgens een arbeidshygiënische strategie de veiligheid en gezondheid van werknemers beschermen. De arbeidshygiënische strategie is een hiërarchisch stelsel van beheersmaatregelen voor risico’s. Hierbij wordt allereerst naar de bron van het probleem gekeken. Als daar niets aan kan worden gedaan, zijn andere maatregelen mogelijk. De arbeidshygiënische strategie ziet er dus als volgt uit: Bronmaatregelen Een werkgevers moet eerst de oorzaak van het probleem wegnemen. Voorbeeld: schadelijke stof vervangen door een veiliger alternatief. Collectieve maatregelen Als bronmaatregelen geen mogelijkheden bieden, moet de werkgever collectieve maatregelen nemen om risico’s te verminderen. Voorbeeld: het plaatsen van afscherming of een afzuiginstallatie. Individuele maatregelen Als collectieve maatregelen niet kunnen of ook (nog) geen afdoende oplossing bieden, moet de werkgever individuele maatregelen nemen. Voorbeeld: het werk zo organiseren dat werknemers minder risico lopen (taakroulatie). Persoonlijke beschermingsmiddelen Als de bovenste drie maatregelen geen effect hebben, moet de werkgever de werknemer gratis persoonlijke beschermingsmiddelen verstrekken. Voorbeeld: adembeschermers, oorbeschermers of lasbrillen.

1.3.2.

Het ‘redelijkerwijs-principe’

De maatregelen op de verschillende niveaus hebben nadrukkelijk een hiërarchische volgorde. De werkgever moet dus eerst de mogelijkheden op hoger niveau onderzoeken voordat besloten wordt tot maatregelen uit een lager niveau. Het is alleen toegestaan een niveau te verlagen als daar goede redenen voor zijn (technische, uitvoerende en economische redenen). Dit is het redelijkerwijs-principe. Die afweging geldt voor elk niveau opnieuw. Uitzondering hierop vormen risico's van carcinogenen en biologische agentia. Dan mag alleen een stap lager in de hiërarchie worden gedaan als een hogere maatregel technisch niet uitvoerbaar is. Economische oorzaken mogen voor deze twee groepen ook niet worden aangewend als reden voor een lager niveau van maatregel.

1.3.3.

Toepassing in de Movares-praktijk

Directievoering bij de bouw van een kunstwerk is een voorkomende ‘buitenklus’ voor Movares. In dit voorbeeld heeft Movares van Rijkswaterstaat opdracht gekregen voor de bouwbegeleiding van het in aanbouw zijnde ecoduct Tolhuis over de A50 nabij Heerde. Jij bent belast met het uitvoeren van de toetsing van de wapening en de bekisting van de


blad 9 van 31

funderingspoer in de middenberm. Hoe kun je je werkplek veilig bereiken en veilig je werkzaamheden uitvoeren? Hoe pas je hier die arbeidshygiënische strategie toe? 0. Wat zijn de risico’s? Dit is natuurlijk de eerste stap die je maken moet. Inventariseer en evalueer de risico’s. Vraag je af wat je allemaal tegen kan komen als je dit werk uitvoert. We beperken ons even tot de risico’s die het wegverkeer opleveren, en in het bijzonder hoe je de werkplek veilig kunt bereiken. 1

Bronmaatregelen: Om de oorzaak van het probleem hier weg te nemen, zou de snelweg tijdelijk afgesloten kunnen worden. Dit zou dan ook moeten gebeuren als de aannemer mensen en/of materieel en materialen moet aan- of afvoeren. Weggebruikers zullen dit niet in dank afnemen als te pas en te onpas de A50 gestremd is. Dus een vrijwel onmogelijke opgaaf. Dus: 2 Collectieve maatregelen: De tweede voorkeur volgens de AH-strategie lijkt hier goed toegepast te kunnen worden. Er zijn zelfs twee oplossingen te bedenken. Er kan een tijdelijke voetbrug over de weg worden aangebracht. Voor de aan- en afvoerroute van mensen een prima oplossing, maar materialen en bouwmaterieel? De tweede maatregel is het wegverkeer geleiden: de snelheid omlaag brengen en de rijstroken tijdelijk versmallen en verleggen om zo werkruimte te scheppen. Er worden barriers geplaatst en tijdelijk inen uitvoegstroken voor werkverkeer gemaakt. Dus Verder afdalen in de strategie is niet toegestaan, tenzij hard gemaakt kan worden dat het redelijkerwijs-principe hier van toepassing is. Om inzichtelijk te maken hoe verdere afdaling er uit zou kunnen zien: 3

4

Individuele maatregelen: Het is geen reeële optie, maar je zou je voor kunnen stellen dat je je auto “gewoon” in de berm parkeert en als je de kans krijgt in een spurt de weg oversteekt.. Persoonlijke Beschermingsmiddelen: Een pbm is niet te noemen, of het zou een soort van ‘airbag’ moeten zijn, waardoor je na een aanrijding als een Michelinmannetje door de lucht vliegt.

Maar wel:

Dus ook:


blad 10 van 31

2

Wet- en regelgeving

2.1 Wetgeving 2.1.1.

Arbeidsomstandighedenwet

Elke werkgever is verplicht van alle werkzaamheden een risico-inventarisatie en -evaluatie uit te voeren en actueel te houden1. Dat staat prominent in de arbowet. Bijkomend aspect bij wegwerkzaamheden zijn de weggebruikers. Artikel 10 van de arbowet besteed daar aandacht aan. Arbeidsomstandighedenwet: Inventarisatie en evaluatie van risico’s Bij het voeren van het arbeidsomstandighedenbeleid legt de werkgever in een

5.1

inventarisatie en evaluatie schriftelijk vast welke risico’s de arbeid voor de werknemers met zich brengt. Deze Ri&e bevat tevens een beschrijving van de gevaren en de risicobeperkende maatregelen en de risico’s voor bijzondere categorieën van werknemers. De Ri&e wordt aangepast zo dikwijls als de daarmee opgedane ervaring, gewijzigde

5.4

werkmethoden of werkomstandigheden of de stand van de wetenschap en professionele dienstverlening daartoe aanleiding geven. Indien bij of in rechtstreeks verband met de arbeid die de werkgever door zijn

10.1

werknemers doet verrichten in een bedrijf of een inrichting of in de onmiddellijke omgeving daarvan gevaar kan ontstaan voor de veiligheid of de gezondheid van andere personen dan die werknemers, neemt de werkgever doeltreffende maatregelen ter voorkoming van dat gevaar.

2.1.2.

Arbobesluit

In het Arbobesluit wordt de regelgeving wat concreter: Arbobesluit: Verplichtingen werkgever 2.35 lid 1

Bij de uitvoering van zijn verplichtingen op grond van de artikelen 3, 5, 8 en 19, eerste lid, van de wet neemt de werkgever, die bij de totstandbrenging van een bouwwerk arbeid doet verrichten, doeltreffende maatregelen ter bescherming van de veiligheid en de gezondheid van zijn werknemers. Deze maatregelen hebben met name betrekking op: a.

het in goede orde en met voldoende bescherming van de veiligheid en gezondheid

van de werknemers in stand houden van de bouwplaats; b.

de veilige plaatsing van de verschillende werkplekken op de bouwplaats, rekening

houdend met de toegangsmogelijkheden tot die bouwplaats en de verbindingswegen daarop.

Hier staat dus dat de werkgever er zorg voor draagt dat de werknemer veilig de werkplek kan bereiken en weer verlaten.

1

Ook Movares beschikt over een Ri&e. De risico’s die kunnen bestaan bij werkzaamheden zoals in het voorbeeld zijn hier in opgenomen. Je vindt de Ri&e van Movares via de volgende link: Home > VG / ARBO > ARBO > Arbobeleid > (BRIE) en beleidcyclus.


blad 11 van 31

2.1.3.

Wegenverkeerswet

Wetgeving met betrekking tot het uitvoeren van werkzaamheden op en nabij wegen kan worden gevonden in de Wegenverkeerswet uit 1994. De verkeersborden e.d. zijn te vinden in de bijlage van het Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens (RVV). Wegenverkeerswet:

Art. 5

Het is een ieder verboden zich zodanig te gedragen dat gevaar op de weg wordt veroorzaakt of kan worden veroorzaakt of dat het verkeer op de weg wordt gehinderd of kan worden gehinderd.

2.2 Regelgeving van Rijkswaterstaat 2.2.1.

Richtlijn

Rijkswaterstaat heeft een richtlijn opgesteld met de titel:

RWS-richtlijn voor verkeersmaatregelen bij wegwerkzaamheden op rijkswegen. Deze richtlijn wordt verplicht voorgeschreven voor iedereen die werkzaamheden uit voert op wegen die bij Rijkswaterstaat in beheer zijn. In de richtlijn wordt het beleid van Rijkswaterstaat voor verkeersmaatregelen uiteen gezet. Uitgangspunten zijn dat zowel de veiligheid van de weggebruiker als de wegwerker verzekerd is: Het treffen van verkeersmaatregelen voor wegwerkzaamheden is alleen verantwoord als de veiligheid van de weggebruiker is gewaarborgd. Mensen aan de weg laten werken is alleen verantwoord als dat op veilige wijze kan. Essentieel voor Rijkswaterstaat is daarbij ook dat op een verantwoorde wijze met het belastinggeld wordt omgesprongen. Verder staan in de richtlijn de eisen waaraan verkeersmaatregelen moeten voldoen en worden in de bijlage specificaties genoemd waaraan materiaal en materieel moeten voldoen. Bij dit materieel denken aan actieramen, tekstwagens botsabsorbers, barriers, veiligheidskleding en tijdelijke rijbaanmarkeringen en rijbaanverlichting. Daarnaast kent Rijkswaterstaat nog een aantal andere publicaties en applicaties die van belang zijn bij de uitvoering van werkzaamheden op en nabij rijkswegen.


blad 12 van 31

2.2.2.

Richtlijnen en specificaties voor veiligheidskleding bij wegwerkzaamheden

In deze richtlijnen is o.a. opgenomen dat Rijkswaterstaat alleen het gebruik van fluorescerend oranje-rood basismateriaal voor de achtergrond van veiligheidskleding toestaat.

2.2.3.

Veilig plaatsen en verwijderen van materiaal & materieel op autosnelwegen

In de publicaties 96a van CROW (zie volgende §) wordt vrijwel altijd een eindsituatie beschreven, zonder dat wordt ingegaan hoe deze situatie bereikt wordt. In deze handreiking wordt aandacht besteed aan het veilig plaatsen en verwijderen van materiaal en materieel door de aannemers van verkeersmaatregelen en de inspecteurs van Rijkswaterstaat.

2.3 Publicaties van CROW 2.3.1.

Algemeen.

Sinds 2004 staat CROW bekend als het kennisplatform voor infrastructuur, verkeer, vervoer en openbare ruimte. CROW heeft een website welke specifiek is gewijd aan “werk in uitvoering”: http://kennisnet.crow.nl/wiu Op deze site is informatie te vinden over het uitvoeren van werkzaamheden op rijkswegen, maar ook alle andere wegen komen hier aan bod. Uitgangspunt is dat verkeersmaatregelen bij wegwerkzaamheden op een uniforme wijze worden uitgevoerd waarbij nadrukkelijk wordt gelet op de veiligheid van de wegwerker en de weggebruiker en de doorstroming van het verkeer. Het hoe, wat, waarom en tijdsduur van de werkzaamheden staat hierbij centraal. De website is een middel om belanghebbenden te informeren over de geldende richtlijnen, ontwikkelingen en hulpmiddelen voor verkeersmaatregelen.


blad 13 van 31

2.3.2.

CROW-publicaties

Naast het beheer van de website WiU verzorgt de CROW een aantal series publicaties:  Serie 96a (maatregelen voor werk in uitvoering op autosnelwegen) en  Serie 96b (maatregelen voor werk in uitvoering op niet-autosnelwegen en wegen binnen de bebouwde kom). De publicaties spelen in op de praktijk. Zo is bijvoorbeeld het voorbereidingsproces beschreven, er is aandacht voor kortdurende werkzaamheden en voor rijdende afzettingen, er wordt specifiek ingegaan op het werken op (brom)fietspaden en voetpaden en op het werken op kruispunten, rotondes en vluchtstroken. Ook wordt ingegaan op de gewijzigde snelheidsregimes bij het werken aan de weg en op de daarbij toe te passen signalering. Daarnaast zijn op de site errata en aanvullingen te vinden. Deze hebben dezelfde status als de richtlijnen. De toelichtingen gaan dieper in op onderwerpen die in de publicaties worden behandeld, maar hebben niet de status van de richtlijnen. De publicaties 96a en 96b zijn tot stand gekomen onder de verantwoordelijkheid Overzicht CROW-publicaties van een groot aantal werkgroepen. Een aantal publicaties is opgenomen in de bibliotheek van Movares.

2.3.3.

Status CROW-publicaties

Deze publicaties kunnen het best worden beschouwd als brancherichtlijnen. In elke publicatie zijn een groot aantal maatregelfiguren opgenomen. Zo zijn in de publicatie 96a “Maatregelen op autosnelwegen” 41 situaties van wegwerkzaamheden opgenomen. Rijkswaterstaat stelt, dat als een opdrachtnemer werkt conform de op situatie van toepassing zijnde maatregelfiguur er ook voldoende veilig wordt gewerkt. Dit geldt ook voor de in de overige publicatie opgenomen situaties. In hoofdstuk 2.4 wordt een aantal voorbeelden gegeven.


blad 14 van 31

2.4 Principes bij wegafzettingen Bij wegafzettingen worden een aantal algemene principes gehanteerd. Op bijgaande figuur zijn deze principes nader aangegeven. Het oranje vlak is het gedeelte van de weg waar de werkzaamheden plaats vinden, het zogenaamde werkruimte. Naast de werkruimte ligt een strook breed 0.60m, de zogenaamde vrije ruimte. Vervolgens een strook van 0.60m breedte waarin de wegafzetting geplaatst wordt. Deze wegafzetting wordt gevormd door pylonen of schildjes, in sommige gevallen wordt een barrier geplaatst. Naast de afzettingsruimte moet je rekening houden met een strook die niet door de verkeersdeelnemers wordt gebruikt, de zogenaamde obstakelvrees. In de drie genoemde stroken, vrije ruimte, afzettingsruimte en obstakelvreesruimte, mogen zich geen mensen of materieel bevinden. Aan de voorzijde van werkruimte, gezien vanuit de aanrijrichting, is een zone niemandsland, de zogenaamde veiligheidsruimte. Ruim voor het begin van de werkzaamheden is de weggebruiker al opmerkzaam gemaakt door aankondigingsborden e.d.


blad 15 van 31

2.4.1.

Voorbeelden

Bij een autosnelweg is het volgende voorbeeld aan te treffen:

Bij een provinciale weg kun je de volgende situatie tegenkomen:

In deze situatie is de weg voor de helft in gebruik als werkplek. Het verkeer wordt met een verkeersregelinstallatie over de overblijvende weghelft geleid. Ook op fietspaden kunnen afzettingen noodzakelijk zijn, getuige onderstaand voorbeeld.


blad 16 van 31

2.5 Regelgeving’ vanuit Movares In het kader van de VCA**-certificering is voor VCA-projecten het VCA-blad in gebruik. Voorafgaand aan de werkzaamheden, wordt hierop vastgelegd welke risico’s er kunnen spelen. Eigenlijk is dit een soort projectspecifieke Ri&e!

Oorspronkelijk is het een ‘kreet’ vanuit RailAlert (de stichting vanuit de samenwerkende spoorbranche die de spoorse veiligheid reguleert). Maar het is er een die ook de directie van Movares hanteert. Er is maar één specifieke regel vanuit Movares ten aanzien het werken langs wegen. En die is regelrecht vanuit de voornoemde kreet afkomstig: Je werkt niet langs of nabij een weg, zonder dat je op deskundige wijze hebt vastgesteld dat de juiste maatregelen zijn genomen om veilig te kunnen werken.


blad 17 van 31

3

Werken langs een autosnelweg

Aan de hand van voorbeelden worden twee situaties genoemd:  Maatregelen bij kortdurende werkzaamheden,  Maatregelen bij werkzaamheden van lange duur. In de CROW-publicaties 96a, Maatregelen op autosnelwegen, worden voor veel voorkomende situaties een principe-oplossing gegeven. Om voor op handen zijnde wegwerkzaamheden een wegafzetting met alle bijkomende zaken goed te kunnen ontwerpen moet je wel specialist zijn. Rijkswaterstaat stelt dan ook als eis dat je een gecertificeerd bedrijf moet inschakelen.

3.1 Kortdurende werkzaamheden. Bij kortdurende werkzaamheden kun je denken aan het uitvoeren van een inspectie, het nemen van foto’s o.i.d. Als daarbij wordt gewerkt rechts naast de rijbaan in de berm, in de zogenaamde obstakelvrije zone, dan geldt figuur 96a-02c: het werkvoertuig staat in de berm en er worden en er worden minimaal 5 geleidebakens of verkeerskegels geplaatst. Deze situatie mag maximaal één dag duren.

Kortdurende werkzaamheden: theorie en praktijk Op de foto is het voertuig overigens geparkeerd op de vluchtstrook. Dit is toegestaan als parkeren in de berm niet mogelijk is. De afstand tussen het voertuig en de kantstreep moet minimaal 1.10m bedragen. Moet er ook op de vluchtstrook, buiten 1.10m vanaf de kantstreep, worden gewerkt dan mag deze situatie ook worden toegepast als de werkzaamheden maximaal 2 uren duren. Voor langer durende werkzaamheden moet een langsafzetting worden geplaatst conform figuur 96a-03b. Het voertuig moet een opvallend voertuig zijn, zoals het voertuig van de wegbeheerder. Je eigen auto, ook al voer je een geel zwaailicht, is hiervoor niet geschikt.


blad 18 van 31

3.2 Langer durende werkzaamheden Welke maatregelen t.a.v. veiligheid moeten er genomen worden als er bijvoorbeeld voor een nieuw viaduct een steunpunt in de middenberm gebouwd moet worden. De foto’s zijn genomen bij de bouw van het ecoduct Tolhuis over de A50 nabij Heerde. Het ecoduct is gerealiseerd in 2010. Er zal een werkplek gecreëerd moeten worden waar de werkenden veilig kunnen werken, waar materialen in opslag gezet kunnen worden, terwijl het reguliere wegverkeer in principe ongehinderd en veilig moet kunnen passeren. Als een van de eerste zaken pakt de aannemer de bouw van het steunpunt in de middenberm van de A50 aan. Om hier te kunnen werken wordt een linker rijstrook afgesloten voor het verkeer door beide rijstroken te verschuiven naar de zijkant van de weg, waarbij de vluchtstrook tijdelijk wordt ingericht als rijstrook. Deze situatie vind je terug in CROW-publicatie 96a als figuur 96a-15a. Hiernaast een viertal foto’s van de situatie. Op de eerste foto een van de aankondigingsborden, op foto 2 is de rijstrookverschuiving bijna genaderd. Op de derde foto rij je langs het werkvak, de laatste foto is een eind voorbij het werkvak genomen.

Ecoduct Tolhuis op de A50 in aanbouw


blad 19 van 31

Hoe kun je nu dit werkvak bereiken als er moet zijn voor bijvoorbeeld een toetsing? Op foto 3 zijn borden te zien met het opschrift in en uitvoegend werkverkeer.

Detail uit foto 3 Ben je dit bord voorbij dan kun je links uitvoegen op de afgesloten rijbaan, snelheid minderen en stoppen. Wel moet worden voorkomen dat andere automobilisten achter je aan rijden. Daarom moet je voor je deze actie uitvoert je auto voorzien van een bord “Werkverkeer” en moet je een geel zwaailicht op het dak van je auto activeren. Zodra je in het werkvak tot stilstand bent gekomen zet je het zwaailicht uit. Bij het wegrijden (met zwaailicht aan!) uit het werkvak maak je eerst voldoende snelheid, daarna voeg je rechts in. Vergeet niet het zwaailicht uit te schakelen als je weer “gewoon” een automobilist bent. Het Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens (RVV) beschouwt het inen uitvoegen naar het werkvak als een bijzondere manoeuvre. Het werkvoertuig moet al het overige verkeer voor laten gaan.

Ecoduct Tolhuis in aanbouw gezien in noordelijke richting


blad 20 van 31

Ecoduct Tolhuis, de rijstrookverschuiving wordt beëindigd.

3.3 Werkzaamheden langs niet-autosnelwegen Voor niet-autosnelwegen geven de situaties in de CROW-serie 96b een helder handvat voor de verkeersmaatregelen.


blad 21 van 31

4

UITRUSTING

Bij het verrichten van werkzaamheden langs wegen moet je standaard een aantal spullen bij je hebben. Naast een veiligheidshelm en veiligheidsschoenen heb je de volgende spullen bij je:  Signaalkleding in de vorm van een oranje veiligheidsjas. Deze moet voldoen aan de eisen gesteld in de “Richtlijnen en specificaties voor veiligheidskleding bij wegwerkzaamheden”, (RWS-AVV).  Als je met de auto naar de werkplek gaat uit het voorbeeld ecoduct Tolhuis, moet je een attentiesignaal voeren. Dit signaal in de vorm van een geel zwaailicht moet hoog geplaatst zijn (dus op het autodak) en geheel rondom zichtbaar. Er zijn zwaailichten die je met een magneet op het dak van je auto kunt plaatsen, de voeding komt via de 12Vaansluiting. Heb je regelmatig het zwaailicht nodig is wellicht te overwegen om een lichtbalk op je autodak te laten monteren. Nog een tweetal opmerkingen over het attentiesignaal:  Er zijn ook elektronenflitsers in de handel. Deze voldoen niet aan de in Nederland geldende voorschriften voor de knipperfrequentie.  De alarmverlichting van je auto mag je niet gebruiken als attentiesignaal.  Als je naar Tolhuis gaat moet je ook een bord op de auto hebben met de volgende tekst:



De afmetingen zijn officieel 300 mm hoog en 1500mm breed. De afmetingen mogen worden afgestemd op de afmetingen van het voertuig, dus een kleiner bord is voor jou handiger. Praktisch is een flexibel en magnetisch bord wat je op het voertuig “plakt”. Het kan noodzakelijk zijn dat een werkplek af moet bakenend met verkeerskegels. Voor langsafzettingen moeten altijd grote verkeerskegels (hoogte 0,75m) worden gebruikt. Alleen bij markeringswerkzaamheden mag een kleine verkeerskegel (hoogte 0,50m) worden toegepast. Bij duisternis en bij weersomstandigheden die het zicht ernstig belemmeren, moet de verkeerskegel zijn voorzien van horizontale rood-wit retroreflecterende banden. Dit houdt in dat de oranje fluorescerende kegel alleen mag worden gebruikt bij daglicht en goede zichtomstandigheden. Als een markering of wegafzetting voor een langere periode moet worden geplaatst kunnen beter geleidebakens (ook wel schildjes genoemd) worden geplaatst. Deze zijn groter en zwaarder, en daardoor ook beter bestand tegen omverschoppen door zogenaamd lollige fietsers en bromfietsers.


blad 22 van 31

5

Voorbereiding op het werk “Een goede voorbereiding is het halve werk”,“Een slimme meid is op alles voorbereid” en “Beter mee verlegen, dan om verlegen”; in dit geval zijn het geen loze tegeltjeswijsheden, maar op ervaring gefundeerde waarheden (als koeien).

5.1 Organisatorische maatregelen De organisatorische maatregelen die in de voorbereidingsfase moeten worden getroffen, staan hieronder beschreven.

5.1.1.

Veiligheids- & gezondheidsplan (V&G-plan)

Voor het werken langs wegen is volgens de wetgeving een V&G-plan verplicht. Het ontwerp moet zo worden opgezet, dat gevaren worden verminderd of voorkomen. Er dient een risicoinventarisatie en -evaluatie te worden uitgevoerd waarbij alle risico’s aan de orde komen. De resterende gevaren die in de ontwerpfase niet kunnen worden opgelost, moeten worden opgenomen in het veiligheids- en gezondheidsplan (V&G-plan). Ook een plan voor de wegafzettingen e.d. hoort bij het bestek gevoegd te zijn. Niet alleen voor werkzaamheden van een aannemer, maar ook voor het uitvoeren van werkzaamheden waarvoor Movares een opdracht heeft gekregen, bijvoorbeeld een inspectie of het inmeten van objecten is een V&G-plan een must. De risico’s dienen te worden beoordeeld aan de hand van gegevens van de weginfra, de omgeving en de bij de werkzaamheden benodigde stoffen, materialen en gereedschappen.

5.1.2.

Voorlichting en instructie

Om zo veilig mogelijk te kunnen werken, moeten alle werknemers die betrokken zijn bij het werken langs wegen weten wat de gevaren zijn, welke maatregelen moeten worden getroffen en wat de procedures zijn. Hiertoe moet onder verantwoordelijkheid van de direct leidinggevende voorlichting en instructie worden gegeven. Aandacht dient te worden besteed aan:  het werken langs wegen in het algemeen;  hoe is de werkplek te bereiken, en welke maatregelen zijn er genomen;  de werkmethoden;  de mogelijke gevaren;  de maatregelen, waaronder persoonlijke beschermingsmiddelen (pbm);  de communicatieprocedures;  hulpverlening en de reddingsprocedures.

5.1.3.

Hulpverlening en noodprocedure

Ondanks alle voorzorgsmaatregelen is het niet uitgesloten dat zich een vervelende situatie (aanrijding) voordoet. In het V&G-plan moeten de maatregelen worden vastgelegd die bij de specifieke gevaren genomen moeten worden. Om direct hulp te kunnen bieden moet een noodprocedure zijn opgesteld. In deze procedure staat welke technische en organisatorische maatregelen moeten worden genomen en hoe de taken en verantwoordelijkheden zijn verdeeld.


blad 23 van 31

5.2 Op de projectlocatie Movares, divisie Infra, werkt conform de VCA**. Dat houdt dus in dat in een autonoom buitenproject op of in de nabijheid van wegen, standaard een aantal stappen worden genomen en een aantal zaken moet worden geregistreerd. Dat is niet voor de lol, of om je extra werk te verschaffen. Die stappen en die registraties dragen er toe bij dat het werk steeds veiliger zal worden.

5.2.1.

De LMRA

Aangekomen op de projectlocatie, maakt het buitenteam onder leiding van de Operationeel Leidinggevende, eerst even pas op de plaats om een LMRA uit te voeren. Deze ‘Laatste Minuut RisicoAnalyse’ is niet anders dan samen bekijken of je de vragen op het LMRA-kaartje met ‘ja’ kunt beantwoorden. Werken langs wegen is werken met Multi-risico’s. Een LMRA is daarom bij deze werkzaamheden extra belangrijk!

5.2.2.

Het klopt niet! Wat nu?

Het kan voorkomen dat je tot de conclusie komt dat niet alle vragen op de LMRA positief beantwoord kunnen worden. Wat je aantreft, klopt dus niet. Bij twijfel of een “NEE” ga je dus niet direct aan het werk, maar denk je eerst even na, in overleg met je teamgenoten en/of met je leidinggevende. Dan bepaal je of, en hoe, er wel veilig gewerkt kan worden. Regel eerst een veilige uitvoering, als dat noodzakelijk is. En dan pas ga je (weer) aan het werk.

5.2.3.

Rechten en plichten bij onveiligheid

De Arbowet heeft ruimte gemaakt voor werknemers om er voor te zorgen dat je niet de dupe hoeft te worden van onveilige arbeidsomstandigheden. Zo ben je op grond van de Wet bevoegd om het werk bij ernstig gevaar op te schorten. Je behoudt in zo’n geval het recht op loondoorbetaling en je mag niet worden benadeeld in jouw positie binnen het bedrijf waar je werkzaam bent. Maak je daar gebruik van, i.c. je staakt het werk, of je begint er niet aan, dan geeft diezelfde Wet je wel de verplichting om dit onmiddelijk te melden bij je leidinggevende. Blijf je een onveilig gevoel houden, dan werk je dus niet. Je leidinggevende is degene die moet aantonen dat jouw onveilige gevoel niet reëel is. Overigens is het niet aan te bevelen om lichtzinnig met bovenstaand recht te gaan zwaaien. Als dat nodig moet zijn, dan zijn we als Movaren niet goed met elkaar bezig. Onthoud dat Movares, als werkgever, er heel wat aan gelegen is om jou de volgende ochtend weer gezond aan het werk te hebben. Maar er moet in ieder geval wel tijdig en volwassen overlegd worden.


blad 24 van 31

5.3 Terugkoppeling via de VCA-bladen In de vorige paragraaf werd genoemd dat werken volgens de VCA** een aantal registratieverplichtingen met zich mee brengt. Dat gebeurt middels de VCA-bladen. Die gaan vanaf het begin met een buitenproject mee. Het eerste blad heeft met name betrekking op (project-)risico-informatie en op al dan niet genoten voorlichting en onderricht. Dat moet ingevuld zijn op het moment dat je op de projectlocatie bent aangekomen. Daar, ter plekke, wordt tenminste het tweede blad ingevuld.

5.3.1.

De werkplekinspectie

Aangekomen op de projectlocatie, maak je dus eerst de LMRA (§ 5.2.1). Komt daaruit dat je gewoon aan het werk kan gaan, dan moet je weten dat nu, of tijdens het werk, door de Operationeel Leidinggevende van het buitenteam een werkplekinspectie moet worden uitgevoerd. Op blad 2 van het VCA-blad staat een checklist(je). Deze moet doorlopen worden en ingevuld. Rechts van de checkpoints is ruimte gelaten voor opmerkingen of gevonden oplossingen. Het totale VCA-blad moet binnen drie werkdagen na afloop van het (deel)project digitaal naar de groepsmanager van de Operationeel Leidinggevende zijn verstuurd. Deze groepsmanager kan blad 3 gebruiken als er in de operationele sfeer verbeteringen inzake veiligheid doorgevoerd moeten worden.

5.3.2.

(bijna)Ongevallen, onveilige situatie en milieu-incidenten

Blad 4 van het VCA-blad hoeft hopelijk nooit, of bijna nooit, gebruikt te worden. Maar, mocht zich onverhoopt toch een ongeval voor doen, dan moet hiervan wel melding gemaakt worden. Natuurlijk wordt er direct contact opgenomen met de betreffende leidinggevende(n). Maar het is erg belangrijk voor de mogelijke leereffecten die een ongeval met zich mee kan brengen, dat er zo snel mogelijk een zo compleet en duidelijk mogelijk beeld van het ongeval ontstaat. Wacht hier een week mee, en de helft van de belangrijke info is weggezakt, en de andere helft klopt niet meer. Blad 4 gebruik je ook wanneer er nèt geen ongeluk gebeurde. Bijvoorbeeld, je collega glijdt op een bemost talud uit, valt en rolt naar beneden. Maar gelukkig viel hij zacht. En bij het naar beneden rollen, miste hij net het uitstekende prikkeldraad van het hek. Kortom, het was een bijna-ongeval. Het liep gelukkig goed af. Toch moeten ook deze situaties worden gemeld. Ook zo’n voorval kan informatie opleveren. Dat kan helpen om in de toekomst te voorkomen dat een dergelijk bijna-ongeval een echt ongeval wordt; met alle narigheid van dien. Want waarom gleed hij uit? Zijn onze schoenen niet goed? Of had hij z’n gympen aan? Wat kan hiervan geleerd worden? Dit geldt idem dito voor onveilige situaties. Ook dit soort zaken moeten worden gemeld. Uiteindelijk kan het leiden tot een hoger niveau van veiligheid voor de buitenwerkers! Het zal in de praktijk van Movares in buitenwerk niet vaak voor komen, maar ondenkbaar is het niet dat zich een milieu-incident voordoet. Lekken van brandstof en olie uit voertuigen, of uit een omgevallen jerrycan zou voor kunnen komen. Probeer allereerst erger te voorkomen. En ruim zo mogelijk de verontreiniging op. Van dit soort gevallen moet ook melding worden gemaakt op blad 4.


blad 25 van 31

5.4 Voorbereiding & uitvoering kort samengevat

Bij werkzaamheden op en langs wegen zijn een aantal punten voor jou van belang. Een aantal is al genoemd, een aantal niet. Hier alles nog eens op een rijtje: 

  

  

 

Voor je met je klus buiten begint is een goede voorbereiding noodzakelijk. Laat je informeren over de plaatselijk geldende regels. Dit geldt zeker als je een werkplek van een aannemer gaat bezoeken. Draag altijd de juiste veiligheidskleding. Meld je komst aan bij de wegbeheerder. Regel niet zelf het verkeer. Als dat al moet gebeuren zijn het enkel de politie en de verkeersregelaars die dat mogen doen. Doe het ook niet bij een calamiteit of iets dergelijks. Als er iets fout gaat en er ontstaat schade, dan ben jij wel aansprakelijk! Houdt afzettingen in orde. Als er iets mee is, meldt dat dan aan de eigenaar, respectievelijk de beheerder. Lopend oversteken van een autosnelweg met twee of meer rijstroken is streng verboden. Dit geld ook voor alle toe- en afritten en verbindingswegen. Voor niet-autosnelwegen en wegen binnen de bebouwde kom geldt:  het lopend oversteken van twee of meer rijstroken is verboden op wegen met een maximum snelheid van 100km/h.  het lopend oversteken van drie of meer rijstroken is verboden op wegen met een maximum snelheid van 70km/h.  deze verboden gelden niet wanneer de oversteek via een permanent aanwezige oversteekvoorziening kan worden uitgevoerd. Wees te allen tijde waakzaam richting het langsrijdende verkeer, blijf royaal bij de afzetting vandaan. Blijf correct tegenover weggebruikers (ook al doen ze nog zo horkerig).


blad 26 van 31

6

Zelftoets en verklaring In dit laatste hoofdstuk staat een zogenaamde ‘zelftoets’. Behalve een andere manier om nog een keer door de theorie te gaan, is dit ook het moment waarop je voor jezelf kunt toetsen of je er ook mee uit de voeten kan. Na de zelftoets tref je een verklaring aan waarmee je te kennen geeft dat je over dit onderwerp de benodigde kennis hebt opgedaan, het begrepen hebt en er naar zult handelen tijdens je werkzaamheden. Deze verklaring lijkt een beetje op de PBM-verklaring die Movares sinds 2011 hanteert. Jij en je groepsmanager moeten deze verklaring dateren en tekenen. Daarna kun je hiermee de module laten registreren door het Service Punt.

6.1 Zelftoets Vraag 1. Je bent op weg naar een klus bij Rijkswaterstaat langs de A29. Je hebt enkel een gele werkjas bij je. Mag je die op het werk dragen? Vraag 2. Welke risico’s zijn erg significant bij het werken langs de weg? Vraag 3. Wat klopt er niet op de foto hiernaast?

Vraag 4. Ik sta geparkeerd op een noodstop/reparatieplaats van de N50, een autoweg met per rijrichting één rijstrook. Aan de andere zijde van de weg staat de kast die ik moet inspecteren. De drukt valt erg mee. Mag ik dan de weg oversteken? Vraag 5. Met je collega rijd je op de A2. Je nadert een viaduct waar je even wilt nagaan of hemelwaterafvoer van het landhoofd inmiddels is verbeterd door de aannemer. Je hebt 5 hoge verkeerskegels bij je voor de opstelling bij kortdurende werkzaamheden. Mag je de auto in de berm zetten en de kegels plaatsen om vervolgens die inspectie uit te voeren?

De antwoorden vind je in § 6.3.


blad 27 van 31

6.2 Verklaring bij de module ‘Werken langs wegen’

Ondergetekende heeft de VGM-module ‘Werken langs wegen’ gevolgd. De module behandelt: a ) de veiligheidsrisico’s waaraan medewerkers van Movares bij werken langs wegen blootgesteld kunnen worden, b ) de relevante inen externe voorschriften bij werken langs wegen, c ) de wijze waarop en onder welke voorwaarden een werkvak langs een autosnelweg kan worden in- of uitgereden; d ) de relevante beheersmaatregelen om werkzaamheden langs wegen veilig uit te kunnen voeren.

Ondergetekende verklaart hierbij de inhoud van deze module te kennen en begrepen te hebben. Ondergetekende zal bij het in opdracht van Movares werken langs de genoemde voorschriften en risicobeheersmaatregelen in acht nemen.

Datum: .........................

Datum: .........................

Naam medewerker:

Naam leidinggevende:

................................................

................................................

Handtekening:

Handtekening:


blad 28 van 31

6.3 Antwoorden op de vragen van de Zelftoets Vraag 1. Nee. Een gele jas is niet toegestaan, je moet op die klus een oranje jas dragen. Vraag 2. Aangereden worden door weggebruikers of door werkverkeer. Vraag 3. De werknemer in de oranje overall staat tussen de langsafbakening. Hij loopt dus het risico aangereden te worden. Vraag 4. Een autoweg (toegestane maximum snelheid 100km/uur) met twee of meer rijstroken mag niet lopend worden overgestoken. Overigens mag je ook geen gebruik maken van een noodstop- of reparatieplaats. Vraag 5. Nee. Met eigen auto of Movares-auto is dit niet toestaan. Dit mag alleen met een opvallend voertuig. In de praktijk dus het voertuig van de wegbeheerder.


blad 29 van 31

Colofon

Opdrachtgever

Movares Nederland BV Jacco Buisman

Movares Nederland B.V. Leidseveer 10 3511 SB Utrecht Postbus 2855 3500 GW Utrecht Uitgave

Auteur Telefoon Telefax Ondertekenaar

Movares Nederland B.V. 030 - 265 3241 030 - 265 4551 Arno de Graaff arbocoördinator


blad 30 van 31

Bijlage I

Brondocumenten

Bij het samenstellen van deze syllabus is van de volgende bronnen gebruik gemaakt: 

Handboek Arbobesluit, editie 2011/2012, Sdu Uitgevers bv



Handboek Arbobeleidsregels, editie 2010/2011, Sdu Uitgevers bv



Wegenverkeerswet 1994, zoals deze luidt op 1 februari 2012



"Reglement verkeersregels en verkeerstekens 1990 (RVV 1990)", zoals deze luidt op 1 maart 2011



Publicatiereeks 96a & b, kenniscentum CROW, Ede



Risico’s bij werken aan de weg, 2010, inspectierapport Arbeidsinspectie



Richtlijn voor verkeersmaatregelen bij wegwerkzaamheden op rijkswegen, januari 2005, Rijkswaterstaat



Veilig plaatsen en verwijderen van materiaal & materieel op autosnelwegen, mei 2006, Rijkswaterstaat



Richtlijnen en specificaties voor veiligheidskleding bij wegwerkzaamheden”, oktober 1996, Rijkswaterstaat



Basisveiligheid - module Buitenwerk, 2010, Movares (interne opleiding)


blad 31 van 31

Werken langs wegen. - V&G-module - Movares Nederland B.V. Arno de Graaff. Utrecht, 6 februari 2012 Concept

Recommend Documents