Herfst 2012 Nummer 12
De visie van
Werk in uitvoering
Nathan on tour
Henk Thiesen
Project ‘Meulenspie’ in Breda
De Alpha-InnoTec warmtepomp in de klas
van de Zorggroep
Vloerverwarming voor iedereen! Het hele jaar een comfortabele woontemperatuur met de Uponor draadloze ruimtetemperatuurregeling met DEM: Dynamisch Energie Management voor iedere vloerwarming Tot wel 12% besparen op verwarmingskosten Uponor Minitec, vloerverwarming zonder breekwerk Maximaal comfort dankzij een minimale elementhoogte van ongeveer 1cm Perfect voor renovatie, direct op de aanwezige beton- of tegelvloer te verleggen
Meer weten? Kijk op www.uponor.nl
Voorwoord
GEEN TIJD OM STIL TE ZITTEN
Beste lezer, Onlangs hebben we massaal de klok een uur achteruit gezet; de wintertijd is hiermee aangebroken! Zoals u van ons en onze fabrikanten gewend bent, laten wij u ook dit winterseizoen niet in de kou staan. Met nieuwe innovaties, zoals de Alpha-InnoTec Boosterwarmtepomp, willen wij samen met u in deze koude en regenachtige jaargetijden weer zorg dragen voor een aangenaam leefklimaat. Er is geen tijd om stil te zitten dus. Dat blijkt niet alleen uit de vele nieuwe ontwikkelingen binnen ons assortiment, ook bij een van de bedrijven binnen de Nathan Group heeft uitbreiding plaatsgevonden. Waar Thermo Actief Benelux eerst alleen gevestigd was in Nederland, zult u in deze Enervision op pagina 40 lezen dat een nieuwe vestiging in België reeds een feit is! Ook laten we deze Enervision weer diverse partners aan het woord. Op pagina 24 vindt u een inspirerend artikel met onze nieuwe handelspartner IBC SOLAR, groothandel in photovoltaïsche oplossingen. Een van de vruchten van deze samenwerking is het project Meulenspie te Breda, waarover u kunt lezen op pagina 30. Dit 57 woningen tellende project is zeer uniek, omdat energieneutrale verwarming, koeling en warmtapwaterbereiding door middel van photovoltaïsche panelen en warmtepompen centraal staat. Een project van heel andere aard, maar zeer zeker bijzonder te noemen, vinden we op pagina 48. In de rubriek ‘Mijn Concept’ lezen we hoe de Alpha-InnoTec lucht/water warmtepomp de spil vormt in de productie van chocoladesoezen. Tot slot nemen wij u op pagina 14 mee naar CVI Texel, een uiterst innoverend installatiebedrijf. Zij installeerden de eerste Alpha-InnoTec LWD warmtepomp in Nederland. Voor onze nieuwe rubriek ‘Op de voet gevolgd’ op pagina 46 volgen we de ontwikkelingen van een project over een tijdbestek van een jaar. Dit maal zullen we de voortgang van het project van Installatiemaatschappij H.Ek en woningbouwvereniging Rhiant in kaart brengen. In dit project zal onder andere de onlangs geïntroduceerde Alpha-InnoTec Boosterwarmtepomp een belangrijke rol gaan spelen. Tot slot mogen de nodige noviteiten ook in deze Enervision niet ontbreken. Op pagina 6 wordt de door Oventrop ontwikkelde inregelkraan Aquastrom K blootgesteld aan het kritisch oog van Henk Thiesen, senior adviseur op het gebied van legionellabestrijding binnen De Zorggroep. Kortom, voor u ligt een Enervision waarin interessante projecten en tal van noviteiten afgewisseld worden met uiteenlopende visies en unieke producttoepassingen. Wij wensen u heel veel leesplezier! Wolf Nathan en Peter Centen
Enervision
3
Premium appendages + systemen Innovatie + kwaliteit
Bestaande verwarmingsinstallaties energieefficiënt saneren
e . r e t e ie .. b n ënt e e r ffici o o V rgiee ene
Oventrop appendages, regelaars en systemen maken een betere energieefficiëntie van bestaande gebouwinstallaties mogelijk. Dat geldt vooral voor systemen voor verwarming, koeling en drinkwater. Een sanering is al mogelijk met minimale maatregelen. Voorbeelden van zinvolle saneringsmaatregelen: - Vervanging van niet voorinstelbare thermostaatventi elen en thermostaten - Hydraulische inregeling - Moderne opslagmogelijkheden in combinatie met bestaande ketels - Inzet van zonne-energie
Voor verdere informatie kunt u zich wenden tot:
De Oventrop producten zijn verkrijgbaar via de technische groothandel.
Nathan Import/Export B.V. Postbus 1008 6920 BA Duiven, Nederland Tel.: +31 (0)26-445 98 45 Fax: +31 (0)26-445 93 73 E-mail:
[email protected] Website: www.nathan.nl
Inhoud Herfst 2012
COlOfON
Nummer 12
Herfst 2012 ENERVISION IS EEN UITGAVE VAN DE NATHAN GROUP EN VERSCHIjNT VIER KEER PER jAAR. DEZE PUBLICATIE IS KOSTELOOS VOOR RELATIES VAN NATHAN IMPORT/ExPORT, THERMO ACTIEf BENELUx, THERMOPLUS EN THERMODyNAMIC. BELANGSTELLENDEN KUNNEN ZICH ABONNEREN OP ENERVISION. EEN jAARABONNEMENT KOST E 18,75. ABONNEMENTEN KUNT U AANVRAGEN BIj HET REDACTIESECRETARIAAT VAN ENERVISION. NathaN GrOup POSTBUS 1008, 6920 BA DUIVEN TELEfOON: +31 (0)26 44 59 845 fAx: +31 (0)26 44 59 373 WEBSITE: WWW.NATHAN.NL E-MAIL:
[email protected] hOOfDrEDaCtIE WOLf NATHAN PETER CENTEN rEDaCtIE ELS LEGTERS WENDy KETELS SHIRLEy VAN DER LINDEN rEDaCtIEsECrEtarIaat ALIVRA, TELEfOON: +31 (0)345 47 38 94; E-MAIL:
[email protected] uItGEVEr jOHAN DE VREUGD ALIVRA B.V. POSTBUS 160 4100 AD CULEMBORG TELEfOON: +31 (0)345 47 38 94 E-MAIL:
[email protected]
Nummer 12
De visie van
Henk Thiesen van de Zorggroep
Werk in uitvoering
Project ‘Meulenspie’ in Breda
Nathan on tour
De Alpha-InnoTec warmtepomp in de klas
De visie van In the spotlight Werk in uitvoering Nathan tipt Gadgets
AANVAARDEN VOOR EVENTUELE PRIjS, ZET- EN DRUKfOUTEN EN DE GEVOLGEN DAARVAN. NIETS UIT DEZE UITGAVE MAG WORDEN VERVEELVOUDIGD EN/Of OPENBAAR GEMAAKT DOOR MIDDEL VAN fAx, DRUK, fOTOGRAfIE, MICROfILM Of OP WELKE WIjZE DAN OOK ZONDER VOORAfGAANDE SCHRIfTELIjKE TOESTEMMING VAN DE UITGEVER EN ANDERE AUTEURSRECHTHEBBENDEN.
Enervision
22
Surprise!
Nathan Group in beeld
24
PV, de kers op de duurzame taart
Werk in uitvoering
30
Project ‘Meulenspie’ in Breda
Onze mannen
36
Met vijf bedrijven achter Van Calker
Op de voet gevolgd
NOOIT HELEMAAL UIT TE SLUITEN. WIj KUNNEN DERHALVE GEEN ENKELE AANSPRAKELIjKHEID
20
Inregelafsluiters van Oventrop
DruKWErKbEGElEIDING & traffIC HUIB VAN PELT
DEZE UITGAVE IS MET GROTE ZORG TOT STAND GEKOMEN. ONDANKS DEZE ZORG ZIjN fOUTEN
14
Texel, eiland van de eerste LWD
Nathan Group in beeld
aDrEsWIjzIGINGEN ADRESWIjZIGINGEN KUNT U PER E-MAIL DOORGEVEN AAN:
[email protected]
12
Nathan producten uitgelicht
VOrMGEVING ROLf DE jONG
aDVErtENtIEs VOOR TARIEVEN EN PLAATSINGEN KUNT U CONTACT OPNEMEN MET: NATHAN GROUP, TELEfOON: +31 (0)26 44 59 845 E-MAIL:
[email protected]
6
Henk Thiesen van de Zorggroep
40
Een 2e vestiging voor Thermo Actief Benelux
46
Het eerste Boosterproject ter wereld
Mijn concept
48
De Alpha-InnoTec LW warmtepomp in de hoofdrol
Nathan on tour
54
De Alpha-InnoTec warmtepomp als lesmateriaal
Werk in uitvoering
56
Uponor betonkernactivering voor woon- en zorgcentrum ‘Hof ter Bloemen’
Kruiswoordpuzzel
58
Win een unieke trektocht met overnachting!
5
Ervaringen met legionellabestrijding in de zorg OOIT BEGON HIj IN HET INSTALLATIEVAK ALS VERWARMINGSMONTEUR EN LOODGIETER EN DAARNA IS HIj NOG 16 jAAR ARBEIDZAAM GEWEEST IN HET ONDERHOUD. THANS IS HIj ALWEER TWAALf jAAR WERKZAAM OP DE AfDELING BOUW- EN HUISVESTIGING BINNEN DE ZORGGROEP. HIj VERVULT DAAR DE ROL VAN SENIOR ADVISEUR WAARIN HIj ZICH ONDER ANDERE BEZIG HOUDT MET LEGIONELLABEHEERSING. WE HEBBEN HET OVER HENK THIESEN, EEN INSPIRERENDE MAN DIE GRAAG ZIjN KENNIS EN ERVARING OP HET GEBIED VAN LEGIONELLA MET ONS DEELT.
6
Nathan
De visie van
HENK THIESEN, SENIOR ADVISEUR OP HET GEBIED VAN LEGIONELLABEHEERSING
HENK THIESEN VERTELT OVER HET LEGIONELLABELEID BINNEN DE ZORGGROEP
lEGIONEllarIsICO “Het risico op legionella is Het grootst in stilstaand water met temperaturen rond de 25 graden. in tegenstelling tot wat veel mensen verwacHten, kom je zelden legionellaproblemen tegen in warmwaterleidingen. zodra we de warmwaterkraan namelijk openen, wordt er tHermiscH Heet water aangevoerd waarmee de bacteriën zullen verbranden. in deze situatie zullen de bacteriën zicH ook nooit door de circulatieleidingen gaan verspreiden. met stilstaand koud water is Het ecHter een ander verHaal, vooral als dit water bijvoorbeeld door een vloerverwarmingsleiding licHt wordt opgewarmd tot die optimale temperatuur van boven de 25 graden. dan zal de legionella gestaag gaan groeien. op Het moment dat vervolgens de wc wordt doorgetrokken of de doucHe aan staat, dan zal de legionella zicH door Het geHele koudwaterleidingsysteem kunnen verspreiden.”
In een prachtige, bosrijke omgeving vinden we het bestuursgebouw van De Zorggroep in Venlo, de locatie van ons gesprek met Henk Thiesen. Op het door bomen, paden en kunst omgeven complex bevinden zich op loopafstand van het kantoorgebouw tevens een verzorgings- en verpleegtehuis. Na het sfeerbeeld van zwierende bomen en de schittering van de zon op de kunstwerken in ons op te hebben genomen, besluiten we snel terug te keren naar de reden van onze komst: van gedachten wisselen met Henk Thiesen over legionella binnen De Zorggroep en zijn visie op de Oventrop Aquastrom K.
VISIE OP: DE ZORGGROEP Eenmaal binnen plaatsgenomen aan tafel, opent Henk Thiesen het gesprek met een kleine introductie van De Zorggroep. “De Zorggroep is een grote zorginstelling waar met name ouderenzorg wordt geboden”, legt Henk Thiesen uit. “Ik denk dat we ongeveer 9000 cliënten vertegenwoordigen, verspreid over heel Noord- en Midden-Limburg. De Zorggroep is ontstaan in enkele stappen vanaf 2000 door een drie- tot viertal fusies. Iedere keer kwam er weer een nieuwe regio of een andere instelling bij. Officieel heten we Zorggroep Noord- en Midden-Limburg, in de volksmond wordt er echter gesproken over De Zorggroep. Dat is dan ook wat we zijn!
Enervision
DE ZORGGROEP
7
OVENTROP AQUASTROM K
VISIE OP: LEGIONELLAVORMING
VISIE OP: DE OORZAKEN VAN LEGIONELLA IN NIEUWBOUW
Waar we zouden verwachten dat de legionella alleen in oude
We vragen ons af welke oorzaken ten grondslag liggen aan de
gebouwen een issue is, vertelt Henk Thiesen ons echter een ander
problemen in de nieuwe gebouwen. Henk Thiesen legt ons uit dat
verhaal: “Op dit moment zijn we binnen De Zorggroep vooral in de
het gaat om een complexe situatie: “Het is niet alleen te wijten aan
nieuwe gebouwen heel actief met legionellabestrijding. Alle oude
het goedkoop willen bouwen of de onkunde van de installateur, het
gebouwen hebben we inmiddels gezuiverd. De knelpunten hebben
is een heel proces waarop veel aspecten hun invloed uitoefenen.
we daar verholpen en uit een risicoanalyse kwam naar voren dat
Ik blijf zeggen dat installateurs op het gebied van legionella kennis
we slecht gelet hebben op onze installaties. Bij het weghalen van
te kort komen. Zelf geef ik cursussen aan installateurs die bij ons
een wasbak zijn de leidingen bijvoorbeeld nooit afgesloten op de
werken. Helaas hoor ik nog veel te vaak dat ze nooit eerder scholing
hoofdleiding zoals het hoort, terwijl we dat als installateur zijnde
over legionella hebben gehad. Installateurs nemen wellicht nog niet
diep in ons hart natuurlijk wel wisten. Of installateurs, eigenlijk
genoeg hun verantwoordelijkheid om kennis van de wetgeving te
moeten we spreken over technische mensen binnen De Zorggroep.
nemen en hun personeel in zo’n invloedrijk verschijnsel als legio-
We hebben toen alles gecorrigeerd en zijn gaan praten over betere
nella te scholen. Gelukkig zijn er ook genoeg installateurs die zich
beheersplannen inzake legionella. Momenteel komen we in de
nu toch steeds meer in de materie beginnen te verdiepen. Naast de
oude gebouwen praktisch geen legionellaproblemen meer tegen.
installateurs zijn het ook de adviseurs die een negatieve invloed op
Waar we op dit moment nog wel eens tegen problemen aanlopen,
het proces kunnen hebben”, aldus Henk Thiesen. “We constateren
is in nieuwe gebouwen. In een aantal van onze nieuwe gebouwen
steeds vaker dat adviseurs dingen voorschrijven waar wij het zelf
hebben we na de oplevering risicovolle installaties aangetroffen.
niet mee eens zijn. Vaak kunnen wij er in het voortraject niet bij
Ook hier zoeken we dan een oplossing om de installaties veilig te
zijn, omdat een gebouw bijvoorbeeld turn-key aangekocht wordt
maken, maar door nauwer betrokken te zijn bij de bouw en aanleg
en er daarnaast veelal gewerkt wordt middels aanbestedingen. Zo
van deze installaties kunnen we veel kosten en onrust voorkomen.”
komt het regelmatig voor dat er in het voortraject dingen besloten
8
Nathan
De visie van worden, die we in het kader van het voorkomen van legionella
een programma van eisen. Nu beginnen we daar de vruchten van
graag anders hadden willen zien. Soms is het voor adviseurs en
te plukken in nieuwe gebouwen. Er zijn daar wat essentiële dingen
installateurs vreemd dat wij dingen anders willen, maar het is
veranderd in het leidingwerk. Er is dus wel duidelijke vooruitgang
natuurlijk wel zo dat wij de installatie uiteindelijk moeten gaan
waar te nemen! Momenteel zijn we bezig met een gebouw dat nog
beheren. Wij willen dan ook niet elke keer hoeven spoelen, terwijl
helemaal gerealiseerd moet worden en een aantal panden waarvan
er evengoed doorstromend aangesloten kan worden. Het steeds
de bouw inmiddels gestart is. Daarvoor hebben we een opzichter
weer moeten spoelen kost natuurlijk enorm veel onnodige tijd,
en een aantal projectleiders aangesteld. De opzichter is iedere dag
energie en handelingen.” Tot slot speelt ook de architect nog zijn
op de bouw aanwezig en oefent controle uit op het werk van de
eigen rol in het traject. Henk Thiesen vervolgt zijn verhaal: “Af en
installateurs en aannemers. Ik informeer vier projectleiders en de
toe twijfel ik nog wel eens of architecten snappen wat we bedoelen
opzichter waar zij op moet letten, waarna zij vervolgens de problemen
met termen als koude zones, warme zones en vloerverwarming en
die zich op de werkvloer voordoen aankaarten. De problemen
of ze begrijpen dat bepaalde combinaties elkaar negatief kunnen
worden geanalyseerd en er wordt gekeken hoe deze verholpen en
beïnvloeden. Al met al kunnen we dus concluderen dat er vele
voorkomen kunnen worden. Dit alles leggen we dan vast in ons
facetten ten grondslag kunnen liggen aan het legionellaprobleem
programma van eisen. Het programma van eisen leggen we aan
en dat we dus te maken hebben met een zeer complex traject.
de installateur voor. Dit zijn de eisen waaraan hij moet voldoen en waar hij dan ook op gecontroleerd zal worden. Strenge regels dus,
VISIE OP: HUIDIGE SITUATIE
waar nauwkeurig op toegezien wordt! We willen uitgaan van een
Henk Thiesen geeft aan dat er door de jaren heen steeds meer
installatie die in de basis helemaal correct aangesloten is: leidingen
middelen zijn gekomen om legionella zo veel mogelijk te voorkomen
moeten overal goed lopen, koude en warme zones dienen gescheiden
en in de hand te houden. Hij vertelt: “Mijn ervaringen die ik in twaalf
te zijn. Voorheen kwam het nog wel eens voor dat leidingen door
jaar tijd heb opgedaan, hebben we effectief ingezet in de vorm van
bijvoorbeeld tijdgebrek naast elkaar in één sleuf gelegd werden,
ERIK NIJSSEN, BUITENDIENSTMEDEwERKER VAN NATHAN IMPORT/ExPORT EN HENK THIESEN IN GESPREK OVER LEGIONELLA BINNEN DE ZORGGROEP
Enervision
9
10
Nathan
De visie van
“Legionella krijgt met deze combinatie dus geen kans!”
terwijl deze gescheiden horen te zijn. Hier wordt vandaag de dag
waarbij legionella begint te groeien.” Henk Thiesen reageert: “Ik
echter heel strikt op gecontroleerd door middel van visuele controle
denk dat het een hele zuivere redenatie is, er moet dan enkel wel
door de opzichter. Voor oplevering van het gebouw ontvangen
zekerheid zijn van een juiste aansluiting van de leidingen op de
we vervolgens ook nog een risicoanalyse van een gecertificeerd
circulatieleiding. In deze leidingen mag onder geen beding water stil
bedrijf. Hierin staan alle risico’s nauwkeurig vermeld. Dit document
blijven staan, aangezien hier dan alsnog legionella kan ontstaan. Dan
bespreken we met de installateur. We streven er natuurlijk naar
zou je juist door de circulatie de legionella door het gehele gebouw
om een risicoanalyse zonder risico’s te krijgen en willen dan ook
verspreiden. Het is dus ontzettend belangrijk om zeker te zijn van
alle technische mankementen het liefst op voorhand uitsluiten.
een zuivere installatie. Indien dit het geval is, dan is het zeker een
Tot slot hebben wij een standaard beheersplan dat wij aanleveren
goede oplossing. Als het water goed koud gehouden wordt, dan
aan de betreffende regio of locatie en daarnaast ook bewaken. Dit
heeft legionella immers geen kans om daarin te groeien.” Erik
hebben we nu op circa 65 locaties. Vervolgens krijgt men zelf de
Nijssen beaamt: “je moet van de grens van 25 graden wegblijven.
zorg over dat beheersplan, waarbij wij natuurlijk wel de nodige
De Oventrop Aquastrom K staat dan ook maximaal ingesteld op 18
ondersteuning bieden. Ze moeten het beheersplan vertalen naar
graden, maar kan ook lager ingesteld worden op bijvoorbeeld 6 graden.”
een eigen beheersplan en dat ook actief opvolgen, daarop worden
Henk Thiesen reageert: “Ik denk dat het een heel slim en goed
ze getoetst. Dit maakt uiteindelijk het controle- en beheersproces
plan is om de circulatieleiding te koelen, er kan dan immers geen
compleet en wij hopen natuurlijk dat we op deze wijze uiteindelijk
legionella in groeien. Misschien zouden we alleen nog een stapje
beheersplannen krijgen waarin steeds minder hoeft te gebeuren.”
verder moeten gaan en de kans op dode leidingen voorkomen.” Erik Nijssen vertelt: “In het programma van Uponor hebben we een mooi
VISIE OP: OVENTROP AQUASTROM K
product zitten dat een efficiënte oplossing vormt in deze situatie:
Ook bij Nathan Import/Export zitten we natuurlijk niet stil en is
de Uponor doorstroom muurplaat. Op het moment dat je met deze
legionellabestrijding een ‘hot topic’. Momenteel zijn we dan ook
toepassing de tapkraan niet gebruikt, dan stroomt het water wel
druk bezig met een door Oventrop ontwikkelde inregelkraan, de
gewoon door. Legionella krijgt met deze combinatie dus geen kans!”
Aquastrom K. Altijd bezig met innovatie en optimalisatie, stellen we de Oventrop Aquastrom K graag bloot aan het kritisch oog van Henk
VISIE OP: NATHAN IMPORT/EXPORT
Thiesen. “Mijn eerste reactie”, zo steekt Henk Thiesen van wal, “is
Henk Thiesen vertelt: “In Horst bouwt Smeets Bouw een nieuw
dat we hier te maken hebben met een deugdelijk product. Meestal
woongebouw genaamd ‘Hof ter Berkel’ voor De Zorggroep en
zijn spoelkranen voorzien van batterijen. Het gevaar dat daarach-
CRA Vastgoed. Installateur Van Tilburg bouwt daar een installatie
ter schuilt gaat, is dat men vaak vergeet de batterij te vervangen.
met diverse warmtepompen die worden geleverd door Nathan
Daardoor ontstaan problemen. Met de Oventrop Aquastrom K is dit
Import/Export. Ondanks dat ik Nathan Import/Export en de producten
kritiekpunt echter verleden tijd. Als kanttekening zou ik echter wel
van Nathan nog niet zo heel lang ken, kan ik niets anders zeggen
aan willen geven dat ik eigenlijk helemaal niet zou willen spoelen,
dan dat ik respect heb voor hoe Nathan zich weet te profileren in de
ik wil immers geen tijd besteden aan water weggooien.” Erik Nijs-
markt. Vooral de wijze waarop jullie bezig zijn met duurzaamheid en
sen haakt in op het verhaal: “Dat begrijp ik! We gaan de Oventrop
innovatie spreekt mij erg aan. Er wordt niet afgewacht, maar juist
Aquastrom K niet inzetten als spoelkraan maar inbouwen in een
vooruitgekeken!“
koudwater circulatiesysteem. In ons Nathan concept werken we met warmtepompen waarbij een broninstallatie een belangrijk onderdeel is. Door het koude water dat terugkomt uit het gebouw middels een wisselaar te koelen met het bronwater, kunnen we de temperatuur van het koude water onder controle houden. Dus, als het water met 10 graden het gebouw in gaat en het komt met 15 graden terug,
DE zOrGGrOEp website: www.dezorggroep.nl
dan wordt het middels de bron weer teruggekoeld naar 10 graden. Zo voorkom je dat je in de buurt komt van de kritieke 25 graden
Enervision
11
NIEUWE SAMENWERKING MET IBC SOLAR
Photovoltaïsche oplossingen
In deze Enervision maakt de Nathan Group de nieuwe samenwerking met IBC SOLAR, groothandel in photovoltaïsche oplossingen bekend. In het assortiment van het bedrijf vindt u alle PV gerelateerde producten als zonnepanelen, omvormers, montagesystemen, regelaars en controlesystemen. Blader door naar pagina 24 voor meer informatie over deze nieuwe Nathan partner!
alpha-INNOtEC INVEstEErt IN NIEuWE prODuCtIE- EN lOGIstIEKhal
Alpha-InnoTec bouwt aan de toekomst!
Het gaat goed met Alpha-InnoTec. Door de blijvend stijgende vraag naar warmtepompen telt het bedrijf, dat in 1999 startte met een klein team van 12 medewerkers, vandaag de dag circa 500 vakmensen! Het is dan ook niet vreemd dat de organisatie recent meer dan drie miljoen euro investeerde in een nieuwe productie- en logistiekhal. Het 4000 m2 grote nieuwbouwcomplex zal naar verwachting rond februari 2013 in gebruik worden genomen.
EErstE alpha-INNOtEC lWD IN bEDrIjf
Eerste Alpha-InnoTec LWD voor Texel
In de VSK-Enervision lieten we al kort weten dat Alpha-InnoTec een duale lucht/water warmtepomp op de markt bracht. In de Enervision die nu voor u ligt, leest u nu dat het eerste project met dit revolutionaire product inmiddels een feit is! Op Texel, waar het vrijwel onmogelijk is om een vergunning voor bronboringen te bemachtigen, bleek het nieuwe Alpha-InnoTec product de perfecte oplossing. U leest erover op pagina 14!
alpha-INNOtEC bOOstErWarMtEpOMp
Eindelijk af van 70°C aanvoertemperaturen!
Collectieve distributienetwerken met minder dan 70°C aanvoertemperatuur? En warm tapwater dan? Met de recent door de Nathan Group geïntroduceerde Alpha-InnoTec Boosterwarmtepomp zijn hoge aanvoertemperaturen ook voor warmtapwaterbereiding in collectieve projecten definitief verleden tijd! Een centrale SWP warmtepomp geeft haar relatief lage temperatuur af aan zowel de lagetemperatuurverwarming als de individuele Boosterwarmtepomp in elke woning. De Boosterwarmtepomp verhoogt de centraal opgewekte temperatuur vervolgens naar een veilige boilertemperatuur van bijvoorbeeld 60 °C voor warm tapwater. Alpha-InnoTec biedt hiermee de échte all electric oplossing voor warm tapwater in collectieve projecten! Kijk voor meer informatie op www.nathan.nl/nl/boosterwarmtepomp
12
Nathan
In the spotlight thErMO aCtIEf VEstIGING IN bElGIË EEN fEIt
Thermo Actief Benelux gaat de grens over!
Ook in deze Enervision kunnen we u weer informeren over een uitbreiding binnen de Nathan Group! Waar Thermo Actief Benelux voorheen enkel gevestigd was in Nederland, laten wij u met trots weten dat Thermo Actief Benelux nu ook een zelfstandige zuster in België heeft. Onder leiding van directeur Erwin Verhasselt, zal de organisatie de bekende vloergebonden klimaatoplossingen nu ook actief in België en Luxemburg af gaan zetten.
VbI KlIMaatVlOEr 400
Nieuwe overspanningsmaat VBI klimaatvloeren
Betonfabrikant VBI heeft een nieuwe klimaatvloer ontwikkeld: De Klimaatvloer 400. De Klimaatvloer 400 richt zich op een eenvoudige en integrale afstemming tussen constructie, installaties en ruimte-indeling. De basis vormt de systeemmaat van 300 mm en de betonactivering vanuit het plafond (koeling en verwarming). Hiermee zijn concepten te realiseren in een repeterende maat van 1800 mm. De keuze in vloerafwerking is onbegrensd. De vloer is bij uitstek geschikt voor utiliteitsbouw. Naast de vrijheid in overspanning, installaties en ruimteindeling, levert plafond oppervlaktekoeling het hoogste rendement en comfort.
alpha-INNOtEC hYDraulIKtOWEr htD
De alles-in-één totaaloplossing
De nieuwe Alpha-InnoTec Hydrauliktower HTD is de perfecte aanvulling op de Alpha-InnoTec lucht/water warmtepomp Duaal LWD. Het compacte toestel herbergt een warmtapwaterbuffervat, een CV buffervat, de Luxtronik 2.0 regelaar en diverse belangrijke installatieappendages. Deze praktische alles-in-één oplossing biedt de installateur legio voordelen. Doordat vele installatiecomponenten in één toestel worden gecombineerd en de HTD bovendien werkt met de efficiënte warmtepompregelaar Luxtronik 2.0, is de installatie van het product zeer eenvoudig. Naast een flinke tijdsbesparing, bespaart de Alpha-InnoTec HTD dankzij haar vele geïntegreerde componenten op ruimte en staat het toestel garant voor een opgeruimde technische ruimte.
VErbEtErDE alpha-INNOtEC VENtIlatOrCONVECtOrEN
Nog
beter inpasbaar in warmtepompinstallaties
De ventilatorconvectoren van Alpha-InnoTec hebben recent een fikse update ondergaan. Ze zijn voorzien van een nieuwe elektronische regelaar met overzichtelijk display. Voor u als installateur biedt dit vele voordelen. Waar verwarming en koeling voorheen uitsluitend bij vast ingestelde aanvoertemperaturen inschakelde, zijn deze temperaturen nu vrij instelbaar. De Alpha-InnoTec ventilatorconvectoren zijn hierdoor nog beter inpasbaar in warmtepompinstallaties. Dit is slechts een van de vele voordelen van de update. Via de regelaar zijn er vele andere parameters instelbaar om een optimale inpassing in de installatie te bewerkstelligen. Vanzelfsprekend blijven de bekende voordelen van de Alpha-InnoTec ventilatorconvectoren, zoals de optimale geluidsprestaties en uitstekende capaciteiten voor verwarmen en koelen onveranderd.
Enervision
13
14
Nathan
LINKERPAGINA: DE NIEUwE, VRIJSTAANDE wONING VAN DE fAMILIE wEIJERS
Werk in uitvoering
texel, het eiland van… DE SLufTER, DE ScHAPEN EN DE EERSTE LWD ZE WAREN ER ALS DE KIPPEN BIj TOEN NATHAN DE WARMTEPOMP jAREN GELEDEN OP DE MARKT BRACHT EN NU HEBBEN ZE WEDEROM DE PRIMEUR MET HET EERSTE NEDERLANDSE LWD PROjECT. CVI TExEL, EEN INSTALLATIEBEDRIjf DAT GESPECIALISEERD IS IN KLIMAATBEHEERSING, HEEfT DE NOG MAAR NET GEïNTRODUCEERDE ALPHA-INNOTEC LUCHT/WATER WARMTEPOMP DUAAL LWD AL MOGEN INSTALLEREN BIj DE fAMILIE WEIjERS OP TExEL. WAT IS TOCH HET GEHEIM VAN DE VOORUITSTREVENDHEID VAN CVI TExEL? EN DAN VOORAL MET HET OOG OP DIT EILAND, WAAR NOGAL WAT UITDAGINGEN LIGGEN DOOR DE ZOUTE ZEELUCHT EN OBSTAKELS MET BETREKKING TOT DE AARDKUNDIGE IDENTITEIT. WE HEBBEN EEN GESPREK MET PEERKE REIjNDERS, MEDE-EIGENAAR VAN HET INNOVATIEVE INSTALLATIEBEDRIjf. DE BETROKKEN NATHAN VERTEGENWOORDIGER EDWIN DE HAAN SCHUIfT OOK BIj ONS AAN.
EEN BEWUST AfGEBAKEND WERKGEBIED CVI Texel is een installatiebedrijf dat adviseert, ontwerpt, installeert en service en onderhoud verleent aan centrale verwarming, luchtbehandelingsystemen, ventilatiesystemen, airconditioning en duurzame energiesystemen voor woningen, bedrijfspanden en (grote) projecten. De directeuren Danny Westerlaken en Peerke Reijnders zijn met hun 15 medewerkers puur en alleen op Texel actief. En dat is niet geheel zonder reden. Peerke vertelt: “Het is een combinatie van factoren. We voelen ons prettig op Texel, waar iedereen elkaar kent. Er heerst een andere mentaliteit dan buiten het eiland. Bovendien hebben we gemerkt dat de grootte van het bedrijf op deze manier het beste bij ons past. Als we zouden uitbreiden en ons werkgebied zouden verbreden met een deel van Den Helder, zouden we wellicht grip op de zaak verliezen. We zouden niet meer alles tot in de puntjes kunnen controleren, terwijl we dat juist zo belangrijk vinden.”
Enervision
PEERKE REIJNDERS, MEDE-EIGENAAR VAN CVI TExEL
15
Het nieuwbouwproject van de familie Weijers op Texel is nog volop
was. Ten tweede, omdat je dan geen buitenunit aan de buiten-
in ontwikkeling. Het thema duurzaamheid spat van de woning af!
gevel hebt hangen. En ten derde; met die toepassing kun je
Er zijn Alpha-InnoTec zonnecollectoren geplaatst en de binnen- en
makkelijk koelen”. Deze optie bleek echter al snel af te vallen
buitenunit van de LWD warmtepomp is geïnstalleerd. Alleen het
voor de familie Weijers. De provincie Noord-Holland heeft enige
centrale buffervat waar de energie straks wordt opgeslagen staat
tijd geleden zeventien Aardkundige Monumenten aangewezen,
nog niet, omdat de woning nog niet betegeld is. De ontwikkelingen
om te benadrukken dat men zuinig dient om te springen met
gaan voorspoedig en de verwachting is dat de bewoners het
onze bijzondere landschappen en aardkundige verschijnselen. De
vrijstaande huis rond november 2012 zullen gaan betrekken.
westelijke kuststrook van Texel is er daar één van. Peerke legt uit dat dit betekende dat ze niet mochten boren. “We wilden
HOE HET BEGON…
echter wel graag op dezelfde voet verder, dus toen hebben
De Alpha-InnoTec LWD warmtepomp is nog maar net op de
we al snel gekozen voor de LWD warmtepomp”, besluit hij.
markt en heeft nu al een plekje veroverd aan de gevel van de nieuwbouw woning van de familie Weijers. Hoe is dat balletje nu precies gaan rollen? Peerke vertelt over de jarenlange relatie met de klant: “Ruud Weijers is zelf aannemer op Texel en wij mogen al jaren veel werk voor hem uitvoeren. Daarnaast ken ik hem ook op persoonlijk gebied. We zitten allebei in een aantal besturen en spreken elkaar regelmatig. Toen Weijers bij ons aanklopte voor advies over zijn nieuwbouwplannen, ging de voorkeur in eerste instantie uit naar de toepassing van aardwarmte. Ten
NOOt VaN DE rEDaCtIE op Het moment dat dit artikel gescHreven werd, was de gemeente in overleg met de provincie over Het wel of niet mogen boren in een arcHeologiscH waardevol gebied. er bestaat een mogelijkHeid dat in de toekomst wel geboord mag worden, maar dan enkel voor warmtepompen.
eerste, omdat dat een vertrouwde manier van werken voor ons
LINKS: EDwIN DE HAAN, RECHTS: PEERKE REIJNDERS
16
Nathan
Werk in uitvoering
VAN LINKS NAAR RECHTS: RUUD wEIJERS, PEERKE REIJNDERS EN EDwIN DE HAAN BIJ DE GECOATE BUITENUNIT VAN DE ALPHA-INNOTEC LwD wARMTEPOMP
DE VSK ALS INfORMATIEBRON
De wisselaar van de installatie is normaal gesproken van aluminium,
Peerke vertelt enthousiast over zijn eerste kennismaking met de LWD.
maar als je zout combineert met aluminium, lost aluminium op.
“We hebben deze warmtepomp voor het eerst zien draaien op de
Daarom moet er een coating overheen”, legt Edwin de Haan uit.
VSK Vakbeurs in de jaarbeurs Utrecht in februari 2012. Dat was gewoon
Voor Texelaar Peerke is dit een bekend fenomeen: “Een speciale
prachtig! De LWD is zo stil en heeft een goede energieopwekking; we
coating is ook standaard bij airconditioningsystemen op Texel.
waren meteen overtuigd van de kwaliteit. Toen de woning van Weijers
Als de airco’s niet voorzien worden van een coating, is binnen
zich voordeed, zijn we er ook direct mee aan de slag gegaan. Ik heb
twee jaar het aluminium opgelost. En we willen natuurlijk
een afspraak gemaakt met Nathan vertegenwoordigers Roelof Vallinga
wel dat de familie Weijers véél langer gebruik kan maken van
en Edwin de Haan, en toen hebben we er samen invulling aan
de LWD dan slechts twee jaar!”
gegeven.”
KIEZEN VOOR KWALITEIT BESCHERMENDE COATING
De woning van Weijers is voorzien van Komfort SBK verdelers, een
Dat het grootste Waddeneiland van Nederland met haar polders,
Alpha-InnoTec LWD warmtepomp met buffervat en Uponor leidingen;
brede zandstranden en prachtige duinlandschap een geliefd oord is
dat alles verzorgd door Nathan. Peerke werkt graag met de producten
voor toeristen, is inmiddels bij menig Nederlander bekend. Maar een
van Nathan. “Wij krijgen van diverse aanbieders wekelijks brochures
stukje natuurschoon gaat ook vaak gepaard met extra zorg voor dat
per post en nieuwsbrieven per e-mail met de meest prachtige en
waardevolle gebied. Dat blijkt al uit het feit dat er vrijwel geen ver-
energiezuinige producten, maar daar moet je dan wel je vraagtekens
gunningen te verkrijgen zijn voor boringen op het eiland. Een andere
bij zetten. We willen gewoon zeker weten dat het kwaliteit
uitdaging is de zoute zeelucht, welke roet in het eten zou kunnen
is. En we weten dat we met de merken van Nathan, zoals
gooien bij duurzame installaties als in Weijers’ woning. “Een deel van
Alpha-InnoTec en Uponor, betrouwbare producten in handen
de LWD installatie zit aan de buitengevel van het huis bevestigd.
hebben. Het is een stukje kwaliteit waar we graag voor kiezen”.
Enervision
17
18
Nathan
LINKERPAGINA: EDwIN DE HAAN EN PEERKE REIJNDERS BIJ DE BINNENUNIT VAN DE ALPHA-INNOTEC LwD wARMTEPOMP
Werk in uitvoering
DE ALPHA-INNOTEC ZONNECOLLECTOREN AAN HET HUIS VAN fAMILIE wEIJERS
EEN PERfECTE COMBI
NOOIT UITONTWIKKELD
Nathan vertegenwoordiger Edwin de Haan vindt dat het nieuwbouwpro-
CVI Texel is van mening dat de branche nog lang niet uitontwikkeld
ject van Weijers een uniek project is, waarbij de LWD en de zonnepanelen
is. Peerke neemt als voorbeeld de CV ketel, waar volgens hem de
elkaar perfect aanvullen. Hij licht de werking van de constructie toe: “Met
rek uit is. “Mijns inziens is er niets meer uit de ketel te halen; het
behulp van de Alpha-InnoTec zonnecollectoren op het dak van het huis
manteltje wordt nog eens vernieuwd, het pompje wordt nog iets
maken we warm water in een heel groot buffervat. De warmte die zich
zuiniger, maar op een gegeven moment moet daar een nieuw appa-
aan de bovenkant van het vat bevindt, wordt gebruikt voor tapwater. Het
raat voor komen. En wat dat precies gaat worden, dat weet volgens
water aan de onderkant van het vat wordt gebruikt voor het verwarmen
mij nog niemand. Daarom vind ik dit zo’n leuk vak; niet elk huis kan
van de vloer. Redt de zon het niet alleen? Dan wordt de warmtepomp
een lucht/water warmtepomp herbergen, dus daar moet iets anders
ingeschakeld. De regelaar van de warmtepomp stuurt het geheel aan.”
voor bedacht worden. Ik weet zeker dat als we over een paar jaar weer hier samen aan tafel zitten, er dan alweer een modernere
200% VERTROUWEN
technologie ontwikkeld is”, stelt Peerke zonder aarzeling. “De
Het valt ons op dat CVI Texel vaak voorop loopt met nieuwe concepten.
moderne installaties die we bij de familie Weijers mogen uitvoeren,
“Wij zijn niet bang om iets nieuws te proberen, zoals de gloed-
zijn over een paar jaar nog steeds hartstikke up-to-date. Dergelijke
nieuwe LWD installatie. Als we met betrouwbare producten werken
installaties blijven revolutionair en die verouderen niet zomaar.
waar we voor 200% achter staan, stralen wij ons enthousiasme ook
Daarom vinden wij het zo’n prachtig product om mee te werken”.
uit naar onze klanten, waardoor zij ook een stapje verder durven te denken dan alleen de CV ketel. Als de klant ervoor open staat, dan denken wij graag mee. Maar dan wel met producten waarvan wij het vertrouwen hebben dat deze ook echt goed werken. Ruud Weijers is zelf aannemer en ziet dagelijks diverse duurzame installaties de revue passeren. Door zijn ‘drive’ om zo dicht mogelijk bij een energie-nulwoning in de buurt te komen, ziet hij de nieuwste ontwikkelingen ook graag in zijn eigen huis terug”, licht Peerke
CVI tExEl spinbaan 8 1791 mc den burg telefoon: +31 (0)222 31 37 03 website: www.cvi-texel.nl
toe. “En daar willen wij graag een steentje aan bijdragen”.
Enervision
19
HYDRAuLIScHE INREGELING mET HYDROcONTROL INREGELAfSLuITERS VAN OVENTROP
Meer rendement, meer comfort
“PRODUCTEN VOOR EEN GOEDE INREGELING” ANTWOORDT WINSTON jANSEN, MEDEWERKER TECHNISCHE BINNENDIENST BIj NATHAN IMPORT/ExPORT ALS WE HEM VRAGEN NAAR EEN PRODUCT BINNEN HET NATHAN ASSORTIMENT DAT MEER AANDACHT VERDIENT. “EEN CORRECTE INREGELING IS VAAK EEN ONDERGEWAARDEERD ONDERDEEL BINNEN EEN INSTALLATIEPROCES. EN DAT TERWIjL ER ZO VEEL ENERGIE EN DUS KOSTEN MEE BESPAARD KUNNEN WORDEN.” GETIPT DOOR ONZE COLLEGA WINSTON jANSEN INfORMEREN WE U IN DIT ARTIKEL DAAROM OVER DE MEERWAARDE VAN EEN GOED INGEREGELDE INSTALLATIE.
20
Nathan
Nathan tipt
GratIs OVENtrOp sChuIflINEaal ter ondersteuning van de inregelprocedure biedt oventrop u een Handige scHuiflineaal waar eenvoudig de juiste voorinstelwaarden met bijbeHorende drukverliezen, temperatuurverscHillen, verwarmingscapaciteiten, en volumestromen af te lezen zijn. mail uw contactgegevens en de tekst ‘oventrop scHuiflineaal’ naar
[email protected] en ontvang een gratis exemplaar!
LAATSTE STAPJE NAAR EEN OPTIMALE WARMTEVERDELING
HYDROCONTROL STRANGINREGELAfSLUITERS
Vanuit de technische binnendienst hoort Winston jansen regelmatig over
De Hydrocontrol inregelafsluiters van Oventrop worden ingebouwd in
gevallen waarin de installateur met een goede inregeling veel meer uit
centrale verwarmingsinstallaties en koelinstallaties en ondersteunen
een installatie had kunnen halen. jansen: “Met de producten van Uponor
bij een correcte inregeling. Elke afsluiter is goed voor wel vijf
en Alpha-InnoTec investeer je toch in een goed en degelijk systeem.
verschillende functies. Met één appendage kan men voorinstellen,
Het is dan eeuwig zonde als net dat laatste stapje naar een optimale
afsluiten, vullen, aftappen en meten met behulp van een meetafsluiter.
warmteverdeling niet wordt gezet. Door een installatie op een goede
Bovendien zijn de bronzen “Hydrocontrol VfR“ producten geschikt voor
wijze hydraulisch in te regelen, wordt een ongelijkmatige warmte-
tapwater. De berekende volumestroom of drukvermindering kan voor
verdeling, onnodig hoog energieverbruik, storende geluiden en
iedere strang vooraf centraal worden ingeregeld en nauwkeurig
problemen met de naregeling van de installatie voorkomen. Een echte
worden ingesteld.
must voor een professionele installatie.”
EEN GEMISTE KANS jansen vervolgt: “We merken dat sommige installateurs de voordelen van een goede warmteverdeling onderschatten en niet helemaal thuis zijn in het hydraulisch inregelen van een installatie. Ze geven aan dat het te veel tijd kost en kiezen vervolgens veiligheidshalve maar voor een onnodig zware pomp. Echt een gemiste kans, want waar een goede doorstroming de duurzaamheid en het comfort van een installatie verhoogt, kost zo’n geforceerde oplossing juist extra energie. Met de inregelafsluiters van Oventrop, zoals de Cocon QTZ, de Hycocon en de Hydrocontrol, bieden we de installateur perfecte oplossingen waarmee
GlObalE INrEGElprOCEDurE met de juiste producten, is inregelen niet ingewikkeld of arbeidsintensief. in grote lijnen is de geHele procedure in slecHts vier stappen te doorlopen: 1. afsluiters en circuits nummeren 2. berekening van voorinstelwaarden 3. circuit en/of stranginregelafsluiters inregelen 4. meten ter controle
professioneel inregelen helemaal niet ingewikkeld of tijdsintensief is.”
Enervision
21
alleskunner Als je gaat kamperen, jagen, overleven, of gewoon een algemene behoefte hebt aan veel tools, zal deze nieuwe Brook & Hunter Mo-Tool Axe zeker van pas komen. Deze alles-in-een multi-tool bevat een inlay bijl, hamer, moersleutel, recht mes, gekarteld mes, zaag, platte schroevendraaier, kruiskopschroevendraaier, blikopener, tangen, draadsnijder, en bestand. Het beschikt over een handgemaakt eiken handvat, RVS messen en wordt geleverd met een heuptas om deze alleskunner veilig binnen handbereik te kunnen houden. www.brookandhunter.com
HET IS ALWEER BIjNA TIjD VOOR DE DECEMBERCADEAUS. ENERVISION IS ER OP UITGETROKKEN EN HEEfT ENKELE OPVALLENDE GADGETS VOOR U GEVONDEN.
surprise! springschoenen Met de Tramp It Springschoenen ren, spring en stuiter je overal zo overheen. Onder de schoenen zit een enorme veer gemonteerd, waardoor jij sneller door de straat zal bouncen dan wie dan ook. je kunt de veer steviger en losser maken en hierdoor bepalen hoe ‘bouncy’ de schoenen aanvoelen. En om te zorgen dat je niet uitglijdt, is de veer ook voorzien van een stevige zool. De Tramp It Springschoenen zijn te verkrijgen in 3 maten, Small (maat 33-36), Medium (maat 36-39) en Large (maat 39-42). In het begin is het even wennen met de Tramp It’s, maar als je het eenmaal door hebt wil je deze springschoenen nooit meer kwijt! www.trampit.com
iphone controller De iCade mobile transformeert jouw iPhone/iPod in de ultieme mobiele game controller. Geen vies scherm meer en beleef de perfecte spelervaring! iCade Mobile steekt de oude manier van spelletjes spelen in een nieuw jasje om via een echte game controller met fysieke spelknoppen een spel op je iPhone of iPod Touch te spelen. je spellen zien er supermooi uit en de belevenis is echt geweldig. Simpelweg Bluetooth aanzetten en spelen maar, overal waar jij maar wilt. Voor een paar spellen zijn touchscreens ideaal, maar voor intense gevechten, racen of avontuurlijke spellen zijn voelbare knoppen toch het leukst! www.thinkgeek.com
22
Nathan
Gadgets
wijnslot Met de Wine Lock komt niemand meer aan jouw wijn! Stel je voor: je hebt heerlijk een flesje dure wijn open getrokken en na een glas of twee wil je de rest graag bewaren. Alleen kom je er de volgende dag achter dat je fles wijn leeg is! Dat was natuurlijk die vervelende huisgenoot of partner die even jouw heerlijke wijn soldaat heeft gemaakt! Vanaf nu kun je de inhoud van jouw fles drank op een originele en grappige manier beschermen! Het werkt in principe precies hetzelfde als het slot op je reiskoffer. je verzint zelf een viercijferige combinatie waarmee alleen jij het slot open kan krijgen. Vervolgens zet je de Wine lock op de fles en draai je willekeurig aan de cijfers zodat niemand meer aan je drank kan komen! Geschikt voor elke open fles die je kostbaar is. www.megagadgets.nl
driedimensionaal printen Een zelfontworpen tuinbank in 3D printen is nu nog niet mogelijk, maar met deze (betaalbare) 3D printer is een eerste stap gezet en de ontwikkelingen gaan snel. Een 3D-printer maakt driedimensionale objecten door het laag na laag opbouwen van een 3d-model. Net als bij een inkjetprinter moet de gebruiker cartridges met het bouwmateriaal voor zijn objecten kopen. De vullingen zijn in tien kleuren te koop. In de printer past steeds maar één enkele vulling. De Cube 3D kan objecten printen van maximaal 14 x 14 x 14 centimeter. De koper krijgt 25 ontwerpen meegeleverd. Met behulp van software voor Android-telefoons en -tablets of een online ontwerpprogramma kunnen ontwerpen eenvoudig worden aangepast. In een online catalogus staan inmiddels honderden ontwerpen, deels gratis binnen te halen, deels tegen betaling. www.cubify.com
bestuur je eigen drone Heb je altijd al piloot willen worden? Met de Parrot AR.Drone 2.0 Quadrocopter verbaas je iedereen met je vliegkunsten! Deze Drone bedien je met je iPhone, iPad of iPod touch en vliegt zowel binnen als buiten. je hoeft niet bang te zijn als je geen vliegervaring hebt, want de Parrot AR.Drone heeft een autopilotstand waardoor zelfs de meest onervaren piloot de AR.Drone van de grond krijgt. De AR.Drone 2.0 heeft een geïntegreerde 720p HD-camera waarmee je heel eenvoudig foto’s en video’s kunt maken in HD-kwaliteit en een verticale camera voor de besturing. www.parrot.com
Enervision
23
IBc SOLAR, NIEuWE PARTNER VAN DE NATHAN GROuP
pV, de kers op de duurzame taart EEN BRON VAN THERMOPLUS, EEN WARMTEPOMP VAN ALPHA-INNOTEC EN VLOERVERWARMING VAN UPONOR. DIT ZIjN DE HOOGWAARDIGE NATHAN GROUP INGREDIËNTEN VOOR DUURZAME VERWARMING, KOELING EN WARMTAPWATERBEREIDING. MET SLECHTS EEN KLEINE HOEVEELHEID NETSTROOM VOORZIET U UW PROjECT MET DEZE COMBINATIE VOORDELIG VAN EEN fLINKE DOSIS ExTRA COMfORT. DOOR DE NETSTROOMAANSLUITING TE VERVANGEN DOOR EEN MOOIE RIj PV-PANELEN OP HET DAK, IS ZO’N DUURZAAM WARMTEPOMPPROjECT AL SNEL EEN ENERGIENEUTRAAL WARMTEPOMPPROjECT! HET IS DAN OOK NIET HEEL VERRASSEND DAT DE NATHAN GROUP RECENT EEN SAMENWERKING MET PHOTOVOLTAIK GROOTHANDEL IBC SOLAR IS AANGEGAAN, ZODAT WE U OOK KUNNEN ONDERSTEUNEN BIj DAT LAATSTE STAPjE NAAR ENERGIENEUTRALITEIT. OP DEZE PAGINA’S STELLEN WE U VOOR AAN IBC SOLAR, DE SPLINTERNIEUWE PARTNER VAN DE NATHAN GROUP.
IBC SOLAR In het Limburgse Schinnen spreken we met Peter Meijers, sinds 2004 directeur van IBC SOLAR B.V.. Gepassioneerd start hij ons interview met een korte introductie van zijn bedrijf: “We zijn de Nederlandse tak van het Duitse IBC SOLAR AG dat dit jaar alweer 30 jaar bestaat. feitelijk hebben we maar één core business: zon PV. Binnen die core business voeren we als groothandel een meersporenbeleid met vier hoofdproductgroepen: modules, omvormers, bevestigingsmaterialen en bekabeling; een stuk of duizend artikelen in totaal.”
VERTROUWEN OP EIGEN KRACHT In het assortiment van IBC SOLAR vinden we de PV gerelateerde producten van Duitse, Chinese en japanse fabrikanten. Ondanks de diversiteit aan internationale partners, staat IBC vierkant achter de kwaliteit van alle producten binnen haar eigen assortiment: “Er is geen enkel bedrijf in ons marktsegment dat zo veel geld en manpower investeert in kwaliteitscontrole als wij doen. Naast het feit dat we alles binnen ons assortiment laten testen door de TÜV en de SGS, onderwerpen we alle producten die we verkopen, willen gaan verkopen of die de concurrentie verkoopt ook zelf aan uitvoerige tests, zodat we appels met appels kunnen vergelijken. We hebben een eigen testlaboratorium met een flasher-electroluminescenceDE HEER PETER MEIJERS, DIRECTEUR VAN IBC SOLAR B.V.
24
camera waar we de modules op haarscheuren controleren en nagaan of
Nathan
Nathan Group in beeld
HET PAND VAN IBC SOLAR IN SCHINNEN
de door de fabrikant opgegeven elektrische data ook daadwerkelijk
draait het paneel voorzichtig om en toont ons de onder het glas
kloppen. In onze klimaatkamer bootsen we bovendien de seizoenen van
verwerkte barcode op de voorzijde van het paneel. Hij vervolgt: “Hier
twintig jaar na om te kijken hoe het verouderingsproces zich handhaaft.
staat het unieke serienummer van het paneel met de bijbehorende
Doordat we voor het meten van kwaliteit vertrouwen op onze eigen
barcode. Die code is gekoppeld aan alle door IBC SOLAR gegarandeerde
kracht en niet op de verklaringen van derden, staan we voor de volle
elektrische waarden en productiegegevens. Doordat hij achter het glas
honderd procent achter de producten die we verkopen. Dat is onze
verwerkt is, kan er niet mee geknoeid worden en is onze klant verzekerd
filosofie.”
van de door ons beloofde kwaliteit.”
TRANSPARANTE WEERGAVE De heer Meijers nodigt ons uit voor een rondleiding door het magazijn van zijn bedrijf waar de handelsvoorraad van zo’n zes tot acht weken in de schappen ligt. IBC SOLAR streeft ernaar om alle producten voor reguliere installaties, zo’n 200 hardlopers, standaard in Schinnen op voorraad te hebben. Terwijl we metershoge stellingen passeren, wijst Meijers ons op een rij dozen met grote Chinese tekens. Hij vertelt: “De Chinese herkomst van de producten verstoppen we niet. Omdat we de kwaliteit van deze producten zelf controleren, weten we gewoon dat het goed zit.” We lopen door naar een stapel voor transport gereedstaande PV-panelen. Hij wijst naar een sticker op de achterzijde van een van de panelen en vertelt: “Op deze sticker wordt zwart op wit aangegeven waar het product vandaan komt. Ook alle door ons bevestigde elektrische
phOtOVOltaïsChE sYstEMEN een pHotovoltaïscHe installatie zet licHt om in elektriscHe spanning en wordt kortweg pv-installatie genoemd. een basis pv-installatie bestaat uit zonnepanelen (monokristallijn of polykristallijn), een omvormer, een montagesysteem, een regelaar en een controlesysteem. pv wordt ingezet voor decentrale elektriciteitsopwekking, waarbij opwekking en verbruik veelal samenvallen, desgewenst in combinatie met een teruglevermeter voor teruglevering aan Het elektriciteitsnet. door toevoeging van een accu kan een pv-installatie bovendien als volledig autonome zelfvoorziening worden ingezet.
waarden staan duidelijk onder elkaar op de sticker opgesomd.” Meijers
Enervision
25
DE STICKER OP DE ACHTERZIJDE
OP DE VERPAKKING VAN DE PRODUCTEN VAN YINGLI IS DUIDELIJK DE CHINESE HERKOMST TE HERKENNEN
DE BARCODE ACHTER HET GLAS
Nathan Group in beeld
OP EEN BORD BIJ DE INGANG wORDT DE OPBRENGST VAN DE EIGEN PV INSTALLATIE OP HET DAK VAN HET IBC SOLAR PAND IN SCHINNEN GEVISUALISEERD.
PASKLARE OffERTE BINNEN TIEN MINUTEN
dat er geen rotzooi gebouwd wordt. Ons Nederlandstalige sales team is
Terwijl we terug lopen naar het kantoor voor de voortzetting van ons
in staat om vaktechnische vragen direct op te lossen en klanten die voor
interview, vertelt Meijers ons dat de service van IBC SOLAR nog veel
het eerst een groot project hebben, kunnen we on site van technisch
verder gaat. “We zijn voorraadhoudende groothandel, maar we zijn
support voorzien.
geen dozenschuivers. We zijn niet te beroerd om een klant naar een hoger niveau te tillen. De door ons ontwikkelde PV Manager is hier een
SAMENWERKING MET DE NATHAN GROUP
mooi voorbeeld van. Het softwarepakket wordt door onze klanten
We vragen de heer Meijers hoe de nieuwe samenwerking met de Nathan
gebruikt om snel en vakkundig de dimensionering en lay-out van hun
Group precies wordt vormgegeven. Enthousiast legt hij uit: “Onze
PV-installatie te doen. Binnen tien minuten geeft het programma een
producten worden steeds vaker gecombineerd ingezet. Dankzij onze
pasklare offerte voorzien van een bouwtekening, opbrengstgarantie en
nieuwe samenwerking, kan een installateur van one stop shopping
detailtekeningen tot aan de laatste bout en moer. Niet alleen is deze
profiteren. Door kennis van zaken te bundelen kun je de systemen perfect
uiteraard technisch correct, ook is het document helemaal customized
op elkaar afstemmen en heb je al snel een financieel voordeel. In de
voor de betreffende installateur, dus met hun eigen logo, lay-out en
samenwerking met Nathan Import/Export verwijzen we feitelijk alleen
waarden. Dat neemt werk uit handen en geeft onze installateurs de
naar elkaar. Onze samenwerking met Lowergy Concepts gaat een stapje
tools om professioneel over te komen op hun klant, zodat ze al een
verder. Als contractpartner zijn we daar een optioneel onderdeel van het
grote voorsprong op hun concurrentie hebben.” Ook de persoonlijke
totaalconcept. Een van de eerste grote spin-offs is het project Meulenspie
technische ondersteuning van het bedrijf gaat ver. Meijers: “Op veel van
in Teteringen bij Breda, waar we samen met van den Goorbergh en
onze producten staat onze eigen merknaam. Als het dan verkeerd
Lowergy Concepts een hele nieuwbouwwijk van energieneutrale
geïnstalleerd wordt, komt men toch bij ons. Het is voor ons belangrijk
verwarming, koeling en warm tapwater voorzien.”
Enervision
27
“Er is geen enkel bedrijf in ons marktsegment dat zo veel geld en manpower investeert in kwaliteitscontrole als wij doen”
28
Nathan
LINKERPAGINA: PETER MEIJERS DEMONSTREERT EEN VAN DE PV PANELEN IN HET IBC SOLAR MAGAZIJN
IbC sOlar IN CIjfErs 2.0 gigawatt vermogen 120.000 installaties wereldwijd 440 werknemers in 12 landen 11 docHterondernemingen E 816 miljoen omzet in 2011
Nathan Group in beeld NET METERING IS DE OPLOSSING Volgens Meijers is de perfecte oplossing voor de bevordering van decentrale energieopwekking niet te vinden in overheidssubsidie, maar in het reeds bestaande net metering. Zodra een bewoner het teveel aan opgewekte energie niet direct in zijn eigen woning kan toepassen, wordt de energie teruggeleverd aan het elektriciteitsnet. Een teruglevermeter zorgt ervoor dat die teruglevering te zien is op de energiefactuur. Meijers: “Die wet past. je kunt niet meer bouwen op die daken dan wat de
GROEIENDE MARKT
wetgeving voorschrijft. Dus wat dat betreft is het voor de overheid een
De relatief nieuwe Nederlandse PV markt begint net substantieel volume
goedkope maatregel die voor de particuliere markt past qua vormgeving.”
te zetten. Meijers vertelt ons dat deze groeiende interesse te wijten is aan de toenemende mate van milieubewustzijn, de stijgende energielasten
AUTONOMITEIT
en de sterk dalende aanschafkosten van PV. De grootste reden is volgens
Door de trend naar autonomie, wordt er momenteel volop gezocht naar
Meijers echter dat steeds meer Nederlanders het vertrouwen in de
rendabele bufferoplossingen waarmee een particulier zijn teveel aan
Nederlandse Staat lijken te verliezen. Meijers: “Mensen die vorig jaar
opgewekte stroom op een later moment zelf weer kan inzetten. Meijers:
duizend kilowattuur bespaard hebben, moeten nu ineens 300 euro méér
“Op dit moment wordt autonome energievoorziening voornamelijk
afrekenen. Dat is wat de mensen steekt. De kale stroomprijs voor de
toegepast op plekken waar geen elektriciteitsnet mogelijk is, maar we
particulier ligt vandaag de dag op zo’n 7,5 cent, maar na alle toeslagen
verwachten dat de wereldwijde off-grid markt binnen tien jaar groter zal
betalen we onderaan de streep al zo’n 22 cent. Een groot deel daarvan
zijn dan de netgekoppelde markt. Buffering middels accu’s kan natuurlijk
gaat rechtstreeks naar de Nederlandse overheid en dat zal alleen nog
al lang, maar deze oplossing is nog niet rendabel voor de particuliere
maar erger worden. Een half jaar geleden vertelde een Tweede Kamerlid
markt. Vandaag de dag wordt er wereldwijd veel geld en R&D gestoken
van de VVD nog dat de belastinginkomsten die de Staat misloopt door de
om zaken als het vermogen, het rendement en de kostprijs per kWh te
opkomst van duurzame energie ergens anders teruggehaald moeten
verbeteren. In mijn ogen is het dan ook een kwestie van tijd voordat een
worden. De milieuheffing gaat dus weer omhoog. Punt. De BV Nederland
bedrijf een doorbraak heeft en met een rendabele oplossing op de markt
heeft een balans en om die sluitend te krijgen, hebben ze inkomsten
komt. Zelf zijn we daar natuurlijk ook volop mee bezig. Zo kwamen we in
nodig. Valt er aan de voorzijde door duurzame energie wat weg, dan
2011 op de markt met een lood/zuur oplossing en introduceerden we in
moet er aan de achterzijde weer wat bijbetaald worden. Dat onderbuik-
2012 een li/Ion versie. Op dit moment zijn we bovendien bezig met de
gevoel is voor steeds meer mensen een grote drijfveer om zich af te
ontwikkeling van opslagsystemen op straat- en wijkniveau, dus ook wij
zetten tegen alles wat landelijk wordt opgelegd en te kiezen voor eigen
denken hard na over de doorbraak in energiebuffering.”
energieopwekking.”
ZONNE-ENERGIE ZAL NOOIT MEER VERDWIJNEN! IK WIL HELEMAAL GEEN SUBSIDIE!
Meijers is over het algemeen bijzonder positief over de PV markt: “Waar
Duurzaamheid wordt het meest succesvol ingezet in landen waar de
je een paar jaar geleden maar eens per week een artikel over PV in de
overheid zich er niet zo fel mee bemoeit, leren we van Meijers: “Subsidies
krant tegenkwam, zie je ze op dit moment wekelijks, zo niet vaker! Dat
werken marktverstorend. Ik wil helemaal geen subsidies, dat roep ik al
stemt me positief, die trend zet zich door. Zonne-energie gaat nooit meer
vijf jaar! Vandaag heb ik subsidie, morgen is het op. De Nederlandse
verdwijnen. We staan aan de vooravond van de uitrol binnen en buiten
overheid is de minst betrouwbare zakenpartner die er is!” Een duidelijk
Europa. De vorm en toepassing zullen veranderen, maar het gebruik gaat
statement van de heer Meijers. Hij vervolgt: “Door die onbetrouwbaarheid
komen en dat houdt niemand meer tegen.”
keert de publieke opinie zich tegen duurzaamheid. En dat terwijl subsidie helemaal niet nodig is door de sterke prijsdalingen van de afgelopen tijd. In Nederland waren we op een gegeven moment best goed op gang. We hadden een zelfdragende markt zonder subsidie. Tot de Kunduz Coalitie roet in het eten gooide met hun lenteakkoord. Hoewel onze brancheorganisatie riep dat we geen geld wilden, werd er toch een budget beschikbaar gesteld. Toen dat bekend werd, heeft de hele markt drie maanden stilgelegen, want mensen wilden wachten tot juli, omdat dan
IbC sOlar b.V. Hoeverveldweg 7 6365 cz scHinnen telefoon.: +31 (0)464 42 47 47 website: www.ibc-solar.nl
de subsidie van 15% op de aanschafprijs beschikbaar zou komen.”
Enervision
29
PROjEcT ‘mEuLENSPIE’ IN BREDA
Waargemaakte ambities ‘DE EERSTE ENERGIENEUTRALE WOONBUURT VAN BREDA!’ HET PRIjKT GROOT OP EEN BORD DAT NA HET VERLATEN VAN DE A27 BIj BREDA OPDOEMT. ERACHTER IS DE GEDEELTELIjK OPGELEVERDE NIEUWBOUWWIjK IN SMAAKVOLLE jAREN 30 BOUWSTIjL TE ZIEN. SLINGEREND TUSSEN DE BOUWBUSSEN VAN SCHILDERS, WONINGSTOffEERDERS, KEUKENMONTEURS EN WONINGINRICHTERS DOOR RIjDEN WE HET TERREIN OP RICHTING EEN VERLATEN BOUWKEET, WAAR WE EEN AfSPRAAK HEBBEN MET DE MANNEN ACHTER DIT BIjZONDERE PROjECT.
SAMENWERKING
bedrijf van den Goorbergh betrokken bij Meulenspie, bijt het
We vallen maar meteen met de deur in de huis en vragen de vijf
spits af. Hij vertelt dat hij de werkvoorbereiding, het tekenwerk,
heren kort op te sommen wat hun aandeel binnen het project
de uitvoering en de projectbegeleiding op zich heeft genomen.
is. Richard van Oosterbosch, als projectleider namens Installatie-
Bovendien geeft hij aan dat hij zich samen met Visietech en Lowergy Concepts in de berekeningen van het project heeft vastgebeten. Dit alles uiteraard in nauwe samenspraak met zijn directeur Paul van den Goorbergh, die vandaag eveneens aan het gesprek in de bouwkeet deelneemt. joost Mabelis is projectleider bij Bouwbedrijf Boot, de hoofdaannemer van het project Meulenspie. Hij legt uit dat hij verantwoordelijk is voor de gehele bouwkundige afwerking en kwaliteit en hiermee ook voor de inkoop van de installaties, de engineering en de afstemming van de installaties op de woning en de totale realisatie ervan. Ook joris Knigge, met de veelzeggende functienaam ‘Innovator’ bij netbeheerder Enexis zit aan tafel. Enexis verzorgt het distributienetwerk voor elektriciteit van de wijk en is bovendien initiator van ‘jouw Energiemoment’, een smartgrid pilotproject binnen de wijk. john Knauf, projectmanager bij Lowergy Concepts, is vanaf de initiatieffase bij het project betrokken en heeft in alle fases samengewerkt met de diverse partijen om de vooraf
DE wONINGEN IN PRACHTIGE JAREN DERTIG STIJL
30
uitgesproken hoge ambities van het project waar te maken.
Nathan
Werk in uitvoering
PROJECT MEULENSPIE: DE EERSTE ENERGIENEUTRALE wOONBUURT VAN BREDA!
AMBITIENIVEAU BEHALEN
worden dan producten voorgeschreven, berekeningen gemaakt en
HEjA, de oorspronkelijke ontwikkelaar van Meulenspie heeft in
een installateur in de arm genomen. Wij hebben dat andersom
ontwikkeling en verkoop een bijzonder hoog ambitieniveau neergezet
gedaan. Vanuit het installatiebedrijf en bouwbedrijf hebben we zelf
qua duurzaamheid: energieneutraliteit voor verwarming, koeling en
de engineering gedaan op basis van de door Lowergy Concepts
warmtapwaterbereiding. Het staat in alle verkoopdocumentatie
opgestelde budgetteringen. Pas daarna hebben we Adviesbureau
vermeld. Bouwbedrijf Boot en Installatiebedrijf van den Goorbergh
Visietech er voor de theoretische benadering bij betrokken.” Als
hebben alles in het werk gesteld om deze ambities ook waar te
onafhankelijke adviseur heeft Visietech dynamische berekeningen
maken. joost Mabelis: “Dat was ook meteen de grootste uitdaging van
uitgevoerd voor alle woningen. Hiermee is het te verwachten
het project. Er stond vooraf zwart op wit dat de koper die energie-
energieverbruik voor de woningen bepaald met heldere en eenduidig
neutraliteit kreeg, PV panelen wekken de elektrische energie op die de
vastgelegde uitgangspunten en daarmee de vereiste Wattpieks aan
warmtepomp nodig heeft, dus dat moest gewoon gegarandeerd
PV-installaties.” john Knauf vult zijn projectpartner aan: “Zoals vooraf
worden. Wij moesten een woning maken die qua isolatiewaarden en
afgestemd hebben we ons toen allemaal aan deze berekeningen
kierdichtheid klopte met de uitgangspunten. Van den Goorbergh en
geconformeerd, zowel qua input als output”. Dit soort werkvormen
Lowergy Concepts moesten installaties realiseren die van hun kant die
zien we niet vaak, merken we op. “Helaas niet,” aldus Paul van den
energieneutraliteit waarborgen”.
Goorbergh, “want wij hebben wel de kunde in huis, samen met de ondersteuning van onze toeleveranciers en partners. Meestal is dat
ENGINEERING IN EIGEN HAND
echter niet gewenst, omdat men dan meteen verbonden is aan een
Paul van den Goorbergh vertelt dat ook de werkwijze van dit project
installateur. Maar zolang je alles transparant en open houdt, dan is
wat anders is verlopen dan gebruikelijk is: “Meestal tekent de
het eigenlijk heel zinvol om een installateur vanaf het begin mee te
architect een plan, die gaat ermee naar een adviesbureau en die
laten denken. je hebt dan meteen de zekerheid van kwaliteit van de
kijkt vervolgens wat ze er in kunnen doen. Vanuit dat adviesbureau
installatie. Dat is voor ons de ideale werkvorm.”
Enervision
31
BOUWKUNDIGE EISEN
de COP die de fabrikant belooft. Doordat er nu grotere bodemlussen zijn
De hoogte van de lat was bekend en de werkwijze was vastgesteld. Nu
gerealiseerd draait de warmtepomp niet meer op B0, maar op B4 in de
was het zaak om de door Visietech berekende waarden in de praktijk
slechtste situatie, waardoor het vermogen en ook het rendement van de
waar te maken. Paul van den Goorbergh start direct met een grote
warmtepomp omhoog gaat.” Met deze combinatie van een hoge
pluim richting zijn bouwpartners van Bouwbedrijf Boot: “De noodzake-
bodemtemperatuur en lage afgiftetemperatuur voor de vloerverwarming
lijke kierdichtheid, Qv,10= 0,4 dm /m2.s en de RC- waarden van 5,0
gaat de dynamische berekening uit van een COP van 5,7 (B4/W28). Met
m2.K/W die in de berekeningen als uitgangspunt zijn genomen, waren
de realisatie van deze aanzienlijke COP blijft het energieverbruik in kWh
niet mis, vooral niet voor dit type woningen. Samen hebben we dan ook
voor de warmtepompen zeer laag, waardoor dit met PV-panelen op de
heel kritisch gekeken naar de uitvoering. Dat dit gelukt is, is natuurlijk
terrasoverkappingen te compenseren is.
3
een groot compliment richting de aannemer en uitvoerder!” john Knauf is het hier roerend mee eens en zegt: “Ik ben een paar keer op de bouw
INSTALLATIES
geweest en was aangenaam verrast toen ik de bouwkundige details zag:
Als we vragen naar de gekozen installaties in het project, geeft Paul van
de kozijnen waren met zelfklevende EPDM-folie afgeplakt tegen het
den Goorbergh lachend aan: “We hebben echt ons best gedaan om de
binnenblad, elke naad in de PIR isolatie was dichtgetaped en vastgezet
juiste producten hier binnen te krijgen. We wilden de kwaliteit
op de hoeken, de drievoudige beglazing was conform de uitgangspun-
waarborgen door te kiezen voor ervaren leveranciers. Kwaliteit kost
ten. Eigenlijk gewoon zoals het moet, maar toch is dat heel bijzonder!”
gewoon geld, dat was een belangrijke uitdaging, maar het heeft super
De blowerdoortests die voor oplevering steekproefsgewijs werden
uitgepakt.” Iedere woning is inmiddels voorzien van een gesloten
uitgevoerd bevestigen dat de hoge verwachtingen zijn waargemaakt. De
verticale bodemwarmtewisselaar van ThermoPlus, een 4kw Alpha-InnoTec
kierdichtheid bleef ruim binnen de gestelde waarde van 0,4.
brine/water warmtepomp Combi WZS 41 H/KS met een 230V aansluiting, 8 tot 14 photovoltaïsche zonnepanelen met omvormer van IBC SOLAR,
EXTRA BRONCAPACITEIT
een Komfort SBK 4000 vloerverwarmingsverdeler, Oventrop Hydrocontrol
Met een goede kierdichtheid en optimale isolatiewaarden wordt er in de
VTR stranginregelafsluiters, Uponor MLCP sanitairleidingen, Uponor
woningen zo min mogelijk energie verbruikt. Tegelijkertijd wordt ook van
vloerverwarming, vloerkoeling en wandverwarming en een Uponor C35
de warmtepomp een hoog rendement verwacht. john Knauf legt uit dat
naregeling in de slaapkamer in combinatie met een Alpha-InnoTec
de warmtepompen om deze reden worden gevoed door grotere
RfV-DK stooklijnversteller in de referentieruimte.
bodemwarmtewisselaars dan gebruikelijk is: “Die diepere bronnen zijn meegenomen in de dynamische berekening. Het komt er ongeveer op
KRITISCHE EINDCONSUMENT
neer dat de 4 kW Alpha-InnoTec warmtepompen WZS41H/KS hier een
joost Mabelis merkt op dat de vrijblijvendheid van vroeger niet meer
bodemwarmtewisselaar hebben gekregen die normaal toegepast wordt
denkbaar is in de huidige markt: ”Drie jaar geleden kon je nog installaties
voor een 6 kW warmtepomp. Door de vergrote bodemwarmtewisselaars
maken waarin keuzes niet perfect in balans waren. Matige isolatie en
blijft de bodemtemperatuur circa 4 à 5 oC hoger dan gebruikelijk is. je kunt
kierdichtheid werden gecompenseerd door een te grote CV-ketel. Het is
een warmtepomp prima laten draaien op -4 C, maar dan levert hij niet
warm, bloemetje erbij, mensen tevreden, klaar. Naar de gasrekening werd
DE PV PANELEN VAN IBC SOLAR OP DE TERRASOVERKAPPINGEN
DE IBC SOLAR OMVORMERS VAN DE PV PANELEN
o
32
Nathan
Werk in uitvoering
wARMTEPOMPOPSTELLING IN GARAGE
wARMTEPOMPOPSTELLING IN TRAPKAST
opgeleverd project. Aan de keukentafel doet de bewoner zijn laptop open en
INstallatIECOMpONENtEN pEr WONING
dan zie je zo’n Excelsheetje waar hij keurig elke week zijn meterstanden invult, mensen zijn er bewust mee bezig.” In de bouwkeet wordt instem-
bron:
gesloten verticale bodemwarmtewisselaars door tHermoplus warmtepomp: alpHa-innotec brine/water warmtepomp combi wzs 41 Hks zonnepanelen: pHotovoltaïscHe zonnepanelen met omvormer van ibc solar afgifte: uponor pe-mdx vloerverwarming en vloerkoeling in geHele woning uponor pe-mdx wandverwarming in de badkamer sanitairleidingen: uponor meerlagenleiding mlcp naregeling: uponor c35 naregeling in de slaapkamers met een alpHa-innotec rfv-dk stooklijnversteller in de referentieruimte. verdelers: komfort sbk 4000 vloerverwarmingsverdelers appendages: oventrop Hydrocontrol vtr stranginregelafsluiters
mend geknikt. Iedereen blijkt deze visie te kunnen onderbouwen met ervaringen uit de praktijk. joost Mabelis lacht en zegt: “Over twee jaar zie je die meters waarmee mensen hun eigen energiegebruik kunnen monitoren gewoon als kerstaanbieding bij de Gamma.”
SPAARZAAMHEID VERSUS ENEXIS Nu we de luxe hebben om met een netbeheerder aan tafel te zitten, trekken we de stoute schoenen aan en vragen we het joris Knigge op de man af: “Die plotselinge spaarzaamheid met energie, dat is niet zo mooi voor Enexis, toch?” joris Knigge denkt kort na en reageert: “je merkt inderdaad dat mensen er anders mee omgaan. Projecten als deze, die we meer en meer zien, hebben een effect op het ontwerp van het netwerk in de openbare ruimte. Hier in Teteringen wordt de energie voor de warmte, koude en het warm tapwater opgewekt met zonnepanelen, maar dat gebeurt natuurlijk niet gelijktijdig, dus je zal een zekere mate van uitwisseling met een openbaar net houden, ook in de toekomst.” joost Mabelis voegt zich in het gesprek: “Voor Enexis is dat ook een soort van handel, toch?
toen niet gekeken, dat boeide niemand. Maar dat kan nu niet meer.” Paul
Het maakt niet uit waar de energie vandaan komt, het gaat om
van den Goorbergh is het hier roerend mee eens: “Mensen worden steeds
transport en distributie.” joris Knigge knikt instemmend: “Waar we
bewuster. Vooral nu we ook actief zijn in de PV markt zien we dat het echt
voorheen gewend waren om stroom en gas gewoon naar de mensen
wel speelt bij de mensen. Ze zijn heel actief met hun energieverbruik bezig.
toe te brengen, gaan mensen nu zelf ook energie opwekken. Dat
Dat is ook niet zo gek; er valt steeds meer winst mee te behalen.” joost
heeft natuurlijk wel een effect op de manier waarop we het netwerk
Mabelis heeft diezelfde ervaring: “Een tijdje geleden was ik bij een eerder
aanleggen en beheren.”
Enervision
33
JOUW ENERGIEMOMENT joris Knigge geeft aan dat dit een van de achterliggende gedachten was bij de opzet van het project ‘jouw Energiemoment’, waarmee Enexis in kaart probeert te brengen hoe bewoners met energie omgaan en of zij aan de hand van informatie misschien andere keuzes maken. Hij vertelt: “Meulenspie
“Projecten zoals we hier uitvoeren, zullen over vier tot vijf jaar gewoon gemeengoed zijn.”
is een van de drie pilotlocaties voor smartgrid waar we zullen kijken of mensen genegen zijn om de elektriciteit te gebruiken op het moment dat deze het goedkoopst of het meest duurzaam is.” Met ‘jouw Energie-
KENNISUITWISSELING
moment’ onderzoekt Enexis dus in hoeverre het mogelijk is om de vraag,
Niet alleen de input van bewoners is leerzaam voor Enexis. Ook van zijn
het aanbod, de productie en het verbruik op elkaar af te stemmen. Met
bouwpartners zegt joris Knigge veel op te steken: “Die kennisuitwisseling is
behulp van slimme energiemeters en een home energy systeem creëert
voor ons erg belangrijk geweest. Daarom zijn we ook zo blij met dit project,
Enexis een smart grid, oftewel een geavanceerd slim energienet. Aan de
we hebben weer een hoop geleerd. Elektriciteitsnetwerken worden
hand van het pilotproject bekijkt het bedrijf in hoeverre de bewoner bereid
bijvoorbeeld altijd aangelegd op de piekvraag van mensen. We legden ons
is hierin mee te gaan. joris Knigge: “De PV panelen leveren hier voldoende
net in gebieden met warmtepompen altijd uit op de elektrische elementen
voor verwarming, koeling en warm tapwater, maar daarnaast gebruik je
in de warmtepompen. Dat is drie tot vier keer meer capaciteit dan
natuurlijk ook energie voor je tv, je wasmachine en alles wat je verder in je
gebruikelijk, dus stopten we drie tot vier keer meer koper in de grond. We
huis gebruikt. Het project ‘jouw Energiemoment’ is ervoor om de mensen
weten nu dat met de warmtepompen van Alpha-InnoTec monovalent
te kunnen laten kiezen wanneer het nu het meest gunstig is om die
verwarmd wordt en dat de elektrische elementen dus niet worden
elektriciteit te gebruiken. Het is een pilot onderzoek waarbij we samen met
aangesloten. De 4 kW warmtepompjes die hier geïnstalleerd zijn, hebben
elektriciteitsleverancier Greenchoice proberen te achterhalen waarom
slechts een compressor van 1 kW, zelfs een wasmachine vraagt meer. Die
mensen hun wasmachines op een ander moment willen laten draaien. Alle
veel grotere extra netcapaciteit is dus helemaal niet nodig, weten we nu.
deelnemers aan het onderzoek krijgen een aantal dingen in huis, zoals een
Bovendien onderzoeken we aan de hand van monitoring en analyse of ook
slimme wasmachine, een display in de huiskamer die de meest gunstige
de warmtepompen zijn aan te sturen vanuit het smartgrid.”
momenten voor elektriciteitgebruik aangeeft en een kastje in de meterkast dat met ons communiceert.” Tevreden geeft joris Knigge aan dat een goede
ONDERHOUDSCONTRACT MET MONITORING
driekwart van de woningeigenaars zich inmiddels heeft aangemeld voor
In samenwerking met Nathan Group dochter ThermoDynamic biedt van
het pilotproject. “en elke week komen er weer een paar bij.”
den Goorbergh de bewoners een geheel ontzorgend onderhoudscontract met monitoring op afstand aan. Het gaat om een combinatiecontract waarin zowel de warmtepomp, de warmteterugwinning als de zonnepanelen zijn opgenomen. Paul van den Goorbergh: “Een stuk of negen gezinnen hebben inmiddels een contract afgesloten. De rest verwachten we zodra mensen er daadwerkelijk gaan wonen.” joost Mabelis spreekt zijn hoop uit dat zo veel mogelijk bewoners kiezen voor het contract. “Als mensen hun installatie laten monitoren kunnen we precies zien hoe het project zich gedraagt. Ik ben heel benieuwd wat er volgend jaar april uit al die gegevens komt!” Zeker voor de bewoners is dat interessante informatie, zo vindt john Knauf: “Op dat bord staat: energieneutrale verwarming, koeling en warm tapwater. Dat hebben de bewoners gekocht, dus dan wil je als eindgebruiker toch ook weten of dat nagekomen wordt.” Volgens alle heren aan tafel is de toegevoegde waarde van monitoring vooral in betrouwbaarheid te vinden. john Knauf: “Het belangrijkste is dat we met monitoring proactief blijven in serviceverlening. Het onderhoud en de storingsdienst zijn bij een traditionele CV ketel voor een groot deel reactief. In geval van een storing wordt het koud, de bewoner belt, en er komt iemand langs om het op te lossen. Bij de Alpha-InnoTec warmtepomp kunnen we middels monitoring op afstand van draaiuren en start – stops van de compressor al op voorhand
DE SLIMME ENERGIEMETER VAN ENExIS IN DE METERKAST
34
zien of een installatie goed draait. je kunt ingrijpen voordat het tot een
Nathan
Werk in uitvoering
VAN LINKS NAAR RECHTS: JOOST MABELIS, RICHARD VAN OOSTERBOSCH, JORIS KNIGGE, PAUL VAN DEN GOORBERGH EN JOHN KNAUf
groter probleem leidt met bijvoorbeeld de compressor. En als het al tot een kleiner defect of storing komt, dan sta je al voor de deur voordat het daadwerkelijk koud is. Dat is het grote verschil.
INstallatIEbEDrIjf VaN DEN GOOrbErGh bV DUURZAAMHEID MAAKT VERSCHIL Concluderend stelt joost Mabelis vast dat het project een succesvolle voorloper is van vele projecten die zullen volgen: “De eisen die we onszelf in dit project gesteld hebben, lopen vooruit op de eisen die pas midden volgend jaar van kracht zullen zijn. Projecten zoals we hier uitvoeren,
brugsteen 4 4815 pl breda telefoon: +31 (0)76 54 12 263 e-mail:
[email protected] website: www.installatiebedrijfvdgoorbergH.nl
zullen over vier tot vijf jaar gewoon gemeengoed zijn.” Alle 49 woningen van project Meulenspie zijn ondanks hun prijsklasse van twee tot vijf ton inmiddels verkocht. joost Mabelis: “Toen het project twee jaar geleden op de markt werd gezet, waren vooral de starterswoningen en middenklassewoningen supersnel verkocht. Ik denk dat dit komt door de combinatie van prijs, uitstraling, het hoge maatwerkniveau, maar toch zeker ook door het duurzame ambitieniveau. Daar hebben we in de verkoopcommunicatie dan ook echt de nadruk op gelegd.” Paul van den Goorbergh vult zijn bouwpartner aan: “Ondanks de crisis zijn de woningen toch relatief snel verkocht. Er is echt vraag naar, met name door die energieneutraliteit. Duurzame projecten als deze hebben gewoon meer kans van slagen dan
bOuWbEDrIjf bOOt bV grenssteen 27 4815 pp breda telefoon: +31 (0)76 54 15 597 e-mail:
[email protected] website: www.bouwbedrijfboot.nl
jOuW ENErGIEMOMENt een initiatief van enexis en greencHoice website: www.jouwenergiemoment.nl
traditionele bouw, we zien het steeds weer.”
Enervision
35
36
Nathan
fOTO LINKERPAGINA: VAN ACHTER NAAR VOREN: JEROEN PIEK, YANNICK GREINER, EDwIN VAN CALKER EN SYBREN JANSMA
Onze mannen
WEDSTRIjDSEIZOEN 2012 - 2013 IS VAN START GEGAAN!
Met vijf bedrijven achter Van Calker ONZE MANNEN ZIjN GOED BEZIG! NIET ALLEEN DE HEREN OP KANTOOR, IN DE AUTO EN OP DE BOUWPLAATS VERRICHTEN GOEDE ZAKEN, OOK ONZE MANNEN IN DE BOBSLEE WERKEN VOL PASSIE AAN HET BEREIKEN VAN HUN DOELSTELLINGEN. NA MAANDEN VAN KEIHARDE TRAINING ZIT HET VAN CALKER BOBSLEETEAM MOMENTEEL MIDDEN IN HET WORLDCUPSEIZOEN. ALS RASECHTE VAN CALKER BOBSLEEfANS, INfORMEREN WIj U ELK KWARTAAL OVER DE PRESTATIES, BEZIGHEDEN EN ACTIVITEITEN VAN ‘ONZE MANNEN’.
MET VIJf BEDRIJVEN ACHTER VAN CALKER Op 9 oktober trapten we het wedstrijdseizoen af met een perslunch voor de Nederlandse sportmedia. Onder toeziend oog van vele journalisten, fotografen en cameracrews trokken Nathan Group directeur Wolf Nathan en stuurman Edwin van Calker gezamenlijk het witte doek van de nieuwe bobslee. Met het vallen van het doek werd zichtbaar dat het kleurige ‘Lowergy Concepts’ logo plaats heeft gemaakt voor de duidelijke letters van de Nathan Group. Wolf Nathan: “Met onze bedrijvengroep als nieuwe hoofdsponsor hebben we ons sponsorschap letterlijk naar een hoger niveau getild. Waar voorheen slechts één van onze afdelingen aan het bobsleeteam verbonden was, staan we nu met de hele bedrijvengroep achter de mannen van Van Calker.” Door de vijf gekleurde lijnen op de zijkanten van de slee leggen veel van de journalisten de link met de vijf gekleurde ringen in het Olympische beeldmerk. Wolf Nathan legt uit: “De vergelijking is eigenlijk een toevalstreffer. De vijf lijnen vertegenwoordigen de huisstijlkleuren van de vijf organisaties binnen onze bedrijvengroep. Al onze bedrijven hebben een eigen specialisatie op het gebied van duurzaam verwarmen, koelen en de bereiding van warm tapwater. De samenwerking tussen die organisaties vormt feitelijk de kracht van onze bedrijvengroep en dat hebben we met dit ontwerp willen benadrukken. Maar,” vervolgt Wolf Nathan, “samen met Edwin en zijn team werken we natuurlijk hard toe naar dat felbegeerde plekje op de baan in Sotsji, waardoor de toevallige gelijkenis eigenlijk erg geslaagd is!”
Enervision
DE PRESENTATIE VAN HET NIEUwE BOBDESIGN DOOR wOLf NATHAN EN EDwIN VAN CALKER
37
EDwIN VAN CALKER STAAT DE MEDIA TE wOORD
TEAMSAMENSTELLING
DOELSTELLINGEN
Het gehele van Calker Bobsleeteam is momenteel negen man
Om in 2014 deel te mogen nemen aan de Olympische Spelen in Sotsji is
sterk. Aan de hand van diverse tests op de baan in Oberhof stelde
dit jaar minimaal een top acht klassering nodig, gevolgd door vorm-
coach Ivo Danilevic eind september het definitieve basisteam voor
behoud in het volgende seizoen. “De doelstelling is helder”, aldus Edwin
het eerste deel van dit seizoen samen. Tijdens de perslunch maakt
van Calker: “zo snel mogelijk een Olympische nominatie binnenhalen en
Edwin van Calker persoonlijk bekend dat Sybren jansma hem ook
een medaille veroveren op de komende WK in St. Moritz, de bakermat
dit seizoen als remmer in de tweemansslee zal vergezellen. Een
van het bobsleeën.” Met een ijzersterk team voor zowel de tweemans- als
verdiende plek, aangezien Sybren jansma tijdens de tests wederom
viermansbob en de uitstekende resultaten van het vorige seizoen in hun
de hoogste snelheden van het team neerzette. In de viermans-
achterhoofd, gaat het team vol vertrouwen de strijd met de concurrentie aan.
slee wordt het duo aangevuld met remmers Arnold van Calker en jeroen Piek. Met koppen als “Broers van Calker weer samen in
PLANNING SEIZOEN 2012/2013
bobslee” en “Arnold van Calker terug op de bobsleebaan” werd
Ten tijde van het verschijnen van deze Enervision hebben we de eerste
de terugkeer van Edwins oudere broer breed uitgemeten in de
twee World Cups in Amerika alweer achter de rug. Op de website
media. Hekkensluiter is de 22 jarige jeroen Piek die in 2011 de
www.bobsleeteam.nl, welke momenteel een grote vernieuwing ondergaat,
atletiekbaan verruilde voor de bobsleebaan en het jaar daarop in
leest u hoe het de mannen in Lake Placid en Park City is vergaan. Direct na
Lake Placid al liet zien een uitstekende aanvulling voor het team
het verschijnen van deze uitgave, op 23 en 24 november, daalt het team
te zijn. yannick Greiner en Arno Claassen, die in de tests net achter
alweer af in het Canadese Whistler, om begin december weer terug te
hun collega’s eindigden, gaan als reserves mee naar Amerika.
reizen naar Europa voor zes World Cups dichter bij huis. Als afsluiter van het
Igor Brink zal dit seizoen ervaring opdoen in het bobsleeteam van
wedstrijdseizoen vliegt het team begin februari naar Rusland voor een
jurriaan Wesselink, die uitkomt in de WK junioren. Rond de kerst
wedstrijd op de nieuwe baan in Sotsji. Een interessante ervaring voor het
vindt een nieuwe testperiode plaats, waarin alle teamgenoten
team, aangezien deze baan over nog geen anderhalf jaar het toneel van
wederom tegen elkaar strijden om een basisplek binnen hun team.
de Olympische Spelen zal vormen.
38
Nathan
Onze mannen
VOlG hEt VaN CalKEr bObslEEtEaM! november 2012 09 & 10 16 & 17 23 & 24
wb lake placid (usa) wb park city (usa) wb wHistler (can)
december 2012 08 & 09 15 & 16
wb winterberg (dui) wb la plagne (fra)
januari 2013 05 & 06: 12 & 13 19 & 20 26 & 27
wb altenberg (dui) wb königssee (dui) wb igls (oos) wk st.moritz (zwi)
februari 2013 03 & 03
wk st.moritz (zwi)
onder voorbeHoud van wijzigingen
website:
www.bobsleeteam.nl (binnenkort vernieuwd!) twitter: twitter.com/edwinvancalker facebook: www.facebook.com/bobteamvancalker live wedstrijden: www.fibt.com
VOLOP MEDIA-AANDACHT TIJDENS DE DRUKBEZOCHTE PERSLUNCH
Enervision
39
Een beproefde Nederlandse formule in een belgische jas EIND 2006 INTRODUCEERDE DE NATHAN GROUP HAAR KERSVERSE DOCHTER THERMO ACTIEf BENELUx. DOEL WAS HET BETREDEN VAN DE GROOTSCHALIGE PROjECTMARKT MET EEN KWALITEITSCONCEPT IN VLOERGEBONDEN KLIMAATSySTEMEN. HET DOEL WERD BEHAALD. EN HOE! HET BEDRIjf, DAT BEGON MET ÉÉN GEPASSIONEERDE DIRECTEUR MET NIETS MEER DAN EEN EIGEN LAPTOP, GROEIDE IN EEN PAAR jAAR UIT TOT EEN KRACHTIGE SPELER IN BETONACTIVERING, VLOERVERWARMING EN KLIMAATPLAfONDS. EEN SUCCESVERHAAL DAT SCHREEUWT OM HERHALING. VANDAAG STELLEN WE U DAAROM VOOR AAN EEN TWEEDE DIRECTEUR DIE, VOORZIEN VAN EEN SPLINTERNIEUWE LAPTOP, STAAT TE POPELEN OM HETZELfDE KWALITEITSCONCEPT OOK IN BELGIË EN LUxEMBURG UIT TE ROLLEN.
40
Nathan
fOTO LINKERPAGINA: DIRK MULLER EN ERwIN VERHASSELT
Nathan Group in beeld
EEN TWEEDE VESTIGING VOOR THERmO AcTIEf BENELuX
ZIN IN HET NIEUWE AVONTUUR
BOUWSTABILITEIT IS BOUWSTABILITEIT
Ze zitten beiden op het puntje van hun stoel. Dirk Muller, aan het
Dit totaalpakket zal vanaf nu dus ook in België en Luxemburg ver-
hoofd van de inmiddels zeer succesvolle Nederlandse vestiging
krijgbaar zijn. Erwin legt uit dat de stap naar de nieuwe Thermo Actief
van Thermo Actief Benelux en Erwin Verhasselt, de nieuwbakken
Benelux vestiging eigenlijk relatief klein was: “Op veel vlakken zie je
Thermo Actief Benelux directeur die met een rugzak vol ervaring
grote verschillen tussen Nederland, België en Luxemburg, maar op het
startklaar zit om de vestiging in België en Luxemburg naar grote
gebied van beton en hoogbouw wordt er op dezelfde manier gewerkt.
hoogte te brengen. Ze hebben zin in het nieuwe avontuur, het straalt
Bouwstabiliteit is bouwstabiliteit en daar zitten wij tussen de druklagen
van hun gezichten af. We vragen de heren wat hun plannen precies
te werken.” Dirk merkt op dat de paar verschillen die er zijn vooral in de
zijn. Dirk: “We gaan ons bewezen succes kopiëren naar België en
randzaken te vinden zijn: “De aanpak op de bouwplaats is wat anders,
Luxemburg.” In een prachtig Belgisch accent vult Erwin zijn nieuwe
denk aan de regelgeving, de veiligheidsvoorschriften en natuurlijk de
zakenpartner resoluut aan: “Precies. We gaan de beproefde formule
meertaligheid, maar inhoudelijk zijn er vooral overeenkomsten tussen
van Thermo Actief Benelux in een Belgisch jasje gieten. Een jasje
de manier waarop we het in Nederland succesvol hebben gemaakt
dat onze markt past. Dirk heeft het wiel in Nederland al uitgevon-
en de manier waarop we dit in België en Luxemburg gaan doen.”
den en dat gaan we nu tot in België en Luxemburg doorvoeren. En versterken!” Dirk geeft op zijn beurt aan blij te zijn met zijn nieuwe
EERSTE PROJECTEN AL BINNEN
sparringpartner: “Door de ervaring van Erwin kunnen we op één
Hoewel er nog hard wordt gewerkt aan de folders en franstalige web-
niveau met elkaar communiceren. Erwin weet waar het over gaat en
site van de nieuwe Nathan telg, komen de eerste projectaanvragen
daardoor konden we vanaf de eerste dag meteen vol aan de bak!”
al binnen. Erwin vertelt trots: “Dat toont gewoon aan dat er echt een plek voor ons is op de Belgische markt. Er zijn hier wel wat andere
ONTZORGING BINNEN EEN SPECIALISTISCHE TAK VAN SPORT
spelers die een soortgelijk product aanbieden, maar zij missen de spe-
Bewezen succes, beproefde formule.. Wat is er nu zo bijzonder aan Thermo
cialistische knowhow die wij de afgelopen jaren in Nederland hebben
Actief Benelux? Dirk legt bedachtzaam uit waar zijn team elke dag mee
opgebouwd.” Dirk voegt hier aan toe dat het bedrijf eigenlijk helemaal
bezig is: “We bieden een totaaloplossing voor vloergebonden klimaat-
geen nieuwkomer is op de Belgische markt: “We hebben al een mooi
systemen in grootschalige projecten in de overheid, woningbouw en zorg.
portfolio met grote betonactiveringsprojecten die we vanuit Nederland
Met concepten voor betonkernactivering, vloerverwarming, vloerkoeling
hebben aangestuurd. Denk bijvoorbeeld aan het AGC in Louvain La
en klimaatplafonds vormen we een brug tussen de bouwkundige en
Neuve en de Imec Tower in Leuven. Die projecten hebben bewezen dat
installatietechnische projectonderdelen. Alles wat er in de vloeren komt en
ons concept perfect binnen de Belgische markt past. Met een eigen
met klimaat te maken heeft, pakken wij op. We hebben heel specifieke
vestiging in België kunnen we de markt nu nog gerichter bedienen.”
kennis die we in een vroeg stadium in het project trachten te krijgen. We worden vaak gevraagd om als actieve bouwpartner bovenin de bouwkolom
SAMENWERKING
mee te denken in planvorming, waarbij we kijken naar de optimale
232,8 km. Dat is de precieze afstand tussen de twee zusterorganisaties.
mogelijkheden van het gebouw op het gebied van verwarming en koeling.
Hoe gaat de samenwerking tussen de bedrijven er precies uitzien?
Uiteindelijk schrijven we mee in bestekteksten, maken we detailtekeningen,
Dirk: “Onze bedrijven worden self-supporting, maar de samenwerking
hydraulische ontwerpen, berekeningen en simulaties. De oplossingen
en kennisoverdracht zullen absoluut heel belangrijk blijven.” Erwin
die we zelf ontworpen hebben, voeren we vervolgens ook zelf uit. We
knikt instemmend en zegt: “De prefabproductie zal vanuit Nederland
leveren dus het ontwerp, het advies en de realisatie. Met dat totaalpakket
blijven lopen, maar de montage op de bouwplaats wordt vanuit België
ontzorgen we de installateur binnen een specialistische tak van sport.”
en Luxemburg gedaan, met lokale specialisten van hier.”
Enervision
41
fOTO’S BOVEN: DE 18 VERDIEPINGEN TELLENDE IMEC TOwER IN LEUVEN
42
Nathan
Nathan Group in beeld
fOTO’S BOVEN: HET AGC IN LOUVAIN LA NEUVE, TwEE ‘ZwEVENDE’ VERDIEPINGEN OP POTEN
Enervision
43
DIRK MULLER
ERwIN VERHASSELT
ERWIN VERHASSELT EN DE NATHAN GROUP
met bedrijven als Uponor, Alpha-InnoTec, VBI, Slimline, Bubbledeck,
Erwin is de juiste man voor de Nathan Group, maar waarom is het
Alvon Heembeton en Echo natuurlijk allemaal ijzersterke merken
van oorsprong Nederlandse bedrijf voor deze rasechte Belg de juiste
achter ons staan. De korte lijnen met deze bedrijven zijn zowel voor
club? Zonder enige twijfel vertelt Erwin: “Binnen de branche hoor ik
ons, als voor onze opdrachtgever natuurlijk ideaal.” Erwin vult aan dat
al jarenlang ‘Nathan dit, Nathan dat’. Toen ik uiteindelijk de kans
de samenwerkingsverbanden ook op betrouwbaarheid grote voordelen
kreeg om bij Nathan te gaan werken, wist ik het wel!” Aan de hand
bieden: “We bieden twee type garanties, de productgarantie van de
van de suikerpot en koffiekan op tafel legt hij beeldend uit wat de
afzonderlijke kwaliteitsproducten die we verwerken en de totale
grootste beweegreden was: “Ik vond het niet prettig om steeds te
systeemgarantie van de oplossing in het geheel. Dus naast kennis,
moeten zeggen: ‘We hebben mooie suikertjes, maar om het in de
haal je met de Nathan Group ook betrouwbaarheid in huis.”
koffie te doen, moet je toch bij iemand anders zijn, want die verkoopt koffie’. Die totaalgedachte van de Nathan Group, dat vind ik belangrijk.”
DE INSTALLATEUR De installateur is een belangrijke doelgroep binnen de gehele Nathan
DE KRACHT VAN DE NATHAN GROUP
Group. Zijn we met Thermo Actief Benelux niet de concurrent van onze
We horen het steeds vaker: ‘de kracht van de Nathan Group’. Wat
eigen klanten? Dirk beantwoordt dit resoluut met “Nee.” en legt uit:
houdt dit voor Thermo Actief Benelux precies in? Dirk legt het ons uit:
“We werken in opdracht van de installateur. Hij blijft verantwoordelijk
“De specialiteiten van onze vijf sterke zusterbedrijven en hun
voor het totaalconcept van de installatietechniek in het gebouw. In ons
fabrikanten geven ons de mogelijkheid om integraal te denken. We
vindt hij een goede partner die hem helpt bij de realisering van de
leggen automatisch de link tussen warmte- en koudeopwekking,
componenten waarbij specifieke kennis benodigd is. Met onze kennis,
warmtepomptechniek en onze afgifteconcepten. Dat integraal denken
ervaring, merken en partnerships haalt hij gewoon kwaliteit in huis.
is voor ons echt de kracht van de Nathan Group. Bovendien hebben we
Kwaliteit die hij zijn klant weer kan bieden. Dat is het verhaal.”
44
Nathan
Nathan Group in beeld
“Dat integraal denken is voor ons echt de kracht van de Nathan Group.”
fIXATIETECHNIEK Het team van Thermo Actief Benelux wentelt zich niet in haar succes, maar werkt elke dag aan betere, snellere en mooiere oplossingen. De nieuwe fixatietechniek die het bedrijf recent in eigen beheer ontwikkelde is hier een prachtig voorbeeld van. Dirk: “We hebben sinds kort een eigen automatische prefabstraat met een baanbrekende fixatietechniek waarmee we naast prefab betonkernactivering ook prefab vloerverwarming en vloerkoeling kunnen leveren. En dat is echt wel uniek.” Ook Erwin is bijzonder te spreken over de techniek die het Nederlandse team van Thermo Actief Benelux in eigen beheer bedacht en bouwde: “Ik noem het de flying Dutchman; de prefabstraat is snel en efficiënt. En uitgevonden door een Hollander!”
UITSTEKENDE KLIK Terwijl we naar buiten lopen om de nieuwe samenwerking te vereeuwigen, blijken beide heren het uitstekend met elkaar te
fOTO’S BOVEN: DIRK MULLER EN ERwIN VERHASSELT: EEN BIJZONDER DUO
kunnen vinden. Het duo moppert hardop over het door de redactie voorgestelde beeld bij dit artikel: “Ik houd helemaal niet van stropdassen”, horen we Erwin zeggen. Ook Dirk blijkt geen voorstander te zijn van de keurige zakelijke foto’s die de redactie in gedachten had: “Ik had liever een spijkerbroek aan en een helm op.” Breed gebarend vervolgt hij: “Of misschien wel staand op een boot, dan noemen we het artikel ‘Thermo Actief op koers’”. Eenmaal aanbeland op de fotolocatie volgen de heren toch keurig de aanwijzingen van de fotograaf op, resulterend in een prima zakelijk portret. Op de dag
thErMO aCtIEf bENElux b.V. spoorstraat 23 nl 8084 Hw ‘t Harde telefoon: +31 (0)525 65 06 80 e-mail:
[email protected] website: www.tHermo-actief.nl
thErMO aCtIEf bENElux b.V.b.a.
dat de fotograaf zijn beelden aan de redactie overhandigt blijkt uit drie bijzondere foto’s dat de heren een sterke eigen wil, maar bovendien een uitstekende klik met elkaar hebben. Vanaf deze plek wensen we het bijzondere duo veel succes bij de verdere uitbouw van het prachtconcept dat Thermo Actief Benelux heet!
Enervision
lozenberg 4 be 1932 zaventem telefoon: +32 (0)24 16 27 77 e-mail: info @tHermo-actief.be website: www.tHermo-actief.be
45
PROjEcT SOPHIASTAETE IN HENDRIK IDO AmBAcHT
het eerste boosterproject ter wereld BEDRIjVEN DIE MEER WILLEN DAN DE MARKT HEN TE BIEDEN HEEfT, BEDRIjVEN DIE VERDER KIjKEN DAN DE HUIDIGE OPLOSSINGEN OP HET GEBIED VAN VERWARMEN EN KOELEN, BEDRIjVEN DIE VOLMONDIG “jA!” ZEGGEN TEGEN REVOLUTIONAIRE OPLOSSINGEN, NOG VOORDAT ZE OP IEDERE STRAATHOEK TE VINDEN ZIjN. INSTALLATIEMAATSCHAPPIj H.EK UIT DEN BOSCH IS ZO’N VOORUITSTREVEND BEDRIjf. IN HET NIEUWE ENERVISION ITEM ‘OP DE VOET GEVOLGD’, BRENGEN WE EEN ACTUEEL NATHAN PROjECT STAPSGEWIjS VOOR U IN BEELD. IEDER KWARTAAL VINDT U EEN KORTE UPDATE VAN HET PROjECT. U LEEST OVER HET EERSTE IDEE, DE CONCRETE PLANNEN, HET VORDERENDE BOUWTRAjECT EN UITEINDELIjK OVER DE ERVARING VAN DE GEBRUIKERS NA DE OPLEVERING. HET PROjECT WAAR WE DIT ITEM MEE AfTRAPPEN, IS HET EERSTE BOOSTERPROjECT TER WERELD, HET SOPHIASTAETE IN HENDRIK IDO AMBACHT; EEN BAANBREKENDE ONTWIKKELING VAN INSTALLATIEMAATSCHAPPIj H.EK, WONINGBOUWVERENIGING RHIANT, ADVIESBUREAU VISIETECH EN DKC TOTAALTECHNIEK.
EEN ARTIST IMPRESSION VAN HET SOPHIASTAETE IN HENDRIK IDO AMBACHT
hEt alpha-INNOtEC bOOstErprINCIpE IN EEN NOtENDOp: een centrale alpHa-innotec brine/water swp warmtepomp geeft Haar relatief lage temperatuur af aan zowel de lagetemperatuurverwarming binnen Het gebouw als de 74 individuele boosterwarmtepompen in de woningen. voor de opwekking van warm tapwater verHoogt de in de woning opgestelde boosterwarmtepomp de centraal opgewekte temperatuur naar een veilige boilertemperatuur van bijvoorbeeld 60 °c. HET ALPHA-INNOTEC BOOSTERPRINCIPE
46
Nathan
Op de voet gevolgd
EEN ARTIST IMPRESSION VAN HET SOPHIASTAETE IN HENDRIK IDO AMBACHT
WAAROM DE IDEALE OPLOSSING?
fabrikant is die goed naar de markt luistert en daar op in kan spelen.”
We vragen H.Ek engineer john van den Bosch, die mede verantwoordelijk is voor de keuze voor deze nieuwe Alpha-InnoTec oplossing
IN DE VOLGENDE ENERVISION
in het Sophiastaete, waarom het bedrijf en haar opdrachtgever juist
Terwijl u dit leest worden de eerste 74 Alpha-InnoTec Booster-
voor deze oplossing kozen. john van den Bosch legt uit: “Door deze
warmtepompen ter wereld in Hendrik Ido Ambacht geleverd en
unieke, nieuwe Alpha-InnoTec oplossing blijft het optimale opwek-
geïnstalleerd. In een modelwoning binnen het project vindt vervolgens
kingsrendement van de WKO installatie intact, worden complexe
een evaluerende bespreking tussen de ontwerper, de adviseur, de
infrastructuren die vaak gepaard gaan met onnodige distributie-
leverancier, de opdrachtgever, de installateur en de beheerder van
verliezen voorkomen en blijft de exploitant ook op het gebied van
het Sophiastaete plaats. In de volgende editie van de Enervision
warm tapwaterbereiding altijd onafhankelijk van olie en gas!”
ziet u de werkende installaties in de woningen en leest u de eerste reacties van de betrokken partijen. We houden u op de hoogte!
BEZOEK AAN ALPHA-INNOTEC In de voorbereidende fase van het project, brachten de betrokken partijen, waaronder john van den Bosch en Nathan directeur Peter Centen gezamenlijk een bezoek aan warmtepompfabrikant AlphaInnoTec. Aan de hand van een proefopstelling in de fabriek werd het Boosterprincipe aan de aanwezige ontwerper, adviseur, opdrachtgever, installateur en beheerder uitgelegd. Vervolgens werd de opstelling ter plaatse door het consortium aan diverse tests onderworpen. john van den Bosch vertelt over dit bezoek: “We zagen een heel mooie combinatie van apparaten; een booster en een boiler, waar goed over
bEtrOKKENEN bIj DIt prOjECt woningbouwvereniging rHiant: installatiemaatscHappij H.ek: adviesbureau visietecH: dkc totaaltecHniek:
www.rHiant.nl www.Hekinstallaties.nl www.visietecH.nl www.dkc.nl
wilt u meer weten over Het alpHa-innotec boosterprincipe? ga dan naar: www.natHan.nl/nl/boosterwarmtepomp
nagedacht is. je ziet gewoon dat Alpha-InnoTec een vooruitstrevende
Enervision
47
SPIL IN EEN PRAcHTIG cHOcOLADEcONcEPT
ERIK NIJSSEN, fRANK CRAMERS EN DION KLAASSENS BIJ DE TANK EN DE ALPHA-INNOTEC Lw wARMTEPOMP
De alpha-Innotec lW warmtepomp in de hoofdrol ENERGIEBESPARING: EEN WOORD WAT MENIGEEN ALS MUZIEK IN DE OREN KLINKT. ZO OOK DION KLAASSENS VAN AA_BAKERIES IN BORN. HIj BEDACHT EEN CONCEPT WAARMEE DE ENERGIEKOSTEN VOOR HET PRODUCEREN VAN ZIjN CHOCOLADESOEZEN ENORM OMLAAG GEBRACHT WORDEN. DAARNAAST IS HET PRODUCTIEPROCES OOK NOG EENS NOEMINGSWAARDIG VERSNELD. EEN PRACHTIG CONCEPT WAARMEE OP VELE TERREINEN GEWONNEN WORDT, EEN CONCEPT MET ONZE ALPHA-INNOTEC LW 121 WARMTEPOMP IN DE HOOfDROL.
48
Mijn concept Na een lange, maar zonnige tocht richting het zuiden des lands, worden
nodige maatregelen genomen moesten worden. Zo zegt hij: “Op
we in Born hartelijk ontvangen met overheerlijke chocoladesoezen. Hoe
het moment dat de productie steeds groter en massaler wordt,
kan het ook anders, want we zijn bij dé specialist in soezen: AA_Bake-
dan is een kleine ketel voor het omsmelten van blokken chocolade
ries! Eenmaal plaatsgenomen gaat het gesprek al snel over de soezen,
niet meer toereikend. Er moet dan gezocht worden naar een an-
voorzien van een dikke laag chocolade, die op tafel staan te pronken.
dere oplossing. Al snel had ik het idee om een tank neer te zetten.
Dion vertelt: “AA_Bakeries maakt soezen en kapsel- en eiwitproducten,
Aangezien de toeleverancier enkel de chocolade bij afname van
maar de soezen vormen toch wel ons hoofdproduct. We maken kleine
zeer grote hoeveelheden vloeibaar levert, zou er een tank van grote
soezen van ongeveer 4,5 centimeter tot grote soezen zoals ze hier op
omvang geplaatst moeten worden. Installateur frank Cramers van
tafel staan, beter bekend als de Bossche bol. De vloeibare chocolade
fBC Technics haakt in op het gesprek: “Deze tank hebben we dan ook
waarvan de soes door middel van een chocolatiermachine voorzien
geplaatst en is voorzien van een zogenaamde dubbele wand waar
wordt, werd voorheen altijd aangeleverd in blokken die we vervolgens
warm water doorheen gepompt wordt door de Alpha-InnoTec lucht/
zelf met een kleine ketel omsmolten naar vloeibare chocolade. Naast
water warmtepomp binnenopstelling. Dion licht toe: “Het is belangrijk
dat het prijsverschil tussen vast en vloeibaar bijzonder groot is, was de
dat de temperatuur van de vloeibare chocolade continu op de juiste
chocolade die we in een keer om konden smelten ook gewoonweg te
temperatuur gehouden wordt, dit wil zeggen dat de temperatuur
weinig. Met het nieuwe concept is dit probleem echter verleden tijd”.
altijd tussen de 45 en 50 °C dient te zijn. je kunt je voorstellen dat de chocolade bij een te hoge temperatuur zal gaan uitdrogen en bij een
GROTE TANK EN ALPHA-INNOTEC WARMTEPOMP
te lage temperatuur zal gaan klonteren en stollen. Met de Alpha-
Inmiddels is onze nieuwsgierigheid naar de inhoud van het concept
InnoTec warmtepomp wordt dit voorkomen.” Op onze vraag welke
en de installatie die daar achter schuil gaat zonder meer gewekt.
rol de Alpha-InnoTec warmtepomp speelt in het productieproces,
Dion vertelt dat er met een stijgende productieomvang tevens de
antwoorden dan ook beide heren in koor: “De belangrijkste rol!”
DION KLAASSENS, AA_BAKERIES
Enervision
49
50
Nathan
fOTO LINKERPAGINA: DE COMPLETE INSTALLATIE, BESTAANDE UIT: TANK, ALPHA-INNOTEC LUCHT/wATER wARMTEPOMP EN BUffERVAT
Mijn concept
“Voordat onze keus viel op de Alpha-InnoTec warmtepomp hebben we natuurlijk de nodige research gedaan.”
fRANK CRAMERS, fBC TECHNICS
RESEARCH
komen op een goede 680 euro. Een bovenverwachte, flinke bespa-
“Voordat onze keus viel op de Alpha-InnoTec warmtepomp hebben
ring dus! Als we dit gaan vergelijken met de energiekosten die we
we natuurlijk de nodige research gedaan. We hebben heel wat
voor aanschaf van de installatie hadden, dan spreken we toch al
afgereisd samen.”, vertelt frank lachend. “Toen we via groothandel
snel over een besparing van 3000 euro. Dit wil zeggen dat we de
Dumoulin uit Maastricht met Nathan Import/Export in contact kwamen,
installatie binnen ongeveer 3 jaar zelfs al terugverdiend hebben!”
heeft Erik Nijssen ons voorzien van alle benodigde informatie en advies. Om ons zijn verhaal met eigen ogen te laten ervaren heeft
TWEE TANKEN, ÉÉN WARMTEPOMP
hij ons daarnaast meegenomen met een bezoek aan de fabriek van
Inmiddels is er gesproken over uitbreiding van de installatie met een
Alpha-InnoTec in Duitsland. Dit alles heeft ons overtuigd om de instal-
extra tank voor witte chocolade. Een extra tank resulteert automatisch
latie te plaatsen en daadwerkelijk te kiezen voor de Alpha-InnoTec LW
in de aanschaf van een extra warmtepomp zou je denken, niets
warmtepomp. Een zeer goede keus zo blijkt, zowel onderhoudstech-
blijkt echter minder waar. “In eerste instantie was er uitgegaan
nisch als wat het energieverbruik betreft zijn we meer dan tevreden.
van een standaard isolatie”, zo vertelt frank. “Uiteindelijk heeft AA_Bakeries gekozen voor een betere kwaliteit isolatie, waardoor
ONVERWACHTE, fLINKE BESPARING
er dus minder warmteverlies is. Daarnaast hebben we de afsluiters van
“De installatie bevalt zeer goed en is absoluut energiebesparend”,
Oventrop toegepast, deze zijn allemaal netjes ingeregeld waardoor
zo vertelt frank. “Of eigenlijk blijken de energiekosten nog vele
het hydraulische systeem optimaal functioneert. Dit alles bij elkaar
malen lager uit te vallen dan we van te voren berekend hadden. je
heeft geresulteerd in een hele goede installatie, waarmee voldoende
houdt natuurlijk rekening met allerlei scenario’s en facetten die een
warmtedekking gewaarborgd wordt. Waar we eerst uitgingen van één
negatieve invloed uit zouden kunnen oefenen op het energieverbruik,
warmtepomp per tank, blijkt nu dat de capaciteit van één warmte-
hier blijkt echter geen sprake van te zijn. Waar we op basis van deze
pomp zeker voldoende is om zelfs twee tanks continu van warm
nieuwe installatie eerst uitgingen van 2000 euro aan energiekosten
water te kunnen voorzien. Een mooi bijkomend voordeel is dat de
op jaarbasis, blijken deze kosten bij recente berekening slechts uit te
Alpha-InnoTec warmtepomp voorzien is van een elektrisch element.
Enervision
51
Mocht de warmtepomp kapot gaan, dan wordt er automatisch overgeschakeld op elektrische energie, waardoor de warmtepomp te allen tijde functioneel en operationeel blijft. Al zou deze situatie altijd maar van zeer tijdelijke aard zijn, zelfs op elektrische energie zouden we dan nog een mooie energiebesparing hebben in vergelijking met de opstelling met de gasketel van voorheen.
“De huidige installatie met als spil de Alpha-InnoTec LW warmtepomp is gewoon een perfecte oplossing en dus een zeer goede keus geweest.”
UITBREIDINGSPLANNEN Inmiddels is iedereen zó enthousiast geworden dat er naast de aanschaf van een tweede tank al weer nieuwe uitbreidingsplannen
de overige chocolade daarna weer teruggevoerd wordt naar de tank.
in het verschiet blijken te liggen. “De gehele installatie inclusief
Dit proces blijft zich constant herhalen, de chocolade moet immers
buffervat staat nu opgesteld in de technische ruimte. De chocolatier-
continu circuleren; het mag niet stil blijven staan. Om de chocolade
machine bevindt zich op een voorlopige plaats in de productiehal”,
bovendien voortdurend op de juiste temperatuur te houden, zal er
zo vertelt Dion. frank vult aan: “Zodra AA_Bakeries een definitieve
gebruik worden gemaakt van dubbelwandige leidingen. Het water
plaats voor de chocolatiermachine heeft bepaald, gaan we een
wat door de dubbele wand circuleert, wordt tevens door middel
transportleiding vanuit de tank naar de chocolatiermachine aan-
van de Alpha-InnoTec warmtepomp rondgepompt. Om stabiliteit
brengen. We willen dit weer volledig automatiseren, zodat er een
van het proces te garanderen gaan we werken met deelgroepen
circulatiesysteem ontstaat: de chocolade wordt vanuit de tank aan-
en deelleidingen. Mocht er ooit een deelleiding uitvallen, dan kan
gevoerd, komt vervolgens via de transportleiding bij de chocolatier-
het proces zonder stagnatie doorgaan en kan de warmtepomp
machine terecht waar de machine gevuld wordt met chocolade en
de leidingen probleemloos blijven voorzien van warm water.”
DE SMAKELIJKE SOEZEN DIE NET ZIJN VOORZIEN VAN EEN VERSE LAAG CHOCOLADE
52
Mijn concept
DE ALPHA-INNOTEC WARMTEPOMP MET LUXTRONIK REGELAAR
PERfECTE KEUS Als we na de rondleiding door de fabriek nog even napraten onder het genot van een kop koffie met een verrukkelijke chocoladesoes, vertelt frank: “De huidige installatie met als spil de Alpha-InnoTec LW warmtepomp is gewoon een perfecte oplossing en dus een zeer goede keus geweest. Hij vervolgt zijn verhaal: “Ik heb veel duurzame projecten, ook met andere producten van jullie. Helaas ben je binnen de voedingsmiddelenindustrie gebonden aan een bepaald type leiding, waardoor ik in
aa_baKErIEs Heirweg 1 6121 jp born telefoon: +31 (0)46 48 19 040 e-mail:
[email protected] website: www.aabakeries.nl
deze installatie geen gebruik heb kunnen maken van Uponor leidingen. Buiten dit project werk ik echter erg veel met Uponor, dit bevalt uitermate goed. Het is eigenlijk heel simpel en het verwerkt lekker snel! Dit zelfde gebruiksgemak ondervinden we nu ook in dit project met de Alpha-InnoTec LW warmtepomp. je hebt er eigenlijk geen omkijken naar. De warmtepomp meldt zichzelf op het moment van eventuele storing en bovendien kunnen we de warmtepomp zelf uitlezen. We houden dan ook de statusmeldingen bij, maar hebben nog geen enkele
fbC tEChNICs merodestraat 11 6171 xm stein telefoon: +31 (0)6 11 32 04 16 e-mail:
[email protected] website: www.fbctecHnics.nl
storing gehad. Hij werkt zo goed, dat je hem bijna zou vergeten!”.
Enervision
53
54
Nathan
fOTO LINKERPAGINA: DE ALPHA-INNOTEC wARMTEPOMP IN HET KLASLOKAAL VAN HET RIJN IJSSEL COLLEGE
Nathan on tour
DE ALPHA-INNOTEc WARmTEPOmP ALS LESmATERIAAL
Nathan in de klas! HET IS AAN DE ORDE VAN DE DAG; ZOWEL BIj DE OVERHEID ALS IN HET BEDRIjfSLEVEN. ZELfS DE CONSUMENT PROBEERT ER MEER EN MEER EEN WEG IN TE VINDEN EN EEN ANTWOORD TE KRIjGEN OP DE VRAAG: HOE KAN IK MIjN ENERGIEREKENING ZO LAAG MOGELIjK HOUDEN EN WELKE DUURZAME TOEPASSINGEN BESTAAN ER OM HET MILIEU TE SPAREN? HET IS U NATUURLIjK NIET ONBEKEND DAT WE ONS BIj NATHAN IMPORT/ExPORT B.V. DAGELIjKS BEZIGHOUDEN MET ZEVEN TOPMERKEN OP HET GEBIED VAN DUURZAAM VERWARMEN EN KOELEN. DE BRANCHE BLIjfT ZICH ONTWIKKELEN EN DE UITDAGINGEN OM HET ENERGIEVERBRUIK ZO LAAG MOGELIjK TE HOUDEN BLIjVEN INTERESSANT. REDEN GENOEG OM DE VAKMENSEN UIT DE INSTALLATIETECHNIEK EN DE jEUGD ACTIEf TE BLIjVEN INfORMEREN OVER DE NIEUWSTE DUURZAME TOEPASSINGEN. MET NAME DIE LAATSTE GROEP IS ONZE TOEKOMST, EN DAAR WILLEN WIj VAN NATHAN MAAR AL TE GRAAG IN INVESTEREN. ZO VERZORGEN WIj SCHOLINGEN VOOR UITEENLOPENDE GROEPEN, ZETTEN WIj DE NATHAN SHOWTRAILER IN BIj OPEN DAGEN EN ALS KLAP OP DE VUURPIjL INSTALLEERDEN WIj EEN WARMTEPOMP OP HET RIjN IjSSEL COLLEGE.
NIET VANUIT EEN BOEKJE
van de EPC en de vraag tot reductie van CO2 uitstoot, komt een instal-
Binnen het Rijn Ijssel college – en met name de afdeling Installatie-
lateur al snel uit op een duurzame installatie. Docent Installatietech-
techniek – is men druk bezig om duurzame energie te integreren in het
niek, de heer Dion Buil, heeft naar aanleiding van de feedback van zijn
lesprogramma. Het is een school die zowel voltijd middelbaar beroeps-
cursisten (hoofdzakelijk werkvoorbereiders bij diverse installateurs)
onderwijs voor jongeren aanbiedt, als beroeps- of vakgerichte opleidin-
opgemerkt dat er een groei is in de afname van warmtepompen bij
gen voor mensen die al werken en zich verder willen ontwikkelen. De
installatiebedrijven. Dat was voor hem dé reden om een warmtepomp
docenten streven ernaar de theoretische lesstof zo praktisch mogelijk aan
in te zetten in zijn lesprogramma. De school wil ook met de tijd mee
de bieden. Om de ingewikkelde materie binnen de installatietechniek
gaan en probeert daarom op een zo innovatief mogelijke wijze invul-
begrijpelijk te kunnen uitleggen en te kunnen omzetten naar praktijk-
ling te geven aan de lessen binnen de afdeling Installatietechniek. Om
gerichte handelingen, kon de school wel een hulpmiddel gebruiken. In
zoveel mogelijk uit de materie te kunnen halen, heeft de school ook een
september van dit jaar was het dan zover; de Alpha-InnoTec warmtepomp
aantal zonnecollectoren op het dak geplaatst. De klant van tegenwoordig
werd geïnstalleerd op het Rijn Ijssel college in Arnhem. De warmte-
vraagt immers naar een installateur die kennis van zaken heeft, maar
pomp wordt echter niet gebruikt om het schoolgebouw daadwerkelijk te
die ook energieberekeningen kan opstellen en de terugverdientijd kan
verwarmen en koelen, omdat dit gezien de gedateerde bouwwijze van
bepalen ten opzichte van bestaande technieken.
het schoolgebouw niet mogelijk was, maar staat te pronken in een van de klaslokalen. De gehele opstelling inclusief de fictieve bron, gemaakt
De cursisten van het Rijn Ijssel college leren daarom vanaf nu dergelijke
van een grote tegen de muur geplaatste warmtewisselaar, is uitermate
installaties afzonderlijk toe te passen, maar ook gecombineerd, om een
geschikt voor de leerlingen om er berekeningen op los te laten en om de
duurzame woning te ontwikkelen. De berekeningen kunnen zo complex
geleerde theorie direct in praktijk te kunnen brengen. Het is interessant
mogelijk gemaakt en getest worden tijdens praktijkoefeningen,
voor de leerlingen om niet alleen de werking van de warmtepomp te
waardoor de cursist eerder klaar zal zijn voor het echte werk bij een
leren, maar ook in welke context je een duurzame warmte- en koudeop-
installatiebedrijf. De leerlingen staan positief tegenover de plaatsing van
wekking kunt toepassen met het oog op comfort en energiezuinigheid.
de warmtepomp. Zij zien de Alpha-InnoTec installatie regelmatig voorbij komen bij het installatiebedrijf waarvoor zij werkzaam zijn. Dat zij er nu
INNOVATIEf INITIATIEf
tijdens hun studie al mee te maken krijgen, zorgt voor een snelle
Gezien de huidige ontwikkeling van de energieprijs, de aanscherping
transfer tussen onderwijs en bedrijf.
Enervision
55
uPONOR BETONKERNAcTIVERING VOOR WOON- EN ZORGcENTRum ‘HOf TER BLOEmEN’ IN HEuSDEN
stijlvol comfort ‘HOf TER BLOEMEN’ IS EEN PRESTIGIEUS WOON- EN ZORGCENTRUM IN HET CENTRUM VAN HEUSDEN (PROVINCIE LIMBURG, BELGIË). DE INITIATIEfNEMER WIL HIERMEE EEN CENTRUM CREËREN DAT DE SfEER VAN EEN LUxE HOTEL UITSTRAALT IN PLAATS VAN DIE VAN EEN VERZORGINGSINSTELLING. VERWARMEN EN KOELEN GEBEURT OP EEN ENERGIEZUINIGE MANIER, DOOR MIDDEL VAN EEN UPONOR BETONKERNACTIVERINGSySTEEM. NATHAN BELGIË STOND IN VOOR DE LEVERING EN UITWERKING VAN HET SySTEEM.
DE OUDE SCHOOLGANG
56
Nathan
Werk in uitvoering
fOTO LINKERPAGINA: HET wOON- EN ZORGCENTRUM ‘HOf TER BLOEMEN’ IN HEUSDEN wORDT UITGERUST MET 7.000 M2 BETONKERNACTIVERING VAN UPONOR (fOTO: DE ONDERNEMING)
BETONKERNACTIVERING WINT AAN BELANGSTELLING
De watervoerende leidingen werden uitgevoerd in Uponor PE-xa RED
Waar betonkernactivering enkele jaren geleden nog een relatief
leiding. Dit leidingtype werd recent geïntroduceerd en is speciaal
exotische techniek was, begint het zo langzaamaan ingeburgerd te
ontworpen voor de temperaturen en drukken die gangbaar zijn in
raken in commerciële gebouwen en verzorgingsinstellingen. Kort
vloerverwarming en betonkernactivering. Als totaalleverancier kon
gezegd komt betonkernactivering er op neer dat er in de beton-
Nathan ook instaan voor de Komfort SBK verdelers en de Oventrop
massa van het gebouw watervoerende leidingen worden aange-
stranginregelventielen voor het inregelen.
bracht. Die leidingen worden dan gebruikt om het beton te koelen of te verwarmen, wat op zijn beurt het binnenklimaat bepaalt.
Het was het grootste project van dit type voor Q-BUS. De montage van het systeem verliep erg vlot. In dit geval werd ervoor gekozen de
De techniek is vooral van toepassing op gebouwen waar een constante
leidingen tijdens de bouwfase aan de wapeningsnetten te bevestigen
temperatuur moet heersen. Omdat men de thermische massa gebruikt voor
en het beton ter plaatse te storten. Dat brengt altijd een risico met zich
energie-opslag, zijn de regelmogelijkheden immers beperkt. Het grote
mee, omdat de vakmensen die de betonmassa dienen aan te brengen,
voordeel is dat men kan werken met een klein temperatuurverschil tussen
niet noodzakelijk vertrouwd zijn met het installatietechnische gedeelte.
het verwarmingsmedium en de binnentemperatuur. Vooral in koeling is dat
Dat kan tot beschadigingen leiden. Op deze bouwlocatie werd dat op-
interessant, omdat men een comfortabel binnenklimaat kan bereiken met
gevangen door een zorgvuldige communicatie. De werknemers werden
relatief hoge watertemperaturen. In dit project werkt men bijvoorbeeld met
op de hoogte gebracht hoe ze met de leidingen moesten omgaan,
aanvoertemperaturen in verwarming van 30 °C en in koeling van 16 °C,
waar er geboord mocht worden en waar niet, enzovoort. Zo konden de
voor een afgegeven vermogen van respectievelijk 40 W/m en 48 W/m . 2
2
leidingen zonder noemenswaardige problemen aangebracht worden.
Bovendien kan het geïnstalleerd vermogen van warmte-opwekkers en koelmachines beperkt worden: ‘s nachts laadt men de betonmassa op, die dan overdag de warmte of koude aan de verblijfsruimten afgeeft. Die mogelijkheid tot energiebesparing wordt ook erkend in het EPB reglement, wat betonkernactivering een duw in de rug heeft gegeven.
EEN LUXUEUS PROJECT De techniek werd dan ook toegepast in Hof ter Bloemen, een project
WOON- EN zOrGCENtruM ‘hOf tEr blOEMEN’ pastoor van mierlolaan be 3550 Heusden
voor een woonzorgcentrum in het Limburgse Heusden. Het omvat 50 serviceflats en 87 kamers. Bij het ontwerp was het een prioriteit om de sfeer van een luxe hotel te scheppen en niet die van een medisch verzorgingsinstituut. Verblijfsruimten en gangen zijn dus bijzonder ruim uitgevoerd, ver boven de geldende minimumeisen. Er worden ook hoogwaardige materialen gebruikt en het gebouw komt in een aangename omgeving te liggen met wandelpaden en waterpartijen. Voor het ontwerp stond het lokale architectenbureau Q-BUS in, bijgestaan door Axis voor de technieken. De dimensionering en het concept van de betonkernactivering mochten door Nathan uitgevoerd worden. De rest van de installatie werd uitgevoerd door het bedrijf Camps uit Oostham.
7000 M 2 BETONKERNACTIVERING Voor een optimale afgifte moet de bouwmassa zowel naar onderen als naar boven kunnen uitstralen. Daarom wordt betonkernactivering in principe alleen in tussenvloeren toegepast. Dat is ook het geval in Hof ter Bloemen. Op de begane grond komt vloerverwarming, terwijl de betonvloeren tussen de begane grond en de eerste verdieping, en tussen de eerste en de tweede verdieping worden voorzien van betonkernactivering. Daarnaast wordt ook de massa van het platte dak geactiveerd. Om uitstraling naar de buitenlucht
INstallatIEbEDrIjf CaMps bVba stationstraat 31 be 3945 Ham telefoon: +32 (0)11 34 28 58 website: www.campsbvba.be e-mail:
[email protected]
bOuWbEDrIjf COrDEEl N.V. eurolaan 7 be 9140 temse telefoon: +32 (0)37 10 05 00 website: www.bouwbedrijf-cordeel.be e-mail:
[email protected]
arChItECt Q-bus guido gezellelaan 70-1 be 3550 Heusden-zolder telefoon: +32 (0)11 37 12 12 website: www.q-bus.net e-mail:
[email protected]
toe te vermijden wordt de bovenkant zorgvuldig geïsoleerd.
Enervision
57
puzzel
Enervision kruiswoordpuzzel 1
2
3
4
5
16
22
23
39
40 44
21 27 32
36
37 42
41 45
43
46 49
48 50
51
52
55
54
56
61
57
62
77
58
68
73
72
53
63
67
66
59
70 75
78
79
71 76
80
83
84
86
60
64 69
74
82
11
10
20
31 35
34
9
26
25 30
47
65
19
24 29
33 38
8 14
18
17
28
7
13
12 15
6
81 85
87
11
39
44
48
30
55
50
26
45
84
24
71
86
1
59
79
46
23
40
Oplossing voor 1 januari 2013 opsturen naar: Nathan Import/Export B.V. Postbus 1008, 6920 BA Duiven t.a.v. Els Legters of mail naar
[email protected]
HORIZONTAAL 1. hoofd van een (restaurant) keuken; 7. militair; 12. jongensnaam; 13. gedroogde druif; 14. bepaalde speelkaart; 15. lengtemaat (afk.); 17. matig (zozo); 19. eerste mens; 21. ondernemingsraad (afk.); 22. graanafval; 24. leven op het platteland; 27. duizend kilo; 28. bekende kabouter; 30. Chinese vermicelli; 31. oceaan; 32. bekend Nederlands warenhuis; 33. ogenblik; 35. deel van een huis (front); 37. tuimeling; 38. borstkas; 41. deel van oor; 42. plaats in Overijssel; 44. nuttigen van voedsel; 46. god van de liefde; 47. deel van fornuis; 48. inkomsten aan entreegeld; 49. Chinese winkel; 50. klein stromend water; 52. diepe wond; 54. indrukwekkend; 56. baardje; 58. telwoord; 61. reuzenslang; 62. stok van een bezem; 64. ontkenning; 65. ceintuur; 67. aanwijzend voornaamwoord; 68. Europeaan; 70. deel van gelaat; 72. Europeaan; 73. plaats in Zeeland; 76. muurholte; 77. laatstleden (afk.); 78. fijne kussenvulling; 79. kleine hoeveelheid; 81. militaire rang (afk.); 82. voor (in samenstelling); 83. oogvocht; 84. rivier in Utrecht; 86. hoofdstad van de staat Georgia; 87. kleine kreeftsoort. VERTICAAL 1. stuurruimte in een vliegtuig; 2. getijde; 3. hevig; 4. ontploffingsgeluid; 5. dapper; 6. bevroren neerslag; 7. vogelbek; 8. weg met bomen; 9. waterkering; 10. verbrandingsrest; 11. hevige orkaan; 16. kinderachtig; 18. jong dier; 20. rivier in Engeland; 21. familielid; 23. kiekje; 25. part; 26. lastdier; 27. ver (in samenstelling); 29. boomsoort; 32. een voorraad aanleggen bij voedselschaarste; 34. lang stuk hout; 36. plaats in Italië; 37. insect; 39. graansoort; 40. Spaans wijngebied; 42. roofvogel; 43. huisbediende in livrei; 45. deel van de hals; 46. wandversiering; 51. Baskische afscheidingsbeweging; 53. lidwoord; 54. mensaap; 55. cafébediende; 56. hemellichaam; 57. wijd drinkgerei op een voet; 59. deel van voet; 60. kooktoestel; 62. middagdutje in Spanje; 63. uiteenzetting (voordracht); 66. tenger; 67. Deutsche Industrie-Norm (afk.); 69. Trans Europa Expres (afk.); 71. nachtroofvogel; 73. familielid; 74. zijrivier van de Donau; 75. tafelgast; 78. spoedig; 80. Chinese munt; 82. plaats (afk.); 85. familielid.
De winnaar van de Enervision zomerpuzzel is de heer G. ter Morsche van G. van Dam Installatiebedrijf B.V. te Rijssen. Wij wensen hem een prettig verblijf in het pittoreske Anna Paulowna en een gezellig dagje uit bij Landgoed Hoenderdaell en Stichting Leeuw!
Win een unieke trektocht met overnachting in alblasserwaard.
58
texel staat als grootste waddeneiland van nederland bekend als zijnde een ecHt scHapeneiland. er wonen ongeveer net zoveel scHapen als mensen, bijna 14.000! maar ook op Het vaste land bestaat er nog een aantal scHaapHerders die Hun kudde vol passie begeleidt. onder de juiste inzendingen van de kruiswoordpuzzel verloten wij een verfrissend arrangement voor de ecHte avonturier, bestaande uit een trektocHt voor twee personen met de Herder en zijn Hond door de pracHtige natuur van alblasserwaard, op zoek naar de kudde. de Herder vertelt onderweg over de mooie omgeving en Het leven van de scHapen. een aanrader voor de natuurliefHebbers onder ons. u krijgt een picknickpakket in de vorm van een knapzak mee, waarin een Heerlijke boerenluncH zit. bij Het bed & breakfast staat uw bedje gespreid. de volgende ocHtend kunt u met z’n tweeën genieten van een ontbijt en kunt u deze dag de pracHtige omgeving gaan verkennen op de fietsen die voor u gereserveerd zijn.
Nathan
Uitvoering voor verwarmen met 5 kW of 7 kW verwarmingsvermogen bij A2/W35 Reversibele uitvoering voor verwarmen en koelen met 5 kW of 7 kW verwarmingsvermogen bij A2/ W35 en 7 kW of 9,5 kW koelvermogen bij A27/W18 Uitstekende COP-waarden Muisstil en vrijwel onderhoudsvrij Wandhangende- of vloerstaande montage
www nathan . .nl/nl/ lwd
Natuurlijk, milieuvriendelijk koudemiddel
Hydraulische module Warmtepomp
l uch t/wat er wa r mt ep omp dua a l lw d 50 - 70 a /r x r e v er sibel
Slim: verwarmen en koelen met lucht! NATHAN Import/Export B.V. Impact 73 NL-6921 RZ Duiven Tel.: +31 (0)26 - 445 98 45 Fax: +31 (0)26 - 445 93 73
[email protected] www.nathan.nl
Deze Enervision wordt u aangeboden door:
Nathan Group p
Thermo Actief Benelux
Lowergy Concepts
Integraal in vloergebonden klimaatsystemen.
Het totaalconcept voor duurzame projecten. n.
www.thermo-actief.nl
www.lowergy.nl .nl
ThermoPlus Deskundig en innovatief in broninstallaties.
Nathan Import/Export Topmerken in duurzame klimaattechniek.
www.nathan.nl
www.thermoplus.nl
ThermoDynamic Totaalservice voor duurzame klimaatsystemen.
www.thermodynamic.nl
Nathan Group Samen sterk in duurzame klimaattechniek www.nathangroup.nl Nathan Group Postbus 1008 6920 BA Duiven Impact 73 6921 RZ Duiven, Nederland
T +31 (0)26 - 445 98 45 F +31 (0)26 - 445 93 73 E
[email protected] I www.nathangroup.nl
Nathan Group Nathan Import/Export Lowergy Concepts ThermoPlus Thermo-Actief Benelux ThermoDynamic