Programmabegroting Werk in uitvoering

Programmabegroting 2011 – 2014

Werk in uitvoering

Gemeente Voerendaal, programmabegroting 2011-2014 -

Inhoudsopgave 1 Algemeen.......................................................................................................................................................3 1.1 Inleiding.................................................................................................................................................3 1.2 Financiële positie...................................................................................................................................6 1.2.1 Resultaten overzicht 2010 en volgende, gerangschikt naar programma.....................................12 1.2.2 Reserves......................................................................................................................................13 1.3 Sociale structuur..................................................................................................................................15 1.4 Bestuursstructuur.................................................................................................................................16 1.5 Leeswijzer............................................................................................................................................17 2 De Programma's..........................................................................................................................................18 2.1 'Openbare ruimte als visitekaartje' ......................................................................................................19 2.2 'Lekker wonen in Voerendaal' .............................................................................................................27 2.3 'Natuurlijk genieten' .............................................................................................................................33 2.4 'Leven en welzijn koesteren'................................................................................................................39 3 De Paragrafen.............................................................................................................................................46 3.1 Paragraaf bedrijfsvoering.....................................................................................................................47 3.2 Paragraaf financiering..........................................................................................................................61 3.3 Paragraaf grondbeleid.........................................................................................................................68 3.4 Paragraaf krimp...................................................................................................................................76 3.5 Paragraaf lokale heffingen...................................................................................................................79 3.6 Paragraaf onderhoud kapitaalgoederen...............................................................................................85 3.7 Paragraaf verbonden partijen..............................................................................................................88 3.8 Paragraaf weerstandsvermogen..........................................................................................................96 4 Financiële begroting...................................................................................................................................101 4.1 Overzicht per programma van resultaat voor- en na bestemming.....................................................101 4.2 Raming algemene dekkingsmiddelen en bedrag onvoorzien.............................................................104 4.3 Incidentele baten en lasten................................................................................................................107 5 Vaststelling................................................................................................................................................109 6 Bijlagen......................................................................................................................................................111 6.1 Investeringsprogramma.....................................................................................................................112 6.2 Specificatie mutaties op detailniveau.................................................................................................114 6.3 Lijst van afkortingen...........................................................................................................................119

1

Gemeente Voerendaal, programmabegroting 2011-2014 -

2

Gemeente Voerendaal, programmabegroting 2011-2014 Algemeen - Algemeen

1 1.1

Algemeen Inleiding

Hierbij bieden wij u de Programmabegroting 2011-2014 ter vaststelling aan. De beraadslaging over deze begroting is geagendeerd voor de raadsvergadering van 8 november 2010. Met ingang van de begroting 2010 is de programmabegroting opgebouwd uit de volgende 4 programma's: 1. Openbare ruimte als visitekaartje; 2. Lekker wonen in Voerendaal; 3. Natuurlijk genieten; 4. Leven en welzijn koesteren. Samen met de (verplichte) paragrafen en de algemene dekkingsmiddelen bepalen deze programma's het beleid en de financiële reikwijdte van de gemeente Voerendaal voor de komende jaren. Algemeen In de loop van de vorige coalitie periode nam de onvrede met betrekking tot de gebrekkige informatievoorziening geleidelijk toe. Door het deels ontbreken van belangrijke (stuur)informatie was de raad onvoldoende in staat om tijdig te sturen en/of nieuwe initiatieven te ontwikkelen. Dit, samen met het gegeven dat men meermaals geconfronteerd werd met onverwachte overschotten,leidde tot een voor alle betrokkenen ongewenste werksituatie. In die periode werd een eerste aanzet gemaakt om de gesignaleerde problemen aan te pakken waarbij dat echter onvoldoende tot prioriteit werd benoemd. In de begroting 2010 en de voorjaarsrapportage 2010 werd vastgesteld dat de gemeente Voerendaal, bij ongewijzigd beleid, in ernstige financiële problemen zou komen omdat er een toenemend structureel tekort in de begroting was voorzien. Tevens werd geconstateerd dat er niet voldoende inzicht in de feitelijke situatie en de verwachte ontwikkelingen was om een gericht plan van aanpak mogelijk te maken. Na de verkiezingen in 2010 werd de aanpak van deze problemen als absolute prioriteit in het nieuwe coalitie akkoord benoemd. Partijen zijn van mening dat een goed inzicht in de budgetten, gekoppeld aan een tijdige en juiste verwerking van de werkelijke uitgaven/inkomsten, de basis dient te zijn voor een tijdige en passende voortgangsrapportage. Op basis van het feit dat de kwaliteit van de administratieve verwerking en de planning & control rapportages tot speerpunt werd benoemd, is er door het nieuwe college, in overleg met de organisatie, een plan van aanpak gemaakt dat de afgelopen maanden voortvarend tot uitvoering is gebracht. Het resultaat van de uitvoering van dit plan is het ontstaan van een goed inzicht in de individuele begrotingsposten, dit mede op basis van een evaluatie en herijking van de noodzaak en de hoogte van de diverse posten. Als gevolg van deze activiteiten zouden we ons huishoudboekje op orde moeten krijgen en een heldere uitgangspositie moeten hebben om op een gerichte manier de uitdagingen waarmee we als gemeente in de komende jaren worden geconfronteerd te kunnen aanpakken. Financiën Als eerste stap werd, door de organisatie in nauwe samenwerking met het bestuur, van alle posten van de begroting 2010 een analyse gemaakt waarbij enerzijds bekeken werd hoe de betreffende post was opgebouwd en anderzijds de hoogte van de betreffende post, op basis van het inzicht, ter discussie werd gesteld. Op deze manier kregen we zicht op de “wereld achter de cijfers“ en konden “zachte” bezuinigingen gerealiseerd worden. Verder vond ook een beoordeling plaats van de aanwezige reserves waarbij de hoogte en doeltreffendheid van de betreffende reserves beoordeeld werd. Voor wat betreft de opbrengsten werd overeengekomen om met name de aangekondigde rijksbezuinigingen al middels een stelpost in de meerjarenbegroting te verwerken. Daarnaast wordt de timing van de verhoging van de gemeentelijke belasting voor onroerend goed (OZB) in de meerjarenbegroting aangepast. De totale stijging OZB over de 4 jaarperiode t.o.v. de eerdere raming bedraagt 2%. Door deze aangepaste timing en een geringe verhoging wordt tijdig ingespeeld op de toenemende druk op het sluitend krijgen van de gemeentelijke begroting. 3

Gemeente Voerendaal, programmabegroting 2011-2014 Algemeen - Inleiding

Bovengenoemde acties, gericht op het inzichtelijk en sluitend krijgen van de begroting hebben er toe geleid dat in meerjarenperspectief een veel realistischer beeld is ontstaan van de feitelijke situatie van de gemeente Voerendaal. Zoals ook al blijkt uit het resultaat van het laatste jaar uit de meerjarenbegroting, het jaar 2014, is daarmee echter op de lange termijn geen structureel sluitende begroting gerealiseerd. Ook in de komende jaren zal, naar aanleiding van de feitelijke ontwikkelingen, nog bezuinigd moeten worden waarbij als gevolg van de nu uitgevoerde acties er dan wel een duidelijk beeld is over de gevolgen van de mogelijke bezuinigingsvoorstellen. Voor het eind van 2010 zullen wij verder alle balansposities kritisch beoordelen om daardoor ook het risico van toekomstige "verrassingen" met financiële consequenties tot een minimum te beperken. Om de "spelregels" met betrekking tot de financiële verwerking van activiteiten eenduidig te krijgen en alle betrokken partijen een duidelijk inzicht te geven in wettelijke dan wel beleidsmatige mogelijkheden zullen wij de raad in 2010 nog beleidsnota's voorleggen met betrekking tot het Activabeleid, het beleid met betrekking tot Verbonden Partijen en het beleid met betrekking tot Reserves en Voorzieningen. In deze begroting zijn de uitvoering van een aantal projecten nog niet financieel verwerkt. Een en ander heeft te maken met het feit dat een definitieve aanpak nog niet vaststaat. Het betreft hier onder andere “aankoop Kunderhoes”, “invulling gladheidsbestrijding”, “opstellen verkeerscirculatieplan” en “investeringen in ICT als gevolg van invulling wettelijke verplichtingen”. In komende rapportages zullen wij u informeren over de voortgang van dergelijke projecten en de mogelijke financiële gevolgen. In onderstaande tabel worden de meerjarige saldi uit de begroting 2010 en de thans voorliggende begroting 2011 weergegeven. Voor een verdere toelichting verwijzen wij naar hoofdstuk 1.2 (Financiën). Jaar

2011

2012

2013

2014

Begrotingssaldo primitieve begroting 2010

-/- 250.798

-/- 493.040

-/- 503.219

p.m.

Begrotingssaldo primitieve begroting 2011

+ 454.023

+ 234.714

+ 867

-/- 146.107

Gezien de “relatieve” omvang van het geraamde begrotingstekort in 2014 wordt verwacht, dat dit in de komende periode zonder problemen weggewerkt kan worden. De belangrijkste risico's met betrekking tot de realisatie van bovengenoemde begrotingssaldi zijn: -

Omvang en timing rijksbezuinigingen; Ontwikkelingen bij verbonden partijen; Ontwikkelingen bij projecten in uitvoering; Ontwikkelingen bij de rijksbijdragen voor invulling van de sociale regelingen.

De overige risico's worden bij de diverse programma's en bij de paragraaf weerstandsvermogen nader toegelicht. Met betrekking tot de ontwikkeling van de vermogenspositie van de gemeente Voerendaal constateren wij op basis van het overzicht reserves (zie blz.14) dat er in de komende begrotingsperiode geen bijzondere problemen te verwachten zijn. Organisatie In het Coalitieakkoord is ook gesproken over een slagvaardige en resultaatgerichte organisatie die op een kwalitatieve manier tijdig, juist en volledig invulling kan geven aan de overeengekomen afspraken. Om deze organisatorische verbeterslag te maken zal op korte termijn een aanpassing van de organisatie geëffectueerd worden waardoor een duidelijke en heldere structuur ontstaat waarin verantwoordelijkheden en bevoegdheden eenduidig geregeld zijn. 4

Gemeente Voerendaal, programmabegroting 2011-2014 Algemeen - Inleiding

Dit laatste aspect wordt geborgd door in het laatste kwartaal van 2010 over te gaan tot een herijking cq. aanpassing van de vigerende mandaat - en budgethoudersregeling. Om "in control" te blijven zal er in het vierde kwartaal, in overleg met bestuur en organisatie een rapportagestructuur worden opgezet waarbij als uitgangspunt dient dat iedereen de voor een kwalitatieve invulling van de functie noodzakelijk informatie tijdig ontvangt. In dit kader zullen ook relevante prestatie-indicatoren voor de diverse activiteiten nader uitgewerkt worden. Als gevolg van deze wijzigingen zullen wij ook de diverse formats die voor begroting en rapportages gebruikt worden aanpassen aan de nieuwe situatie. Het algemene uitgangspunt voor de omvang van de organisatie is dat er voldoende capaciteit moet zijn om op een passende manier invulling te geven aan de in de begroting overeengekomen werkzaamheden. Dit betekent dat er geen rekening gehouden is met toekomstige ontwikkelingen waarvan nu nog niet duidelijk is wat de impact op de organisatie zal zijn. Een tijdige en kwalitatief passende invulling van voorkomende vacatures zal de rust in de organisatie verder bevorderen. In het algemeen zal er vanuit een positieve basishouding gekeken worden naar mogelijke samenwerkingsvormen in Parkstad - of ander verband. Conclusie Er ontstaat in 2010, als gevolg van een nauwe samenwerking van bestuur en organisatie, een duidelijk inzicht in de financiële positie van de gemeente Voerendaal op dit moment en de gevolgen van de voorzienbare ontwikkelingen op deze positie in de toekomst. Verder wordt een passende organisatie gerealiseerd. We kunnen daarmee stellen dat we ultimo 2010 de basis op orde hebben. Als gevolg van deze ontwikkeling zullen de Raad, het Bestuur en de Organisatie in positie zijn om kwalitatieve en verantwoorde beslissingen te nemen met betrekking tot de ontwikkeling van Voerendaal. Er kan dus gericht gewerkt worden aan de kwalitatieve en tijdige realisatie van de aspiraties van de gemeente op het gebied van leefbaarheid, veiligheid, openbare ruimte en werkgelegenheid. Wij verwachten dat deze aanpak, mede ten gevolge van de transparantie die er ontstaat en gecombineerd met een passende communicatie, tot gevolg zal hebben dat de waardering van de burger voor het functioneren van het gemeentebestuur zal toenemen. Wij spreken onze dank uit voor ieders inzet bij de samenstelling van deze begroting. Voerendaal, 28 september 2010. BURGEMEESTER EN WETHOUDERS VAN VOERENDAAL, de secretaris, de burgemeester,

mr. drs. J.I.F. Kooijman

drs. E.A.J. Sprokkel

5

Gemeente Voerendaal, programmabegroting 2011-2014 Algemeen - Financiële positie

1.2

Financiële positie

Zowel bij de begroting 2010 alsook in de voorjaarsrapportage 2010 was er vanaf het jaar 2011 sprake van een niet sluitende begroting. Samen met de aangekondigde rijksbezuinigingen betekende dit dat omvangrijke bezuinigingen / ombuigingen noodzakelijk waren. Zoals reeds vermeld in de inleiding zijn de afgelopen maanden meerdere acties uitgezet. Zo zijn de werkelijke cijfers over de afgelopen 3 jaren (2007 t/m 2009) afgezet tegen de ramingen 2010, is kritisch gekeken naar onderbouwing van diverse ramingen, is de algemene uitkering herberekend op basis junicirculaire 2010, is aanwending van de reserve afschrijving activa met economisch nut ingeboekt, zijn stelposten herberekend en heeft een herberekening van het personeelsbudget plaatsgevonden. Bij al deze acties is risicovol doch reëel begroten een belangrijk uitgangspunt geweest. Dit heeft uiteindelijk geresulteerd in de volgende begrotingssaldi; Jaar Begrotingssaldo

2011 + 454.023

2012

2013

+ 234.714

2014 + 867

-/- 146.107

Voor wat betreft de positieve saldi in de jaren 2011 en 2012 wordt voorgesteld deze toe te voegen aan de algemene reserve. Het negatief saldo 2014 wordt afgedekt door aanwending van deze reserve. Onderstaand worden de belangrijkste mutaties (> € 10.000) ten opzichte van de voorjaarsrapportage 2010 weergegeven (-/- betekent nadelig). De kolom 2014 wordt niet nader toegelicht, omdat deze jaarschijf nu bij de begroting 2011 voor het eerst gepresenteerd wordt. Voor een specificatie op detailniveau (product uit productenraming) verwijzen wij naar de bijlage achter in dit boekwerk. (6.2)

Stelpost saldo begroting Saldo programmabegroting 2010

2011

2012

2013

-/- 250.798

-/- 493.040

-/- 503.219

Mutaties conform najaarsrapportage 2009

28.845

19.151

30.495

Mutaties voorjaarsrapportage 2010

24.570

214.706

99.283

-/- 197.383

-/- 259.183

-/- 373.441

Saldo bijgestelde begroting 2010

Doorgevoerde mutaties begroting 2011:

2011

2012

2013

autonoom: - personeelskosten: * verlaging extra budget € 200.000 voor 3 jaar

80.000

Bij de begroting 2010 heeft de raad voor een periode van 3 jaar € 200.000 extra budget beschikbaar gesteld voor tijdelijke personeelsuitbreidingen. Deze tijdelijke personeelsuitbreidingen zijn thans nader gekwantificeerd, hetgeen heeft geresulteerd in een verlaging van de tijdelijke budgetten tot respectievelijk € 120.000 voor 2011 en € 110.000 voor 2012.

6

90.000

0


Doorgevoerde mutaties begroting 2011: * raming budget voor inhuur tijdelijk personeel

2011

2012

2013

-/- 60.000

-/- 60.000

-/- 60.000

52.000

52.000

52.000

68.790

78.790

78.790

12.000

12.000

12.000

48.907

48.907

48.907

-/- 90.000

-/- 90.000

-/- 90.000

7.313

40.980

109.365

-/- 12.600

-/- 12.600

-/- 12.600

Voor inhuur tijdelijk personeel bij (langdurige) ziekte is met ingang van de begroting 2011 structureel een bedrag opgenomen van € 60.000. * raming jongerenwerker Budget voor jongerenwerker is van het budget personeelskosten overgeheveld naar het product jeugd en jongerenwerk (zie verder in deze tabel). Dit omdat de bedoeling is om jongerenwerk in te huren i.p.v. het in dienst nemen van een nieuwe jongerenwerker. * pensioen en wachtgeld verplichtingen Kosten van voormalige wethouders zijn uit de structurele loonkosten gehaald en worden rechtstreeks ten laste van de voorziening gebracht. In de najaarsrapportage 2010 zal de omvang van de voorziening op niveau gebracht worden. * lagere wethouderswedde conform coalitieaccoord * toevoeging aan voorziening wachtgeldverplichting voormalig personeel vervalt. De voorziening wordt bij de najaarsrapportage 2010 eenmalig op niveau gebracht. Bij een toekomstige mutatie op wachtgeldverplichting wordt voorziening telkens in 1 keer aangevuld. * formatieuitbreidingen betreft AOV, beleidsmedewerker sociale zaken, uren uitbreiding griffie - rente resultaat Het rente resultaat is een gevolg van actualisatie meerjarige liquiditeitsprognose, rekening houdend met o.a. geactualiseerd investeringsprogramma, exploitatiebegroting 2011, activastaat 2011 en actuele rentepercentages. - onderhoud kleine landschapselementen Betreft onderhoud landschapselementen. Een andere aanpak hiervan is gewenst, dit is momenteel nog in onderzoek. Er wordt rekening mee gehouden dat dit hogere kosten met zich mee brengt. Het budget is verhoogd van € 17.400 naar structureel € 30.000.

7



2011

2012

2013

- raming budget jongerenwerk

-/- 52.000

-/- 52.000

-/- 52.000

-/- 17.000

-/- 17.000

-/- 17.000

13.335

13.335

13.335

10.000

10.000

10.000

10.000

10.000

10.000

14.025

14.025

14.025

8.250

9.250

10.250

Voor jongerenwerk is structureel een bedrag opgenomen van € 52.000. Hiermee kunnen diverse activiteiten in het kader van jongerenwerk bekostigd worden. Zie hiervoor onder jongerenwerker, in totaliteit is sprake van budgettaire neutraliteit. - Subsidie Meander in verband met hogere huisvestingskosten Algemeen maatschappelijk werk en jeugdgezondheidszorg 0-4 jarigen wordt in onze gemeente verzorgd door Meander. Deze activiteiten worden volledig bekostigd door de gemeente. Beide werksoorten zijn gehuisvest in de Brede School Cortemich. De kosten die de organisatie voor dit gebruik op basis van de vigerende dienstverleningsovereenkomst door Innovo in rekening krijgt gebracht zijn aangepast aan de (hogere) realisatie cijfers van het afgelopen jaar. Voorheen was e.e.a. gebaseerd op vóór de bouw van de school ingeschatte kosten. - keuringskosten argonaut / wmo enquetecomm. Op basis van werkelijke cijfers afgelopen jaren is budget naar beneden bijgesteld. - huishoudelijke zorg In de kadernota 2009 is een bedrag ad € 10.000 opgevoerd voor urenuitbreiding administratieve werkzaamheden. Door de werkprocessen anders en effectiever in te richten in combinatie met de invoering van een geautomatiseerde administratie, is deze uitbreiding niet langer noodzakelijk. - huurcompensatie voormalig beheer de Borenburg Ingevolge de nieuwe beheersconstructie van de Borenburg valt dit budget vrij. - WMO vervoer regiotaxi Op basis van werkelijke cijfers afgelopen jaren is budget naar beneden bijgesteld. - WMO vervoer bijdrage in eigen vervoer Op basis van werkelijke cijfers afgelopen jaren is budget naar beneden bijgesteld.

8



2011

- woningaanpassingen

2012

2013

11.916

11.916

11.916

10.000

10.000

10.000

94.264

88.311

77.526

50.000

75.000

100.000

77.459

22.459

-/- 31.718

0

30.000

30.000

26.720

26.720

26.720

30.775

30.775

30.775

Op basis van werkelijke cijfers afgelopen jaren is budget naar beneden bijgesteld. - Machina di Movimento De raming vervalt, in het kader van bezuinigingen geen activiteiten meer. - actualisatie lasten investeringsprogramma Voor de begroting 2011 is het investeringsprogramma geactualiseerd, waarbij ook rekening is gehouden met een reële planning. - actualisatie lasten investeringsprogramma Inzet reserve afschrijving activa met maatschappelijk nut (wegen). - herberekening stelpost loon- en prijsstijging De stelpost in herberekend, waarbij tevens de grondslag voor de berekening enigszins is gewijzigd. - halvering stelpost onvoorzien In het kader van de bezuinigingstaakstelling is er onder andere voor gekozen de raming op de stelpost onvoorzien terug te brengen van € 60.000 naar € 30.000 (halvering). belastingverhogend: - toerekening kosten waterlossingen aan riolering Met ingang van de begroting 2011 worden de kosten van product “waterlossingen en sloten” toegerekend aan het rioolfonds. Bij eerstvolgende herberekening van het rioolkostendekkingsplan zal hiermee rekening gehouden worden. - concessiegelden Essent Het betreft hier met name de zogenaamde inconveniëntentoeslag welke met ingang van de begroting 2010 was komen te vervallen vanwege beëindiging van de overeenkomst door Essent. Inmiddels is gebleken dat eenzijdige beëindiging door Essent niet mogelijk is, hetgeen betekent dat Enexis deze toeslag vooralsnog verschuldigd blijft. Daarnaast is een raming opgenomen voor vergoeding straatwerkbonnen door telecombedrijven.

9



2011

- uren toerekening aan afvalstoffenheffing

2012

2013

25.000

25.000

25.000

17.200

18.400

19.600

34.137

39.509

85.345

30.000

30.000

30.000

20.678

-/- 40.914

-/- 610

195.342

195.342

195.342

Aan de inzameling van huishoudelijk afval worden met ingang van de begroting 2011 de werkelijk door de buitendienst gemaakte uren toegerekend. Dit heeft een nadelig gevolg op de hoogte van het tarief afvalstoffenheffing, welk tarief overigens een fractie lager is dan in 2010. Het lagere tarief volgt uit de lagere begroting van RD-4 als gevolg van met name afname in hoeveelheden huishoudelijk afval. - bijstelling raming rioolrecht De raming opbrengst rioolrecht is verhoogd in verband met een toename van het geraamde aantal op te leggen aanslagen rioolrecht. -herberekening algemene uitkering De algemene uitkering uit het gemeentefonds is herberekend op basis van de junicirculaire 2010. De algemene uitkering valt hoger uit door invoering van een maatstaf krimp. Gemeenten uit de provincies Groningen, Limburg en Zeeland die geconfronteerd worden met een bevolkingsdaling groter dan 1% krijgen de komende 5 jaar extra geld uit het gemeentefonds via deze maatstaf. - bijstelling OZB n.a.v. ariaal uitbreiding Als gevolg van areaal uitbreidingen stijgt de opbrengst OZB met € 30.000. - aanpassing tariefstijging OZB In de begroting 2010 is rekening gehouden met een jaarlijkse stijging van de OZB-opbrengst voor de jaren 2011 t/m 2014 met respectievelijk 8,75%, 8,75%, 2,75% en 2,75%. In de thans voorliggende begroting 2011 is rekening gehouden met een jaarlijkse stijging van respectievelijk 10%, 5%, 5% en 5%. Dit om met ingang van 2014 extra opbrengsten te genereren. - inzet reserve afschrijving economisch nut Bij de verkoop van de Essent-aandelen zijn twee reserves gevormd: de reserve afschrijving activa met maatschappelijk nut en de reserve afschrijving activa met economisch nut. De laatste wordt structureel aangewend ter dekking van de afschrijvingslasten basisschool Cortemich.

10



2011

- inzet reserve leefbaarheid en reserve frictie

2012

2013

50.000

50.000

50.000

-/- 113.000

-/- 98.000

-/-113.000

0

-/- 200.000

-/- 350.000

-/- 11.300

-/- 11.300

-/- 11.300

-/- 41.941

-/- 41.941

-/- 41.941

50.000

56.000

62.000

1.136

28.933

41.581

651.406

493.897

374.308

In het kader van de bezuinigingstaakstelling wordt € 1.000.000 van de reserve leefbaarheid en € 1.000.000 van de reserve frictie overgeheveld naar de reserve afschrijving activa met economisch nut. Hiervan wordt structureel (40 jaar lang) € 50.000 aangewend ter dekking van afschrijvingslasten activa met economisch nut. - instellen reserve krimp De via de algemene uitkering uit het gemeentefonds extra ontvangen gelden via de maatstaf krimp worden toegevoegd aan de nieuw te vormen reserve krimp. - stelpost rijksbezuinigingen op algemene uitkering Zoals bekend zal het Rijk de komende jaren forse bezuinigingen doorvoeren. Deze bezuinigingen zullen ook gevolgen hebben voor de omvang van het gemeentefonds. In deze begroting 2011 is hierop ingespeeld door rekening te houden met een daling van de algemene uitkering uit het gemeentefonds. wettelijk: - educatieve agenda voor-/vroegschoolse educatie In de voorjaarsrapportage 2010 is dit budget abusievelijk verlaagd. Dit wordt nu gecorrigeerd. - budget wetgeving Oké (peuterspeelzalen) Betreft eigen aandeel in kosten professionalisering peuterspeelzaalwerk. De nieuwe wetgeving verplicht gemeenten voorschoolse educatie aan te bieden gekoppeld aan peuterspeelzalen. Het opgenomen bedrag is gebaseerd op continuering van het project moelejaan en een ouderbijdrage van € 62,50 per maand. Kortheidshalve verwijzen wij naar het raadsvoorstel- c.q. besluit d.d. 30-09-2010. - verhoging inkomsten CAK Op basis van de cijfers jaarrekening 2009 is de raming voor eigen bijdrage huishoudelijk hulp structureel verhoogd tot € 200.000. - overige mutaties < € 10.000 (± 60 posten) 2e ronde Totaal doorgevoerde mutaties 11


1.2.1

Resultaten overzicht 2010 en volgende, gerangschikt naar programma

Onderstaand een recapitulatie van de lasten en baten per programma. Een verklaring van de verschillen tussen de bijgestelde begroting 2010 (stand voorjaarsrapportage) en de begroting 2011 treft u aan bij de afzonderlijke programma's.

Begroting 2011 en terugblik naar 2010 bijgestelde begroting 2010 lasten baten saldo

lasten

1 Openbare ruimte als visitekaartje

4.840.149

3.317.161

-1.522.988

4.925.064

3.063.259

-1.861.805

2 Lekker wonen in Voerendaal

1.383.653

718.220

-665.433

1.251.750

446.085

-805.665

630.540

5.650

-624.890

572.827

21.400

-551.427

12.113.489

6.276.224

-5.837.265

11.231.493

5.177.071

-6.054.422

4.919.303

13.846.580

8.927.277

3.930.864

13.658.206

9.727.342

23.887.134

24.163.835

276.701

21.911.998

22.366.021

454.023

programma

3 Natuurlijk genieten 4 Leven en welzijn koesteren -

Paragraaf bedrijfsvoering totaal

Begroting 2011 baten

saldo

Meerjarenperspectief 2012 – 2014

lasten


saldo

lasten


saldo

lasten


saldo

1

4.843.461

3.238.543

-1.604.918

4.722.014

3.042.378

-1.679.636

4.641.539

3.096.503

-1.545.036

2

1.236.211

445.284

-790.927

1.255.581

446.798

-808.783

1.201.041

451.131

-749.910

3

551.791

1.400

-550.391

531.797

1.400

-530.397

531.803

1.400

-530.403

4

11.226.683

5.171.313

-6.055.370

11.248.649

5.177.413

-6.071.236

11.260.883

5.183.413

-6.077.470

-

4.184.383

13.420.703

9.236.320

4.101.684

13.192.603

9.090.919

4.273.182

13.029.894

8.756.712

22.042.529

22.277.243

234.714

21.859.725

21.860.592

867

21.908.448

21.762.341

-146.107

12


1.2.2

Reserves

Onderstaand wordt de actuele stand van de reserves weergegeven. Hierbij is rekening gehouden met een overheveling van € 1.000.000 van de reserve leefbaarheid naar de reserve afschrijving materiële activa met economisch nut. Genoemd bedrag wordt jaarlijks (€ 50.000) ingezet ter dekking van afschrijvingslasten. totaaloverzicht reserves 2010 2011

stand reserve ultimo:

2012

2013

2014

Algemene reserve:

Algemene reserve Bestemmingsreserves vrij aanwendbaar: Algemene reserve grondexploitatie Reserve volkshuisvesting (deels verplicht) Reserve Wwb Reserve leefbaarheidsprojecten Reserve Krimpgelden Reserve verkeersveiligheidsprojecten Reserve economie en toerisme Reserve overloop Reserve resultaat rd-4 Bestemmingsreserves gebonden: Egalisatiereserve riolering Egalisatiereserve openbare verlichting Reserve besluit woninggebonden subsidies Reserve afschrijving activa maatschappelijk nut Reserve afschrijving activa met economisch nut

saldo eind jaar

1.006.270

1.466.044

1.716.676

1.733.461

1.603.272

529.478 62.813 312.693 1.048.748 0 161.359 235.738 40.000 71.738 2.462.567

529.478 522.061 312.693 1.048.748 113.000 0 235.738 40.000 71.738 2.873.456

529.478 469.312 312.693 1.048.748 211.000 0 235.738 60.000 71.738 2.938.707

529.478 419.312 312.693 1.048.748 324.000 0 235.738 60.000 71.738 3.001.707

529.478 369.312 312.693 1.048.748 383.000 0 235.738 60.000 71.738 3.010.707

1.692.837 132.965 228.990 5.000.000 9.423.003 16.477.796

1.571.949 132.965 244.673 4.000.000 9.177.661 15.127.248

1.555.704 132.965 256.153 3.000.000 8.932.319 13.877.141

1.695.617 132.965 257.069 2.000.000 8.686.977 12.772.628

1.868.972 132.965 246.686 1.000.000 8.441.635 11.690.258

19.946.632

19.466.748

18.532.524

17.507.796

16.304.237

Toelichting: –

algemene reserve: Het verloop van de algemene reserve wordt beïnvloed door de toevoeging c.q. onttrekking van het begrote resultaat en een aanpassing van het wettelijk vereist minimum (het restant frictiebudget is opgenomen in de algemene reserve).

–

reserve overloop: Deze reserve is normaal gesproken meerjarig € 0. Het hier gepresenteerde meerjarig saldo betreft extra budget voor Natuur en landschap (amendement begrotingsbehandeling 2010, 3 jaar € 20.000) waarvoor in een komende rapportage een voorstel gedaan wordt ter besteding. Daarnaast is er nog een restant voor aanpak wandelpaden (€ 20.000), welk in 2011 wordt ingezet.

–

reserve resultaat rd-4: Gebruikelijk was dat een batig resultaat op inzameling huishoudelijk afval in enig jaar ingezet wordt ter verlaging van het tarief afvalstoffenheffing in het jaar t+1. Hiervan wordt nu afgeweken omdat we deze reserve willen gebruiken ter dekking van onverwachte tegenvallers in de toekomst (bijv. daling papierprijs, veranderende wetgeving kunststofinzameling). Daarnaast valt het tarief afvalstoffenheffing 2011 lager uit dan het tarief 2010.

13


–

egalisatiereserve openbare verlichting: Op basis van het actuele beleidsplan zou voor de jaren 2009-2013 jaarlijks gemiddeld een bedrag van € 16.470 worden onttrokken. Hiermee is in deze begroting geen rekening gehouden omdat de onttrekking in enig jaar afhankelijk is van de daadwerkelijke uitvoering van vervanging lichtmasten en armaturen. In komende rapportages zullen investering en inzet reserve gelijktijdig verwerkt worden.

–

reserve activa met maatschappelijk nut: Deze reserve is gevoed vanuit verkoop aandelen Essent (€ 6.000.000). Jaarlijks wordt deze reserve aangewend voor afschrijving ineens op investeringen in de openbare ruimte (wegen).

–

reserve activa met economisch nut: Deze reserve is gevoed vanuit verkoop aandelen Essent (€ 7.423.003), de reserve frictie (€ 1.000.000) en de reserve leefbaarheid (€ 1.000.000). Jaarlijks wordt deze reserve aangewend ter dekking van afschrijvingslasten op geactiveerde uitgaven met economisch nut.(o.a. basisschool Cortemich).

14


1.3

Sociale structuur

bevolkingsopbouw en -structuur

werkelijk 1 januari 2010

* aantal inwoners

raming 1 januari 2011

12.700

12.680

- jonger dan 20 jaar

2.636

2.630

- 20 – 64 jaar

7.481

7.470

- ouder dan 64 jaar

2.583

2.580

waarvan ouder dan 74 en jonger dan 85

857

860

* aantal Wwb cliënten

108

125

waarvan:

15

Gemeente Voerendaal, programmabegroting 2011-2014 Algemeen - Bestuursstructuur

1.4

Bestuursstructuur

College van burgemeester en wethouders de heer drs. E.A.J. Sprokkel, burgemeester de heer P.J.E. Leunissen (Democraten Voerendaal), wethouder de heer ir. J.J.A. Pleijers (C.D.A.), wethouder de heer drs. ing. P.J.J. Verbraak (P.v.d.A.), wethouder Secretaris de heer mr. drs. J.I.F. Kooijman Leden van de raad Democraten Voerendaal mevrouw E.H.C. van Bergen – Tans de heer H.A.G. Dumont de heer P.P.J. Heijnen de heer H.P.B. Remmel C.D.A. mevrouw Y.H.G.M. Habets - Ingenhut de heer G.A.H. Delsing de heer A.J.W.J. Heijmans P.v.d.A. de heer W.L. Uitterhoeve de heer J.A.L. Degens Voerendaal Actief de heer R.J.H. Franssen de heer L.C.J. Lalieu D'66 mevrouw A.M.E.H. Winthagen - Bock de heer V.J.E.H. Gustings V.V.D. mevrouw J.H.M. Widdershoven - Hellwig A.G.B. de heer J.H.G. Zinzen Raadsgriffier mevrouw B.W.E. van der Wijst - Triepels Commissies Commissie Leefomgeving Commissie Samenleving Commissie voor bezwaar- en beroepsschriften

aantal leden 14 14 3

16

Gemeente Voerendaal, programmabegroting 2011-2014 Algemeen - Leeswijzer

1.5

Leeswijzer

De presentatie van de programma's in deze begroting heeft een minimale wijziging ondergaan. Het betreft de volgorde van de blokken binnen de afzonderlijke programma's. Naast de 3-W-vragen is er ook aandacht voor de lopende (investerings-) projecten welke naar verwachting eind 2010 nog niet (geheel) gerealiseerd zijn. Per programma zijn de activiteiten / projecten benoemd, voorzien van een raming lasten / baten en een tijdsfasering voor initiatieffase, voorbereiding / planvorming, uitvoering en evaluatie. In de kolom 'raming lasten / baten' zijn bedragen opgenomen indien er sprake is van een incidentele investerings-, of projectraming. Daar waar lasten / baten zijn voorzien in de jaarlijkse exploitatie dan wel gedekt worden uit een reserve is dit als zodanig vermeld. Zijn er geen extra lasten / baten wordt dit vermeld als '-'. Voor een nadere toelichting verwijzen wij naar onderstaande legenda projectfasering die op alle programma's van toepassing is. Legenda projectfasering Fase

Proces en resultaat

Kleur/ afkorting

Initiatieffase (I)

Samenstellen projectbeschrijving (met kader/randvoorwaarden/financiën) en, indien sprake is van beleidsdocumenten, samenstellen bestuursopdracht.

I

Voorbereiding/planvorming (V)

Voorbereiden van project, samenstellen uitvoerings- en of implementatieplan, besluitvorming, aanbesteding. Van voorbereiding/planvorming bij beleidsdocumenten is alleen sprake indien de samenstelling daarvan wordt uitbesteed aan derden, deze fase beperkt zich tot de aanbesteding en besluitvorming.

V

Uitvoering (U)

Uitvoering c.q. implementeren van het project met als eindresultaat het opleveren aan raad/gebruikers/organisatie en ingebruikname. Het samenstellen van beleidsdocumenten behoort tot de uitvoeringsfase.

U

Evaluatie (E)

Na oplevering duurzaam in standhouden van product/proces.

E

De paragrafen geven een dwarsdoorsnede van de financiële aspecten van de begroting, bezien vanuit een bepaald perspectief, Het gaat met name om de beleidslijnen voor beheersmatige aspecten die grote financiële gevolgen kunnen hebben en / of van belang zijn voor het realiseren van de programma's. De in de paragrafen opgenomen informatie is erop gericht de raad de juiste en integrale informatie te bieden om zijn kaderstellende en controlerende rol ook op de beheersmatige aspecten waar te maken. De kwaliteit daarvan is immers van groot belang voor een continue, effectieve en efficiënte dienstverlening door de gemeente.

17

Gemeente Voerendaal, programmabegroting 2011-2014 De Programma's - De Programma's

2

De Programma's

18

Gemeente Voerendaal, programmabegroting 2011-2014 De Programma's - 'Openbare ruimte als visitekaartje'

2.1

'Openbare ruimte als visitekaartje'

Verantwoordelijk Programmabestuurder: Afdelingshoofd: Programmamanager:

de heer ir. J.J.A. Pleijers de heer ing. M.M.C. Putmans de heer ing. M.M.C. Putmans

19


Centrale doelstelling Het programma “Openbare ruimte als visitekaartje“ legt de focus op het duurzaam beheren en instandhouden van de openbare ruimte. Het bevat aspecten die de inwoners en bezoekers van Voerendaal kunnen waarnemen en beleven en waarover zij een mening hebben. Het programma is opgebouwd uit een zestal taakvelden: wegen en verkeer, nutsvoorzieningen en openbare verlichting, water en riolering, openbaar groen, beheer gemeentelijke buitensport-accommodaties en tot slot afval en milieu. Keuzen ten aanzien van de aanleg of vervanging van infrastructuren zullen gebaseerd zijn op de vastgestelde beleidskaders van het programma. Ruimtelijke en/of maatschappelijke beleidskeuzen kunnen bepalend zijn voor de prioritering van projecten. Voorop staat, dat de bewoners en bezoekers van Voerendaal aangenaam kunnen vertoeven in een tijdsbestendige, ontmoetingsvriendelijke en vitale openbare ruimte. Goede logistieke doorstroming en bereikbaarheid zijn daarbij onontbeerlijk. Het programma “Openbare ruimte als visitekaartje“ bevat aspecten die de inwoners en bezoekers van Voerendaal kunnen waarnemen en beleven en waarover zij een mening hebben. De mobiliteit van de inwoners heeft tot gevolg dat door de burger de gemeenten onderling vergeleken worden op het aspect openbare ruimte. Dientengevolge is het van belang om de omliggende gemeenten als “bench-mark” te gebruiken in dit programma. Tegen die achtergrond worden in dit programma de resultaten van de Parkstad monitor als maatgevende indicator beschouwd voor evaluatie, monitoring en eventuele bijstelling van de vastgestelde beleidskaders. Met betrekking tot de tevredenheid over afhandeling van klachten, beheer en onderhoud aan de openbare ruimte, scoorde Voerendaal in de Parkstadmonitor 2009 18%. Het laagste percentage van Parkstad Limburg. De gemiddelde tevredenheid over de klachtenafhandeling in Parkstad Limburg betrof in 2009 27%. We streven naar een gemiddelde tevredenheid over de afhandeling van klachten gelijk aan het Parkstad gemiddelde. (2009 = 27%)

Dit willen wij bereiken (ambities maatschappelijke effecten) 1.1

Wegen en verkeer - Door enerzijds te prioriteren in projecten en anderzijds gericht beleid te ontwikkelen (Gemeentelijk verkeersen vervoersplan in 2011) streven we naar een veilige en doelmatige verkeersdoorstroming.

1.2

Openbare verlichting - Door bij projectmatig onderhoud niet-energiezuinige armaturen en/of armaturen met slechte lichttechnische eigenschappen te vervangen, streven we naar een reductie van het energiegebruik per lichtmast zonder verlies van lichtopbrengst.

1.3 Water en riolering (Basisrioleringsplan, Verbreed gemeentelijk rioleringsplan en Gemeentelijk Waterplan) - Het voorkomen van wateroverlast, beschermen en herstellen van de kwaliteit van het oppervlaktewater en het terugdringen van het volume verontreinigde bodem o.a. door uitvoering van maatregelen zoals opgenomen in het GRP. Met als eindelijk doel de inwoners van Voerendaal droge voeten te garanderen en risico's voor de volksgezondheid te minimaliseren. 1.4 Openbaar groen (Meerjaren groenbeheerplan) - Het openbaar groen beheren en onderhouden op een sober en doelmatig niveau waarbij geen kapitaal- of functieverlies mag optreden. - In het buitengebied het in standhouden en versterken van het leef- en groeigebied van (beschermde) flora en fauna. 1.5 Gebouwenbeheer (Meerjarenbeheerplan gemeentelijke gebouwen) - Het in stand houden van de gemeentelijke buitensport accommodaties waarbij geen functie- en/of kapitaalverlies optreedt.

20


En dit meten wij (indicatoren) en streven wij na Effect-indicatoren

2007

2009

2011

2013

2015

6,4

6,7

7,0

20%

25%

30%

6,4

6,5

6,6

6,0

6,1

6,3

2013

2014

Beheer en onderhoud “openbare ruimte” - Tevredenheid beheer en onderhoud in de buurt volgens inwoners van de gemeente Voerendaal (bron: Parkstadmonitor).

6,9

6,2

- Benchmark tevredenheid beheer en onderhoud in de buurt, gemiddelde score Parkstad gemeenten (bron: Parkstadmonitor).

6,5

6,3

- Tevredenheid klachtenafhandeling beheer en onderhoud volgens inwoners van de gemeente Voerendaal (bron: Parkstadmonitor).

-

18%

- Benchmark tevredenheid klachtenafhandeling beheer en onderhoud gemiddelde score Parkstad gemeenten (bron: Parkstadmonitor)

-

27%

- De algemene waardering voor het verkeer in de buurt volgens inwoners van de gemeente Voerendaal (bron: Parkstadmonitor)

6,3

6,3

- Benchmark van de algemene waardering voor het verkeer in de buurt gemiddelde score Parkstad gemeenten (bron: Parkstadmonitor)

6,3

6,6

- Tevredenheid verkeersvoorzieningen in de buurt volgens inwoners van de gemeente Voerendaal (bron: Parkstadmonitor)

6,3

5,9

- Benchmark tevredenheid verkeersvoorzieningen in de buurt gemiddelde score Parkstad gemeenten (bron: Parkstadmonitor)

6,2

6,3

Beheer en onderhoud “openbare ruimte”

1.1

1.1

Wegen en verkeer

Wegen en verkeer

Prestatie-indicatoren 1.1

2011

2015

Wegen en verkeer - Reconstructie Heerlerweg fase 2

X

Heek - Overheek

X

Midweg

X

Reconstructie Valkenburgerweg fase 1

X

Renovatie Ransdalerstraat

X

Reconstructie Valkenburgerweg fase 2 1.2

2012

X

Openbare verlichting - Onderhoud conform beleidsplan”openbare verlichting 2009-2013, vastgesteld kwaliteitsniveau R. Indicator is het aantal te vervangen armaturen.

145 st 145 st 145 st 145 st

1.3 Water en riolering - Cyclisch reinigen en inspecteren van riolering.

10 km 10 km 10 km 10 km

Bij programma 1 is een aanvang gemaakt met het benoemen van duidelijk meetbare indicatoren voor de monitoring van de effecten als gevolg van het uitgestippelde beleid. In 2011 zal een verdere verdiepingsslag worden gemaakt om meer gericht per thema de effecten van het vastgestelde beleid te gaan meten en monitoren.

21


Dit gaan wij daarvoor doen en dit gaat het kosten Activiteiten/projecten

Raming lasten / baten

2011 2011 2011 2011 2012 2013 1e 2e 3e 4e kw kw kw kw

2014

Lopende activiteiten/projecten van 2010 en vroeger 1.1 Wegen en verkeer Drossaert de Limpensplein

€ 917.725

V

U

U

E

Midweg

€ 699.400

V

U

U

E

Colmont

€ 63.000

V

U

U

E

Drossaert de Limpensplein

€ 185.000

V

U

U

E

Colmont

€ 155.000

V

U

U

E

€ 49.000

V

U

U

E

Uit voorziening conform M.O.P. 2010-2019

V

U

U

E

Reconstructie Heerlerweg fase 2

€ 140.000

V

U

E

Heek/Overheek

€ 250.000

V

V

U

E

€ 60.000

V

V

V

U

V

V

1.3 Water en riolering

1.4 Openbaar groen Drossaert de Limpensplein 1.5 Beheer gemeentelijke buitensportaccommodaties Accommodatie RKSVB Ubachsberg

Nieuwe activiteiten/projecten vanaf 2011 1.1 Wegen en verkeer

Lokale bewegwijzering Reconstructie Valkenburgerweg fase 1

Uitvoering conform STRIP

Renovatie Ransdalerstraat


Reconstructie Valkenburgerweg fase 2


V

1.3 Water en riolering € 105.000

V

U

E

€ 25.000

V

V

V

V

Uitvoering conform investeringen VGRP 2010-2014

V

U

U

U

Uitvoering conform exploitatie VGRP 2010-2014

V

V

U

U

Heek/Overheek Diverse rioolverzwaringen conform VGRP

Afkoppelstudie conform VGRP

1.4 Openbaar groen

22

U V

1.2 Openbare verlichting

Reconstructie Heerlerweg fase 2

U

U




2011 2011 2011 2011 2012 2013 1e 2e 3e 4e kw kw kw kw

2014

1.5 Beheer gemeentelijke buitensportaccommodaties 1.6 Afval en milieu

Wat kost dit programma (in euro´s) Programma

Jaarrekening 2009

Bijgestelde begroting 2010

Begroting 2011

Begroting 2012

Begroting 2013

Begroting 2014

Directe lasten

4.204.160

2.813.966

2.707.575

2.679.385

2.596.601

2.555.069

Kapitaallasten

1.400.750

975.183

1.141.489

1.088.076

1.049.413

1.010.470

Indirecte kosten

1.051.000

1.051.000

1.076.000

1.076.000

1.076.000

1.076.000

Directe baten

18.491.657

2.877.597

2.942.371

3.082.298

3.182.291

3.269.858

Saldo exclusief reserves

11.835.748

-1.962.552

-1.982.693

-1.761.163

-1.539.723

-1.371.681

251.545

439.564

120.888

156.245

-139.913

-173.355

12.087.293

-1.522.988

-1.861.805

-1.604.918

-1.679.636

-1.545.036

Totaal reserves Resultaat na bestemming

Analyse verschil in directe lasten en – baten tussen de bijgestelde begroting 2010 en begroting 2011. Lasten: In 2010 is sprake van enkele incidentele lasten voor een totaal bedrag van € 76.000 (het betreft met name implementatie BAG, gladheidsbestrijding en afkoppelen hemelwater). Doorgevoerde bezuinigingen bij het samenstellen van de begroting 2011 voor een totaal bedrag van € 13.000 (het betreft straatreiniging en waterlossingen en sloten). Lagere kosten inzameling huishoudelijk afval (€ 43.000) en toerekening van uren buitendienst aan het product inzameling huishoudelijk afval ( -/- € 25.000). Baten: In 2010 is sprake van een incidentele bate van € 30.000 (subsidie afkoppelen hemelwater). Opvoeren inkomstenraming in verband met inconveniëntentoeslag en straatwerkbonnen (€ 31.000). Bijstelling raming dividend opbrengsten Enexis. Attero en PBE (€ 23.000), lagere opbrengst afvalstoffenheffing (€ 18.000) en hogere opbrengst rioolrecht door met name tariefstijging van € 15 (€ 101.000)

23


Trends en ontwikkelingen die aanleiding zijn het gemeentelijk beleid aan te passen 1.1 Wegen en verkeer - Verkeerscirculatie-plan

- In het coalitieakkoord 2010-2014 “naar een nieuw evenwicht” is vastgelegd dat in 2011 een verkeerscirculatie-plan zal worden opgezet. Tegen de achtergrond dat het Voerendaals verkeersveiligheidsplan dateert uit 1999 wordt voorgesteld in 2011 een gemeentelijk verkeersen vervoersplan op te stellen. Dit document behandelt enerzijds de verkeerscirculatie en anderzijds het gemeentelijk beleid ten aanzien van verkeersveiligheid. Door te kiezen voor de term Gemeentelijk verkeersen vervoersplan wordt tevens de positie van het plan benadrukt in de trits provinciaal verkeersen vervoersplan(Limburg), regionaal verkeersen vervoersplan (Parkstad) en gemeentelijk verkeersen vervoersplan(Voerendaal).

1.2 Openbare verlichting - Heroverweging toepassen NPR-Norm ter verhoging van het sociale veiligheidsgevoel in relatie tot de toenemende vergrijzing in de gemeente (zie behandeling begroting 2010).

-

1.4 Openbaar groen -

- Door de mobiliteit van de inwoners zal deze de onderhoudstoestand binnen de gemeente vergelijken met de omliggende gemeenten. De gemeenteraad heeft besloten dat voor de buitengebieden kwaliteitsniveau “R-” en de kernen “R”. Of deze keuze in de beleving van de burger in de vergelijking met de omliggende gemeente passende is is niet bekend. Bijstellen van het beleid zou op termijn noodzakelijk kunnen zijn.

1.5 Beheer gemeentelijke buitensportaccommodaties -

- Toenemende kosten in het beheer- en onderhoud van de buitensportaccommodaties voeden de discussie over een mogelijke (her-)verdeling van taken tussen gemeenten en gebruikers.

1.6 Afval en milieu -

- Het jaarlijks actualiseren van het milieuwerkprogramma is een verplichting conform de wet milieubeheer.

1.7 Woonkernschouw -

Het instrument woonkernschouw wordt in het 1e en 2e kwartaal van 2011 experimenteel opgepakt door de afdeling beheer. Na interne evaluatie, o.a. op organisatorisch vlak, wordt het vervolg uitgestippeld.

24


Dit zijn de risico's die wij daarbij lopen 1.1 Wegen en verkeer - Verkeersveiligheidsplan. Door het ontbreken van een actueel verkeersveiligheidsplan ontbreekt het de gemeente Voerendaal aan een helder toetsingskader ten aanzien van het beleidsterrein verkeer en vervoer. 1.2 Openbare verlichting 1.3 Water en riolering 1.4 Openbaar groen - Beschikbare menskracht onderhoud openbaar groen Bij strenge winters kan, door een bovengemiddelde inzet van eigen personeel ten behoeve van het product gladheidsbestrijding, frictie ontstaan in de resterende capaciteit in beschikbare menskracht ten behoeve van het product 'onderhoud openbaar groen'. Als gevolg hiervan kan een achterstand in het onderhoud ontstaan. - Hoge werkdruk groen Hoge werkdruk bij de discipline groen kan ten koste gaan van de kwaliteit van uitvoering van werkzaamheden door gebrek aan controle. 1.5 Beheer gemeentelijke buitensportaccommodaties - Uitstel onderhoudsmaatregelen enkele accommodaties Voor enkele accommodaties zijn, als gevolg van het ontbreken van een strategische accommodatie-beleid, onderhoudsmaatregelen uitgesteld. Opgemerkt dient te worden dat het uitstellen van onderhoudsmaatregelen kan leiden tot onveilige situaties en kapitaalverlies. Het regulier onderhoud aan accommodaties Ubachsberg is als gevolg van lopende besprekingen omtrent de uit te voeren maatregelen uitgesteld. Opgemerkt dient te worden dat het uitstellen van onderhoudsmaatregelen op termijn kan leiden tot onveilige situaties en kapitaalverlies. 1.6 Afval en milieu

Thema's

Beleidskaders

Jaar vaststelling huidig beleidskader

Planning vaststelling nieuw beleidskader

Strip,versie 08.01 (wegbeheer en projecten in de openbare ruimte)

2008

Provinciaal verkeersen vervoersplan Limburg

2007

Regionaal verkeersen vervoersplan Parkstad

2007

Verkeersveiligheidsplan Voerendaal

1999

2011

1.2 Openbare verlichting

Beleidsplan openbare verlichting 2009-2013

2009

2013

1.3 Water en riolering

Basisrioleringsplan

2009

Verbreed gemeentelijk rioleringsplan 2014

2009

1.1 Wegen en verkeer

Gemeentelijk waterplan 1.4 Openbaar groen

2010

Visie op natuur en Landschap

2008

Groen structuurplan

2004

Meerjaren groenbeheerplan

2009

25

2014

2014


Thema's

Beleidskaders



1.5 Beheer gemeentelijke buitensportaccommodaties

Meerjarenbeheerplan gemeentelijke gebouwen

2009

2014

1.6 Afval en milieu

Milieuwerkprogramma

2009

2010

26

Gemeente Voerendaal, programmabegroting 2011-2014 De Programma's - 'Lekker wonen in Voerendaal'

2.2

'Lekker wonen in Voerendaal'


de heer ir. J.J.A. Pleijers en de heer drs. ing.. P.J.J. Verbraak de heer drs. J.M.F. Kool de heer drs. J.M.F. Kool

27


Centrale doelstelling De hoofddoelstelling van het programma ''Lekker Wonen in Voerendaal'' vormt het bieden van toekomstbestendige woon- en werkmilieu's afgestemd op demografische en economische ontwikkelingen. Primair komt hierbij de focus te liggen op kwaliteit boven kwantiteit, waarbij respectvol wordt omgegaan met het landelijke karakter van de gemeente Voerendaal.

Dit willen wij bereiken (ambities maatschappelijke effecten) 2.1 Toekomstbestendige woonmilieu's a Realiseren van een levendig, goed functionerend centrum in de kern Voerendaal waarbij een mix van zorg-, woon- en winkelfuncties rondom een parkachtige omgeving centraal staat. b Het bieden van voldoende passende woontypologiën afgestemd op de demografische ontwikkelingen. c Het bieden van een evenwichtige structuur in het woningaanbod afgezet tegen de demografische ontwikkelingen in kwantitatieve zin. 2.2 Toekomstbestendige werkmilieu's a Het bieden van een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor kleinschalige bedrijven ter stimulering van de werkgelegenheid.

En dit meten wij (indicatoren) en streven wij na Prestatie/effectindicator

2011

2012

2013

2014

2015

2.1 Wonen a Leegstand aan hoek Kerkplein-Spekhouwerstraat

0%

a Oplevering plangebied Dammerich inclusief aangrenzend parkgebied b Waardering kwaliteit woonomgeving (bron: Parkstadmonitor --> 2005: 7,9 ; 2007: 7,8, 2009: 7,8)

X 7,8

7,9

8,0

b Verhuisgeneigdheid naar locatie buiten de gemeente (*) c Reductie aantal woningen o.b.v. transformatieopgave c Mate van leegstand (bron leegstandsmonitor Parkstad --> 2010: 2,4%)

271

100

2,4%

2,2%

2.2 Economie A Oplevering Lindelaufer Gewande fase III

X

a Totaal aantal werkzame personen ≥ 12 uur per week (bron Vestigingenregister Parkstad Limburg 2009: 2125) a Totaal aantal gevestigde bedrijven (bron Vestigingenregister Parkstad Limburg --> 2009: 830)

2.250

2.275 2.300

850

870

(*) Deze indicator is nog niet bekend. Gestreefd wordt om deze te integreren in de Parkstad-monitor.

28

890




2011 2011 2011 2011 2012 2013 2014 1e 2e 3e 4e kw kw kw kw

Lopende activiteiten/projecten van 2010 en vroeger 2.1 Wonen Herontwikkeling centrumgebied Kernplan II

-

V

V

V

V

V U

U

U M

€ 20.000

V

V

V

V

U

U

M

€ 250.000

U

U

U

U

U

U

U

Woningbouwontwikkeling Spekhouwerstraat

-

U

U

U

M

Woningbouwontwikkeling Parc Hoenshof

-

V

V

V

V

V U

U

U

Woningbouwontwikkeling Schoollocatie Kunrade

-

V

V

V

V

V

U

U

Woningbouwontwikkeling Kapelhof

-

U

U

U

U

U

U

U

Bouwplan Drossaert de Limpensplein (pleingedeelte, zie programma 1)

-

U

U

U

M

Woningbouwontwikkeling Houtstraat–Dr.Poelstraat (*)

-

U

U

U

U

U

U

U

Woningbouwontwikkeling Overheek IV

-

U

U

U

U

U

U

U

Woningbouwontwikkeling Eussen Klimmenderstraat

-

V

V

V

V

U

U

M

Woningbouwontwikkeling In gen Hunsch III

-

V

V

U

U

U

U

M

Woningbouwontwikkeling (ruimte voor ruimte) Kerkstraat - Veeweg

-

U

U

U

U

U M

Woningbouwontwikkeling (ruimte voorrRuimte) Ransdalerstraat Curfs

-

V

V

V

V

U

U

M

Regionale woningbouwprogrammering 2011-2015

-

U

U

U

U

M

M

M

Opstellen meerjarig ontwikkelingsplan volkshuisvestings

-

U

U

U

U

M

M

M

Opstellen prestatie-afspraken

-

U

M

M

M

M

M

M

-

V

V

V

V

U

U

U

I

V

U

U

M

M

M

I

V

U

U

U M

M

M

Herontwikkeling Schoollocatie Dammerich en omgeving Woningbouwontwikkeling Hogeweg – Keerberg (*)

(*)

2.2 Economie Planontwikkeling bedrijventerrein Lindelaufer Gewande fase III Nieuwe activiteiten/projecten vanaf 2011 2.1 Wonen Digitalisering bestemmingsplannen inclusief herziening. Meerjarig budget via reserve overloop.

€ 48.000

- Opstellen structuurvisie / nieuwe grondexploitatieverordening

-

- Herziening en digitalisering bestemmingsplan buitengebied

-

- Herziening en digitalisering bestemmingsplan Ubachsberg

-

I

V U U M

M

- Herziening en digitalisering bestemmingsplan Klimmen / Ransdaal

-

I

V U U M

M

- Herziening en digitalisering bestemmingsplan Voerendaal / Kunrade

-

29

I

V U

U




2011 2011 2011 2011 2012 2013 2014 1e 2e 3e 4e kw kw kw kw

2.2 Economie Geen nieuwe initiatieven voorzien.


Jaarrekening 2009


Begroting 2011

Begroting 2012

Begroting 2013

Begroting 2014

Directe lasten

436.706

222.442

159.869

159.131

163.276

162.511

Kapitaallasten

274.754

198.257

55.143

55.369

55.594

55.819

Indirecte kosten

886.000

886.000

886.000

886.000

886.000

886.000

1.027.964

555.151

365.954

370.141

374.404

378.737

-569.496

-751.558

-735.085

-730.359

-730.466

-725.593

43.966

86.125

-70.580

-60.568

-78.317

-24.317

-525.530

-665.433

-805.665

-790.927

-808.783

-749.910

Directe baten Saldo exclusief reserves Totaal reserves Resultaat na bestemming

Analyse verschil in directe lasten en – baten tussen de bijgestelde begroting 2010 en begroting 2011. Lasten: In 2010 is sprake van enkele incidentele lasten voor een totaal bedrag van € 33.000 (planschade uitkering en adviezen planontwikkeling Dammerich). Lagere kosten voor actualiseren bestemmingsplannen (€ 20.000). Baten: In 2010 is sprake van een incidentele baten van € 40.000 (bijdrage in kosten planontwikkelingen).en € 153.000 voor geraamde opbrengsten grondverkopen (groenstroken plus locatie Clermontstraat).

Trends en ontwikkelingen die aanleiding zijn het gemeentelijk beleid aan te passen 2.1 Wonen - Nieuwe Wet Ruimtelijke Ordening

- Op 1 juli 2008 heeft de nieuwe WRO ingang gevonden. - Intergemeentelijke structuurvisie Parkstad Limburg: Eind 2009 is door alle Parkstadgemeenten de intergemeentelijke structuurvisie Parkstad Limburg vastgesteld. Deze intergemeentelijke structuurvisie dient op lokaal niveau doorvertaald te worden en zal moeten vastgelegd worden in lokale ruimtelijke planvormen. - Structuurvisie: Op basis van art. 2.1. van de nWro is de gemeenteraad verplicht een of meer (gebiedsdekkende) structuurvisies vast te stellen. Daarnaast kunnen voor bepaalde aspecten van beleid (natuur, archeologie, externe veiligheid, verkeer en vervoer en dergelijke) sectorale of specifieke structuurvisies worden gemaakt die naast

30


Trends en ontwikkelingen die aanleiding zijn het gemeentelijk beleid aan te passen de algemene structuurvisie gelden. In de 2ehelft van 2011 volgt lokale structuurvisie. - Bestemmingsplannen: Bestemmingsplannen moeten binnen een periode van 10 jaar, gerekend vanaf de datum van vaststelling van het bestemmingsplan, opnieuw worden vastgesteld. Doen gemeenten dit niet dan wordt niet enkel aan de wetgeving ter zake voldaan doch kunnen zij ook geen legesrechten meer heffen voor verleende diensten verband houdend met het desbetreffende bestemmingsplan. Digitalisering van bestemmingsplannen wordt verplicht. Voor de actualisatie en digitalisering van oudere bestemmingsplannen geldt een overgangstermijn van 5 jaar. M.a.w., vóór 1 juli 2013 dienen alle bestemmingsplannen ouder dan 10 jaar te zijn geactualiseerd. Dit geldt i.c. voor de bestemmingsplannen buitengebied, Klimmen/Ransdaal en Ubachsberg. - Transformatieopgave 2008 - 2020

- Vanwege de demografische ontwikkelingen en de veranderende kwalitatieve vraag hebben de parkstadgemeenten afspraken gemaakt om te komen tot een gemeenschappelijke visie ten aanzien van de herstructurering van de woningmarkt. Het doel hiervan is om in Parkstad te bouwen aan een evenwichtige woningmarkt voor de huidige en toekomstige bewoners alsmede het verbeteren van de woonomgeving. In 2009 is in deze een eerste start gemaakt met het formuleren en concretiseren van de transformatieopgave, hetgeen in 2011 afgerond wordt. De resultaten hiervan dienen vertaald te worden in een lokale woningbouwprogrammering c.q. lokaal volkshuisvestingsplan welk medio 2011 aan de raad wordt aangeboden.

2.2 Economie - Retail en bedrijventerreinen

- De actualisatie van het regionaal retailbeleid alsmede de planvorming rondom het herstructureren van bedrijventerreinen inclusief het ontwikkelen van nieuwe bedrijventerreinen op regionaal niveau leidt niet direct tot aanpassing van het lokale beleid.

Dit zijn de risico's die wij daarbij lopen 2.1 Wonen - Kernplan II Op grond van de verworven grondpositie ter plaatse, is er sprake van een ontwikkelingen afzetrisico. (zie risicoparagraaf van de paragraaf grondbeleid) - Schoollocaties Dammerich en Kunrade Financieel ontwikkelingsrisico's vanwege de financiële claim die op desbetreffende gronden rust plus de in 2009 gedane aankoop van het pand Raadhuisplein 3. (zie risicoparagraaf van de paragraaf grondbeleid) - Overige lopende activiteiten/projecten 2009 Mogelijke financiële ontwikkelingsrisico's zijn nagenoeg via exploitatieovereenkomsten reeds afgedekt. Daarnaast kunnen zich bij de lopende projecten procedurele risico's voordoen op het gebied van ruimtelijke ordening dan wel op het gebied van het verlenen van de bouwvergunningen.

31


Dit zijn de risico's die wij daarbij lopen - Actualiseren van de bestemmingsplannen Het actualiseren van de bestemmingsplannen is omgeven door procedurele risico's. Indien de bestemmingsplannen niet tijdig geactualiseerd zijn, dan kan de gemeente geen bouwleges innen. Op basis van de voorliggende planning levert dit vooralsnog geen problemen op. 2.2 Economie - Planonwikkeling Lindelaufer Gewande III Voor wat betreft de planontwikkeling Lindelaufer Gewande III wordt uitgegaan van een budgettair-neutrale ontwikkeling voor de gemeente Voerendaal.

Thema's

2.1 Wonen

Beleidskaders



Ruimtelijk: Structuurvisie Parkstad

2009

Structuurvisie Voerendaal

2011

Bestemmingsplannen

2011 - 2013

Grondnota

2002

2010

Verordening commissie ruimtelijke kwaliteit

2002

Welstandsnota

2004

2011

Erfgoedverordening

2004

2011

Verordening naamgeving en nummering (adressen)

2004

Bouwverordening

2010

2011

2011

Volkshuisvestelijk:

2.2 Economie

Regionale woonvisie

2006

Regionale Woningbouwprogrammering

2007

2011

Lokale woningbouwprogrammering / volkshuisvestingsplan

1998

2011

Prestatieafspraken

2008

2011

Programma Werklocaties Limburg 2020

2009

Herstructureringsprogramma bedrijventerreinen

2010

Retailvisie Parkstad Limburg 2010 2020

32

2010

Gemeente Voerendaal, programmabegroting 2011-2014 De Programma's - 'Natuurlijk genieten'

2.3

'Natuurlijk genieten'


de heer. drs. ing. P.J.J. Verbraak de heer. drs. J.M.F. Kool de heer. P.H. Luijten

33


Centrale doelstelling Het leveren van een belangrijke bijdrage aan het woon- en leefklimaat van de inwoners van Voerendaal en aan de uitstraling van Parkstad Limburg. Het ondersteunen van de lokale economie, door: - instandhouding van het karakter en de kwaliteit van het cultuurlandschap; - verdere ontwikkeling van de recreatieve en toeristische functie van Voerendaal, passend bij het karakter en de kwaliteit van het buitengebied. Deze ontwikkeling betreft daarom de meer “rustige” vormen van recreatie en toerisme. Tevens heeft de gemeente een autonome verantwoordelijkheid voor natuur en landschap.

Dit willen wij bereiken (ambities maatschappelijke effecten) 3.1 Natuur en landschap (Natuur- en landschapsvisie) - Het karakteristieke, open cultuurlandschap blijft behouden en kent een goede balans tussen natuur, (economisch) gebruik en recreatie. - Er is sprake van terugdringing van het verlies aan biodiversiteit. - Er is sprake van natuurontwikkeling. - Actieve betrokkenheid van bewoners, bezoekers en bedrijven bij het landschap. 3.2 Toerisme en recreatie (V.A.A.R.T en Natuur- en landschapsvisie) - Voerendaal heeft in toenemende mate naamsbekendheid als kwalitatieve toeristisch-recreatieve gemeente. - De toeristisch-recreatieve ondernemers innoveren en voeren in toenemende mate een gezamenlijke communicatieen marketingstrategie. - Er is in toenemende mate sprake van verbrede landbouw.


2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

3.1 Natuur en landschap 3.2 Toerisme en recreatie Realisaties: Aantal wandel- en fietsroutes

18

19

20

21

22

23

24

Voor de beleidsvelden van dit programma is het moeilijk om geschikte indicatoren te benoemen, t.w. indicatoren die objectief meetbaar zijn èn waarop de raad kan sturen. In 2011 gaan wij op zoek naar indicatoren die passend zijn en objectieve meetinstrumentaria en -bronnen daarvoor. Zo willen wij nagaan of het mogelijk is de Parkstad-monitor hiervoor uit breiden. Zodra een en ander concreet is uitgewerkt zullen wij de raad hierover informeren.

34



Raming lasten / baten 2011

2011 2011 2011 2011 2012 2013 2014 1e 2e 3e 4e kw kw kw kw

Lopende activiteiten/projecten van 2010 en vroeger 3.1 Natuur en landschap 3.2 Toerisme en recreatie Nieuwe activiteiten/projecten vanaf 2011 3.1 Natuur en landschap 1. Cortenbacherveld - uitvoering inrichtingsplan

- V

V

U

U

U

Voor het project Cortenbacherveld is een afzonderlijke projectraming van kosten en baten. De uitvoering van dit project is uitgesmeerd over 2011 en 2012. Voor de uitgaven en verwachte inkomsten (cofinanciering en subsidies) wordt verwezen naar het raadsvoorstel inrichtingsplan Cortenbacherveld (februari 2010). Naar verwachting kan het project budgettairneutraal worden uitgevoerd.

2. Gebiedsontwikkeling Historisch Landschapspark / Groene cluster uitvoeringsprogramma toerisme Parkstad - aanbieding plan aan raad

U

- voorbereiding uitvoering

Exploitatie budget

V

V

V

V

U

U

U

- Corio Glana bijdrage projectbureau

Exploitatie budget

V

V

V

V

U

U

U

p.m. V

V

V

V

U

U

U

- Corio Glana uitvoering

Voor het project Corio Glana zijn nog geen exacte kosten bekend. Uitgangspunt is dat een belangrijke cofinanciering door Provincie, Waterschap en Parkstad Limburg wordt geleverd. T.z.t. volgt hiervoor een separaat raadsvoorstel.

3. Gebiedsontwikkeling Land van Kalk / Groene cluster uitvoeringsprogramma toerisme Parkstad - aanbieding plan aan raad - voorbereiding uitvoering

U Exploitatie budget

V

V

V

V

U

4. Landherinrichting Ransdalerveld - wandelverbinding Karstraat-Oude Akerweg

Exploitatie budget

V

V

U

U

- wandelverbinding Scheumerbeek

Exploitatie budget

V

V

U

U

V

V

V

V

U

U

- WML project Craubeek

p.m.

5. Landherinrichtingprojecten Centraal Plateau en Mergelland Oost - Afwikkeling landherinrichtingsprojecten

p.m.

6. Algemeen - Koppeling beheer-beleid

Exploitatie budget

U

U

U

U

- Soortenbescherming

Exploitatie budget

U

U

U

U

35

U

U

U



Raming lasten / baten 2011

2011 2011 2011 2011 2012 2013 2014 1e 2e 3e 4e kw kw kw kw

3.2 Toerisme en recreatie 1. Routestructuren - Marketing wandelpaden

uit reserve overloop

V

V

U

U

- Ontwikkeling en marketing routestructuren

Exploitatie budget

U

U

U

U

U

U

U

Exploitatie budget

V

V

V

V

U

U

U

U

U

U

U

U

U

U

2. Cultuurhistorie - Deelname regionaal project Via Belgica / EU-VIAE

3. Promotie Voerendaal als toeristisch-recreatieve gemeente - Uitvoeren van het toeristisch-recreatief communicatieen marketingplan

Exploitatie budget


Jaarrekening 2009


Begroting 2011

Begroting 2012

Begroting 2013

Begroting 2014

Directe lasten

240.309

250.801

193.088

172.052

172.058

172.064

Kapitaallasten

2.739

2.739

2.739

2.739

2.739

2.739

357.000

357.000

357.000

357.000

357.000

357.000

617

1.400

1.400

1.400

1.400

1.400

-599.431

-609.140

-551.427

-530.391

-530.397

-530.403

0

-15.750

0

-20.000

0

0

-599.431

-624.890

-551.427

-550.391

-530.397

-530.403

Indirecte kosten Directe baten Saldo exclusief reserves Totaal reserves Resultaat na bestemming

Analyse verschil in directe lasten en – baten tussen de bijgestelde begroting 2010 en begroting 2011. Lasten: In 2010 is sprake van enkele incidentele lasten voor een totaal bedrag van € 80.000 (renovatie wandelpaden). Bijstelling ramingen Parkstad archeoloog (€ 5.000) en onderhoud kleine landschapselementen (€ 13.000).

Trends en ontwikkelingen die aanleiding zijn het gemeentelijk beleid aan te passen 3.1 Natuur en landschap - Natura 2000

- Na vaststelling van de Natura-2000 beheerplannen zullen nieuwe ontwikkelingen moeten worden getoetst aan deze beheerplannen.

36


Dit zijn de risico's die wij daarbij lopen 3.1 Natuur en landschap - Eindafrekening landherinrichtingsprojecten In 2011 wordt de financiële afrekening van de landherinrichtingsprojecten Centraal Plateau en Mergelland Oost verwacht. Met de eigenaren en belanghebbenden zal dan een afrekening plaatsvinden van de grondruilingen en de gerealiseerde (materiële) zaken, minus de verkregen (rijks-)subsidies. Gemeente Voerendaal heeft sinds 2008 middelen in de begroting opgenomen voor realisering van de lijnvormige landschapselementen, de wegbermen en de recreatieve voorzieningen. Deze middelen zijn destijds op basis van de toen beschikbare gegevens ingeschat. Niet bekend is, of deze toereikend zullen zijn. - Op grond van de beperkte financiële middelen en het geringe grondbezit van de gemeente zijn projecten in het landschap alleen mogelijk met medewerking van derden. Dit houdt in, dat de gemeente met name op de termijnen van uitvoering weinig invloed heeft. 3.2 Toerisme en recreatie - Draagvlak ondernemers Er is een risico dat onvoldoende draagvlak en medewerking van de zijde van ondernemers blijkt (ontwikkelen van een gezamenlijk toeristisch-recreatief communicatieen marketingplan; deelname in de gebiedsontwikkelingen). In dat geval zal een effectieve en eenduidige promotie van Voerendaal niet mogelijk zijn. De inspanning van de gemeente zal zich dan richten op het instandhouden en versterken van de aantrekkelijkheid van het gebied voor de recreant (landschappelijke kwaliteit, routestructuren en voorzieningen). Zonodig zullen ondernemers van buitenaf worden aangetrokken. 3.3 Algemeen - Wij onderzoeken een andere systematiek in de begroting voor de dekking van projecten van dit programma. Dit op grond van de beperkte invloed op de termijnen van uitvoering. Wij verwachten bij de voorjaarsrapportage 2011 met een nader voorstel te komen.

Thema's

Beleidskaders

3.1 Natuur en landschap

Natuur- en landschapsvisie

2008

Visie Cortenbacherveld incl. inrichtingsplan

2010

Structuurvisie Parkstad Limburg 3.2 Toerisme en recreatie


Zie programma 2

V.A.A.R.T.

2009

Nota Verblijven in Voerendaal

2008

Nota agrotoerisme

2009

Toeristisch-recreatief communicatieen marketingplan

2009

Kadernotitie Archeologisch landschapspark

2008

Uitvoeringsprogramma Beleefbaar maken Romeins verleden

2009

Strategische Visie op het Toerisme Parkstad Limburg

2009

Uitvoeringsprogramma Toerisme Parkstad Limburg

37

2008



Thema's

Beleidskaders



Convenant VVV Zuid-Limburg en lokale overheden inzake het Routepunt Zuid-Limburg

2006

2011

Convenant VVV Zuid-Limburg

2009

38

Gemeente Voerendaal, programmabegroting 2011-2014 De Programma's - 'Leven en welzijn koesteren'

2.4

'Leven en welzijn koesteren'


de heer. P.J.E. Leunissen en de heer drs. ing. P.J.J. Verbraak de heer. W.C.M. Coumans mevrouw S.L.C.M. de Gijsel

39


Centrale doelstelling Op grond van de Visie 2018 (“de gemeente Voerendaal dient zich te richten op het versterken van de leefbaarheid in de kernen met respect voor het landelijk gebied, waarbij de inwoners centraal staan”), betreft de hoofddoelstelling van het programma 'leven en welzijn koesteren': het kunnen bieden van een breed en vraaggericht aanbod van activiteiten, voorzieningen en zorg waardoor de inwoners van de gemeente Voerendaal zo lang mogelijk in de vertrouwde omgeving maatschappelijk kunnen blijven participeren. De rol van de gemeente is hierbij ondersteunend en randvoorwaarden scheppend. Deze rol wordt op onderstaande thema's vervuld en nader geconcretiseerd.

Dit willen wij bereiken (ambities maatschappelijke effecten) 4.1 Leefbaarheid kernen - Door middel van een civil society scan wordt een zogenaamde sociale foto van een kern gemaakt oftewel een dwarsdoorsnede van behoeften van inwoners op het sociale domein. In gesprekken met betrokkenen wordt gevraagd wat zij zelf of inwoners van de betreffende kern kunnen bijdragen om de leefbaarheid te verbeteren met als doel dat de activering vanuit de kern wordt vergroot. Op deze wijze wordt de leefbaarheid van een kern versterkt. 4.2 Accommodaties - In elke kern een op de lokale behoefte afgestemde accommodaties (sport, welzijn). 4.3 Jeugd en jongeren - Een breed op elkaar afgestemd aanbod van schoolse, voorschoolse en buitenschoolse voorzieningen, die met elkaar samenwerken om kinderen optimale ontwikkelingsmogelijkheden te bieden op het gebied van cognitieve, sociale en motorische vaardigheden. In deze afstemming van voorzieningen wordt ook aandacht besteed aan de aspecten kunst, cultuur en sport. - Een Centrum voor Jeugd en Gezin waar ouders en kinderen terecht kunnen met vragen over opgroeien en opvoeden en waar de hulpverlenende instanties samenwerken om de zorg adequaat op elkaar af te stemmen. - Professioneel en toegankelijk en bereikbaar peuterspeelzaalwerk voor alle 2 en 3 jarigen in de gemeente. - De leefbaarheid voor jong en oud in de kernen verbeteren. - De participatie van jongeren in de Voerendaalse samenleving vergroten. 4.4 Zorg - In 2011 en volgende jaren volledig focussen op de 'kanteling' van de Wmo, verschuiving van formele zorg naar informele zorg, van individuele voorzieningen naar collectieve en algemene voorzieningen teneinde zodoende de uitvoering van de Wmo betaalbaar te houden. - De Voerendaalse burgers in staat stellen zich optimaal te ontplooien en te laten deelnemen aan het maatschappelijke leven. 4.5 Arbeidsmarktbeleid - De Voerendaalse burgers in staat stellen om zich optimaal te ontplooien en te ontwikkelen richting maatschappelijke zelfstandigheid. - Afname aantal bijstandsgerechtigden door middel van toeleiding naar betaald werk, vrijwilligerswerk dan wel anderszins. - Realiseren van stage- en werkervaringsplekken binnen de gemeente Voerendaal en gesubsidieerde instellingen en organisaties 4.6 Verenigingsleven - De Voerendaalse burgers laten participeren in het (lokale) maatschappelijke en culturele leven. - Subsidiebeleid als instrument voor handhaving en bevordering sociale cohesie en participatie. - Verenigingen stimuleren en faciliteren bij het uitvoeren van (nieuwe) initiatieven en activiteiten. - Ondersteuning (nieuwe) evenementen.

40



2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Aangezien het niet mogelijk was te sturen op de prestatie-indicatoren die waren opgenomen in de voorgaande programmabegrotingen, is besloten deze niet op te nemen in de huidige begroting. In het voorjaar van 2011 zullen samen met de raad 'zinvolle en meetbare' prestatie-indicatoren geformuleerd worden.



2011 2011 2011 2011 2012 2013 2014 1e 2e 3e 4e kw kw kw kw

Activiteiten/projecten van 2011 4.1 Leefbaarheid kernen Uitvoeren Civil Society Scab Ransdaal

V

U

U

E

4.2 Accommodaties Aanpak gemeenschapsvoorziening Kunrade conform coalitieprogramma

p.m.

V

U

U

U

U

U

U

Herhuisvesting bibliotheek Voerendaal

p.m.

V

V

V

V

U

U

U

Mogelijke maatregelen gemeenschapsaccommodatie Ransdaal naar aanleiding van de Civil Society Scan

U

4.3 Jeugd en jongeren Opstellen en implementatie jongerenwerk

Exploitatie budget

V

U

U

E

Doorontwikkelen professionalisering peuterspeelzaalwerk

Exploitatie budget

U

U

U

U

U

U

U

Doorontwikkelen Centrum voor jeugd en gezin

Exploitatie budget

U

U

U

U

U

U

U

Lokaal educatieve agenda : nieuw afspraken kader (regionaal en lokaal)

Exploitatie budget

V

V

V

U

U

Exploitatie budget

U

U

U

U

U

U

U

U

U

U

4.4 Zorg Doorontwikkelen Wmo-loket Opstellen beleidsplan Wmo 2012- 2015

V

V

V

V

Uitvoeringsplan Wmo 2011

Exploitatie budget

U

U

U

U

Implementatie armoedebeleid

Exploitatie budget

V

U

U

U

Lokale nota volksgezondheidsbeleid 2012-2015

Exploitatie budget

V

V

V

V

U

U

U

V

V

U

U

U

V

V

U

U

U

4.5 Arbeidsmarktbeleid Uitvoeren arbeidsmarktbeleid (maatschappelijke banen, stageplekken en werkervaringsplekken enz.) ook gerelateerd aan Wmo. 4.6 Verenigingsleven Opstellen en invoeren van het nieuwe subsidiebeleid

Exploitatie budget

41

V

V



Raming lasten / baten Exploitatie budget

Herpositionering bibliotheekwerk Versterking verenigingsleven

2011 2011 2011 2011 2012 2013 2014 1e 2e 3e 4e kw kw kw kw V

V

V

V

V U V U V U V U

U

U

U

U

U

U


Jaarrekening 2009


Directe lasten

9.273.711

10.184.513

9.433.016

9.458.822

9.494.413

9.537.105

Kapitaallasten

1.091.261

1.136.976

1.006.477

975.861

962.236

931.778

776.639

792.000

792.000

792.000

792.000

792.000

5.353.999

5.556.002

4.974.229

4.975.971

4.982.071

4.988.071

-5.787.612

-6.557.487

-6.257.264

-6.250.712

-6.266.578

-6.272.812

-201.346

720.222

202.842

195.342

195.342

195.342

-5.988.958

-5.837.265

-6.054.422

-6.055.370

-6.071.236

-6.077.470


Begroting 2011

Begroting 2012

Begroting 2013

Begroting 2014

Analyse verschil in directe lasten en – baten tussen de bijgestelde begroting 2010 en begroting 2011. Lasten: In 2010 is sprake van enkele incidentele lasten voor een totaal bedrag van € 590.000 (het betreft waterspeelplaats Cortemich, afrekening 2009 Kompas, afrekening Bbz 2007, moelejaan pilot, en professionalisering peuterspeelzaal). Neerwaartse bijstelling raming bedrijfsvoering Kompas (€ 60.000) Structureel lagere stortingen in onderhoudsvoorziening gemeentelijke gebouwen € 37.000. Doorgevoerde bezuinigingen bij het samenstellen van de begroting 2011 voor een totaal bedrag van € 54.000 (dit betreft o.a. WMO vervoer, woningaanpassingen,) Lagere kosten keuring Argonaut, vaststelling participatiebudget, lagere uitgaven Wwb-i deel (€ 80.000) Budget opgevoerd voor jeugd en jongerenwerk (€ 52.000 overgeheveld vanuit salariskosten), uitvoering wetgeving Oké (€ 41.000) Baten: In 2010 is sprake van een incidentele baten van totaal € 575.000 (afrekening Bbz 2007, binnenklimaat scholen en pilot pilotgelden Moelejaan). De inkomsten eigen bijdrage huishoudelijke zorg zijn structureel verhoogd (€ 50.000). De rijksbijdragen voor participatie en Wwb-i zijn verlaagd met totaal € 85.000.

42


Trends en ontwikkelingen die aanleiding zijn het gemeentelijk beleid aan te passen 4.1 Leefbaarheid kernen - Demografische ontwikkelingen

- Door demografische ontwikkelingen neemt de druk op de draagkracht van de samenleving toe.

4.2 Accommodaties - Ontgroening en vergrijzing

- Demografische ontwikkelingen zoals ontgroening en vergrijzing hebben mogelijk (ingrijpende) gevolgen ten aanzien van de sociale cohesie en de leefbaarheid in de kernen en het overeind houden van maatschappelijke voorzieningen.

4.3 Jeugd en jongeren - Centrum voor Jeugd en Gezin

- Rijksopdracht: in 2011 moet iedere gemeente een Centrum voor Jeugd en Gezin hebben gerealiseerd.

- Probleemjongeren en gezinnen

- Gemeente krijgt in toenemende mate verantwoordelijkheid sluitende afspraken tussen de verschillende hulpverlenende instellingen tot stand te brengen (decentralisering: mogelijke overheveling van jeugdzorg naar gemeenten).

- Peuterspeelzaalwerk

- Augustus 2010 is Oké wetgeving gestart met als opdracht professionalisering van het peuterspeelzaalwerk.

4.4 Zorg - Overheveling van AWBZ-functies naar de Wmo

- Overheveling van AWBZ-functies naar de Wmo hetgeen (regionale) samenwerking vraagt om e.e.a. lokaal effectief en efficiënt te kunnen inbedden.

- Verdwijnen van AWBZ-voorzieningen

- Verdwijnen van AWBZ-voorzieningen waarvoor ter vervanging een beroep op voorzieningen van de gemeente wordt gedaan.

- Kanteling Wmo

- Mede door rijksbezuinigingen en de verdere afbouw van de AWBZ komt de focus meer te liggen op wat mensen zelf kunnen of wat hun omgeving kan betekenen m.b.t. hun zorgvraag. Dit vraagt een andere uitvoering van de Wmo binnen de gemeente.

4.5 Arbeidsmarktbeleid - Uitkeringsgerechtigden

- Toename aantal uitkeringsgerechtigden door economische recessie.

4.6 Verenigingsleven - Demografische ontwikkelingen

- Meer ouderen en minder jeugd

- Wet- en regelgeving

- Er wordt steeds meer deskundigheid gevraagd van het bestuurlijke kader

- Subsidieverordening

- Huidige subsidieverordening sluit niet meer aan bij actuele situatie.

43


Dit zijn de risico's die wij daarbij lopen 4.1 Leefbaarheid kernen - Civil Society Scan (CSS) Door het interactieve proces dat bij de uitvoering van de scan wordt gehanteerd, worden mogelijk bij de inwoners verwachtingen gewekt t.a.v. doorlooptijden waaraan de gemeente wellicht niet kan voldoen. - Middelen Voorafgaand aan de CSS kan niet worden ingeschat welke middelen zijn gemoeid met de uitvoering van de maatregelen. Het risico bestaat dat e.e.a. begrotingstechnisch niet of slechts gedeeltelijk kan worden gerealiseerd. 4.2 Accommodaties - De vraag dan wel behoeften van verenigingen wijzigen waardoor de (gemeenschaps-) accommodaties niet meer voldoen. 4.3 Jeugd- en jongeren - Jongerenwerk De kwaliteit van de uitvoering van een plan van aanpak aangaande het jongerenwerk is sterk afhankelijk van de individuele jongerenwerker die aan de gemeente wordt toegewezen. 4.4 Zorg - Wmo De verstrekking van voorzieningen Wmo is vraagafhankelijk en dus een open-eind-regeling. Het risico bestaat dat het budget niet toereikend is. Daarnaast is een stijging van de vraag naar ondersteunende diensten door de demografische ontwikkelingen (vergrijzing) en de extramuralisering (meer zorgbehoevende ouderen) voor de hand liggend en reeds merkbaar. 4.5 Arbeidsmarktbeleid - De gemeente Voerendaal kan lokaal zeker haar steentje bijdragen ten behoeve van het tegengaan van instroom en het bevorderen van uitstroom (naar betaald werk dan wel vrijwilligerswerk), dit wordt echter ook sterk bepaald door de landelijke en regionale economische situatie. - Wwb Het van het Rijk te ontvangen budget voor het Inkomensdeel Wwb (budget voor betaling van bijstandsuitkering) is onvoldoende om de lasten te dekken. Het risico bedraagt maximaal 10% van het te ontvangen inkomensdeel Wwb. Dit betekent dat bij verhoging van het rijksbudget voor het inkomensdeel als gevolg van toename van het aantal Wwb-cliënten, het risico van de gemeente toeneemt. - WSW Plaatsing van mensen met een WSW-indicatie die op de wachtlijst staan, is afhankelijk van de taakstelling en het budget dat het rijk beschikbaar stelt.

44


Beleidskaders



4.1 Leefbaarheid kernen

Visie 2018

2006

4.2 Accommodaties

Kadernota accommodatiebeleid

2005

4.3 Jeugd en jongeren

Evaluatienota jongerenwerk

2009

Uitgangspuntennota centrum voor jeugd en gezin

2010

Regionaal visiedocument centrum voor jeugd en gezin

2009

Verordening peuterspeelzaalwerk

2005

Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs

2007

Regionale educatieve agenda

2006

Beleidsnota maatschappelijke ondersteuning 2008 – 2011

2008

Verordening individuele voorzieningen Wmo

2009

Besluit voorzieningen Wmo

2010

Nota Gezondheidsbeleid

2008

Meerjarenbeleidsplan Kompas

2010

Armoedebeleid Kompas

2006

2011

Subsidieverordening

2005

2011

4.4 Zorg

4.5 Arbeidsmarktbeleid 4.6 Verenigingsleven

45

Actualisatie 2011

2011 2011

2011

Gemeente Voerendaal, programmabegroting 2011-2014 De Paragrafen - De Paragrafen

3

De Paragrafen

46

Gemeente Voerendaal, programmabegroting 2011-2014 De Paragrafen - Paragraaf bedrijfsvoering

3.1

Paragraaf bedrijfsvoering

Verantwoordelijk Bestuurder: de heer drs. E.A.J. Sprokkel en de heer drs. ing. P.J.J. Verbraak Afdelingshoofd: de heer R.A.J. van Leendert

47


Inleiding Bedrijfsvoering bestaat traditioneel uit de onderdelen informatievoorziening en automatisering, communicatie, financiën, organisatie en personeel, facilitaire dienstverlening en juridische kwaliteitszorg. De traditionele bedrijfsvoering was intern gericht. Aan overheden worden tegenwoordig meer eisen gesteld. De burger verwacht van de gemeente dat deze rechtmatig handelt en betrouwbaar, transparant, doelmatig, doeltreffend en responsief is. Daaruit vloeien criteria voort voor de wijze waarop aan de bedrijfsvoering invulling wordt gegeven. De aard en vorm van bedrijfsvoering worden nu meer bepaald door van 'buiten naar binnen' te kijken. Het welslagen van de programma's is in belangrijke mate afhankelijk van de kwaliteit van de bedrijfsvoering. Bovendien is de bedrijfsvoering bij een externe gerichtheid van de gemeente zichtbaar geworden voor de burgers en daarmee een factor voor het imago van de gemeente. Voor de raad is inzicht in de kwaliteit van de bedrijfsvoering daarmee van groot belang. De paragraaf bedrijfsvoering geeft op hoofdlijnen inzicht in de ontwikkelingen en ambities van de diverse activiteiten en de doelen en voornemens in het komende begrotingsjaar. De volgende onderwerpen worden hierna behandeld: ●

Communicatie.

●

Facilitaire dienstverlening.

●

Handhaving.

●

Informatievoorziening en automatisering.

●

Juridische zaken.

●

Onderzoeken doelmatigheid en doeltreffendheid.

●

Openbare orde en veiligheid.

●

Personeel en organisatie.

●

Planning en control.

●

Rechtmatigheid en interne controle.

Onderstaand volgt een samenvatting van de belangrijkste ontwikkelingen-/actiepunten voor 2011. Na deze samenvatting wordt per activiteit meer gedetailleerd ingegaan op de specifieke ontwikkelingen-/ activiteiten. Samenvatting Communicatie Is verantwoordelijk voor een kwalitatieve en eenduidige informatie aan de burger. De informatie heeft betrekking op de algemene beleidsontwikkeling en beleidsinvulling door het bestuur en de organisatie en op algemene zaken die voor de burger van Voerendaal en/of het imago van Voerendaal van belang zijn. De communicatie wordt ingevuld door persoonlijke presentatie, de reguliere media als internet en krant en door een in eigen beheer gemaakt Magazine. Facilitaire dienstverlening Naast de regulier interne dienstverlening staan volgend jaar de activiteiten op het gebied van DIV (Documentaire Informatie Voorziening) centraal. Nadat in 2010 alle randvoorwaarden om te komen tot een Document Management Systeem (DMS) zijn ingevuld, wordt in 2011 het systeem in de organisatie geïmplementeerd. Als gevolg van deze introductie zullen een groot aantal werkprocessen gestandaardiseerd worden en wordt het mogelijk om met behulp van het systeem de voortgang van activiteiten te volgen. Als gevolg van het werken met dit systeem wordt vervolgens het archiveren van stukken gestructureerd waardoor dossiervorming en het toegankelijk maken van informatie ook geborgd is. Wij werken met een bestand systeem dat door een groot aantal andere partijen succesvol gebruikt wordt. 48


Handhaving Op dit moment is deze activiteit gebaseerd op het zogenaamde “piepsysteem”. Om de handhaving op het wettelijk vereiste niveau te kunnen uitvoeren, is aanvulling van de beoogde capaciteit nodig. Dit is in de begroting verwerkt. Met betrekking tot het door de raad gewenste niveau van handhaven en de daaraan verbonden consequenties zal in de december vergadering, op basis van de nota Handhaven, een beslissing genomen worden. Informatievoorziening en automatisering Als gevolg van de wens van de overheid om kwalitatief, snel en volledig op vragen van de burger te antwoorden en op basis van het feit dat regelmatig om gedetailleerde informatie gevraagd wordt, komen er een groot aantal projecten op de gemeente af. Deelname aan een en ander of invulling van de vraag wordt door de Rijksoverheid dwingend opgelegd. De projecten hebben vooral betrekking op het inrichten en vullen van centrale databases die door meerdere gebruikers benut kunnen worden en waarbij de onderlinge relaties tussen de databases vast gedefiniëerd zijn. Deze ontwikkeling vraagt enorm veel tijd en aandacht van deze discipline. Verder wordt vanuit deze discipline de implementatie van het Document Management Systeem ondersteund omdat dit systeem direct communiceert met andere geautomatiseerde toepassingen binnen de gemeente (bijv. KCC). Als laatste belangrijke activiteit staat een verdergaande samenwerking op het gebied van “hardware” binnen de Parkstad gemeenten op de agenda. Juridische ondersteuning Naast de reguliere activiteiten wordt in het komende jaar veel tijd besteed aan het correct invullen van juridische randvoorwaarden bij de implementatie van het nieuwe DMS systeem en de daarbij behorende werkwijzen. De juridische borging van nieuwe wetgeving vraagt in 2011 extra aandacht (bijv. WABO). Openbare orde en veiligheid In de afgelopen periode is het fenomeen “Veiligheidsregio” geïntroduceerd. Het gevolg daarvan is dat zaken als brandweer, geneeskundige hulpverlening, rampenbestrijding, politie en crisisbeheersing niet meer op lokaal niveau maar op regionaal niveau georganiseerd worden. Deze aanpak zou de kwaliteit van de dienstverlening moeten versterken en de efficiëntie en de betaalbaarheid van een en ander moeten borgen. Als belanghebbende in de Veiligheidsregio zal dit van ons in de komende periode veel aandacht vragen. Personeel en Organisatie Voor het eind van dit jaar vindt besluitvorming plaats met betrekking tot de inrichting van de ambtelijke organisatie. Daarbij is ook gekeken naar de minimale bezetting om de basistaken uit te kunnen voeren. Op basis van deze analyse is het budget bepaald. Met ingang van 2011 zullen wij de diverse componenten van de post “Personeelskosten” inzichtelijk maken. Met betrekking tot het extra budget van € 200.000 is bepaald wat er, op basis van de huidige inzichten, nodig is om de diverse incidentele zaken nog op te lossen. Het restant budget wordt niet benut. Planning en control De planning van de activiteiten die er toe moeten leiden dat raad, college en organisatie de begroting en de jaarrekening vaststellen en de momenten waarop men verder geïnformeerd wordt met betrekking tot nieuwe ontwikkelingen en de voortgang van reguliere activiteiten.

49


Wat kost de bedrijfsvoering (in euro´s) Paragraaf Bedrijfsvoering

Jaarrekening 2009


Begroting 2011

Begroting 2012

Begroting 2013

Begroting 2014

Directe lasten

1.435.688

2.495.289

2.031.530

2.136.826

1.994.253

2.069.824

Kapitaallasten

15.650

15.650

2.515

2.515

2.515

2.515

2.008.460

2.305.739

1.880.901

2.029.124

2.088.998

2.184.925

12.964.107

13.489.667

13.608.206

13.370.703

13.142.603

12.979.894

9.504.309

8.672.989

9.693.260

9.202.238

9.056.837

8.722.630

-13.944.235

254.288

34.082

34.082

34.082

34.082

-4.439.926

8.927.277

9.727.342

9.236.320

9.090.919

8.756.712


Analyse verschil in directe lasten en – baten tussen de bijgestelde begroting 2010 en begroting 2011. Lasten: In 2010 is sprake van enkele incidentele lasten voor een totaal bedrag van € 167.000 (inhuur externe expertise, vervanging software) Herberekening van de stelposten lasten investeringsprogramma en loon- en prijsstijging resulteren in neerwaartse bijstelling van totaal € 305.000. Baten: Er zijn hogere ramingen opgenomen voor algemene uitkering, ozb en renteresultaat voor totaal € 95.000. Opgemerkt wordt nog dat voor de algemene uitkering een meerjarig toenemende stelpost rijksbezuinigingen is opgenomen, dit verklaard grotendeels de meerjarige daling van de baten.

Detailinformatie per onderwerp: Communicatie Communicatiemanifest Het communicatiemanifest is een vertaling van de Visie 2018 naar een gestructureerd communicatiebeleid. Het bevat de rode draad, uitgangspunten en (te maken) afspraken voor zowel interne als externe communicatie van de gemeente. Wat is daarbij onze doelstelling? –

we willen dat het gemeentelijk beleid zichtbaar wordt in de uitingen van de gemeente;

–

dat de burger op een duidelijke en transparante manier geïnformeerd wordt met betrekking tot de ontwikkeling en implementatie van het gemeentelijk beleid.

–

dat lopende en nieuwe projecten qua aanpak een herkenbare en vergelijkbare uitstraling hebben (magazine, website, nieuwsbladen etc.);

–

mensen die in Voerendaal wonen en werken zich meer bewust zijn van het unieke karakter van de gemeente;

–

dat de mensen van Voerendaal trots zijn op Voerendaal.

De communicatiestrategie laat de verbinding zien tussen beleid, activiteiten en mensen. Hoe dan ook moet de uitwerking van de communicatiestrategie naadloos aansluiten op het verhaal dat je wilt vertellen, op de inhoud van het beleid. De inhoud blijft het belangrijkst, niet de vorm. De inhoud bepaalt wat je communiceert, waarom, wanneer en naar wie. De communicatielijn zorgt ervoor dat die inhoud in een breder en consequent kader wordt geplaatst. Zéker als dit wordt ondersteund in het gedrag van alle betrokkenen. Het zijn woorden in combinatie met daden, die overtuigen!

50


Het is belangrijk om de doelen die de gemeente (raad en college) zich heeft gesteld ook 'daadwerkelijk' te bereiken. Twee succesfactoren daarin zijn ruimte geven aan elkaar – binnen de organisatie en bestuur, maar ook aan partners – en consequent zijn in woorden en daden. Maar misschien nog wel de belangrijkste voor de interne organisatie: een bewustwording van het belang van communicatie. Wijze van communiceren We streven ernaar om naar de burger te communiceren door toegankelijk, transparant, pro-actief, kleinschalig, herkenbaar, rechtstreeks (en persoonlijk waar dat haalbaar is), professioneel en attent te zijn. We betrekken mensen (waar nodig) in de beleidsvorming, denk hierbij aan de door uw raad vastgestelde nota burgerparticipatie. Intern werken we voortdurend aan de bewustwording van het belang van communicatie en ondersteunen daar waar nodig is, bijvoorbeeld bij projecten. We voeren een pro-actief persbeleid, waarbij de uitgangspunten zijn dat we actief persberichten uitsturen, persmomenten plannen, regulier contact met de pers hebben, bestuurders woordvoerders zijn. Alle contacten met de pers lopen via de communicatieadviseur. Protocol Actieve informatieplicht De Rekenkamercommissie adviseerde om te komen tot het door de raad in november 2007 vastgestelde protocol mede naar aanleiding van een aantal in het verleden geconstateerde hiaten in de informatievoorziening vanuit het college richting gemeenteraad. Door vaststelling van het protocol zijn niet alleen regels en afspraken ter zake geformaliseerd maar wordt vooral de bewustwording om actief te informeren vergroot. Het coalitieakkoord 'Naar een nieuw evenwicht' sluit hierop aan. Het akkoord geeft aan om meer 'samen' met de inwoners te willen realiseren. Voor de organisatie betekent dit duidelijk en tijdig informeren. Voor de inwoners betekent dit ‘meedoen’. Meedoen op bestuurlijk vlak, bij de planvorming en evaluatie van beleid en meedoen op maatschappelijk vlak op kernenniveau bij de uitvoering van een aantal werkzaamheden. Huisstijl Met betrekking tot de huisstijl is het niet gelukt om de eerste komborden in 2010 te vervangen. Dit zal plaatsvinden in het eerste kwartaal van 2011. Het gebruik van huisstijldragers is intern een voortdurend punt van aandacht. Ook extern wordt de huisstijl van de gemeente Voerendaal gekoppeld aan uitingen van verenigingen, ondernemers en stichtingen. Zoals onder andere het uithangen van banieren in de gemeente Voerendaal. Het beleid met betrekking tot banieren wordt in het eerste kwartaal 2011 geëvalueerd. Magazine In 2011 verschijnen er geen vier maar vijf Magazines. Het burgerjaarverslag wordt ondergebracht in een van de Magazines. De inhoud van het Magazine wordt in 2010 geëvalueerd. Het Magazine bevat informatie over belangrijke projecten en gemeentelijke beleidszaken. Daarnaast komen inwoners, ondernemers en bezoekers aan het woord, over zaken die hen aangaan, en die zich afspelen in hun omgeving. Het Magazine wordt voor en door inwoners geschreven. Facilitaire dienstverlening Algemeen: Met betrekking tot een passende invulling van de interne, facilitaire dienstverlening wordt in het 1e kwartaal van 2011 nadere afspraken gemaakt. Doelstelling is om de kwalitatieve invulling van deze activiteit structureel te borgen. Documentaire Informatie Voorziening (DIV) 2009 Was het jaar om het voorgestelde beleid met betrekking tot het verandertraject DIV in uitvoering te brengen c.q. te verbeteren de volgende stappen zijn ondernomen: - Opzet en uitwerking van het programma “Verbetering Dienstverlening”; - Bewustwording van het belang van de DIV-functie; - Introduceren uniforme werkwijze ten aanzien van de interne DIV-processen (samenstellen van de beheersregels voor de organisatie); - Communicatie met alle gebruikers over werkwijze en procedures; - Opstarten vervanging huidige documentsysteem DocMan; - (Her)inrichting van het logistieke proces van documenten (aanbesteding nieuwe applicaties); - Digitale factuurafhandeling gerealiseerd. 51


2010 Verbreden Inrichten Documentmanagement Systeem; Vaststellen servicenormen DIV organisatie; Voorbereiding procesgericht werken; Scannen van de in en uitgaande post; Koppeling documentmanagement systeem met de werkprocessen. Aanvang van het wegwerken van de achterstanden met betrekking tot de archiefstukken en het overdragen van archiefbestanddelen naar de Rijckheyt. 2011 zal een jaar worden waarin de nieuwe applicatie organisatiebreed geïntroduceerd gaat worden. Hierbij gaan we in januari van start om in fases de nieuwe applicatie per afdeling aan te bieden. Omdat we op een andere wijze onze interne informatiehuishouding gaan structureren (registratie van documentstromen op werkpoces) krijgen alle medewerkers een korte cursus inzake de werking van de nieuwe applicatie's. In 2011 staat het volgende gebeuren: • Instructies medewerkers nieuwe applicaties; • Alle verordeningen integraal op Internet; • Wegwerken van de achterstanden met betrekking tot de archiefstukken en het overdragen van archiefbestanddelen naar de Rijckheyt; • Inrichten koppelingen omgevingsvergunning; • Inrichten zaakgewijs archiveren; • Uitbreiding aanbieden digitale producten, inclusief substitutie; • Voorbereiding aansluiting c.q. inrichting koppeling DMS/RMA aan een KCC. 2012 -.... Voortzetten vernieuwingen • Voortzetting aansluiting koppeling DMS/RMA aan een KCC; • Ontsluiting Milieu-informatie volgens Verdrag van Aarhus *; • Koppeling Document- en recordmanagement aan zakenmagazijn ten behoeve van invulling persoonlijke internetpagina (PIP); • Koppeling Geo informatie aan documenten recordmanagement; • Uitbreiding aanbieden digitale producten; • Aanvragen substitutie, vervanging papieren documenten door digitale versie. De vakdiscipline Documentaire Informatievoorziening (DIV) speelt een belangrijke rol bij het vastleggen en beheren van de informatie die de gemeente bij zijn werkzaamheden verzamelt en produceert. Zij leggen de neerslag van het handelen van de gemeente vast, beheren deze en zorgen voor de toegankelijkheid ervan. Steeds meer werkprocessen zullen digitaal uitgevoerd gaan worden, het einde van deze ontwikkeling is nog niet in zicht. Digitale informatie integreert in toenemende mate in het primaire proces. Het beheer en gebruik schuiven daarmee ook steeds meer op naar de voorkant van het proces. * Het verdrag van Aarhus: hebben.

alle overheden moeten met ingang van 14 februari 2005 hun milieu-informatiehuishouding op orde

Handhaving Een belangrijk onderdeel van beleid met betrekking tot de openbare orde en veiligheid is de handhaving. Op dit moment is deze kwalitatief niet op niveau en wordt er in principe slechts gehandhaafd volgens de beginselen van het piepsysteem. Aan de raad wordt in december 2010 de Nota integrale handhaving en het Handhavingsuitvoeringsprogramma (HUP) ter vaststelling voorgelegd. Zoals door de raad verzocht zal in dit HUP aandacht worden besteed aan de mogelijkheid voor het opleggen van de bestuurlijke boete. Ook zal de inzet van werklozen in combinatie met de inhuur van Bureau Handhaving van de gemeente Heerlen in de overwegingen worden meegenomen. Tot slot wordt hierbij een oplossing van de opgelopen achterstand in de afhandeling van een aantal incidentele handhavingsprojecten geboden. In de begroting is in de personele bezetting rekening gehouden met een formatie-uitbreiding van 0,5 fte om de wettelijk noodzakelijke dienstverlening binnen dit taakveld te realiseren. In onderstaande tabel is aangegeven welke activiteiten noodzakelijk zijn om te komen tot een verantwoorde invulling van de handhaving.

52


Versterking handhaving Omschrijving activiteit

•

Handhaven is elke handeling die erop gericht is om de naleving van rechtsregels – binnen de taakvelden ruimtelijke ordening, bouwen, milieu en APV - te bevorderen of een overtreding te beëindigen

Actuele ontwikkelingen /problematiek

•

Invoering per 01-10-2010 van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (WABO)

•

Invoering van de vierde tranche Algemene wet bestuursrecht (invorderingsbeschikking = extra bezwaarmogelijkheid)

•

Toename van het aantal verzoeken tot handhaving

•

Toename van het aantal bezwaar- en/of beroepszaken

•

Veel burenruzies, waarbij beroep op gemeentelijke overheid wordt gedaan

•

Ongeoorloofde correcties van perceelgrenzen

•

Beginselplicht tot handhaving, zeker wanneer een burger hierom vraagt

•

Nota integrale handhaving

•

Handhavingsuitvoeringsprogramma

•

Bij handhavend optreden door het bestuursorgaan wordt het algemeen belang gediend

•

Voorkomen van precedentwerkingen

•

De aanpak van overtreding van wettelijke bepalingen geeft een standvastig en betrouwbaar signaal af naar de burgers.

•

Het uitvoeren van tijdige controles

•

Aantal handhavingszaken dat leidt tot beëindiging van de illegale situatie

•

Gelijkheidsbeginsel (is consequente handhaving) vereist prioriteren/keuzes maken in de uitvoering

•

Grotere werkdruk op het ambtelijk apparaat

•

Grotere druk op het bestuur om niet te handhaven

•

Als verzoek tot handhaving niet als zodanig worden erkend kan dit een ingebrekestelling tot gevolg hebben

•

Vaststelling Nota integrale handhaving en Handhavingsuitvoeringsprogramma door raad – december 2010

•

Implementatie nieuwe opzet/inrichting handhaving voorjaar 2011

•

Handhaving op niveau - 01-01-2012

Overzicht besluiten

Doelstelling (kwalitatief)

Effect (kwantitatief)

Risico's

Planning

53


Informatievoorziening en automatisering Beleidskaders: Intergemeentelijke I-Visie. (2008-2012) Dienstverleningsconcept Burgerservicecode: “Voerendaal welkom”. (vastgesteld 2008) De bovenstaande beleidsdocumenten komen voort uit het programma E- overheid voor burgers zoals dat door de 2e kamer in 2006 is vastgesteld. E-Overheid voor Burgers werkt aan het (pro-actief) ontsluiten en vindbaar maken van overheidsinformatie via webapplicaties, zodat burgers, bedrijven en instellingen rechtstreeks toegang hebben tot deze informatie en waardoor andere overheden in staat zijn vragen te beantwoorden van burgers, bedrijven en instellingen. Uitgangspunten van e-overheid voor Burgers ●

De overheid is transparant: informatie over rechten en plichten van burgers en bedrijven is eenduidig, begrijpelijk en goed vindbaar.

●

Eenmalige gegevensverstrekking: informatie die al bij de overheid bekend is, hoeft een burger niet nogmaals aan een overheidsinstantie te verstrekken.

●

Overheden sturen burgers niet meer van het kastje naar de muur.

●

Overheidsinstanties delen en hergebruiken informatie.

●

Vermindering van administratieve lasten: de afhandeling van transacties is zo eenvoudig, inzichtelijk (tracking & tracing) en goedkoop mogelijk.

●

Alle kanalen (balie, telefoon, e-mail, internet) staan open (multichanneling): burgers, bedrijven en instellingen maken zelf uit langs welk contactkanaal zij de overheid benaderen.

●

De héle overheid stelt gemeenten in staat voor persoonlijk contact met burgers aan balie of telefoon en zo de “poort tot de overheid” te zijn. Ook voor bedrijven kunnen gemeenten deze rol vervullen.

Samenwerking Gulpen-Wittem, Vaals en Voerendaal In 2008 is door de gemeenten Gulpen-Wittem, Vaals en Voerendaal een gezamelijke i-visie vastgesteld. Deze visie is verder uitgewerkt in een realisatieplan en een projectenbundel. De hierin beschreven projecten worden zoveel mogelijk gezamenlijk door de deelnemende gemeenten uitgevoerd. Parkstad In het voorjaar van 2010 hebben de gemeente secretarissen van de Parkstad gemeenten (regionaal MT) zich uitgesproken voor een samenwerking op het gebied van dienstverlening. Op 7 juli 2010 heeft het bestuur van Parkstad ingestemd met de visie “Parkstad heeft antwoord©”. In deze visie wordt gesteld dat burgergerichte dienstverlening zoals is beschreven in “Antwoord©” zich bij uitstek leent voor intensivering van samenwerking. De colleges van de parkstad gemeenten hebben opdracht gegeven tot het opstellen van een businessplan en een plan van aanpak. Deze visie heeft grote consequenties voor de bedrijfsvoering van de verschillende gemeenten. In het regionaal MT is tevens opdracht gegeven om de gezamenlijke ICT samenwerking weer nieuw leven in te blazen. Immers samenwerking op het terrein van dienstverlening kan niet zonder samenwerking op ICT terrein. In januari 2011 moet een businessplan en plan van aanpak voor een gezamenlijke ICT dienst Parkstad zijn opgesteld. Definitieve besluitvorming vindt plaats nadat beide businessplannen voorgelegd zijn aan de Parkstad colleges. Bovenstaande ontwikkelingen hebben consequenties voor de samenwerking zoals beschreven in de intergemeentelijke i-visie. Dit is duidelijk gecommuniceerd naar de Heuvelland gemeenten.

54


Algemeen Veel zaken en activiteiten met betrekking tot ICT komen voort uit wettelijke verplichtingen. Nieuwe weten regelgeving op tal van terreinen brengt met zich mee dat bepaalde ICT investeringen noodzakelijk zijn (bijv. Wabo, BAG, elektronische dienstverlening). Naast de wettelijke verplichtingen wordt in 2011 een nieuw Document Management Systeem (DMS) geïmplementeerd in de organisatie. Doel hiervan is het verbeteren van de documentaire informatievoorziening bij de gemeente Voerendaal. Het spreekt voor zich dat dit project impact op de organisatie zal hebben en met name van de afdelingen Div en ICT een aanzienlijke inspanning zal vergen. Lopende projecten van 2010 en eerder Investering Omschrijving

Bedrag

Start

Doorlooptijd

Verbeteren documentaire informatievoorziening (implementatie dms-scannen)

€ 135.416*

2e kwartaal 2010

1e fase: 1,5 jaar 2e fase: 1 jaar status: op schema

Basisregistratie BAG: - Terugmeldvoorziening - Koppeling met Backoffice applicaties

€ 17.590**

4e kwartaal 2010

1 jaar: status:op schema

•

* deze investeringen zijn gevoteerd en al gedeeltelijk gebruikt. Hier zijn de oorspronkelijk geraamde bedragen weergegeven.

•

** In 2010 is Voerendaal aangesloten op de Bag, een gedeelte van het krediet is al gebruikt voor aankoop en implementatie software. De hier genoemde activiteiten kunnen pas na aansluiten op de Bag worden opgestart.

exploitatie Omschrijving

Bedrag

Telefonische dienstverlening richting KCC

€ 15.171 (Structureel)

2e kwartaal 2010

1,5 jaar status: op schema

-

4e kwartaal 2010

6 maanden status: op schema

Wet elektronische bekendmakingen

€ 4.000 (incidenteel)

3e kwartaal 2010

1e kwartaal 2011 status: op schema

Klant Contact Centrum


4e kwartaal 2010

4 jaar status: op schema

Opstellen Geoinformatie beleidsplan


4e kwartaal 2010

6 maanden status: op schema

WMO invoeren regelhulp

Start

55

Doorlooptijd


Nieuwe projecten vanaf 2011 Investering Omschrijving

Bedrag*

Start

Doorlooptijd

Wabo -digitaal omgevingsloket -vergunningen op internet -koppeling backoffice appl.

€ 18.000

1e kwartaal 2010

1 jaar

Vervanging Gisvg

€ 30.000

Vanaf 2e kwartaal 2011

1 jaar

Midoffice

€ 30.000

4e kwartaal 2011

3 jaar

Vervanging rapportgenerator/managementinform atiemodule

€ 20.000

3e en 4e kwartaal 2011

1 jaar

Overige basisregistraties

€ 45.000

3e en 4e kwartaal 2011

1 á 2 jaar

Vervanging tijdklok (personeel)

€ 12.000

2012

6 maanden

Vervanging pc's

€ 90.000

2013

1 jaar

Netwerkbekabeling

€ 75.000

2014

1 jaar

Vervanging Oracle

€ 15.000

2014

1 jaar

•

Deze bedragen zijn bij de begroting 2009 reeds opgenomen in het investeringsprogramma 2009.

Exploitatie Omschrijving

Bedrag

Start

Inregelen informatiefunctie Gegevensbeheer


1e kwartaal 2011

Uitbreiden e-dienstverlening website

€ 2.000 (structureel)

Doorlopend

-

2e kwartaal 2010

WMO- invoering regelhulp

Doorlooptijd 6 maanden

1,5 jaar

Nieuwe projecten/risico's Voor een aantal projecten is de start en uitvoering afhankelijk van landelijke regelgeving en termijnen. Op dit moment is nog niet duidelijk wanneer er gestart kan worden en wat de kosten zullen bedragen. Omschrijving

Bedrag

Vermoedelijke start

Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT)

Nog niet bekend

2011

Milieu informatie volgens verdrag van Aarhus op internet

Nog niet bekend

2011

Nieuw handelsregister (NHR bedrijven en instellingen

Nog niet bekend

2011

Zie toelichting

2011

Nog niet bekend

2011

mGBA (modernisering GBA) Basisregistratie personen en niet ingezetenen (RNI)

Het merendeel van de bovenstaande projecten is opgenomen in de projectenbundel van de intergemeentelijke I-visie. Voor veel van deze projecten betreft het nieuwe landelijke ontwikkelingen waarin de gemeente wettelijke taken moet vervullen. Echter is nu nog niet inzichtelijk wat de exacte kosten van deze projecten zullen zijn. Hier is in het lopende investeringsprogramma dan ook geen rekening gehouden. Afgaande op geraamde bedragen bij vergelijkbare gemeenten wordt verwacht dat voor de uitvoering van deze projecten rekening moet worden met een bedrag van € 150.000.

56


Basisregistraties Alle overheden moeten (wettelijke taak) voor de uitvoering van hun publieke taken gebruik maken van gegevens uit het stelsel van basisregistraties. Van een basisregistratie is de gemeente bronhouder (bijvoorbeeld GBA, BAG, Woz). Voor de andere basisregistraties is de gemeente verplicht afnemer. Omdat nog niet voor alle basisregistratie duidelijk is wat de kosten voor aansluiting zijn is er in de begroting voor 2011 rekening gehouden met een bedrag van € 45.000. De VNG heeft laten weten dat de modernisering GBA waarschijnlijk in 2011/2012 opgestart gaat worden. In de brief van de VNG worden de kosten voor de gemeente Voerendaal geraamd op € 12.000 eenmalig en € 5.250 structureel per jaar. Deze kosten kunnen worden gedekt uit de eerder vermelde € 45.000. Juridische zaken De vacature voor juridisch medewerker is in 2010 ingevuld. In 2010: - zal nog besluitvorming plaatsvinden inzake de aangekondigde actualisering van de mandaatregeling; - is een begin gemaakt met de voorziene herziening van de procedure inkoop en aanbesteding; –

is, ter uitvoering van de Wet elektronische bekendmaking, begonnen met de voorbereiding van de verplichte publicatie van gemeentelijke regelgeving op internet via de landelijke regelingenbank (www.wetten.nl).

In 2011: - zal besluitvorming plaatsvinden over de procedure inkoop en aanbesteding; - zal, naar aanleiding van diverse ontwikkelingen, een herziening van de Apv voorbereid; - zal aandacht moeten worden besteed aan de implementatie van de in werking getreden Wet dwangsom en beroep, Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) en de Europese Dienstenrichtlijn (lex silentio positivo) en het beheer van de gemeentelijke regelgeving via internet. Onderzoeken doelmatigheid en doeltreffendheid De onderzoeken zoals bedoeld in de verordeningen doelmatigheid en doeltreffendheid zijn tot op heden uitgevoerd door de Rekenkamercommissie Parkstad. Voor dergelijke onderzoeken in 2011 wordt wederom gebruik gemaakt van de beschikbare capaciteit van de Rekenkamercommissie Parkstad. Openbare orde en veiligheid Op 1 oktober 2010 is de Wet op de Veiligheidsregio's van kracht geworden. Zuid-Limburg is één van de 25 veiligheidsregio's die ons land dan zal tellen. De wet brengt de brandweerzorg, de geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen, de (gemeentelijke) rampenbestrijding en crisisbeheersing en de politie op regionaal niveau bijeen. Aldus wordt eenheid, eenduidigheid en eenvoud in de aanpak bereikt en de slagkracht vergroot. De wet biedt de grondslag voor het instellen van een gemeenschappelijke regeling, welke aan de colleges van de aangesloten gemeenten ter vaststelling zal worden aangeboden. Dit gebeurt eind 2010/begin 2011. In onze regio is in de afgelopen jaren reeds geanticipeerd op deze Wet Veiligheidsregio's (onze regio heeft als pilot gefungeerd), onder meer met de opschaling van de brandweer en GHOR naar de schaal van de politieregio. Daarmee zijn de “rode kolom” (brandweer), “witte kolom” (GHOR) en “blauwe kolom” al op de schaalgrootte van de Veiligheidsregio Zuid-Limburg georganiseerd. De “oranje kolom” daarentegen bestaat uit 19 zelfstandige gemeenten. De gemeenten zijn de afgelopen jaren intensiever gaan samenwerken op het gebied van de voorbereiding op rampenbestrijding. Echter, er is sprake van een zekere mate van vrijblijvendheid in bijvoorbeeld 57


besluitvorming, verantwoordelijkheidsverdeling en werkwijze, inherent aan de bestaande wetgeving. Bovendien ontbreekt het bij vele gemeenten aan voldoende capaciteit en/of de juiste expertise. Dat besef is bij de gemeenten wel aanwezig; de regio als leidende schaal voor het bestrijden van rampen en het voorkomen van crises is inmiddels algemeen geaccepteerd. Ook de noodzakelijkheid om de organisaties binnen een Veiligheidsregio op elkaar te laten aansluiten wordt ingezien. Met de schaalgrootte van de regio kunnen gemeenten zich ook beter voorbereiden op nieuwe dreigingen zoals terrorisme, pandemie e.d. Ook kan er beter en meer multidisciplinair geoefend en samengewerkt worden omdat het bestuur samenhangend beleid voor alle diensten kan opstellen. Op termijn kan er per saldo ook goedkoper worden gewerkt. Ten behoeve van het Algemeen Veiligheidsbestuur zijn voor de organisatie van de oranje kolom een visie en adviezen vastgelegd in een visiedocument “Samen sterk en slagvaardig”. Leidend daarvoor is het landelijk vastgesteld Referentiekader Regionaal Crisisplan. Het Algemeen Veiligheidsbestuur beschouwt dit document als richtinggevend en gebruikt dit voor het opstellen van een regionaal document. Financiën organisatie oranje kolom In genoemd visiedocument worden de kosten voor de organisatie van de oranje kolom geraamd op € 0,48 per inwoner. Daarin is nog niet aangegeven hoe deze kosten gedekt dienen te worden. Bekeken zal worden of de voor de regio ontvangen BDUR-gelden ook voor de oranje kolom kunnen worden ingezet. Deze kans wordt evenwel gering geacht, omdat deze BDUR-gelden al zijn benut voor de regionalisering van de brandweer. gemeentelijke begroting rekening te houden met een kostenpost van € 0,48 per inwoner, afgerond € 6.100. Uiteindelijk zal voor de financiering van de Veiligheidsregio een totaal bedrag per inwoner worden vastgesteld waarin de huidige bedragen voor brandweer, GHOR en MCC zijn verwerkt. Personeel en organisatie Organisatieontwikkeling algemeen Onderstaand een opsomming van de belangrijkste hoofdpunten in de organisatieontwikkeling 2007-2010: 2007: Invoering van het directiemodel. De omschakeling naar de nieuwe organisatie is samengegaan met een cultuurtraject. Dit traject heeft geleid tot het benoemen van vijf centrale waarden voor de Voerendaalse organisatiecultuur, te weten: menselijkheid, respect, dienstbaarheid, toekomstgerichtheid en professionaliteit. 2008: In de periode medio 2008 tot en met 2009 werd de gemeente geconfronteerd met een aantal ontwikkelingen die de zwakkere punten van de organisatie blootlegde. Zo zijn o.a. door de provincie, rekenkamercommissie en accountant rapporten uitgebracht die wezen op gebreken in de bedrijfsvoering. Dit heeft eind 2009 geleid tot een heroverweging van de organisatiestructuur met het doel leidinggevenden meer in de positie te brengen voldoende sturing te kunnen geven aan de afdeling en de dienstverlening naar de burgers te versterken door te investeren in verdere professionalisering van medewerkers. 2010: Met het oog op een toekomstbestendige organisatie wordt invulling gegeven aan een structuur bestaande uit de vijf afdelingen: Beheer, Ruimtelijke Ontwikkeling, Welzijn, KlantContactCentrum en Middelen. Daarnaast wordt een kleine organisatie-eenheid ingericht waarin de P&O-functie (beleidsmatig), het bestuurssecretariaat en communicatie en voorlichting worden ondergebracht, onder directe aansturing van de directeur/ gemeentesecretaris. De afronding van het in 2007 gestarte reorganisatietraject zal conform de uitgangspunten zoals die zijn vastgelegd in de nota “de passende schoen”, eind 2010 formeel zijn beslag krijgen. De nota beschrijft niet alleen de inrichting van de gewenste organisatiestructuur maar ook de wijze waarop sturing gaat plaatsvinden mede in relatie tot de organisatiecultuur en verdere professionalisering van management en medewerkers.

58


In dit kader zullen de P&O taken, naast ondersteuning in brede zin bij ontwikkeling en implementatie van de nieuwe organisatiestructuur. Verder zal aandacht uitgaan naar actualisatie van diverse personele regelingen en integriteit. Organisatieontwikkeling formatief In de kadernota 2009 is melding gemaakt van een aantal knelpunten in de organisatie en is in globale termen aangeduid dat tenminste 4 fte extra nodig is om de bedrijfsvoering op een voldoende niveau te tillen. Tevens zijn knelpunten benoemd die nog verdere uitbreiding van de formatie wenselijk achten. De gemeenteraad heeft in dit kader € 200.000 beschikbaar gesteld voor een tijdelijke uitbreiding van de huidige formatie voor een periode van 3 jaar. Op basis van actuele en toekomstige ontwikkelingen is onlangs door het MT, samen met het college, nogmaals kritisch gekeken naar de minimale formatie die nodig is om de basale gemeentelijke taken uit te kunnen voeren. In dit kader kan het beschikbaar gestelde budget in 2011 worden teruggebracht naar € 120.000 en in 2012 naar € 110.000. In de begroting wordt separaat een budget opgenomen voor de inhuur van personeel in verband met vervanging bij ziekte. Bovendien kan als gevolg van het niet parallel lopen van het moment van uit dienst treden van medewerkers en het invullen van de aldus ontstane vacature kan er zogenaamde onderuitputting ontstaan. De organisatie zal er naar gaan streven om deze onderuitputting tot een minimum te beperken. Wanneer dit om moverende redenen niet lukt zal de onderuitputting ingezet worden om de voortgang van de werkzaamheden zo veel als mogelijk is te borgen. Actualisatie diverse personele regelingen In 2003 is aandacht uitgegaan naar de ontwikkeling van de P&O functie. Er heeft destijds een actualisatie plaatsgevonden van alle relevante weten regelgeving met het doel ervoor te zorgen dat alle beschikbare personeelsinstrumenten actueel, geldig en toepasbaar zijn geënt op de toenmalige organisatieontwikkeling. Een en ander heeft geleid tot nieuwe regelingen op het gebied van werktijden, bezoldiging, opleidingsbeleid, en functionerings- en beoordelingsgesprekken. Om de huidige organisatieontwikkeling in het personeelsbeleid en de toepassing van personeelsinstrumenten te verankeren, worden de hierboven beschreven regelingen in de loop van 2011 geactualiseerd. Integriteit Door een aantal integriteitskwesties waar onze organisatie de afgelopen twee jaar mee te kampen heeft gehad en onderzoeken die naar aanleiding hiervan hebben plaatsgevonden, is het onderwerp integriteit hoog op de agenda geplaatst binnen de gemeente Voerendaal. Dit blijkt uit het gegeven dat de nieuwe wethouders voor formele benoeming een integriteitsscreening hebben doorlopen. Ten behoeve van het managementteam is onlangs een training “integriteit bij de overheid” georganiseerd waarin met behulp van praktijkvoorbeelden nadrukkelijk is ingezoomd op de juridische aspecten bij het vermoeden of de constatering van plichtsverzuim oftewel niet integer gedrag van medewerkers. Planning en control Aan de hand van de opgedane ervaringen in 2010 wordt de planning en control cyclus in december 2010 geëvalueerd. Naar aanleiding van deze evaluatie komt een raadsvoorstel met mogelijke aanpassingen. Rechtmatigheid en interne controle Met interne controle wordt gedoeld op de controle-activiteiten die in de administratieve organisatie zijn ingebouwd als waarborg voor het noodzakelijk gewenste verloop van die administratieve proces organisatie. Idealiter wordt interne controle zoveel als mogelijk gedaan tijdens en binnen de uitvoering van het proces door de medewerkers die het proces uitvoeren. De resultaten hiervan dienen zichtbaar te worden vastgelegd. Bij verbijzonderde interne controle voert iemand van buiten het betreffende werkproces zichtbaar, dat wil zeggen waarneembaar door derden, een controle op de naleving van de administratieve organisatie. Voor de accountant is de kwaliteit van (verbijzonderde) interne controle bepalend voor de noodzakelijke breedte en diepgang van zijn controle. Hoe hoger de kwaliteit van de (verbijzonderde) interne controle door de organisatie, hoe minder controlewerkzaamheden de accountant hoeft uit te voeren. De jaarlijkse interimcontrole van de accountant is specifiek gericht op de kwaliteit van de administratieve organisatie en 59


de (verbijzonderde) interne controle. In de raadsvergadering van 15 december 2008 is het controleprotocol 2008 t/m 2010 vastgesteld met bijbehorend een vernieuwd en geactualiseerd normenkader. Om deze lijn ook in 2011 voort te zetten worden de interne controle-werkzaamheden in nauw overleg met de accountant ingevuld. Het contract met de huidige accountant loopt tot en met de controle van de jaarstukken 2010. Op basis van de evaluatie met betrekking tot de samenwerking en invulling van de opdracht zal in 2011 een voorstel gedaan worden voor een nieuwe aanbesteding met betrekking tot uitvoering van de controle activiteiten.

60

Gemeente Voerendaal, programmabegroting 2011-2014 De Paragrafen - Paragraaf financiering

3.2

Paragraaf financiering

Algemeen Op grond van de Wet financiering decentrale overheden (Wet fido) is de gemeente verplicht twee instrumenten op het gebied van treasury te hanteren: a. treasurystatuut; b. financieringsparagraaf. Treasurystatuut Het door de raad in de vergadering van 28 mei 2001 vastgestelde statuut, waarin de beleidsmatige infrastructuur van de treasuryfunctie is vastgelegd middels uitgangspunten, doelstellingen, richtlijnen en limieten. Het treasurystatuut maakt een objectieve en transparante verantwoording mogelijk. Financieringsparagraaf Paragraaf in zowel begroting als jaarrekening, waarin de uitvoering van het treasurybeleid wordt weergegeven. In de begroting komen de concrete beleidsplannen aan de orde. In het jaarverslag komt de realisatie van die plannen aan bod, inclusief een verschillenanalyse. Ten behoeve van de analyse zijn de financieringsparagraaf van de begroting en van de jaarrekening gelijk van opzet. Zowel het treasurystatuut als de financieringsparagraaf zijn belangrijke instrumenten voor het sturen en beheersen van, verantwoorden over en toezicht houden op de treasuryfunctie. Samenvatting financieringsparagraaf Rekening houdend met de geplande investeringen en ook de overige ontvangsten en uitgaven in de komende 4 jaren blijft de gemeente Voerendaal binnen de gestelde risicogrenzen en limieten die wettelijk gesteld worden. Ook hoeft de gemeente Voerendaal geen nieuwe langlopende leningen aan te trekken om alle rekeningen kunnen betalen. Voor een nadere uitwerking van deze risico's, limieten en financiële posities wordt verwezen naar onderstaande specificaties. Ontwikkelingen Investeringen In deze programmabegroting zijn investeringswensen (x € 1 mln) opgenomen voor in totaal: 2011 :€ 1,2 2012 :€ 1,8 2013 :€ 1,8 2014 :€ 1,2 De feitelijke realisatie van deze investeringswensen bepaalt, samen met de liquiditeitsbegroting de financieringsbehoefte van de gemeente Voerendaal van dag tot dag. Voor een samengevatte weergave van de liquiditeitsprognose en financieringsbehoefte voor 2011-2014 wordt verwezen naar het hoofdstuk “gemeentefinanciering”. Verkoop Essent aandelen In het kader van de afwikkeling van de verkoop aandelen Essent is eind 2009 het grootste deel van de opbrengstwaarde uitgekeerd aan de gemeente Voerendaal. Dit bedrag (ruim € 11,3 mln) is medio december 2009 belegd in een obligatielening met een looptijd van 10 jaar. De jaarlijkse netto opbrengst moet samen met dividend op resterende Essent aandelen (in Enexis, Attero en PBE) en de renteopbrengsten van brugleningen het gederfde Essentdividend compenseren. Aflossingen van laatstgenoemde brugleningen zullen in 2012 en 2014 leiden tot een cashflow van resp. € 800.000 en € 900.000. Met alle bovenstaande ontvangsten is bij de samenstelling van de liquiditeitsbegroting rekening gehouden.

61


Risicobeheer Dit onderdeel geeft inzicht in het risicoprofiel van de gemeente en is het kernonderdeel van de risicoparagraaf. Voor de gemeente Voerendaal bestaan deze risico’s uit renterisico’s voor vaste en vlottende schuld alsmede uit liquiditeitsrisico’s. Om het risico in algemene zin in te perken dient de uitvoering van de financieringsfunctie alleen de publieke taak. Het beheersen van risico’s wordt tot uitdrukking gebracht middels de instrumenten “kasgeldlimiet” en “renterisiconorm”. Renterisico Het saldo van de boekwaarde van investeringen minus eigen en vreemd vermogen geeft voor de komende jaren een financieringsoverschot te zien. Om het renterisico op de netto vlottende schuld te beheersen mag niet onbeperkt kort geld worden aangetrokken. Het aantrekken van kort geld is in het algemeen goedkoper dan lang geld, maar is tevens sterker onderhevig aan fluctuaties. De maximaal toegestane vlottende schuld wordt bepaald door de kasgeldlimiet, oftewel een bedrag ter grootte van 8,5% van de totale begrotingsomvang. Op basis van de meerjarenramingen bedraagt de kasgeldlimiet voor 2011 e.v. jaren € 1,9 mln. Het geprognosticeerd rentepercentage voor kort geld tot deze kasgeldlimiet bedraagt voor 2011 1,5%. Hierbij is rekening gehouden met een lager basisrente kasgeldrente boven de kredietlimiet (van € 1,2 mln.) Bij overschrijding van de kasgeldlimiet dienen langlopende geldleningen aangetrokken te worden. Aangezien de gekochte obligaties in de berekening van de liquiditeitspositie worden betrokken hoeven bij de uitvoering van het investeringsprogramma 2011 t/m 2014 geen nieuwe langlopende geldleningen afgesloten te worden. De in de onlangs afgesloten financieringsovereenkomst gestelde kredietlimiet van € 1,2 mln zal verwijzend naar de liquiditeitsbegroting begin 2011overschreden worden. Op dat moment zal middels kasgeld de tijdelijke liquiditeitskrapte overbrugd worden. Zodoende wordt vermeden dat excedentrente betaald dient te worden. In de meerjarenramingen is bij de berekening van kapitaallasten van de nieuwe investeringen rekening gehouden met een rentepercentage van 4 % waarbij dit gelijk blijft aan voorgaande jaren. Op grond van het treasurystatuut dient het geld te worden aangetrokken bij een kredietwaardige tegenpartij die de meest gunstige condities biedt. Er wordt in de gemeente Voerendaal geen gebruik gemaakt van derivaten. (Financiële derivaten zijn beleggingsinstrumenten die hun waarde ontlenen aan de waarde van een ander goed, zoals aandelen en olie.) Bij overtollige liquiditeit wordt het geld in daggeldleningen dan wel deposito’s belegd bij die bank en/of instelling die de meest gunstige condities biedt. In onderstaand overzicht wordt de kasgeldlimiet getoetst aan de wettelijke norm volgens de Wet fido. De gegevens zijn mede gebaseerd op de liquiditeitsbegroting 2011-2014.

62


bedragen * € 1.000 kwartaal 1 kwartaal 2 22.140

Kasgeldlimiet 2011 Omvang begroting per 1 januari 2011 (=grondslag) 1. Toegestane kasgeldlimiet - in procenten van de grondslag - in bedrag

%

2. Omvang vlottende korte schuld opgenomen gelden< 1 jaar schuld in rekening-courant gestorte gelden door derden < 1 jaar overige geldleningen niet zijnde vaste schuld Totaal vlottende schuld

+ + + +

3. Vlottende middelen. Tegoeden in rekening-courant overige uitstaande gelden < 1 jaar Totaal vlottende middelen

-

Toets kasgeldlimiet: toegestane kasgeldlimiet (1) Ruimte (+) / overschrijding (-) ; (1) - (4)

kwartaal 4

8,5 1.880

8,5 1.880

8,5 1.880

8,5 1.880

2.800

3.000

3.700

4.300

2.800

3.000

3.700

4.300

11.300 8.500

11.300 7.300

11.300 7.600

11.300 7.000

kwartaal 1 kwartaal 2

4. totaal netto vlottende schuld (2) - (3)

kwartaal 3

kwartaal 3

kwartaal 4

-8.500

-7.300

-7.600

-7.000

1.880

1.880

1.880

1.880

10.380

9.180

9.480

8.880

Bij toetsing van de liquiditeitspositie aan de toegestane kasgeldlimiet blijkt dat er gedurende geheel 2011 sprake is van aanzienlijke ruimte, veroorzaakt door eerdergenoemde belegging in obligaties. Voor meer informatie over financiering op langere termijn wordt verwezen naar het hoofdstuk “gemeentefinanciering”.

63


Ter vergelijk onderstaand het zelfde overzicht betrekking hebbende over de periode 3e kwartaal 2009 t/m 2e kwartaal 2010.

bedragen * € 1.000 kwartaal 3 kwartaal 4

Kasgeldlimiet 3e kw 2009 t/m 2e kw 2010

1. Toegestane kasgeldlimiet - in procenten van de grondslag - in bedrag

%

2. Omvang vlottende korte schuld opgenomen gelden< 1 jaar schuld in rekening-courant gestorte gelden door derden < 1 jaar overige geldleningen niet zijnde vaste schuld Totaal vlottende schuld

+ + + +

3. Vlottende middelen. Tegoeden in rekening-courant overige uitstaande gelden < 1 jaar Totaal vlottende middelen

-

8,5 1.770

8,5 1.840

8,5 1.840

0

0

0

0

0

0

0

8.108 5.650 13.758

1.968 11.300 13.268

1.917 11.300 13.217

8.250 8.250

kwartaal 3 kwartaal 4

4. totaal netto vlottende schuld (2) - (3) toegestane kasgeldlimiet (1) Ruimte (+) / overschrijding (-) ; (1) - (4)

kwartaal 2

8,5 1.770

0

Toets kasgeldlimiet:

kwartaal 1

kwartaal 1

kwartaal 2

- 8.250

-13.758

-13.268

-13.217

1.770

1.770

1.840

1.840

10.020

15.528

15.108

15.057

In onderstaand schema wordt het renterisico in beeld gebracht voor de vaste schuld in relatie tot de renterisiconorm volgens de Wet Fido. De gegevens zijn gebaseerd op de liquiditeitsbegroting en de geraamde leningportefeuille 2011-2014.

64


Renterisiconorm en renterisico's vaste schuld in de jaren 2011-2014 (bedragen * € 1.000) 2011 1a 1b 2 3a 3b 4 5 6 7 8 9 10 10 7 11

Renteherziening op vaste schuld o/g Renteherziening op vaste schuld u/g Netto renteherziening op vaste schuld (1a-1b) Nieuwe aangetrokken vaste schuld Nieuwe verstrekte lange leningen Netto nieuw aangetrokken vaste schuld (3a-3b) Betaalde aflossingen Herfinanciering (laagste van 4 en 5) Renterisico op vaste schuld (2+6) Renterisiconorm Stand van de vaste schuld per begin dienstjaar Het ministeriële vastgestelde percentage Renterisiconorm (8*9/100) Toets renterisiconorm Renterisiconorm Renterisico op vaste schuld Ruimte (+) / Overschrijding (-) ; (10-7)

2012

2013

2014

0

0

0

0

0 899 0 0

0 901 0 0

0 792 0 0

0 589 0 0

14.548 20% 2.910

13.649 20% 2.730

12.748 20% 2.550

11.957 20% 2.391

2.910 0 2.910

2.730 0 2.730

2.550 0 2.550

2.391 0 2.391

Uit het overzicht blijkt dat we in de jaren 2011-2014 de renterisiconorm niet zullen overschrijden. Renterisicobeheer Het beheer van de risico’s bestaat voor de gemeente Voerendaal uit het volgen van de kasgeldlimiet en het voorkomen van overschrijding van de renterisiconorm. Kredietrisicobeheer Tot eind 2008 liep de gemeente Voerendaal kredietrisico op verstrekte gelden aan de Woningstichting Voerendaal. Na volledige aflossing is hiervan geen sprake meer. Gemeentefinanciering Rentevisie Voor het onderhouden van een rentevisie en het dienovereenkomstig tijdig inspelen op de rente- of kapitaalmarkt wordt frequent de door de BNG opgestelde rentevisie geraadpleegd en daar waar nodig overlegd met de accountmanager van de BNG. Op grond daarvan kan de volgende beschouwing worden gedaan. Economische verwachtingen. Het Centraal Planbureau (CPB) verwacht dat de Nederlandse economie in 2011 met 2% groeit. De werkloosheid komt volgend jaar naar verwachting uit op 6,5%, net zo hoog als de geraamde werkloosheid voor dit jaar. Het begrotingstekort in 2011 wordt geraamd op 4,7 procent van het bruto binnenlands product. De inflatie, de loonstijging en de koopkracht ontwikkelen zich de komende jaren naar verwachting relatief gematigd. Dit zijn de naweeën van de kredietcrisis. De inflatie bedraagt in dit scenario voor 2011-2015 gemiddeld ruim 1,5% per jaar. De stijging van de brutolonen komt uit op 3%, waarvan bijna 2,5% via hogere contractlonen en 0,75% via incidentele loonstijging. De koopkracht van huishoudens verbetert met gemiddeld ruim 0,25% per jaar. Rentevisie Analisten verwachten dat de variabele rentetarieven voorlopig gelijk blijven, of licht zullen stijgen. De officiële rente van de Europese Centrale Bank staat al ruim een jaar op 1%. De gemeente Voerendaal heeft tot de kasgeldlimiet (ad € 1.9 mln) met kort geld gefinancierd. In de medio 2010 overeengekomen 65


financieringsovereenkomst is een basisrente overeengekomen van 1-maands Euribor + 25 basispunten (tot € 1,2 mln). Per 1 september 2010 betekent dit concreet 0,87%. Eventuele overschrijdingen van deze limiet tot aan de kasgeldlimiet zullen worden afgedekt met kasgeldleningen. Op de kapitaalmarkt ligt de rente momenteel tussen de 2,43 % (10 jaar) en 2,87% (25 jaar). Gebaseerd op het hierboven gestelde alsmede de richtlijnen in de provinciale kadernota zal in een situatie waarbij sprake is van een financieringsoverschot een rentepercentage gehanteerd worden van 2,4% (meersparen SNS per 1-9-2010). In een situatie van financieringstekort wordt geconformeerd aan de provinciale richtlijn. Voor de begroting 2011komt dit neer op: tekort tot kasgeldlimiet: tekort boven kasgeldlimiet:

0,87 % 2,50 %

Financieringspositie Inzicht in de financieringspositie van de gemeente wordt verkregen door het meerjarig investeringsprogramma te bezien in relatie met de beschikbare interne (aanwezige reserves) en externe middelen (voorzieningen en aangegane langlopende leningen). Het gaat hierbij om het opstellen van een meerjarige liquiditeitsbegroting. Liquiditeitsbegroting 2011 t/m 2014 (bedragen * € 11 mln mio) 2011 kw 1 liquiditeitspositie per 1/.. Ontvangsten exploitatie afrekening BCF aflossing bruglening Essent

2011 kw 2

2011 kw 3

2011 kw 4

2012 hj 1

2012 hj 2

2013 hj 1

2013 hj 2

2014 hj 1

2014 hj 2

-2,8

-2,8

-3,2

-4,1

-4,6

-3,0

-3,6

-2,6

-2,3

-1,5

5,9

5,2 1,0

5,1

5,0

12,4 1,0

10,0

11,8 1,0

11,7

11,1 1,0

10,0

0,8

0,9

Uitgaven exploitatie voorfinanciering BCF rente en aflossing investeringen

-4,5 -0,2 -0,2 -1,0

-4,9 -0,2 -1,0 -0,5

-4,9 -0,2 -0,2 -0,7

-4,5 -0,2 -0,3 -0,5

-9,4 -0,5 -1,1 -0,8

-9,1 -0,5 -0,5 -1,3

-9,5 -0,5 -1,0 -0,8

-9,0 -0,5 -0,4 -1,5

-9,4 -0,5 -0,8 -0,6

-9,1 -0,5 -0,3 -1,0

liquiditeitspositie per 31/..

-2,8

-3,2

-4,1

-4,6

-3,0

-3,6

-2,6

-2,3

-1,5

-1,5

De ontwikkeling van de financieringspositie met ingang van het jaar 2011 ziet er als volgt uit: Financieringspositie per 1 januari 2011

* € 1.000

Investeringen per 1/1

32.743

vaste geldleningen per 1/1

14.548

voorzieningen per 1/1

2.196

reserves per 1/1

20.947

financieringstekort ( -/- is overschot)

-4.948

rente financieringsoverschot 2,40%

119 66


Leningenportefeuille Bij aanvang van het nieuwe begrotingsjaar 2011 is de actuele stand van de leningenportefeuille € 14.548.000. De portefeuille kent onderstaande specificatie: Leningverstrekker

Laatste jaar aflossing

Rente %

Restant lening per 1-1-2011

Rabobank Nederland

2012

5,15 %

€

90.756,00

Rabobank Nederland

2013

4,10 %

€

340.335,19

Bank Nederlandse Gemeenten

2025

4,68 %

€

789.917,70


2012

5,69 %

€

130.688,71


2013

5,23 %

€

163.360,85


2023

5,44 %

€

519.124,56

Rabobank International

2023

4,87 %

€ 1.415.794,29


2013

4,915 %


2025

5,87 %


2022

5,185 %

€


2046

4,139 %

€ 9.000.000,00

€

108.907,23

€ 1.089.072,56

Totaal

900.000,00

€ 14.547.957,15

De leningportefeuille en de mutaties per dienstjaar geven inzicht in de samenstelling, de grootte en de rentegevoeligheid van de opgenomen leningen. In onderstaand overzicht worden de geprognosticeerde mutaties van de leningportefeuille 2011-2014 in beeld gebracht. De mutaties zijn samengesteld op basis van de liquiditeitsbegroting 2011 in relatie met de meerjaren kasgeldlimiet, renterisiconorm en het investeringsprogramma 2011-2014. 2011

2012

2013

2014

gem. rente stand bij aanvang dienstjaar nieuwe geldleningen reguliere aflossingen vervroegde aflossingen rente-aanpassing (oud perc.) rente-aanpassing (nieuw perc.)

14.548 0 899 0 0 0

13.649 0 901 0 0 0

12.748 0 792 0 0 0

11.956 0 589 0 0 0

stand bij einde dienstjaar

13.649

12.748

11.956

11.367

Toelichting: ●

De leningen zijn afgesloten ter financiering van de investeringen en om aan de lopende betalingsverplichtingen te kunnen voldoen;

●

Alle leningen betreffen onderhandse geldleningen afgesloten bij de nv Bank Nederlandse Gemeenten en de Rabobank;

●

De aankoopkoers bedroeg steeds 100% en er is jaarlijks rente verschuldigd over de restant schuld tegen een vast rentepercentage.

67

Gemeente Voerendaal, programmabegroting 2011-2014 De Paragrafen - Paragraaf grondbeleid

3.3

Paragraaf grondbeleid

INLEIDING Conform de vastgestelde financiële verordening d.d. 18 december 2006 dient het College in de paragraaf grondbeleid bij de begroting en de jaarstukken naast de verplichte onderdelen op grond van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (art. 21 lid 2) in ieder geval op te nemen: –

de verlies/winstverwachtingen per in ontwikkeling genomen project;

–

de verwerving van gronden;

–

de relaties van het grondbeleid met de programma’s;

–

huidige vastgoedpositie;

–

de aan- en verkoop van vastgoed;

–

de deelname in PPS constructies;

–

de in erfpacht uitgegeven gronden;

–

en de inkomsten erfpacht en bijstelling erfpachtvergoedingen.

De paragraaf Grondbeleid zoals deze voorligt verschaft naast financiële informatie tevens informatie over het te voeren grondbeleid en de te verwachten ontwikkelingen binnen de diverse grondexploitaties. BELEIDSKADER Algemeen In het 4e kwartaal 2010 zal naar verwachting de gemeenteraad de grondnota hebben vastgesteld. Aanleiding voor het vaststellen van een nieuwe grondnota was meerledig: –

veranderende wetgeving (nieuwe Wet Ruimtelijke Ordening, Grondexploitatiewet),

–

demografische ontwikkelingen die in kwantitatieve en kwalitatieve zin consequenties hebben voor toekomstige woningbouwontwikkeling en de rol die de gemeente hierin wil vervullen;

–

de doorwerking van Intergemeentelijke Structuurvisie Parkstad Limburg, de strategische visie 2018 en het coalitie-akkoord 2010 ten aanzien van te voeren beheer- en ontwikkelingsstrategieën;

–

veranderende economische/financiële omstandigheden die het rechtvaardigen om de vigerende (richt)prijzen te actualiseren;

–

de door de raad vastgestelde financiële verordening d.d. 18 december 2006. Op grond hiervan dient het college de raad ten minste eens in de vier jaar en voor het eerst in 2006 een (bijgestelde) nota grondbeleid aan de gemeenteraad aan te bieden.

Uitgangspunten Gezien een aantal ontwikkelingen waarmee de gemeente Voerendaal de komende jaren te maken heeft, zoals de krimpende bevolking en een transformatieopgave, is primair gekozen voor het hanteren van een passief grondbeleid. Echter, daar waar sprake is van strategische inbreidings- uitbreidings- en of herstructureringslocaties is een actieve gemeentelijke rol op het gebied van grondverwerving te overwegen. Deze aanpak komt voort uit de wens om zelf een actieve en regisserende rol te vervullen bij ruimtelijke processen om publieke doelen, met name op het gebied van leefbaarheid en volkshuisvesting, beter en sneller te kunnen realiseren. In deze paragraaf wordt nadrukkelijk de financiële positie, zijnde de stand van zaken en de ontwikkelingen rondom de lopende ruimtelijke projecten, inzichtelijk gemaakt. Immers, de eventuele baten, maar vooral de financiële risico's zijn van invloed op de financiële positie oftewel de vermogenspositie van de gemeente Voerendaal. Het toepassen van actief grondbeleid brengt eveneens financiële risico's met zich mee. Behoedzaamheid in deze is dan ook vereist. Immers, de actuele conjuncturele situatie heeft geleerd dat de vastgoedmarkt ten opzichte van een aantal jaren geleden sterk veranderd is. Dit uit zich in de volgende aspecten: 68


–

Onzekerheid over afzet van woningen: De woningvraag is vertraagd (huizen staan langer te koop) en afgenomen (het aantal transacties is fors gedaald). Door gebrek aan vertrouwen bij huizenkopers vinden er minder woningtransacties plaats. Deze ontwikkeling remt bovendien de doorstroming op de woningmarkt.

–

Huizenprijzen staan onder druk: De huizenprijzen worden door de economische crisis geraakt en laten een dalende tendens zien. Vooral het duurdere segment wordt getroffen, als gevolg van een relatief groot aanbod en lage transactieaantallen.

–

Op zoek naar nieuwe producten: In zijn algemeenheid kan gesteld worden dat de woningvraag aan verandering onderhevig is. De vraag verschuift van koop naar huur en van duur naar goedkoop. Deze veranderende vraag noopt ontwikkelende partijen op zoek te gaan naar het aanbieden van nieuwe financiële producten op de woningmarkt (huur, erfpacht, huur-koop, koopgarant e.d.).

–

Terughoudend leningbeleid: Mede door een terughoudend leningbeleid van banken en hypotheekverstrekkers, nemen initiatieven van ontwikkelaars en bouwbedrijven sterk af. Ook bewoners die een hypothecaire lening willen afsluiten, ervaren meer beperkingen en barrières dan voorheen. Bovendien daalt de vraag naar hypothecaire leningen door de verslechtering van de reële economie en de toenemende (kans op) werkloosheid. Zorgen om het inkomen, mogelijke dubbele woonlasten en de onzekerheid die zij hebben omtrent de waarde die zij ontvangen voor hun te koop staande woningen zijn de belangrijkste oorzaken waarom consumenten de afgelopen tijd terughoudend zijn in het aan- en verkopen van woningen.

–

Marktpartijen en overheden hebben elkaar meer dan ooit nodig: Overheden willen grote gebiedsontwikkelingen door laten gaan, omdat stagnatie nadelige gevolgen kan hebben voor hun financiën en ontwikkelingen op economisch, ruimtelijke en volkshuisvestelijk gebied. Daarnaast willen marktpartijen winst maken om de continuïteit van hun bedrijf veilig te stellen. Zij zijn dan ook gebaat bij het op gang houden van de vastgoedproductie. Publiek-privatesamenwerkingsvormen nemen derhalve toe dan wel worden geïntensiveerd.

–

Ontwikkelingen in Corporatieland: Sinds 2009 wordt intensiever toezicht gehouden op woningbouwcorporaties. Medio 2009 heeft het Centraal Fonds van de Volkshuisvesting aangekondigd circa honderd corporaties als B-corporatie aan te merken (B-corporatie is een corporatie die in de financiële gevarenzone verkeert). Desalniettemin bezit een groot deel van de woningcorporaties nog veel productievermogen en leenvermogen om woningen te bouwen. Publieke banken zoals de BNG en de Waterschapsbank zijn bovendien nog steeds bereid om aan corporaties leningen te verstrekken tegen alleszins billijke voorwaarden.

Consequenties Met de effecten van voornoemde conjuncturele ontwikkelingen is nadrukkelijk rekening gehouden. Met name de ingezakte afzetmarkt van potentiële bouwgrond, is voor wat betreft nog uit te geven gemeentelijke gronden financieel technisch vertaald. Het uitgiftetempo en het mogelijk achterblijven van grondopbrengsten is voor de periode 2011 – 2014 voor een aantal projecten bijgesteld. Meer specifiek betreft het in deze de planontwikkeling Dammerich en de schoollocatie Kunrade alsmede het plan Parc Hoenshof. Voor wat betreft het plan Dammerich en Kunrade zijn reeds in 2008 vanuit de reserves REEF en Volkshuisvesting financiële maatregelen genomen om de financiële risico's te beperken. Thans bestaat er derhalve geen aanleiding om in deze begroting extra substantiële maatregelen voor de lopende projecten te nemen. Bovendien is in deze begroting rekening gehouden met de gevolgen van de krimpende markt en de mogelijkheden om strategisch beleid daadwerkelijke te kunnen toepassen. Dit is met name meerjarig tot uitdrukking gebracht binnen de Reserve Volkshuisvesting. Daarnaast worden de van het rijk te ontvangen Krimpgelden gereserveerd in een nieuw te vormen reserve Krimp. Verder is meerjarig rekening gehouden met het inzetten van middelen voor herstructureringsprojecten vanuit het oogpunt van strategisch grondbeleid al dan niet gefaciliteerd door instrumenten zoals Wet Voorkeursrecht Gemeenten en Onteigening.

69


GRONDEXPLOITATIES Algemeen Grondexploitatie is het proces waarbij grond wordt aangekocht, bouwrijp wordt gemaakt en rioleringen en wegen worden aangelegd om vervolgens de grond te verkopen voor de bouw van woningen of bedrijven. Bij vele gemeenten vindt de grondexploitatie veelal plaats via het grondbedrijf. Dit is evenwel niet verplicht. De gemeente Voerendaal beschikt niet over een grondbedrijf. Begin jaren negentig is het grondbedrijf opgeheven. Hiervoor is gekozen omdat op grond van de financiële richtlijnen de grondexploitaties sowieso in de reguliere gemeentelijke begroting opgenomen dienen te worden. Uitgangspunten De gemeente streeft er naar dat de exploitaties over het te voeren grondbeleid tenminste kostendekkend zijn. Dat wil zeggen dat over een periode van enkele jaren de te maken kosten in balans zijn met de opbrengsten. De uitgangspunten die hierbij gehanteerd worden zijn tweeledig: –

Uitgangspunt bij grondexploitaties is dat er gestreefd wordt naar een sluitende exploitatie. Ter dekking van onvoorziene risico's binnen de grondexploitaties en als voorziening voor risico's op aangekochte (strategische) objecten die nog niet in exploitatie zijn opgenomen, kan in principe de algemene reserve grondexploitatie aangewend worden. Gezien de doelstelling van de Reserve Volkshuisvesting (aanwenden van middelen voor projecten die in het belang van de volkshuisvesting zijn zoals het verbeteren van de woon- en leefomgeving en het treffen van maatregelen in de bestaande woningvoorraad alsmede voor nieuwbouw) is in de voorliggende begroting rekening gehouden met het voeden en onttrekken van middelen uit deze reserve ten gunste van lopende projecten.

–

In juridische zin wordt met de initiatiefnemers (het betreft in deze doorgaans woningcorporaties en projectontwikkelaars) een exploitatieovereenkomst afgesloten, de zgn. anterieure overeenkomst. Middels deze exploitatieovereenkomst worden de gemeentelijke belangen afgedekt. Het gaat hierbij met name om de realisatie van een op het gemeentelijk volkshuisvestingsbeleid afgestemd woningbouwprogramma, kwaliteitsgaranties voor de infrastructuur, vergoedingen voor ambtelijke bemoeienissen, bijdragen voor bovenwijkse voorzieningen en plaatsing kunstwerken in de openbare ruimte. In dit kader worden tevens planologische risico's in de vorm van planschade ten laste van de ontwikkelende partij neergelegd. Lukt dat niet, dan zal op termijn teruggevallen worden op het publiekrechtelijk stelsel. Hierbij kunnen de instrumenten ''exploitatieplan'' en ''posterieure overeenkomst'' het sluitstuk van de betaling van een exploitatiebijdrage bij de afgifte van een bouwvergunning gaan vormen. Implementatie van voornoemd publiekrechtelijk instrumentaria moet nog vormgegeven worden.

Consequenties De realisatie van de volkshuisvestelijke en economische doelen, zoals verwoord binnen het programma ''Lekker Wonen in Voerendaal'', vindt met name plaats op grond van de lopende projecten die in onderstaande tabel opgenomen zijn. In de tweede kolom wordt aangegeven of bij het betreffende project sprake is van A (Actief grondbeleid) of P (Passief grondbeleid). Mogelijke winsten of verliezen in de grondexploitatie worden genomen als de winst daadwerkelijk gerealiseerd is. Dit betekent niet altijd bij het afsluiten van een grondexploitatie. Ook tussentijds worden gerealiseerde winsten genomen. Verspreide gronden De gemeente heeft een aantal percelen grond in eigendom, verspreid over de kernen. De totale oppervlakte van deze percelen bedraagt 198.105 m2. De meeste gronden zijn in erfpacht gegeven op basis van pachtcontracten. De boekwaarde van de verspreide gronden bedraagt per 31 december 2010 € 457.259 Hierop wordt niet afgeschreven. Uitsluitend bij verkoop of aankoop van verspreide gronden wijzigt de boekwaarde. Middels de actualisering van de grondnota is de prijsbepaling en de beleidsgrond rondom de verspreide gronden heroverwogen en geactualiseerd. Er zijn tevens nieuwe richtlijnen geformuleerd omtrent de aankoop- en verkoop van verspreide gronden. Aan de hand hiervan zal vervolgens in kaart gebracht worden 70


welke gronden binnen nog nader te bepalen financiële condities aangehouden dan wel afgestoten zullen worden. Tevens zal een start gemaakt worden met het in kaart brengen van illegaal in gebruik genomen gronden.

71


PROJECT

A/P *

GEMEENTELIJKE VERPLICHTING

VERWACHTE RISICO'S

VERWACHT PROJECT EXPLOITATIE GEREED RESULTAAT Streefdatum

Wonen Kernplan II

A

Het plan bevindt zich in de voorbereidingsfase. De gemeente is middels de aankoop van panden aan de Spekhouwerstraat en aan het Kerkplein financiële verplichting aangegaan. Daarnaast heeft de gemeente met Rialto/Plus Vastgoed een Samenwerkingsovereenkomst afgesloten waarin eveneens verplichtingen aangegaan zijn. In financiële zin betreft het met name een verplichting betreffende de herinrichting van de openbare ruimte.

Ontwikkelings- en afzetrisico voor ontwikkelende partij. Financieel risico voor de gemeente, zie risicoparagraaf van de paragraaf grondbeleid

p.m.

2014

Dammerich

A

Het plan bevindt zich in de voorbereidingsfase. De ontwikkeling is in drie deelgebieden opgedeeld. De omvang van de gemeentelijke gronden exclusief gronden parkgebied bedraagt 15.168 m2. Er is nog geen (exploitatie)overeenkomst afgesloten.

Ontwikkelings- en afzetrisico voor ontwikkelende partij.

p.m.

2013

Hogeweg-Keerberg

A

Het plan bevindt zich in de uitvoeringsfase. Ontwikkelings- en De gemeente brengt 760 m2 grond in onder de afzetrisico voor voorwaarde dat de ontwikkelende partij 10 openbare ontwikkelaar. parkeerplaatsen binnen het exploitatiegebied realiseert. Ter realisering van het bouwplan (11 appartementen plus 2 grondgebonden woningen) is mede op advies van de rekenkamer vanuit de reserve Volkshuisvesting een bijdrage van groot € 250.000,00 beschikbaar gesteld. Daarnaast is in de vorm van een voorziening een herstructureringsfonds ingesteld, groot € 250.000,00 hetwelk gevoed wordt door de Woningstichting Voerendaal voor een bedrag van € 125.000,00 en het overige deel – eveneens € 125.000,00 - vanuit de reserve Volkshuisvesting van de gemeente Voerendaal. Onduidelijk is in hoeverre de planontwikkeling doorgezet wordt. Richting ontwikkelende partijen is reeds het voornemen bekend gemaakt om per 1 april 2011 de bouwvergunning in te trekken. Er is nog geen (exploitatie)overeenkomst afgesloten.

€0

2011

Spekhouwerstraat

P

Het plan bevindt zich in de uitvoeringsfase. De gemeente neemt de openbare ruimte van de Woningstichting Voerendaal over.

€0

2011

Parc Hoenshof

P

Het plan bevindt zich in de voorbereidingsfase. De gemeente is vooralsnog geen (financiële) verplichting aangegaan. Er is nog geen (exploitatie)overeenkomst afgesloten.

Ontwikkelings- en afzetrisico voor ontwikkelaar.

p.m.

2015

Schoollocatie Kunrade

A

Het plan bevindt zich in de initiatieffase.

Ontwikkelings- en afzetrisico voor ontwikkelende partij.

p.m.

2013

De te ontwikkelen gemeentelijke gronden zijn 5.445 m2 groot. Er is nog geen (exploitatie)overeenkomst afgesloten. Kapelhof

P

Het plan bevindt zich in de uitvoeringsfase. Gezien de huidige markt is het plan opgeknipt in drie fasen; fase 1 het realiseren van starterswoningen incl. twee grondgebonden woningen, fase 2 het realiseren van de overige grondgebonden woningen, fase 3 de verkoop van een deel van de hoeve Kapelhof. Daarnaast opteert de ontwikkelaar voor de herinvulling van de vrijgekomen gronden Clermontstraat 1 en 3. De gemeente neemt de openbare ruimte van de ontwikkelende partij over.

Ontwikkelings- en afzetrisico voor ontwikkelaar: planuitvoering stagneert zie risicoparagraaf van de paragraaf grondbeleid

€0

p.m.

Dr. de Limpensplein

A

Het plan bevindt zich voor wat betreft het pleingedeelte in de voorbereidingsfase. Het bouwplan is reeds in aanbouw.

Ontwikkelings risico in procedurele en

€0

2012

72


PROJECT

A/P *

GEMEENTELIJKE VERPLICHTING

VERWACHTE RISICO'S

Voor wat betreft het bouwplan heeft de gemeente haar gronden reeds overgedragen aan de Woningstichting Voerendaal. Resteert realisatie upgrading plein. In het kader van de ontvangen ISV-subsidie, groot € 474.987,50 aflopend op 1 december 2013, moest vóór 16 december 2009 gestart worden met de daadwerkelijke uitvoering. Van deze projectsubsidie is € 360.750,00 bedoeld voor het bouwplan inclusief de herontwikkeling van het plein en € 90.187,50 als bijdrage in het leveren van kwaliteitsimpuls in de openbare ruimte aangrenzend aan het plangebied. De gemeentelijke bijdrage, groot € 706.000,00, is in de begroting reeds afgedekt.

financiële zin, zie risicoparagraaf van de paragraaf grondbeleid

VERWACHT PROJECT EXPLOITATIE GEREED RESULTAAT Streefdatum

Houtstraat – Dr. Poelstraat

A

Het plan bevindt zich in de uitvoeringsfase. De gemeente heeft, behoudens het betalen van de tweede termijn van de toegezegde gemeentelijke bijdrage, in deze geen verplichtingen meer. De financiële bijdrage is afgedekt via de reserve volkshuisvesting. De realisatie is evenwel nog lopende.

Afzetrisico voor ontwikkelaar: plan stagneert zie risicoparagraaf van de paragraaf grondbeleid

€0

p.m.

Overheek IV

P

Het plan bevindt zich in de uitvoeringsfase. De gemeente neemt de openbare ruimte van de ontwikkelende partij over.

Afzetrisico voor ontwikkelaar: plan stagneert

€0

2014

Eussen Klimmenderstraat

P

Het plan bevindt zich in de voorbereidingsfase. De gemeente is vooralsnog geen financiële verplichting aangegaan. Er is nog geen (exploitatie)overeenkomst afgesloten.

Ontwikkelings- en afzetrisico voor ontwikkelaar

p.m.

2012

In gen Hunsch III

P

Het plan bevindt zich in de voorbereidingsfase. De gemeente is vooralsnog geen financiële verplichting aangegaan. Er is nog geen (exploitatie)overeenkomst afgesloten.


€ 164.500

2014

Kerkstraat Veeweg

P

Het plan bevindt zich in de uitvoeringsfase.


€0

2012

Curfs Ransdaal

P

Het plan bevindt zich in de voorbereidingsfase. Er is nog geen (exploitatie)overeenkomst afgesloten.


p.m.

n.b.

Lindelaufer Gewande I

A

Planuitvoering i.v.m. toekenning provinciale subsidie € 245.000. Vanuit de reserve Revitalisering bedrijfsterrein LG I is het gemeentelijk aandeel € 255.000 afgedekt. Gewacht wordt thans nog op de financiële afrekening van de provincie. Het beschikbare raadskrediet voor de gehele revitalisering bedroeg € 652.000. De daadwerkelijke uitgaven bedroegen € 557.000. Per saldo wordt, rekeninghoudende met de provinciale bijdrage, een voordelig saldo verwacht van € 95.000.

Geen gemeentelijk risico.

€0

2010

Lindelaufer Gewande III

A

Het plan bevindt zich in de de voorbereidingsfase. De Ontwikkelings- en gemeente heeft een intentie-overeenkomst afgesloten. afzetrisico voor De haalbaarheidsstudie is lopende. Uitgangspunt is ontwikkelaar dat de planontwikkeling voor de gemeente Voerendaal budgettair-neutraal verloopt.

p.m.

2014

Economie

A = Actief grondbeleid P = Passief grondbeleid

73


VERMOGENSPOSITIE De exploitatieresultaten van de grondexploitaties worden verrekend met de Algemene Reserve Grondexploitaties. Het verloop van de Algemene Reserve Grondexploitaties ziet er voor de jaren 2009 en 2010 als volgt uit: Ontwikkelingen Algemene Reserve Grondexploitaties: Stand van zaken per 01.01.2009

€ 423.478

Gerealiseerde mutaties: ●

grondexploitatie Lindelaufer Gewande II

●

verkoop diverse stroken groen

●

Bovenwijkse voorziening Houtstr. - dr. Poelstraat

€ 55.694 € 13.016 € 15.534

Stand van zaken per 31.12.2009

€ 507.722


€ 507.722

Verwachte mutaties: ●

Planschade Costongs

●

Groenreconstructie Heggewikke

●

Verkoop diverse stroken groen

●

Exploitatiebijdrage Spekhouwerstr.Tenelenweg

€ 12.731€ 8.000€ 33.347 € 5.340


€ 525.678

RISICOPARAGRAAF Actieve grondexploitaties Voor wat betreft de actieve grondexploitaties wordt naar een situatie gestreefd waarbij de exploitatie over het te voeren grondbeleid voor de gemeente tenminste kostendekkend is. De lopende ''actieve projecten'' (projecten waarop het actieve grondbeleid van toepassing is) worden vanwege de verhoogde kans op financiële risico's voor de gemeente nauwlettend gevolgd. In dit kader wordt onderstaand kort ingegaan op de meest financieel risicovolle projecten van de gemeente Voerendaal. Kernplan II De gemeente heeft ter realisering van het kernplan voor ruim € 1,7 miljoen aan gronden inclusief opstallen aangekocht. Op grond van de gesloten samenwerkingsovereenkomst is voor wat betreft deze gronden exclusief het perceel gelegen aan de Spekhouwerstraat 15 een afnameverplichting overeengekomen met Rialto /Plus Vastgoed. Deze afnameverplichting wordt gedekt middels een concerngarantie van Sperwer Holding BV. Eventuele planschadeclaims zijn ook neergelegd bij de ontwikkelende partijen. Op grond van de overeengekomen samenwerkingsovereenkomst zijn de financiële risico's voor wat betreft het bouwplan sterk ingeperkt. De gemeente heeft evenwel de verplichting om de openbare ruimte te herinrichten. Nadere studie zal moeten uitwijzen of de beschikbare middelen in deze toereikend zijn. In 2011 zal hieromtrent meer inzicht verkregen worden. 74


Schoollocatie Dammerich: Het project Dammerich bevindt zich in de voorbereidingsfase. Eind 2009 heeft de raad er voor gekozen om het plangebied op te delen in drie deelgebieden; deelgebied I Raadhuisplein 1-3, deelgebied II uitbreiding 't Brook; deelgebied III het resterende gebied. Schoollocatie Kunrade Het project Schoollocatie Kunrade bevindt zich in de initiatieffase. Hoewel de verwachting was dat in 2010 de planontwikkeling nader vormgegeven zou worden is echter door enerzijds de herstructureringsopgave en anderzijds in afwachting van de nieuwe coalitie het starten van de planontwikkeling aangehouden. Drossaert de Limpensplein De financiële tegenprestatie van de gemeente met betrekking tot de verleende ISV-subsidie is in de begroting afgedekt. Door de infrastructurele werkzaamheden taakstellend binnen de beschikbare budgetten uit te voeren zijn in deze geen financiële risico's voorzien. In procedurele zin zijn er evenwel risico's aanwezig. De ISV-richtlijnen stellen dat met de werkzaamheden rondom het bouwplan en/of de infrastructurele werken uiterlijk 16 december 2009 gestart moest zijn. Hier is aan voldaan. De ISV-richtlijn stelt dat het plan uiterlijk op 1 december 2013 opgeleverd dient te zijn. Gezien de nog lopende beroepsprocedure bij de Raad van State bestaat de kans dat de opleverdatum van de werkzaamheden in gevaar komen. Om te voorkomen dat dit tot financiële consequenties leidt zal hiertoe tijdig actie ondernomen worden, dan wel in uitvoerende zin dan wel richting subsidieverstrekker. Vooralsnog is evenwel de verwachting dat de werkzaamheden voor deze datum afgerond zijn. Kapelhof De verwachting is dat eind dit jaar dan wel begin 2011 gestart wordt met de zes starterswoningen en twee grondgebonden woningen. Afhankelijk van de verkoopmogelijkheden zal de vervolgfase van het gebied aangepakt worden. Tevens wordt door de ontwikkelende partij bezien of de hoek Clermontstraat 1 – 3 meeontwikkelt kan worden. Haalbaarheid hiervan is evenwel afhankelijk van de marktomstandigheden. Houtstraat – Dr. Poelstraat De realisatie stagneert. De verwachting is dat de voorziene gestapelde bouw van 25 appartementen niet meer gerealiseerd zal worden. Bovendien heeft de gemeente reeds het voornemen richting ontwikkelaar geuit om per 1 januari 2011 over te gaan tot intrekking van de bouwvergunning. Er is een redelijke kans dat het plangebied de komende jaren onbebouwd blijft en dat er maatregelen genomen dienen te worden om het plangebied her in te richten ter bevordering van het woonklimaat ter plaatse. De financiële consequentie hiervan is uiteraard afhankelijk van de maatregelen die genomen worden en mogelijkheden die de ontwikkelende partij in deze heeft. Op grond van bovenstaande toelichting kan geconcludeerd worden dat er thans geen urgentie bestaat om binnen de begroting nadere maatregelen te treffen ter afdekking van mogelijke risico's. Noodzakelijk is evenwel dat vanuit risico-optiek deze projecten nauwlettend gevolgd worden. Passieve grondexploitaties Voor wat betreft de passieve grondexploitaties wordt naar een situatie gestreefd waarbij de exploitatie over het te voeren grondbeleid eveneens voor de gemeente tenminste kostendekkend is. Aangezien voorzien is dat de lopende ''passieve projecten'' (projecten waarop het passieve grondbeleid van toepassing is) inderdaad kostendekkend zijn, kan thans geconcludeerd worden dat de gemeente hiervoor geen risico's loopt. Derhalve hoeft voor dit onderdeel geen voorziening getroffen te worden. Verspreide gronden De gemeente Voerendaal bezit 198.105 m2 aan verspreide gronden. De boekwaarde hiervan bedraagt per 31 december 2009 € 457.159. De gemiddelde historische kostprijs voor deze gronden bedraagt derhalve € 2,30 per m2 De verspreide gronden hebben doorgaans de bestemming landbouwgrond. De inschatting is dat landbouwgrond binnen de gemeente Voerendaal een verkoopwaarde heeft van minimaal € 4,00 per m2. Op grond hiervan kan geconcludeerd worden dat de gemeente Voerendaal geen risico loopt met betrekking tot de verspreide gronden. Derhalve hoeft voor dit onderdeel geen voorziening getroffen te worden. 75

Gemeente Voerendaal, programmabegroting 2011-2014 De Paragrafen - Paragraaf krimp

3.4

Paragraaf krimp

PARAGRAAF KRIMP: ''NAAR EEN NIEUW EVENWICHT'' De regio Parkstad Limburg wordt de komende jaren geconfronteerd met een forse bevolkingsdaling. De verwachting is dat het aantal inwoners binnen de gemeente Voerendaal de komende 20 jaar met circa 2.000 zal afnemen. In procentuele zin betekent dit een reductie van ca. 15% van het huidig aantal. Naast de afname van het aantal inwoners, verandert ook de samenstelling van de bevolking. De komende 20 jaar neemt naar verwachting de groep 65- plussers met ca. 1250 mensen toe (+ 50%), terwijl het aantal jongeren onder de 15 jaar met 550 personen zal afnemen (-30%). (bron Etil: bevolkingsprognose 2008 – 2040) De gevolgen van een krimpende bevolking zijn meerledig, te weten: •

een veranderende kwantitatieve en kwalitatieve vraag naar woningen

•

het draagvlak voor voorzieningen komt onder druk te staan (winkels, onderwijs, sport, zorg, welzijn)

•

dalende gemeentelijke inkomsten en toenemende (beheers)uitgaven

De geschetste demografische ontwikkelingen in het begin van deze paragraaf doen zich ook voor binnen de gemeente Voerendaal. De gemeente Voerendaal staat derhalve op fysiek, sociaal en financieel gebied voor opgaven die vragen om een vernieuwde strategische aanpak. Een aanpak waarbij een evenwichtige balans ontstaat tussen ambities en mogelijkheden, tussen investeren en bezuinigen. Werken aan een toekomstbestendig Voerendaal betekent voor ons dan ook het werken aan een nieuw evenwicht, waarbij enerzijds sprake is van een terugtredende overheid die meer overlaat aan de burger en het maatschappelijk middenveld en anderzijds sprake is van een optredende overheid die actief anticipeert en inspeelt op belangrijke maatschappelijke effecten ter behoud van de leefbaarheid en vitaliteit van de kernen. De procesgang om te komen tot een nieuw evenwicht zal op onderdelen complex, groots en ingrijpend zijn. Een integrale benadering van de opgaven en een aanpak waarbij samenwerking met de regio Parkstad Limburg, het maatschappelijk middenveld en de inwoners van Voerendaal wordt in deze van groot belang geacht en is op vele fronten reeds in gang gezet. Om de inwoners en ondernemers van de gemeente Voerendaal – ondanks de demografische ontwikkelingen – toch een uitstekende toekomst te bieden, wordt onderstaand nader ingegaan op de wijze waarop hiermee ten aanzien van de woningvoorraad, de openbare ruimte en voorzieningen omgegaan zal worden. Transformatie van de woningvoorraad Binnen Parkstad Limburg is eind 2009 de herstructureringsvisie wonen vastgesteld. Op grond van deze visie dient de gemeente Voerendaal tot en met 2020 271 woningen te onttrekken. Daarnaast dienen nog circa 450 woningen verbeterd c.q. getransformeerd te worden om aan de kwalitatieve woonvraag te kunnen voldoen. Het sec onttrekken van 271 woningen betekent dat uitgaande van te vergoeden boekwaarden, sloopkosten en herinrichtingskosten hiermee grote kosten gepaard gaan. Een forse opgave die bovendien in operationele zin zeer complex is. Immers, de huur-koop-verhouding van de woningvoorraad is in Voerendaal 30%-70%, terwijl dit in de stedelijke gemeenten van Parkstad Limburg net omgekeerd is. Uitvoering geven aan de benodigde transformatie van de woningvoorraad in kwantitatieve maar bovenal in kwalitatieve zin vergt een duidelijke visie en een adequate strategische aanpak. In 2010 is reeds gestart met het opstellen van een meerjaren ontwikkelingsplan woningbouw die inspeelt op de transformatie-opgave van de gemeente Voerendaal. Begin 2011 zal middels een separate raadsnotitie de raad deelgenoot worden gemaakt van deze visie en het plan van aanpak in deze. Samenwerking met de regio Parkstad Limburg, de corporaties en financiële ondersteuning van het Rijk en Provincie is evenwel nodig om op passende wijze invulling te kunnen geven aan de transformatie-opgave. Ten gevolge hiervan zullen de krimpgelden die de gemeente Voerendaal ontvangt van het Rijk nadrukkelijk ingezet worden voor het bewerkstelligen van de transformatie-opgave.

76


Herinrichting openbare ruimte De focus ligt op dit moment op het duurzaam beheren en instandhouden van de openbare ruimte. De transformatie opgave zal naar verwachting leiden tot groei van het groenareaal van de gemeente. Versterking van de groenstructuur draagt bij aan de ontwikkeling van de leefbaarheid in de kernen. Echter schuilt hierin ook het risico dat het niet goed inrichten van deze openbare ruimte en het niet goed onderhouden een afbraak kan zijn aan het woongenot. Derhalve zijn de herinrichtings- en beheerkosten van te herstructureren gebieden een belangrijk punt van aandacht. Voorzieningen in evenwicht Voorzieningenstructuur Voor wat betreft detailhandelsvoorzieningen is de weg ingeslagen om één goed functionerend bovenlokaal centrum te realiseren in de kern Voerendaal. Bij de planvorming rondom het Kernplan, die medio 2010 door de raad is vastgesteld, is reeds nadrukkelijk ingespeeld op de demografische ontwikkeling, hetgeen geresulteerd heeft in een forse reductie van het aantal geplande woningen. Daarnaast wordt in de overige kernen in het kader van het behoud van leefbaarheid en ter voorkoming van uitstroom van mensen gestuurd op het aanbieden van passende detailhandelsvoorzieningen; voorzieningen die qua schaal en omvang passen bij de omvang van de kern. De ontwikkeling van het plan Dr. de Limpensplein te Klimmen is hiervan een voorbeeld. Voor wat betreft bedrijventerreinontwikkeling is het evenwicht gezocht door allereerst het huidige bedrijventerrein te revitaliseren en de vrije kavels uit te geven. Dit proces is in 2010 geheel afgerond. Vanuit kwalitatief oogpunt wordt – ter versterking van de economische structuur binnen de gemeente – slechts nog gewerkt aan een beperkte uitbreiding van het huidige bedrijventerrein. Voor het overige wordt ingezet op stimulering van toeristisch/recreatieve voorzieningen die bijdragen aan de beleving van het landschappelijke karakter. In het kader van de leefbaarheid van de kernen en het bieden van een uitstekende toekomst voor de inwoners van Voerendaal wordt tevens ingezet op het aanbieden van passende zorgvoorzieningen afgestemd op de behoefte en mogelijkheden binnen de kernen. Ontwikkelingen van een zorgcentrum in Ubachsberg en het realiseren van een zorgplein in Voerendaal zijn hiervan enkele voorbeelden. Sociale structuur Naar verwachting zal de krimp van de bevolking gevolgen hebben voor de sociale structuur van kernen en het gebruik van (gemeentelijke en andere) voorzieningen. Enerzijds zal de veranderende bevolkingssamenstelling leiden tot een vraag naar c.q. het ontwikkelen van andere (nieuwe) activiteiten. Anderzijds brengt een verandering van activiteiten tevens een verandering van de vraag naar ruimte en accommodaties met zich mee. In eerste instantie wordt door middel van een nieuw op te stellen subsidiebeleid, de nodige instrumenten ontwikkeld om deze veranderingen te ondersteunen en de huidige kracht van het gemeenschapsleven in de kernen zoveel mogelijk te behouden en waar mogelijk zelfs te versterken. Daarnaast zal de komende jaren het gebruik van en de vraag naar accommodaties actief worden gevolgd om waar nodig, op basis van signalen van verenigingen en organisaties, te bezien welke maatregelen genomen moeten worden omtrent (gemeentelijke) accommodaties. Tevens zullen de komende jaren ''civil society scans'' worden uitgevoerd om inzicht te verkrijgen in de ontwikkelingen en behoeften op kernenniveau. Alsdan zullen er passende maatregelen getroffen worden die gericht zijn op behoud van vitale kernen enerzijds en het verhogen van de doelmatigheid van de ingezette middelen anderzijds. Voornoemde aanpak zal bijdragen aan het in evenwicht brengen van het huidige voorzieningenniveau met toekomstige ontwikkelingen. Maatschappelijke ondersteuning De geleidelijke toename van het aantal ouderen zal naar verwachting leiden tot een groter beroep op voorzieningen in het kader van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo), vooralsnog in het bijzonder de hulp bij het huishouden. Bij deze werksoort is in de voorliggende gemeentebegroting rekening gehouden met een jaarlijkse stijging van de kosten als gevolg van de toename van de vraag.

77


Om aan de toenemende vraag tegen acceptabele kosten te kunnen voldoen is het nodig om in de toekomst meer gebruik te maken van (in het algemeen goedkopere) collectieve voorzieningen en meer maatwerk te leveren. Dit op basis van de in de Wmo opgenomen primaire verantwoordelijkheid van eenieder zelf. Waar nodig zullen gewenste collectieve voorzieningen in het leven worden geroepen. Noemenswaardig in relatie hiermee is tevens de zgn. kanteling van de Wmo, waarbij niet meer sec gekeken wordt naar of iemand in aanmerking komt voor de door hem of haar gevraagde voorziening. In plaats daarvan wordt de situatie van aanvrager in brede zin in kaart wordt gebracht om vandaar uit op basis van maatwerk te kijken naar de benodigde ondersteuning. Deze kanteling zal de komende jaren geleidelijk in de uitvoering van de Wmo worden geïmplementeerd. Op deze wijze zal getracht worden te komen tot een passend evenwicht waarbij de veranderende zorgvraag en de financiële mogelijkheden in balans blijven gericht op behoud van een zorgzame en gezonde samenleving.

78

Gemeente Voerendaal, programmabegroting 2011-2014 De Paragrafen - Paragraaf lokale heffingen

3.5

Paragraaf lokale heffingen

Inleiding Deze paragraaf bevat informatie en voorstellen met betrekking tot de diverse gemeentelijke belastingen en heffingen en gaat in op de consequenties daarvan voor de inwoners. Na een weergave van de beleidsuitgangspunten wordt inzicht gegeven in de meerjarige opbrengsten van de lokale heffingen en het bijbehorende verloop van de tarieven. Aansluitend wordt stilgestaan bij de belastingen die kunnen worden gerangschikt onder de zogeheten woonlasten. Dit zijn de volgende belastingen: • Onroerende-zaakbelastingen (OZB); • Afvalstoffenheffing; • Rioolheffing. Daarna komen de overige heffingen aan bod. Tenslotte wordt aandacht besteed aan zaken zoals belastingdruk, automatische incasso en de belastingverordeningen. De baten van de gemeente bedragen voor 2011 ongeveer € 21,2 miljoen (exclusief verrekening met reserves en renteresultaat). 3/4 deel daarvan wordt ontvangen van het Rijk via de algemene uitkering uit het Gemeentefonds en specifieke uitkeringen (bijv. sociale zekerheid, maatschappelijke dienstverlening). Van de overige baten komt ongeveer € 5,0 miljoen binnen door eigen belastingen, heffingen, rechten en leges. Hierbij zijn OZB, rioolrecht en afvalstoffenheffing de belangrijkste componenten. De overige inkomsten bestaan met name uit dividend en overige bijdragen en verrekeningen. Beleidsuitgangspunten Algemeen gemeentelijke visie Uw raad heeft een grote mate van vrijheid bij het vaststellen van de belastingtarieven. Een uitgangspunt is dat de tarieven voor de dienstverlening (o.a. afvalstoffenheffing, leges) maximaal kostendekkend dienen te zijn. Voordat tarieven worden gecorrigeerd voor inflatie, wordt gecontroleerd of dit niet leidt tot meer dan 100% kostendekking. Dit is op grond van de gemeentewet niet toegestaan, zodat inflatiecorrectie dan achterwege dient te blijven. Kwijtscheldingsbeleid Voor mensen met de laagste inkomens bestaat de mogelijkheid van gehele of gedeeltelijke kwijtschelding voor een aantal gemeentelijke belastingen. Daarvoor gelden wettelijke voorschriften. De gemeente bepaalt zelf voor welke heffing kwijtschelding mogelijk is. Als norm voor de kwijtschelding wordt 100% van de bijstandsnorm gehanteerd. Het kwijtscheldingsbudget voor 2011 is geraamd op € 87.000. Overzicht belastingen en heffingen Gemeenten zijn beperkt in de belastingen die ze mogen heffen. Deze zijn limitatief opgesomd in de wet. Naast belastingen brengt de gemeente rechten (leges) voor individuele dienstverlening aan haar burgers in rekening. De tarieven van deze rechten dienen zodanig vastgesteld te worden dat de opbrengsten de kosten voor het verlenen van de dienst niet overschrijden. De opbrengst van deze zogeheten bestedingsgebonden heffingen dient alleen ter bestrijding van de kosten die de gemeente voor de betreffende dienstverlening maakt. De gemeente is vrij in de besteding van de opbrengst van de niet bestedingsgebonden heffingen (algemene belastingen), waarvan de OZB de omvangrijkste is.

79


Onderstaande tabel geeft inzicht in de samenstelling van de totale opbrengst van de gemeentelijke belastingen en heffingen in de jaren 2009 t/m 2014 (waarbij in 2010 de begroting is bijgesteld). Tabel opbrengst lokale heffingen

Omschrijving

(x € 1.000) rekening 2009

2010

2011

begroting 2012

2013

2014

A. bestedingsgebonden heffingen Secretariegelden leges paspoorten/rijbewijzen uitvoering bijzondere wetten Begraafplaatsrechten Afvalstoffenheffing Rioolrecht voorbereidingsbesluiten W.R.O. Bouwleges Subtotaal A

29 182 6 107 1.410 1.048 10 394 3.186

28 168 5 89 1.460 1.116 18 232 3.116

29 165 6 92 1.438 1.217 19 235 3.201

29 165 6 94 1.438 1.302 19 239 3.292

30 165 6 97 1.438 1.387 20 242 3.385

30 165 6 100 1.438 1.472 20 246 3.477

B. niet bestedingsgebonden heffingen OZB-gebruikers (*) OZB-eigenaren (*) Toeristenbelasting Hondenbelasting Subtotaal B

104 1.344 32 64 1.544

107 1.438 39 65 1.649

132 1.600 38 67 1.837

139 1.680 39 69 1.927

146 1.764 40 71 2.021

153 1.853 41 73 2.120

totale belastingopbrengst

4.730

4.765

5.038

5.219

5.406

5.597

uitgedrukt in % van totale baten:

12,7%

19,7%

22,5%

23,4%

24,7%

25,7%

p.m. De totale baten worden negatief beïnvloedt door de bijstelling van de rijksbijdrage. Bovenstaande meerjarige opbrengsten zijn begroot op basis van tarieven die (voor de belangrijkste heffingen) als volgt zijn vastgesteld: Tabel verloop tarieven Omschrijving

2009

Afvalstoffenheffing (vast tarief) 176,22 Afvalstoffenheffing (variabel tarief klein) 3,40 Afvalstoffenheffing (variabel tarief groot) 4,60 Rioolrecht 185,00 OZB-gebruikers (*) 0,110801 OZB-eigenaren woningen (*) 0,095366 OZB-eigenaren niet woningen (*) 0,137999 Toeristenbelasting (per overnachting ) 1,03 Hondenbelasting (1e hond) 50,88 Hondenbelasting (2e hond) 62,64

2010

2011

2012

2013

2014

182,40 3,40 4,60 200,00 0,113892 0,101474 0,139282 1,05 52,28 64,36

181,08 3,40 4,60 215,00 0,125281 0,111621 0,153210 1,08 53,72 66,13

181,08 3,40 4,60 230,00 0,131545 0,117202 0,160871 1,11 55,19 67,95

181,08 3,40 4,60 245,00 0,138123 0,123063 0,168914 1,14 56,71 69,82

181,08 3,40 4,60 260,00 0,145029 0,129216 0,177360 1,17 58,27 71,74

(*) Op basis van tariefstijging van 10% in 2011, 5% in navolgende jaren en constante WOZ-waarden. Voor nadere informatie over de totstandkoming van deze tarieven wordt verwezen naar onderstaande specificatie per belastingsoort

80


Overzicht per belastingsoort Onroerende zaakbelasting (OZB) De OZB heeft ten doel om de gemeente te voorzien van algemene middelen. Het zakelijk karakter van deze belastingen sluit uit dat er rekening wordt gehouden met persoonlijke omstandigheden, zoals bijvoorbeeld het inkomen van de belastingplichtige. De in 2006 gemaximeerde tariefstijging is naar aanleiding van een bestuursakkoord tussen het rijk en de gemeenten per 2008 weer komen te vervallen. Hierbij is echter afgesproken dat laatstgenoemde niet mag leiden tot een onevenredige stijging van de collectieve lastendruk. Het instellen van een macronorm moet dat voorkomen. Overschrijding van de norm kan gevolgen hebben voor het volume van het gemeentefonds. Met ingang van 2006 is het gebruikersdeel inzake woningen weggevallen. Als gevolg van het systeem van de permanente marktanalyse wordt met ingang van het belastingjaar 2008 OZB geheven op basis van de WOZ-waarde per 1 januari van het voorafgaande jaar. De WOZ-beschikking wordt vermeld op het aanslagbiljet. Wij stellen voor om in de gemeente Voerendaal voor 2011 de OZB met 10% te verhogen en volgende jaren een stijging van 5% aan te houden. Afvalstoffenheffing Met ingang van 2008 is in Voerendaal bij het ophalen van huisvuil het volumefrequentiesysteem ingevoerd. Bij dit vervolgsysteem (DIFTAR) wordt uitgegaan van heffing van een vast deel per perceel en een variabel deel per lediging. Voor wat betreft het variabel deel per lediging kan worden opgemerkt dat dit 1 op 1 overeenkomt met de tarieven die RD4 de gemeente in rekening brengt voor de ledigingen. Daarmee zijn de opbrengsten van het variabel deel per definitie kostendekkend. De tarieven afvalstoffenheffing voor 2011 bedragen: ●

jaarlijks vaste belasting per perceel:

€ 181,08

●

belasting per lediging van een 140 liter container:

€

3,40

●

belasting per lediging van een 240 liter container:

€

4,60

●

belasting per aanbieding bij ondergronds inzamelsysteem:

€

1,00

●

belasting per aanbieding van een gekenmerkte vuilniszak:

€

1,00

Net als bij de oude berekeningssystematiek geldt ook hierbij dat de afvalstoffenheffing als geheel maximaal kostendekkend mag zijn. Rioolrecht Op 1 januari 2008 is de Wet verankering en bekostiging gemeentelijke watertaken in werking getreden. Met ingang van die datum is het voor gemeenten mogelijk om een nieuwe, bredere, rioolheffing op te leggen. Deze komt dan in de plaats van het oude rioolrecht dat geheven wordt op basis van artikel 229 van de Gemeentewet (retributie). De ramingen betreffende de kosten van instandhouding van riolen en rioolgemalen zijn gebaseerd op het verbreed gemeentelijk rioleringsplan 2010 (VGRP). De tarieven rioolrecht worden bepaald aan de hand van het rioolkostendekkingsplan. Uitgangspunten rioolkostendekkingsplan: - de inzet van de jaarlijks afnemende verfijningsuitkering rioleringen; - toevoeging dan wel onttrekking aan de ‘reserve riolering’ van het batige cq nadelige exploitatiesaldo. Bij de begroting 2009-2012 is op basis van het rioolkostendekkingsplan besloten de tarieven jaarlijks met € 15 te verhogen. Dit is in de voorliggende begroting conform verwerkt.

81


Toepassing van bovengenoemde uitgangspunten resulteert voor de periode 2011 - 2014 in het volgende exploitatieoverzicht voor de dienstverlening riolen: Exploitatie-overzicht rioolbeheer 2011 – 2014

(x € 1)

Omschrijving lasten: straatreiniging Kwijtschelding onderhoud, inspectie en reiniging kapitaallasten lasten investeringsprogramma toerekening kostenverdeelstaat Totale lasten baten: Rioolrecht verfijning rioleringen Totale baten

2011

saldo = toevoeging cq onttrekking aan egalisatiereserve rioleringen gehanteerde tarieven in meerjarenraming 2011-2014 Saldo egalisatierekening (x € 1 mln) per 1 januari

2012

2013

2014

13.228 31.320 308.058 822.628 3.608 159.500 1.338.342

13.228 31.320 313.058 776.360 25.133 159.500 1.318.599

13.228 31.320 258.058 750.398 34.283 159.500 1.246.787

13.228 31.320 318.058 722.892 53.247 159.500 1.298.245

1.216.900 554 1.217.454

1.301.800 554 1.302.354

1.386.700 0 1.386.700

1.471.600 0 1.471.600

-120.888

-16.245

139.913

173.355

215

230

245

260

1,69

1,57

1,56

1,70

Legestarieven Voorgesteld wordt de legestarieven in 2011 met het inflatiecorrectiepercentage van 2,75% te verhogen. Uitzondering hierop vormen de leges voor bouwen woningtoezicht waarvoor een verhoging van 1,5% geldt. In onderstaand overzicht volgt een opsomming van veel voorkomende producten van de afdeling klantcontacten met het bijbehorende tarief en de geraamde opbrengst 2011.

82


Belastingdruk per huishouden Legestarieven 2011 (excl.Rijkscomponent, in casu de door te betalen leges aan het Rijk) ( x € 1) geraamde product tarief 2010 tarief 2011 aantal opbrengst diverse uittreksels 11,10 11,30 200 2.260 rijbewijs paspoort identiteitskaart afschriften GBA bestemmingsplan huwelijken: - binnen kantoortijd - vrijdag - zaterdag - buiten gemeentehuis trouwboekje grafrechten: - begravingen - bijbegravingen - verlenging grafrecht - bijzetting urnenmuur

29,30 27,13 24,35 6,70 326,05

26,25 27,89 25,04 6,90 335,00

1500 1200 1000 650 25

39.375 33.468 25.040 4.485 8.375

163,65 182,65 289,30 37,50

168,15 187,65 297,25 div 39,60

5 10 4 18 30

841 1.877 1.189 4.256 1.188

3197,55 1581,40 362,00 2154,30

3285,50 1624,85 371,90 2213,45

15 10 10 10

49.283 16.249 3.719 22.135

De belastingdruk in de gemeente Voerendaal, op basis van de voorgestelde tarieven voor 2011, ziet er als volgt uit: Belastingdruk 2011 (x € 1,=) totaal totaal Grondslag Riool Afval (*) OZB (**) 2011 2010 WOZ-waarde € 100.000

215

181

112

508

483

WOZ-waarde € 150.000

215

181

168

564

534

WOZ-waarde € 200.000 WOZ-waarde € 250.000 iedere volgende WOZ meerwaarde van € 50.000

215

181

224

620

585

181

280

676

636

56

56

51

215

(*) uitsluitend het vaste belastingdeel (**) uitsluitend eigenaarsdeel voor woningen

83


Vergelijking gemeentelijke belastingdruk landelijke gemeenten in onze regio. Bij de vergelijking met de verschillende gemeenten is de lastendruk 2010 van de gemeente Voerendaal vergeleken met de tarieven van vergelijkbare landelijke gemeenten in de regio. De betreffende informatie is gebaseerd op “Belastingoverzicht 2010” van de provincie Limburg. Gemeente

Belastingdruk

Voerendaal

€ 708

Vaals

€ 734

Simpelveld

€ 729

Schinnen

€ 696

Onderbanken

€ 739

Nuth

€ 731

Automatische incasso Na het operationeel worden van de belastingsamenwerking (GBRD) gelden voor alle deelnemende gemeenten de navolgende betalingstermijnen. Belastingplichtigen die deelnemen aan de mogelijkheid van automatische incasso betalen de aanslag in twaalf gelijke termijnen, vervallende voor het eerst één maand ná dagtekening van de aanslag en vervolgens steeds 1 maand later. Van alle belastingplichtigen in de gemeente Voerendaal maakt ruim 82% gebruik van deze betaalwijze. Belastingplichtigen die niet deelnemen aan de mogelijkheid van automatische incasso dienen de aanslag één maand ná dagtekening te betalen. Bij niet-tijdige betaling van de verschuldigde bedragen geldt het gemeentelijke invorderingsbeleid. Belastingverordeningen In de raadsvergadering van december 2010 stelt de raad, op basis van de genomen besluiten in de begrotingsvergadering, de belastingverordeningen 2011 vast. Nadat een belastingverordening door de raad is vastgesteld, dient bekendmaking plaats te vinden, waarna ná acht dagen inwerkingtreding plaatsvindt. De bekendmaking geschiedt door publicatie van de integrale tekst van het besluit tot wijziging of vaststelling van een verordening, gelijkertijd worden de verordeningen ter inzage gelegd.

84

Gemeente Voerendaal, programmabegroting 2011-2014 De Paragrafen - Paragraaf onderhoud kapitaalgoederen

3.6

Paragraaf onderhoud kapitaalgoederen

De kapitaalgoederen welke de gemeente in eigendom heeft, dienen op een dusdanige wijze beheerd te worden dat deze kapitaalgoederen hun functie op korte en lange termijn kunnen vervullen. Op korte termijn dient voldoende aandacht te zijn voor aspecten als veiligheid en risico-aansprakelijkheid, terwijl op langere termijn de duurzaamheid van het onderhoud er toe moeten leiden dat er geen sprake is van kapitaalvernietiging ten gevolge van achterstallig onderhoud waardoor vervroegde vervanging duurder uitpakt dan adequaat onderhoud zou hebben gekost. Een oordeel over de kwaliteit van de financiële huishouding is pas mogelijk nadat inzicht is verschaft in het onderhoudsniveau van de kapitaalgoederen. Artikel 12 van het Besluit Begroten en Verantwoorden schrijft dan ook voor dat aan dit onderwerp een afzonderlijke paragraaf moet worden gewijd. Daarbij gaat het met name om zaken als beleidskaders en financiële consequenties. Hierbij kan worden gedacht aan de kosten van aanleg en instandhouding van de “grotere” kapitaalgoederen van de gemeente. Die kapitaalgoederen zijn achtereenvolgens wegen, rioleringen, gebouwen, groen en openbare verlichting. De Financiële verordening Gemeente Voerendaal van december 2006 bepaalt t.a.v. onderhoud kapitaalgoederen het volgende: 1. In de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen bij de begroting en de jaarstukken neemt het college naast de verplichte onderdelen op grond van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten in elk geval op: a) de voortgang van het geplande onderhoud; b) de omvang van het achterstallig onderhoud. 2. Het college biedt de raad ten minste eens in de vier jaar een onderhoudsplan openbare ruimte aan. Het plan geeft het kader weer voor het beoogde onderhoudsniveau, de planning van het onderhoud en de kosten van het onderhoud voor het openbaar groen, water, wegen, kunstwerken en straatmeubilair. De raad stelt het plan vast. 3. Het college biedt de raad ten minste eens in de vier jaar een rioleringsplan aan. Het plan geeft het kader weer voor het beoogde onderhoudsniveau, de planning van het onderhoud, de uitbreiding van de riolering en de kosten van het onderhoud en de eventuele uitbreidingen. De raad stelt het plan vast. 4. Het college biedt de raad ten minste eens in de vier jaar een onderhoudsplan gebouwen aan. Het plan bevat voorstellen voor het te plegen onderhoud en de bijbehorende kosten aan de gemeentelijke gebouwen. De raad stelt het plan vast. De kapitaalgoederen worden voornamelijk in programma “Openbare ruimte als visitekaartje” verantwoord. Een uitzondering vormt een gedeelte van de accommodaties, deze verantwoording vindt plaats binnen programma “Leven en welzijn koesteren”. Wegen Gegevens Oppervlakte: asfaltverharding: Oppervlakte: elementenverharding: Exploitatiebudget 2011:

617.000 m2 248.000 m2 € 380.000

De gemeente heeft de plicht en verantwoordelijkheid om de wegen, met inbegrip van alle hiertoe behorende onderdelen, te beheren en in een goede staat te houden. Hiertoe dient nadrukkelijk rekening te worden gehouden met veiligheid en milieu. In 2008 is het Strategische Investeringsprogramma 2009-2018 vastgesteld. Binnen dit document zijn enerzijds projecten in de openbare ruimte benoemd en anderzijds een kwaliteitsniveau voor rationeel wegbeheer voorgesteld. De gemeente Voerendaal hanteert de CROW-systematiek om haar kwaliteit te beschrijven en te verankeren. 85


Voor het uitvoeren van rationeel wegbeheer is door de raad het kwaliteitsniveau vastgesteld op R-, Sober en doelmatig, waarmee voldaan wordt aan het duurzaamheidsprincipe. De benodigde middelen zijn in de meerjarenbegroting verankerd. Riolering Gegevens Lengte (vrijval) riolering: Aantal rioolgemalen/pompunits: Aantal kolken: Aantal bergingbezinkbassins: Aantal kunststofbufferzakken: Exploitatiebudget 2011:

96.000 m. 17 st 3.350 3 2 € 298.338

In de Wet milieubeheer is geregeld dat de gemeente een zorgplicht heeft inzake het doelmatig inzamelen en transport van afval- en regenwater dat vrijkomt binnen haar grondgebied. Tevens is in dezelfde wet geregeld dat de gemeente een Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) opstelt waarin verwoord wordt hoe de gemeente invulling geeft aan deze zorgplicht. Met ingang van 1 januari 2008 is de Wet milieubeheer vervangen door de Wet gemeentelijke watertaken, de gemeente krijgt hierbij een aantal taken extra toebedeeld. Deze worden opgenomen in het zogenaamde verbreed GRP of GRP+. Het plan ter dekking van al deze uitgaven heet vervolgens het waterkostendekkingsplan. De tarieven voor de rioolrechten zijn kostendekkend, verschillen/afwijkingen verlopen via de Egalisatiereserve riolering. Om beter inzicht te verkrijgen in het functioneren van het gemeentelijk watersysteem is in 2010 een nieuw gemeentebreed basisrioleringsplan (VBRP) opgesteld. In de raadsvergadering van 17 juni 2010 is door de raad het 'verbreed gemeentelijke rioleringsplan 2010-2014', inclusief bijbehorende financiële paragraaf, vastgesteld als gemeentelijk rioleringsplan voor de gemeente Voerendaal. Het plan is afgestemd op de nieuwe Wet gemeentelijke watertaken waarmee de gemeente voldoet aan de eisen die gesteld worden aan een verbreed gemeentelijk rioleringsplan. Gebouwen Het gemeentelijk vastgoed bestaat uit een 30-tal gebouwen te weten: diverse gemeenschapshuizen, cultureel centrum, bibliotheken, voetbalaccommodaties, zwembad, sporthal, peuterspeelzalen, gemeentehuis, gemeentewerf , ouderensoos, huisvesting muziekcollectief, de chalets, de woonwagen, het visgebouwtje en het bakhoes. Daarnaast zijn er 4 schoolgebouwen (basisscholen) waar de gemeente een financiële wettelijke taak heeft in het onderhoud. De gemeente is economisch eigenaar en het schoolbestuur is de juridische eigenaar. In 2009 is een nieuwe beheer- en onderhoudsplanning opgesteld voor de planperiode 2010-2019, het plan is gebaseerd op vervangingsonderhoud. In de praktijk betekent dit sober en doelmatig onderhoud, gericht op het in stand houden van de accommodaties. Het totaal aan middelen opgenomen in de meerjarenbegroting voor onderhoud aan gebouwen is afdoende om de uit de meerjarenonderhoudsplanning volgende kosten te dekken. De opgebouwde voorziening voor groot onderhoud is afdoende om de, in de onderhoudsplanning becijferde, achterstand weg te werken.

86


Groen Gegevens Aantal bomen: Grasvlakken binnengebied: Grasvlakken buitengebied: Plantsoen binnengebied: Plantsoen buitengebied: Watergangen: Exploitatiebudget 2011

8.391 194.745 m2 586.846 m2 194.745 m2 295.116 m2 44.286 m2 € 354.748

In 2009 is door de raad het meerjarengroenbeheerplan Voerendaal vastgesteld als kader voor duurzaam beheer en onderhoud van openbaar groen. De raad heeft de navolgende kwaliteitsniveaus vastgesteld: - buitengebied kwaliteitsniveau R- (globaal beeldkwaliteit C/D); - binnengebied kwaliteitsniveau R (globaal beeldkwaliteit B). De benodigde inzet is in meerjarenperspectief verankerd in de gemeentelijke begroting. Hierbij dient te worden opgemerkt dat de te verrichten inspanning om de gestelde doelen te bereiken deels zijn vertaald in een financiële en deels in een personele claim binnen de begroting. Openbare verlichting Gegevens Aantal lichtmasten: Aantal armaturen: Exploitatiebudget 2011

2.859 2.906 € 203.585

De openbare verlichting vervult een belangrijke rol op het gebied van verkeersveiligheid, openbare orde en sociale beleving. De burger dient zich in de openbare ruimte, ook na het invallen van de duisternis, behaaglijk en veilig te voelen. De gemeente is verantwoordelijk voor de openbare verlichting, daarom is in samenwerking met het energiebedrijf het beleidsplan openbare verlichting opgesteld. Dit beleidsplan is in 2009 door de raad vastgesteld, voor de periode 2009-2013. De benodigde financiële middelen zijn verankerd in de meerjarenbegroting. Gelet op de continuïteit en stabiliteit van de begroting is de financiële paragraaf gebaseerd op het beheer en onderhoud voor de periode 2009-2018.

87

Gemeente Voerendaal, programmabegroting 2011-2014 De Paragrafen - Paragraaf verbonden partijen

3.7

Paragraaf verbonden partijen

Inhoud paragraaf Deze paragraaf gaat in op de doelstellingen, activiteiten en de mate van financiële betrokkenheid van de samenwerkingsverbanden, waarin onze gemeente participeert en bestuurlijke invloed kan uitoefenen, de zogenaamde verbonden partijen. De verbonden partijen betreffen organisaties waarmee de gemeente een bestuurlijk belang èn een financieel belang heeft. Onder bestuurlijk belang wordt hier verstaan: een zetel in het bestuur of het hebben van stemrecht. Met financieel belang wordt bedoeld dat de gemeente middelen ter beschikking stelt of heeft gesteld, die ze kwijt is in geval van faillissement van de verbonden partij en/of als financiële problemen bij de verbonden partij verhaald kunnen worden op de gemeente. Verbonden partijen kunnen zijn vennootschappen, gemeenschappelijke regelingen, stichtingen en verenigingen.

Beleidskaders De financiële verordening ex artikel 212 van de Gemeentewet bepaalt t.a.v. de paragraaf verbonden partijen: “In de paragraaf verbonden partijen bij de begroting en jaarstukken neemt het college naast de verplichte onderdelen op grond van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten in ieder geval van elke verbonden partij op: a) de naam en vestigingsplaats; b) het financieel belang van de gemeente; c) de zeggenschap van de gemeente; d) het publiek belang dat wordt gediend met de deelname; e) het eigen vermogen; f) de solvabiliteit.” Met de invoering van het dualisme is het besluit tot het participeren in een deelneming in principe niet meer aan de raad, het vormt een bestuurlijke beheerstaak voor het college. De raad stelt in deze paragraaf echter de kaders (visie) waarbinnen het college een dergelijke beheerstaak uitvoert. Voor deze kaders is aansluiting gezocht bij het raadsbesluit van november 2008 naar aanleiding van de notitie “evaluatie visie op samenwerken”. De raad heeft in dit kader de volgende besluiten genomen: 1. de samenwerking binnen Parkstad continueren; 2. nadrukkelijk allianties zoeken met een of meer gemeenten om de kwetsbaarheid te verminderen; 3. een “groene alliantie” aangaan met onze groene buurgemeente(n) binnen Parkstad, teneinde een strategische “groene” positie aan de westkant van Parkstad te realiseren. Vanuit de kaderstellende en controlerende taak van de raad moet bewaakt worden of het beleid van de verbonden partijen correspondeert met de doelstellingen die de raad in de betreffende programma’s heeft gesteld. In de decembervergadering 2010 wordt aan de raad de nota verbonden partijen 2010 ter vaststelling voorgelegd. Deze nota bevat informatie over verbonden partijen als instrument voor de gemeente ter realisering van haar doelen. Verder geeft de nota inzicht in de verbonden partijen van Voerendaal met informatie over de sturingsrelatie met en de risicobeheersing bij verbonden partijen van Voerendaal. De nota bevat tevens een besliskader verbonden partijen die een handreiking vormt voor de beoordeling of de gemeente Voerendaal in voorkomende gevallen een relatie met een partij aan wil gaan. Overigens kan dit besliskader eenzelfde rol spelen bij een evaluatie die bij de relatie met verbonden partijen past. Bij een dergelijke heroverweging kan bijvoorbeeld blijken dat een belang, dat bij het aangaan als 88


publiek werd gezien, inmiddels niet meer van toepassing is. Ook kan blijken dat weliswaar een publiek belang nog steeds aan de orde is, maar dat bijvoorbeeld de weg van het gemeentelijke opdrachtgeverschap ook voldoende soelaas biedt. In beide gevallen zou dan tot beëindiging van de relatie met de verbonden partij besloten kunnen worden. Een kernelement bij de beantwoording van de vraag of iets ‘verbonden-partij-waardig’ is, is het antwoord op de vraag of er sprake is van gemeentelijk publiek belang. Lastig in deze is dat er géén algemeen geldende definitie of eenduidige omschrijving van “het publiek belang” te geven is. Daarom is aansluiting gezocht bij hetgeen de Wetenschappelijke Raad van het Regeringsbeleid (als zijnde een wetenschappelijk verantwoorde autoriteit op dit terrein) hanteert als definitie van publiek belang: “Er is eerst sprake van een publiek belang indien de overheid zich de behartiging van een maatschappelijke belang aantrekt op grond van de overtuiging dat dit belang anders niet goed tot zijn recht komt” (‘het borgen van publiek belang’, WRR 2000) Het gaat dan dus om belangen die het gemeentebestuur wil behartigen, met de gemeentelijke bevoegdheden kan behartigen, en waarvoor vervolgens beleid en activiteiten worden ontwikkeld.

Nieuwe ontwikkelingen verbonden partijen De Wet op de Veiligheidsregio's, die op 1 oktober 2010 van kracht is deelt ons land in 25 veiligheidsregio's in. De wet brengt de brandweerzorg, de geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen, de (gemeentelijke) rampenbestrijding en crisisbeheersing en de politie op regionaal niveau bijeen. Aldus wordt eenheid, eenduidigheid en eenvoud in de aanpak bereikt en de slagkracht vergroot. In onze regio is in de afgelopen jaren reeds geanticipeerd op deze Wet Veiligheidsregio's (onze regio heeft als pilot gefungeerd), onder meer met de opschaling van de brandweer en GHOR naar de schaal van de politieregio. Daarmee zijn de “rode kolom” (brandweer), “witte kolom” (GHOR) en “blauwe kolom” al op de schaalgrootte van de Veiligheidsregio Zuid-Limburg georganiseerd. Toch is de Veiligheidsregio nog niet af. In 2011 zijn de volgende ontwikkelingen aan de orde: - het opstellen en vaststellen van een gemeenschappelijke regeling voor de Veiligheidsregio. Deze wordt aan de colleges van de aangesloten gemeenten ter vaststelling aangeboden. Dit gebeurt eind 2010 / begin 2011. - de organisatie van de “oranje kolom”. Binnen de Veiligheidsregio bestaat de oranje kolom uit 19 zelfstandige gemeenten. Hun samenwerking moet op een hoger niveau worden getild. Gemeente Voerendaal is in het bezit van enkele aandelen in NV Aangewezen luchtvaartterrein Maastricht Aachen Airport (voorheen NV Luchthaven Maastricht). De provincie, eveneens aandeelhouder, overweegt de infrastructuur van de luchthaven weer in eigen beheer te nemen. Daarmee moet worden voorkomen dat de luchthaven op termijn dicht gaat. Het vliegveld heeft te maken met een structureel exploitatietekort en wordt daardoor op termijn met sluiting bedreigd.

Overzicht verbonden partijen De gemeente Voerendaal participeert in gemeenschappelijke regelingen en in private partijen middels deelnemingen in het aandelenkapitaal. De relevante informatie per verbonden partij is in onderstaande tabel weergegeven. In het hierna opgenomen onderdeel Deelnemingen is per private partij inzichtelijk gemaakt het financieel belang dat de gemeente Voerendaal in die partij heeft in de vorm van participant in het aandelenkapitaal. Opgemerkt wordt dat deze aandelen gewaardeerd worden tegen de verkrijgingsprijs tenzij de marktwaarde lager is dan de verkrijgingsprijs. In dat geval dient afwaardering plaats te vinden van de aandelen: het verschil tussen de verkrijgingsprijs en de marktwaarde dient als verlies te worden genomen in het jaar waarin dit waardeverlies optreedt. Dat kan een behoorlijke aanslag zijn op de algemene reserve van onze gemeente. Gezien de economische recessie is het niet ondenkbaar dat afwaardering in 2010 en 2011 zal moeten plaatsvinden t.a.v. een of meer deelnemende partijen van Voerendaal. 89


Gemeenschappelijke regelingen Naam verbonden partij Brandweer / GHOR ZuidLimburg

Vestigingsplaats

Margraten

Openbaar belang

Bestuurlijk belang

Financieel belang

Het openbaar lichaam behartigt de belangen op het terrein van de brandweer, de geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen.

De burgemeester heeft zitting in het Districtelijk Veiligheidsbestuur en in het Algemeen Veiligheidsbestuur.

Voor 2011 wordt voor de Brandweer ZuidLimburg uitgegaan van een last van € 539.501 en voor de GHOR van € 20.720.

Eigen vermogen

€ 1,551 miljoen

Risico-analyse

Bij uittreden of opheffing participeert de gemeente in de aanwezige schulden c.q. kosten van liquidatie. De gemeente draagt bij in de tekorten van de gemeenschappelijke regeling.

Ontwikkelingen/Beleidsvoornemens: De Brandweer / GHOR Zuid-Limburg vormt samen met de Politie Limburg-Zuid en 19 gemeenten in Zuid Limburg de Veiligheidsregio Zuid-Limburg. Eind 2010/begin 2011 zal een Gemeenschappelijke Regeling voor de Veiligheidsregio tot stand komen. Rd4

Heerlen

Het (doen) inzamelen en bewerken van afvalstoffen (basispakket), het reinigen van de openbare ruimten en de daarmee samenhangende taken alsmede het bestrijden van gladheid (pluspakket).

Wethouder Milieu is lid van het Algemeen Bestuur.

Voor 2011 wordt uitgegaan van een last van € 998.954 voor Voerendaal.

€ 0,928 miljoen


Ontwikkelingen/Beleidsvoornemens:Voor 2011 is de opdracht een verdere professionalisering van de bedrijfsvoering (met certificering volgens ISO 9001). Naast een acceptabele kostprijs voor de dienstverlening zijn er nog andere doelstellingen binnen de Rd4 van belang, zoals aandacht voor duurzaamheid, innovatie (kansen voor de toekomst) en sociale werkgelegenheid). GGD ZuidLimburg

Heerlen

Behartigen van de belangen op het terrein van de volksgezondheid.

Wethouder Welzijn is lid van het Algemeen Bestuur.

Voor 2011 wordt € 7,417 miljoen € 184.325 geraamd voor gezondheidszorg; € 7.662 voor HALT; € 14.583 voor digitaal dossier JGZ.


Ontwikkelingen/Beleidsvoornemens: Momenteel worden scenario's opgesteld om bezuinigingsgerelateerde taakstellingen voor de GGD op te kunnen vangen. Kompas

Nuth

De kerntaak is de uitvoering van de sociale wetgeving, onder te verdelen naar Werk, Inkomen en Zorg.

3 raadsleden zijn vertegenwoordigd in het Algemeen Bestuur, wethouder Werkgelegenheid en Sociale Zaken is lid van het Dagelijks

90

De bijdrage voor € 0,403 miljoen 2011 bedraagt € 446.788. Dit bedrag is exclusief de doorbetaling van de rijksgelden voor de wet BUIG

Bij uittreden of opheffing participeert de gemeente in de aanwezige schulden c.q. kosten van liquidatie. De gemeente draagt bij in de tekorten


Naam verbonden partij

Vestigingsplaats

Openbaar belang

Bestuurlijk belang

Financieel belang

Eigen vermogen

Bestuur.

Risico-analyse

van de gemeenschappelijke regeling.

Ontwikkelingen/Beleidsvoornemens: Kompas stelt ieder jaar een beleidsnota op waarin zij o.a. de landelijke regelgeving volgt. Daarnaast dient er (door onszelf) voor het eind van dit jaar een beleidsplan armoedebeleid geschreven te worden. Tevens dient er voor het einde van dit jaar een voorstel te komen aan Kompas zodat de wetswijziging schuldhulpverlening in de structuur van Kompas wordt ingebed. Parkstad Limburg Heerlen

Leveren van een structuurversterkende bijdrage aan de evenwichtige ontwikkeling van het samenwerkingsgebied als geheel en mede in verhouding tot zijn omgeving, zowel in regionaal, nationaal, als internationaal verband.

De burgemeester is is Lid van het Parkstadbestuur. De burgemeester en de wethouder Toerisme, Recreatie en Economie en een raadslid maken deel uit van de Parkstadraad.

Voor 2011 wordt uitgegaan van een last van € 240.563.

€ 4,492 miljoen


Ontwikkelingen/Beleidsvoornemens: Uitvoering van de Strategische Agenda, met als speerpunten Herstructurering, Nieuwe Energie/ontwikkeling campus Avantis, Centrum Heerlen/Centrum Parkstad, Grensoverschrijdend Openbaar Vervoer en Gebiedsontwikkeling Parkstadring. Werkvoorziening Oostelijk ZuidLimburg (WOZL)

Heerlen

Het voorzien in de werkgelegenheid en in de arbeidsrevalidati e en test - en trainingsmogelijk -heden voor moeilijk in het normale arbeidsproces plaatsbare inwoners. Daarnaast de uitvoering van de WSW.

Wethouder Werkgelegenheid en Sociale Zaken is zowel lid van het Dagelijks Bestuur als van het Algemeen Bestuur.

Conform de € 2,927 miljoen gemeenschappeli jke regeling worden tekorten afgedekt door gemeenten, overschotten worden aan gemeenten teruggestort. De gemeente betaald jaarlijks de rijksuitkering WSW van € 2,2 miljoen door aan WOZL en daarnaast € 17.000 voor schapslasten en sociaal plan


Ontwikkelingen/Beleidsvoornemens: De aangesloten gemeenten gaan zeer binnenkort starten met het schrijven van een beleidsnota met als doelstelling de structuur waarbinnen de effectuering van de WSW tot stand komt zodanig vorm te geven zodat tegemoet gekomen wordt aan de gemeentelijke verantwoording omtrent de WSW.

91


Deelnemingen Naam verbonden partij

Vestigingsplaats Openbaar belang

Bestuurlijk belang

Financieel belang

Eigen vermogen

NV Aangewezen luchtvaartterrein Maastricht Aachen Airport (voorheen NV Luchthaven Maastricht)

Beek

Burgemeester is lid van de Vergadering van Aandeelhouders.

Gemeente is houder van 9 aandelen van € 454 per aandeel (totaal € 4.084); er wordt geen dividend uitgekeerd.

€ 2,209 miljoen

Het exploiteren van een luchthavenbedrijf en luchthaventerrein in de ruimste zin.

Risico-analyse

Het risico en daarmee de aansprakelijkheid voor de aandeelhouders is relatief gering en beperkt tot de hoogte van het nominale aandelenkapitaal van deze vennootschap.

Ontwikkelingen/Beleidsvoornemens: De provincie, eveneens aandeelhouder, overweegt de infrastructuur van de luchthaven weer in eigen beheer te nemen. Daarmee moet worden voorkomen dat de luchthaven op termijn dicht gaat. Het vliegveld heeft te maken met een structureel exploitatietekort en wordt daardoor op termijn met sluiting bedreigd. Attero Holding NV (voorheen Essent Milieu Holding NV)

Den Bosch

Attero is van belang voor de afvalverwerking van zowel bedrijven als overheden. De kosten van afvalverwerking door Attero hebben indirecte gevolgen voor de tarieven die wij aan onze burgers in rekening brengen. Rd4 haalt het afval op en Attero verwerkt het. Van belang is afvalverwerking op een milieuverantwoor -de en efficiënte manier, tegen zo laag mogelijke kosten


Gemeente is € 240,7 miljoen houder van 263.250 aandelen van € 1 per aandeel (totaal € 263.250); Het geraamde dividend voor 2011 bedraagt € 18.425 (€ 0,07 per aandeel)

Het risico en daarmee de aansprakelijkheid voor de aandeelhouders is relatief gering en beperkt tot de hoogte van het nominale aandelenkapitaal van deze vennootschap. Daarnaast wordt prudent omgegaan met het ramen van dividendopbrengs ten. Attero hanteert een minimum dividenduitkering van € 7,5 mln. Het aandeel van Voerendaal hierin bedraagt € 18.425.

Ontwikkelingen/Beleidsvoornemens: Enige jaren geleden was de verwachting dat de capaciteit in afvalverwerking voldoende was om aan de vraag te voldoen. Inmiddels heeft de markt onder invloed van de economische situatie te maken met een dalende vraag. Er is nu zelfs sprake van een overcapaciteit in afvalverwerking. De verwachting is dat deze overcapaciteit niet snel zal verdwijnen. Het gevolg hiervan is dat de verwerkingsprijzen onder druk komen te staan. Nieuw af te sluiten contracten laten een dalende prijs zien. Ook Attero verwacht dat omzet en resultaat zullen dalen. Ook vanuit Rd4 wil men komen tot contracten met lagere verwerkingstarieven. Bank Nederlandse Gemeenten NV

Den Haag

Het door middel van financiële dienstverlening zo laag mogelijk houden van de kosten van maatschappelijk e voorzieningen voor de burger.


92

Gemeente is houder van 11.232 aandelen van € 2,50 per aandeel (Totaal € 28.078). Geraamd dividend voor 2011 € 28.080 (€ 2,49 per aandeel).

€ 2,253 miljoen

Tegenvallende bedrijfsresultaten van de NV hebben een negatief effect op de jaarlijks te ontvangen dividenduitkering. Het risico t.a.v. het aandelenkapitaal beperkt zich tot de hoogte van




Bestuurlijk belang

Financieel belang

Eigen vermogen

Risico-analyse

het nominale aandelenkapitaal van deze vennootschap. Ontwikkelingen/Beleidsvoornemens: Contractuele afspraken omtrent kredietverlening zijn vastgelegd in een "overeenkomst financiële dienstverlening". Deze uit 2002 stammende overeenkomst is in mei 2010 gewijzigd waarbij de kredietniveau's en de renteberekeningsmethodiek is aangepast. Daar waar voorheen de integrale call als basis diende voor renteberekening is dit in de nieuwe overeenkomst de 1 maand euribor-rente geworden. Bodemzorg Limburg BV

Maastricht Airport

Bodemzorg Limburg beheert in opdracht van haar aandeelhouders de gesloten stortplaatsen in Limburg. De taken betreft bescherming van het milieu en voorkomen van bodemvervuiling.

Wethouder Milieu vertegenwoordigt gemeente in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.

Gemeente is houder van 340 aandelen van € 0,45 per aandeel (totaal € 153); er wordt geen dividend uitgekeerd.

Negatief eigen vermogen van € 0,239 miljoen

Het risico is nihil tenzij deze onderneming extra bijdragen vraagt bij mogelijke toekomstige tegenvallende bedrijfsresultaten van de BV. Het risico dat dit gebeurt is zeer gering mede omdat de bedrijfsactiviteiten voornamelijk bestaan uit nazorg.

Burgemeester vertegenwoordigt gemeente in de Vergadering van Aandeelhouders.

Gemeente is van € 800,5 miljoen elke BV houder van 3.517 aandelen van € 0,01 per aandeel (totaal € 35,17). Er wordt geen dividend uitgekeerd.

Het risico en daarmee de aansprakelijkheid voor de aandeelhouders is relatief gering en beperkt tot de hoogte van het nominale aandelenkapitaal van deze vennootschappen.


Gemeente is € 2.849,1 miljoen. houder van 263.250 aandelen zijnde 0,17587262 procent van 149.682.196 aandelen van € 1 per aandeel. Voor 2011 geraamde dividend bedraagt € 84.000 (€ 0,31 per aandeel)

Het nominaal aandelenkapitaal van deze vennootschap zal ongeveer € 150 miljoen bedragen. Daarmee zijn op grond van de wet (art. 2:81 BW) de verplichtingen en daarmee de aansprakelijkheid van de aandeelhouders in totaliteit jegens Enexis Holding N.V. ook beperkt tot dit bedrag.

Ontwikkelingen/Beleidsvoornemens: CBL Vennootschap BV, Claim Staat Vennootschap BV, Verkoop Vennootschap BV en Vordering Enexis BV

Den Bosch

Als voortvloeisel uit de verkoop van Essent PLB (productie leveringsbedrijf) zijn in 2009 speciale BV's opgericht om de financiële belangen van de aandeelhouders te waarborgen. De BV's hebben een tijdelijk karakter.

Ontwikkelingen/Beleidsvoornemens: Enexis Holding NV

Rosmalen

Het netwerk ten behoeve van de distributie van elektriciteit en gas is van belang voor een continue levering van gas en elektriciteit. Om dit te waarborgen is het beheer afgesplitst van de productiebedrijven en blijft het beheer bij de overheid met het

93




Bestuurlijk belang

Financieel belang

Eigen vermogen

Risico-analyse

doel de kwaliteit te waarborgen. Ontwikkelingen/Beleidsvoornemens: Enexis is in feite pas per 1 juli 2009 officieel van start gegaan. Het is daarmee een bedrijf in opbouw. Inmiddels zijn diverse bij de rechtsvorm behorende statuten en reglementen opgesteld en geaccordeerd. Daaronder ook de Corporate Governance Code. Enexis is weliswaar geen beursgenoteerd bedrijf, maar heeft niettemin vanwege de grootte van het bedrijf en de maatschappelijke functie op het gebied van de energievoorziening besloten de code toe te passen. NV Industriebank Maastricht LIOF

Bijdrage leveren aan de verbetering van de sociaaleconomische structuur en de werkgelegenheid in de provincie Limburg.


Gemeente is houder van 18 aandelen B van € 6,30 per aandeel (totaal € 113,45). Er wordt in de begroting geen rekening gehouden met dividend.

€ 100,385 miljoen Doordat in het verleden reeds afschrijving van het aandelenpakket heeft plaats gevonden, is het risico nihil tenzij deze onderneming extra bijdragen vraagt bij mogelijke toekomstige tegenvallende bedrijfsresultaten van de NV. Het risico dat dit gebeurt is zeer gering.

Ontwikkelingen/Beleidsvoornemens: Passend binnen de kaders van het provinciaal beleid, streeft LIOF naar voldoende hoogwaardige en duurzame bedrijventerreinen die professioneel worden beheerd en waar ondernemers op duurzame en economisch verantwoorde wijze hun activiteiten kunnen uitoefenen. De inzet daarbij is met name gericht op de vier werkvelden ontwikkeling, revitalisering, parkmanagement en regionale samenwerking. Binnen Parkstad speelt het LIOF in het bijzonder via BTM (BedrijvenTerreinManagement) een belangrijke rol bij het regionaal afstemmen van ontwikkelingen en revitalisering van bedrijventerreinen alsmede het adequaat beheren van bedrijventerreinen. Vanuit het LIOF wordt de LHB (Limburgse Herstructureringsmaatschappij Bedrijventerreinen) ingezet als financiële katalysator om te komen tot herstructurering van bedrijventerreinen binnen Parkstad. Aldus wordt ingezet op het versterken van de aantrekkingskracht van de regio's voor het bedrijfsleven. LICOM NV

Heerlen

Het bieden van passend werk aan mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt en het bevorderen van hun ontwikkeling naar een zo regulier mogelijke arbeid.

Wethouder Werkgelegenheid en Sociale Zaken is lid van de Vergadering van Aandeelhouders.

Gemeente is € 3,572 miljoen houder van 1.967 aandelen van nominaal € 211,40 per aandeel (totaal € 415.823,80). De boekwaarde van de aandelen bedraagt € 159.600,-.

Het risico t.a.v. het aandelenkapitaal beperkt zich tot de hoogte van het nominale aandelenkapitaal van deze vennootschap. Daarnaast wordt het risico gelopen dat de gemeente extra bijdragen moet betalen bij mogelijke toekomstige tegenvallende bedrijfsresultaten van de NV.

Wethouder Milieu is lid van de Vergadering van Aandeelhouders.

Gemeente is € 0,417 miljoen houder van 1.188 aandelen van € 4,54 per aandeel (totaal

Bij uittreden of wijziging takenpakket dient door de gemeente een

Ontwikkelingen/Beleidsvoornemens:NV Reinigingsdiensten RD4

Heerlen

Tot stand brengen van een doelmatige, milieuhygiënisch verantwoorde en

94




Bestuurlijk belang

marktconforme inzameling en verwerking van afvalstoffen in het bijzonder maar niet beperkt tot bedrijfsafvalstoffen, het adviseren op het gebied van ontwikkeling en implementatie van milieubeleid.

Financieel belang

Eigen vermogen

€ 5.391). Raming dividend voor 2011 € 14.500.

Risico-analyse

schadeloosstelling plaats te vinden. Bij tegenvallende bedrijfsresultaten kan het dividend onder druk komen te staan.

Ontwikkelingen/Beleidsvoornemens: De NV probeert haar positie op een verdringingsmarkt te handhaven en te versterken. Daartoe dingt zij mee naar opdrachten ten behoeve van de huisvuilinzameling in niet-aangesloten gemeenten. PBE (Publiek Belang Elektriciteitsproductie) BV

Den Bosch

Productie van elektriciteit. Met de verkoop van Essent aan RWE zou ook dit onderdeel worden verkocht. De rechter heeft dat verboden. Vooralsnog blijft dit onderdeel eigendom van de aandeelhouders.


Gemeente is € 167,9 miljoen houder van 263.250 aandelen zijnde 0,17587262 procent van 149.682.196 aandelen van € 1 per aandeel. Voor 2011 geraamde dividend bedraagt € 42.575 (€ 0,17 per aandeel).

Het risico t.a.v. het aandelenkapitaal beperkt zich tot de hoogte van het nominale aandelenkapitaal van deze vennootschap. Bij tegenvallende bedrijfsresultaten kan het dividend onder druk komen te staan.

Ontwikkelingen/Beleidsvoornemens: De rechter heeft weliswaar verboden om het 50% aandeel in EPZ te verkopen maar Essent N.V. heeft een bodemprocedure opgestart en is nog steeds van plan te verkopen. Tot het moment dat hierin uitspraak wordt gedaan ontvangen de aandeelhouders een dividend. Dit uitgekeerde dividend wordt straks wel in mindering gebracht op de overdrachtsprijs. Waterleiding Maatschappij Limburg NV

Maastricht

Het voorzien van de gehele Limburgse bevolking van zuiver, helder en betrouwbaar drinkwater, tegen een zo laag mogelijke prijs.


Ontwikkelingen/Beleidsvoornemens: -

95

Gemeente is houder van 4 aandelen van € 4.538,- per aandeel (totaal € 18.152). Er wordt geen dividend uitgekeerd.

€ 205 miljoen

Het risico t.a.v. het aandelenkapitaal beperkt zich tot de hoogte van het nominale aandelenkapitaal van deze vennootschap. Verder risico tot het betalen van extra bijdragen bij mogelijke toekomstige tegenvallende bedrijfsresultaten van de NV.

Gemeente Voerendaal, programmabegroting 2011-2014 De Paragrafen - Paragraaf weerstandsvermogen

3.8

Paragraaf weerstandsvermogen

De paragraaf weerstandsvermogen geeft een indicatie in welke mate het vermogen van de gemeente toereikend is om financiële tegenvallers op te vangen zonder dat het beleid moet worden aangepast. Op 13 juli 2009 heeft de raad de Nota risicomanagement en weerstandsvermogen vastgesteld. We streven ernaar om risicomanagement in te bedden binnen de programma's en te borgen binnen de werkprocessen. Het weerstandsvermogen is te definiëren als “het vermogen van de gemeente om niet-structurele risico’s op te kunnen vangen om de gemeentelijke taken te kunnen voortzetten”. Het gaat hierbij om het verband tussen weerstandscapaciteit en de risico’s waarvoor geen maatregelen zijn getroffen en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie. Reguliere risico's - deze doen zich regelmatig voor en zijn te kwantificeren - worden afgedekt via verzekeringen of gevormde voorzieningen. Het gaat bij weerstandsvermogen om die risico's die niet via verzekeringen of gevormde voorzieningen kunnen worden ondervangen. Bij de weerstandscapaciteit gaat het om de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt of kan beschikken om niet begrote kosten te dekken. De weerstandscapaciteit kan worden bepaald indien inzichtelijk is in hoeverre de volgende elementen kunnen worden benut: Het vrij aanwendbaar deel van de algemene reserve en bestemmingsreserves Deze algemene reserve is de buffer die benut kan worden bij echte calamiteiten, dus incidenteel. Deze algemene reserve behoeft enerzijds zeker geen ongelimiteerde spaarpot te zijn met als enig doel deze zo hoog mogelijk te krijgen. Anderzijds kan deze reserve niet zomaar (structureel) ingezet worden als sluitpost van de begroting. Van belang in deze is het bepalen van een minimale omvang. Om ook in de toekomst te kunnen voldoen aan het nut en noodzaak van de algemene reserve, is besloten het minimumbedrag jaarlijks te indexeren met 2%. De Algemene reserve voldoet aan de gestelde eisen van de provincie. De provincie adviseert om als norm 10% van het Genormeerd Uitgaven Niveau (GUN) te hanteren als minimale norm van de algemene reserve zolang er geen confrontatie tussen de weerstandscapaciteit en de risico's heeft plaats gevonden. Het saldo van de algemene reserve per 1-1-2011 bedraagt € 1.006.270. Op de algemene reserve is een bedrag van € 10.167 geclaimd, dit bedrag kan niet in de berekening van de weerstandscapaciteit worden meegenomen. De bestemmingsreserves bedragen per 1-1-2011 € 19.940.362 bestaande uit € 16.477.796 gebonden en € 3.462.567 vrij aanwendbare bestemmingsreserves. Van deze vrij aanwendbare bestemmingsreserves zijn voor een deel al verplichtingen aangegaan. De omvang van de stille reserves De stille reserves hebben betrekking op activa die op de balans lager zijn gewaardeerd dan de marktwaarde én op korte termijn verkoopbaar zijn. Hierbij kan gedacht worden aan gronden, gebouwen, kunstwerken en aandelenbezit. Op dit moment is de hoogte van de stille reserves niet bekend. Het gemeentelijk bezit aan kunst is getaxeerd op € 90.000. (2009) Onbenutte belastingcapaciteit Indien er ruimte bestaat om belastingen en heffingen te verhogen, betekent dit een mogelijkheid om tegenvallers op te vangen. Het verschil tussen de fictieve opbrengsten bij maximale belasting tarieven en de geraamde opbrengst is dan de onbenutte belastingcapaciteit voor OZB. Dit betreft het zogenaamde artikel 12 tarief van 0,1201% Bij gelijkblijvende WOZ waardes en rekening houdende met een opbrengststijging OZB van 10%, komt het tarief 2011 van 0,1116% onder het zogenaamde artikel 12 tarief, waardoor er voor 2011 een niet benutte belastingcapaciteit van totaal € 106.000 is; voor 2012 is er een onbenutte belastingcapaciteit van € 36.000 Vanaf 2013 ligt het tarief van de gemeente Voerendaal boven het artikel 12 tarief zodat er geen sprake meer 96


is van onbenutte belastingcapaciteit. Bij de riool- en afvalstoffenheffing wordt uitgegaan van 100% kostendekkende tarieven en is er geen sprake van onbenutte belastingcapaciteit. De post onvoorziene uitgaven In de Begroting 2011 is een bedrag van € 60.000 voor onvoorzienbare, onvermijdbare en onuitstelbare uitgaven opgenomen. De post onvoorzien kan zowel incidenteel, als structureel opgenomen worden in de Begroting. In onderliggende Begroting is de post onvoorzien opgenomen als incidentele post. Structurele weerstandscapaciteit 2011 Begrotingssaldo (vrij te besteden ruimte

2012

2013

2014

454.023

234.714

867

-/- 146.107

60.000

30.000

30.000

30.000

106.000

36.000

0

0

- Afvalstoffenheffing (100% kostendekkend)

0

0

0

0

- Rioolheffing (100% kostendekkend)

0

0

0

0

620.023

300.714

30.867

-/- 116.107

stelpost onvoorzien onbenutte belastingcapaciteit: - Onroerende zaakbelasting

Totale structurele weerstandscapaciteit

Er is thans sprake van een niet sluitende Meerjarenbegroting. Alvorens de discussie over weerstandscapaciteit te kunnen voeren is een sluitende Begroting een minimale vereiste. Incidentele weerstandscapaciteit Vrij aanwendbaar deel Algemene Reserve per 01-01-2011

€ 1.006.270

Vrij aanwendbaar deel Bestemmingsreserves per 01-01-2011

€ 2.462.567

Stille reserves

€ 90.000

Totale incidentele weerstandscapaciteit

€ 3.558.837

Conclusie reservepositie en weerstandsvermogen Om de volledigheid van het bekend zijn van alle risico’s te kunnen vaststellen is het noodzakelijk een inventarisatie nader uit te werken in een risicomanagement systeem. Onderdeel daarvan is het vaststellen van noodzakelijk risicoprofielen voor incidentele risico's, semistructurele risico's en structurele risico's. Vervolgens zal moeten worden ingeschat hoe groot de kans is dat dergelijke risico's zich voordoen. Immers wij verwachten niet dat alle risico's zich (gelijktijdig) zullen voordoen. Vanwege het feit dat de risico's tussen gemeenten verschillen, zijn geen algemene normen beschikbaar voor het bepalen van de optimale weerstandscapaciteit. De gemeente dient dus zelf in te schatten in welke mate de weerstandscapaciteit toereikend is ten opzichte van de risico's. De risico's zoals weergegeven bij de diverse programma's zijn samengevat bij de paragraaf weerstandsvermogen. In onderstaande tabel zijn de mogelijke financiële gevolgen van deze risico's weergegeven, op basis van de huidige inschattingen, om vervolgens de totalen van de risico's af te zetten tegenover de beschikbare weerstandscapaciteit.

97


Risico’s Een opsomming van de kwantificeerbare risico's: program omschrijving risico's ma

2011

2012

2013

2014

4

WMO woningaanpassingen 2,5 * 40.000

100.000

100.000

100.000

100.000

4

WMO huishoudelijke hulp

400.000

400.000

400.000

400.000

4

Bijzondere bijstandverstrekking 2,5 * 10.000

25.000

25.000

25.000

25.000

4

Schuldhulpverlening

15.000

15.000

15.000

15.000

pm

pm

pm

pm

540.000

540.000

540.000

540.000

par. BV Verbonden partijen totaal kwantificeerbare risico's

p.m. Als rekenfactor wordt bij open-eindregelingen gerekend met factor 2,5 over het risicobedrag conform de nota risicomanagement en weerstandsvermogen. Toelichting kwantificeerbare risico's: In een aantal gevallen is het niet aan te raden om alle geselecteerde risico's te kwantificeren in een tabel. Het inschatten van een toe te kennen bedrag aan een schadeclaim / verkoopopbrengst kan worden opgevat als toegeven aan de aansprakelijkheid of kan leiden tot een hogere schadeclaim dan oorspronkelijk zou worden ingediend. Uit strategische overwegingen is het daarom raadzaam dat deze risico's niet worden voorzien van een kwantificeerbare beoordeling. Een opsomming van de niet kwantificeerbare risico’s program omschrijving risico ma 2

Domein Hellebeuk

2

Vergoedingen planschade

2

Actualiseren bestemmingsplannen en leges

2

Ontwikkeling grondexploitaties

2

Legesopbrengsten bouwvergunningen

4

Openeindregelingen: Wmo, Wwb, bijzondere bijstand, schuldhulpverlening

4

Bedrijfsvoeringskosten Kompas

4

Onderwijshuisvesting

par. BV Onrechtmatige overheidsdaad par. BV Algemene Uitkering par. BV Verbonden Partijen par. BV Noodzakelijke inhuur externe expertise Toelichting niet kwantificeerbare risico's: –

Domein Hellebeuk. De raad heeft besloten de onrechtmatige bewoning van vakantiewoningen op Domein Hellebeuk niet te legaliseren en de eerdere principebesluiten van die strekking in te trekken. Dat betekent dat de huidige 98


bestemming van de recreatiewoningen wordt gehandhaafd. Op basis van nog op te stellen beleid kunnen bewoners onder nader bepaalde voorwaarden in aanmerking komen voor een persoonlijke beschikking, die hen het recht geeft ter plaatse te blijven wonen. –

Vergoedingen planschade Op grond van het bepaalde in artikel 6.1 van de nieuwe Wet op de Ruimtelijke Ordening (nWRO) kunnen burgemeester en wethouders een belanghebbende een naar billijkheid te bepalen schadevergoeding toekennen, in geval deze schade lijdt of zal lijden als gevolg van bijvoorbeeld de bepalingen van een bestemmingsplan of een besluit omtrent vrijstelling, als bedoeld in de artikelen 17 en 19 van de WRO. Verhaalsovereenkomsten kunnen voorts alleen worden gesloten bij nieuwe verzoeken om wijziging van de planologische situatie. Dit houdt in dat de gemeente nog met schadeclaims kan worden geconfronteerd welke het gevolg zijn van planologische maatregelen die onherroepelijk zijn geworden voor de wetswijziging van juni 2005 en waarin niet is voorzien in een mogelijkheid om deze claim te verhalen. Op dit moment loopt nog 1 planschade zaak (bezwaarprocedure). In het verleden zijn deze claims opgevangen via de reserve Volkshuisvesting.

–

Actualiseren bestemmingsplannen: Het actualiseren van de bestemmingsplannen is omgeven door procedurele risico's. Indien de bestemmingsplannen niet tijdig geactualiseerd zijn, dan kan de gemeente geen bouwleges innen. Op basis van de voorliggende planning levert dit vooralsnog geen problemen op. Mogelijke financiële ontwikkelingsrisico's zijn nagenoeg via exploitatieovereenkomsten reeds afgedekt. Daarnaast kunnen zich bij de lopende projecten procedurele risico's voordoen op het gebied van ruimtelijke ordening dan wel op het gebied van het verlenen van de bouwvergunningen. Er wordt gewerkt aan het digitaliseren van de diverse bestemmingsplannen zodat het maken van procedurele fouten in de toekomst beperkt wordt.

–

Bouwvergunningen: De legesopbrengsten van de bouwvergunningen zijn sterk afhankelijk van de aanvragen die binnen komen, hier heeft de gemeente zelf geen invloed op. Er wordt bij de raming uitgegaan van structurele inkomsten van € 232.000 gesplitst in een regulier deel van € 156.850 en een project deel van € 78.420

–

Bedrijfsvoeringskosten Kompas: Gelet op de economische ontwikkelingen en de hiermee verband houdende stijging in het aantal uitkeringsgerechtigden heeft Kompas in haar begroting een stijging van de personele lasten opgenomen. In de begroting van de gemeente is risicovol begroot en is deze stijging minder rigoureus opgenomen.

–

Open-eind regelingen Jaarlijks worden voor deze regelingen middelen in de begroting opgenomen, echter de kans bestaat dat het beroep dat op deze regelingen gedaan wordt groter is dan het beschikbare budget. De gemeente Voerendaal heeft met verschillende open-eind regelingen te maken, zoals de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO), de Wet werk en bijstand (WWB) en de bijzondere bijstand. Gemeenten kunnen slechts in een zeer geringe mate invloed uitoefenen op het beroep dat op deze regelingen wordt gedaan. Daarmee zijn de kosten voor gemeenten nauwelijks te beïnvloeden. Door de economische ontwikkelingen is de vraag naar bijstand en schuldhulpverlening toegenomen. De middelen in de begroting worden jaarlijks volledig ingezet, op enig moment wordt de vraag groter dan het beschikbare budget. Voor het WWB-i deel dat door het rijk is toegekend, is middels circulaire aangekondigd dat dit budget met 10% gekort gaat worden. De gemeente zal dit uit eigen middelen moeten bijleggen.

–

Onderwijshuisvesting Schoolbesturen vragen jaarlijks investeringssubsidies aan voor onderwijshuisvesting. De gemeente zal de meeste van deze aanvragen moeten honoreren als ze voldoen aan de voorwaarden zoals deze in de verordening onderwijshuisvesting zijn opgenomen. Indien de noodzaak van de aanvraag door de gemeente is getoetst en de aanvraag een voorziening betreft die in de verordening onderwijshuisvesting is opgenomen, waardoor het een wettelijke verplichting betreft, zal honorering van de aanvraag moeten volgen. De financiële weigeringsgrond kan uitsluitend worden toegepast indien kan worden aangetoond dat de totale gemeentefinanciën tekortschieten om de aanvraag te kunnen bekostigen. Het risico bestaat dat de gehonoreerde aanvragen de beschikbare budgetten overschrijden.

99


–

Onrechtmatige overheidsdaad Invoering van de Algemene wet bestuursrecht, wijzigingen van het Burgerlijk Wetboek en jurisprudentie hebben ervoor gezorgd dat de overheid eerder aansprakelijk kan worden gesteld op basis van onrechtmatig handelen. Voor deze wettelijke aansprakelijkheid is een verzekering afgesloten. Het eigen risico bij vermogensschade bedraagt echter € 2.500 per geval. Bovendien bestaat het risico dat de eventuele schadeclaim uitstijgt boven het maximaal verzekerde bedrag.

–

Algemene uitkering De omvang van het gemeentefonds is afhankelijk van de rijksbegroting. Een rijksbegroting waarop de komende jaren fors bezuinigd moet worden. Op dit moment is nog niet bekend hoe hoog de bezuinigingen zullen uitvallen en welke invloed deze hebben op de omvang van het gemeentefonds. In deze begroting wordt rekening gehouden met een daling van de algemene uitkering over de jaren 2011 t/m 2014 oplopend van respectievelijk € 0, € 200.000, € 350.000 naar € 500.000. Bij de bepaling van het gemeentefonds gaat het rijk uit van een stijgend aantal inwoners. Er zijn echter gemeenten, zoals ook Voerendaal, die al enige tijd geconfronteerd worden met een daling van het aantal inwoners. Dit heeft een negatieve uitwerking op de uitkering die deze gemeenten uit het gemeentefonds ontvangen. Ter compensatie is met ingang van 2011 een nieuwe verdeelmaatstaf “krimp” ingevoerd. Gemeenten uit de provincies Groningen, Limburg en Zeeland die geconfronteerd worden met een bevolkingsdaling groter dan 1% krijgen de komende 5 jaar extra geld uit het gemeentefonds via deze nieuwe verdeelmaatstaf. Gemeenten moeten in begroting en jaarrekening (middels een paragraaf krimp) verantwoording afleggen over wat met deze extra gelden wordt gedaan. Deze extra gelden, voor Voerendaal berekend op jaarlijks ±€ 100.000, worden vooralsnog toegevoegd aan de nieuw te vormen reserve krimp.

–

Verbonden partijen Voor verbonden partijen geldt, dat de uitkomst van de begroting maar ten dele beïnvloed kan worden omdat besluitvorming hiervan vaak in handen is van een bestuur, waarin Voerendaal wel zitting heeft, maar geen meerderheid vormt. Dit kan betekenen dat besluiten over hogere bedragen genomen worden, zonder dat daarvoor deugdelijke dekking in de gemeentebegroting is opgenomen. Hetzelfde geldt hier voor de overeenkomsten, gesloten met externe partijen, middels Gemeenschappelijke regelingen.

100

Gemeente Voerendaal, programmabegroting 2011-2014 Financiële begroting - Financiële begroting

4 Financiële begroting 4.1

Overzicht per programma van resultaat voor- en na bestemming

101

Gemeente Voerendaal, programmabegroting 2011-2014 Financiële begroting - Overzicht per programma van resultaat voor- en na bestemming

Programma 1

2011

2012

2013

2014

-1.982.693

-1.761.163

-1.539.723

-1.371.681

120.888 0 0 0

16.245 0 140.000 0

-139.913 0 0 0

-173.355 0 0 0

0

0

0

0

-1.861.805

-1.604.918

-1.679.636

-1.545.036

-735.085

-730.359

-730.466

-725.593

22.394 57.737 0

22.394 52.749 0

22.394 50.000 0

22.394 50.000 0

37.711 0 113.000

37.711 0 98.000

37.711 0 113.000

37.711 0 59.000

-805.665

-790.927

-808.783

-749.910

-551.427

-530.391

-530.397

-530.403

- geraamde onttrekkingen aan reserves: * reserve overloop (wandelpaden)

20.000

0

0

0

- geraamde toevoegingen aan reserves: * reserve overloop (natuur en landschap)

20.000

20.000

0

0

-551.427

-550.391

-530.397

-530.403

-6.257.264

-6.250.712

-6.266.578

-6.272.812

- geraamde onttrekkingen aan reserves: * reserve leefbaarheid * reserve afschrijving activa econ nut * reserve frictie

0 195.342 7.500

0 195.342 0

0 195.342 0

0 195.342 0

- geraamde toevoegingen aan reserves: *

0

0

0

0

-6.054.422

-6.055.370

-6.071.236

-6.077.470

Openbare ruimte als visitekaartje - resultaat voor bestemming - geraamde onttrekkingen aan reserves: * reserve riolering * reserve wegen * reserve verkeersveiligheid * reserve resultaat reinigingsdienst RD4 - geraamde toevoegingen aan reserves: * - resultaat na bestemming

2

Lekker wonen in Voerendaal - resultaat voor bestemming - geraamde onttrekkingen aan reserves: * reserve BWS * reserve volkshuisvesting * reserve revitalisering bedrijventerrein LG - geraamde toevoegingen aan reserves: * reserve BWS * reserve volkshuisvesting * reserve krimp - resultaat na bestemming

3

Natuurlijk genieten - resultaat voor bestemming

- resultaat na bestemming

4

Leven en welzijn koesteren - resultaat voor bestemming


102


2011 -

2012

2013

2014

Paragraaf bedrijfsvoering - resultaat voor bestemming

9.693.260

9.202.238

9.056.837

8.722.630

- geraamde onttrekkingen aan reserves: * reserve frictie * reserve afschrijving activa econ nut * reserve overloop

0 50.000 0

0 50.000 0

0 50.000 0

0 50.000 0

- geraamde toevoegingen aan reserves: * algemene reserve * reserve frictie * reserve overloop

15.918 0 0

15.918 0 0

15.918 0 0

15.918 0 0

9.727.342

9.236.320

9.090.919

8.756.712

- resultaat voor bestemming

166.791

-70.387

-10.327

-177.859

- geraamde onttrekkingen aan reserves: * reserve afschrijving activa econ nut * reserve overloop * reserve BWS * reserve volkshuisvesting * reserve riolering * reserve resultaat reinigingsdienst RD4 * reserve leefbaarheid * reserve frictie * reserve verkeersveiligheid

245.342 20.000 22.394 57.737 120.888 0 0 7.500 0

245.342 0 22.394 52.749 16.245 0 0 0 140.000

245.342 0 22.394 50.000 -139.913 0 0 0 0

245.342 0 22.394 50.000 -173.355 0 0 0 0

- geraamde toevoegingen aan reserves: * algemene reserve * reserve frictie * reserve BWS * reserve overloop * reserve volkshuisvesting * reserve krimp

15.918 0 37.711 20.000 0 113.000

15.918 0 37.711 20.000 0 98.000

15.918 0 37.711 0 0 113.000

15.918 0 37.711 0 0 59.000


454.023

234.714

867

-146.107


Totaal overzicht

103


4.2

Raming algemene dekkingsmiddelen en bedrag onvoorzien

De algemene dekkingmiddelen zijn als baten opgenomen bij de paragraaf bedrijfsvoering. Inzicht in de algemene dekkingsmiddelen is echter heel essentieel. Daarom is een toelichting op de volgende onderdelen verplicht voorgeschreven in het Besluit begroting en verantwoording (BBV): ●

lokale lasten waarvan de besteding niet gebonden is;

●

algemene uitkering;

●

dividend;

●

saldo van de financieringsfunctie;

●

saldo van de compensabele BTW en de uitkering uit het BTW-compensatiefonds;

●

overige algemene dekkingsmiddelen.

Lokale lasten waarvan de besteding niet gebonden is. Betreffende de lokale heffingen gaat het om die heffingen waarvan de besteding niet gebonden is. Voorbeelden hiervan zijn de OZB, de hondenbelasting en de toeristenbelasting. Voor de gemeente Voerendaal bedraagt het totaal van deze heffingen in 2011 € 1,837 miljoen. Voorbeelden van lokale heffingen, waarbij de besteding wel gebonden is, zijn het rioolrecht en de afvalstoffenheffing. Dergelijke heffingen dienen op de desbetreffende programma's te worden verantwoord. Een gespecificeerde toelichting op de lokale heffingen is eveneens te vinden in de paragraaf “lokale heffingen”. Algemene uitkering. Aan de hand van de junicirculaire 2010 is de uitkering uit het gemeentefonds voor de komende jaren bepaald. Daarbij vormen de ontwikkeling van de woonruimtevoorraad, inwoneraantallen en bijstandsontvangers belangrijke verdeelcomponenten. 2011 Inwoners

2012

2013

2014

12.680

12.660

12.640

12.620

5.638

5.688

5.728

5.768

125

125

125

125

Uitkeringsfactor septemberciculaire 2009 ter info

1,536

1,518

1,503

1,495

Uitkeringsfactor junicirculaire 2010

1,530

1,516

1,504

1,499

Algemene uitkering septembercirculaire 2009 x € 1.000

9.980

9.877

9.814

9.746

10.014

9.916

9.899

9.799

34

39

85

53

Woonruimten Bijstandsontvangers

Algemene uitkering junicirculaire 2010 x € .000 Lagere algemene uitkering

Daarnaast zijn twee essentiële ontwikkelingen te melden. Gemeenten uit de provincies Groningen, Limburg en Zeeland die geconfronteerd worden met een bevolkingsdaling groter dan 1% krijgen de komende 5 jaar extra geld uit het gemeentefonds via een nieuwe verdeelmaatstaf “krimp”. Gemeenten moeten in begroting en jaarrekening (middels een paragraaf krimp) verantwoording afleggen over wat met deze extra gelden wordt gedaan. Deze extra gelden, voor Voerendaal berekend op jaarlijks ±€ 100.000, worden vooralsnog toegevoegd aan de nieuw gevormde reserve krimp. De extra gelden zijn verwerkt in de cijfers van bovenstaande tabel.

104

Gemeente Voerendaal, programmabegroting 2011-2014 Financiële begroting - Raming algemene dekkingsmiddelen en bedrag onvoorzien

Zoals bekend zal het Rijk de komende jaren forse bezuinigingen doorvoeren. Deze bezuinigingen zullen ook gevolgen hebben voor de omvang van het gemeentefonds. In deze begroting 2011 is hierop ingespeeld door rekening te houden met een daling van de algemene uitkering over de jaren 2011 t/m 2014 oplopend van respectievelijk € 0, € 200.000, € 350.000 naar € 500.000. Deze bedragen zijn niet opgenomen in bovenstaande tabel omdat deze niet in de junicirculaire 2010 zijn opgenomen. Dividend uitkeringen Aantal aandelen

Boekwaarde 31-12-2010

Geraamd dividend 2011

11.232

28.078

28.080

1.188

5.391

14.500

Enexis Holding NV

263.250

263.250

84.000

Attero Holding NV

263.250

1

18.425

PBE

263.250

1

42.575

296.721

187.580

NV Bank Nederlandse Gemeenten RD-4

totaal

Bovendien ontvangen we tot en met 2012 een afkoopsom in verband met de overdracht van het Bouwfonds Limburgse Gemeenten aan een bankinstelling; deze afkoopsom bedraagt jaarlijks ruim € 150.000,- Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar de paragraaf “verbonden partijen”. Saldo van de financieringsfunctie Inzicht in de financieringsfunctie van de gemeente Voerendaal wordt verkregen door het totaal aan geactiveerde uitgaven en het meerjarig investeringsprogramma te bezien in relatie tot de beschikbare interne (reserves) en externe middelen (voorzieningen en aangegane langlopende leningen). Op 1 januari 2011 is naar verwachting sprake van een financieringsoverschot van afgerond € 5.978.000 Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar de paragraaf “financiering”. Overige algemene dekkingsmiddelen Bij het opstellen van de begroting worden de budgetten in principe op de 0-lijn gehouden. Voor loon- en prijswijzigingen is derhalve een stelpost opgenomen van € 54.000 in het jaar 2011 oplopend naar € 510.000 in 2014.

Samenvatting algemene dekkingsmiddelen Begroting 2011

Begroting 2012

Begroting 2013

Begroting 2014

1.837.777

1.927.310

2.021.229

2.119.746

10.014.262

9.716.455

9.548.910

9.298.750

Dividend

187.580

240.080

252.580

252.580

Afkoopsom Bouwfonds

150.326

150.326

0

0

Lokale heffingen (niet gebonden bestedingen) Algemene uitkering (incl. rijksbezuiniging)

105


Onvoorzien Het bedrag voor onvoorzien dient te worden geraamd voor de begroting in zijn geheel of per programma. In aansluiting op hetgeen de afgelopen jaren gebruikelijk was, is ook in 2011 en volgende jaren één post voor onvoorzien in de begroting opgenomen. Voor onvoorziene, onvermijdbare en onuitstelbare lasten is voor 2011 in de begroting een bedrag beschikbaar van € 60.000. Uit oogpunt van te realiseren bezuinigingen is de raming met ingang van 2012 gehalveerd.

106


4.3

Incidentele baten en lasten

Incidentele baten en lasten begroting 2011-2014

Progr. nr.

Omschrijving

2011 incidentele incidentele lasten baten




1

Openbare ruimte als visitekaartje

0

0

141.750

140.000

1.750

0

0

0

2

Lekker wonen in Voerendaal

0

0

0

0

0

0

0

0

3

Natuurlijk genieten

40.000

20.000

0

0

0

0

0

0

4

Leven en welzijn koesteren

13.500

7.500

0

0

0

0

0

0

-

Bestuur en bedrijfsvoering

157.800

0

110.000

0

0

10.000

4.500

0

211.300

27.500

251.750

140.000

1.750

10.000

4.500

0

Totaal

107

Gemeente Voerendaal, programmabegroting 2011-2014 Financiële begroting - Incidentele baten en lasten

108

Gemeente Voerendaal, programmabegroting 2011-2014 Vaststelling - Vaststelling

5

Vaststelling

De raad van de gemeente Voerendaal, gelet op artikel 190 en 191 Gemeentewet, besluit:

vast te stellen: de programmabegroting 2011 – 2014.

Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van 8 november 2010.

Griffier, B.W.E. van der Wijst - Triepels

109

Burgemeester, Drs. E.A.J. Sprokkel

Gemeente Voerendaal, programmabegroting 2011-2014 Vaststelling - Vaststelling

110

Gemeente Voerendaal, programmabegroting 2011-2014 Bijlagen - Bijlagen

6

Bijlagen

111

Gemeente Voerendaal, programmabegroting 2011-2014 Bijlagen - Investeringsprogramma

6.1

Investeringsprogramma

112

Verzamellijst investeringen Begroting 2011-2014

Omschrijving investering

Strip rotonde Tenelenweg/Valkenburgerweg; verharding rotonde Tenelenweg/Valkenburgerweg; aanleg groen uitvoering groenstructuurplan; deelproject Klimmen 2e fase uitvoering groenstructuurplan; deelproject Voerendaal 1e fase reconstructie Ransdalerstraat; herinrichting groen vervanging laadtransporteur Nido vervanging stroooier B40-36 PAL kipkar rioleringswerkzaamheden Colmont Inspectieputten / nieuwe kolken Heek-Overheek reconstructie Heerlerweg: rotonde t/m gemeentegrens; riolering reconstructie Hunsstraat; riolering rotonde Tenelenweg/Valkenburgerweg; riolering aanpak water Schutteheiweg rioolonderhoud Hoensweg rioolonderhoud Hogeweg verbetering riolering Valkenburgerweg: kruising tot komgrens wateroverlast kruispunt Heerlerweg-Valkenburgerweg aanpak water Weustenrade reconstructie Ransdalerstraat; riolering realisatie starters- en zorgwoningen bijdrage lightrail herinrichting kantoren gemeentehuis informatiemodule WABO koppeling backofficesysteem WABO implementatie beheerpakketten wegen, groen, riolering vervanging GISVG / WABO overige basisregistraties verdere ontwikkeling digitale dienstverlening (mid-office) vervanging rapportgenerator cognos vervanging atimo-tijdklok netwerkbekabeling vervanging pc's vervanging Oracle vervanging egalisatieschuif vervanging hogedruk rioolreiniger vervanging laadkraan bedrijfsauto vervanging 4-ton kipper (trekkerkipkar) vervanging trekker John Deere vervanging rolbezem vervanging bladzuiger vervanging versnipperaar vervanging VW-bedrijfsauto aankoop palletvak vooroplader vervanging grasmaaier

4,00%

nieuw / programma vervanging v n n n n v v v v v v v n v v v v v v v n n v n n n v v n v v v v v v v v v v v v v v n v

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 3 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6

oorspronkelijk geraamd in het jaar div 2010 2010 2009 2010 2010 2009 2010 2010 2010 2010 2011 2011 2011 2011 2012 2012 2010 div 2008 2008-2010 2009 2009 2010 2009 2011 2009 2010 2010 2010 2012 2010 2010 2010 2009 2011 2012 2012 2012 -

raming 2010

raming 2011 0

560.000

raming 2012

raming 2013

raming 2014

1.390.000 140.000 15.000

1.375.000

1.100.000

32.050 99.000 15.000 27.500 30.000 55.500 25.000 105.000 43.500 16.750 49.000 51.750 57.750 30.000 100.000

p.m. 100.000 40.000

p.m.

p.m.

300.000 p.m. p.m.

10.000 8.000 25.000 30.000 45.000 30.000 20.000 12.000 90.000 10.000 6.500 55.000 8.000 19.000 42.500 10.000 11.000 289.550

1.189.000

1.773.750

1.837.500

dekking

afschrijving reserve afschrijving afschrijving afschrijving afschrijving afschrijving afschrijving reserve riolering reserve riolering reserve riolering reserve riolering reserve riolering reserve riolering reserve riolering reserve riolering reserve riolering reserve riolering reserve riolering reserve riolering p.m. reserve afschrijving afschrijving afschrijving afschrijving afschrijving afschrijving afschrijving afschrijving afschrijving afschrijving 75.000 afschrijving afschrijving 15.000 afschrijving afschrijving 14.000 afschrijving afschrijving 6.500 afschrijving afschrijving afschrijving afschrijving 25.000 afschrijving afschrijving afschrijving afschrijving

1.235.500

overige exploitatie lasten

toelichting

0 0 reserve verkeersveiligheid 0 2.400 5.000 2.000 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 in rioolkostendekkingsplan 0 reserve volkshuisvesting 0 0 0 0 0 in 2010 besluit over wijze invulling 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

afschrijvings termijn 40 1 15 15 15 15 10 10 40 40 40 40 40 40 40 40 40 40 40 40 1 10 20 6 6 10 6 5 10 10 10 10 6 4 15 10 10 10 15 10 7 10 6 10 5

Programmabegroting Werk in uitvoering

Recommend Documents