Welstandsvrij bouwen wenselijk in Leiden?
Rapportage resultaten peiling LeidenPanel, april 2015
Salvador Dali (1904 – 1989)
Of een mens smaak heeft kun je makkelijk zien: de vloerbedekking moet bij de wenkbrauwen passen.
Colofon Serie Statistiek 2015 / 07a Gemeente Leiden Concernstaf, SMC, BOA Beleidsonderzoek en Analyse Postbus 9100, 2300 PC Leiden
[email protected] www.leiden.nl/statistiek www.leiden.nl/LeidenPanel
2 / 29 Rapportage peiling via LeidenPanel over welstandsvrij bouwen
Inhoudsopgave
1. Inleiding
4
2. Samenvatting 3. Uitkomsten van de peiling 3.1. Welstandstoezicht op onderdelen 3.2. Welstandstoezicht op locatie in de stad 3.3. Algemeen oordeel over welstandstoezicht 3.4. Oordeel over welstandstoezicht in de directe omgeving 3.5. Overige resultaten Bijlage A Vragenlijst – LeidenPanel Welstandsvrij bouwen
5 7 7 8 9 13 18 19
Bijlage B 22 Overzicht antwoorden op open vraag “Heeft u opmerkingen bij het onderwerp Welstandsvrij bouwen”
Rapportage peiling via LeidenPanel over welstandsvrij bouwen
3 / 29
1.
Inleiding
Bij het beoordelen van bouwplannen ziet de gemeente er op toe of een gebouw in de directe gebouwde omgeving past. Daarvoor heeft de gemeente welstandsregels opgesteld. De gemeenteraad bespreekt binnenkort de mogelijkheden om toe te staan dat inwoners of bedrijven meer welstandsvrij kunnen (ver)bouwen en voor sommige delen van een bouwplan geen toestemming van de gemeente hoeven te vragen. De welstandsregels voor het historisch centrum, de aangewezen beschermde stadsgezichten en een aantal kenmerkende straten blijven ongewijzigd. Het gaat alleen over minder regels voor het uiterlijk van een woning, gebouw of straat, bijvoorbeeld bij kleine bouwwerken zoals dakkapellen, carports of bij panden op een industrieterrein en niet over de bouwkundige staat van een gebouw. Voordat de gemeenteraad besluit minder regels te gaan stellen aan het uiterlijk van gebouwen en straatbeelden en vervolgens mogelijk de Welstandsnota daarop aanpast, wil zij de mening van deskundigen én van inwoners weten. Voor dit laatste heeft de afdeling Ruimte‐ en Milieubeleid de eenheid Beleidsonderzoek en Analyse gevraagd het digitale LeidenPanel in te zetten voor meer informatie over de mening van Leidenaren over het onderwerp. In maart 2015 hebben de leden van het LeidenPanel daarvoor een korte vragenlijst (zie bijlage A) beantwoord met hun mening over welstandsvrij bouwen. In totaal hebben 363 panelleden de enquête volledig ingevuld. Dat is een respons van 58%. Aan de respondenten is gevraagd of men in een eengezinswoning of meergezinswoning (flat of appartement) woont. Meer dan gemiddeld in Leiden blijken de respondenten in een eengezinswoning te wonen. Maar omdat ook blijkt dat de mening van bewoners van eengezinswoningen niet afwijkt van bewoners van meergezinswoningen, is niet herwogen. De resultaten kunnen goed gebruikt worden in de discussie en het overleg met de stad en de raad over dit onderwerp. In hoofdstuk 3 staan de belangrijkste resultaten van deze peiling. In bijlage A staat de vragenlijst en bijlage B is een overzicht van de antwoorden van het LeidenPanel op de ‐open‐ vraag of respondenten nog opmerkingen of ideeën over het onderwerp hebben.
4 / 29 Rapportage peiling via LeidenPanel over welstandsvrij bouwen
2.
Samenvatting
De titel van deze rapportage is de vraag “Welstandsvrij bouwen wenselijk in Leiden? Met een korte vragenlijst en stellingen over welstandsvrij bouwen is aan de leden van het LeidenPanel hun mening gevraagd. De vraag is niet met een duidelijk JA of NEE te beantwoorden, maar het algemene beeld in de antwoorden is dat inwoners van Leiden het er mee eens zijn dat er regels zijn om de welstand van de gebouwde omgeving te toetsen en daarmee een aantrekkelijke stad te realiseren. Inwoners van Leiden willen dat de gemeente vooral het pand of de woning ten opzichte van de omgeving, de bestemming van het pand en de bouwkundige staat beoordeelt. Maar ook vond men dat de gemeente een rol heeft bij de vormgeving van het pand/de woning zelf en het kleuren en materiaal‐gebruik van de gevel. Slechts weinigen zijn van mening dat de gemeente wat betreft welstand nergens op hoeft te letten (zie paragraaf 3.1). Het LeidenPanel vindt dat de regels niet overal in de stad hetzelfde hoeven te zijn, maar wel in het historisch centrum en de vastgestelde beschermde stadgezichten én in de eigen directe woon‐omgeving en bij bouwplannen van de buren. Een derde van het panel vindt dit ook in de bestaande wijken gewenst en in een vijfde van alle antwoorden is te lezen dat de gemeente overal in de stad welstand van de gebouwde omgeving moet beoordelen. Op bedrijventerreinen wordt dit nagenoeg niet nodig geacht (zie paragraaf 3.2). In onderstaand samenvattend overzicht staat de mening over de verschillende stellingen over het onderwerp welstandsvrij bouwen (zie paragraaf 3.3 en 3.4 voor een uitgebreidere toelichting bij deze stellingen). Stelling over welstandsvrij bouwen aan LeidenPanel
% EENS
% ONEENS
(beetje + helemaal)
(beetje + helemaal)
1. Het is goed dat bouwplannen in mijn wijk op het uiterlijk worden beoordeeld.
70%
17%
2. Welstandstoezicht is alleen nodig in het historische centrum en in de wijken die beschermd stadsgezicht zijn.
54%
40%
3. Het is goed dat er in Leiden ook gebouwen zijn die niét in het bestaande stadsbeeld passen.
40%
45%
4. Als de gemeente het uiterlijk van gebouwen toetst, leidt dit tot
67%
16%
87%
7%
31%
46%
een aantrekkelijke stad en een mooier straatbeeld. 5. De regels voor het uiterlijk van gebouwen of straten hoeven niet in alle delen van de stad hetzelfde te zijn. 6. De vrijheid en creativiteit van de bewoner/ontwerper is belangrijker dan het toezicht op het uiterlijk van gebouwen/ straten door de gemeente.
Rapportage peiling via LeidenPanel over welstandsvrij bouwen
5 / 29
7. Welstandstoezicht is overbodig en kan afgeschaft worden.
14%
75%
8. Alleen in de meest kenmerkende delen van de stad is het nodig dat er regels zijn voor het uiterlijk van gebouwen of straatbeelden.
46%
43%
9. Het is belangrijk dat de gemeente de bouwplannen van mijn buren beoordeelt.
70%
16%
10. Welstandsregels beschermen de ene inwoner tegen de wansmaak van de andere.
71%
15%
11. Voor een goede uitstraling van een woningblok hoeven de dakkapellen of het schilderwerk er niet overal hetzelfde uit te zien.
73%
18%
12. Als ík iets bouw, bijvoorbeeld een erker of dakkapel, wil ik dat deze lijkt op dezelfde bouwwerken in de straat.
52%
30%
13. Mijn (over)buren mogen bouwen wat zij willen of hun huis in elke kleur schilderen die zij mooi vinden.
34%
54%
14. De ontwerpkeuze van de buren heeft veel invloed op mijn woonplezier.
61%
19%
15. Allerlei verschillende dakkapellen, erkers of aanbouwen leveren een rommelig beeld op in een buurt.
54%
29%
16. Bewoners zijn in staat onderling, dus zonder de gemeente, afspraken te maken over het uiterlijk van een verbouwing of de kleur van het schilderwerk.
30%
56%
17. Wanneer woningen in een woningblok er niet ongeveer hetzelfde uitzien, is dit van invloed op de waarde van de woningen.
35%
33%
6 / 29 Rapportage peiling via LeidenPanel over welstandsvrij bouwen
3.
Uitkomsten peiling
De eerste twee paragrafen geven een beeld van de mening van het LeidenPanel op welke onderdelen van een bouwplan de gemeente een bouwplan moet beoordelen en of zij vinden dat er in bepaalde gebieden van de stad meer of minder regels voor welstand wenselijk zijn. 3.1.
Welstandstoetsing op onderdelen
Aan de leden van het LeidenPanel is allereerst gevraagd op welke onderdelen zij vinden dat de gemeente een bouwplan moet beoordelen. Omdat de panelleden meerdere antwoorden konden geven is het totaal van de percentages ver boven de 100%. Inwoners van Leiden willen dat de gemeente vooral het pand of de woning ten opzichte van de omgeving(82%), de bestemming van het pand (66%) en de bouwkundige staat (59%) beoordeelt. Maar ook in de helft van alle reacties is te lezen dat gemeente ook een rol heeft bij de vormgeving van het pand/de woning zelf (53%) en het kleuren en materiaalgebruik van de gevel (49%). In 2% van de antwoorden is te lezen dat de gemeente wat betreft welstand nergens op hoeft te letten. Op welke onderdelen vindt u dat de gemeente een bouwplan voor een woning, bedrijf of verbouwing moet beoordelen? (meerdere antwoorden mogelijk)
Het pand/de woning t.o.v. de omgeving
82%
De bestemming van het pand
66%
De bouwkundige staat
59%
De vormgeving van het pand/de woning zelf
53%
Het kleuren en materiaalgebruik van de gevel
49%
De detaillering van de gevel Anders Nergens op
21% 3% 2%
Rapportage peiling via LeidenPanel over welstandsvrij bouwen
7 / 29
3.2
Welstandstoetsing op locatie in de stad
De raad heeft in de Welstandsnota (download) vastgesteld welke gebieden in Leiden een beschermd stadsgezicht en/of beeldbepalende (toegangs)wegen zijn. Deze vallen onder beheer met behoud en beheer met aandacht. In Nieuw Leyden is welstandsvrij bouwen toegestaan. Voor de overige delen van de stad geldt een terughoudend beheer. Op het kaartje hieronder zijn de welstandsniveaus aangegeven.
Tweederde van het LeidenPanel (67%) oordeelt dat in de vastgestelde beschermde stadgezichten een beoordeling van het uiterlijk van gebouwen en straten door de gemeente gewenst is. Een derde van het panel vindt dit ook in de bestaande wijken gewenst. 20% reageert dat men dit ook in nieuw te bouwen wijken wenselijk vindt en in een vijfde van alle antwoorden is te lezen dat de gemeente overal in de stad welstand van de gebouwde omgeving moet beoordelen. Op bedrijventerreinen wordt dit nagenoeg niet (2%) nodig geacht.
8 / 29 Rapportage peiling via LeidenPanel over welstandsvrij bouwen
In welke dellen van de sttad vindt u d dat een beoo ordeling vann het uiterlijk van gebouwen e en straten dooor de geme eente gewen nst is? (mee rdere antwo oorden In het histtorisch centr mogelijk) rum 74% 7 In de vaastgestelde b beschermde stadsgezich ten
67%
In bestaande woonwijkken
% 31%
In winkelstra ten
24%
In nieuw te b bouwen wijkken
20%
Overal in de s O stad
20%
In wijken met terugh houdend belleid In mijn eigen w wijk
13% % % 12%
Op bed drijventerreinnen
3%
Andere de elen van de sstad Nerrgens in de sstad
2% 2%
3.3.
Algeemeen oord deel welstand dstoezicht
De eerste reeeks stellingeen (1 tot en met 8) vraaggt naar de mening over w welstand in hhet algemeen n en voor dee hele gemeeente. Stelling 1 Van de leden van het LeidenPaneel is 70% hett (helemaal) eens met dee stelling datt het goed is dat bouwp plannen in zijn of haar wijk op uiterlijkk worden beeoordeeld. Van de respondenten is 17% het (helemaal) niéét eens met d deze stelling..
1. H Het is goed daat bouwplan nnen in mijn wijk op het uuiterlijk worrden beoord eeld.
9% 1% helemaal mee eens
8%
beetje mee eens
45%
13%
neutraal beetje mee oneens helemaal mee oneens
2 5%
geen menin ng
peiling via LeidenPanel ove er welstandsvrrij bouwen Rapportage p
9 / 29
Stelling 2 Iets meer d dan de helft van het LeiidenPanel is van meningg dat welstandsttoezicht alleen in heet historisch centrum en n in beschermd de stadsgezich hten nodig iss; 40% is het daarmee nieet eens. Zie ook de reacties van het LeidenPaneel op stellingen o over toezichtt in de directte woonomgeeving / bouw w‐ plannen vaan de buren.
2. We elstandstoezzicht is alleen n nodig in he et historischee centrum en in wijken die bbeschermd stadsgezicht zzijn.
0% % 20%
helemaal m mee eens
37%
beetje mee eens neutraal beetje mee oneens
20%
helemaal m mee oneens geen menin ng
5%
17% %
Stelling 3 In elke geb bouwde omgeving sstaan gebouwen die afwijken n van het bestaande stadsbeeld d. Van het LeidenPaneel is 40% hett er (helemaaal) mee eens dat het stadsbeeld zo iss opgebouwd. Een iets groter deel (45%) is hett met deze sstelling (helemaal) oneens.
3. H Het is goed daat er in Leide en ook gebouwen zijn diee niét in het bestaande sstadsbeeld passen.
1%
17% 1
helemaal mee eens
25%
beetje mee eens neutraal
23%
beetje mee oneens helemaal mee oneens
20%
geen menin ng
14%
Rapportage pe eiling via Leide enPanel over w welstandsvrij bouwen 10 / 29 R
Stelling 4 Met de steelling dat gemeentelijke regels to ot een aantreekkelijke stad d en een mooier straatbeeld d leiden, is bijna 70% vvan de respondenten het eenss. In vergelijkking met andere stellingen geven relatief meeer leden van n het LeidenPanel het antwoord n neutraal (17%). 16% % is het niet met de streekking van deze stellin ng eens.
4. A Als de gemeeente het uiterlijk van gebouwen toetsst, leidt dit tot een aantrek kelijke stad e en een mooier straatbeeeld.
7%
1% helemaal mee eens
9% 34%
beetje mee eens neutraal
17%
beetje mee oneens helemaal mee oneens geen menin ng
33%
Stelling 5 Het merendeel van de leden van h het LeidenPaneel (87%) vind dt dat de regeels voor het uiterlijk van gebouwen n of straten n niet in alle delen van d de stad hetzelfde h hoeven te zijn. Dit bleeek ook in dee vorige paraagraaf 3.1.
5. D De regels vooor het uiterlijk van gebouwen of stratten hoeven niett in alle delenn van de stad d hetzelfde tte zijn. 3% 4% 4% 2%
helemaal mee eens beetje mee eens neutraal
21%
beetje mee oneens
66%
helemaal mee oneens geen mening
peiling via LeidenPanel ove er welstandsvrrij bouwen Rapportage p
11 / 29 1
Stelling 6 Met stelling 6 wordt heet algemene p positieve oordeel daat het goed iss dat bouwp plannen worden getoetst, genuanceeerd. Bijna 31% % van de ledeen van het LeidenPaneel vindt namelijk dee vrijheid en creativiteitt van de bewoner/o ontwerper belangrijkeer dan de welstandsttoets door dee gemeente;; 22% antwoordt neutraal en 45% is van mening dat deze vrijheeid juist niét belangrijkeer is.
6. D De vrijheid enn creativiteitt van de bew woner/ontweerper is bela angrijker dann het toezich ht op het uite erlijk van gebbouwen/ stra aten door dee gemeente.
177%
0% 7%
helemaal m mee eens
24%
beetje mee eens neutraal beetje mee oneens
29%
helemaal m mee oneens geen menin ng
22% 2
Stelling 7 Dat welstandstoezicht overbodig zou zijn en afgeschaft kan worden, daar is drieekwart van d de respondenten (75%) heet niét mee eens. Dit stemt overreen met de reactie van n het LeidenPaneel op een aantal van de vorige stellingen.
7. W Welstandstoeezicht is overbodig en ka an afgeschaftt worden.
4%
1%
10%
helemaal m mee eens
10%
beetje mee eens neutraal
51%
beetje mee oneens helemaal m mee oneens
24%
geen menin ng
Rapportage pe eiling via Leide enPanel over w welstandsvrij bouwen 12 / 29 R
Stelling 8 Of er alleen n in de meesst kenmerken nde delen vaan de stad reggels voor welstand n nodig zijn, vindt 46% vvan het LeidenPaneel, terwijl bijna eenzeelfde deel vaan de respond denten (43% %) het daarmeee oneens iss. Zie ook de resultaten in n de vorige p paragraaf 3.2 2.
8. A Alleen in de m meest kenme erkende dele en van de staad is het nod dig dat er reggels zijn voorr het uiterlijkk van gebouw wen of stra aatbeelden.
1% 19% %
23%
helemaal mee eens beetje mee eens neutraal beetje mee oneens
24%
23%
helemaal mee oneens geen menin ng
10%
3.4.
Oorrdeel over w welstandstoe ezicht in de ddirecte omgeving
In de tweed de reeks stelllingen (9 tot en met 17) ggaat het ove er wat men in n de directe woonomgevving/buurt wenselijk viindt met betrekking tot d de toetsing vvan bouwplannen, vooral met betrekkking tot bou uwplannen van de bureen en het straatbeeld. Stelling 9 Niet alleen n toetsing op welstand in n de stad, maar ook vvan de bouwplann nen van de buren, hierr is 70% van de leden vaan het LeidenPaneel het mee eens. 13% antwoordt neutraal en n 16% vindt het niet beelangrijk dat de gemeen nte de bouwplann nen van de buren toettst.
9. H Het is belangrrijk dat de ge emeente de bouwplanneen van mijn buren beoordeeelt. 1% 7% helemaal mee eens
9% 36%
beetje mee eens neutraal
13%
beetje mee oneens helemaal mee oneens geen menin ng
34%
peiling via LeidenPanel ove er welstandsvrrij bouwen Rapportage p
13 / 29 1
Stelling 10 De resultatten bij de stelling datt inwoners beschermd moeten worden teggen de ‘wansmaak’ van anderre Leidenaren n komen overeen (771% antwoordt ‘mee eens’)) met de uitsspraak bij dee vorige stellling 9 dat toetsing vaan de bouw‐ plannen vaan de buren gewenst is.
10. Welstandsreegels besche ermen de ene e inwoner teegen de nsmaak van dde andere. wan 1% 6% 9%
helemaal mee eens
34% 13%
beetje mee eens neutraal beetje mee oneens helemaal mee oneens geen mening
37%
Stelling 11 Het LeidenPanel stelt toetsing vaan bouwplann nen in de directe woonomgevingg op prijs (ziee eerder stelling 9 een 10), maar is het er niét mee eens dat voor eeen goede uitstraling van een woningblok de dakkapelleen of het schilderweerk er overal hetzelfde u uitzien (73%)).
11. Voor een gooede uitstraliing van een w woningblok hhoeven de werk er niet overal hetzeelfde uit te dakkapellen of hhet schilderw zien n. 1% 6%
helemaal mee eens
12% % 40% 9%
beetje mee eens neutraal beetje mee oneens helemaal mee oneens
33%
geen menin ng
Rapportage pe eiling via Leide enPanel over w welstandsvrij bouwen 14 / 29 R
Stelling 12 De antwoo orden op stelling 12 komen overeen met de strekking vvan de vorigee stelling 11.. Ruim de helft van het LeidenPaneel (52%) wil als zij zélf eeen erker of dakkapel ggaan bouwen n dat deze paast bij dezelfde bo ouwwerken in de straatt. Bijna een derde (30% %) vindt dit niet en 16% % antwoordtt neutraal.
12. Als ík iets boouw, bijvoorbeeld een errker of dakkaapel, wil ik ouwwerken in de straat. dat deze lijkt opp dezelfde bo 2% 133%
18%
helemaal mee eens beetje mee eens neutraal
17%
beetje mee oneens
34% 16% %
helemaal mee oneens geen menin ng
Stelling 13 Meer dan d de helft van de respond denten (54% %) is het er nieet mee eenss dat de (oveer) buren mogen bou uwen wat zij willen of ellke kleur voo or het schildeerwerk kunnen kieezen. Iets meer dan eeenderde deel van heet LeidenPaneel (34%) staaat de buren w wel meer vrijheid toee.
13. Mijn (over)bburen mogen n bouwen wa at zij willen oof hun huis in elke kleur schhilderen die zzij mooi vinden.
1% 13 3%
helemaal mee eens
28%
beetje mee eens
21%
neutraal beetje mee oneens helemaal mee oneens
2 6%
10%
geen menin ng
peiling via LeidenPanel ove er welstandsvrrij bouwen Rapportage p
15 / 29 1
Stelling 14 De aard van de antwoordeen op de vorige stelllingen 9 tot en met 13 komt overeen met de reactiees op stelling 14 dat de ontwerpkeeuze van de buren veel van invloed is op het eiigen woonplezieer. Bijna tweederdee deel van heet LeidenPaneel is het hiermee eeens, een vijfde deel antwoordt neutraal (119%) of vindt niét dat heet voor zijn of haar woonplezier belangrijk iis wat de buren voorr ontwerp kiezen (ookk 19%).
14. De ontwerp keuze van de e buren heefft veel invloeed op mijn onplezier. woo
7%
1% 27%
12%
helemaal mee eens beetje mee eens neutraal beetje mee oneens
19%
helemaal mee oneens geen menin ng
34 4%
Stelling 15 Meer dan d de helft van het LeidenPanel (54%) is het eens met de stelling datt allerlei verschillende dakkapelleen, erkers of aanbouwen de buurt een rommeelig beeld geven. 29% % is het niet met deze sstelling eens en 14% anttwoordt neutraal.
15. Allerlei verscchillende dakkapellen, errkers of aanbbouwen eren een rom mmelig beeld d op in een buurt. leve
1% 8% 28% 21%
helemaal mee eens beetje mee eens neutraal beetje mee oneens helemaal mee oneens
14%
26% 2
geen menin ng
Rapportage pe eiling via Leide enPanel over w welstandsvrij bouwen 16 / 29 R
Stelling 16 Minder reggels voor hett toetsen van het uiterlijk van een wo oning betekent (vvaak) meer overleg tusssen bewoners o over de bouwplann nen. Ruim dee helft van de leden van het LeidenPanel (56%) vindt dat b bewoners niéét in staat zijn n onderling afspraken tte maken. Bijna een d derde (30%) is van meningg dat bewoners d dat wél kunnen en 13% antwoordt neutraal.
16. Bewoners ziijn in staat onderling, duss zonder de ggemeente, praken te maaken over he et uiterlijk van een verbo uwing of afsp de kkleur van hett schilderwerk.
1% 10% %
helemaal mee eens
27% 20%
beetje mee eens neutraal beetje mee oneens
13% 229%
helemaal mee oneens geen menin ng
Stelling 17 De meningg van het LeidenPaneel of variatiee in het uiterrlijk van woningen vvan invloed is op de waarrde van woning is m minder uitgee‐ sproken daan bij de vorige stelllingen. Ruim een derde van de respondenten (35%) denkt dat vverschillen in n uiterlijk van woningen binnen een n woningblokk de waarde van de woningen beïnvloedt, een derde (33%) is het niet met deeze stelling eens en eeen kwart (25%) antw woordt neutraal.
17. Wanneer wooningen in een woningblok er niet onngeveer hetzzelfde uitzienn, is dit van iinvloed op de waarde vaan de won ningen.
7%
14 4%
helemaal mee eens
13%
beetje mee eens
21% 20%
neutraal beetje mee oneens helemaal mee oneens
25%
peiling via LeidenPanel ove er welstandsvrrij bouwen Rapportage p
geen menin ng
17 / 29 1
3.5
Overige resultaten
Aan de leden van het LeidenPanel is gevraagd of zij in het verleden contact hebben gehad met de gemeente over een (ver)bouwaanvraag voor uw eigen woning, bedrijfspand of ander bouwwerk in Leiden. Een derde van het LeidenPanel heeft inderdaad contact gehad. Volgens verwachting is dit aandeel twee keer zo groot bij bewoners van een eengezinswoning.
84%
flat appartement
16% nee ja
61%
eengezins‐ woning
39%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Van de ingediende bouwplannen is 42% goedgekeurd, 37% van de aanvragen is na kleine wijzigingen goedgekeurd en in 10% waren er veel wijzigingen nodig. Bij 10% van de respondenten is het bouwplan afgekeurd.
18 / 29 Rapportage peiling via LeidenPanel over welstandsvrij bouwen
BIJLAGE A Vragenlijst LeidenPanel Welstandsvrij bouwen Enquête opgesteld door BOA (BeleidsOnderzoek en Analyse) Welstandsvrij bouwen Bij het beoordelen van bouwplannen ziet de gemeente er op toe of een gebouw in de directe gebouwde omgeving past. Daarvoor heeft de gemeente welstandsregels opgesteld. De gemeenteraad bespreekt binnenkort de mogelijkheden om toe te staan dat inwoners of bedrijven meer welstandsvrij kunnen (ver)bouwen en voor sommige delen van een bouwplan geen toestemming van de gemeente hoeven te vragen. De welstandsregels voor het historisch centrum, de aangewezen beschermde stadsgezichten en een aantal kenmerkende straten blijven ongewijzigd. Het gaat alleen over minder regels voor het uiterlijk van een woning, gebouw of straat, bijvoorbeeld bij kleine bouwwerken zoals dakkapellen, carports of bij panden op een industrieterrein en niet over de bouwkundige staat van een gebouw. Voordat de gemeenteraad besluit minder regels te gaan stellen aan het uiterlijk van gebouwen en straatbeelden en vervolgens mogelijk de Welstandsnota daarop aanpast, wil zij de mening van deskundigen én van inwoners weten. Zou u als inwoner van Leiden de volgende korte vragenlijst en een aantal stellingen over dit onderwerp willen beantwoorden? Klik hieronder om de enquête te openen. 1. Op welke onderdelen vindt u dat de gemeente een bouwplan voor een woning, bedrijf of verbouwing moet beoordelen? (meerdere antwoorden mogelijk) het pand/de woning ten opzichte van de omgeving de vormgeving van het pand/de woning zelf het kleuren‐ en materiaalgebruik van de gevel de detaillering van de gevel de bestemming van het pand de bouwkundige staat anders, namelijk nergens op 2. In welke delen van de stad vindt u dat een beoordeling van het uiterlijk van gebouwen en straten door de gemeente gewenst is? (meerdere antwoorden mogelijk) o o o o o o o o
o o o o
in nieuw te bouwen wijken in bestaande woonwijken in het historisch centrum in de vastgestelde beschermde stadsgezichten
Rapportage peiling via LeidenPanel over welstandsvrij bouwen
19 / 29
in wijken die op het kaartje hieronder beige gekleurd zijn (zie toelichting bij kaartje) (>> in deze gebieden geldt een terughoudend beheer) o in mijn eigen wijk o in winkelstraten o op bedrijventerreinen o anders, namelijk … o overal in de stad o nergens in de stad 3. Wat is uw mening bij de volgende stellingen? (u kunt antwoorden met helemaal mee oneens, beetje mee oneens, neutraal, beetje mee eens, helemaal mee eens of geen mening) o
1. Het is goed dat bouwplannen in mijn wijk op het uiterlijk worden beoordeeld. 2. Welstandstoezicht is alleen nodig in het historische centrum en in wijken die beschermd stadsgezicht zijn. 3. Het is goed dat er in Leiden ook gebouwen zijn die niét in het bestaande stadsbeeld passen. 4. Als de gemeente het uiterlijk van gebouwen toetst, leidt dit tot een aantrekkelijke stad en een mooier straatbeeld. 5. De regels voor het uiterlijk van gebouwen of straten hoeven niet in alle delen van de stad hetzelfde te zijn. 6. De vrijheid en creativiteit van de bewoner/ontwerper is belangrijker dan het toezicht op het uiterlijk van gebouwen/straten door de gemeente. 7. Welstandstoezicht is overbodig en kan afgeschaft worden. 8. Alleen in de meest kenmerkende delen van de stad is het nodig dat er regels zijn voor het uiterlijk van gebouwen of straatbeelden. 4. Wat is uw mening bij de volgende stellingen? (u kunt antwoorden met helemaal mee oneens, beetje mee oneens, neutraal, beetje mee eens, helemaal mee eens of geen mening) 9. Het is belangrijk dat de gemeente de bouwplannen van mijn buren beoordeelt. 10. Welstandsregels beschermen de ene inwoner tegen de wansmaak van de andere. 11. Voor een goede uitstraling van een woningblok hoeven de dakkapellen of het schilderwerk er niet overal hetzelfde uit te zien. 12. Als ík iets bouw, bijvoorbeeld een erker of dakkapel, wil ik dat deze lijkt op dezelfde bouwwerken in de straat. 13. Mijn (over)buren mogen bouwen wat zij willen of hun huis in elke kleur schilderen die zij mooi vinden. 14. De ontwerpkeuze van de buren heeft veel invloed op mijn woonplezier.
20 / 29 Rapportage peiling via LeidenPanel over welstandsvrij bouwen
15. Allerlei verschillende dakkapellen, erkers of aanbouwen leveren een rommelig beeld op in een buurt. 16. Bewoners zijn in staat onderling, dus zonder de gemeente, afspraken te maken over het uiterlijk van een verbouwing of de kleur van het schilderwerk. 17. Wanneer woningen in een woningblok er niet ongeveer hetzelfde uitzien, is dit van invloed op de waarde van de woningen. 5. In wat voor type woning woont u? o rijtjeswoning o vrijstaande woning o 2 onder 1‐kap woning o flat of appartement o anders, namelijk ... 6. Heeft u in het verleden contact gehad met de gemeente over een (ver)bouwaanvraag voor uw eigen woning, bedrijfspand of ander bouwwerk in Leiden? o ja o nee 7. Is uw bouwaanvraag zonder of na het aanbrengen van wijzigingen in het bouwplan goedgekeurd? o zonder wijzigingen goedgekeurd o met weinig wijzigingen goedgekeurd o met veel wijzigingen goedgekeurd o bouwplan is afgekeurd 8. Heeft u nog opmerkingen of ideeën die niet in deze vragenlijst aan bod zijn gekomen? U kunt deze hieronder in uw eigen woorden typen. Dit is het einde van de vragenlijst. De gemeente Leiden dankt u voor uw medewerking!
Rapportage peiling via LeidenPanel over welstandsvrij bouwen
21 / 29
BIJLAGE B Aan het einde van de vragenlijst is de leden van het LeidenPanel gevraagd of zij nog opmerkingen of ideeën over het onderwerp hebben. Hieronder van 122 leden van het LeidenPanel een reactie (in eigen woorden) bij de vragenlijst over welstandsvrij bouwen. Heeft u nog opmerkingen of ideeën die niet in deze vragenlijst aan bod zijn gekomen? Als besloten wordt minder onder welstandswet te laten vallen is het wel goed ergens uitgangspunten vast te leggen over wat wel/niet acceptabel is. Wellicht is dan minder toetsing nodig, maar wel bestaat er wel de neiging tot tijdig overleg / informeren van omwonenden en bestaat er toch de mogelijkheid tot bezwaar bij sterk afwijkende verbouwingen, extreem kleurgebruik etc. Als er iets gebouwd of verbouwd wordt moet er in eerste instantie rekening worden gehouden met de huidige bewoners van deze buurten. Behalve vormgeving kunnen sociaal‐culturele en historische achtergronden ook belangrijk zijn om te beoordelen of een verbouwing of bebouwing wenselijk of niet wenselijk is. Belangrijk is vooral de inhoud: wat vindt de gemeente "welstand"? De meest afzichtelijke gebouwen worden oké bevonden, een afwijkende kleur gevel in een straat niet. Vooral daar gaat het mis, nog afgezien van de kosten......... Belangrijk vind ik isolatie van woningen ivm geluidsoverlast. Ben bang voor Belgische rommeligheid. In Paganinistraat rommelige carport. Als hier vergunning voor verleend is begrijp ik dat niet. Dit geldt ook voor de nieuwe hoge muur aan de Zocherstraat/Churchillaan. Beoordeel bouwaanvraag op veiligheid, milieu ed. Veel minder op uiterlijk. Tenzij uiterlijk monumentaal is oid. Maar dan hebben we het over preserveren ipv verbouwen. Bij de toetsing door deskundigen van een (ver)bouwaanvraag zou het wenselijk zijn om de aanvrager bij het overleg aanwezig te laten zijn, zodat aanvrager en beoordelaars vanaf het begin met elkaar communiceren. Bij een verbouwing eerst een getekende goedkeuring verklaring van minimaal 2 buren overleggen. Dan mag wat mij betreft alles. Bij rijtjeswoningen is het niet erg als buren verschillende vormen uitbouwen maar houd de kleur van het schilderwerk a.u.b. wel hetzelfde. Dat er een welstandscommissie is garandeert NIET dat iets er leuk gaat uitzien of past in de omgeving. Het gele huis in Gouda (?) Mocht van mij best. De plannen voor de uitbreiding van de Lakenhal daarentegen vind ik meer dan walglijk. En wie heeft die ROC kolos aan de Lammenschans eigenlijk goedgekeurd? De aanpak van de Breestraat is een goed voorbeeld van hoe het kan/moet zijn in de stad. Belangrijk is hierbij dat de leefbaarheid niet uit oog wordt verloren (denk aan de Korevaarstraat wat een chaos is geworden na de verbouwing). De antwoordmogelijkheden sluiten niet altijd aan op de vraagstelling. Ik kan vinden dat de gemeente een oordeel moet vellen, maar veel ruimte moet hebben om te oordelen. Deze nuance ben ik niet tegen gekomen. De bouw van groene enorme ROC bij Lammenschans had voorkomen moeten worden. De huizenwinst de buurt liggen in de schaduw en gebouw past niet in de omgeving. De duur van een aanvraag is teleurstellend lang (ruim een jaar). De gemeente heeft in het verleden hele wijken in het centrum opgeruimd om betere woningen te kunnen bouwen. Terugkijkend, met het inzicht van nu, zijn de meeste van deze projecten mislukt: te krap, te eenvormig, te donker en te weinig in evenwicht met de rest van het historische centrum. Laten we er op letten dat we deze fouten nooit meer maken. Bescherm wat er nog staat en let bij nieuwbouw op een balans in het stadsgezicht. Het hoeft heus niet allemaal historiserend te zijn wat er wordt gebouwd. De verbouwing van de Stadsgehoorzaal en de panden naast V&D vind ik voorbeelden die wel geslaagd zijn en ook heb ik veel lof voor de Gebroeders Nobel. Maar de wijkjes aan het einde van de Haarlemmerstraat, Oranjegracht en verder richting de Singel zijn echt verschrikkelijk. En ook het Stationsplein is nog steeds niet 22 / 29 Rapportage peiling via LeidenPanel over welstandsvrij bouwen
om aan te zien, zo'n slechte entree voor zo'n mooie stad! De huidige welstandscommissie neemt ook beslissingen die een lelijk pand op kunnen leveren (bijv. blauwe paperbus naast de Re‐spons) die niet in de omgeving past in het centrum... En smaken verschillen. De laatste 2 vragen zijn gebaseerd destijds op een verbouwing aan eigen huis In het hart van de stad! (Rapenburg). De mening van de welstand commissie is niet per definitie de juiste mening. Het is de mening van die commissie. Al dan niet gespeend van eigen belang gezien de samenstelling van deze commissie. De mensen adviseren om voor het verbouwen eens door de buurt te lopen en te kijken hoe anderen het gedaan hebben. Bij wie de oplossing in de smaak valt kun je wellicht inlichtingen vragen over hoe je het aan moet pakken. In het verleden is er vaak best wel lelijk verbouwd. Daar loop je natuurlijk voorbij! Het valt me op dat de jongere generatie zelf al veel bewuster omgaat met aanzicht van de woning dan dat ze het vroeger deden. De technische mogelijkheden zijn ook beter geworden. De mensen lijken rijper geworden voor zelfregulatie. De samenstelling van de welstandscommissie is niet ter sprake gekomen. Ik heb de indruk dat daar wel wat meer variatie in zou mogen komen en bv. ook deskundige bewoners ipv alleen maar architecten die allemaal een andere mening hebben over wat schoonheid en welstand is. De te persoonlijke smaak van de commissie. Gevoel van willekeur is wel een aandachtspunt. De uitvoering van de welstandsregels is nodig in het centrum en gebieden waar het straatbeeld behouden moet blijven. Echter in de wijken buiten het centrum (zoals de Merenwijk) is dit in mindere mate nodig. In de wijken zouden mensen zelf bijvoorbeeld moeten kunnen bepalen wanneer zij een dakkapel willen installeren, zonder daar eerst toestemming voor te hoeven vragen. De vraag of diversiteit rommelig maakt zou eigenlijk gekoppeld moeten worden aan hoe erg het is dat er wellicht een rommelig straatbeeld ontstaat. Rommelig heeft negatieve connotatie, ik zou denken dat rommelig in dit geval iets positiefs is. De vraag waarin wordt verwezen naar een kleur op een kaart (beige) is niet handig om te gebruiken. Ik als kleurenblinde zie niet wat beige is op de kaart. Hierdoor kan mijn antwoord op deze vraag (mijn antwoord is de gehele stad) niet de correcte zijn en de uitslag van onderzoek beïnvloeden. Gebruik van symbolen per gebied kan dit probleem oplossen; denk aan gebied met sterretjes, plusteken of andere tekens. De vragen zijn wat onnauwkeurig. Naar mijn mening zou de welstandscommissie zich met name moeten bemoeien met het niet beige deel van de tekening die u gegeven heeft. Dat zich beperkt tot de gevels van het pand. De welstand helemaal afschaffen en iedereen maar naar eigen inzicht laten bouwen lijkt me wel een hele grote stap in een keer. Is het een idee om een adviescommissie van stadsbewoners en experts samen te stellen waaraan mensen desgewenst hun bouwplannen kunnen voorleggen om ze gewoon eens te toetsen/bespreken. Daar kunnen dan suggesties gedaan worden die wellicht kunnen helpen om de zaken goed uit te voeren en niet helemaal uit de hand te laten lopen. Je kunt dan ook inschatten of jouw bouwplannen op weerstand zullen stuiten of niet. Het is niet wenselijk dat voor ieder geval achteraf een rijdende rechter moet komen opdraven, beter om vooraf de mogelijkheid te hebben om te zien of de plannen warm worden onthaald of niet (en waarom niet). Geen verplicht karakter, wel een mogelijkheid. De welstandsclub is niet echt representatief voor de bevolking De welstandscommissie zou ook aandacht moeten hebben voor onderhoud van gebouwen, vooral monumenten. Sommige monumenten in Leiden zijn in deplorabele staat en zouden verloren kunnen gaan als niet ingegrepen wordt. Duurzaam (ver‐)bouwen kan ook leiden tot veel zonnepanelen ipv dakpannen. Let op schittering! Belangrijk terzijde: de boomhoogte is zeer essentieel voor de opbrengst van zonnepanelen. Welstand is ook: kwalitatief groenbeheer, met o.m. beperking van de boomhoogte, waar zonnepanelen kunnen liggen. Een ambtenaar doet zijn/haar werk goed, als hij/zij met de beoordeling rekening houdt, met wat de bedoeling is van de wetgever. |
Rapportage peiling via LeidenPanel over welstandsvrij bouwen
23 / 29
Een ander beleid t.o.v. het plaatsen van hoge masten met gigantische armaturen en antennes op flats en andere hoge gebouwen zou meewerken aan een beter en mooier straatbeeld en een gezondere leefomgeving. Momenteel staat Leiden vol met masten voor telefoon en andere communicatie doeleinden. Volgens mij zijn er ook andere locaties te vinden dan midden in een woonwijk. In het buitenland is hiervoor een ander beleid. Daar worden deze masten zoveel mogelijk buiten de bebouwde kom geplaatst. Een stad met een goed bewaarde historie blijft van waarde op de korte en lange termijn. Energiezuinige huizen Enige vrijheid kan tot prachtige projecten leiden waarvan Nieuw Leyden natuurlijk een goed voorbeeld is. Helaas blijkt ook anders als we kijken naar het afschuwelijke gebouw dat is neergezet op Lammeschanspark, namelijk het ROC. Dat gebouw is een smet in die wijk. Daarom is het niet alleen noodzakelijk dat de gemeente met sommige projecten meedenkt maar dat er ook goed gekeken wordt wie er in die beoordelingscommissie zit. Er kan een stadsdeel worden bestempeld als "vrij zone", waar geen toezicht geldt. Er kan ook een tussen oplossing komen. Geen vergunning maar wel een advies van een deskundige van de gemeente. Er komen helaas steeds weer nieuwe gebouwen aan de rand van Leiden die gruwelijk in het oog springen en de horizon vervuilen. Wanneer houdt dit eens op... en gaat men over tot het herinrichten van de bestaande leegstand? Wat zou het daarentegen mooi/gezond zijn als voor elk nieuw gebouw, nieuwe weg/viaduct enz., minstens 10 bomen worden geplant! In de afgelopen jaren en momenteel is er nl sprake van een enorme kaalslag. Er blijft enkel steen en asfalt over: onleefbaar Leiden! Er moet meer kunnen dan nu, maar er moet een mogelijkheid tot arbitrage zijn. Er moet onderscheid worden gemaakt tussen appartementen en rijtjes‐ of vrijstaande woningen. In een appartementencomplex moeten afspraken gemaakt worden over de eenheid van aanzicht. Niet het ene appartement kunststofkozijnen en een ander appartement geel geschilderde kozijnen. Dit is niet altijd via een VVE te regelen. Soms ontbreekt een goed functionerende VVE. In Beschermde Stadsgezichten en het monumentale centrum moet de gemeente (laten) toetsen. Er moet ook toezicht komen op huidige staat van de woning/gebouw. Een volledig dichtgegroeide woning is wijkbepalend. Gebruik een comité om de beoordeling te doen. Laat het niet aan één persoon over. Geen verdere vragen over industrieterreinen en/of kantoorgebouwen. Gebouwen moeten nut en noodzaak hebben en niet alleen mooi voor 1 soort bedrijf. Hierdoor minder leegstand en geldverslinding aan nieuwbouw Gelijksoortig hoeft niet identiek te zijn. Gemeente moet zich meer richten op het kader scheppen van de woningbouw per wijk en minder moeten bezighouden met details. Het blijft wel belangrijk dat de gemeente een rol speelt in de bouwaanvragen om excessen te voorkomen. Gemeentelijk toezicht op de welstand moet juist verscherpt worden voor hoogbouw. Het oude stadsgezicht moet behouden blijven. Bijvoorbeeld: het SVB gebouw op het Stationsplein verpest het stadsgezicht. Goed dat er toezicht is. Samenstelling van de commissie is natuurlijk belangrijk. Als je op dit moment aan nieuwbouw gepleegd wordt vraag ik me af welke criteria voor goedkeuring gehanteerd worden. Er wordt lelijk en fantasieloos gebouwd. Er wordt niet een goed masterplan van een straat ( bijv. Schipholweg) gemaakt. Veel nieuwbouw aan kantoor en flats in de stad is niet om aan te zien Het bouwen van dakkapellen "aan de voorkant" is onderhevig aan te strenge eisen. Op een huis van 5 meter moet een dakkapel gebouwd kunnen worden van 4 meter, zodat zolders echt kunnen worden gebruikt. Het gaat niet alleen om hoe woningen er uit zien, maar ook om het straatbeeld en de bestemming van woningen. Je kunt je huis nog zo mooi maken, veel studenten en daardoor vaak veel rondzwervende fietsen of winkelkarretjes en andere troep zijn van net zo grote invloed op het straatbeeld. Daar zou de gemeente haar verantwoording in moeten nemen en zorgen voor een evenredige verdeling van 'soorten' bewoners in alle woonwijken! Het hangt er helemaal vanaf welke regels er gehandhaafd worden. Diversiteit kan ook juist interessant zijn 24 / 29 Rapportage peiling via LeidenPanel over welstandsvrij bouwen
voor een wijk. Het is denk ik wel handig als er kader voor ver‐ en aanbouw zijn waarbinnen je vrij genoeg bent om een eigen draai aan je woning te geven. Ik kan mij voorstellen dat het niet prettig is als de buren een lange schuur maken en jij geen zon meer in de tuin hebt. Het is wel belangrijk dat een (ver)bouw voldoet aan eisen voor veiligheid en comfort, bv breedte deuren, onderhoud, milieu, degelijkheid e.d. Maar als daar niet aan wordt voldaan kan er altijd ingegrepen worden. De rest is in de meeste wijken vrij, de een vindt dit mooi, de ander dat. Variatie is uiteindelijk levendig en leuk. Het lijkt me wel belangrijk dat er een artikel komt over excessen, zodat ingegrepen kan worden als iets echt raar, storend of hinderlijk is. Het is zonde dat in wijken met mooie jaren 30 woningen overal op de daken (dus ook aan de straatkant) zonnepanelen mogen worden geplaatst. Dit ontsiert het straatbeeld en vreemd dat dit door de huidige welstandsregels kennelijk mogelijk is. Het lijkt me dat er wel toezicht moet zijn op ver/nieuw bouw maar niet zoals de welstand commissie zich aanmeet het beter te weten, zie hoe ze de hele Haarlemmerstraat verpest hebben versus een dakkapel of geen kunststof kozijnen in de binnenstad, de willekeur tov sommige zaken en het succes van nieuw leiden. toezicht is goed maar betutteling is fout Het mooist vind ik wijken met dezelfde stijl, maar daarbinnen verschillende gebouwen (zoals het centrum). Ik denk dat het goed is dat er (nieuwe) wijken zijn waarin mensen helemaal vrij zijn om te bouwen wat ze willen, maar dat historische wijken behouden blijven en dus aan regelgeving moeten voldoen. Goedkope rommel van projectontwikkelaars is nog altijd lelijker dan wat architecten die mijn smaak niet delen produceren, dus een verplichting om een architect te gebruiken is een goed idee bij grote projecten. Het pand was toendertijd de Pioenstraat. Het verschil in huizen ligt mijn inziens erg aan het type huis, bij vrijstaande woningen Kan dit juist mooi zijn terwijl het bij rijtjeshuizen vaak mooier is om een geheel te hebben. Het zou prettig zijn als niet alleen de verbouwing werd getoetst maar ook het doel van de verbouwing. Kleine huisjes die worden verkamerd om zo veel mogelijk personen te huisvesten is een zeer slecht idee gebleken. Het idee was om de kamernood onder studenten op te lossen; wat op zich een nobel streven is. De praktijk wijst echter uit dat niet studenten maar tijdelijke arbeidsimmigranten zoals Polen en Bulgaren gehuisvest worden. Wat een heel andere sfeer aan een wijk geeft en de parkeerdruk stevig laat stijgen. Hoe heeft de welstandscommissie het megalomane gebouw van het ROC kunnen goedkeuren? Huidige functioneren van welstandscommissie is een lachertje: eisen die aan mijn bouwplan gesteld werden, zijn kennelijk niet van toepassing op andere bewoners in dezelfde straat. De gemeente toets kennelijk van achter haar bureau, zonder in de wijk zelf te gaan kijken. In mijn straat staan minstens tien dakopbouwen die volledig van elkaar verschillen. Dus hoewel welstand in principe nuttig werk zou kunnen doen merk ik daar in de huidige situatie niks van. Of verbeteren (serieus nemen) of afschaffen. Ik begrijp het dilemma tussen vrijheid, eigen verantwoordelijkheid en gemeentelijke bemoeienis. Enige vorm van welstand is naar mijn mening nodig, om ons mooie stad mooi te houden. Ik ben het ermee eens dat er een beoordeling moet plaatsvinden. Echter, de beoordeling destijds voor de verbouwing van ons huis leverde veel frustratie op. Elke keer werden er andere en bizarre eisen gesteld. Er is totaal geen flexibiliteit bij de beoordelaars en ik verdenk ze van willekeur. De beoordelaars van de gemeente Leiden zijn star en incapabel. Ik ben in principe wel voor enig toezicht op de bouwplannen van nieuwe wijken en bestaande wijken, maar dan moet er ook gekeken worden naar de inrichting/ontwerp van de wijk zelf. Nu is er veel vrijheid om te bouwen aan de achterkant van de woning, maar wat voor het ene huis de achterkant is, is in onze wijk (Bockhorst) de voorkant. Ik kijk tegen veel 'achterkanten' aan. Nu vind ik het niet erg dat de dakkapellen of carports van elkaar verschillen, maar het is wel krom dat wij aan dezelfde kant van een grote dakkapel van een ander huis niet zo'n grote dakkapel mogen bouwen omdat het bij ons de voorkant van het huis is. In dit geval zou meer vrijheid om aan de voorkant te bouwen dus goed in de wijk passen. Ik ben van mening dat het nieuwe uiterlijk van Leiden Noord er niet beter op is geworden ik vind het er eigenlijk niet uit zien al die verschillende huizen op een rijtje
Rapportage peiling via LeidenPanel over welstandsvrij bouwen
25 / 29
Ik geloof niet dat het met regelgeving moet. Maar er moet wel gekeken worden of er anderen benadeeld worden, of de stad er mooier (of lelijker) van wordt. Vrijheid is een mooi iets, creativiteit en originaliteit bewonderenswaardig. Regels dienen vaak het proces niet. Als iedereen er blij van wordt, moet geen regel het belemmeren. Tegelijkertijd moet er bij conflicterende belangen wel een compromis worden gevonden. Ik heb deze vragenlijst beantwoord vanuit een ideaalbeeld. De werkelijkheid is ‐helaas‐ anders. Persoonlijk heb ik zeer slechte ervaringen met het toezicht vanuit de gemeente. Het betrof een SLS‐bouwplan, 20 meter van de zijgevel van mijn woning, 5 etages hoog, die zo ongeveer al door de Welstandscie en door de betreffende gemeentelijke afdeling werd goedgekeurd zonder dat de omwonenden van de bouwplannen op de hoogte waren gesteld en zonder dat er ook maar 1 iemand van de desbetreffende instanties ter plekke was komen kijken. U zult begrijpen dat ik er zeker niet voor ben dat de gemeente zich op dit terrein terugtrekt. Dat wordt HOERA voor projectontwikkelaars en aanverwanten en voor in onmin levende buren. NIET DOEN DUS en de huidige taken wel SERIEUS uitvoeren! Ik heb twee keer te maken gehad met de welstandscommissie ivm aanvraag verbouwing van ons huis. De eerste keer (in 2007) was het contact en wat er mogelijk was beduidend moeizamer dan de tweede keer (2014). Heel prettig dat de gemeente momenteel bezig is de stad zo mooi te maken, en meedenkt over de restauratie van oude gevels en herintroductie van het Leidse kleurenpalet. Ik vind dat de subjectieve kwaliteiten bij welstandbepalingen te vaag blijven. Het is heel moeilijk om die onderwoorden = criteria te brengen maar dit is wel nodig. Ik vind dat hoogbouw binnen het grachtengebied ongewenst is. Het sluit niet aan bij het historische karakter van dit gebied. Ik vind de uitstraling van de openbare ruimtes tussen en voor de huizen even bepalend voor het uitzicht. Hierbij gaat het om o.a. de stoepen, bomen, straatlantarens, struiken, parkeerinrichting, bestrating. Ik vind het beleid voor de terrassen in de binnenstad te ver gaan, is doorgeschoten m.b.t. te veel regels Ik vind het prima dat er een welstandscommissie in NL bestaat. Het beschermt ons tegen Belgische en nogal chaotische toestanden. Aan de andere kant vind ik dat er best wel spannender en aantrekkelijker gebouwd zou mogen worden. Dat geldt voor Leiden maar ook wel een beetje voor heel Nederland. Al heeft de gemeente Leiden de afgelopen jaren ook wel toegestaan dat er wijken konden worden gebouwd waar mensen naar eigen smaak iets hebben kunnen laten ontwerpen maar er toch ook een oogje in het zeil werd gehouden om er niet al teveel wildgroei te laten ontstaan. Van dat laatste ben ik geen voorstander maar wijken wel iets nieuws wordt gebouwd maar het allemaal ook architectonische eenheidsworsten zijn hoeft ook niet. Dat ziet er niet echt inspirerend en vernieuwend. Ik vind dat moderne architectuur naadloos kan integreren met oude historische panden of wat dan ook. Ik vind het wel ver gaan om kleur en materiaalkeuze door de gemeente vast te laten stellen. Als het ontwerp in het straatbeeld past hoeft het niet zo vastgesteld te zijn. Ik vind vooral overleg en overeenstemming met de buren belangrijk, qua kleuren, verbouwplannen. Eigenlijk nog belangrijker dan de beoordeling van de welstandscommissie. En als ze er samen niet uitkomen, dan lijkt me een welstandscommissie als neutrale partij een goed idee. Ik vind zelf de sociale huurwoning aan de oranjegracht lelijke gebouwen. Ik ben ook blij dat ze aan de andere kant van de Pelikaanstraat zijn gesloopt door asbest. De nieuw woningen (flatgebouw) die zijn gebouwd naast het Ankerpark zijn prachtig! Ze passen bij de sfeer van Leiden terwijl ze toch nieuw zijn. Ik was zeer ontevreden over het tijdspad van de vergunning, Het duurde zeer land en de offertes van de aannemer waren al verlopen, wat veel extra geld kostte. Ook was de bereikbaarheid van de dienst slecht en waren de reacties arrogant. Ik woon zelf in een gebied wat beschermd stadsgezicht is. Mogelijk beïnvloedt dat mijn menig. In het verleden heeft de gemeente bouwwerken goedgekeurd die absoluut niet passen in de directe omgeving. Bijvoorbeeld moderne panden in een historische straat, of een lichte gevel tussen oude panden aan een gracht. Waarschijnlijk zou de gemeente dit nu niet meer goedkeuren, maar het geeft wel aan dat het idee daarover subjectief is. In principe ben ik voor minder regels en meer vrijheid, maar als mensen het te bont maken of buren komen er niet uit zou er wel een instantie moeten zijn die uiteindelijk beslist. Maar meer aan de burgers overlaten vind ik prima. En dat is ook nog eens goedkoper voor degene die wil verbouwen. Ik vond de vergunning 26 / 29 Rapportage peiling via LeidenPanel over welstandsvrij bouwen
nogal duur. In principe zou de gemeente hier geen regulerende en/of dwingende rol moeten spelen. Slechts in geval van conflict (bijv. met buren) zou de toetsing tegen de welstandsnota of door een welstandscommissie gedaan moeten worden. Of uiteindelijk de gang naar de rechter, die is daar voor. In zijn algemeenheid vind ik dat er ruimte moet zijn voor diversiteit in ontwerpen. Zo is de stad ook ontstaan. Gemeente moet creativiteit en diversiteit aanmoedigen, niet ontmoedigen. Bovendien kunnen verschillende uitgangspunten strijdig zijn met elkaar. Duurzaamheid ten opzichte vormgeving. Indien tekeningen van bijvoorbeeld dakkapellen (allemaal dezelfde in rijtjes huizen) nodig zijn dan moet de gemeente deze verstrekken. Zo van deze kunt u bouwen of u laat een tekening maken welke wij dan eerst gaan keuren. Ja, ga eens in mijn buurt kijken (de Kooi) Ja, het toetsen van of een gebouw wel of niet mooi is kan niet aan de gemeente worden overgelaten. Zie het Achmeagebouw dat voor mijn neus staat met zijn verschrikkelijke kleuren. Dus toetsing door de gemeente betekent niet dat de gemeente een goede smaak heeft. Dus heeft het eigenlijk geen nut. Ja, ik heb geen bouwvergunning aangevraagd maar een uit‐oprit bij mijn woning aangevraagd. Die is afgekeurd omdat de diepte van mijn voortuin 50cm te kort was. Tevens moest er een parkeerplek voor mijn huis ingeleverd worden hiervoor, wat ook onderdeel was voor de afwijzing. Alleen 1 gemeenteparkeerplek weg voor een privé onderhouden parkeerplek op eigen grond. (dus blijft het aantal parkeerplekken hetzelfde). Sommige vragen heb ik ingevuld met de gedachte dat ik vind dat de Gemeente Leiden foeilelijke panden heeft toegestaan in Leiden waar ik mijn vraagtekens bij heb over de invloed van de welstandscommissie. Dit is puur op smaak gebaseerd, het is alleen jammer dat de burger hier niet meer zeggenschap over krijgt. Je zou last kunnen krijgen van de aan‐ of opbouw bij de buren, bijv. door meer schaduw of meer geluid. Ook zouden de buren in overleg moeten gaan met de directe buren over hun verbouw plannen. Jullie gaan er van uit dat een commissie uit gemeente ambtenaren moet bestaan. Maar in mijn ogen kan een commissie ook uit wisselende burgers in combinatie met gemeentemedewerkers bestaan. Dan krijg je misschien een eigentijdser en veelzijdiger oordeel. LAAT DE GEMEENTE LEIDEN ZICH NIET MET ANDERMANS ZAKEN BEMOEIEN, DE POLITIEK MAAKT AL GENOEG KAPOT!!!!!!! Leiden is een mooie stad. Dat komt omdat er generaties lang door de overheid toezicht is gehouden op de bouw en verbouw. De nu voorgestelde modieuze "deregulering" kan leiden tot onherstelbare schade aan het stadsgezicht en harmonieus ontworpen wijken. Er zijn voorbeelden in de Leidse straten te vinden waar het onbelemmerde particulier initiatief onherstelbare schade heeft aangebracht. Meer vrijheid voor eigenaren omdat het gevaar is dat deze machteloos staan tegenover enkele ondeskundige, eigenzinnige en machtsmisbruikende gemeenteambtenaren Mensen kunnen binnen hun huis doen wat ze willen. Wat ze aan de buitenkant doen, moet goed getoetst worden (door de gemeente) of dit past binnen de wijk / het aanzicht/ het landschap. Met name in het geval van huisjesmelkers en bedrijfsgebouwen is toezicht op beeldkwaliteit m.i. nodig. Zij kijken vaak alleen naar de prijs en functionaliteit (zoveel mogelijk ruimte voor zo weinig mogelijk geld). Wat betreft 'in het stadsbeeld passen': een stad leeft, groeit, ontwikkelt. Daar hoort ook bij dat in een straat met oude huizen er op een leeg kavel een modern gebouw kan worden neergezet. Zoals er in de jaren 30 ook wel eens een toen modern pand naast een oud 18e eeuws pand terechtkwam. Aandacht voor aanpassing in de omgeving wat betreft hoogte en diepte lijkt me wel altijd belangrijk. Mijn antwoorden worden gekleurd door het feit dat ik in een beschermd gebied woon. Ik zou willen dat de gemeente wat kritischer was bij het afgeven van horecavergunningen aan monumenten die daarvoor ongeschikt zijn. Minder bemoeienis: wat is de ervaring in het buitenland?!
Rapportage peiling via LeidenPanel over welstandsvrij bouwen
27 / 29
Moeilijk vraagstuk, ik vind dat er altijd toezicht moet zijn door de gemeente maar wel dat de mening van de inwoner(s) in acht moet worden genomen, maar dat een deskundige de beslissing neemt. Niet erg goed opgebouwde enquête. Veel vragen met dezelfde strekking. Of er nu eindelijk eens een mooi winkelcentrum komt en er zijn nu ook van die lelijke muurschilderingen en dat is niet bevorderlijk voor het winkelplezier!! Het is echt te gek voor woorden hoe de Stevenshof er tegenwoordig uitziet! En als je een mail stuurt dan word er gezegd we nemen contact met u op. Degene is met vakantie, nu vraag ik me af. Is dat een vakantie van meer dan een jaar? Over smaak valt niet te twisten. Wie of wat is de Welstandscommissie dan wel om haar smaak te laten prevaleren? Regels voor welstand moeten overal gelden, niet alleen in de historische binnenstad. Anders krijg je een ongewenste tweedeling: stadswijken die picobello zijn en wijken waar maar wat aan gerommeld kan worden, de woningen in die wijken zullen dan ook hard in waarde achteruit gaan, het geeft een tweederangsgevoel. Schilderwerk zou niet beoordeeld moeten worden buiten het historische centrum of beschermde stadsgezichten. Toezicht is goed, maar moet niet overdreven worden. Een straat wordt gezelliger als niet alles hetzelfde is. Dus alleen voor monumenten of historische gebouwen strenge regels. In gewonde woonwijken de eigenaren meer zelf laten bepalen. Toezicht is nodig; de vraag is hoe en door wie dat toezicht wordt uitgeoefend; toezicht hoeft niet in de weg te staan aan vernieuwing en diversiteit; toezicht mag daarom niet aan zelfbenoemde deskundigen worden overgelaten, zoals aan de beruchte traditionele welstandscommissies (langzittende, door de cie zelf geselecteerde leden, uitsluitend afkomstig uit één beroepsgroep); welstandsbeoordeling moet plaatsvinden door panels die d.m.v. loting worden samengesteld Uniform uiterlijk is niet altijd synoniem voor mooi. Vaak is een combinatie van oud en modern juist veel mooier. Elk geval dient individueel te worden beoordeeld. Het is ook afhankelijk van de controle op naleving. Als de gemeente voldoende capaciteit daartoe heeft. Zo niet dan beter een goed toezicht op de karakteristieke stadsdelen dan een slap toezicht overal. Vind dat de welstandscommissie niet alleen hoeft te letten op dakkapellen enz. maar ook bewoners mogen aanspreken als hun huis er erg vervallen uitziet. Gebladderde en/of verschoten verf, armoedig uitziende tuinen (met veel onkruid enz.), opgestapelde troep in of naast je voordeur. Ook dit is nl. bepalend voor het straatbeeld. Dan liever 10 verschillende dakkapellen in goede staat, dan een huis ertussen die nodig een likje verf moet hebben. Ook daarmee daalt de waarde van je huis. Voor historisch hart en monumenten is welstandscommissie erg belangrijk. In overige wijken zou het de rol van een geschillencommissie moeten vervullen, die er op toeziet dat buren zijn geraadpleegd en een uitspraak doen in geval van een geschil. Voor is belangrijker een globale toetsing om wansmaak te voorkomen Vraag is hoe houden we de stad aantrekkelijk en leefbaar als regels worden afgeschaft. Op welke wijze wordt er gereguleerd zodat de een niet de dupe wordt van het gedrag van de ander. Zelfsturing kan goed mits raamwerk wordt gegeven waarbinnen vrijheid kan bestaan. Hoe ruim zou het raamwerk moeten zijn en hoe worden grenzen bewaakt. Vind interview te strak en teveel zwart wit ontbreekt aan nuancering wat betreft voorleggen van mengvormen Vragen gaan uit van negatieve insteek: zonder toezicht wordt het een rommeltje. Beetje meer vrijheid kan geen kwaad. Buren/medewijkbewoners zijn zeker in staat om elkaars voorstellen te beoordelen, maar niet zonder meer. Er moet wel een soort procedure zijn, waarmee mensen op de hoogte worden gebracht en hun mening kunnen geven, een objectieve begeleiding in de eventuele discussie. Vragen zijn soms voor doorgeleerde mensen, zeg ik die een gewone boeren met de bekende achternaam, vragen moeten dus makkelijker worden of zijn. Vrijheid mag, binnen algemene door de gemeente opgestelde kaders, nieuwbouw/ verbouw moet wel aansluiten op de bestaande bouw maar hoeft niet overal identiek te zijn Vrijheid moet voorop staan. De gemeente zou zich niet moeten bemoeien met wat mensen met hun eigendom willen doen. 28 / 29 Rapportage peiling via LeidenPanel over welstandsvrij bouwen
Waarom een moskee in een woonwijk in Turkije zie je geen kerk waarom wel 1 of meerdere moskeeën in een stad en dan nog wel voor een monumentale MOLEN Schandalig en onaanvaardbaar gemeente schaam je diep. Wat is smaak, wie heeft er smaak? iets wat mijn buren prachtig vinden, vind ik niet om aan te zien. Wie maakt dus uit wat smaak is. Wat vrijheid moet er zijn, niet iedereen is het zelfde. Wel in de gaten houden dat de verbouwing niet ten koste gaat van het leef plezier van de buren bijv: een dakkapel die veel zonlicht wegneemt of een raam die ineens inkijk geeft Welstand is een een subjectieve gedachte. Het geeft de burger ook het gevoel dat de commissie met verschillende maten meet. Vooral de behandelingsverschillen tussen burgers, bedrijven en gemeente bouwwerken zijn ondoorgrondelijk. het zou volstaan te eisen om in stijl van de omgeving te (ver)bouwen. Dit geeft minder regels, vrijheid en voorkomt een rommelig beeld. Welstand is overbodig. Welstandsbeleid voor zonnepanelen te ontwikkelen Welstandscommissie moet blijven. Optreden waar het nodig is. Wilde dat de gemeente eerder hierover had nagedacht, wat te zeggen van een noord Afrikaans gebouw met on‐Nederlandse krulletjes tegenover een houtzaagmolen (rijksmonument)Als het ding nou nog rondom in het groen stond, maar nee, een vierkant blok op een hoek!Wat is er over van de beloofde waterrijke omgeving? Woonplezier ligt niet altijd aan de woning maar kan ook aan de heel slechte bestrating liggen. Zat, maar ik denk niet dat dit exact van toepassing is op dit onderwerp. Misschien ook weer handig om het welbevinden ed. ten opzichte van de woonomgeving te peilen!
Rapportage peiling via LeidenPanel over welstandsvrij bouwen
29 / 29