Welkomstwoord Dhr. Pierre Breyne, Gedelegeerd bestuurder Dienstencentrum GID(t)S
Ouderenzorg: de opportuniteit van de vergrijzing
Prof. Dr. Marc De Vos, Hoofddocent UGent / Directeur ITINERA Institute
24/02/2010
Ouderenzorg: de opportuniteit van de vergrijzing
Seniorenzorg en vergrijzing
Itinera Institute • Onafhankelijke denktank • Fact-based • Lange termijn
www.itinerainstitute.org
“
Aanreiken, verdedigen en bouwen van wegen voor beleidshervorming naar duurzame economische groei en sociale bescherming, voor België en zijn regio’s.
Seniorenzorg en vergrijzing
”
p.5
Doelstelling • Breedbeeld van de niet-specialist
• Achtergrond en perspectief
• Assen voor discussie en beleid Seniorenzorg en vergrijzing
Overzicht • Cijfers seniorenzorg onder vergrijzing
• Nog meer cijfers en wat realisme • De opportuniteit van de vergrijzing • Krachtlijnen voor het debat Seniorenzorg en vergrijzing
p.7
24/02/2010
Seniorenzorg onder vergrijzing
Seniorenzorg en vergrijzing
Cijfers: bevolkingsperspectieven 2000
2010
2020
2030
2040
2050
60+ 2 249 (duizenden)
2 504
2 928
3 343
3 500
3 558
60+ (Groei %)
11,3
16,9
14,2
4,7
1,7
80+ 377 (duizenden)
539
609
748
982
1135
80+ (Groei %)
42,9
12,9
22,8
31,3
15,6
Tot: 60%
Tot: 200%
Evolutie zorgafhankelijken 20002050 (groei%) 75+
Zorgafhankelijke 75-plussers
Alle 75-plussers
België
72,5%
115,8%
Vlaanderen
87,4%
127,7%
Wallonië
61,7%
112,2%
Brussel
29,8%
61,5%
Implicaties inzake behoeften: projecties en schattingen • 180.000 extra rusthuisbedden – “40 maal 50” nieuwe rusthuizen • Vraag naar thuiszorg (medisch en niet-medisch): +120% • 120.000 nieuwe werkkrachten (rusthuizen en thuiszorg) – meer dan een verdubbeling • Komende 20 jaar in Vlaanderen: totale werkgelegenheid groeit aan met minimaal 40% in VTE & dat in een algehele knelpunteneconomie Seniorenzorg en vergrijzing
Relativering • Evolutie gezondheidszorg
• Evolutie technologie van de zorg
• Evolutie infrastructuur- & exploitatiemodellen
• De factor gezin & familie Seniorenzorg en vergrijzing
Zekerheden • Groei • Gebouwen en mensen vinden • Geld vinden
• Wettelijke pensioenen ontoereikend: 80% van de pensioenen vandaag al onder de gemiddelde kostprijs van een rusthuis Seniorenzorg en vergrijzing
24/02/2010
Cijfers van het realisme
Seniorenzorg en vergrijzing
Realisme • 44% BBP: belastingdruk • 100% BBP: staatsschuld – ong. 25% van de federale begroting = interestlasten • 30% BBP: naar sociale bescherming • 30% gezondheidszorg: privé • 40%: vervangingsratio wettelijke pensioenen • 1%: gemiddelde groei privaat pensioen boven BBP 01-07 (tot vóór de crisis) • 15%: Loonkostenhandicap DTSL/NDL/FR • 23%: verlies marktaandeel t.a.v. DTSL, NDL en FR sinds 1990 Seniorenzorg en vergrijzing
Staatsschuld
Seniorenzorg en vergrijzing
Afhankelijkheidsratio
Seniorenzorg en vergrijzing
p.17
De vergrijzing • De vergrijzing = • Minder groeipotentieel • Minder inkomsten, meer uitgaven • Minder actieven, meer behoeftigen • En daar zijn nog: recessie, staatsschuld, internationale competitiviteit, staatsstructuur, sociaal non-overleg: le mal belge Seniorenzorg en vergrijzing
p.18
Belgische quadri-lemma • Staatsschuld afbouwen (meer inkomsten, minder uitgaven) • Sociale bescherming handhaven/verbeteren (meer inkomsten, meer uitgaven) • Meer groei en meer banencreatie (minder belastingen/inkomsten) • Democratische meerderheid: werkers v. uitkeringtrekkers & Vlaams-Waals & kiessysteem & sociaal overleg dood &…
Seniorenzorg en vergrijzing
24/02/2010
Opportuniteiten
Seniorenzorg en vergrijzing
Seniorenzorg en vergrijzing
Infrastructuur – wonen – ruimtelijke ordening • Kangoeroewonen of zorgwonen • Levenslang wonen: een aangepaste woning die ingebed is een omgeving met allerlei faciliteiten. • Meegroeiwoning: woning die gemakkelijk kan worden aanpast aan de noden van de bewoners.
• Woonzorgcentra, seniorendorpen en –steden: zoals in Spanje of Florida en binnenkort ook in Zeeland
• “Abbeyfield huizen” & andere woonformules
Seniorenzorg en vergrijzing
Empowerment in de ouderenzorg Mission: BRENG DE ZORG NAAR DE SENIOR
Seniorenzorg en vergrijzing
Empowerment in de ouderenzorg • Doelstelling: mensen zo lang mogelijk op een zelfstandige en kwalitatieve manier thuis laten wonen
Empowerment : een technologische opportuniteit • De nabije toekomst in België – Multifunctionele personenalarmering
– Domoticabesturing woning (inactiviteitmeting, verlichting, plasroute, keukenbeveiliging, gasklepsturing, brandmelder, bedmat,… ) Seniorenzorg en vergrijzing Voorbeeld: VieDome appartementen in Aalst
En nog meer technologie… • Telegeneeskunde • Videobewaking • Mobiele alarmering met locatiebepaling • Videocommunicatie
• … Seniorenzorg en vergrijzing
Nog opportuniteiten • Ouderenmobiliteit en onafhankelijkheid • Diensten allerhande (denk maar aan boodschappen, sport, wellness, etc) • Sector cultuur, toerisme en ontspanning • Sector preventieve gezondheidszorg
• Financiële diensten en technieken
Seniorenzorg en vergrijzing
24/02/2010
Krachtlijnen voor het debat
Seniorenzorg en vergrijzing
Laten we positief blijven • Dit is een positief verhaal: de vergrijzing als kans, ook economisch & inzake werkgelegenheid • Dit is een verhaal van een samenleving voor alle leeftijden • Dit is een verhaal van de revolutionaire baby-boom generatie • Dit is een verhaal waarvoor Vlaanderen geen excuses heeft
Seniorenzorg en vergrijzing
Laten we zonder dogma’s blijven • Meer van hetzelfde zal niet lukken/volstaan: de SZ is virtueel failliet: de weg van rauwe schaarste • Fairness: babyboom generatie = vredesdividend, staatsschuld, weinig kinderen, gezond, rijk • SZ als middel v. doel – markt voor verzekeringen • Selectievere maar betere solidariteit • Publiek/Non-profit/Privé: en/en • Laat de zorg naar de oudere komen ipv omgekeerd Seniorenzorg en vergrijzing
Valkuilen en spanningsvelden • Economische opportuniteit v. kost voor de belastingbetaler • Markt & winst v. overheid en non-profit • Zelfredzaamheid v. solidariteit • Keuze en vrijheid v. standaardisering en lijsten
• Innovatie en kwaliteit v. structurele schaarste
Seniorenzorg en vergrijzing
Laten we zelfkritisch zijn • Wat Vlaanderen zelf doet, doet het beter? • Sectorale verdeeldheid • Level playing field & goede groeibiotoop
• Fundamenteel debat over wat en hoe overheid subsidieert, of de gemeenschap financiert
• Er is nood aan een VISIE Seniorenzorg en vergrijzing
24/02/2010
Seniorenzorg?
Seniorenzorg en vergrijzing
Voorstelling project
Haalbaarheidsstudie Kenniscentrum Assistieve Technologie
Panelgesprek o.l.v. dhr. Johny Vansevenant
