Welkom e t s 2 4 e d p o ! g a d n e w u o r V 1 11.1
nale Vr 42ste Natio :
g
ouwenda
rt presentee
2013
ag.be
d vrouwen
’s De Fatimra s An OlaeatSteele k Jovan Brussel Munt.punt VOK
\ZcYZg ab_a
Met steun van de Vlaamse minister bevoegd voor Brussel
PRAKTISCHE INFO Kinderanimatie / Kinderopvang: 11 - 17 u. in de Jeugdbib op de 1ste verdieping van het Muntpunt voor kinderen van 3 tot 10 jaar Catering: Bij deBuren kan je terecht voor een drankje en een biologisch broodje, klaargemaakt door ‘Taverne Ter Linden’ (eat vzw, de verzamelnaam voor drie sociale horecazaken in Brussel) Ook in het café van het Muntpunt zelf kan je iets eten of drinken. Vestiaire: Er is geen bewaakte vestiaire. Je kan wel de lockers gebruiken in het Muntpunt op verdieping -1 Toiletten Beneden op verdieping -1 in het Muntpunt, alsook bij De Buren.
PROGRAMMA 11 - 16 u., Muntpunt: inkomhal Meet & greet Benieuwd waar vrouwenorganisaties mee bezig zijn? Interesse in feministische actie? Schuif aan en vuur je vragen af. Er zijn 5 tijdsblokken waarin telkens drie organisaties zich voorstellen. Ook het Vrouwen Overleg Komitee (VOK), dat de Vrouwendag organiseert, is van de partij. Aan de VOK-stand (permanent) kom je meer te weten over de campagne ‘vrij spel, kinderen kiezen wel’ die het VOK samen met Femma, VIVA-SVV, Çavaria, Vrouwenraad, RoSa en Ella op poten zet.
p e i t 3 Zithoek 1 11-12 u. ACV-CSC 12-13 u. RoSa vzw 13-14 u. Zij-kant vzw – ABVV (LIR) 14-15 u. Femma vzw 15-16 u. Groen
Zithoek 2 11-12 u. Persephone 12-13 u. Fat Positivity 13-14 u. VIVA-SVV (LIR) 14-15 u. Amazone vzw 15-16 u. Çavaria
Zithoek 3 11-12 u. Marianne 12-13 u. Ella vzw 13-14 u. Vrouwenraad vzw 14-15 u. IGVM 15-16 u. Hollaback
‘My choice not yours’ is een campagne voor keuzevrijheid van de Brusselse onderneemster, ontwerpster en activiste Rachida Aziz. Je kan deze campagne steunen met een foto van jezelf. Aan de boekentafel stellen Suzanne Cautaert ‘Onder het tapijt’ en Ingrid Stouffs ‘Ik kom van ver’ voor tussen 13 en 15 u. Op de flyertafel vind je informatie over tal van andere organisaties en activiteiten.
M O W d n e t i u l s n a a t e M
1 0 2 . 1 1
Never judge a book by his cover: Doe de covertest i.s.m. Muntpunt Een boekcover bepaalt in hoge mate hoe we naar een boek kijken. Zo suggereert een halfnaakte vrouw op de cover een andere inhoud dan pakweg een boom of een abstracte tekening. Een vrouwelijke en een mannelijke auteur kunnen een boek schrijven over hetzelfde onderwerp, met dezelfde literaire kwaliteiten. Toch blijkt dat het boek van de vrouw vaak een anderssoortige cover krijgt dan die van haar mannelijke collega. Test het zelf!
u o r V e t s 42
e t s Lezing: ‘Why gender stereotypes matter’, Kristin Aune 11 - 12.30 u., deBuren (1ste verd.) / (met vertaling naar het Nederlands) Kristin Aune (UK), coauteur van ‘Reclaiming the F-word. Feminism Today’, vertelt waarom het zo belangrijk is om stereotypering van vrouwen en mannen aan te pakken. Ze geeft concrete voorbeelden van feministische actie in de UK en elders in Europa. Aune leidt het Centrum voor Sociologie, Religie en Geloof aan de Universiteit van Derby. Ze is ook feministisch activiste. ‘Reclaiming the F-word’ werd dit voorjaar heruitgebracht na succes in 2010.
Documentaire ‘I Am a Woman Now’, Michiel van Erp (2011) (met Nederlandse ondertiteling) 12.30 - 13.50 u., Muntpunt: auditorium de Wolken (5de verd.) Hoe kijkt de eerste generatie transvrouwen terug op hun leven? Filmmaker Michiel van Erp vraagt enkele van deze pioniers of de keuze voor een geslachtsveranderende operatie bracht wat ze ervan verwachtten. Hoe reageerde de buitenwacht? Van Erp keert terug naar voor hen belangrijke plekken en mensen. Aan de hand van oude foto’s en homevideo’s praten deze vrouwen over hun bewogen levens. Gesprek over transgender 14.15 - 15 u. Muntpunt: auditorium de Wolken (5de verd.) Journaliste Catherine Vuylsteke interviewt Joz Motmans en Selm Wenselaers over transgender, denkbeelden van vrouwelijkheid en mannelijkheid en het spanningsveld met feminisme. Joz Motmans is als wetenschappelijk onderzoeker verbonden aan het Steunpunt Gelijkekansenbeleid. Sinds 2013 is hij ook coördinator van het Transgender Infopunt aan het UZ Gent. Selm Wenselaers is historicus, auteur en erfgoeddramaturg. Daarnaast gaat hij in lezingen en gesprekken dieper in op de dualiteit vrouwelijkheid en mannelijkheid. Documentaire en gesprek i.s.m. Muntpunt en deBuren Workshop: ‘Typisch Tiny?’ 13.30 - 15 u., Muntpunt: Zinnekezaal (4de verd.) i.s.m. çavaria, Lut Verstappen, Robin Van Royen en Fran Bambust Stereotypering komen we dagelijks tegen en start al van in de wieg. Tiny kennen we als toonbeeld van een stereotiep ideale levenswandel. Vandaag springt ze uit de band. We bekijken tegen welke stereotiepe verwachtingen ze aanloopt. We wisselen ervaringen en ideeën uit op drie domeinen: vrije tijd en sport, zorg en opvoeding, opleiding en onderwijs. We eindigen met tips & tricks om stereotypering te doorprikken. Workshop: ‘Welke kleur heeft onze bril?’ 13.30 - 15 u., Muntpunt: Literair salon (1ste verd.) i.s.m. Minderhedenforum, FZO-VL, RVDAGE, Ella, Arte N’Ativa, Bambou Vert, FAAB, FMDO, Kurdish Bureau, Vrouwen en Ontwikkeling, IC, AIF, Nazca, La Casa Cuba, Almanar vzw / (Discussietafel in het Nederlands, Frans en Engels.)
e w u
e r e Deze workshop doet je stilstaan bij de dubbele stereotypering waarmee vrouwen van etnisch-culturele minderheden te maken krijgen. Iedereen heeft vooroordelen. Het komt eropaan ze te leren herkennen en doorprikken. De workshop geeft daartoe een aanzet en laat ons ontdekken hoeveel dromen en wensen we met elkaar delen.
Workshop: ‘Genderrollen in games’ 13.30 - 15 u., Muntpunt: verzamelen aan de infobalie Lotte Vermeulen (UGent) en Tim de Visser (Lover) Deze workshop dompelt je onder in de wereld van digitale games. We bekijken hoe vrouwelijkheid en mannelijkheid er vorm krijgen. Hoe worden vrouwelijke gamepersonages voorgesteld? En wat als het om vrouwelijke personages met een kleur gaat? In deze workshop ga je zelf op ontdekking. Onderwijsdebat: Stereotypen in het onderwijs 15.30 - 17 u., deBuren (1ste verd.) Gelijkheid in het onderwijs is nog veraf. Typische meisjes- en jongensrichtingen, te weinig mannen in kleuter- en lager onderwijs, jongens die vaker dan meisjes blijven zitten, meisjes met hoofddoek die geen school meer vinden ... Stereotypen spelen daar een rol in. Pascal Smet (Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel), Mieke Van Hecke (Directeur-generaal VSKO), Raymonda Verdyck (Afgevaardigd bestuurder GO!) en Nadine Engels (prof. dr. VUB) debatteren hierover. Katlijn Demuynck van Genderatwork leidt het debat in goede banen.
Slam poetry 16 - 16.45 u., Muntpunt: inkomhal Slam poetry is energieke poëzie die getuigt van de diversiteit in de stad van de 21ste eeuw. Gedichten zoomen in op identiteit of sociaal engagement. Elisabeth Severino Fernandes stond mee aan de basis van de slamscene in België. Ze treedt zelf op als Elli en nodigde voor de Vrouwendag ook nog uit: Gauthier De Boosere, Setti Galit, Orlando Verde en Anissa Boujdaini. Womedy: Genderstereotypen op hun kop 18 - 19 u., deBuren (1ste verd.) Deze activiteit kadert in het gelijkekansenbeleid van de Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel, Pascal Smet Jovanka Steele, een van oorsprong Amerikaanse comédienne die sinds het voorjaar 2013 ook in het Nederlands optreedt, brengt scherpe, maar toegankelijke humor. An Olaerts, columniste voor verschillende kranten, brengt haar spitse columns. De Fatima’s tonen verrassende hilarische kortfilms die stereotypen over vrouwen en mannen van andere origine op de korrel nemen. Fatima’s Abbie Boutkabout en Keltoum Belorf presenteren Womedy.
MUNTPUNT Agora (gelijkvloers) 11- 16 u.
16 - 16.45 u.
Jeugdbib (1ste verd.) 11 - 17 u. Auditorium De Wolken (5de verd.) 12.30 - 13.50 u.
Onthaal en Info Kassa Meet & greet 15 organisaties die zich voorstellen Never judge a book by his cover i.s.m. Muntpunt Doe de covertest VOK-infostand ‘My choice not yours’ Slam Poetry Elisabeth Severino Fernandes, Gauthier De Boosere, Setti Galit, Orlando Verde en Anissa Boujdaini. Kinderanimatie / Kinderopvang
Documentaire ‘I am a woman now’ (2011) i.s.m. Muntpunt en deBuren 14.15 - 15 u. Gesprek over transgender i.s.m. Muntpunt en deBuren met Joz Motmans (Transgender Infopunt) en Selm Wenselaers (historicus, auteur en erfgoeddramaturg) Zinnekezaal (4de verd.) Workshop ‘Typisch Tiny?’ 13.30 - 15 u. i.s.m. çavaria, Lut Verstappen, Robin Van Royen en Fran Bambust Literair Salon (1ste verd.) Workshop ‘Welke kleur heeft onze bril?’ 13.30 - 15 u. i.s.m. Minderhedenforum, FZO-VL, RVDAGE, Ella, Arte N’Ativa, Bambou Vert, FAAB, FMDO, Kurdish Bureau, Vrouwen en Ontwikkeling, IC, AIF, Nazca, La Casa Cuba, Almanar vzw Computerzaal Workshop ‘Genderrollen in games’ (verzamelen aan de infobalie) Lotte Vermeulen (UGent) en Tim de Visser 13.30 - 15 u. (Lover)
DEBUREN Grote Zaal (1ste verd.) 11 - 12.30 u.
Lezing: ‘Why gender stereotypes matter’ Kristin Aune Onderwijsdebat: Stereotypen in het onderwijs Pascal Smet (Vlaams minister voor Gelijke Kansen, Onderwijs, Jeugd en Brussel) Mieke Van Hecke (Directeur-generaal VSKO) Raymonda Verdyck (Afgevaardigd bestuurder GO!) Nadine Engels (prof. dr. VUB) moderatrice: Katlijn Demuynck van Genderatwork Womedy: Genderstereotypen op hun kop (gratis) De Fatima’s (filmpjes) Jovanka Steele (comédienne, VS en België) An Olaerts (columniste) Keltoum en Abbie leiden in goede banen
15.30 - 17 u.
18 - 19 u.
Muntplein
deBuren ter ing
ca
ing
inn
es tra
Muntpunt
at
fé
Ko n
ca
ink
om
(Muntschouwburg)
3/11
VISIETEKST
Vrouwendag 2013: StereOH!tiep We kennen ze allemaal, de clichés over vrouwen die geen kaart kunnen lezen en mannen die niet willen luisteren, over wilde jongens en meisjes die van roze houden. De ene ergert zich eraan, de ander vindt ze prima. Want spreken we niet voortdurend in hokjes, met woorden als ‘allochtoon’, ‘babe’, ‘bakfietsouder’, ‘hardwerkende Vlaming’? Wie denkt er bij ‘burgemeester’ niet ongewild aan een man, en bij ‘poetshulp’ aan een vrouw? De wereld is nu eenmaal bevattelijker wanneer we mensen in groepen indelen. We verduidelijken daarbij ook onze eigen plaats in het maatschappelijke geheel, en dat geeft houvast. Ook al gebruikt iedereen al eens clichés en veralgemeningen, daarom zijn ze nog niet onschuldig. Al te vaak creëren of rechtvaardigen stereotypen uitsluiting en discriminatie. Dat is wat het VOK op deze 42ste Vrouwendag onder de aandacht brengt. Stoere ridders en lieve prinsessen Een eerste reden om stereotypen te wantrouwen, is dat ze mensen in een keurslijf duwen dat hen beperkt in hun persoonlijke ontwikkeling. Stereotypen over vrouwen en mannen (of genderstereotypen) zijn daar een sprekend voorbeeld van. Van jongs af aan leer je wat er hoort en niet hoort voor je sekse, wat er ‘normaal’ is en wat niet. Gendernormen bewaken het gedrag van vrouwen, mannen en eenieder daar tussenin. Gendernormen beïnvloeden hun zelfbeeld en ambities. Het meisje dat als Spiderman of ridder naar een verkleedpartijtje wil, zal op meer weerstand botsen dan het prinsesje of de fan van Mega Mindy. De jongen die graag danst, wordt minder snel aanvaard dan het vriendje dat voetbalt. Een blauwe speelgoedcomputer met 50 functies en een roze met 25 (jawel, ze bestaan) geven - niet “Kinderen zijn genadeloze grenswachters van wat eens subtiel - de boodschap dat stereotiep is. Wie niet in het plaatje past, wordt keihard techniek iets is voor jongens. Net uitgelachen. [...] Een kleuterleider is een softie en een zoals de roze verpakkingen van ICT-madam ... Welja, ze laat vast het haar in haar oksels poppen en speelgoedkeukens sug- staan. En wij maar verbaasd doen dat jongens geen kleugereren dat zorgen en koken voor terleider worden, meisjes niks van computers kennen.” Uit: An Olaerts, ‘Beste Sinterklaas, brengt u ons geen meisjes zijn. stereotype?’, De Standaard, 11 september 2013.
Het VOK is uitgekeken op dit ‘apartheidsdenken’: de tweedeling in de speelgoedwinkels, de tandpasta’s in roze en blauw, de vanzelfsprekendheid waarmee kinderen voortdurend in ‘de meisjes’ en ‘de jongens’ worden opgedeeld. Dit betekent niet dat alle meisjes voortaan ook met auto’s moeten spelen en alle
jongens ook met poppen, maar wel dat we kinderen echt de keuze geven, in plaats van hen te corrigeren zodra ze even buiten de meisjes-/jongens-krijtlijnen kleuren. Datzelfde geldt voor volwassenen. De verschillen tussen vrouwen en die tussen mannen maken het absurd om mensen te herleiden tot clichés en simpele tegenstellingen, en toch gebeurt net dat voortdurend: rationeel/emotioneel; lief/stoer; doortastend/aarzelend; gericht op het gezin/carrièregericht... ‘Desperate housewives’ en ‘Mad men’ mogen dan entertainende series zijn, ze weerspiegelen niet de wereld waarin we (willen) leven. Het maatschappelijk gewicht van stereotiep denken Persoonlijke ontwikkeling en levenskwaliteit zijn niet het enige wat op het spel staat. Stereotypen werken door in de hele organisatie van de maatschappij. Bekijken we die maatschappelijke dimensie, dan zien we dat de negatieve effecten van stereotypen en stereotiepe verwachtingspatronen zwaarder wegen op meisjes en vrouwen dan op jongens en mannen. Meisjes en vrouwen hebben af te rekenen met engere normen omtrent hun uiterlijk, hun gedrag en hun seksualiteit. Ze kiezen hun studierichting even stereotiep als jongens, maar de beroepen waar ze vervolgens instappen, worden minder verloond en/of gewaardeerd. Ze nemen de meeste zorgtaken op zich, waardoor ze veel vaker parttime werken dan mannen en zo aan financiële onafhankelijkheid en pensioen inboeten. Dat de lonen in ‘vrouwensectoren’ gemiddeld lager zijn dan in ‘mannensectoren’, dat sommige typische vrouwenberoepen (denk maar aan kassiersters) alleen deeltijds bestaan en dat vrouwen minder snel tot topfuncties doordringen ... het heeft allemaal te maken met het stereotiepe idee dat vrouwen zich ‘van nature’ aangetrokken voelen tot de zorg voor kinderen, ouderen en huishouden en dat buitenshuis werken voor hen minder belangrijk is dan voor mannen. Betekent dit dan dat vrouwen niet langer mogen zorgen? Natuurlijk niet. Zorgen kan veel voldoening geven, zowel aan vrouwen als aan mannen. Alleen moeten we ons ervan bewust zijn dat het stereotype van ‘de zorgzame moeder’ zich erg diep in onze geesten heeft genesteld. Zo diep dat we dreigen te vergeten dat zorgzaamheid vrouwen niet is aangeboren. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat ook vaders over dat ‘moederinstinct’ beschikken, omdat ze net als moeders hun zorgkwaliteiten ontwikkelen door het zorgen zelf. Zorgzaamheid is dus des mensen, vrouwen hebben er geen monopolie op. Dat die kwaliteit zo vaak alleen aan vrouwen werd en wordt toegedicht, heeft niets te maken met biologie, maar alles met maatschappelijke verwachtingspatronen. Kortom, stereotypen zijn mensenwerk. Het is mogelijk om ze te ontleden en in vraag te stellen. Willen we een meer gelijke maatschappij bereiken, dan is het zelfs een absolute noodzaak om dat te doen. Denken in clichés en tegengestelden is immers niet alleen simplistisch en rolbevestigend, maar ook doordrongen van macht.
(Gender)stereotypen en de status quo Aan zo goed als alle sociale categorieën kleven stereotypen: arbeiders en arbeidsters, mensen in armoede, zelfstandigen, migranten, holebi’s, bejaarden… Die veralgemeningen beklemtonen vaker wel dan niet negatieve trekken. Zo zouden allochtone ouders niet geïnteresseerd zijn in het school“Kinderen worden geboren in een wereld waar gender continu benadrukt wordt via gewoonten, kleding, uiterlijke traject van hun kinderen, Walen niet willen werken en vrouwen niet verschijning, taal, kleuren, segregatie en symbolen. Alles rond een kind lijkt te zeggen dat de vraag of je nu manabstract kunnen denken. Zet een nelijk of vrouwelijk bent van ontzettend groot belang is.” aantal stereotypen op een rij, en Uit: Cordelia Fine, ‘Delusions of gender. The Real Science het wordt duidelijk dat ze de wereld Behind Sex Differences’, 2010, p. 227. niet lukraak ordenen, maar dat ze in het voordeel werken van wie politiek en sociaaleconomisch de touwtjes in handen heeft. In onze patriarchale maatschappij zijn dat witte, heteroseksuele mannen uit de hogere middenklasse. Als er al stereotypen over hen bestaan (over witheid en heteroseksualiteit zijn er nauwelijks), dan spreken die in hun voordeel. ‘Mannelijke’ eigenschappen (ratio, fysieke kracht, leiderschap) worden bijvoorbeeld systematisch hoger ingeschat dan ‘vrouwelijke’ (empathie, zorgzaamheid, precisie). Minder bevoorrechte groepen (zoals vrouwen, etnischculturele minderheden, holebi’s, personen met een handicap) ondervinden net de nadelen van de stereotypen die over hen als groep de ronde doen. Stereotypen helpen zo de bestaande ongelijkheden in stand houden. Wie ongelijkheid verklaart vanuit biologie of cultuur, moet immers niet actief op zoek naar beterschap. Dat er nauwelijks jongens kiezen voor het beroep van kleuterleider en nauwelijks meisjes voor een opleiding ICT, zou dan aangeboren zijn. Dat kinderen uit etnisch-culturele minderheden vaker naar richtingen met weinig kansen op de arbeidsmarkt worden doorverwezen en meer dan hun leeftijdsgenoten slachtoffer zijn van het watervalsysteem, wordt een kwestie van de thuiscultuur. Dat zoveel jonge holebi’s zich depressief voelen, is dan niet iets waaraan de samenleving iets zou kunnen veranderen. Omdat (gender)stereotypen een aanzienlijke maatschappelijke invloed hebben, is er extra waakzaamheid geboden wanneer ze bewust worden ingezet. Want ook dat gebeurt, niet zelden om gewicht te verlenen aan een neoliberale economische logica of een conservatief politiek gedachtengoed. Neem nu het wijdverspreide verhaal van zelfredzaamheid en onbeperkte keuzevrijheid. Volgens deze logica is het de schuld van jonge moeders dat ze vaker dan mannen met kinderen een promotie mislopen. Want tja, ze werken nu eenmaal vaker parttime. Ook etnisch-culturele minderheden worden met de vinger gewezen.
Dat zij minder kansen krijgen op de arbeidsmarkt, zou niets te maken hebben met effectieve discriminatie. Nee, de verantwoordelijkheid ligt bij de gedupeerden zelf, die niet voldoen aan de hen opgelegde, zogezegd neutrale normen. Zelfs goedbedoelde uitspraken over ‘kansengroepen’ ontsnappen niet aan (gender)stereotypering. Denk maar aan de betuttelende toon die je soms hoort wanneer gesproken wordt over de ‘gekleurde’ vrouw met een hoofddoek of de werkzoekende met een ‘beperking’. De (gender)stereotypen aan de basis van dergelijke uitspraken, voeden mee het polariserende wij-zijdenken. En dat is in onze neoliberale samenleving aan een zorgwekkende opmars bezig. Feministische pistes Het VOK stelt vanuit zijn feministische en pluralistische visie het stereotiepe denken kritisch aan de kaak en wil zo een hefboom creëren om onze samenleving op positieve wijze te veranderen, op basis van de principes van gelijkheid, emancipatie en solidariteit. Dat kan alleen wanneer er wordt gewerkt op (1) individueel, (2) maatschappelijk en (3) politiek vlak. (1) Niet-stereotiep denken is voor iedereen een proces van vallen en opstaan, maar zo’n kritische en genuanceerde denkoefening is een heel vruchtbare strategie. Het zijn immers niet alleen de bevoorrechte groepen die stereotypen levend houden. Ook wij hebben ons, als kinderen van deze samenleving, stereotypen eigen gemaakt en geven die door. Een feministisch perspectief scherpt de bewustwording daarvan aan. De feministische benadering van het kruispuntdenken helpt dan weer om inzicht te krijgen in de complexe manier waarop stereotypen spelen. Deze benadering maakt duidelijk hoe sociale ordeningsprincipes zoals gender, etniciteit, sociale klasse, leeftijd en levensbeschouwing (evenals de stereotiepe beelden die daarop geënt zijn) elkaar versterken. Zo wordt een jonge vrouw met subsaharaanse roots die een job zoekt ten dele met dezelfde stereotypen geconfronteerd Kruispuntdenken als een jonge vrouw met BelgiDe maatschappelijke positie waarin iemand zich bevindt sche roots (“Ze denkt ongetwij- wordt bepaald door een combinatie van factoren: geslacht, feld aan kinderen”) en ten dele klasse, seksuele oriëntatie, huidskleur, leeftijd, handicap, ook met andere (“Een zwarte levensbeschouwing … spelen een rol. Denken vanuit dit kader maakt je alert op de meervoudige achterstellingswerknemer schrikt potentiële mechanismen die zich voordoen in een bepaalde context. klanten af”). (2) Het VOK gelooft in de kracht van maatschappelijke actie. Het is van groot belang om verontwaardiging zichtbaar te maken. Of het nu via Facebook, Twitter, of met een actie is: we kunnen speelgoedwinkels oproepen om een einde te maken aan deze tweedeling in roze en blauwe rekken. Zo een actie had kortgeleden succes in Engeland. Het is mogelijk om te protesteren tegen seksistische
en racistische beelden in de media, of om te reageren wanneer een panel experten alleen uit mannen bestaat. Vrouwenorganisaties, de holebi- en transbeweging, burgerrechtenorganisaties allerhande, ronduit iédereen kan reageren of bij anderen aansluiten. Een handtekening, een muisklik, een gift … kunnen het verschil maken. (3) Er is ook een taak weggelegd voor de overheid. Overheidsdiensten moeten beseffen dat stereotypen zo alomtegenwoordig zijn dat ze zich ook in beleidsmaatregelen nestelen. Daarom dient de overheid de sociale zekerheid, het arbeidsmarktbeleid enzovoort te screenen op (restanten van) seksestereotiep denken. De overheid heeft een voorbeeldrol te spelen inzake niet-stereotiepe beeldvorming en een evenwichtige vertegenwoordiging. Ook dient ze de prestaties van andere spelers en instanties ter zake op te volgen. Het is ook haar taak om bij te dragen tot een mentaliteitsverandering, bijvoorbeeld door coaching over de werking van stereotypering te voorzien voor professionals in onderwijs en hulpverlening. Willen we seksisme, racisme, homofobie en andere vormen van discriminatie en sociale ongelijkheid bestrijden, dan zullen we ook de strijd moeten durven aangaan met de stereotiepe beelden die deze ongelijkheden mee in stand houden. Vrouwen Overleg Komitee Brussel 2013
EISEN Het VOK zet zijn streven naar een stereotypen-vrije maatschappij kracht bij met een reeks concrete suggesties aan diverse actoren op het terrein. De focus ligt op onderwijs, media en reclame, werk en zorg, en seksisme. U vindt hier een greep uit het eisenpakket. De volledige tekst staat op www.vrouwendag.be. Onderwijs (1) Versterken van de gendercompetenties van onderwijsprofessionals Sensitiviteit ten aanzien van gender, etniciteit, seksuele voorkeur enz. wordt expliciet opgenomen in de basiscompetenties van leerkrachten, in de standaard voor docenten in de lerarenopleiding, in de nascholing van leerkrachten en in de vorming van het personeel van de CLB’s en de pedagogische begeleidingsdiensten. Dat is ook nodig om de sterke segregatie in schooltrajecten, vooral in het technisch en beroepsonderwijs, waarbij meisjes en jongens van etnisch-culturele minderheden en meisjes in het algemeen te traditionele keuzes maken te doorbreken. (2) Diversiteit in en voor de klas Er komen maatregelen en campagnes die voor meer diversiteit in het (concrete, lokale) schoolteam zorgen. Dit gebeurt met aandacht voor de specificiteit van elk niveau: wie staat er (niet) voor een klas / wie geeft er leiding / wie geeft welke vakken? Het verbod op levensbeschouwelijke tekenen in het onderwijs, dat een grote groep moslimmeisjes beperkt in hun onderwijsmogelijkheden, verdwijnt. Media Er komt een onafhankelijke mediawatch die alle media, zowel openbare als commerciële, monitort op gebied van genderbeeldvorming. Werk en zorg De oplossing voor de combinatie van werk en gezin is niet het model van anderhalve-baan-per-gezin, maar wel arbeidsduurvermindering met loonbehoud en evenredige aanwervingen. Vrouwen en mannen kunnen zo betaald werk, tijd voor gezin en zorgtaken, maatschappelijk engagement en vrije tijd op een evenwichtige manier combineren. Collectieve arbeidsvermindering drukt bovendien de werkloosheid, stimuleert de financiële zelfstandigheid van vrouwen, genereert meer zorgtijd voor mannen en zorgt zo indirect voor een minder stereotiepe taakverdeling in het gezin, stemt school- en werktijden beter op elkaar af, enzovoort.
Seksisme Voor het VOK is seksisme een structureel verschijnsel. Het volstaat dus niet om seksistisch gedrag van individuen aan te pakken. Er is een oplossing nodig voor organisatorische kwesties die het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen en het Centrum voor Gelijke Kansen en Racismebestrijding momenteel remmen in het aanpakken van discriminaties op grond van geslacht en het bestrijden van meervoudige discriminaties. meer op www.vrouwendag.be Vrouwen Overleg Komitee Brussel, 2013
BEDANKT! Het Vrouwen Overleg Komitee (VOK) dankt iedereen die deze Vrouwendag mee mogelijk maakte.
11/11/2014 orde o v il V in g a d n e w u Vro rken? e w e t e e m m o in Z
OP
HET VOK I S VOORAL BEKEND OMDAT HET AL SI ND S 1972 11 NOVEMBER DE NATIONALE VR OU W ENDAG ORGANI SEERT . MAAR WE DOEN MEER DAN DAT . MAANDELIJKS KOMEN WE SAMEN OM
TE DI S CU S S IËREN EN OM ONZE FEMINI STI S C HE ANALY SE S CO NCREET TE MAKEN I N ACTIES EN PROJECTEN , WAARONDER DE
VROUWENDAG.
BEN JE BEZIG MET FEMINI SME, AL DA N NIET I N EEN ORGANI SATIE? HEB JE VANUIT JE WERK OF ANDERE ENGAGEMENTEN ZI N OM JE BIJ ON S AAN TE S L UITE N? S TU UR O N S EEN BRIEFJE WAARIN JE JEZELF EN JE MOTIVATIE EEN BEETJE S ITUEERT. OOK JOUW FRI S SE I DEEËN HO UDE N DE FEMINI S TI S C HE DYNAMIEK GAANDE!
VROUWEN OVERLEG KOMITEE (VOK) MIDDAGLIJNS TRAAT 1210 BRUS SEL TEL 02 229 38 73 FAX 02 229 38 06
10
VOK@AMAZO NE .BE WWW .VROUWE NDAG .BE
